Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

aliquem+colere+sl

  • 1 colens

    1.
    cŏlo, colŭi, cultum, 3, v. a. [from the stem KOL, whence boukolos, boukoleô; cf.: colonus, in-cola, agri-cola] (orig. pertaining to agriculture), to cultivate, till, tend, take care of a field, garden, etc. (freq. in all per. and species of composition).
    I.
    Prop.
    (α).
    With acc.:

    fundum,

    Varr. R. R. 1, 1, 2:

    agrum,

    id. ib. 1, 2, 14; Cato, R. R. 61; Col. 1 pr.:

    agri non omnes frugiferi sunt qui coluntur,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; id. Agr. 2, 25, 67:

    arva et vineta et oleas et arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    praedia,

    Cic. Rosc. Am. 17, 49:

    rus,

    Col. 1, 1:

    rura,

    Cat. 64, 38; Tib. 1, 5, 21; Verg. G. 2, 413:

    hortos,

    Ov. M. 14, 624 al.:

    jugera,

    Col. 1 pr.:

    patrios fines,

    id. ib.:

    solum,

    id. 2, 2, 8:

    terram,

    id. 2, 2, 4:

    arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    vitem,

    Cic. Fin. 4, 14, 38:

    arbores,

    Hor. C. 2, 14, 22:

    arva,

    id. ib. 3, 5, 24; Ov. Am. 1, 13, 15:

    fructus,

    Verg. G. 2, 36:

    fruges,

    Ov. M. 15, 134:

    poma,

    id. ib. 14, 687; cf. under P. a.—
    (β).
    Absol., Varr. R. R. 1, 2, 8; Verg. G. 1, 121; Dig. 19, 2, 54, § 1.—
    B.
    In gen., without reference to economics, to abide, dwell, stay in a place, to inhabit (syn.: incolo, habito; most freq. since the Aug. per.).
    (α).
    With acc.:

    hanc domum,

    Plaut. Aul. prol. 4:

    nemora atque cavos montes silvasque colebant,

    Lucr. 5, 955:

    regiones Acherunticas,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 21:

    colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime,

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    urbem, urbem, mi Rufe, cole,

    id. Fam. 2, 12, 2:

    has terras,

    id. N. D. 2, 66, 164; Tac. A. 2, 60:

    loca Idae,

    Cat. 63, 70:

    Idalium,

    id. 36, 12 sq.; 61, 17:

    urbem Trojanam,

    Verg. A. 4, 343:

    Sicaniam,

    Ov. M. 5, 495:

    Maeoniam Sipylumque,

    id. ib. 6, 149:

    Elin Messeniaque arva,

    id. ib. 2, 679:

    regnum nemorale Dianae,

    id. ib. 14, 331:

    hoc nemus,

    id. ib. 15, 545:

    Elysium,

    Verg. A. 5, 735:

    loca magna,

    Ov. M. 14, 681; Liv. 1, 7, 10:

    Britanniam,

    Tac. Agr. 11:

    Rheni ripam,

    id. G. 28:

    victam ripam,

    id. A. 1, 59:

    terras,

    id. ib. 2, 60; cf. id. H. 5, 2:

    insulam,

    id. A. 12, 61; id. G. 29:

    regionem,

    Curt. 7, 7, 4.— Poet., of poets:

    me juvat in primā coluisse Helicona juventā,

    i. e. to have written poetry in early youth, Prop. 3 (4), 5, 19.—Also of animals:

    anguis stagna,

    Verg. G. 3, 430; Ov. M. 2, 380.—
    (β).
    Absol.:

    hic,

    Plaut. Ps. 1, 2, 68:

    subdiu colere te usque perpetuom diem,

    id. Most. 3, 2, 78; Liv. 42, 67, 9; Curt. 9, 9, 2:

    colunt discreti ac diversi,

    Tac. G. 16:

    proximi Cattis Usipii ac Tencteri colunt,

    id. ib. 32:

    circa utramque ripam Rhodani,

    Liv. 21, 26, 6:

    quā Cilices maritimi colunt,

    id. 38, 18, 12:

    prope Oceanum,

    id. 24, 49, 6:

    usque ad Albim,

    Tac. A. 2, 41:

    ultra Borysthenem fluvium,

    Gell. 9, 4, 6:

    super Bosporum,

    Curt. 6, 2, 13:

    extra urbem,

    App. M. 1, p. 111.—
    II.
    Trop. (freq. and class.).
    A. 1.
    Of the gods: colere aliquem locum, to frequent, cherish, care for, protect, be the guardian of, said of places where they were worshipped, had temples, etc.:

    deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt,

    Plaut. Poen. 5, 1, 19; Cat. 36, 12:

    Pallas, quas condidit arces, Ipsa colat,

    Verg. E. 2, 62:

    ille (Juppiter) colit terras,

    id. ib. 3, 61; id. A. 1, 16 Forbig. ad loc.:

    undis jura dabat, nymphisque colentibus undas,

    Ov. M. 1, 576:

    urbem colentes di,

    Liv. 31, 30, 9; 5, 21, 3:

    vos, Ceres mater ac Proserpina, precor, ceteri superi infernique di, qui hanc urbem colitis,

    id. 24, 39, 8:

    divi divaeque, qui maria terrasque colitis,

    id. 29, 27, 1.—
    2.
    Rarely with persons as object (syn.:

    curo, studeo, observo, obsequor): Juppiter, qui genus colis alisque hominum,

    Plaut. Poen. 5, 4, 24; cf.:

    (Castor et Pollux) dum terras hominumque colunt genus,

    i. e. improve, polish, Hor. Ep. 2, 1, 7. —
    3.
    Of the body or its parts, to cultivate, attend to, dress, clothe, adorn, etc.:

    formamque augere colendo,

    by attire, dress, Ov. M. 10, 534:

    corpora,

    id. A. A. 3, 107:

    tu quoque dum coleris,

    id. ib. 3, 225.—With abl.:

    lacertos auro,

    Curt. 8, 9, 21:

    lacertum armillā aureā,

    Petr. 32:

    capillos,

    Tib. 1, 6, 39; 1, 8, 9.—
    4.
    With abstr. objects, to cultivate, cherish, seek, practise, devote one ' s self to, etc.;

    of mental and moral cultivation: aequom et bonum,

    Plaut. Men. 4, 2, 10:

    amicitiam,

    id. Cist. 1, 1, 27:

    fidem rectumque,

    Ov. M. 1, 90:

    fortitudinem,

    Curt. 10, 3, 9:

    jus et fas,

    Liv. 27, 17 fin.:

    memoriam alicujus,

    Cic. Fin. 2, 31, 101:

    bonos mores,

    Sall. C. 9, 1:

    suum quaestum colit,

    Plaut. Poen. 5, 2, 137:

    pietatem,

    id. As. 3, 1, 5; Ter. Hec. 3, 4, 33:

    virtutem,

    Cic. Arch. 7, 16; id. Off. 1, 41, 149:

    amicitiam, justitiam, liberalitatem,

    id. ib. 1, 2, 5:

    virginitatis amorem,

    Verg. A. 11, 584:

    pacem,

    Ov. M. 11, 297; cf. Martem, Sil. [p. 370] 8, 464:

    studium philosophiae,

    Cic. Brut. 91, 315:

    disciplinam,

    id. ib. 31, 117:

    aequabile et temperatum orationis genus,

    id. Off. 1, 1, 3:

    patrias artes militiamque,

    Ov. F. 2, 508; cf.:

    artes liberales,

    Suet. Tib. 60:

    ingenium singulari rerum militarium prudentiā,

    Vell. 2, 29, 5 Kritz.—
    5.
    Of a period of time or a condition, to live in, experience, live through, pass, spend, etc.:

    servitutem apud aliquem,

    to be a slave, Plaut. Poen. 4, 2, 7:

    nunc plane nec ego victum, nec vitam illam colere possum, etc.,

    Cic. Att. 12, 28, 2; and poet. in gen.: vitam or aevum = degere, to take care of life, for to live:

    vitam,

    Plaut. Trin. 3, 2, 74; id. Cas. 2, 1, 12; id. Rud. 1, 5, 25:

    vitam inopem,

    Ter. Heaut. 1, 1, 84:

    aevum vi,

    Lucr. 5, 1144 and 1149.—
    B.
    Colere aliquem, to regard one with care, i. e. to honor, revere, reverence, worship, etc. (syn.: observo, veneror, diligo).
    1.
    Most freq. of the reverence and worship of the gods, and the respect paid to objects pertaining thereto, to honor, respect, revere, reverence, worship:

    quid est enim cur deos ab hominibus colendos dicas?

    Cic. N. D. 1, 41, 115:

    hos deos et venerari et colere debemus,

    id. ib. 2, 28, 71; cf. id. ib. 1, 42, 119; id. Agr. 2, 35, 94; Liv. 39, 15, 2; Cat. 61, 48:

    Phoebe silvarumque potens Diana... o colendi Semper et culti,

    Hor. C. S. 2 and 3; cf. Ov. M. 8, 350:

    deos aris, pulvinaribus,

    Plin. Pan. 11, 3:

    Mercurium,

    Caes. B. G. 6, 17:

    Apollinem nimiā religione,

    Curt. 4, 3, 21:

    Cererem secubitu,

    Ov. A. 3, 10, 16:

    (deam) magis officiis quam probitate,

    id. P. 3, 1, 76:

    per flamines et sacerdotes,

    Tac. A. 1, 10; Suet. Vit. 1:

    quo cognomine is deus quādam in parte urbis colebatur,

    id. Aug. 70:

    deum precibus,

    Sen. Herc. Oet. 580:

    testimoniorum religionem et fidem,

    Cic. Fl. 4, 9; cf. id. Font. 10, 21; and:

    colebantur religiones pie magis quam magnifice,

    Liv. 3, 57, 7; and:

    apud quos juxta divinas religiones humana fides colitur,

    id. 9, 9, 4:

    sacra,

    Ov. M. 4, 32; 15, 679:

    aras,

    id. ib. 3, 733; 6, 208; cf. Liv. 1, 7, 10; Suet. Vit. 2 et saep.:

    numina alicujus,

    Verg. G. 1, 30:

    templum,

    id. A. 4, 458; Ov. M. 11, 578:

    caerimonias sepulcrorum tantā curà,

    Cic. Tusc. 1, 12, 27:

    sacrarium summā caerimoniā,

    Nep. Th. 8, 4:

    simulacrum,

    Suet. Galb. 4.—
    2.
    Of the honor bestowed upon men:

    ut Africanum ut deum coleret Laelius,

    Cic. Rep. 1, 12, 18:

    quia me colitis et magnificatis,

    Plaut. Cist. 1, 1, 23; Ter. Ad. 3, 2, 54:

    a quibus diligenter observari videmur et coli,

    Cic. Mur. 34, 70; cf. id. Fam. 6, 10, 7; 13, 22, 1; id. Off. 1, 41, 149; Sall. J. 10, 8:

    poëtarum nomen,

    Cic. Arch. 11, 27:

    civitatem,

    id. Fl. 22, 52; cf.:

    in amicis et diligendis et colendis,

    id. Lael. 22, 85 and 82:

    semper ego plebem Romanam militiae domique... colo atque colui,

    Liv. 7, 32, 16:

    colere et ornare,

    Cic. Fam. 5, 8, 2:

    me diligentissime,

    id. ib. 13, 25 init.:

    si te colo, Sexte, non amabo,

    Mart. 2, 55:

    aliquem donis,

    Liv. 31, 43, 7:

    litteris,

    Nep. Att. 20, 4:

    nec illos arte colam, nec opulenter,

    Sall. J. 85, 34 Kritz.— Hence,
    1.
    cŏlens, entis, P. a., honoring, treating respectfully; subst., a reverer, worshipper; with gen.:

    religionum,

    Cic. Planc. 33, 80.—
    2.
    cultus, a, um, P. a. (acc. to I.).
    A.
    Cultivated, tilled:

    ager cultior,

    Varr. R. R. 1, 2, 20:

    ager cultissimus,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    materia et culta et silvestris,

    id. N. D. 2, 60, 151:

    res pecuaria,

    id. Quint. 3, 12:

    rus cultissimum,

    Col. 1, 1, 1:

    terra,

    Quint. 5, 11, 24:

    fundus cultior,

    id. 8, 3, 8:

    cultiora loca,

    Curt. 7, 3, 18.—
    b.
    Subst.: culta, ōrum, n., tilled, cultivated land, gardens, plantations, etc., Lucr. 1, 165; 1, 210; 5, 1370; Verg. G. 1, 153; 2, 196; 4, 372; Plin. 24, 10, 49, § 83—Hence,
    B.
    Trop., ornamented, adorned, polished, elegant, cultivated:

    milites habebat tam cultos ut argento et auro politis armis ornaret,

    Suet. Caes. 67:

    adulter,

    Ov. Tr. 2, 499:

    turba muliebriter culta,

    Curt. 3, 3, 14:

    sacerdos veste candidā cultus,

    Plin. 16, 44, 95, § 251:

    matrona vetitā purpurā culta,

    Suet. Ner. 32:

    filia cultior,

    Mart. 10, 98, 3:

    animi culti,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; cf.:

    tempora et ingenia cultiora,

    Curt. 7, 8, 11:

    Tibullus,

    Ov. Am. 1, 15, 28; cf.

    carmina,

    id. A. A. 3, 341:

    cultiores doctioresque redire,

    Gell. 19, 8, 1:

    sermone cultissimus,

    Aur. Vict. Epit. 45.— Adv.: cul-tē, elegantly: dicere, * Quint. 8, 3, 7; Plin. Ep. 5, 20, 6.— Comp.:

    dicere,

    Sen. Suas. 4 fin.; Tac. Or. 21: (sc. veste) progredi, Just. 3, 3, 5:

    incubare strato lectulo,

    Val. Max. 2, 6, 8.— Sup. apparently not in use.
    2.
    cōlo, āvi, ātum, āre, v. a. [colum], to filter, strain, to clarify, purify (post-Aug.):

    ceram,

    Col. 9, 16, 1:

    mel,

    id. 12, 11, 1:

    vinum sportā palmeā,

    Pall. Febr. 27:

    sucum linteo,

    Plin. 25, 13, 103, § 164:

    thymum cribro,

    Col. 7, 8, 7:

    aliquid per linteum,

    Scrib. Comp. 271:

    ad colum,

    Veg. 2, 28, 19:

    per colum,

    Apic. 4, 2:

    aurum,

    App. Flor. p. 343, 20:

    terra colans,

    Plin. 31, 3, 23, § 38:

    faex colata,

    id. 31, 8, 44, § 95.— Poet.:

    amnes inductis retibus,

    i. e. to spread out a fish-net, Manil. 5, 193.—Hence, cōlātus, a, um, P. a., cleansed, purified (post-class.):

    nitor (beryllorum),

    Tert. Anim. 9.—
    B.
    Trop.:

    certiora et colatiora somniari,

    Tert. Anim. 48.

    Lewis & Short latin dictionary > colens

  • 2 colo

    1.
    cŏlo, colŭi, cultum, 3, v. a. [from the stem KOL, whence boukolos, boukoleô; cf.: colonus, in-cola, agri-cola] (orig. pertaining to agriculture), to cultivate, till, tend, take care of a field, garden, etc. (freq. in all per. and species of composition).
    I.
    Prop.
    (α).
    With acc.:

    fundum,

    Varr. R. R. 1, 1, 2:

    agrum,

    id. ib. 1, 2, 14; Cato, R. R. 61; Col. 1 pr.:

    agri non omnes frugiferi sunt qui coluntur,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; id. Agr. 2, 25, 67:

    arva et vineta et oleas et arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    praedia,

    Cic. Rosc. Am. 17, 49:

    rus,

    Col. 1, 1:

    rura,

    Cat. 64, 38; Tib. 1, 5, 21; Verg. G. 2, 413:

    hortos,

    Ov. M. 14, 624 al.:

    jugera,

    Col. 1 pr.:

    patrios fines,

    id. ib.:

    solum,

    id. 2, 2, 8:

    terram,

    id. 2, 2, 4:

    arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    vitem,

    Cic. Fin. 4, 14, 38:

    arbores,

    Hor. C. 2, 14, 22:

    arva,

    id. ib. 3, 5, 24; Ov. Am. 1, 13, 15:

    fructus,

    Verg. G. 2, 36:

    fruges,

    Ov. M. 15, 134:

    poma,

    id. ib. 14, 687; cf. under P. a.—
    (β).
    Absol., Varr. R. R. 1, 2, 8; Verg. G. 1, 121; Dig. 19, 2, 54, § 1.—
    B.
    In gen., without reference to economics, to abide, dwell, stay in a place, to inhabit (syn.: incolo, habito; most freq. since the Aug. per.).
    (α).
    With acc.:

    hanc domum,

    Plaut. Aul. prol. 4:

    nemora atque cavos montes silvasque colebant,

    Lucr. 5, 955:

    regiones Acherunticas,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 21:

    colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime,

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    urbem, urbem, mi Rufe, cole,

    id. Fam. 2, 12, 2:

    has terras,

    id. N. D. 2, 66, 164; Tac. A. 2, 60:

    loca Idae,

    Cat. 63, 70:

    Idalium,

    id. 36, 12 sq.; 61, 17:

    urbem Trojanam,

    Verg. A. 4, 343:

    Sicaniam,

    Ov. M. 5, 495:

    Maeoniam Sipylumque,

    id. ib. 6, 149:

    Elin Messeniaque arva,

    id. ib. 2, 679:

    regnum nemorale Dianae,

    id. ib. 14, 331:

    hoc nemus,

    id. ib. 15, 545:

    Elysium,

    Verg. A. 5, 735:

    loca magna,

    Ov. M. 14, 681; Liv. 1, 7, 10:

    Britanniam,

    Tac. Agr. 11:

    Rheni ripam,

    id. G. 28:

    victam ripam,

    id. A. 1, 59:

    terras,

    id. ib. 2, 60; cf. id. H. 5, 2:

    insulam,

    id. A. 12, 61; id. G. 29:

    regionem,

    Curt. 7, 7, 4.— Poet., of poets:

    me juvat in primā coluisse Helicona juventā,

    i. e. to have written poetry in early youth, Prop. 3 (4), 5, 19.—Also of animals:

    anguis stagna,

    Verg. G. 3, 430; Ov. M. 2, 380.—
    (β).
    Absol.:

    hic,

    Plaut. Ps. 1, 2, 68:

    subdiu colere te usque perpetuom diem,

    id. Most. 3, 2, 78; Liv. 42, 67, 9; Curt. 9, 9, 2:

    colunt discreti ac diversi,

    Tac. G. 16:

    proximi Cattis Usipii ac Tencteri colunt,

    id. ib. 32:

    circa utramque ripam Rhodani,

    Liv. 21, 26, 6:

    quā Cilices maritimi colunt,

    id. 38, 18, 12:

    prope Oceanum,

    id. 24, 49, 6:

    usque ad Albim,

    Tac. A. 2, 41:

    ultra Borysthenem fluvium,

    Gell. 9, 4, 6:

    super Bosporum,

    Curt. 6, 2, 13:

    extra urbem,

    App. M. 1, p. 111.—
    II.
    Trop. (freq. and class.).
    A. 1.
    Of the gods: colere aliquem locum, to frequent, cherish, care for, protect, be the guardian of, said of places where they were worshipped, had temples, etc.:

    deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt,

    Plaut. Poen. 5, 1, 19; Cat. 36, 12:

    Pallas, quas condidit arces, Ipsa colat,

    Verg. E. 2, 62:

    ille (Juppiter) colit terras,

    id. ib. 3, 61; id. A. 1, 16 Forbig. ad loc.:

    undis jura dabat, nymphisque colentibus undas,

    Ov. M. 1, 576:

    urbem colentes di,

    Liv. 31, 30, 9; 5, 21, 3:

    vos, Ceres mater ac Proserpina, precor, ceteri superi infernique di, qui hanc urbem colitis,

    id. 24, 39, 8:

    divi divaeque, qui maria terrasque colitis,

    id. 29, 27, 1.—
    2.
    Rarely with persons as object (syn.:

    curo, studeo, observo, obsequor): Juppiter, qui genus colis alisque hominum,

    Plaut. Poen. 5, 4, 24; cf.:

    (Castor et Pollux) dum terras hominumque colunt genus,

    i. e. improve, polish, Hor. Ep. 2, 1, 7. —
    3.
    Of the body or its parts, to cultivate, attend to, dress, clothe, adorn, etc.:

    formamque augere colendo,

    by attire, dress, Ov. M. 10, 534:

    corpora,

    id. A. A. 3, 107:

    tu quoque dum coleris,

    id. ib. 3, 225.—With abl.:

    lacertos auro,

    Curt. 8, 9, 21:

    lacertum armillā aureā,

    Petr. 32:

    capillos,

    Tib. 1, 6, 39; 1, 8, 9.—
    4.
    With abstr. objects, to cultivate, cherish, seek, practise, devote one ' s self to, etc.;

    of mental and moral cultivation: aequom et bonum,

    Plaut. Men. 4, 2, 10:

    amicitiam,

    id. Cist. 1, 1, 27:

    fidem rectumque,

    Ov. M. 1, 90:

    fortitudinem,

    Curt. 10, 3, 9:

    jus et fas,

    Liv. 27, 17 fin.:

    memoriam alicujus,

    Cic. Fin. 2, 31, 101:

    bonos mores,

    Sall. C. 9, 1:

    suum quaestum colit,

    Plaut. Poen. 5, 2, 137:

    pietatem,

    id. As. 3, 1, 5; Ter. Hec. 3, 4, 33:

    virtutem,

    Cic. Arch. 7, 16; id. Off. 1, 41, 149:

    amicitiam, justitiam, liberalitatem,

    id. ib. 1, 2, 5:

    virginitatis amorem,

    Verg. A. 11, 584:

    pacem,

    Ov. M. 11, 297; cf. Martem, Sil. [p. 370] 8, 464:

    studium philosophiae,

    Cic. Brut. 91, 315:

    disciplinam,

    id. ib. 31, 117:

    aequabile et temperatum orationis genus,

    id. Off. 1, 1, 3:

    patrias artes militiamque,

    Ov. F. 2, 508; cf.:

    artes liberales,

    Suet. Tib. 60:

    ingenium singulari rerum militarium prudentiā,

    Vell. 2, 29, 5 Kritz.—
    5.
    Of a period of time or a condition, to live in, experience, live through, pass, spend, etc.:

    servitutem apud aliquem,

    to be a slave, Plaut. Poen. 4, 2, 7:

    nunc plane nec ego victum, nec vitam illam colere possum, etc.,

    Cic. Att. 12, 28, 2; and poet. in gen.: vitam or aevum = degere, to take care of life, for to live:

    vitam,

    Plaut. Trin. 3, 2, 74; id. Cas. 2, 1, 12; id. Rud. 1, 5, 25:

    vitam inopem,

    Ter. Heaut. 1, 1, 84:

    aevum vi,

    Lucr. 5, 1144 and 1149.—
    B.
    Colere aliquem, to regard one with care, i. e. to honor, revere, reverence, worship, etc. (syn.: observo, veneror, diligo).
    1.
    Most freq. of the reverence and worship of the gods, and the respect paid to objects pertaining thereto, to honor, respect, revere, reverence, worship:

    quid est enim cur deos ab hominibus colendos dicas?

    Cic. N. D. 1, 41, 115:

    hos deos et venerari et colere debemus,

    id. ib. 2, 28, 71; cf. id. ib. 1, 42, 119; id. Agr. 2, 35, 94; Liv. 39, 15, 2; Cat. 61, 48:

    Phoebe silvarumque potens Diana... o colendi Semper et culti,

    Hor. C. S. 2 and 3; cf. Ov. M. 8, 350:

    deos aris, pulvinaribus,

    Plin. Pan. 11, 3:

    Mercurium,

    Caes. B. G. 6, 17:

    Apollinem nimiā religione,

    Curt. 4, 3, 21:

    Cererem secubitu,

    Ov. A. 3, 10, 16:

    (deam) magis officiis quam probitate,

    id. P. 3, 1, 76:

    per flamines et sacerdotes,

    Tac. A. 1, 10; Suet. Vit. 1:

    quo cognomine is deus quādam in parte urbis colebatur,

    id. Aug. 70:

    deum precibus,

    Sen. Herc. Oet. 580:

    testimoniorum religionem et fidem,

    Cic. Fl. 4, 9; cf. id. Font. 10, 21; and:

    colebantur religiones pie magis quam magnifice,

    Liv. 3, 57, 7; and:

    apud quos juxta divinas religiones humana fides colitur,

    id. 9, 9, 4:

    sacra,

    Ov. M. 4, 32; 15, 679:

    aras,

    id. ib. 3, 733; 6, 208; cf. Liv. 1, 7, 10; Suet. Vit. 2 et saep.:

    numina alicujus,

    Verg. G. 1, 30:

    templum,

    id. A. 4, 458; Ov. M. 11, 578:

    caerimonias sepulcrorum tantā curà,

    Cic. Tusc. 1, 12, 27:

    sacrarium summā caerimoniā,

    Nep. Th. 8, 4:

    simulacrum,

    Suet. Galb. 4.—
    2.
    Of the honor bestowed upon men:

    ut Africanum ut deum coleret Laelius,

    Cic. Rep. 1, 12, 18:

    quia me colitis et magnificatis,

    Plaut. Cist. 1, 1, 23; Ter. Ad. 3, 2, 54:

    a quibus diligenter observari videmur et coli,

    Cic. Mur. 34, 70; cf. id. Fam. 6, 10, 7; 13, 22, 1; id. Off. 1, 41, 149; Sall. J. 10, 8:

    poëtarum nomen,

    Cic. Arch. 11, 27:

    civitatem,

    id. Fl. 22, 52; cf.:

    in amicis et diligendis et colendis,

    id. Lael. 22, 85 and 82:

    semper ego plebem Romanam militiae domique... colo atque colui,

    Liv. 7, 32, 16:

    colere et ornare,

    Cic. Fam. 5, 8, 2:

    me diligentissime,

    id. ib. 13, 25 init.:

    si te colo, Sexte, non amabo,

    Mart. 2, 55:

    aliquem donis,

    Liv. 31, 43, 7:

    litteris,

    Nep. Att. 20, 4:

    nec illos arte colam, nec opulenter,

    Sall. J. 85, 34 Kritz.— Hence,
    1.
    cŏlens, entis, P. a., honoring, treating respectfully; subst., a reverer, worshipper; with gen.:

    religionum,

    Cic. Planc. 33, 80.—
    2.
    cultus, a, um, P. a. (acc. to I.).
    A.
    Cultivated, tilled:

    ager cultior,

    Varr. R. R. 1, 2, 20:

    ager cultissimus,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    materia et culta et silvestris,

    id. N. D. 2, 60, 151:

    res pecuaria,

    id. Quint. 3, 12:

    rus cultissimum,

    Col. 1, 1, 1:

    terra,

    Quint. 5, 11, 24:

    fundus cultior,

    id. 8, 3, 8:

    cultiora loca,

    Curt. 7, 3, 18.—
    b.
    Subst.: culta, ōrum, n., tilled, cultivated land, gardens, plantations, etc., Lucr. 1, 165; 1, 210; 5, 1370; Verg. G. 1, 153; 2, 196; 4, 372; Plin. 24, 10, 49, § 83—Hence,
    B.
    Trop., ornamented, adorned, polished, elegant, cultivated:

    milites habebat tam cultos ut argento et auro politis armis ornaret,

    Suet. Caes. 67:

    adulter,

    Ov. Tr. 2, 499:

    turba muliebriter culta,

    Curt. 3, 3, 14:

    sacerdos veste candidā cultus,

    Plin. 16, 44, 95, § 251:

    matrona vetitā purpurā culta,

    Suet. Ner. 32:

    filia cultior,

    Mart. 10, 98, 3:

    animi culti,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; cf.:

    tempora et ingenia cultiora,

    Curt. 7, 8, 11:

    Tibullus,

    Ov. Am. 1, 15, 28; cf.

    carmina,

    id. A. A. 3, 341:

    cultiores doctioresque redire,

    Gell. 19, 8, 1:

    sermone cultissimus,

    Aur. Vict. Epit. 45.— Adv.: cul-tē, elegantly: dicere, * Quint. 8, 3, 7; Plin. Ep. 5, 20, 6.— Comp.:

    dicere,

    Sen. Suas. 4 fin.; Tac. Or. 21: (sc. veste) progredi, Just. 3, 3, 5:

    incubare strato lectulo,

    Val. Max. 2, 6, 8.— Sup. apparently not in use.
    2.
    cōlo, āvi, ātum, āre, v. a. [colum], to filter, strain, to clarify, purify (post-Aug.):

    ceram,

    Col. 9, 16, 1:

    mel,

    id. 12, 11, 1:

    vinum sportā palmeā,

    Pall. Febr. 27:

    sucum linteo,

    Plin. 25, 13, 103, § 164:

    thymum cribro,

    Col. 7, 8, 7:

    aliquid per linteum,

    Scrib. Comp. 271:

    ad colum,

    Veg. 2, 28, 19:

    per colum,

    Apic. 4, 2:

    aurum,

    App. Flor. p. 343, 20:

    terra colans,

    Plin. 31, 3, 23, § 38:

    faex colata,

    id. 31, 8, 44, § 95.— Poet.:

    amnes inductis retibus,

    i. e. to spread out a fish-net, Manil. 5, 193.—Hence, cōlātus, a, um, P. a., cleansed, purified (post-class.):

    nitor (beryllorum),

    Tert. Anim. 9.—
    B.
    Trop.:

    certiora et colatiora somniari,

    Tert. Anim. 48.

    Lewis & Short latin dictionary > colo

  • 3 culta

    1.
    cŏlo, colŭi, cultum, 3, v. a. [from the stem KOL, whence boukolos, boukoleô; cf.: colonus, in-cola, agri-cola] (orig. pertaining to agriculture), to cultivate, till, tend, take care of a field, garden, etc. (freq. in all per. and species of composition).
    I.
    Prop.
    (α).
    With acc.:

    fundum,

    Varr. R. R. 1, 1, 2:

    agrum,

    id. ib. 1, 2, 14; Cato, R. R. 61; Col. 1 pr.:

    agri non omnes frugiferi sunt qui coluntur,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; id. Agr. 2, 25, 67:

    arva et vineta et oleas et arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    praedia,

    Cic. Rosc. Am. 17, 49:

    rus,

    Col. 1, 1:

    rura,

    Cat. 64, 38; Tib. 1, 5, 21; Verg. G. 2, 413:

    hortos,

    Ov. M. 14, 624 al.:

    jugera,

    Col. 1 pr.:

    patrios fines,

    id. ib.:

    solum,

    id. 2, 2, 8:

    terram,

    id. 2, 2, 4:

    arbustum,

    Quint. 1, 12, 7:

    vitem,

    Cic. Fin. 4, 14, 38:

    arbores,

    Hor. C. 2, 14, 22:

    arva,

    id. ib. 3, 5, 24; Ov. Am. 1, 13, 15:

    fructus,

    Verg. G. 2, 36:

    fruges,

    Ov. M. 15, 134:

    poma,

    id. ib. 14, 687; cf. under P. a.—
    (β).
    Absol., Varr. R. R. 1, 2, 8; Verg. G. 1, 121; Dig. 19, 2, 54, § 1.—
    B.
    In gen., without reference to economics, to abide, dwell, stay in a place, to inhabit (syn.: incolo, habito; most freq. since the Aug. per.).
    (α).
    With acc.:

    hanc domum,

    Plaut. Aul. prol. 4:

    nemora atque cavos montes silvasque colebant,

    Lucr. 5, 955:

    regiones Acherunticas,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 21:

    colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime,

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    urbem, urbem, mi Rufe, cole,

    id. Fam. 2, 12, 2:

    has terras,

    id. N. D. 2, 66, 164; Tac. A. 2, 60:

    loca Idae,

    Cat. 63, 70:

    Idalium,

    id. 36, 12 sq.; 61, 17:

    urbem Trojanam,

    Verg. A. 4, 343:

    Sicaniam,

    Ov. M. 5, 495:

    Maeoniam Sipylumque,

    id. ib. 6, 149:

    Elin Messeniaque arva,

    id. ib. 2, 679:

    regnum nemorale Dianae,

    id. ib. 14, 331:

    hoc nemus,

    id. ib. 15, 545:

    Elysium,

    Verg. A. 5, 735:

    loca magna,

    Ov. M. 14, 681; Liv. 1, 7, 10:

    Britanniam,

    Tac. Agr. 11:

    Rheni ripam,

    id. G. 28:

    victam ripam,

    id. A. 1, 59:

    terras,

    id. ib. 2, 60; cf. id. H. 5, 2:

    insulam,

    id. A. 12, 61; id. G. 29:

    regionem,

    Curt. 7, 7, 4.— Poet., of poets:

    me juvat in primā coluisse Helicona juventā,

    i. e. to have written poetry in early youth, Prop. 3 (4), 5, 19.—Also of animals:

    anguis stagna,

    Verg. G. 3, 430; Ov. M. 2, 380.—
    (β).
    Absol.:

    hic,

    Plaut. Ps. 1, 2, 68:

    subdiu colere te usque perpetuom diem,

    id. Most. 3, 2, 78; Liv. 42, 67, 9; Curt. 9, 9, 2:

    colunt discreti ac diversi,

    Tac. G. 16:

    proximi Cattis Usipii ac Tencteri colunt,

    id. ib. 32:

    circa utramque ripam Rhodani,

    Liv. 21, 26, 6:

    quā Cilices maritimi colunt,

    id. 38, 18, 12:

    prope Oceanum,

    id. 24, 49, 6:

    usque ad Albim,

    Tac. A. 2, 41:

    ultra Borysthenem fluvium,

    Gell. 9, 4, 6:

    super Bosporum,

    Curt. 6, 2, 13:

    extra urbem,

    App. M. 1, p. 111.—
    II.
    Trop. (freq. and class.).
    A. 1.
    Of the gods: colere aliquem locum, to frequent, cherish, care for, protect, be the guardian of, said of places where they were worshipped, had temples, etc.:

    deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt,

    Plaut. Poen. 5, 1, 19; Cat. 36, 12:

    Pallas, quas condidit arces, Ipsa colat,

    Verg. E. 2, 62:

    ille (Juppiter) colit terras,

    id. ib. 3, 61; id. A. 1, 16 Forbig. ad loc.:

    undis jura dabat, nymphisque colentibus undas,

    Ov. M. 1, 576:

    urbem colentes di,

    Liv. 31, 30, 9; 5, 21, 3:

    vos, Ceres mater ac Proserpina, precor, ceteri superi infernique di, qui hanc urbem colitis,

    id. 24, 39, 8:

    divi divaeque, qui maria terrasque colitis,

    id. 29, 27, 1.—
    2.
    Rarely with persons as object (syn.:

    curo, studeo, observo, obsequor): Juppiter, qui genus colis alisque hominum,

    Plaut. Poen. 5, 4, 24; cf.:

    (Castor et Pollux) dum terras hominumque colunt genus,

    i. e. improve, polish, Hor. Ep. 2, 1, 7. —
    3.
    Of the body or its parts, to cultivate, attend to, dress, clothe, adorn, etc.:

    formamque augere colendo,

    by attire, dress, Ov. M. 10, 534:

    corpora,

    id. A. A. 3, 107:

    tu quoque dum coleris,

    id. ib. 3, 225.—With abl.:

    lacertos auro,

    Curt. 8, 9, 21:

    lacertum armillā aureā,

    Petr. 32:

    capillos,

    Tib. 1, 6, 39; 1, 8, 9.—
    4.
    With abstr. objects, to cultivate, cherish, seek, practise, devote one ' s self to, etc.;

    of mental and moral cultivation: aequom et bonum,

    Plaut. Men. 4, 2, 10:

    amicitiam,

    id. Cist. 1, 1, 27:

    fidem rectumque,

    Ov. M. 1, 90:

    fortitudinem,

    Curt. 10, 3, 9:

    jus et fas,

    Liv. 27, 17 fin.:

    memoriam alicujus,

    Cic. Fin. 2, 31, 101:

    bonos mores,

    Sall. C. 9, 1:

    suum quaestum colit,

    Plaut. Poen. 5, 2, 137:

    pietatem,

    id. As. 3, 1, 5; Ter. Hec. 3, 4, 33:

    virtutem,

    Cic. Arch. 7, 16; id. Off. 1, 41, 149:

    amicitiam, justitiam, liberalitatem,

    id. ib. 1, 2, 5:

    virginitatis amorem,

    Verg. A. 11, 584:

    pacem,

    Ov. M. 11, 297; cf. Martem, Sil. [p. 370] 8, 464:

    studium philosophiae,

    Cic. Brut. 91, 315:

    disciplinam,

    id. ib. 31, 117:

    aequabile et temperatum orationis genus,

    id. Off. 1, 1, 3:

    patrias artes militiamque,

    Ov. F. 2, 508; cf.:

    artes liberales,

    Suet. Tib. 60:

    ingenium singulari rerum militarium prudentiā,

    Vell. 2, 29, 5 Kritz.—
    5.
    Of a period of time or a condition, to live in, experience, live through, pass, spend, etc.:

    servitutem apud aliquem,

    to be a slave, Plaut. Poen. 4, 2, 7:

    nunc plane nec ego victum, nec vitam illam colere possum, etc.,

    Cic. Att. 12, 28, 2; and poet. in gen.: vitam or aevum = degere, to take care of life, for to live:

    vitam,

    Plaut. Trin. 3, 2, 74; id. Cas. 2, 1, 12; id. Rud. 1, 5, 25:

    vitam inopem,

    Ter. Heaut. 1, 1, 84:

    aevum vi,

    Lucr. 5, 1144 and 1149.—
    B.
    Colere aliquem, to regard one with care, i. e. to honor, revere, reverence, worship, etc. (syn.: observo, veneror, diligo).
    1.
    Most freq. of the reverence and worship of the gods, and the respect paid to objects pertaining thereto, to honor, respect, revere, reverence, worship:

    quid est enim cur deos ab hominibus colendos dicas?

    Cic. N. D. 1, 41, 115:

    hos deos et venerari et colere debemus,

    id. ib. 2, 28, 71; cf. id. ib. 1, 42, 119; id. Agr. 2, 35, 94; Liv. 39, 15, 2; Cat. 61, 48:

    Phoebe silvarumque potens Diana... o colendi Semper et culti,

    Hor. C. S. 2 and 3; cf. Ov. M. 8, 350:

    deos aris, pulvinaribus,

    Plin. Pan. 11, 3:

    Mercurium,

    Caes. B. G. 6, 17:

    Apollinem nimiā religione,

    Curt. 4, 3, 21:

    Cererem secubitu,

    Ov. A. 3, 10, 16:

    (deam) magis officiis quam probitate,

    id. P. 3, 1, 76:

    per flamines et sacerdotes,

    Tac. A. 1, 10; Suet. Vit. 1:

    quo cognomine is deus quādam in parte urbis colebatur,

    id. Aug. 70:

    deum precibus,

    Sen. Herc. Oet. 580:

    testimoniorum religionem et fidem,

    Cic. Fl. 4, 9; cf. id. Font. 10, 21; and:

    colebantur religiones pie magis quam magnifice,

    Liv. 3, 57, 7; and:

    apud quos juxta divinas religiones humana fides colitur,

    id. 9, 9, 4:

    sacra,

    Ov. M. 4, 32; 15, 679:

    aras,

    id. ib. 3, 733; 6, 208; cf. Liv. 1, 7, 10; Suet. Vit. 2 et saep.:

    numina alicujus,

    Verg. G. 1, 30:

    templum,

    id. A. 4, 458; Ov. M. 11, 578:

    caerimonias sepulcrorum tantā curà,

    Cic. Tusc. 1, 12, 27:

    sacrarium summā caerimoniā,

    Nep. Th. 8, 4:

    simulacrum,

    Suet. Galb. 4.—
    2.
    Of the honor bestowed upon men:

    ut Africanum ut deum coleret Laelius,

    Cic. Rep. 1, 12, 18:

    quia me colitis et magnificatis,

    Plaut. Cist. 1, 1, 23; Ter. Ad. 3, 2, 54:

    a quibus diligenter observari videmur et coli,

    Cic. Mur. 34, 70; cf. id. Fam. 6, 10, 7; 13, 22, 1; id. Off. 1, 41, 149; Sall. J. 10, 8:

    poëtarum nomen,

    Cic. Arch. 11, 27:

    civitatem,

    id. Fl. 22, 52; cf.:

    in amicis et diligendis et colendis,

    id. Lael. 22, 85 and 82:

    semper ego plebem Romanam militiae domique... colo atque colui,

    Liv. 7, 32, 16:

    colere et ornare,

    Cic. Fam. 5, 8, 2:

    me diligentissime,

    id. ib. 13, 25 init.:

    si te colo, Sexte, non amabo,

    Mart. 2, 55:

    aliquem donis,

    Liv. 31, 43, 7:

    litteris,

    Nep. Att. 20, 4:

    nec illos arte colam, nec opulenter,

    Sall. J. 85, 34 Kritz.— Hence,
    1.
    cŏlens, entis, P. a., honoring, treating respectfully; subst., a reverer, worshipper; with gen.:

    religionum,

    Cic. Planc. 33, 80.—
    2.
    cultus, a, um, P. a. (acc. to I.).
    A.
    Cultivated, tilled:

    ager cultior,

    Varr. R. R. 1, 2, 20:

    ager cultissimus,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    materia et culta et silvestris,

    id. N. D. 2, 60, 151:

    res pecuaria,

    id. Quint. 3, 12:

    rus cultissimum,

    Col. 1, 1, 1:

    terra,

    Quint. 5, 11, 24:

    fundus cultior,

    id. 8, 3, 8:

    cultiora loca,

    Curt. 7, 3, 18.—
    b.
    Subst.: culta, ōrum, n., tilled, cultivated land, gardens, plantations, etc., Lucr. 1, 165; 1, 210; 5, 1370; Verg. G. 1, 153; 2, 196; 4, 372; Plin. 24, 10, 49, § 83—Hence,
    B.
    Trop., ornamented, adorned, polished, elegant, cultivated:

    milites habebat tam cultos ut argento et auro politis armis ornaret,

    Suet. Caes. 67:

    adulter,

    Ov. Tr. 2, 499:

    turba muliebriter culta,

    Curt. 3, 3, 14:

    sacerdos veste candidā cultus,

    Plin. 16, 44, 95, § 251:

    matrona vetitā purpurā culta,

    Suet. Ner. 32:

    filia cultior,

    Mart. 10, 98, 3:

    animi culti,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13; cf.:

    tempora et ingenia cultiora,

    Curt. 7, 8, 11:

    Tibullus,

    Ov. Am. 1, 15, 28; cf.

    carmina,

    id. A. A. 3, 341:

    cultiores doctioresque redire,

    Gell. 19, 8, 1:

    sermone cultissimus,

    Aur. Vict. Epit. 45.— Adv.: cul-tē, elegantly: dicere, * Quint. 8, 3, 7; Plin. Ep. 5, 20, 6.— Comp.:

    dicere,

    Sen. Suas. 4 fin.; Tac. Or. 21: (sc. veste) progredi, Just. 3, 3, 5:

    incubare strato lectulo,

    Val. Max. 2, 6, 8.— Sup. apparently not in use.
    2.
    cōlo, āvi, ātum, āre, v. a. [colum], to filter, strain, to clarify, purify (post-Aug.):

    ceram,

    Col. 9, 16, 1:

    mel,

    id. 12, 11, 1:

    vinum sportā palmeā,

    Pall. Febr. 27:

    sucum linteo,

    Plin. 25, 13, 103, § 164:

    thymum cribro,

    Col. 7, 8, 7:

    aliquid per linteum,

    Scrib. Comp. 271:

    ad colum,

    Veg. 2, 28, 19:

    per colum,

    Apic. 4, 2:

    aurum,

    App. Flor. p. 343, 20:

    terra colans,

    Plin. 31, 3, 23, § 38:

    faex colata,

    id. 31, 8, 44, § 95.— Poet.:

    amnes inductis retibus,

    i. e. to spread out a fish-net, Manil. 5, 193.—Hence, cōlātus, a, um, P. a., cleansed, purified (post-class.):

    nitor (beryllorum),

    Tert. Anim. 9.—
    B.
    Trop.:

    certiora et colatiora somniari,

    Tert. Anim. 48.

    Lewis & Short latin dictionary > culta

  • 4 redigo

    rĕd-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago].
    I.
    To drive, lead, or bring back (syn. reduco).
    A.
    Lit.:

    (Sol) Disjectos redegit equos,

    Lucr. 5, 403:

    si materiem nostram collegerit aetas Post obitum, rursumque redegerit, ut sita nunc est,

    bring it back, restore it to its present condition, id. 3, 848:

    filia parva duas redigebat rupe capellas,

    Ov. F. 4, 511:

    tauros in gregem,

    Varr. R. R. 2, 5, 12; cf.:

    in sua rura boves,

    Ov. F. 3, 64:

    oppidani (hostem) fusum fugatumque in castra redigunt,

    Liv. 21, 9:

    hostium equitatum in castra,

    id. 26, 10:

    turbam ferro in hostes,

    id. 37, 43:

    aliquem Capuam,

    id. 26, 12 fin.:

    aliquem in exsilium,

    Just. 9, 4, 7. —
    B.
    Trop.:

    rem ad pristinam belli rationem redegit,

    Caes. B. C. 1, 76 fin.:

    annum neglegentia conturbatum ad pristinam rationem,

    Suet. Aug. 31:

    disciplinam militarem ad priscos mores,

    Liv. 8, 6 fin.: aliquid ad ultimam sui generis formam speciemque, Cic. Or. 3, 10:

    omnia redegit in singulas rationes praeceptionis,

    Auct. Her. 4, 2, 3:

    aliquem in concordiam,

    Plaut. Am. 1, 2, 13:

    vos in gratiam,

    Ter. Phorm. 5, 7, 73:

    tu, qui ais, redige in memoriam,

    recall it to my mind, id. ib. 2, 3, 36:

    in memoriam,

    Cic. Phil. 2, 7, 18; id. Fam. 1, 9, 9:

    (poëtae) formidine fustis Ad bene dicendum delectandumque redacti,

    brought back, reduced, Hor. Ep. 2, 1, 155.—Far more freq.,
    II.
    (With the idea of agere predominant; cf. recido and redeo, II.) To get together, call in, collect, raise, receive, take a sum of money or the like by selling, etc.:

    cum omnem pecuniam ex aerario exhausissetis, ex vectigalibus redegissetis, ab omnibus regibus coëgissetis,

    Cic. Agr. 2, 36, 98; cf.:

    pecuniam ex bonis patriis,

    id. Phil. 13, 5, 10;

    and simply pecuniam,

    id. Rab. Post. 13, 37; Hor. Epod. 2, 69:

    omne argentum tibi,

    to scrape together, Plaut. Pers. 2, 5, 23:

    bona vendit, pecuniam redigit... pecunia, quam ex Agonidis bonis redegisset,

    Cic. Div. in Caecil. 16, 56; cf. Liv. 5, 16:

    quod omnis frumenti copia decumarum nomine penes istum esset redacta, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 73, § 171:

    fructus,

    Dig. 36, 4, 5, § 22 (after colere agros); 22, 1, 46; cf.:

    pars maxima (praedae) ad quaestorem redacta est,

    Liv. 5, 19:

    fructus ad eum,

    Dig. 10, 2, 51:

    quicquid captum ex hostibus est, vendidit Fabius, consul, ac redegit in publicum,

    paid it into the public treasury, Liv. 2, 42:

    venditum sub hastā in aerarium,

    id. 4, 53:

    (patres) victi irā vetuere reddi (bona regia), vetuere in publicum redigi,

    id. 2, 5, 1; cf.:

    praedam in fiscum,

    Tac. H. 4, 72:

    aliquid in commune,

    Dig. 17, 2, 52, § 6.—
    B.
    To bring or reduce a thing to any condition, circumstance, etc.; to make or render it so and so (cf. reddo); constr. with in (so most freq.), ad, sub, an adv. of place, absol., or with a double acc.
    (α).
    With in:

    viros in servitutem,

    Plaut. Aul. 2, 1, 47:

    Aeduos in servitutem,

    Caes. B. G. 2, 14, 3:

    in pristinam sortem servitutis,

    Just. 6, 5, 1:

    vidulum in potestatem alicujus,

    Plaut. Rud. 5, 3, 22:

    civitatem in potestatem,

    Caes. B. G. 7, 13 fin.; Hirt. B. G. 8, 24 fin.; 45; Cic. Quint. 55, 152; id. Phil. 5, 17, 46; id. Verr. 2, 2, 13, § 33; Tac. Agr. 18; Vell. 2, 94, 4; cf.:

    civitatem in dicionem potestatemque populi Romani,

    Caes. B. G. 2, 34 fin.:

    aliquos in dicionem,

    Cic. Balb. 10, 25; Liv. 41, 19:

    gentes in dicionem hujus imperii,

    Cic. Phil. 4, 5, 13:

    Arvernos in provinciam,

    to reduce to a province, Caes. B. G. 1, 45; 7, 77 fin.; cf.:

    partem Britanniae, etc., in formam provinciae,

    Tac. Agr. 14; Suet. Caes. 25; id. Aug. 18; id. Tib. 37 fin.; id. Calig. 1; Liv. Epit. 45; 93:

    in formulam provinciae,

    Vell. 2, 38, 1:

    in formam praefecturae,

    id. 2, 44, 4:

    in id redactus sum loci, Ut, etc.,

    Ter. Phorm. 5, 7, 86; cf.:

    republicā in tranquillum redactā,

    Liv. 3, 40; and:

    mentem in veros timores,

    Hor. C. 1, 37, 15:

    si hoc genus (pecuniarum) in unum redigatur,

    be brought into one mass, Cic. Phil. 5, 4, 13:

    dispositio est, per quam illa, quae invenimus, in ordinem redigimus,

    reduce to order, Auct. Her. 3, 9, 16; cf.:

    arbores in ordinem certaque intervalla,

    Quint. 8, 3, 9; but: ut veteres grammatici auctores alios in ordinem redegerint, alios omnino exemerint numero, brought, admitted into the rank of classics (cf. Gr. enkrinein; opp. numero eximere = ekkrinein):

    libertinos in equestrem ordinem,

    Lampr. Alex. Sev. 18; Just. 5, 6, 5; Quint. 1, 4, 3;

    for which: redigere aliquem (poëtam) in numerum,

    id. 10, 1, 54;

    also,

    to lower, degrade, Suet. Vesp. 15; v. ordo; cf. Liv. ap. Prisc. 1173 P.; Plin. Ep. 2, 6, 5:

    quod prosa scriptum redigere in quaedam versiculorum genera,

    Quint. 9, 4, 52:

    in hanc consuetudinem memoriā exercitatione redigendā,

    id. 11, 2, 45:

    servos, in dominium nostrum,

    Dig. 1, 5, 5:

    in nihilum redigam te, et non eris,

    Vulg. Ezech. 26, 21:

    in cinerem,

    id. 2 Pet. 2, 6: provinciam in solitudinem, Lact. de Ira Dei, 5, 4.—
    (β).
    With ad:

    aliquem ad inopiam redigere,

    to reduce to poverty, Ter. Heaut. 5, 1, 56:

    aliquem ad incitas,

    Plaut. Poen. 4, 2, 85; id. Trin. 2, 4, 136:

    genus id ad interitum,

    Lucr. 5, 877; Cic. ap. Lact. 7, 11, 5; cf.:

    prope ad internecionem gente ac nomine Nerviorum redacto,

    Caes. B. G. 2, 28:

    ad nihilum redigere,

    Vulg. Psa. 72, 20:

    victoriam ad vanum et irritum,

    to render empty and useless, Liv. 26, 37 fin.: cf.: [p. 1541] spem ad irritum, id. 28, 31:

    aliquid ante dubium ad certum,

    to render certain, id. 44, 15:

    carnes excrescentes ad aequalitatem,

    Plin. 30, 13, 39, § 113 (shortly afterwards reducunt); cf.:

    cicatrices ad planum,

    id. 20, 9, 36, § 93:

    aliquem ad desperationem,

    Suet. Aug. 81; Just. 6, 5, 7 et saep.:

    redegit se ad pallium et crepidas,

    Suet. Tib. 13.—
    (γ).
    With sub:

    Galliam sub populi Romani imperium,

    Caes. B. G. 5, 29, 4:

    Corcyram sub imperium Atheniensium,

    Nep. Timoth. 2, 1:

    barbaros sub jus dicionemque,

    Liv. 28, 21:

    incolas ejus insulae sub potestatem Atheniensium,

    Nep. Milt. 1, 4; 2 fin.; id. Paus. 2, 4; id. Pelop. 5:

    totam Italiam sub se,

    id. Flor. 1, 9, 8:

    GENTES SVB IMPERIVM,

    Inscr. Grut. 226.—
    (δ).
    With adv. of place:

    eo redigis me, ut, etc.,

    Ter. Eun. 4, 4, 23:

    eo, ut,

    Flor. 1, 2, 4:

    hem! Quo redactus sum!

    Ter. Eun. 2, 2, 7.—
    (ε).
    Absol.: ut credam, redigunt animum mihi argumenta, Att. ap. Non. 174, 10 (Trag. Rel. v. 516 Rib.): ut ejus animum retundam, redigam, ut, quo se vortat, nesciat, bring it down, so that, etc., Ter. Heaut. 5, 1, 73; Lucr. 1, 553.—
    (ζ).
    With double acc., to make or render a thing something (very rare;

    more freq. reddere): quae facilia ex difficillimis animi magnitudo redegerat,

    Caes. B. G. 2, 27 fin.:

    (Ubios) Suevi multo humiliores infirmioresque redegerunt,

    id. ib. 4, 3 fin.; Aus. Mos. 224.—
    2.
    In designations of number, etc., pregn., to bring within a number or extent; to lessen, diminish, reduce:

    familiam jam ad paucos redactam paene ab interitu vindicasti,

    Cic. Marcell. 4, 10; cf.:

    redigere omnis fere in quadrum numerumque sententias,

    id. Or. 61, 208:

    hosce ipsos (libros octo) utiliter ad sex libros redegit Diophanes,

    reduced, abridged, Varr. R. R. 1, 1, 10:

    ex hominum milibus LX. vix ad D.... sese redactos esse dixerunt,

    Caes. B. G. 2, 28:

    ad semuncias redacta,

    Tac. A. 6, 16:

    judicia ad duo genera judicum redegit,

    Suet. Caes. 41; id. Vesp. 10:

    non ad numerum redigar duorum,

    Ov. M. 6, 199:

    quod si comminuas vilem redigatur ad assem,

    Hor. S. 1, 1, 43:

    ne res ad nilum redigantur funditus omnes,

    Lucr. 1, 791; 2, 752; cf. Ov. M. 14, 149:

    rem maximam redigere ad minimum,

    Lact. 3, 9, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > redigo

  • 5 adjuncta

    ad-jungo, nxi, nctum, 3, v. a., to add, join, annex, or bind to any thing.
    I.
    Lit., of cattle, to yoke, to harness (cf.:

    jugo, jugum, jungo, etc.): adjunxere feras (preceded by bijugos agitare leones),

    Lucr. 2, 604:

    tauros aratro,

    Tib. 1, 9, 7:

    plostello mures,

    Hor. S. 2, 3, 247:

    tigribus adjunctis aurea lora dabat,

    Ov. A. A. 1, 552; so id. Am. 1, 1, 26; Gell. 20, 1.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    Of persons or things, to join or add to. —With ad or dat.:

    ad probos te adjunxeris,

    Plaut. Aul. 2, 2, 59;

    where the figure of yoking is closely adhered to (v. the connection): adjunge te ad currum,

    Vulg. Act. 8, 29:

    socium quaerit, quem adjungat sibi,

    Plaut. As. 2, 2, 22:

    comitem T. Volturcium,

    Cic. Cat. 3, 4:

    se comitem fugae,

    id. Att. 9, 10, 2:

    ei proxime adjunctus frater fuit,

    id. Brut. 28:

    viro se,

    Verg. A. 8, 13:

    adjuncti sunt Paulo et Silae,

    Vulg. Act. 17, 4:

    accessionem aedibus,

    Cic. Off. 1, 39:

    ulmis vites,

    Verg. G. 1, 2:

    classem lateri castrorum,

    id. A. 9, 69; so esp. freq. of places, lying near, adjacent:

    huic fundo continentia quaedam praedia et adjuncta mercatur,

    Cic. Caec. 4; Nep. Dion. 5; Curt. 8, 1; cf. id. 5, 4; Sil. 8, 642.— Trop.: ad malam aetatem adjungere cruciatum, Pac. ap. Non. 2, 1:

    imperium credat gravius esse, vi quod fit, quam illud quod amicitia adjungitur,

    the command which is put upon him, given him, with kind feeling, Ter. Ad. 1, 1, 42.—Hence, adjungere aliquem sibi, to bind to one's self, to enter into friendship with, to make one a friend:

    familiam colere, adjuvare, adjungere,

    Ter. Ad. 5, 8, 4; Cic. Mur. 19; so Q. Cic. Pet. 7; Nep. Alc. 5, 9; id. Eum. 2; so,

    agros populo Romano,

    Cic. Agr. 1, 2:

    totam ad imperium pop. R. Ciliciam,

    id. Imp. Pomp. 12, 35:

    urbem in societatem,

    Liv. 37, 15: sibi aliquem beneficio, to lay one under obligation to one's self, to oblige:

    quem beneficio adjungas,

    Ter. Ad. 1, 1, 47;

    also without beneficio: ut parentes propinquosque eorum adjungeret,

    Tac. A. 3, 43.—
    B.
    Met. of mental objects, to apply to, to direct to (very freq. and class.):

    animum ad aliquod studium,

    Ter. And. 1, 1, 29:

    fidem visis,

    to give credit to, Cic. Ac. 1, 11; id. Div. 2, 55:

    huc animum ut adjungas tuum,

    Ter. Hec. 4, 4, 61:

    diligentia vestra nobis adjungenda est,

    Cic. Clu. 1:

    ut aliquis metus adjunctus sit ad gratiam,

    id. Div. in Caecil. 7, 24:

    suspicionem potius ad praedam quam ad egestatem,

    to direct suspicion rather to him who possesses the booty, than to him who lives in poverty, id. Rosc. Am. 31.—
    C.
    To add or join something to a thing as an accompaniment, to annex, to subjoin, to let follow or attend: audi atque auditis hostimentum adjungito, hear and let requital follow what is heard, Enn. ap. Fest. s. v. redhostire, p. 270 Müll. (Trag. v. 154 Vahl.):

    huic voluptati hoc adjunctum est odium,

    Plaut. Curc. 1, 3, 34:

    istam juris scientiam eloquentiae tamquam ancillulam pedisequamque adjunxisti,

    Cic. de Or. 1, 55, 236.— Hence of a new thought or circumstance, to add it to the preceding:

    quod cum dicerem, illud adjunxi: mihi tecum ita, etc.,

    Cic. Fam. 5, 2:

    satis erit dictum, si hoc unum adjunxero,

    Nep. Epam. 10:

    His adjungit, Hylan nautae quo fonte relictum Clamassent,

    Verg. E. 6, 43 (v. addo, adjicio, etc.):

    ad ceteras summas utilitates, haec quoque opportunitas adjungatur, ut, etc.,

    Cic. Imp. Pomp. 17, 50:

    Adjuncto vero, ut iidem etiam prudentes haberentur,

    id. Off. 2, 12.—Hence,
    D.
    In rhet.: adjuncta, n., collateral circumstances:

    loci argumentorum ex adjunctis repeti possunt, ut quaeratur, quid ante rem, quid cum re, quid postea evenerit,

    Cic. Top. 12; so id. ib. 18; cf. consequens.—Hence, adjunctus, a, um, P. a.
    A.
    Joined, added to, or connected with a thing:

    quae propiora hujus causae et adjunctiora sunt,

    Cic. Clu. 10:

    ventum ad veram et adjunctissimam quaestionem,

    Arn. 7, p. 243.—Hence,
    B.
    adjuncta, ōrum, n., additional circumstances, adjuncts, things closely connected with, belonging or suitable to:

    semper in adjunctis aevoque morabimur aptis,

    Hor. A. P. 178.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > adjuncta

  • 6 adjunctus

    ad-jungo, nxi, nctum, 3, v. a., to add, join, annex, or bind to any thing.
    I.
    Lit., of cattle, to yoke, to harness (cf.:

    jugo, jugum, jungo, etc.): adjunxere feras (preceded by bijugos agitare leones),

    Lucr. 2, 604:

    tauros aratro,

    Tib. 1, 9, 7:

    plostello mures,

    Hor. S. 2, 3, 247:

    tigribus adjunctis aurea lora dabat,

    Ov. A. A. 1, 552; so id. Am. 1, 1, 26; Gell. 20, 1.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    Of persons or things, to join or add to. —With ad or dat.:

    ad probos te adjunxeris,

    Plaut. Aul. 2, 2, 59;

    where the figure of yoking is closely adhered to (v. the connection): adjunge te ad currum,

    Vulg. Act. 8, 29:

    socium quaerit, quem adjungat sibi,

    Plaut. As. 2, 2, 22:

    comitem T. Volturcium,

    Cic. Cat. 3, 4:

    se comitem fugae,

    id. Att. 9, 10, 2:

    ei proxime adjunctus frater fuit,

    id. Brut. 28:

    viro se,

    Verg. A. 8, 13:

    adjuncti sunt Paulo et Silae,

    Vulg. Act. 17, 4:

    accessionem aedibus,

    Cic. Off. 1, 39:

    ulmis vites,

    Verg. G. 1, 2:

    classem lateri castrorum,

    id. A. 9, 69; so esp. freq. of places, lying near, adjacent:

    huic fundo continentia quaedam praedia et adjuncta mercatur,

    Cic. Caec. 4; Nep. Dion. 5; Curt. 8, 1; cf. id. 5, 4; Sil. 8, 642.— Trop.: ad malam aetatem adjungere cruciatum, Pac. ap. Non. 2, 1:

    imperium credat gravius esse, vi quod fit, quam illud quod amicitia adjungitur,

    the command which is put upon him, given him, with kind feeling, Ter. Ad. 1, 1, 42.—Hence, adjungere aliquem sibi, to bind to one's self, to enter into friendship with, to make one a friend:

    familiam colere, adjuvare, adjungere,

    Ter. Ad. 5, 8, 4; Cic. Mur. 19; so Q. Cic. Pet. 7; Nep. Alc. 5, 9; id. Eum. 2; so,

    agros populo Romano,

    Cic. Agr. 1, 2:

    totam ad imperium pop. R. Ciliciam,

    id. Imp. Pomp. 12, 35:

    urbem in societatem,

    Liv. 37, 15: sibi aliquem beneficio, to lay one under obligation to one's self, to oblige:

    quem beneficio adjungas,

    Ter. Ad. 1, 1, 47;

    also without beneficio: ut parentes propinquosque eorum adjungeret,

    Tac. A. 3, 43.—
    B.
    Met. of mental objects, to apply to, to direct to (very freq. and class.):

    animum ad aliquod studium,

    Ter. And. 1, 1, 29:

    fidem visis,

    to give credit to, Cic. Ac. 1, 11; id. Div. 2, 55:

    huc animum ut adjungas tuum,

    Ter. Hec. 4, 4, 61:

    diligentia vestra nobis adjungenda est,

    Cic. Clu. 1:

    ut aliquis metus adjunctus sit ad gratiam,

    id. Div. in Caecil. 7, 24:

    suspicionem potius ad praedam quam ad egestatem,

    to direct suspicion rather to him who possesses the booty, than to him who lives in poverty, id. Rosc. Am. 31.—
    C.
    To add or join something to a thing as an accompaniment, to annex, to subjoin, to let follow or attend: audi atque auditis hostimentum adjungito, hear and let requital follow what is heard, Enn. ap. Fest. s. v. redhostire, p. 270 Müll. (Trag. v. 154 Vahl.):

    huic voluptati hoc adjunctum est odium,

    Plaut. Curc. 1, 3, 34:

    istam juris scientiam eloquentiae tamquam ancillulam pedisequamque adjunxisti,

    Cic. de Or. 1, 55, 236.— Hence of a new thought or circumstance, to add it to the preceding:

    quod cum dicerem, illud adjunxi: mihi tecum ita, etc.,

    Cic. Fam. 5, 2:

    satis erit dictum, si hoc unum adjunxero,

    Nep. Epam. 10:

    His adjungit, Hylan nautae quo fonte relictum Clamassent,

    Verg. E. 6, 43 (v. addo, adjicio, etc.):

    ad ceteras summas utilitates, haec quoque opportunitas adjungatur, ut, etc.,

    Cic. Imp. Pomp. 17, 50:

    Adjuncto vero, ut iidem etiam prudentes haberentur,

    id. Off. 2, 12.—Hence,
    D.
    In rhet.: adjuncta, n., collateral circumstances:

    loci argumentorum ex adjunctis repeti possunt, ut quaeratur, quid ante rem, quid cum re, quid postea evenerit,

    Cic. Top. 12; so id. ib. 18; cf. consequens.—Hence, adjunctus, a, um, P. a.
    A.
    Joined, added to, or connected with a thing:

    quae propiora hujus causae et adjunctiora sunt,

    Cic. Clu. 10:

    ventum ad veram et adjunctissimam quaestionem,

    Arn. 7, p. 243.—Hence,
    B.
    adjuncta, ōrum, n., additional circumstances, adjuncts, things closely connected with, belonging or suitable to:

    semper in adjunctis aevoque morabimur aptis,

    Hor. A. P. 178.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > adjunctus

  • 7 adjungo

    ad-jungo, nxi, nctum, 3, v. a., to add, join, annex, or bind to any thing.
    I.
    Lit., of cattle, to yoke, to harness (cf.:

    jugo, jugum, jungo, etc.): adjunxere feras (preceded by bijugos agitare leones),

    Lucr. 2, 604:

    tauros aratro,

    Tib. 1, 9, 7:

    plostello mures,

    Hor. S. 2, 3, 247:

    tigribus adjunctis aurea lora dabat,

    Ov. A. A. 1, 552; so id. Am. 1, 1, 26; Gell. 20, 1.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    Of persons or things, to join or add to. —With ad or dat.:

    ad probos te adjunxeris,

    Plaut. Aul. 2, 2, 59;

    where the figure of yoking is closely adhered to (v. the connection): adjunge te ad currum,

    Vulg. Act. 8, 29:

    socium quaerit, quem adjungat sibi,

    Plaut. As. 2, 2, 22:

    comitem T. Volturcium,

    Cic. Cat. 3, 4:

    se comitem fugae,

    id. Att. 9, 10, 2:

    ei proxime adjunctus frater fuit,

    id. Brut. 28:

    viro se,

    Verg. A. 8, 13:

    adjuncti sunt Paulo et Silae,

    Vulg. Act. 17, 4:

    accessionem aedibus,

    Cic. Off. 1, 39:

    ulmis vites,

    Verg. G. 1, 2:

    classem lateri castrorum,

    id. A. 9, 69; so esp. freq. of places, lying near, adjacent:

    huic fundo continentia quaedam praedia et adjuncta mercatur,

    Cic. Caec. 4; Nep. Dion. 5; Curt. 8, 1; cf. id. 5, 4; Sil. 8, 642.— Trop.: ad malam aetatem adjungere cruciatum, Pac. ap. Non. 2, 1:

    imperium credat gravius esse, vi quod fit, quam illud quod amicitia adjungitur,

    the command which is put upon him, given him, with kind feeling, Ter. Ad. 1, 1, 42.—Hence, adjungere aliquem sibi, to bind to one's self, to enter into friendship with, to make one a friend:

    familiam colere, adjuvare, adjungere,

    Ter. Ad. 5, 8, 4; Cic. Mur. 19; so Q. Cic. Pet. 7; Nep. Alc. 5, 9; id. Eum. 2; so,

    agros populo Romano,

    Cic. Agr. 1, 2:

    totam ad imperium pop. R. Ciliciam,

    id. Imp. Pomp. 12, 35:

    urbem in societatem,

    Liv. 37, 15: sibi aliquem beneficio, to lay one under obligation to one's self, to oblige:

    quem beneficio adjungas,

    Ter. Ad. 1, 1, 47;

    also without beneficio: ut parentes propinquosque eorum adjungeret,

    Tac. A. 3, 43.—
    B.
    Met. of mental objects, to apply to, to direct to (very freq. and class.):

    animum ad aliquod studium,

    Ter. And. 1, 1, 29:

    fidem visis,

    to give credit to, Cic. Ac. 1, 11; id. Div. 2, 55:

    huc animum ut adjungas tuum,

    Ter. Hec. 4, 4, 61:

    diligentia vestra nobis adjungenda est,

    Cic. Clu. 1:

    ut aliquis metus adjunctus sit ad gratiam,

    id. Div. in Caecil. 7, 24:

    suspicionem potius ad praedam quam ad egestatem,

    to direct suspicion rather to him who possesses the booty, than to him who lives in poverty, id. Rosc. Am. 31.—
    C.
    To add or join something to a thing as an accompaniment, to annex, to subjoin, to let follow or attend: audi atque auditis hostimentum adjungito, hear and let requital follow what is heard, Enn. ap. Fest. s. v. redhostire, p. 270 Müll. (Trag. v. 154 Vahl.):

    huic voluptati hoc adjunctum est odium,

    Plaut. Curc. 1, 3, 34:

    istam juris scientiam eloquentiae tamquam ancillulam pedisequamque adjunxisti,

    Cic. de Or. 1, 55, 236.— Hence of a new thought or circumstance, to add it to the preceding:

    quod cum dicerem, illud adjunxi: mihi tecum ita, etc.,

    Cic. Fam. 5, 2:

    satis erit dictum, si hoc unum adjunxero,

    Nep. Epam. 10:

    His adjungit, Hylan nautae quo fonte relictum Clamassent,

    Verg. E. 6, 43 (v. addo, adjicio, etc.):

    ad ceteras summas utilitates, haec quoque opportunitas adjungatur, ut, etc.,

    Cic. Imp. Pomp. 17, 50:

    Adjuncto vero, ut iidem etiam prudentes haberentur,

    id. Off. 2, 12.—Hence,
    D.
    In rhet.: adjuncta, n., collateral circumstances:

    loci argumentorum ex adjunctis repeti possunt, ut quaeratur, quid ante rem, quid cum re, quid postea evenerit,

    Cic. Top. 12; so id. ib. 18; cf. consequens.—Hence, adjunctus, a, um, P. a.
    A.
    Joined, added to, or connected with a thing:

    quae propiora hujus causae et adjunctiora sunt,

    Cic. Clu. 10:

    ventum ad veram et adjunctissimam quaestionem,

    Arn. 7, p. 243.—Hence,
    B.
    adjuncta, ōrum, n., additional circumstances, adjuncts, things closely connected with, belonging or suitable to:

    semper in adjunctis aevoque morabimur aptis,

    Hor. A. P. 178.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > adjungo

  • 8 celebro

    cĕlē̆bro, āvi, ātum, v. a. [id.].
    I.
    To go to a place or person in great numbers or often, to frequent, to fill (syn. frequento;

    class.): deūm delubra festis diebus,

    Lucr. 5, 1167:

    viam,

    Cic. Cael. 14, 34; id. Sest. 63, 131:

    domum alicujus,

    id. Mur. 34, 70:

    atria,

    Ov. M. 1, 172:

    silvas,

    id. ib. 10, 703:

    tecta,

    id. ib. 4, 444:

    forum,

    id. ib. 4, 144; cf.:

    forum maxime celebratum,

    Sall. J. 47, 1:

    Penates, i. e. domum redire,

    Tib. 1, 3, 33:

    me magistrum,

    id. 1, 4, 75.—
    b.
    Of a desired action (cf. celeber, B.), to do something frequently or in multitudes, to practise, engage in, say, use, employ, repeat, = frequento, etc.:

    intro abite atque haec cito celebrate,

    i. e. in company, all together, Plaut. Ps. 1, 2, 36:

    ad eas artes, quibus a pueris dediti fuimus, celebrandas inter nosque recolendas,

    Cic. de Or. 1, 1, 2:

    cognitionem exercitationemque,

    id. ib. 3, 28, 110:

    genus divinationis,

    id. Div. 1, 2, 3; cf.:

    celebratum genus mortis,

    a kind of death suffered by many, Tac. H. 2, 49 fin.:

    necessitatem,

    Cic. de Or. 3, 38, 155:

    jurisdictionem,

    Liv. 6, 32, 1:

    popularem potestatem,

    id. 2, 42, 6:

    iambum,

    Quint. 10, 1, 96:

    seria ac jocos cum aliquo,

    Liv. 1, 4, 9.—
    c.
    Aliquid aliquā re, to fill up with something:

    contiones suas convicio cantorum,

    Cic. Sest. 55, 118:

    ripas carmine,

    Ov. M. 2, 252 (cf.:

    concelebrant ripas,

    Lucr. 2, 345):

    cujus litteris, famā, nuntiis celebrantur aures cottidie meae,

    i. e. are filled, full, Cic. Prov. Cons. 9, 22.— Poet.: juvenes multo sermone, to talk much with [p. 309] them, Tib. 1, 6, 17.—
    II.
    Meton.
    A.
    To go in great numbers to a celebration; hence, in gen., to celebrate, solemnize, keep a festival:

    festos dies,

    Cic. Arch. 6, 13; cf.:

    is (dies) festus celebratusque per omnem Africam,

    Sall. J. 66, 2; Cic. Pis. 22, 51; id. Cat. 3, 10, 23; Liv. 10, 37, 12; Tac. A. 15, 53; Suet. Aug. 75; id. Tib. 65 init.; Hor. S. 2, 2, 61; Ov. M. 4, 4:

    convivium omnium sermone laetitiāque,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66; Liv. 40, 14, 2; Tac. A. 4, 59; cf.

    coetum,

    Verg. A. 1, 735:

    conjugia,

    id. ib. 7, 555; cf.

    nuptias,

    Liv. 36, 11, 2; cf.:

    solemnia nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    officium nuptiarum,

    Suet. Claud. 26; and poet.:

    taedas jugales Thetidis,

    Cat. 64, 302:

    annua sacra,

    Verg. A. 8, 173; cf. id. ib. 5, 598 and 603: funus, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 49, 117; cf.

    exsequias,

    Liv. 25, 17, 5; 37, 22, 2:

    diem natalem Vitellii,

    Tac. H. 2, 95; Lact. 1, 20, 6; Plin. Ep. 10, 102 (103):

    natales,

    id. ib. 6, 30, 1; Tac. A. 6, 18; and absol.:

    totā celebrante Siciliā sepultus est,

    Nep. Timol. 5 fin.
    B.
    To honor, praise, celebrate the praises of a person or thing, to celebrate in song (syn.:

    colere, laudare, illustrare): laus, quae non poetarum carminibus, non annalium monumentis celebratur,

    Cic. Rab. Post. 16, 43; cf. id. Planc. 39, 93:

    vestrum egressum ornando atque celebrando,

    id. Pis. 13, 31:

    fortuna res cunctas ex libidine magis quam ex vero celebrat obscuratque,

    Sall. C. 8, 1:

    talia carminibus,

    Verg. A. 8, 303:

    nomen alicujus scriptis,

    Cic. Fam. 5, 12, 1:

    facta pro maxumis,

    Sall. C. 8, 3:

    domestica facta,

    Hor. A. P. 287: se remque publicam haec faciundo, to make renowned, Sall J. 85, 36: Mari virtutem in majus ( = epi to meizon kosmein), id. ib. 73, 5:

    augereque aliquem,

    id. ib. 86, 3: honores alicujus, celebrate one ' s honor, Verg. A. 12, 840:

    memoriam,

    Tac. H. 1, 78:

    victoriam ingenti fama,

    id. Agr. 39 al.:

    virum aut heroa lyrā, etc.,

    Hor. C. 1, 12, 2:

    sepulcrum hominum conventu et epulis,

    Cic. Fl. 38, 95:

    memoriam nominis epulis,

    id. Fin. 2, 31, 103:

    litora ludis,

    Verg. A. 3, 280:

    sententiam magno assensu,

    Tac. A. 15, 22:

    mortem funere censorio,

    id. ib. 6, 27:

    aliquem admiratione,

    id. H. 2, 71:

    obsequio,

    id. A. 16, 33:

    funere publico,

    id. ib. 6, 11 fin.
    C.
    Without the access. idea of extolling, in gen., to make something known, to publish abroad, proclaim:

    quibus in locis factum esse consulem Murenam nuntii litteraeque celebrassent,

    Cic. Mur. 41, 89:

    quod vocibus maledictisque celebratum est,

    id. Cael. 3, 6:

    quā re celebratā,

    id. Div. 1, 17, 31.— cĕlĕbrā-tus, a, um, P. a.
    I.
    (Acc. to I. a.) Frequented, much visited:

    forum rerum venalium totius regni maxime celebratum,

    Sall. J. 47, 1.—
    B.
    (Acc. to I. b.) Customary, usual, frequent:

    tritum atque celebratum,

    Cic. Fl. 27, 65:

    celebratum est usque in proverbium,

    Quint. 1, 10, 21:

    schemata,

    id. 9, 2, 92:

    usus anuli celebratior,

    Plin. 33, 1, 6, § 28:

    verbum celebratius,

    Gell. 17, 2, 25 (cf. id. 17, 2, 25, § 17: verbum crebrius, and id. 17, 2, 25, § 18: verbum creberrimum).—
    II.
    (Acc. to II. A.) Solemn, festive, brilliant:

    dies celebratior,

    Ov. M. 7, 430:

    supplicatio celebratior,

    Liv. 3, 63, 5.—
    B.
    (Acc. to II. B.) Known, celebrated, famous:

    loci famā celebrati,

    Tac. A. 2, 54:

    quo Actiacae victoriae memoria celebratior in posterum esset,

    Suet. Aug. 18.— Adv., v. celebriter.

    Lewis & Short latin dictionary > celebro

  • 9 observo

    ob-servo, āvi, ātum, 1 (archaic fut. perf. observasso, Plaut. Mil. 2, 3, 57), v. a.
    I.
    In gen., to watch, note, heed, observe a thing; to take notice of, pay attention to (class.;

    syn.: animadverto, attendo): ne me observare possis, quid rerum geram,

    Plaut. Aul. 1, 1, 14:

    quid ille faciat, ne id observes,

    id. Men. 5, 2, 38:

    fetus,

    to watch for, seek to catch, Verg. G. 4, 512:

    lupus observavit, dum dormitarent canes,

    watched, waited, Plaut. Trin. 1, 2, 133:

    occupationem alicujus, et aucupari tempus,

    to watch in order to take advantage of, Cic. Rosc. Am. 8, 22:

    si iniquitates observaveris, Domine,

    Vulg. Psa. 129, 3: tempus epistulae alicui reddendae, to watch or wait for, Cic. Fam. 11, 16, 1:

    et insidiari,

    to be on the watch, id. Or. 62, 210: observavit sedulo, ut praetor indiceret, etc., took care that, etc., Suet. Claud. 22.—So pass. impers.:

    observatum est, ne quotiens introiret urbem, supplicium de quoquam sumeretur,

    Suet. Aug. 57 fin.:

    observans Acerroniae necem,

    observing, perceiving, Tac. A. 14, 6:

    postquam poëta sensit, scripturam suam Ab iniquis observari,

    to be scrutinized, Ter. Ad. prol. 1:

    sese,

    to keep a close watch over one's self, Cic. Brut. 82, 283.—
    II.
    In partic.
    A.
    To watch, guard, keep any thing:

    januam,

    Plaut. As. 2, 2, 7:

    fores,

    id. Mil. 2, 3, 57:

    greges,

    Ov. M. 1, 513: draconem, auriferam obtutu observantem arborem, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 9, 22; Sen. Hippol. 223.—
    B.
    To observe, respect, regard, attend to, heed, keep, comply with a law, precept, recommendation, etc.:

    leges,

    Cic. Off. 2, 11, 40:

    censoriam animadversionem,

    id. Clu. 42, 117:

    praeceptum diligentissime,

    Caes. B. G. 5, 35:

    imperium,

    Sall. J. 80, 2:

    foedus,

    Sil. 17, 78:

    centesimas,

    to adhere to, Cic. Att. 5, 21, 11:

    commendationes,

    to attend to, regard, id. Fam. 13, 27, 1:

    auspicia,

    Tac. G. 9:

    diem concilii,

    Liv. 1, 50, 6:

    ordines,

    to keep in the ranks, Sall. J. 51, 1.— Pass.:

    id ab omnibus,

    Just. 21, 4, 5.—
    C.
    To pay attention or respect to; to respect, regard, esteem, honor one (syn.:

    veneror, revereor): tribules suos,

    Cic. Planc. 18, 45:

    regem,

    Verg. G. 4, 210:

    me, ut alterum patrem, et observat, et diligit,

    Cic. Fam. 5, 8, 4:

    et colere aliquem,

    id. Att. 2, 19, 5:

    aliquem perofficiose et amanter,

    id. ib. 9, 20, 3:

    clarissimus et nobis observandus vir,

    Front. Ep. ad Anton. p. 4.—
    D.
    Observare se a quā re = se abstinere, Vulg. Judic. 13, 12.—
    E.
    To observe, notice, perceive (eccl. Lat.):

    Amasa non observavit gladium,

    Vulg. 2 Reg. 20, 10.—Hence,
    1.
    ob-servans, antis, P. a.
    A.
    Watchful, regardful, observant.—Comp.:

    observantior aequi Fit populus,

    Claud. IV. Cons. Hon. 296.— Sup.:

    observantissimus omnium officiorum,

    Plin. Ep. 7, 30, 1; 10, 11, 1: observantissima lex suorum itinerum, App. de Mundo, 33 fin.
    B.
    Attentive, respectful:

    homo tui observans,

    Cic. Quint. 11, 39; Charis. 77 P.:

    observantissimus mei homo,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 11; id. Fam. 13, 3 init. —Hence, adv.: observanter, carefully, sedulously (post-class.):

    sequi,

    Macr. Somn. Scip. 1, 1, § 7; App. Mag. p. 320, 11.— Comp.:

    observantius,

    Amm. 23, 6, 79.— Sup.:

    aliquid observantissime vitare,

    Gell. 10, 21.—
    b.
    Reverentially:

    ad precandum accedere,

    Lact. 5, 19, 26.—
    2.
    observātē, adv., observantly, carefully, perspicaciously (postclass.):

    observate curioseque animadvertit M. Tullius,

    Gell. 2, 17, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > observo

  • 10 obtineo

    ob-tĭnĕo ( opt-), tĭnŭi, tentum, 2 (old perf. OPTENVI, fifth Epit. of the Scipios; inf. pass. obtinerier, Plaut. Am. 3, 2, 19; id. Most. 3, 2, 154), v. a. and n. [teneo].
    I.
    Act. *
    A.
    To take hold of, hold:

    obtine aures, amabo,

    Plaut. Cas. 3, 5, 16.—
    B.
    To hold, have, occupy, possess; to preserve, keep, maintain, etc. (class.).
    1.
    In gen.: sancte Apollo, qui umbilicum certum terrarum obtines, Poët. ap. Cic. Div. 2, 56, 115 (Trag. Rel. p. 201 Rib.):

    suam quisque domum tum obtinebat,

    Cic. Phil. 2, 19, 48:

    armis Galliam atque Italiam,

    Liv. 30, 19:

    cum imperio Hispaniam citeriorem,

    to have as his province, to be governor in it, Cic. Fam. 1, 9, 2:

    Galliam et Italiam,

    Liv. 30, 19:

    Africam,

    Nep. Timol. 2, 4; cf.:

    ex quā insulā nummus nullus, me obtinente, erogabitur,

    during my administration, Cic. Att. 5, 21, 7: QVEI AERARIVM PROVINCIAM OBTINEBIT, who will have the administration of the public treasure, Lex Thor. § 20 Rudorff. p. 168;

    Lex de Scribis ap. Haubold, p. 85: necessitudinem cum publicanis,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 12, § 35:

    vitam et famam,

    to preserve, id. Rosc. Am. 17, 49:

    auctoritatem suam,

    to maintain, id. ib. 48, 139:

    principatum,

    Caes. B. G. 1, 3:

    regnum,

    id. ib. 1, 7:

    jus,

    to assert, maintain, Tac. A. 1, 32:

    causam,

    Caes. B. G. 7, 37, 4:

    noctem insequentem eadem caligo obtinuit,

    occupied, took up, prevailed during, Liv. 29, 27:

    quae (fama) plerosque obtinet,

    Sall. J. 17, 7:

    proverbii locum obtinet,

    i. e. is become proverbial, Cic. Tusc. 4, 16, 36:

    parentis gravitatem,

    id. Sull. 6, 19:

    numerum deorum,

    to be numbered among, id. N. D. 3, 20, 51; so,

    aliquem numerum,

    id. Brut. 47, 175; cf. id. Off. 2, 12, 43: summam opinionem [p. 1247] m scholis, Quint. 10, 5, 18:

    admirationem,

    to be admired, Plin. 34, 2, 2, § 2:

    patriae nomen,

    id. 15, 18, 19, § 69:

    firmitudinem animi,

    i. e. exhibited, Plaut. As. 2, 2, 54:

    pontem,

    would not yield, Liv. 2, 10:

    silentiam,

    to maintain, id. 1, 16.—With inf., to persist in:

    earumque artem et disciplinam obtineat colere,

    Plaut. Mil. 2, 2, 30.—
    2.
    In partic., of speech, to assert, maintain, i. e. to show, prove, demonstrate:

    possumus hoc teste... quod dicimus, obtinere?

    Cic. Verr. 2, 3, 71, § 168:

    duas contrarias sententias,

    id. Fin. 4, 28, 78:

    diu pugnare in iis, quae obtinere non possis,

    Quint. 6, 4, 15:

    recta apud turpes,

    id. 3, 8, 38:

    quaedam (leges) an obtineri possint,

    id. 2, 4, 39; 6, 1, 7:

    quod orator praecipue sibi obtinendum intellegit,

    id. 3, 6, 9 Spald. N. cr. (al. proponendum); cf. id. 12, 10, 53:

    si defecerint omnia, tum videndum erit, an obtineri possit, ne illud quidem recte factum,

    id. 5, 13, 24; 2, 5, 18.—
    C.
    To get possession of; to gain, acquire, obtain something (syn.: assequor, adipiscor, impetro;

    class.): quanta instrumenta habeat (homo) ad obtinendam adipiscendamque sapientiam,

    Cic. Leg. 1, 22, 59:

    impetrare et obtinere,

    Gell. 12, 14, 6; Cic. Fam. 1, 8, 5:

    malas causas semper obtinuit, in optimā concidit,

    gained, id. Att. 7, 25, 1; cf. id. Rosc. Com. 4, 10:

    jus suum contra aliquem,

    id. Quint. 9, 34:

    Romani si rem obtinuerint,

    if they gained the victory, Caes. B. G. 7, 85: voluimus quaedam;

    obtenta non sunt,

    Cic. Balb. 27, 61:

    apud eum causam obtinuit,

    Caes. B. G. 7, 37:

    aditu regis obtento,

    Just. 21, 6, 5.—Hence, to conquer, overcome (eccl. Lat.):

    melius est ut pugnemus contra eos in campestribus, et obtinebimus eos,

    Vulg. 3 Reg. 20, 23; 20, 25; id. Judith, 1, 5.—
    II.
    Neutr. (cf. teneo, II.), to maintain itself; to hold, prevail, last, stand, continue, obtain (not in Cic.):

    quod et plures tradidere auctores et fama obtinuit,

    Liv. 21, 46, 10; cf. with a subject-clause: pro vero antea obtinebat, regna atque imperia Fortunam dono dare, Sall. Rep. Ordin. init.:

    non ipsos quoque fuisse pastores obtinebit, quod? etc.,

    Varr. R. R. 2, 1, 9:

    si dissentirent, sententia plurium obtineret,

    would prevail, Dig. 42, 1, 36:

    quod merito obtinuit,

    ib. 2, 4, 4.— Absol.:

    obtinuit (sc. consuetudo),

    Dig. 1, 13, 1.—With de: quia de intercalando non obtinuerat, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5.—With ut or ne:

    his obtinuit, ut praeferretur candidato,

    Liv. 35, 10; Suet. Claud. 41:

    obtinuit, ne reus fieret,

    id. Caes. 23.—With quin, Suet. Tib. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > obtineo

  • 11 optineo

    ob-tĭnĕo ( opt-), tĭnŭi, tentum, 2 (old perf. OPTENVI, fifth Epit. of the Scipios; inf. pass. obtinerier, Plaut. Am. 3, 2, 19; id. Most. 3, 2, 154), v. a. and n. [teneo].
    I.
    Act. *
    A.
    To take hold of, hold:

    obtine aures, amabo,

    Plaut. Cas. 3, 5, 16.—
    B.
    To hold, have, occupy, possess; to preserve, keep, maintain, etc. (class.).
    1.
    In gen.: sancte Apollo, qui umbilicum certum terrarum obtines, Poët. ap. Cic. Div. 2, 56, 115 (Trag. Rel. p. 201 Rib.):

    suam quisque domum tum obtinebat,

    Cic. Phil. 2, 19, 48:

    armis Galliam atque Italiam,

    Liv. 30, 19:

    cum imperio Hispaniam citeriorem,

    to have as his province, to be governor in it, Cic. Fam. 1, 9, 2:

    Galliam et Italiam,

    Liv. 30, 19:

    Africam,

    Nep. Timol. 2, 4; cf.:

    ex quā insulā nummus nullus, me obtinente, erogabitur,

    during my administration, Cic. Att. 5, 21, 7: QVEI AERARIVM PROVINCIAM OBTINEBIT, who will have the administration of the public treasure, Lex Thor. § 20 Rudorff. p. 168;

    Lex de Scribis ap. Haubold, p. 85: necessitudinem cum publicanis,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 12, § 35:

    vitam et famam,

    to preserve, id. Rosc. Am. 17, 49:

    auctoritatem suam,

    to maintain, id. ib. 48, 139:

    principatum,

    Caes. B. G. 1, 3:

    regnum,

    id. ib. 1, 7:

    jus,

    to assert, maintain, Tac. A. 1, 32:

    causam,

    Caes. B. G. 7, 37, 4:

    noctem insequentem eadem caligo obtinuit,

    occupied, took up, prevailed during, Liv. 29, 27:

    quae (fama) plerosque obtinet,

    Sall. J. 17, 7:

    proverbii locum obtinet,

    i. e. is become proverbial, Cic. Tusc. 4, 16, 36:

    parentis gravitatem,

    id. Sull. 6, 19:

    numerum deorum,

    to be numbered among, id. N. D. 3, 20, 51; so,

    aliquem numerum,

    id. Brut. 47, 175; cf. id. Off. 2, 12, 43: summam opinionem [p. 1247] m scholis, Quint. 10, 5, 18:

    admirationem,

    to be admired, Plin. 34, 2, 2, § 2:

    patriae nomen,

    id. 15, 18, 19, § 69:

    firmitudinem animi,

    i. e. exhibited, Plaut. As. 2, 2, 54:

    pontem,

    would not yield, Liv. 2, 10:

    silentiam,

    to maintain, id. 1, 16.—With inf., to persist in:

    earumque artem et disciplinam obtineat colere,

    Plaut. Mil. 2, 2, 30.—
    2.
    In partic., of speech, to assert, maintain, i. e. to show, prove, demonstrate:

    possumus hoc teste... quod dicimus, obtinere?

    Cic. Verr. 2, 3, 71, § 168:

    duas contrarias sententias,

    id. Fin. 4, 28, 78:

    diu pugnare in iis, quae obtinere non possis,

    Quint. 6, 4, 15:

    recta apud turpes,

    id. 3, 8, 38:

    quaedam (leges) an obtineri possint,

    id. 2, 4, 39; 6, 1, 7:

    quod orator praecipue sibi obtinendum intellegit,

    id. 3, 6, 9 Spald. N. cr. (al. proponendum); cf. id. 12, 10, 53:

    si defecerint omnia, tum videndum erit, an obtineri possit, ne illud quidem recte factum,

    id. 5, 13, 24; 2, 5, 18.—
    C.
    To get possession of; to gain, acquire, obtain something (syn.: assequor, adipiscor, impetro;

    class.): quanta instrumenta habeat (homo) ad obtinendam adipiscendamque sapientiam,

    Cic. Leg. 1, 22, 59:

    impetrare et obtinere,

    Gell. 12, 14, 6; Cic. Fam. 1, 8, 5:

    malas causas semper obtinuit, in optimā concidit,

    gained, id. Att. 7, 25, 1; cf. id. Rosc. Com. 4, 10:

    jus suum contra aliquem,

    id. Quint. 9, 34:

    Romani si rem obtinuerint,

    if they gained the victory, Caes. B. G. 7, 85: voluimus quaedam;

    obtenta non sunt,

    Cic. Balb. 27, 61:

    apud eum causam obtinuit,

    Caes. B. G. 7, 37:

    aditu regis obtento,

    Just. 21, 6, 5.—Hence, to conquer, overcome (eccl. Lat.):

    melius est ut pugnemus contra eos in campestribus, et obtinebimus eos,

    Vulg. 3 Reg. 20, 23; 20, 25; id. Judith, 1, 5.—
    II.
    Neutr. (cf. teneo, II.), to maintain itself; to hold, prevail, last, stand, continue, obtain (not in Cic.):

    quod et plures tradidere auctores et fama obtinuit,

    Liv. 21, 46, 10; cf. with a subject-clause: pro vero antea obtinebat, regna atque imperia Fortunam dono dare, Sall. Rep. Ordin. init.:

    non ipsos quoque fuisse pastores obtinebit, quod? etc.,

    Varr. R. R. 2, 1, 9:

    si dissentirent, sententia plurium obtineret,

    would prevail, Dig. 42, 1, 36:

    quod merito obtinuit,

    ib. 2, 4, 4.— Absol.:

    obtinuit (sc. consuetudo),

    Dig. 1, 13, 1.—With de: quia de intercalando non obtinuerat, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5.—With ut or ne:

    his obtinuit, ut praeferretur candidato,

    Liv. 35, 10; Suet. Claud. 41:

    obtinuit, ne reus fieret,

    id. Caes. 23.—With quin, Suet. Tib. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > optineo

  • 12 retineo

    rĕ-tĭnĕo, ŭi, tentum, 2, v. a. [teneo].
    I.
    (With the signif. of the re predominating.) To hold or keep back, not let go; to detain, retain; to restrain (class.; cf. restringo).
    A.
    Lit.: Ep. Asta, abire hinc non sinam. Th. Quid nunc me retines? Plaut. Ep. 1, 1, 61:

    quotiens foras ego ire volo, me retines, revocas,

    id. Men. 1, 2, 5:

    quid, malum, astas? Quin retines altrinsecus?

    id. Mil. 2, 5, 36; id. Stich. 2, 3, 11:

    te dexterā retinens manu Opsecro,

    id. Capt. 2, 3, 82: si magis vis, eam omittam. Py. Nolo;

    retine,

    id. Mil. 4, 8, 27:

    retine me,

    id. Curc. 2, 3, 11; Ter. Heaut. 2, 4, 23:

    concilium dimittit, Liscum retinet,

    Caes. B. G. 1, 18:

    homines,

    Cic. Att. 13, 14, 1:

    ab his fit initium retinendi Silii, etc.,

    Caes. B. G. 3, 8; 3, 9; 3, 10 et saep.:

    milites,

    id. ib. 7, 47; 7, 52; cf.:

    milites in loco,

    id. B. C. 3, 92:

    legiones ad urbem,

    id. ib. 1, 2;

    1, 9: cohortes apud se,

    id. ib. 2, 19:

    venit Varro ad me, et quidem id tempus, ut retinendus esset,

    when he must be kept, Cic. Att. 13, 33, 4:

    biduum tempestate retentus,

    detained, Caes. B. C. 3, 102; cf. id. B. G. 7, 1; Plaut. Curc. 2, 1, 12; cf.:

    aegre sunt retenti, quin oppidum irrumperent,

    Caes. B. C. 2, 13 fin.:

    vi me, vi inquam, Plancius et complexu suo retinuit,

    Cic. Planc. 41, 100:

    nisi jam profecti sunt, retinebis homines,

    id. Att. 13, 14, 1:

    euntem,

    Ov. H. 18, 99:

    aliquem vinclis,

    id. R. Am. 213:

    consulem,

    Liv. 37, 51:

    morbo retineri,

    id. 34, 10;

    v. also infra, B.: armorum parte tertiā celatà atque in oppido retentā,

    Caes. B. G. 2, 32 fin.; 2, 33:

    naves pro bonis Tarquiniorum ab Aristodemo retentae sunt,

    i. e. as security, Liv. 2, 34, 4:

    vinum portantes naves tempestatibus retentas esse,

    id. 37, 27, 2; Plaut. Stich. 5, 4, 45:

    mercedem,

    to keep back, stop, id. As. 2, 4, 37:

    alienum,

    Cic. Fl. 23, 56:

    lacrimas,

    Ov. M. 1, 647:

    manus ab ore,

    id. ib. 9, 575 et saep.:

    mulierem,

    to hold, Plaut. Ep. 4, 1, 33; cf.:

    mulierem per vim,

    id. Bacch. 4, 8, 2:

    arcum manu,

    Cic. Verr. 2, 4, 34, § 74:

    faculas sagittas,

    Prop. 2, 29 (3, 27), 5; cf.:

    injectā manu ferreā et retentā utrāque nave,

    Caes. B. C. 1, 58:

    sudor madidā veste retentus,

    Mart. 5, 79, 3.—
    B.
    Trop., to hold in check, keep within bounds, to restrain, check, repress, etc.: hoc servi esse officium reor, retinere at salutem (erum), Plaut. Aul. 4, 1, 8:

    liberos retinere,

    Ter. Ad. 1, 1, 33; Cic. Rep. 2, 25, 46; cf.:

    moderantem cursum atque in suā potestate retinentem,

    id. ib. 1, 29, 45:

    gaudia,

    Ov. M. 12, 285:

    rabiem,

    id. ib. 3, 566:

    verba dolore,

    id. ib. 10, 474:

    aliquem in officio,

    Cic. Rosc. Am. 25, 70:

    animos sociorum in fide,

    Liv. 25, 40:

    retineri nequeo quin dicam ea, quae promeres,

    Plaut. Trin. 3, 2, 15 (cf. supra, A.):

    quae (varietas) vehementer animos hominum in legendo tuo scripto retinere possit... ordo ipse annalium mediocriter nos retinet,

    binds, enchains, Cic. Fam. 5, 12, 4 and 5:

    (picus) Ore suo volucres vagas retinere solebat,

    Ov. M. 14, 340:

    lingua retenta metu,

    id. H. 11, 82:

    retinentibus vobis, erumperem,

    Curt. 6, 3, 5.—
    II.
    (With the signif. of the verb predominant.) To hold fast, keep, retain, preserve, maintain, etc. (freq. only since the class. per.; esp. freq. in the trop. signif.; cf. obtineo).
    A.
    Lit.: potius mansuetudine et innocentiā imperatoris provinciam quam vi militum aut benignitate deorum retentam atque conservatam esse, Cato ap. Cic. Fam. 15, 5, 2:

    oppidum,

    Caes. B. G. 7, 21 fin.:

    arces (Minerva),

    to preserve, protect, Cat. 64, 8:

    id egit, ut amicos observantiā, rem parsimoniā retineret,

    Cic. Quint. 18, 59; cf.:

    retinere servareque amicos,

    Hor. S. 1, 1, 89:

    summos cum infimis pari jure,

    Cic. Off. 2, 12, 41:

    Aegyptum,

    Curt. 4, 1, 30:

    regionem,

    id. 6, 5, 21:

    neque virtutem qui habet virtute retinetur in vitā,

    Cic. Fin. 3, 18, 61 B. and K.: fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 Rib. —
    B.
    Trop.:

    retinete (fidem), post factum ut laetemini,

    Plaut. Rud. prol. 30:

    existimo jus augurum... rei publicae causā conservatum ac retentum,

    Cic. Div. 2, 35, 75; so,

    jus suum,

    id. Verr. 2, 3, 14, § 37; Caes. B. C. 1, 5:

    statum suum,

    Cic. Rep. 2, 23, 43:

    pristinam virtutem,

    Caes. B. G. 5, 48, 91; cf.:

    vestigium pristinae dignitatis,

    Cic. Sull. 32, 91:

    officium,

    id. Off. 3, 29, 105:

    justitiam (with colere),

    id. ib. 2, 12, 42 Beier; id. Inv. 1, 1, 3:

    caritatem in pastores,

    id. Lael. 19, 70:

    utilitatem in amicitiā et fidem,

    id. ib. 24, 88:

    hunc morem usque adhuc,

    id. Rep. 2, 20, 36; cf. id. ib. 2, 9, 16:

    de finibus retentae defensaeque sententiae,

    id. Tusc. 5, 30, 84:

    gravitatem retinere, iracundiam pellere,

    id. Off. 1, 38, 137:

    ferociam animi in vultu,

    Sall. C. 61, 4:

    memoriam suae pristinae virtutis, tot secundissimorum proeliorum,

    Caes. B. G. 2, 21; 7, 62:

    aliquid memoriā,

    Cic. Imp. Pomp. 7, 19; id. Rosc. Am. 12, 33:

    commissa (aures),

    Hor. Ep. 1, 18, 70 et saep.:

    ut Palaemo et Telamo et Plato dicerentur, retinuerunt,

    Quint. 1, 5, 60.— With ne, Cic. Rep. 2, 32, 56.—
    2.
    Post-class. for memoriā retinere, to keep in mind, remember:

    sive ille Hasdrubal est, sive quis alius, non retineo,

    Gell. 17, 9, 16.—With object-clause:

    retineo me dixisse,

    Dig. 35, 1, 92 init. — Hence, rĕtĭnens, entis, P. a., holding fast, tenacious, observant of any thing (class.; cf. tenax); constr. with gen.:

    homo sui juris dignitatisque retinens,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 11:

    nimium equestris juris et libertatis,

    id. Planc. 23, 55:

    avitae nobilitatis,

    Tac. A. 2, 38 fin.:

    modestiae,

    id. ib. 5, 11:

    Seleuci conditoris (civitas),

    i. e. retaining his institutions, id. ib. 6, 42; cf.:

    antiqui moris,

    id. ib. 16, 5 et saep. — Sup.:

    proprietatum in verbis retinentissimus,

    Gell. 10, 20, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > retineo

  • 13 Digitus

    1.
    dĭgĭtus, i, m. [Gr. daktulos; cf. Germ. Zehe, Eng. toe; from root dek(dechomai), to grasp, receive; cf.

    Germ. Finger, from fangen,

    Curt. Gr. Etym. 133. Corssen, however, still refers digitus to root dik-, dico, deiknumi, as the pointer, indicator, Ausspr. 1, 380; cf. dico], a finger.
    I.
    Prop.:

    tot (cyathos bibimus), quot digiti sunt tibi in manu,

    Plaut. Stich. 5, 4, 24; id. Most. 5, 1, 69; id. Mil. 2, 2, 47; 4, 2, 57 et saep.—The special designations: pollex, the thumb; index or salutaris, the forefinger; medius, also infamis and impudicus, the middle finger; minimo proximus or medicinalis, the ring-finger; minimus, the little finger, v. under those words.—
    B.
    Special connections:

    attingere aliquem digito (uno),

    to touch one lightly, gently, Plaut. Pers. 5, 2, 15; Ter. Eun. 4, 6, 2 Ruhnk.; Licinius ap. Gell. 19, 9, 13; Cic. Tusc. 5, 19, 55; cf.

    with tangere,

    Plaut. Rud. 3, 5, 30; id. Poen. 5, 5, 29:

    attingere aliquid extremis digitis (with primoribus labris gustare),

    to touch lightly, to enjoy slightly, Cic. Cael. 12:

    attingere caelum digito,

    to be exceedingly happy, id. Att. 2, 1, 7: colere summis digitis, to adore (to touch the offering or consecrated gift) with the tips of the fingers, Lact. 1, 20; 5, 19 fin.; cf. Ov. F. 2, 573:

    computare digitis,

    to count on the fingers, to reckon up, Plaut. Mil. 2, 2, 51; Plin. 34, 8, 19, no. 29, § 88; cf.:

    numerare per digitos,

    Ov. F. 3, 123:

    in digitis suis singulas partis causae constituere,

    Cic. Div. in Caec. 14, 45.—Hence, venire ad digitos, to be reckoned, Plin. 2, 23, 21, § 87; and:

    si tuos digitos novi,

    thy skill in reckoning, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.

    also: digerere argumenta in digitos,

    to count on the fingers, Quint. 11, 3, 114: concrepare digitos or digitis, to snap the fingers, as a signal of command, Petr. 27, 5; Plaut. Mil. 2, 2, 53; Cic. Off. 3, 19; v. concrepo; cf.

    also: digitus crepans,

    Mart. 3, 82, 15:

    digitorum crepitus,

    id. 14, 119:

    digitorum percussio,

    Cic. Off. 3, 19, 78:

    intendere digitum ad aliquid,

    to point the finger at any thing, Cic. de Or. 1, 46 fin.:

    liceri digito,

    to hold up the finger in bidding at an auction, Cic. Verr. 2, 3, 11;

    for which also: tollere digitum,

    id. ib. 2, 1, 54. The latter phrase also signifies, to raise the finger in token of submission, said of a combatant, Sid. Ep. 5, 7; cf. Mart. Spect. 29, 5;

    and Schol,

    Pers. 5, 119:

    loqui digitis nutuque,

    to talk by signs, Ov. Tr. 2, 453;

    different is: postquam fuerant digiti cum voce locuti,

    i. e. playing as an accompaniment to singing, Tib. 3, 4, 41; cf.:

    ad digiti sonum,

    id. 1, 2, 31; cf. also Lucr. 4, 587; 5, 1384:

    digito compesce labellum,

    hold your tongue, Juv. 1, 160.—For the various modes of employing the fingers in oratorical delivery, cf. Quint. 1, 10, 35; 11, 3, 92 sq.; 103; 120 al.: monstrari digito, i. e. to be pointed out, to become distinguished, famous, Hor. C. 4, 3, 22; Pers. 1, 28;

    for which: demonstrari digito,

    Tac. Or. 7 fin.; Cic. de Or. 2, 66, 266; id. Rep. 6, 24; Nep. Datam. 11, 5; Suet. Aug. 45.—Prov. phrases:

    nescit, quot digitos habeat in manu, of one who knows nothing at all,

    Plaut. Pers. 2, 2, 5:

    in digitis hodie percoquam quod ceperit,

    i. e. he has caught nothing, id. Rud. 4, 1, 11: ne digitum quidem porrigere, not to stretch out a finger, like the Gr. daktulon mê proteinai, ekteinai, for not to give one's self the least trouble, Cic. Fin. 3, 17, 57; cf.:

    exserere digitum,

    Pers. 5, 119 Scal.;

    and in like manner: proferre digitum,

    to move a finger, to make any exertion, Cic. Caecin. 25, 71:

    scalpere caput digito, of effeminate men fearful of disarranging their hair,

    Juv. 9, 133; cf. Sen. Ep. 52 fin.; a habit of Pompey's, acc. to Calvus ap. Schol. Luc. 7, 726, and Sen. Contr. 3, 19; Amm. 17, 11. (Cf. Echtermeyer's Ueber Namen und symbolische Bedeutung der Finger bei den Griechen und Römern, Progr. d. Hall. Pädagogiums, v. 1835.)
    II.
    Transf.
    A.
    A toe (cf. Heb., Gr. daktulos, Fr. doigt), Lucr. 3, 527; Verg. A. 5, 426; Petr. 132, 14; Sen. Ep. 111; Quint. 2, 3, 8 et saep.; also of the toes of animals, Varr. R. R. 3, 9, 4; Col. 8, 2, 8; Plin. 10, 42, 59, § 119 al.—
    B.
    A small bough, a twig, Plin. 14, 1, 3, § 12; 17, 24, 37, § 224.—
    C.
    As a measure of length, an inch, the sixteenth part of a Roman foot (pes), Front. Aquaed. 24 sq.; Caes. B. G. 7, 73, 6; id. B. C. 2, 10, 4; Juv. 12, 59 al.: digiti primores, finger-ends, as a measure, Cato R. R. 21, 2;

    digitus transversus,

    a fingerbreadth, id. ib. 45 fin.;

    48, 2.—Prov.: digitum transversum non discedere ab aliqua re,

    not to swerve a finger's breadth, Cic. Ac. 2, 18, 58; cf.

    without transversum: nusquam ab argento digitum discedere,

    id. Verr. 2, 4, 15;

    and ellipt.: ab honestissima sententia digitum nusquam,

    id. Att. 7, 3, 11.
    2.
    Dĭgĭtus, i, m., a proper name; in plur.: Digiti Idaei = Daktuloi Idaioi, the priests of Cybele, Cic. N. D. 3, 16, 42; cf. Arn. 3, 41 and 43, and v. Dactylus.

    Lewis & Short latin dictionary > Digitus

  • 14 digitus

    1.
    dĭgĭtus, i, m. [Gr. daktulos; cf. Germ. Zehe, Eng. toe; from root dek(dechomai), to grasp, receive; cf.

    Germ. Finger, from fangen,

    Curt. Gr. Etym. 133. Corssen, however, still refers digitus to root dik-, dico, deiknumi, as the pointer, indicator, Ausspr. 1, 380; cf. dico], a finger.
    I.
    Prop.:

    tot (cyathos bibimus), quot digiti sunt tibi in manu,

    Plaut. Stich. 5, 4, 24; id. Most. 5, 1, 69; id. Mil. 2, 2, 47; 4, 2, 57 et saep.—The special designations: pollex, the thumb; index or salutaris, the forefinger; medius, also infamis and impudicus, the middle finger; minimo proximus or medicinalis, the ring-finger; minimus, the little finger, v. under those words.—
    B.
    Special connections:

    attingere aliquem digito (uno),

    to touch one lightly, gently, Plaut. Pers. 5, 2, 15; Ter. Eun. 4, 6, 2 Ruhnk.; Licinius ap. Gell. 19, 9, 13; Cic. Tusc. 5, 19, 55; cf.

    with tangere,

    Plaut. Rud. 3, 5, 30; id. Poen. 5, 5, 29:

    attingere aliquid extremis digitis (with primoribus labris gustare),

    to touch lightly, to enjoy slightly, Cic. Cael. 12:

    attingere caelum digito,

    to be exceedingly happy, id. Att. 2, 1, 7: colere summis digitis, to adore (to touch the offering or consecrated gift) with the tips of the fingers, Lact. 1, 20; 5, 19 fin.; cf. Ov. F. 2, 573:

    computare digitis,

    to count on the fingers, to reckon up, Plaut. Mil. 2, 2, 51; Plin. 34, 8, 19, no. 29, § 88; cf.:

    numerare per digitos,

    Ov. F. 3, 123:

    in digitis suis singulas partis causae constituere,

    Cic. Div. in Caec. 14, 45.—Hence, venire ad digitos, to be reckoned, Plin. 2, 23, 21, § 87; and:

    si tuos digitos novi,

    thy skill in reckoning, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.

    also: digerere argumenta in digitos,

    to count on the fingers, Quint. 11, 3, 114: concrepare digitos or digitis, to snap the fingers, as a signal of command, Petr. 27, 5; Plaut. Mil. 2, 2, 53; Cic. Off. 3, 19; v. concrepo; cf.

    also: digitus crepans,

    Mart. 3, 82, 15:

    digitorum crepitus,

    id. 14, 119:

    digitorum percussio,

    Cic. Off. 3, 19, 78:

    intendere digitum ad aliquid,

    to point the finger at any thing, Cic. de Or. 1, 46 fin.:

    liceri digito,

    to hold up the finger in bidding at an auction, Cic. Verr. 2, 3, 11;

    for which also: tollere digitum,

    id. ib. 2, 1, 54. The latter phrase also signifies, to raise the finger in token of submission, said of a combatant, Sid. Ep. 5, 7; cf. Mart. Spect. 29, 5;

    and Schol,

    Pers. 5, 119:

    loqui digitis nutuque,

    to talk by signs, Ov. Tr. 2, 453;

    different is: postquam fuerant digiti cum voce locuti,

    i. e. playing as an accompaniment to singing, Tib. 3, 4, 41; cf.:

    ad digiti sonum,

    id. 1, 2, 31; cf. also Lucr. 4, 587; 5, 1384:

    digito compesce labellum,

    hold your tongue, Juv. 1, 160.—For the various modes of employing the fingers in oratorical delivery, cf. Quint. 1, 10, 35; 11, 3, 92 sq.; 103; 120 al.: monstrari digito, i. e. to be pointed out, to become distinguished, famous, Hor. C. 4, 3, 22; Pers. 1, 28;

    for which: demonstrari digito,

    Tac. Or. 7 fin.; Cic. de Or. 2, 66, 266; id. Rep. 6, 24; Nep. Datam. 11, 5; Suet. Aug. 45.—Prov. phrases:

    nescit, quot digitos habeat in manu, of one who knows nothing at all,

    Plaut. Pers. 2, 2, 5:

    in digitis hodie percoquam quod ceperit,

    i. e. he has caught nothing, id. Rud. 4, 1, 11: ne digitum quidem porrigere, not to stretch out a finger, like the Gr. daktulon mê proteinai, ekteinai, for not to give one's self the least trouble, Cic. Fin. 3, 17, 57; cf.:

    exserere digitum,

    Pers. 5, 119 Scal.;

    and in like manner: proferre digitum,

    to move a finger, to make any exertion, Cic. Caecin. 25, 71:

    scalpere caput digito, of effeminate men fearful of disarranging their hair,

    Juv. 9, 133; cf. Sen. Ep. 52 fin.; a habit of Pompey's, acc. to Calvus ap. Schol. Luc. 7, 726, and Sen. Contr. 3, 19; Amm. 17, 11. (Cf. Echtermeyer's Ueber Namen und symbolische Bedeutung der Finger bei den Griechen und Römern, Progr. d. Hall. Pädagogiums, v. 1835.)
    II.
    Transf.
    A.
    A toe (cf. Heb., Gr. daktulos, Fr. doigt), Lucr. 3, 527; Verg. A. 5, 426; Petr. 132, 14; Sen. Ep. 111; Quint. 2, 3, 8 et saep.; also of the toes of animals, Varr. R. R. 3, 9, 4; Col. 8, 2, 8; Plin. 10, 42, 59, § 119 al.—
    B.
    A small bough, a twig, Plin. 14, 1, 3, § 12; 17, 24, 37, § 224.—
    C.
    As a measure of length, an inch, the sixteenth part of a Roman foot (pes), Front. Aquaed. 24 sq.; Caes. B. G. 7, 73, 6; id. B. C. 2, 10, 4; Juv. 12, 59 al.: digiti primores, finger-ends, as a measure, Cato R. R. 21, 2;

    digitus transversus,

    a fingerbreadth, id. ib. 45 fin.;

    48, 2.—Prov.: digitum transversum non discedere ab aliqua re,

    not to swerve a finger's breadth, Cic. Ac. 2, 18, 58; cf.

    without transversum: nusquam ab argento digitum discedere,

    id. Verr. 2, 4, 15;

    and ellipt.: ab honestissima sententia digitum nusquam,

    id. Att. 7, 3, 11.
    2.
    Dĭgĭtus, i, m., a proper name; in plur.: Digiti Idaei = Daktuloi Idaioi, the priests of Cybele, Cic. N. D. 3, 16, 42; cf. Arn. 3, 41 and 43, and v. Dactylus.

    Lewis & Short latin dictionary > digitus

  • 15 excolo

    1.
    ex-cŏlo, cŏlŭi, cultum, 3, v. a., to work carefully, to tend, cultivate.
    I.
    Lit. (very rare, and mostly post-Aug.):

    vineas,

    Plin. 14, 4, 5, § 48; cf. rura, Claud. ap. Eutr. 2, 196:

    victum hominum (boves),

    Plin. 8, 47, 72, § 187:

    lanas rudes,

    i. e. to spin fine, Ov. A. A. 2, 220.—
    B.
    Transf., in gen., to improve, polish, adorn, perfect:

    marmora, quibus solum, quibus parietes excolantur,

    Plin. Ep. 9, 39, 3; Plin. 35, 10, 37, § 118; cf.:

    praetoria xystis et nemoribus,

    Suet. Aug. 72:

    urbem adeo, ut jure sit gloriatus marmoream se relinquere,

    id. ib. 28:

    aedificium,

    Dig. 7, 1, 44:

    fructuarius excolere quod invenit potest, qualitate aedium non immutata,

    ib. 7, 1, 13, § 7:

    vagos resecare capillos Doctus et hirsutas excoluisse genas,

    Mart. 6, 52, 4:

    triumphum,

    Plin. 35, 11, 40, § 135:

    tumulum in tropaei modum,

    Flor. 4, 12:

    legionarii injecere flammae arma sua, quibus exculti funus celebrabant,

    Suet. Caes. 84.—
    II.
    Trop.
    A.
    To improve, ennoble, refine, perfect (the class. signif. of the word):

    nihil tam horridum, tam incultum, quod non splendescat oratione et tamquam excolatur, Cic. Parad. prooem. § 3: C. Tuditanus omni vita atque victu excultus atque expolitus,

    id. Brut. 25, 95; cf.:

    mansuefactus et excultus,

    id. Tusc. 1, 25, 62:

    ex agresti immanique vita exculti ad humanitatem et mitigati sumus,

    id. Leg. 2, 14, 36:

    excultus doctrinā,

    id. Tusc. 1, 2, 4; cf. id. ib. 4, 38, 84; Ov. Tr. 4, 10, 15:

    animos doctrina,

    Cic. Arch. 6, 12:

    ingenia disciplinā exculta,

    id. Or. 15, 48:

    aetas exculta,

    id. Rep. 2, 10:

    quibus rebus exculta hominum vita tantum distat a victu et cultu bestiarum,

    id. Off. 2, 4, 15:

    inventas aut qui vitam excoluere per artes,

    Verg. A. 6, 663:

    an victus hominum Atheniensium beneficio excoli potuit, oratio non potuit?

    Cic. Or. 9, 31; so,

    mores aut studia,

    Quint. 4 praef. §

    3: mores studiis,

    id. 12, 2, 1; 12, 3, 1; Gell. 13, 5, 2:

    orationem,

    Quint. 8, 3, 86; Tac. Or. 22:

    excultae cujusdam elegantiae,

    Quint. 6, 3, 20.—
    B.
    Of persons, to honor ( poet., and very rare, for the class. colere):

    deos,

    Phaedr. 4, 11, 10:

    aliquem,

    Ov. Pont. 1, 7, 59.
    2.
    ex-cōlo, āre, v. a., to strain out (post-class.):

    acetum,

    Pall. Jun. 8, 1:

    culicem,

    Vulg. Matt. 23, 24.

    Lewis & Short latin dictionary > excolo

  • 16 fidelis

    fĭdēlis, e, adj. [1. fides], that may be trusted or relied upon, trusty, faithful, sincere, true (class.; syn. fidus).
    I.
    Prop.
    A.
    Adj., constr. absol., with dat., or with in and acc.
    (α).
    Absol.:

    cum et civis mihi bonus et firmus amicus ac fidelis videretur,

    Cic. Cael. 6, 14: doctus, fidelis, Suavis homo, etc., Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 249 ed. Vahl.):

    boni fidelesque socii,

    Liv. 22, 37, 4; 9, 2, 5; 29, 7, 2; 22, 37, 4 Drak. N. cr.; cf.:

    sociis multo fidelioribus utimur,

    Cic. Att. 5, 18, 2:

    est urbs Massilia fortissimorum fidelissimorumque sociorum,

    id. Font. 1, 3:

    fidelissima conjux,

    id. Q. Fr. 1, 3, 3:

    medicus multum celer atque fidelis,

    Hor. S. 2, 3, 147:

    minister,

    id. C. 4, 4, 3:

    seu visa est catulis cerva fidelibus,

    id. ib. 1, 1, 27:

    multorum opes praepotentium excludunt amicitias fideles,

    Cic. Lael. 15, 54:

    consilium,

    id. Agr. 2, 2 fin.; cf. id. Clu. 31, 85:

    opera,

    id. Caecin. 5, 14; cf.:

    operā Commii fideli atque utili,

    Caes. B. G. 7, 76, 1:

    cura,

    Ov. H. 1, 104:

    silentium,

    Hor. C. 3, 2, 25:

    desideria (patriae),

    id. ib. 4, 5, 15:

    lacrimae,

    i. e. true, genuine, Ov. H. 14, 127.—
    (β).
    With dat.:

    qui (Cn. Pompeius) unum Deiotarum fidelem populo Romano judicavit,

    Cic. Phil. 11, 13, 34:

    cave tu illi fidelis potius fueris quam mihi,

    Plaut. Aul. 4, 2, 11:

    illi fuisti quam mihi fidelior,

    id. Capt. 3, 5, 58:

    habere aliquem fidelem sibi,

    id. Bacch. 3, 3, 87:

    quem sibi fidelem arbitrabatur,

    Caes. B. G. 4, 21, 7; Hor. Ep. 2, 2, 1; Quint. 11, 2, 42.—
    (γ).
    With in and acc.:

    quam fideli animo et benigno in illam fui,

    Ter. Hec. 3, 5, 22; cf. Cic. Mil. 10, 29:

    in amicos,

    Sall. C. 9, 2 (others read: in amicis, v. Kritz. ad h. 1.).—
    b.
    Subst.: fĭdēlis, is, m., a trusty person, a confidant:

    si quem tuorum fidelium voles, ad me mittas,

    Cic. Fam. 4, 1, 2.
    II.
    Transf., in gen., of things, to be depended upon, sure, safe, strong, firm, durable (rare but class.):

    nam et doctrina et domus, et ars et ager etiam fidelis dici potest: ut sit, quomodo Theophrasto placet, verecunda tralatio,

    Cic. Fam. 16, 17, 1:

    in nave tuta ac fideli,

    id. Planc. 41, 97:

    lorica,

    Verg. A. 9, 707:

    portus,

    Ov. Tr. 4, 5, 5:

    materies terebinthi ad vetustatem,

    Plin. 13, 6, 12, § 54;

    structura,

    Front. Aquaed. 123:

    rimis explendis fidelior pice,

    Plin. 16, 36, 64, § 158:

    fidelissimum glutinum,

    id. 28, 17, 71, § 236.—Hence, adv., in two forms: fĭdē-lĭter (class.) and fĭdēle (ante- and postclass.).
    I. (α).
    Form fideliter:

    constanter et fideliter in amicitia alicujus permanere,

    Liv. 33, 35, 9:

    vivere simpliciter, fideliter vitaeque hominum amice,

    Cic. Off. 1, 26, 92:

    obtestatur per sua antea fideliter acta, etc.,

    Sall. J. 71 fin.:

    aliquid fideliter curare,

    Cic. Att. 15, 20, 4: valetudini inservire, Tiro ap. Cic. Fam. 16, 17, 1:

    colere amicos,

    Plin. Ep. 7, 31, 5:

    discere artes ingenuas,

    Ov. P. 2, 9, 47:

    retinent commissa (aures),

    Hor. Ep. 1, 18, 70; cf.:

    ejus (memoriae) duplex virtus, facile percipere et fideliter continere,

    Quint. 1, 3, 1:

    exstincta parum fideliter incendia,

    Flor. 3, 5 med.
    (β).
    Form fidele:

    fac fidele sis fidelis,

    Plaut. Capt. 2, 3, 79: militare, Prud. steg. 10, 428. —
    b.
    Comp.:

    quo propior quisque est servitque fidelius aegro,

    Ov. M. 7, 563; Plin. Ep. 6, 24, 3.—
    c.
    Sup.: ut is optime te laudasse [p. 746] videatur, qui narraverit fidelissime, Plin. Pan. 56, 2.—
    2.
    (Acc. to II.) Surely, strongly, firmly: per quorum loca fideliter mihi pateret iter, Planc. in Cic. Fam. 10, 23, 2:

    oratoris futuri fundamenta fideliter jacere,

    Quint. 1, 4, 5:

    quod fideliter firmum est, a primis statim actionibus arripere optimum est,

    firmly grounded, id. 6, 4, 14; cf. Gell. 15, 2, 6.— Comp.:

    qui quartanum passus convaluerit, fidelius constantiusque postea valiturum,

    Gell. 17, 12, 3:

    memoriae inhaerere fidelius,

    Quint. 10, 6, 2; cf. id. 10, 3, 2.— Sup.:

    fortunae inaurato fidelissime simulacro,

    very solidly, durably, Plin. 33, 3, 19, § 61.

    Lewis & Short latin dictionary > fidelis

  • 17 pater

    păter, tris (old gen PATRVS. Inscr Corp. Lat. 1469; dat PATRE, ib 182), m. [Sanscr. root pā, to nourish, protect; Lat. pasco; hence, Zend, patar, protector; Gr. patêr; Sanscr pitri; Engl. father; Germ. Vater], a father, sire.
    I.
    Lit. Aes. Ehem, pater mi, tu hic eras? De Tuus hercle vero et animo et patura pater, Ter. Ad. 5, 7, 3:

    patre certo nasci,

    Cic. Rosc. Am. 16, 46:

    Servius Tullius captivā Corniculanā natus, patre nullo, matre servā,

    i. e. by an unknown father, Liv. 4, 3:

    SI PATER FILIVM TER VENVM DVIT FILIVS A PATRE LIBER ESTO, Lex XII. Tab.: CORNELIVS SCIPIO BARBATVS GNAIVOD PATRE PROGNATVS, Epit. of the Scipios: ego a patre ita eram deductus,

    by my father, Cic. Lael. 1, 1:

    aliquem patris loco colere debere,

    id. Phil. 2, 38, 99.—
    II.
    Transf.
    A.
    The father as head and rep resentative of the household, esp., paterfamilias and paterfamiliae:

    pauci milites patresque familiae recepti,

    Caes. B. C. 2, 44:

    quemeunque patrem familiae arripuissetis,

    Cic. de Or. 1, 43; v. familia.—
    B.
    In plur.: patres, fathers, forefathers:

    patrum nostrorum aetas,

    Cic. Or. 5, 18:

    memoria patrum,

    id. de Or. 1, 40, 181:

    apud patres nostros,

    id. Off. 3, 11, 47:

    patres majoresque nostri,

    id. Div. in Caecil. 21, 69:

    Dominus Deus patrum vestrorum, Vulg Exod 3, 15: descenderunt patres tui in Aegyptum,

    id. Deut. 10, 22.—So in sing (eccl. Lat.): dixitque Jacob;

    Deus patris mei Abraham, etc.,

    Vulg. Gen. 32, 9: quod juravit ad Abra. [p. 1314] ham patrem nostrūm, id. Luc. 1, 73.—
    C.
    PATRES for parentes, parents, Inscr. Grut. 707, 5; 656, 2; 692, 1; 704, 1.—
    D.
    As a title of honor, father. —Of a deity, esp. of Jupiter: divum pater atque hominum rex, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 179 Vahl.); cf.: pater optime Olimpi, id. ap. Oros. 6, 1 (Ann. v. 198 ib.):

    ipse pater mediā nimborum in nocte coruscā Fulmina molitur dextrā,

    Verg. G. 1, 328:

    Gradivumque patrem Geticis qui praesidet arvis,

    id. A. 3, 35:

    pater Lemnius,

    i. e. Vulcan, id. ib. 8, 454:

    Bacche pater,

    Hor. C. 3, 3, 13; cf.

    Lenaeus,

    i. e. Bacchus, Verg. G. 2, 7:

    pater Silvane,

    Hor. Epod. 2, 21: Quirine pater, Enn. ap. Non. 120, 1 (Ann. v. 121 Vahl.): pater Tiberine, id. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 55 ib.); of the Tiber, Liv. 2, 10:

    Apenninus,

    Verg. A. 12, 703 Wagner:

    pater Aeneas,

    id. ib. 1, 699.—Of the creative or generative powers of nature as deities:

    pater Aether,

    Lucr. 1, 250: aequoreus, i. e. Ocean, Col. poët. 10, 200.—As an honorable designation applied to senators:

    principes, qui appellati sunt propter caritatem patres,

    Cic. Rep. 2, 8, 14:

    patres ab honore patriciique progenies eorum appellati,

    Liv. 1, 8.—Hence, patres = patricii, opp. to plebeii:

    quā re ad patres censeo revertare: plebeii quam fuerint importuni, vides,

    Cic. Fam. 9, 21, 3 fin.:

    patres conscripti, v. conscribo: pater patrum, pater sacrorum, pater nomimus, the title given to the high-priest of Mithras,

    Inscr. Grut. 28, 2; 315, 5; 1102, 2; Inscr. Orell. 5059: patratus, v. h. v. under patro, P. a.—Of the founder of a school:

    Zeno, pater Stoicorum,

    Cic. N. D. 3, 9, 23;

    of a teacher, as a source or creator: Isocrates pater eloquentiae,

    Cic. de Or. 2, 3, 10:

    Herodotus pater historiae,

    id. Leg. 1, 1, 5: pater patriae, the father of his country, of Cicero, Cic. Pis. 3, 6:

    quem Q. Catulus, quem multi alii saepe in senatu patrem patriae nominarant,

    id. Sest. 57, 121; cf.:

    Roma patrem patriae Ciceronem libera dixit,

    Juv. 8, 245.—So of Marius:

    C. Marium quem vere patrem patriae... possumus dicere,

    Cic. Rab. Perd. 10, 27;

    of Trajan, and other emperors: at tu etiam nomen patris patriae recusabas,

    Plin. Pan. 21; cf. Sen. Clem. 1, 14, 2; Suet. Caes. 76; id. Tib. 26; id. Ner. 8; cf.

    also: pater senatūs,

    Tac. A. 11, 25; Ov. F. 2, 127; id. Tr. 2, 39; 181; id. P. 1, 1, 36:

    pater orbis,

    id. F. 3, 72; Stat. S. 1, 4, 95; 4, 8, 20.—As a term of respect:

    pater Aeneas,

    Verg. A. 5, 348;

    esp., to an old man,

    Plaut. Most. 4, 2, 36; Verg. A. 5, 521; so id. ib. 533.—
    E.
    In eccl. Lat., the Supreme Being, God:

    sicut enim Pater habet vitam in semet ipso,

    Vulg. Joan. 5, 26:

    confiteor tibi, Pater Domine caeli et terrae,

    id. Luc. 10, 21:

    Pater caelestis,

    id. Matt. 5, 48; 18, 35:

    Pater vester qui in caelis est,

    id. ib. 23, 9:

    Pater noster, qui es in caelis,

    id. ib. 6, 9:

    adorabunt Patrem,

    id. Joan. 4, 23; id. Act. 1, 7 saep.—
    * F.
    Pater cenae, the host, Hor. S. 2, 8, 7:

    misericordiarum,

    Vulg. 2 Cor. 1, 3. —Hence, by way of opposition, *
    G.
    Pater esuritionum, the father of hunger-pains, said of a very poor man who suffers from hunger, Cat. 21, 1.—
    H.
    Of animals, sire:

    virque paterque gregis,

    Ov. A. A. 1, 522; Petr. 133 fin.; Col. 6, 37, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > pater

  • 18 Polio

    1.
    pŏlĭo, īvi and ĭi, ītum, 4 ( imperf polibant, Verg. A. 8, 436), v. a. [root par, in parēre, appārere; cf. pulcher], to smooth, furbish, polish (class.; syn.: limo, levigo).
    I.
    Lit.: ROGVM ASCIA NE POLITO, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Leg. 2, 23, 59:

    parietem tectorio,

    Col. 8, 8, 3:

    daedala signa,

    Lucr. 5, 1451:

    gemmas cotibus,

    Plin. 37, 8, 32, § 109:

    ligna squatinae piscis cute,

    id. 32, 9, 34, § 108. marmora, id. 36, 6, 9, § 52:

    scabritiam ferri hircorum sanguine,

    id. 28, 9, 41, § 148:

    lapis politus,

    Vulg. 1 Macc. 13, 27:

    polite lanceas,

    id. Jer. 46, 4.—
    B.
    Transf. (= apparare, curare, colere), to set off, adorn, decorate, embellish: causa poliendi agri, Enn. ap. Non. 66, 27 (Ann. v. 324 Vahl.); cf.:

    campi politi,

    id. ib. (Sat. v. 23 Vahl.); and:

    politus culturā fundus,

    Varr. R. R. 3, 2, 5:

    vestes,

    to scour, Plin. 35, 17, 57, § 197; cf.

    vestimenta,

    Dig. 47, 2, 12; Gai. Inst. 3, 143; 162:

    linum in filo,

    Plin. 19, 1, 3, § 18:

    minium in officinis,

    id. 33, 7, 40, § 122; cf. Sillig ad Plin. 3, 5, 9, § 60:

    domus polita,

    well-ordered, Phaedr. 4, 5, 26; cf.:

    regie polita aedificia,

    Varr. R. R. 1, 2, 10.—
    II.
    Trop., to polish, refine, improve, adorn: ignarus poliendae orationis, Cic. de Or. 1, 14, 63:

    ut opus poliat lima non exterat,

    Quint. 10, 4, 4:

    verba,

    id. 8, 6, 63:

    materiam versibus senariis,

    Phaedr. 1, prol. 2:

    carmina,

    Ov. P. 1, 5, 61:

    mores,

    Petr. 8. —Hence, pŏlītus, a, um, P. a. (in the trop. sense), polished, accomplished, refined, cultivated, polite (class.):

    doctrinā homines,

    Lucr. 3, 307:

    homo politus e scholā,

    Cic. Pis. 25, 59:

    politus artibus,

    id. Fin. 1, 7, 26:

    homo (orator),

    id. de Or. 2, 58, 236:

    aliquem politum reddere,

    Plin. Ep. 1, 16, 6. accurata et polita oratio, Cic. Brut. 95, 326; cf.:

    ornata oratio et polita,

    id. de Or. 1, 8, 31; so,

    epistula,

    Plin. Ep. 7, 13, 2.— Comp.:

    Crassus (in dicendo) politior et ornatior,

    Tac. Or. 18:

    facundia politiorem fieri,

    Val. Max. 2, 2, 2:

    homo politioris humanitatis expers,

    Cic. de Or. 2, 17, 72.— Sup.:

    vir omni liberali doctrinā politissimus,

    Cic. Fam. 13, 1, 5.—Hence, adv.: pŏlītē, in a polished manner, exquisitely, elegantly:

    polite subtiliterque effici,

    Cic. Ac. 2, 38, 120:

    polite apteque dicere,

    id. Fin. 4, 3, 5:

    ornate politeque dicere,

    id. Cael. 3, 8:

    scribere,

    id. Brut. 19, 76.— Comp.:

    politius perfectiusque proferre aliquid,

    Cic. de Or. 1, 2, 5:

    politius limare,

    id. Ac. 1, 1, 2.
    2.
    pŏlĭo, ōnis, v. pellio.
    3.
    Pōlio ( Pollio), ōnis, m., the name of a music-teacher, Juv. 7, 176.

    Lewis & Short latin dictionary > Polio

  • 19 polio

    1.
    pŏlĭo, īvi and ĭi, ītum, 4 ( imperf polibant, Verg. A. 8, 436), v. a. [root par, in parēre, appārere; cf. pulcher], to smooth, furbish, polish (class.; syn.: limo, levigo).
    I.
    Lit.: ROGVM ASCIA NE POLITO, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Leg. 2, 23, 59:

    parietem tectorio,

    Col. 8, 8, 3:

    daedala signa,

    Lucr. 5, 1451:

    gemmas cotibus,

    Plin. 37, 8, 32, § 109:

    ligna squatinae piscis cute,

    id. 32, 9, 34, § 108. marmora, id. 36, 6, 9, § 52:

    scabritiam ferri hircorum sanguine,

    id. 28, 9, 41, § 148:

    lapis politus,

    Vulg. 1 Macc. 13, 27:

    polite lanceas,

    id. Jer. 46, 4.—
    B.
    Transf. (= apparare, curare, colere), to set off, adorn, decorate, embellish: causa poliendi agri, Enn. ap. Non. 66, 27 (Ann. v. 324 Vahl.); cf.:

    campi politi,

    id. ib. (Sat. v. 23 Vahl.); and:

    politus culturā fundus,

    Varr. R. R. 3, 2, 5:

    vestes,

    to scour, Plin. 35, 17, 57, § 197; cf.

    vestimenta,

    Dig. 47, 2, 12; Gai. Inst. 3, 143; 162:

    linum in filo,

    Plin. 19, 1, 3, § 18:

    minium in officinis,

    id. 33, 7, 40, § 122; cf. Sillig ad Plin. 3, 5, 9, § 60:

    domus polita,

    well-ordered, Phaedr. 4, 5, 26; cf.:

    regie polita aedificia,

    Varr. R. R. 1, 2, 10.—
    II.
    Trop., to polish, refine, improve, adorn: ignarus poliendae orationis, Cic. de Or. 1, 14, 63:

    ut opus poliat lima non exterat,

    Quint. 10, 4, 4:

    verba,

    id. 8, 6, 63:

    materiam versibus senariis,

    Phaedr. 1, prol. 2:

    carmina,

    Ov. P. 1, 5, 61:

    mores,

    Petr. 8. —Hence, pŏlītus, a, um, P. a. (in the trop. sense), polished, accomplished, refined, cultivated, polite (class.):

    doctrinā homines,

    Lucr. 3, 307:

    homo politus e scholā,

    Cic. Pis. 25, 59:

    politus artibus,

    id. Fin. 1, 7, 26:

    homo (orator),

    id. de Or. 2, 58, 236:

    aliquem politum reddere,

    Plin. Ep. 1, 16, 6. accurata et polita oratio, Cic. Brut. 95, 326; cf.:

    ornata oratio et polita,

    id. de Or. 1, 8, 31; so,

    epistula,

    Plin. Ep. 7, 13, 2.— Comp.:

    Crassus (in dicendo) politior et ornatior,

    Tac. Or. 18:

    facundia politiorem fieri,

    Val. Max. 2, 2, 2:

    homo politioris humanitatis expers,

    Cic. de Or. 2, 17, 72.— Sup.:

    vir omni liberali doctrinā politissimus,

    Cic. Fam. 13, 1, 5.—Hence, adv.: pŏlītē, in a polished manner, exquisitely, elegantly:

    polite subtiliterque effici,

    Cic. Ac. 2, 38, 120:

    polite apteque dicere,

    id. Fin. 4, 3, 5:

    ornate politeque dicere,

    id. Cael. 3, 8:

    scribere,

    id. Brut. 19, 76.— Comp.:

    politius perfectiusque proferre aliquid,

    Cic. de Or. 1, 2, 5:

    politius limare,

    id. Ac. 1, 1, 2.
    2.
    pŏlĭo, ōnis, v. pellio.
    3.
    Pōlio ( Pollio), ōnis, m., the name of a music-teacher, Juv. 7, 176.

    Lewis & Short latin dictionary > polio

  • 20 Pollio

    1.
    pŏlĭo, īvi and ĭi, ītum, 4 ( imperf polibant, Verg. A. 8, 436), v. a. [root par, in parēre, appārere; cf. pulcher], to smooth, furbish, polish (class.; syn.: limo, levigo).
    I.
    Lit.: ROGVM ASCIA NE POLITO, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Leg. 2, 23, 59:

    parietem tectorio,

    Col. 8, 8, 3:

    daedala signa,

    Lucr. 5, 1451:

    gemmas cotibus,

    Plin. 37, 8, 32, § 109:

    ligna squatinae piscis cute,

    id. 32, 9, 34, § 108. marmora, id. 36, 6, 9, § 52:

    scabritiam ferri hircorum sanguine,

    id. 28, 9, 41, § 148:

    lapis politus,

    Vulg. 1 Macc. 13, 27:

    polite lanceas,

    id. Jer. 46, 4.—
    B.
    Transf. (= apparare, curare, colere), to set off, adorn, decorate, embellish: causa poliendi agri, Enn. ap. Non. 66, 27 (Ann. v. 324 Vahl.); cf.:

    campi politi,

    id. ib. (Sat. v. 23 Vahl.); and:

    politus culturā fundus,

    Varr. R. R. 3, 2, 5:

    vestes,

    to scour, Plin. 35, 17, 57, § 197; cf.

    vestimenta,

    Dig. 47, 2, 12; Gai. Inst. 3, 143; 162:

    linum in filo,

    Plin. 19, 1, 3, § 18:

    minium in officinis,

    id. 33, 7, 40, § 122; cf. Sillig ad Plin. 3, 5, 9, § 60:

    domus polita,

    well-ordered, Phaedr. 4, 5, 26; cf.:

    regie polita aedificia,

    Varr. R. R. 1, 2, 10.—
    II.
    Trop., to polish, refine, improve, adorn: ignarus poliendae orationis, Cic. de Or. 1, 14, 63:

    ut opus poliat lima non exterat,

    Quint. 10, 4, 4:

    verba,

    id. 8, 6, 63:

    materiam versibus senariis,

    Phaedr. 1, prol. 2:

    carmina,

    Ov. P. 1, 5, 61:

    mores,

    Petr. 8. —Hence, pŏlītus, a, um, P. a. (in the trop. sense), polished, accomplished, refined, cultivated, polite (class.):

    doctrinā homines,

    Lucr. 3, 307:

    homo politus e scholā,

    Cic. Pis. 25, 59:

    politus artibus,

    id. Fin. 1, 7, 26:

    homo (orator),

    id. de Or. 2, 58, 236:

    aliquem politum reddere,

    Plin. Ep. 1, 16, 6. accurata et polita oratio, Cic. Brut. 95, 326; cf.:

    ornata oratio et polita,

    id. de Or. 1, 8, 31; so,

    epistula,

    Plin. Ep. 7, 13, 2.— Comp.:

    Crassus (in dicendo) politior et ornatior,

    Tac. Or. 18:

    facundia politiorem fieri,

    Val. Max. 2, 2, 2:

    homo politioris humanitatis expers,

    Cic. de Or. 2, 17, 72.— Sup.:

    vir omni liberali doctrinā politissimus,

    Cic. Fam. 13, 1, 5.—Hence, adv.: pŏlītē, in a polished manner, exquisitely, elegantly:

    polite subtiliterque effici,

    Cic. Ac. 2, 38, 120:

    polite apteque dicere,

    id. Fin. 4, 3, 5:

    ornate politeque dicere,

    id. Cael. 3, 8:

    scribere,

    id. Brut. 19, 76.— Comp.:

    politius perfectiusque proferre aliquid,

    Cic. de Or. 1, 2, 5:

    politius limare,

    id. Ac. 1, 1, 2.
    2.
    pŏlĭo, ōnis, v. pellio.
    3.
    Pōlio ( Pollio), ōnis, m., the name of a music-teacher, Juv. 7, 176.

    Lewis & Short latin dictionary > Pollio

См. также в других словарях:

  • reverence — I. Reverence qu on porte à aucun, Obseruantia. Reverence qu on fait à aucun à cause de son excellence, Veneratio, Reuerentia. Avoir en reverence, Venerari, Vereri, Obseruare aliquem, Colere, Admirari. II. Avoir en tres grande reverence, Percolere …   Thresor de la langue françoyse

  • parler — Parler: Loqui, Fari, Fabulari, Crepare, Verba facere, Mittere vocem, Voces facere, Sermocinari. {{t=g}}paralaléin,{{/t}} esse puto (ait Budaeus) quod lingua vernacula pro verbo loqui, Verba facere, dicit Parler, et {{t=g}}paralalian,{{/t}} quod… …   Thresor de la langue françoyse

  • servir — Servir, Seruire, Asseruire, Deseruire, Inseruire, Subseruire, Ministrare, Famulari. Servir chez aucun, Colere seruitutem apud aliquem. Servir bien Dieu, Religionem colere. Apres Dieu servi, Sacris muneribus perfunctis, ad vitae munera obeunda… …   Thresor de la langue françoyse

  • amitié — Amitié, Amicitia, Coniunctio, Consuetudo, Necessitudo, Amitié est la bien venuë par tout, Amicitia nullo loco excluditur. Amitié variable, Desultoria amicitia. Hoc est, identidem euarians, non constans, B. Amitié qui ne varie point, Firma… …   Thresor de la langue françoyse

  • secret — I. Secret, m. acut. Secretum, Arcanum. Lieu secret, Abditum, Secessus, Locus secretus. Un lieu secret, où il est loisible à peu de gens d entrer, Adytum adyti. Homme secret, Homo cui tuto arcanum committas. Estre secret, Clausa habere sua… …   Thresor de la langue françoyse

  • court — I. On court, Impersonaliter, Curritur. II. Court, Breuis, Curtus, {{t=g}}kurtos.{{/t}} Temps court, Breue tempus. C estoit le plus court et le plus aisé de les renvoyer, Expeditum erat eos remittere. Pour le faire court, Ad summam, Ne multa, Ne… …   Thresor de la langue françoyse

  • courtiser — Courtiser, act. acut. Est faire la court par suyte et offices d obedience et respect à un plus grand. Du Bellay en a ainsi usé Curialia obsequia alicui praestare, aliquem huiusmodi obsequiorum officijs colere, comiter aliquem omni curiali officio …   Thresor de la langue françoyse

  • debvoir — I. Le Debvoir, Ce que chascun doibt faire selon droit et raison, Officium. Le debvoir qu un homme doibt à l autre, Humanitas. Le debvoir qu on doibt envers Dieu premierement, et apres envers ses pere et mere, enfans et autres prochains, Pietas.… …   Thresor de la langue françoyse

  • honorer — Honorer, Honorare, Honestare, Cohonestare, Honorem tribuere, Aliquem honoribus impartire. Honorer quelqu un autant que son pere, Colere loco parentis. Qui honore Dieu, et a tousjours memoire des biens qu il luy fait, dont il l en remercie, Colens …   Thresor de la langue françoyse

  • memoire — Memoire, Memoria. Memoire qu on fait, et propos qu on tient de quelque chose, Mentio mentionis. Ancienne memoire, Senex memoria. Memoire escrite, Consignata literis memoria. Memoire ostée par ensorcellemens, Venenis erepta memoria. Memoire… …   Thresor de la langue françoyse

  • vaincre — [ vɛ̃kr ] v. tr. <conjug. : 42> • XIIe; veintre fin IXe; lat. vincere 1 ♦ L emporter par les armes sur (un ennemi public ou privé). ⇒ battre, défaire, écraser. « Pour les vaincre, il nous faut de l audace » (Danton). Qu on n a pas vaincu. ⇒ …   Encyclopédie Universelle

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»