Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

wagner+zu

  • 1 adeo

    1.
    ăd-ĕo, ĭī, and rarely īvi, ĭtum (arch. adirier for adiri, Enn. Rib. Trag. p. 59), 4, v. n. and a. (acc. to Paul. ex Fest. should be accented a/deo; v. Fest. s. v. adeo, p. 19 Müll.; cf. the foll. word), to go to or approach a person or thing (syn.: accedo, aggredior, advenio, appeto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr.
    (α).
    With ad (very freq.): sed tibi cautim est adeundum ad virum, Att. ap. Non. 512, 10:

    neque eum ad me adire neque me magni pendere visu'st,

    Plaut. Cur. 2, 2, 12:

    adeamne ad eam?

    Ter. And. 4, 1, 15; id. Eun. 3, 5, 30: aut ad consules aut ad te aut ad Brutum adissent, Cic. Fragm. ap. Non. 208, 5:

    ad M. Bibulum adierunt, id. Fragm. ap. Arus. p. 213 Lind.: ad aedis nostras nusquam adiit,

    Plaut. Aul. 1, 1, 24:

    adibam ad istum fundum,

    Cic. Caec. 29 —
    (β).
    With in: priusquam Romam atque in horum conventum adiretis, Cic. Verr. 2, 4, 11, § 26 ed. Halm.—Esp.: adire in jus, to go to law:

    cum ad praetorem in jus adissemus,

    Cic. Verr. 4, § 147; id. Att. 11, 24; Caes. B. C. 1, 87, and in the Plebiscit. de Thermens. lin. 42: QVO DE EA RE IN IOVS ADITVM ERIT, cf. Dirks., Versuche S. p. 193.—
    (γ).
    Absol.:

    adeunt, consistunt, copulantur dexteras,

    Plaut. Aul. 1, 2, 38:

    eccum video: adibo,

    Ter. Eun. 5, 7, 5.—
    (δ).
    With acc.:

    ne Stygeos adeam non libera manes,

    Ov. M. 13, 465:

    voces aetherias adiere domos,

    Sil. 6, 253:

    castrorum vias,

    Tac. A. 2, 13:

    municipia,

    id. ib. 39:

    provinciam,

    Suet. Aug. 47:

    non poterant adire eum,

    Vulg. Luc. 8, 19:

    Graios sales carmine patrio,

    to attain to, Verg. Cat. 11, 62; so with latter supine:

    planioribus aditu locis,

    places easier to approach, Liv. 1, 33.—With local adv.:

    quoquam,

    Sall. J. 14:

    huc,

    Plaut. Truc. 2, 7, 60.—
    B.
    Esp.,
    1.
    To approach one for the purpose of addressing, asking aid, consulting, and the like, to address, apply to, consult (diff. from aggredior, q. v.). —Constr. with ad or oftener with acc.; hence also pass.:

    quanto satius est, adire blandis verbis atque exquaerere, sintne illa, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 5, 35:

    aliquot me adierunt,

    Ter. And. 3, 3, 2:

    adii te heri de filia,

    id. Hec. 2, 2, 9: cum pacem peto, cum placo, cum adeo, et cum appello meam, Lucil. ap. Non. 237, 28:

    ad me adire quosdam memini, qui dicerent,

    Cic. Fam. 3, 10:

    coram adire et alloqui,

    Tac. H. 4, 65.— Pass.:

    aditus consul idem illud responsum retulit,

    when applied to, Liv. 37, 6 fin.:

    neque praetores adiri possent,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5.—Hence: adire aliquem per epistulam, to address one in writing, by a letter:

    per epistulam, aut per nuntium, quasi regem, adiri eum aiunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 9 and 10; cf. Tac. A. 4, 39; id. H. 1, 9.—So also: adire deos, aras, deorum sedes, etc., to approach the gods, their altars, etc., as a suppliant (cf.:

    acced. ad aras,

    Lucr. 5, 1199): quoi me ostendam? quod templum adeam? Att. ap. Non. 281, 6:

    ut essent simulacra, quae venerantes deos ipsos se adire crederent,

    Cic. N. D. 1, 27:

    adii Dominum et deprecatus sum,

    Vulg. Sap. 8, 21:

    aras,

    Cic. Phil. 14, 1:

    sedes deorum,

    Tib. 1, 5, 39:

    libros Sibyllinos,

    to consult the Sibylline Books, Liv. 34, 55; cf. Tac. A. 1, 76:

    oracula,

    Verg. A. 7, 82.—
    2.
    To go to a thing in order to examine it, to visit:

    oppida castellaque munita,

    Sall. J. 94:

    hiberna,

    Tac. H. 1, 52.—
    3.
    To come up to one in a hostile manner, to assail, attack:

    aliquem: nunc prior adito tu, ego in insidiis hic ero,

    Ter. Ph. 1, 4, 52:

    nec quisquam ex agmine tanto audet adire virum,

    Verg. A. 5, 379:

    Servilius obvia adire arma jubetur,

    Sil. 9, 272.
    II.
    Fig.
    A.
    To go to the performance of any act, to enter upon, to undertake, set about, undergo, submit to (cf.: accedo, aggredior, and adorior).—With ad or the acc. (class.):

    nunc eam rem vult, scio, mecum adire ad pactionem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 25:

    tum primum nos ad causas et privatas et publicas adire coepimus,

    Cic. Brut. 90:

    adii causas oratorum, id. Fragm. Scaur. ap. Arus. p. 213 Lind.: adire ad rem publicam,

    id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ad extremum periculum,

    Caes. B. C. 2, 7.—With acc.:

    periculum capitis,

    Cic. Rosc. Am. 38:

    laboribus susceptis periculisque aditis,

    id. Off. 1, 19:

    in adeundis periculis,

    id. ib. 24; cf.:

    adeundae inimicitiae, subeundae saepe pro re publica tempestates,

    id. Sest. 66, 139: ut vitae periculum aditurus videretur, Auct. B. G. 8, 48: maximos labores et summa pericula. Nep. Timol. 5:

    omnem fortunam,

    Liv. 25, 10:

    dedecus,

    Tac. A. 1, 39:

    servitutem voluntariam,

    id. G. 24:

    invidiam,

    id. A. 4, 70:

    gaudia,

    Tib. 1, 5, 39.—Hence of an inheritance, t. t., to enter on:

    cum ipse hereditatem patris non adisses,

    Cic. Phil. 2, 16; so id. Arch. 5; Suet. Aug. 8 and Dig.;

    hence also: adire nomen,

    to assume the name bequeathed by will, Vell. 2, 60.—
    B.
    Adire manum alicui, prov., to deceive one, to make sport of (the origin of this phrase is unc.; Acidalius conjectures that it arose from some artifice practised in wrestling, Wagner ad Plaut. Aul. 2, 8, 8):

    eo pacto avarae Veneri pulcre adii manum,

    Plaut. Poen. 2, 11; so id. Aul. 2, 8, 8; id. Cas. 5, 2, 54; id. Pers. 5, 2, 18.
    2.
    ăd-ĕō̆, adv. [cf. quoad and adhuc] (acc. to Festus, it should be accented adéo, v. the preced. word; but this distinction is merely a later invention of the grammarians; [p. 33] cf. Gell. 7, 7).
    I.
    In the ante-class. per.,
    A.
    To designate the limit of space or time, with reference to the distance passed through; hence often accompanied by usque (cf. ad), to this, thus far, so far, as far.
    1.
    Of space:

    surculum artito usque adeo, quo praeacueris,

    fit in the scion as far as you have sharpened it, Cato, R. R. 40, 3.— Hence: res adeo rediit, the affair has gone so far (viz., in deterioration, “cum aliquid pejus exspectatione contigit,” Don. ad Ter. Ph. 1, 2, 5):

    postremo adeo res rediit: adulescentulus saepe eadem et graviter audiendo victus est,

    Ter. Heaut. 1, 1, 61; cf. id. Ph. 1, 2, 5.—
    2.
    Of time, so long ( as), so long ( till), strengthened by usque, and with dum, donec, following, and in Cic. with quoad:

    merces vectatum undique adeo dum, quae tum haberet, peperisset bona,

    Plaut. Merc. 1, 1, 76; 3, 4, 72; id. Am. 1, 2, 10 al.:

    nusquam destitit instare, suadere, orare, usque adeo donec perpulit,

    Ter. And. 4, 1, 36; Cato, R. R. 67; id. ib. 76:

    atque hoc scitis omnes usque adeo hominem in periculo fuisse, quoad scitum sit Sestium vivere,

    Cic. Sest. 38, 82.—
    B.
    For the purpose of equalizing two things in comparison, followed by ut: in the same degree or measure or proportion... in which; or so very, so much, so, to such a degree... as (only in comic poets), Plaut. Ep. 4, 1, 38:

    adeon hominem esse invenustum aut infelicem quemquam, ut ego sum?

    Ter. And. 1, 5, 10.—Also followed by quasi, when the comparison relates to similarity:

    gaudere adeo coepit, quasi qui cupiunt nuptias,

    in the same manner as those rejoice who desire marriage, Ter. Heaut. 5, 1, 12.—
    C.
    (Only in the comic poets) = ad haec, praeterea, moreover, besides, too: ibi tibi adeo lectus dabitur, ubi tu haud somnum capias ( beside the other annoyances), a bed, too, shall be given you there, etc., Plaut. Ps. 1, 2, 80.—Hence also with etiam:

    adeo etiam argenti faenus creditum audio,

    besides too, id. Most. 3, 1, 101.—
    D.
    (Only in the comic poets.) Adeo ut, for this purpose that, to the end that:

    id ego continuo huic dabo, adeo me ut hic emittat manu,

    Plaut. Rud. 5, 3, 32:

    id adeo te oratum advenio, ut, etc.,

    id. Aul. 4, 10, 9:

    adeo ut tu meam sententiam jam jam poscere possis, faciam, etc.,

    id. ib. 3, 2, 26 (where Wagner now reads at ut):

    atque adeo ut scire possis, factum ego tecum hoc divido,

    id. Stich. 5, 4, 15. (These passages are so interpreted by Hand, I. p. 138; others regard adeo here = quin immo.)—
    E.
    In narration, in order to put one person in strong contrast with another. It may be denoted by a stronger emphasis upon the word to be made conspicuous, or by yet, on the contrary, etc.:

    jam ille illuc ad erum cum advenerit, narrabit, etc.: ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 4 sq.; so id. Merc. 2, 1, 8 al.
    II.
    To the Latin of every period belongs the use of this word,
    A.
    To give emphasis to an idea in comparison, so, so much, so very, with verbs, adjectives, and substantives:

    adeo ut spectare postea omnīs oderit,

    Plaut. Capt. prol. 65:

    neminem quidem adeo infatuare potuit, ut ei nummum ullum crederet,

    Cic. Fl. 20, 47:

    adeoque inopia est coactus Hannibal, ut, etc.,

    Liv. 22, 32, 3 Weiss.:

    et voltu adeo modesto, adeo venusto, ut nil supra,

    Ter. And. 1, 1, 92:

    nemo adeo ferus est, ut, etc.,

    Hor. Ep. 1, 1, 39.—With usque:

    adeo ego illum cogam usque, ut mendicet meus pater,

    Plaut. Bacch. 3, 4, 10:

    usque adeo turbatur,

    even so much, so continually, Verg. E. 1, 12; Curt. 10, 1, 42; Luc. 1, 366.—In questions:

    adeone me fuisse fungum, ut qui illi crederem?

    Plaut. Bacch. 2, 3, 49:

    adeone hospes hujus urbis, adeone ignarus es disciplinae consuetudinisque nostrae, ut haec nescias?

    Cic. Rab. 10, 28; so id. Phil. 2, 7, 15; id. Fam. 9, 10; Liv. 2, 7, 10; 5, 6, 4.—With a negative in both clauses, also with quin in the last:

    non tamen adeo virtutum sterile saeculum, ut non et bona exempla prodiderit,

    Tac. H. 1, 3; so Suet. Oth. 9:

    verum ego numquam adeo astutus fui, quin, etc.,

    Ter. Ad. 2, 2, 13.—

    Sometimes the concluding clause is to be supplied from the first: quis genus Aeneadum, quis Trojae nesciat urbem?... non obtusa adeo gestamus pectora Poeni, viz.,

    that we know not the Trojans and their history, Verg. A. 1, 565:

    adeo senuerunt Juppiter et Mars?

    Juv. 6, 59.—Hence (post-Cic.): adeo non ut... adeo nihil ut... so little that, so far from that... (in reference to which, it should be noticed that in Latin the negative is blended with the verb in one idea, which is qualified by adeo) = tantum abest ut: haec dicta adeo nihil moverunt quemquam, ut legati prope violati sint, these words left them all so unmoved that, etc., or had so little effect, etc., Liv. 3, 2, 7: qui adeo non tenuit iram, ut gladio cinctum in senatum venturum se esse palam diceret, who restrained his anger so little that, etc. (for, qui non—tenuit iram adeo, ut), id. 8, 7, 5; so 5, 45, 4; Vell. 2, 66, 4: Curt. 3, 12, 22.—Also with contra in the concluding clause:

    apud hostes Afri et Carthaginienses adeo non sustinebant, ut contra etiam pedem referrent,

    Liv. 30, 34, 5. —
    B.
    Adeo is placed enclitically after its word, like quidem, certe, and the Gr. ge, even, indeed, just, precisely. So,
    1.
    Most freq. with pronouns, in order to render prominent something before said, or foll., or otherwise known (cf. in Gr. egôge, suge, autos ge, etc., Viger. ed. Herm. 489, vi. and Zeun.): argentariis male credi qui aiunt, nugas praedicant: nam et bene et male credi dico; id adeo hodie ego expertus sum, just this (touto ge), Plaut. Curc. 5, 3, 1; so id. Aul. 2, 4, 10; 4, 2, 15; id. Am. 1, 1, 98; 1, 2, 6; id. Ep. 1, 1, 51; 2, 2, 31; 5, 2, 40; id. Poen. 1, 2, 57: plerique homines, quos, cum nihil refert, pudet;

    ubi pudendum'st ibi eos deserit pudor, is adeo tu es,

    you are just such a one, id. Ep. 2, 1, 2:

    cui tu obsecutus, facis huic adeo injuriam,

    Ter. Hec. 4, 4, 68: tute adeo jam ejus verba audies, you yourself shall hear what he has to say (suge akousêi), Ter. And. 3, 3, 27: Dolabella tuo nihil scito mihi esse jucundius: hanc adeo habebo gratiam illi, i. e. hanc, quae maxima est, gratiam (tautên ge tên charin), Caes. ap. Cic. Att. 9, 16:

    haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt,

    even this, Verg. A. 11, 275.—It is often to be translated by the intensive and, and just, etc. (so esp. in Cic. and the histt.): id adeo, si placet, considerate, just that (touto ge skopeite), Cic. Caec. 30, 87:

    id adeo ex ipso senatus consulto cognoscite,

    id. Verr. 2, 4, 64, 143; cf. id. Clu. 30, 80:

    ad hoc quicumque aliarum atque senatus partium erant, conturbari remp., quam minus valere ipsi malebant. Id adeo malum multos post annos in civitatem reverterat,

    And just this evil, Sall. C. 37, 11; so 37, 2; id. J. 68, 3; Liv. 2, 29, 9; 4, 2, 2: id adeo manifestum erit, si cognoverimus, etc., and this, precisely this, will be evident, if, etc., Quint. 2, 16, 18 Spald.—It is rarely used with ille:

    ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 6.—Sometimes with the rel. pron.: quas adeo haud quisquam liber umquam tetigit, Plaut: Poen. 1, 2, 57; Cic. Fin. 2, 12, 37. —With interrog. pron.:

    Quis adeo tam Latinae linguae ignarus est, quin, etc.,

    Gell. 7, 17.—Adeo is joined with the pers. pron. when the discourse passes from one person to another, and attention is to be particularly directed to the latter: Juppiter, tuque adeo summe Sol, qui res omnes inspicis, and thou especially, and chiefly thou, Enn. ap. Prob.:

    teque adeo decus hoc aevi inibit,

    Verg. E. 4, 11; id. G. 1, 24: teque, Neptune, invoco, vosque adeo venti, Poët. ap. Cic. Tusc. 4, 34, 73;

    and without the copulative: vos adeo... item ego vos virgis circumvinciam,

    Plaut. Rud. 3, 4, 25.— Ego adeo often stands for ego quidem, equidem (egôge):

    tum libertatem Chrysalo largibere: ego adeo numquam accipiam,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 30; so id. Mil. 4, 4, 55; id. Truc. 4, 3, 73:

    ego adeo hanc primus inveni viam,

    Ter. Eun. 2, 2, 16:

    nec me adeo fallit,

    Verg. A. 4, 96.—Ipse adeo (autos ge), for the sake of emphasis:

    atque hercle ipsum adeo contuor,

    Plaut. As. 2, 3, 24:

    ipsum adeo praesto video cum Davo,

    Ter. And. 2, 5, 4:

    ipse adeo senis ductor Rhoeteus ibat pulsibus,

    Sil. 14, 487.—
    2.
    With the conditional conjj. si, nisi, etc. (Gr. ei ge), if indeed, if truly:

    nihili est autem suum qui officium facere immemor est, nisi adeo monitus,

    unless, indeed, he is reminded of it, Plaut. Ps. 4, 7, 2: Si. Num illi molestae quippiam hae sunt nuptiae? Da. Nihil Hercle: aut si adeo, bidui est aut tridui haec sollicitudo, and if, indeed, etc. (not if also, for also is implied in aut), Ter. And. 2, 6, 7.—
    3.
    With adverbs: nunc adeo (nun ge), Plaut. As. 3, 1, 29; id. Mil. 2, 2, 4; id. Merc. 2, 2, 57; id. Men. 1, 2, 11; id. Ps. 1, 2, 52; id. Rud. 3, 4, 23; Ter. And. 4, 5, 26; Verg. A. 9, 156: jam adeo (dê ge), id. ib. 5, 268; Sil. 1, 20; 12, 534; Val. Fl. 3, 70. umquam adeo, Plaut. Cas. 5, 4, 23:

    inde adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 1:

    hinc adeo,

    Verg. E. 9, 59: sic adeo (houtôs ge), id. A. 4, 533; Sil. 12, 646:

    vix adeo,

    Verg. A. 6, 498:

    non adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 57; Verg. A. 11, 436. —
    4.
    With adjectives = vel, indeed, even, very, fully:

    quot adeo cenae, quas deflevi, mortuae!

    how very many suppers, Plaut. Stich. 1, 3, 59: quotque adeo fuerint, qui temnere superbum... Lucil. ap. Non. 180, 2: nullumne malorum finem adeo poenaeque dabis (adeo separated from nullum by poet. license)? wilt thou make no end at all to calamity and punishment? Val. Fl. 4, 63:

    trīs adeo incertos caeca caligine soles erramus,

    three whole days we wander about, Verg. A. 3, 203; 7, 629.—And with comp. or the adv. magis, multo, etc.:

    quae futura et quae facta, eloquar: multo adeo melius quam illi, cum sim Juppiter,

    very much better, Plaut. Am. 5, 2, 3; so id. Truc. 2, 1, 5:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā, contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15.—
    5.
    With the conjj. sive, aut, vel, in order to annex a more important thought, or to make a correction, or indeed, or rather, or even only:

    sive qui ipsi ambīssent, seu per internuntium, sive adeo aediles perfidiose quoi duint,

    Plaut. Am. prol. 71:

    si hercle scivissem, sive adeo joculo dixisset mihi, se illam amare,

    id. Merc. 5, 4, 33; so id. Truc. 4, 3, 1; id. Men. 5, 2, 74; Ter. Hec. 4, 1, 9: nam si te tegeret pudor, sive adeo cor sapientia imbutum foret, Pacuv. ap. Non. 521, 10:

    mihi adeunda est ratio, quā ad Apronii quaestum, sive adeo, quā ad istius ingentem immanemque praedam possim pervenire,

    or rather, Cic. Verr 2, 3, 46, 110; Verg. A. 11, 369; so, atque adeo:

    ego princeps in adjutoribus atque adeo secundus,

    Cic. Att. 1, 17, 9.—
    6.
    With the imperative, for emphasis, like tandem, modo, dum, the Germ. so, and the Gr. ge (cf. L. and S.), now, I pray:

    propera adeo puerum tollere hinc ab janua,

    Ter. And. 4, 4, 20 (cf. xullabete g auton, Soph. Phil. 1003).—
    C.
    Like admodum or nimis, to give emphasis to an idea (for the most part only in comic poets, and never except with the positive of the adj.; cf. Consent. 2023 P.), indeed, truly, so very, so entirely:

    nam me ejus spero fratrem propemodum jam repperisse adulescentem adeo nobilem,

    so very noble, Ter. Eun. 1, 2, 123:

    nec sum adeo informis,

    nor am I so very ugly, Verg. E. 2, 25:

    nam Caii Luciique casu non adeo fractus,

    Suet. Aug. 65:

    et merito adeo,

    and with perfect right, Ter. Hec. 2, 1, 42:

    etiam num credis te ignorarier aut tua facta adeo,

    do you, then, think that they are ignorant of you or your conduct entirely? id. Ph. 5, 8, 38.—
    D.
    To denote what exceeds expectation, even: quam omnium Thebis vir unam esse optimam dijudicat, quamque adeo cives Thebani rumificant probam, and whom even the Thebans (who are always ready to speak evil of others) declare to be an honest woman, Plaut. Am. 2, 2, 44.— Hence also it denotes something added to the rest of the sentence, besides, too, over and above, usually in the connection: -que adeo (rare, and never in prose; cf.

    adhuc, I.): quin te Di omnes perdant qui me hodie oculis vidisti tuis, meque adeo scelestum,

    and me too, Plaut. Rud. 4, 4, 122; cf. id. 4, 2, 32:

    haec adeo tibi me, ipsa palam fari omnipotens Saturnia jussit,

    Verg. A. 7, 427.
    III.
    After Caesar and Cicero (the only instance of this use adduced from Cicero's works, Off. 1, 11, 36, being found in a passage rejected by the best critics, as B. and K.).
    A.
    For adding an important and satisfactory reason to an assertion, and then it always stands at the beginning of the clause, indeed, for:

    cum Hanno perorāsset, nemini omnium cum eo certare necesse fuit: adeo prope omnis senatus Hannibalis erat: the idea is,

    Hanno's speech, though so powerful, was ineffectual, and did not need a reply; for all the senators belonged to the party of Hannibal, Liv. 21, 11, 1; so id. 2, 27, 3; 2, 28, 2; 8, 37, 2; Tac. Ann. 1, 50, 81; Juv. 3, 274; 14, 233.—Also for introducing a parenthesis: sed ne illi quidem ipsi satis mitem gentem fore (adeo ferocia atque indomita [p. 34] ingenia esse) ni subinde auro... principum animi concilientur, Liv. 21, 20, 8; so id. 9, 26, 17; 3, 4, 2; Tac. A. 2, 28.—
    B.
    When to a specific fact a general consideration is added as a reason for it, so, thus (in Livy very often):

    haud dubius, facilem in aequo campi victoriam fore: adeo non fortuna modo, sed ratio etiam cum barbaris stabat,

    thus not only fortune, but sagacity, was on the side of the barbarians, Liv. 5, 38, 4:

    adeo ex parvis saepe magnarum momenta rerum pendent,

    id. 27, 9, 1; so id. 4, 31, 5; 21, 33, 6; 28, 19; Quint. 1, 12, 7; Curt. 10, 2, 11; Tac. Agr. 1:

    adeo in teneris consuescere multum est,

    Verg. G. 2, 272.—
    C.
    In advancing from one thought to another more important = immo, rather, indeed, nay: nulla umquam res publica ubi tantus paupertati ac parsimoniae honos fuerit: adeo, quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat, Liv. praef. 11; so Gell. 11, 7; Symm. Ep. 1, 30, 37.—
    D.
    With a negative after ne—quidem or quoque, so much the more or less, much less than, still less (post-Aug.):

    hujus totius temporis fortunam ne deflere quidem satis quisquam digne potuit: adeo nemo exprimere verbis potest,

    still less can one describe: it by words, Vell. 2, 67, 1:

    ne tecta quidem urbis, adeo publicum consilium numquam adiit,

    still less, Tac. A. 6, 15; so id. H. 3, 64; Curt. 7, 5, 35:

    favore militum anxius et superbia viri aequalium quoque, adeo superiorum intolerantis,

    who could not endure his equals even, much less his superiors, Tac. H. 4, 80.—So in gen., after any negative: quaelibet enim ex iis artibus in paucos libros contrahi solet: adeo infinito spatio ac traditione opus non est, so much the less is there need, etc., Quint. 12, 11, 16; Plin. 17, 12, 35, § 179; Tac. H. 3, 39.—(The assumption of a causal signif. of adeo = ideo, propterea, rests upon false readings. For in Cael. Cic. Fam. 8, 15 we should read ideo, B. and K., and in Liv. 24, 32, 6, ad ea, Weiss.).—See more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 135-155.

    Lewis & Short latin dictionary > adeo

  • 2 Asper

    1.
    asper, ĕra, ĕrum, adj. (aspra = aspera, Enn. ap. App. Mag. p. 299, but Vahl. ad Enn. p. 166 reads spissa instead of aspra:

    aspris = asperis,

    Verg. A. 2, 379;

    aspro = aspero,

    Pall. Insit. 67) [etym. dub.; Doed. foll. by Hinter connects it with aspairô, to struggle, to resist; Corssen, Ausspr. II. p. 593, regards asper (i. e. ab spe) as the proper opposite of prosper (i. e. pro spe); thus asper originally meant hopeless, desperate; v. also id. ib. II. p. 870; cf. the use of res asperae as the opposite of res prosperae]; as affecting the sense of touch, rough, uneven (opp. lēvis or lenis; syn.: scaber, acutus, insuavis, acerbus, amarus, mordax, durus).
    I.
    1.. Lit.:

    lingua aspera tactu,

    Lucr. 6, 1150; cf. Verg. G. 3, 508; Ov. M. 7, 556; Luc. 4, 325:

    mixta aspera levibus,

    Lucr. 2, 471:

    in locis (spectatur) plani an montuosi, leves an asperi,

    Cic. Part. Or. 10, 36: Quid judicant sensus? dulce, amarum;

    lene, asperum,

    id. Fin. 2, 12, 36:

    tumulus asperi (sc. saxibus) soli,

    Liv. 25, 36: saxa, Enn. ap. Cic. Pis. 19; Cic. Tusc. 1, 16, 37; Pac. ap. Mar. Vict. p. 2522 P.; Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Lucr. 4, 147; Ov. M. 6, 76; cf.

    Leucas,

    Luc. 1, 42:

    loca,

    Caes. B. C. 3, 42, and Vulg. Act. 27, 29:

    viae asperae,

    ib. Bar. 4, 26:

    vallis aspera,

    ib. Deut. 21, 4 et saep.: unda, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:

    glacies,

    Verg. E. 10, 49:

    hiems,

    Ov. M. 11, 490; Claud. ap. Prob. Cons. 270: Phasis, i. e. frozen, ice-bound, Prob. ap. Rufin. I. 375;

    and of climate: aspera caelo Germania,

    harsh, severe, Tac. G. 2: arteria. the windpipe (v. arteria), Cic. N. D. 2, 54, 136; Cels. 4, 1.—Of raised work (i. e. bas-relief, etc., as being rough), as in Gr. trachus (cf. exaspero):

    aspera signis Pocula,

    Verg. A. 9, 263:

    Cymbiaque argento perfecta atque aspera signis,

    id. ib. 5, 267:

    signis exstantibus asper Antiquus crater,

    Ov. M. 12, 235 (cf.:

    stantem extra pocula caprum,

    Juv. 1, 76):

    Summus inaurato crater erat asper acantho,

    Ov. M. 13, 701:

    aspera pocula,

    Prop. 2, 6, 17:

    ebur,

    Sen. Hippol. 899:

    balteus,

    Val. Fl. 5, 578:

    cingula bacis,

    Claud. Laud. Stil. 2, 89; cf. Drak. ad Sil. 11, 279:

    nummus,

    not worn smooth, new, Suet. Ner. 44; cf. Sen. Ep. 19:

    mare,

    agitated by a storm, rough, tempestuous, Liv. 37, 16.—Of things that have a rough, thorny, prickly exterior:

    barba,

    Tib. 1, 8, 32:

    sentes,

    Verg. A. 2, 379:

    rubus,

    id. E. 3, 89:

    mucro,

    Luc. 7, 139 (cf. Tac. A. 15, 54: pugionem vetustate obtusum asperari saxo jussit; v. aspero).—
    2.
    Meton., of food: He. Asper meus victus sanest. Er. Sentisne essitas? He. My fare is very rough. Er. Do you feed on brambles? Plaut. Capt. 1, 2, 85; cf. id. ib. 3, 1, 37; also of a cough producing hoarseness:

    quas (fauces) aspera vexat Assidue tussis,

    Mart. 11, 86, 1.—
    3.
    Subst.: aspĕrum, i, n., an uneven, rough place:

    latens in asperis radix,

    Hor. Epod. 5, 67:

    aspera maris,

    Tac. A. 4, 6:

    propter aspera et confragosa,

    Plin. 3, 5, 9, § 53:

    per aspera et devia,

    Suet. Tib. 60:

    erunt aspera in vias planas,

    Vulg. Isa. 40, 4; ib. Luc. 3, 5.—Also in the sup. absol.:

    asperrimo hiemis Ticinum usque progressus,

    Tac. A. 3, 5.—
    II.
    Transf.
    1.
    Of taste, rough, harsh, sour, bitter, brackish, acrid, pungent:

    asperum, Pater, hoc (vinum) est: aliud lenius, sodes, vide,

    Ter. Heaut. 3, 1, 49:

    asper sapor maris,

    Plin. 2, 100, 104, § 222: allium asperi saporis;

    quo plures nuclei fuere, hoc est asperius,

    id. 19, 6, 34, § 111:

    asperrimum piper,

    id. 12, 7, 14, § 27:

    acetum quam asperrimum,

    id. 20, 9, 39, § 97.—
    2.
    Of sound, rough, harsh, grating, etc.:

    (pronuntiationis genus) lene, asperum,

    Cic. de Or. 3, 57, 216.—Hence a poet. epithet of the letter R ( also called littera canina), Ov. F. 5, 481.—In rhetoric, rough, rugged, irregular: quidam praefractam et asperam compositionem probant;

    virilem putant et fortem, quae aurem inaequalitate percutiat,

    Sen. Ep. 114; cf. Cic. Or. 16, 53:

    duram potius atque asperam compositionem malim esse quam effeminatam et enervem,

    Quint. 9, 4, 142. And in gram., spiritus asper, the h sound, the aspirate, Prisc. p. 572 P.—
    3.
    Of smell, sharp, pungent:

    herba odoris asperi,

    Plin. 27, 8, 41, § 64.—
    III.
    Trop.
    A.
    a.. Of moral qualities, rough, harsh, hard, violent, unkind, rude (cf.: acerbus, acer, and Wagner ad Verg. A. 1, 14):

    quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos,

    Cic. Planc. 16, 40:

    orator truculentus, asper, maledicus,

    id. Brut. 34, 129:

    aspera Juno,

    Verg. A. 1, 279:

    juvenis monitoribus asper,

    Hor. A. P. 163:

    patres vestros, asperrimos illos ad condicionem pacis,

    Liv. 22, 59; cf. id. 2, 27:

    rebus non asper egenis,

    Verg. A. 8, 365:

    cladibus asper,

    exasperated, Ov. M. 14, 485:

    asperaque est illi difficilisque Venus,

    unfriendly, Tib. 1, 9, 20; cf. id. 1, 6, 2:

    (Galatea) acrior igni, Asperior tribulis, fetā truculentior ursā,

    Ov. M. 13, 803:

    Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus,

    Vulg. Eccli. 6, 21:

    asper contemptor divom Mezentius,

    Verg. A. 7, 647:

    aspera Pholoe,

    coy, Hor. C. 1, 33, 6.—Of a harsh, austere, rigid view of life, or manner of living:

    accessit istuc doctrina (sc. Stoicorum) non moderata nec mitis, sed paulo asperior et durior quam aut veritas aut natura patiatur,

    Cic. Mur. 29:

    (Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et verbis,

    id. Fin. 4, 28, 78 (v. asperitas, II. A.):

    (Cato) asperi animi et linguae acerbae et immodice liberae fuit, sed rigidae innocentiae,

    Liv. 39, 40:

    (Karthago) studiis asperrima belli,

    Verg. A. 1, 14, ubi v. Wagner:

    Camilla aspera,

    id. ib. 11, 664; cf.:

    gens laboribus et bellis asperrima,

    Just. 2, 3:

    virgo aspera,

    i. e. Diana, Sen. Med. 87.—
    b.
    Of animals, wild, savage, fierce:

    (anguis) asper siti atque exterritus aestu,

    Verg. G. 3, 434:

    bos aspera cornu, i. e. minax,

    id. ib. 3, 57; cf. Hor. Epod. 6, 11:

    ille (lupus) asper Saevit,

    Verg. A. 9, 62:

    lupus dulcedine sanguinis asper,

    Ov. M. 11, 402:

    ille (leo) asper retro redit,

    Verg. A. 9, 794:

    tigris aspera,

    Hor. C. 1, 23, 9; 3, 2, 10:

    (equus) asper frena pati,

    Sil. 3, 387.—
    B.
    Of things, rough, harsh, troublesome, adverse, calamitous, cruel, etc. (most freq. in the poets):

    in periculis et asperis temporibus,

    Cic. Balb. 9: qui labores, pericula, dubias atque asperas res facile toleraverant, Sall. C. 10, 2: mala res, spes multo asperior, ( our) circumstances are bad, ( our) prospects still worse, id. ib. 20, 13:

    venatus,

    Verg. A. 8, 318:

    bellum,

    Sall. J. 48, 1; Hor. Ep. 2, 1, 7:

    pugna,

    Verg. A. 11, 635; 12, 124:

    fata,

    id. ib. 6, 882:

    odia,

    id. ib. 2, 96.— Absol.:

    multa aspera,

    Prop. 1, 18, 13; Hor. Ep. 1, 2, 21 al.—Of discourse, severe, abusive:

    asperioribus facetiis perstringere aliquem,

    Cic. Planc. 14; Tac. A. 15, 68:

    verba,

    Tib. 4, 4, 14; Ov. P. 2, 6, 8; Vulg. Psa. 90, 3:

    vox,

    Curt. 7, 1.— Adv.
    a.
    Old form asperĭter, roughly, harshly: cubare, Naev. ap. Non. p. 513, 21; Plaut. ap. Prisc. p. 1010 P.—
    b.
    Class. form aspĕrē (in fig. signif.), roughly, harshly, severely, vehemently, etc.
    1.
    Transf.:

    loqui,

    Cic. de Or. 3, 12, 45; Quint. 6, 5, 5:

    dicere,

    id. 2, 8, 15:

    syllabae aspere coëuntes,

    id. 1, 1, 37.—
    2.
    Trop.:

    aspere accipere aliquid,

    Tac. A. 4, 31:

    aspere et acerbe accusare aliquem,

    Cic. Fam. 1, 5, 6:

    aspere agere aliquid,

    Liv. 3, 50:

    aspere et ferociter et libere dicta,

    Cic. Planc. 13, 33; Quint. 6, 3, 28:

    aspere et vehementer loqui,

    Cic. de Or. 1, 53, 227: ne quid aspere loquaris, * Vulg. Gen. 31, 24.— Comp.:

    asperius loqui aliquid,

    Cic. de Or. 1, 53, 227:

    asperius scribere de aliquo,

    id. Att. 9, 15.— Sup.:

    asperrime loqui in aliquem,

    Cic. Att. 2, 22, 5:

    asperrime pati aliquid,

    Sen. Ira, 3, 37, 1:

    asperrime saevire in aliquem,

    Vell. 2, 7.
    2.
    Asper, eri, m.
    I.
    A cognomen of L. Trebonius:

    L. Trebonius... insectandis patribus, unde Aspero etiam inditum est cognomen, tribunatum gessit,

    Liv. 3, 65, 4. —
    II.
    Asper, Aspri (Prob. p. 201 Keil), m., a Latin grammarian, two of whose treatises have come down to us; v. Teuffel, Rom. Lit. § 474, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > Asper

  • 3 asper

    1.
    asper, ĕra, ĕrum, adj. (aspra = aspera, Enn. ap. App. Mag. p. 299, but Vahl. ad Enn. p. 166 reads spissa instead of aspra:

    aspris = asperis,

    Verg. A. 2, 379;

    aspro = aspero,

    Pall. Insit. 67) [etym. dub.; Doed. foll. by Hinter connects it with aspairô, to struggle, to resist; Corssen, Ausspr. II. p. 593, regards asper (i. e. ab spe) as the proper opposite of prosper (i. e. pro spe); thus asper originally meant hopeless, desperate; v. also id. ib. II. p. 870; cf. the use of res asperae as the opposite of res prosperae]; as affecting the sense of touch, rough, uneven (opp. lēvis or lenis; syn.: scaber, acutus, insuavis, acerbus, amarus, mordax, durus).
    I.
    1.. Lit.:

    lingua aspera tactu,

    Lucr. 6, 1150; cf. Verg. G. 3, 508; Ov. M. 7, 556; Luc. 4, 325:

    mixta aspera levibus,

    Lucr. 2, 471:

    in locis (spectatur) plani an montuosi, leves an asperi,

    Cic. Part. Or. 10, 36: Quid judicant sensus? dulce, amarum;

    lene, asperum,

    id. Fin. 2, 12, 36:

    tumulus asperi (sc. saxibus) soli,

    Liv. 25, 36: saxa, Enn. ap. Cic. Pis. 19; Cic. Tusc. 1, 16, 37; Pac. ap. Mar. Vict. p. 2522 P.; Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Lucr. 4, 147; Ov. M. 6, 76; cf.

    Leucas,

    Luc. 1, 42:

    loca,

    Caes. B. C. 3, 42, and Vulg. Act. 27, 29:

    viae asperae,

    ib. Bar. 4, 26:

    vallis aspera,

    ib. Deut. 21, 4 et saep.: unda, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:

    glacies,

    Verg. E. 10, 49:

    hiems,

    Ov. M. 11, 490; Claud. ap. Prob. Cons. 270: Phasis, i. e. frozen, ice-bound, Prob. ap. Rufin. I. 375;

    and of climate: aspera caelo Germania,

    harsh, severe, Tac. G. 2: arteria. the windpipe (v. arteria), Cic. N. D. 2, 54, 136; Cels. 4, 1.—Of raised work (i. e. bas-relief, etc., as being rough), as in Gr. trachus (cf. exaspero):

    aspera signis Pocula,

    Verg. A. 9, 263:

    Cymbiaque argento perfecta atque aspera signis,

    id. ib. 5, 267:

    signis exstantibus asper Antiquus crater,

    Ov. M. 12, 235 (cf.:

    stantem extra pocula caprum,

    Juv. 1, 76):

    Summus inaurato crater erat asper acantho,

    Ov. M. 13, 701:

    aspera pocula,

    Prop. 2, 6, 17:

    ebur,

    Sen. Hippol. 899:

    balteus,

    Val. Fl. 5, 578:

    cingula bacis,

    Claud. Laud. Stil. 2, 89; cf. Drak. ad Sil. 11, 279:

    nummus,

    not worn smooth, new, Suet. Ner. 44; cf. Sen. Ep. 19:

    mare,

    agitated by a storm, rough, tempestuous, Liv. 37, 16.—Of things that have a rough, thorny, prickly exterior:

    barba,

    Tib. 1, 8, 32:

    sentes,

    Verg. A. 2, 379:

    rubus,

    id. E. 3, 89:

    mucro,

    Luc. 7, 139 (cf. Tac. A. 15, 54: pugionem vetustate obtusum asperari saxo jussit; v. aspero).—
    2.
    Meton., of food: He. Asper meus victus sanest. Er. Sentisne essitas? He. My fare is very rough. Er. Do you feed on brambles? Plaut. Capt. 1, 2, 85; cf. id. ib. 3, 1, 37; also of a cough producing hoarseness:

    quas (fauces) aspera vexat Assidue tussis,

    Mart. 11, 86, 1.—
    3.
    Subst.: aspĕrum, i, n., an uneven, rough place:

    latens in asperis radix,

    Hor. Epod. 5, 67:

    aspera maris,

    Tac. A. 4, 6:

    propter aspera et confragosa,

    Plin. 3, 5, 9, § 53:

    per aspera et devia,

    Suet. Tib. 60:

    erunt aspera in vias planas,

    Vulg. Isa. 40, 4; ib. Luc. 3, 5.—Also in the sup. absol.:

    asperrimo hiemis Ticinum usque progressus,

    Tac. A. 3, 5.—
    II.
    Transf.
    1.
    Of taste, rough, harsh, sour, bitter, brackish, acrid, pungent:

    asperum, Pater, hoc (vinum) est: aliud lenius, sodes, vide,

    Ter. Heaut. 3, 1, 49:

    asper sapor maris,

    Plin. 2, 100, 104, § 222: allium asperi saporis;

    quo plures nuclei fuere, hoc est asperius,

    id. 19, 6, 34, § 111:

    asperrimum piper,

    id. 12, 7, 14, § 27:

    acetum quam asperrimum,

    id. 20, 9, 39, § 97.—
    2.
    Of sound, rough, harsh, grating, etc.:

    (pronuntiationis genus) lene, asperum,

    Cic. de Or. 3, 57, 216.—Hence a poet. epithet of the letter R ( also called littera canina), Ov. F. 5, 481.—In rhetoric, rough, rugged, irregular: quidam praefractam et asperam compositionem probant;

    virilem putant et fortem, quae aurem inaequalitate percutiat,

    Sen. Ep. 114; cf. Cic. Or. 16, 53:

    duram potius atque asperam compositionem malim esse quam effeminatam et enervem,

    Quint. 9, 4, 142. And in gram., spiritus asper, the h sound, the aspirate, Prisc. p. 572 P.—
    3.
    Of smell, sharp, pungent:

    herba odoris asperi,

    Plin. 27, 8, 41, § 64.—
    III.
    Trop.
    A.
    a.. Of moral qualities, rough, harsh, hard, violent, unkind, rude (cf.: acerbus, acer, and Wagner ad Verg. A. 1, 14):

    quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos,

    Cic. Planc. 16, 40:

    orator truculentus, asper, maledicus,

    id. Brut. 34, 129:

    aspera Juno,

    Verg. A. 1, 279:

    juvenis monitoribus asper,

    Hor. A. P. 163:

    patres vestros, asperrimos illos ad condicionem pacis,

    Liv. 22, 59; cf. id. 2, 27:

    rebus non asper egenis,

    Verg. A. 8, 365:

    cladibus asper,

    exasperated, Ov. M. 14, 485:

    asperaque est illi difficilisque Venus,

    unfriendly, Tib. 1, 9, 20; cf. id. 1, 6, 2:

    (Galatea) acrior igni, Asperior tribulis, fetā truculentior ursā,

    Ov. M. 13, 803:

    Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus,

    Vulg. Eccli. 6, 21:

    asper contemptor divom Mezentius,

    Verg. A. 7, 647:

    aspera Pholoe,

    coy, Hor. C. 1, 33, 6.—Of a harsh, austere, rigid view of life, or manner of living:

    accessit istuc doctrina (sc. Stoicorum) non moderata nec mitis, sed paulo asperior et durior quam aut veritas aut natura patiatur,

    Cic. Mur. 29:

    (Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et verbis,

    id. Fin. 4, 28, 78 (v. asperitas, II. A.):

    (Cato) asperi animi et linguae acerbae et immodice liberae fuit, sed rigidae innocentiae,

    Liv. 39, 40:

    (Karthago) studiis asperrima belli,

    Verg. A. 1, 14, ubi v. Wagner:

    Camilla aspera,

    id. ib. 11, 664; cf.:

    gens laboribus et bellis asperrima,

    Just. 2, 3:

    virgo aspera,

    i. e. Diana, Sen. Med. 87.—
    b.
    Of animals, wild, savage, fierce:

    (anguis) asper siti atque exterritus aestu,

    Verg. G. 3, 434:

    bos aspera cornu, i. e. minax,

    id. ib. 3, 57; cf. Hor. Epod. 6, 11:

    ille (lupus) asper Saevit,

    Verg. A. 9, 62:

    lupus dulcedine sanguinis asper,

    Ov. M. 11, 402:

    ille (leo) asper retro redit,

    Verg. A. 9, 794:

    tigris aspera,

    Hor. C. 1, 23, 9; 3, 2, 10:

    (equus) asper frena pati,

    Sil. 3, 387.—
    B.
    Of things, rough, harsh, troublesome, adverse, calamitous, cruel, etc. (most freq. in the poets):

    in periculis et asperis temporibus,

    Cic. Balb. 9: qui labores, pericula, dubias atque asperas res facile toleraverant, Sall. C. 10, 2: mala res, spes multo asperior, ( our) circumstances are bad, ( our) prospects still worse, id. ib. 20, 13:

    venatus,

    Verg. A. 8, 318:

    bellum,

    Sall. J. 48, 1; Hor. Ep. 2, 1, 7:

    pugna,

    Verg. A. 11, 635; 12, 124:

    fata,

    id. ib. 6, 882:

    odia,

    id. ib. 2, 96.— Absol.:

    multa aspera,

    Prop. 1, 18, 13; Hor. Ep. 1, 2, 21 al.—Of discourse, severe, abusive:

    asperioribus facetiis perstringere aliquem,

    Cic. Planc. 14; Tac. A. 15, 68:

    verba,

    Tib. 4, 4, 14; Ov. P. 2, 6, 8; Vulg. Psa. 90, 3:

    vox,

    Curt. 7, 1.— Adv.
    a.
    Old form asperĭter, roughly, harshly: cubare, Naev. ap. Non. p. 513, 21; Plaut. ap. Prisc. p. 1010 P.—
    b.
    Class. form aspĕrē (in fig. signif.), roughly, harshly, severely, vehemently, etc.
    1.
    Transf.:

    loqui,

    Cic. de Or. 3, 12, 45; Quint. 6, 5, 5:

    dicere,

    id. 2, 8, 15:

    syllabae aspere coëuntes,

    id. 1, 1, 37.—
    2.
    Trop.:

    aspere accipere aliquid,

    Tac. A. 4, 31:

    aspere et acerbe accusare aliquem,

    Cic. Fam. 1, 5, 6:

    aspere agere aliquid,

    Liv. 3, 50:

    aspere et ferociter et libere dicta,

    Cic. Planc. 13, 33; Quint. 6, 3, 28:

    aspere et vehementer loqui,

    Cic. de Or. 1, 53, 227: ne quid aspere loquaris, * Vulg. Gen. 31, 24.— Comp.:

    asperius loqui aliquid,

    Cic. de Or. 1, 53, 227:

    asperius scribere de aliquo,

    id. Att. 9, 15.— Sup.:

    asperrime loqui in aliquem,

    Cic. Att. 2, 22, 5:

    asperrime pati aliquid,

    Sen. Ira, 3, 37, 1:

    asperrime saevire in aliquem,

    Vell. 2, 7.
    2.
    Asper, eri, m.
    I.
    A cognomen of L. Trebonius:

    L. Trebonius... insectandis patribus, unde Aspero etiam inditum est cognomen, tribunatum gessit,

    Liv. 3, 65, 4. —
    II.
    Asper, Aspri (Prob. p. 201 Keil), m., a Latin grammarian, two of whose treatises have come down to us; v. Teuffel, Rom. Lit. § 474, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > asper

  • 4 asperum

    1.
    asper, ĕra, ĕrum, adj. (aspra = aspera, Enn. ap. App. Mag. p. 299, but Vahl. ad Enn. p. 166 reads spissa instead of aspra:

    aspris = asperis,

    Verg. A. 2, 379;

    aspro = aspero,

    Pall. Insit. 67) [etym. dub.; Doed. foll. by Hinter connects it with aspairô, to struggle, to resist; Corssen, Ausspr. II. p. 593, regards asper (i. e. ab spe) as the proper opposite of prosper (i. e. pro spe); thus asper originally meant hopeless, desperate; v. also id. ib. II. p. 870; cf. the use of res asperae as the opposite of res prosperae]; as affecting the sense of touch, rough, uneven (opp. lēvis or lenis; syn.: scaber, acutus, insuavis, acerbus, amarus, mordax, durus).
    I.
    1.. Lit.:

    lingua aspera tactu,

    Lucr. 6, 1150; cf. Verg. G. 3, 508; Ov. M. 7, 556; Luc. 4, 325:

    mixta aspera levibus,

    Lucr. 2, 471:

    in locis (spectatur) plani an montuosi, leves an asperi,

    Cic. Part. Or. 10, 36: Quid judicant sensus? dulce, amarum;

    lene, asperum,

    id. Fin. 2, 12, 36:

    tumulus asperi (sc. saxibus) soli,

    Liv. 25, 36: saxa, Enn. ap. Cic. Pis. 19; Cic. Tusc. 1, 16, 37; Pac. ap. Mar. Vict. p. 2522 P.; Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Lucr. 4, 147; Ov. M. 6, 76; cf.

    Leucas,

    Luc. 1, 42:

    loca,

    Caes. B. C. 3, 42, and Vulg. Act. 27, 29:

    viae asperae,

    ib. Bar. 4, 26:

    vallis aspera,

    ib. Deut. 21, 4 et saep.: unda, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:

    glacies,

    Verg. E. 10, 49:

    hiems,

    Ov. M. 11, 490; Claud. ap. Prob. Cons. 270: Phasis, i. e. frozen, ice-bound, Prob. ap. Rufin. I. 375;

    and of climate: aspera caelo Germania,

    harsh, severe, Tac. G. 2: arteria. the windpipe (v. arteria), Cic. N. D. 2, 54, 136; Cels. 4, 1.—Of raised work (i. e. bas-relief, etc., as being rough), as in Gr. trachus (cf. exaspero):

    aspera signis Pocula,

    Verg. A. 9, 263:

    Cymbiaque argento perfecta atque aspera signis,

    id. ib. 5, 267:

    signis exstantibus asper Antiquus crater,

    Ov. M. 12, 235 (cf.:

    stantem extra pocula caprum,

    Juv. 1, 76):

    Summus inaurato crater erat asper acantho,

    Ov. M. 13, 701:

    aspera pocula,

    Prop. 2, 6, 17:

    ebur,

    Sen. Hippol. 899:

    balteus,

    Val. Fl. 5, 578:

    cingula bacis,

    Claud. Laud. Stil. 2, 89; cf. Drak. ad Sil. 11, 279:

    nummus,

    not worn smooth, new, Suet. Ner. 44; cf. Sen. Ep. 19:

    mare,

    agitated by a storm, rough, tempestuous, Liv. 37, 16.—Of things that have a rough, thorny, prickly exterior:

    barba,

    Tib. 1, 8, 32:

    sentes,

    Verg. A. 2, 379:

    rubus,

    id. E. 3, 89:

    mucro,

    Luc. 7, 139 (cf. Tac. A. 15, 54: pugionem vetustate obtusum asperari saxo jussit; v. aspero).—
    2.
    Meton., of food: He. Asper meus victus sanest. Er. Sentisne essitas? He. My fare is very rough. Er. Do you feed on brambles? Plaut. Capt. 1, 2, 85; cf. id. ib. 3, 1, 37; also of a cough producing hoarseness:

    quas (fauces) aspera vexat Assidue tussis,

    Mart. 11, 86, 1.—
    3.
    Subst.: aspĕrum, i, n., an uneven, rough place:

    latens in asperis radix,

    Hor. Epod. 5, 67:

    aspera maris,

    Tac. A. 4, 6:

    propter aspera et confragosa,

    Plin. 3, 5, 9, § 53:

    per aspera et devia,

    Suet. Tib. 60:

    erunt aspera in vias planas,

    Vulg. Isa. 40, 4; ib. Luc. 3, 5.—Also in the sup. absol.:

    asperrimo hiemis Ticinum usque progressus,

    Tac. A. 3, 5.—
    II.
    Transf.
    1.
    Of taste, rough, harsh, sour, bitter, brackish, acrid, pungent:

    asperum, Pater, hoc (vinum) est: aliud lenius, sodes, vide,

    Ter. Heaut. 3, 1, 49:

    asper sapor maris,

    Plin. 2, 100, 104, § 222: allium asperi saporis;

    quo plures nuclei fuere, hoc est asperius,

    id. 19, 6, 34, § 111:

    asperrimum piper,

    id. 12, 7, 14, § 27:

    acetum quam asperrimum,

    id. 20, 9, 39, § 97.—
    2.
    Of sound, rough, harsh, grating, etc.:

    (pronuntiationis genus) lene, asperum,

    Cic. de Or. 3, 57, 216.—Hence a poet. epithet of the letter R ( also called littera canina), Ov. F. 5, 481.—In rhetoric, rough, rugged, irregular: quidam praefractam et asperam compositionem probant;

    virilem putant et fortem, quae aurem inaequalitate percutiat,

    Sen. Ep. 114; cf. Cic. Or. 16, 53:

    duram potius atque asperam compositionem malim esse quam effeminatam et enervem,

    Quint. 9, 4, 142. And in gram., spiritus asper, the h sound, the aspirate, Prisc. p. 572 P.—
    3.
    Of smell, sharp, pungent:

    herba odoris asperi,

    Plin. 27, 8, 41, § 64.—
    III.
    Trop.
    A.
    a.. Of moral qualities, rough, harsh, hard, violent, unkind, rude (cf.: acerbus, acer, and Wagner ad Verg. A. 1, 14):

    quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos,

    Cic. Planc. 16, 40:

    orator truculentus, asper, maledicus,

    id. Brut. 34, 129:

    aspera Juno,

    Verg. A. 1, 279:

    juvenis monitoribus asper,

    Hor. A. P. 163:

    patres vestros, asperrimos illos ad condicionem pacis,

    Liv. 22, 59; cf. id. 2, 27:

    rebus non asper egenis,

    Verg. A. 8, 365:

    cladibus asper,

    exasperated, Ov. M. 14, 485:

    asperaque est illi difficilisque Venus,

    unfriendly, Tib. 1, 9, 20; cf. id. 1, 6, 2:

    (Galatea) acrior igni, Asperior tribulis, fetā truculentior ursā,

    Ov. M. 13, 803:

    Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus,

    Vulg. Eccli. 6, 21:

    asper contemptor divom Mezentius,

    Verg. A. 7, 647:

    aspera Pholoe,

    coy, Hor. C. 1, 33, 6.—Of a harsh, austere, rigid view of life, or manner of living:

    accessit istuc doctrina (sc. Stoicorum) non moderata nec mitis, sed paulo asperior et durior quam aut veritas aut natura patiatur,

    Cic. Mur. 29:

    (Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et verbis,

    id. Fin. 4, 28, 78 (v. asperitas, II. A.):

    (Cato) asperi animi et linguae acerbae et immodice liberae fuit, sed rigidae innocentiae,

    Liv. 39, 40:

    (Karthago) studiis asperrima belli,

    Verg. A. 1, 14, ubi v. Wagner:

    Camilla aspera,

    id. ib. 11, 664; cf.:

    gens laboribus et bellis asperrima,

    Just. 2, 3:

    virgo aspera,

    i. e. Diana, Sen. Med. 87.—
    b.
    Of animals, wild, savage, fierce:

    (anguis) asper siti atque exterritus aestu,

    Verg. G. 3, 434:

    bos aspera cornu, i. e. minax,

    id. ib. 3, 57; cf. Hor. Epod. 6, 11:

    ille (lupus) asper Saevit,

    Verg. A. 9, 62:

    lupus dulcedine sanguinis asper,

    Ov. M. 11, 402:

    ille (leo) asper retro redit,

    Verg. A. 9, 794:

    tigris aspera,

    Hor. C. 1, 23, 9; 3, 2, 10:

    (equus) asper frena pati,

    Sil. 3, 387.—
    B.
    Of things, rough, harsh, troublesome, adverse, calamitous, cruel, etc. (most freq. in the poets):

    in periculis et asperis temporibus,

    Cic. Balb. 9: qui labores, pericula, dubias atque asperas res facile toleraverant, Sall. C. 10, 2: mala res, spes multo asperior, ( our) circumstances are bad, ( our) prospects still worse, id. ib. 20, 13:

    venatus,

    Verg. A. 8, 318:

    bellum,

    Sall. J. 48, 1; Hor. Ep. 2, 1, 7:

    pugna,

    Verg. A. 11, 635; 12, 124:

    fata,

    id. ib. 6, 882:

    odia,

    id. ib. 2, 96.— Absol.:

    multa aspera,

    Prop. 1, 18, 13; Hor. Ep. 1, 2, 21 al.—Of discourse, severe, abusive:

    asperioribus facetiis perstringere aliquem,

    Cic. Planc. 14; Tac. A. 15, 68:

    verba,

    Tib. 4, 4, 14; Ov. P. 2, 6, 8; Vulg. Psa. 90, 3:

    vox,

    Curt. 7, 1.— Adv.
    a.
    Old form asperĭter, roughly, harshly: cubare, Naev. ap. Non. p. 513, 21; Plaut. ap. Prisc. p. 1010 P.—
    b.
    Class. form aspĕrē (in fig. signif.), roughly, harshly, severely, vehemently, etc.
    1.
    Transf.:

    loqui,

    Cic. de Or. 3, 12, 45; Quint. 6, 5, 5:

    dicere,

    id. 2, 8, 15:

    syllabae aspere coëuntes,

    id. 1, 1, 37.—
    2.
    Trop.:

    aspere accipere aliquid,

    Tac. A. 4, 31:

    aspere et acerbe accusare aliquem,

    Cic. Fam. 1, 5, 6:

    aspere agere aliquid,

    Liv. 3, 50:

    aspere et ferociter et libere dicta,

    Cic. Planc. 13, 33; Quint. 6, 3, 28:

    aspere et vehementer loqui,

    Cic. de Or. 1, 53, 227: ne quid aspere loquaris, * Vulg. Gen. 31, 24.— Comp.:

    asperius loqui aliquid,

    Cic. de Or. 1, 53, 227:

    asperius scribere de aliquo,

    id. Att. 9, 15.— Sup.:

    asperrime loqui in aliquem,

    Cic. Att. 2, 22, 5:

    asperrime pati aliquid,

    Sen. Ira, 3, 37, 1:

    asperrime saevire in aliquem,

    Vell. 2, 7.
    2.
    Asper, eri, m.
    I.
    A cognomen of L. Trebonius:

    L. Trebonius... insectandis patribus, unde Aspero etiam inditum est cognomen, tribunatum gessit,

    Liv. 3, 65, 4. —
    II.
    Asper, Aspri (Prob. p. 201 Keil), m., a Latin grammarian, two of whose treatises have come down to us; v. Teuffel, Rom. Lit. § 474, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > asperum

  • 5 absporto

    as-porto [abs-porto; cf. ab init. ], āvi, ātum, 1, v. a., to bear, carry, or take off or away (in the class. per. only in prose; cf. Wagner ad Verg. A. 2, 778).—Com.,
    a.
    Of things:

    simulacrum e signo Cereris,

    Cic. Verr. 2, 4, 49 fin.; so id. ib. 2, 1, 20; id. Div. in Caecil. 9, 28:

    multa de suis rebus,

    id. Par. 1, 2:

    sua omnia Salamina,

    Nep. Them. 2 fin.; Liv. 2, 4; 42, 3; Vulg. 2 Reg. 12, 30.—Also,
    b.
    Of persons, to carry away (esp. by ship) to transport:

    aliquem trans mare,

    Plaut. Merc. 2, 3, 19:

    virginem,

    id. Rud. prol. 67: quoquo hinc asportabitur terrarum, * Ter. Phorm. 3, 3, 18:

    asportate ossa mea vobiscum,

    Vulg. Gen. 50, 24; ib. Dan. 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > absporto

  • 6 Acerrae

    Ăcerrae, ārum, f.
    I.
    A town in the interior of Campania, N. E. of Naples, now Acerra, exposed to frequent inundations from the Clanius, on which it is situated; hence in Verg.: vacuis Clanius non aequus Acerris, G. 2, 225 Wagner; imitated by Silius, 8, 538.—Deriv.,
    B.
    Ăcerrāni, ōrum, m., the inhabitants of A., Liv. 27, 3, 6; Vell. 1, 14, 4; Plin. 3, 5, 9, § 63.—
    II.
    A town in Umbria, called, for the sake of distinction, Acerrae Vatriae, now Gerrha, Plin. 3, 14, 19, § 114.

    Lewis & Short latin dictionary > Acerrae

  • 7 Acerrani

    Ăcerrae, ārum, f.
    I.
    A town in the interior of Campania, N. E. of Naples, now Acerra, exposed to frequent inundations from the Clanius, on which it is situated; hence in Verg.: vacuis Clanius non aequus Acerris, G. 2, 225 Wagner; imitated by Silius, 8, 538.—Deriv.,
    B.
    Ăcerrāni, ōrum, m., the inhabitants of A., Liv. 27, 3, 6; Vell. 1, 14, 4; Plin. 3, 5, 9, § 63.—
    II.
    A town in Umbria, called, for the sake of distinction, Acerrae Vatriae, now Gerrha, Plin. 3, 14, 19, § 114.

    Lewis & Short latin dictionary > Acerrani

  • 8 addenseo

    ad-densĕo, ēre, and ăd-denso, āre (cf. Wagner ad Verg. G. 1, 248), 2 and 1, v. a., to make close, compact (very rare):

    extremi addensent acies,

    Verg. A. 10, 432 Rib.—In pass., of water, to become thick, to thicken:

    aquam radice ea addita addensari,

    Plin. 20, 21, 84, § 230.

    Lewis & Short latin dictionary > addenseo

  • 9 addenso

    ad-densĕo, ēre, and ăd-denso, āre (cf. Wagner ad Verg. G. 1, 248), 2 and 1, v. a., to make close, compact (very rare):

    extremi addensent acies,

    Verg. A. 10, 432 Rib.—In pass., of water, to become thick, to thicken:

    aquam radice ea addita addensari,

    Plin. 20, 21, 84, § 230.

    Lewis & Short latin dictionary > addenso

  • 10 adspergo

    1.
    a-spergo ( adsp-, Ritschl, Jan; asp-, others; in MSS. sometimes aspar-go, v. Cort. ad Luc. 1, 384, and Wagner ad Verg. G. 3, 419, and infra examples from Lucr. and Hor.; cf. 2. aspergo), ersi, ersum, 3, v. a. [spargo].
    I.
    Aliquid (alicui rei), to scatter, strew something on something; or of liquids, to sprinkle, spatter over (syn.: adfundo, inicio; never in Ovid, but he often uses the simple spargo).
    A.
    Lit.:

    aequor Ionium glaucis aspargit virus ab undis,

    Lucr. 1, 719 Lachm.:

    Ah! adspersisti aquam, Jam rediit animus,

    you have dashed water on me, have revived me, Plaut. Truc. 2, 4, 15:

    Euax, adspersisti aquam,

    id. Bacch. 2, 3, 13:

    guttam bulbo (with a play upon the names Gutta and Bulbus),

    Cic. Clu. 26, 71:

    pigmenta in tabulā,

    id. Div. 1, 13, 23:

    corpus ejus adustum adspergunt aliis carnibus,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    liquor adspersus oculis,

    id. 12, 8, 18, § 34:

    Bubus glandem tum adspergi convenit,

    id. 18, 26, 63, § 232:

    corpus floribus aspersis veneratus est,

    Suet. Aug. 18:

    pecori virus aspergere,

    to infect, poison, Verg. G. 3, 419:

    aspergens cinerem capiti,

    Vulg. 2 Reg. 13, 15:

    huc tu jussos asperge sapores,

    Verg. G. 4, 62:

    Non nihil aspersis gaudet Amor lacrimis,

    Prop. 1, 12, 16:

    sanguinem aspergere,

    Vulg. 2 Par. 29, 24:

    nivem,

    ib. Eccli. 43, 19.—
    B.
    Trop.:

    cum clarissimo viro non nullam laudatione tuā labeculam aspergas,

    fasten upon, Cic. Vatin. 17, 41:

    ne qua ex tuā summā indignitate labes illius dignitati aspersa videatur,

    id. ib. 6, 15:

    notam alicui,

    Dig. 37, 14, 17 fin. (cf.:

    allinere notam,

    Cic. Verr. 1, 6, 17).—So of an inheritance, to bestow, bequeath something to, to set apart for:

    Aebutio sextulam aspergit,

    Cic. Caecin. 6, 17.— Poet.:

    alas: lacteus extentas aspergit circulus alas,

    Claud. VI. Cons. Hon. 175.—In gen., to add to, to join, = adjungere:

    si illius (sc. Catonis majoris) comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris,

    Cic. Mur. 31 fin.:

    huic generi orationis aspergentur etiam sales,

    id. Or. 26, 87; id. ad Q. Fr. 2, 10:

    hos aspersi, ut scires etc.,

    id. Fam. 2, 16 fin.
    II.
    Aliquem or aliquid aliquā re (cf. Ramsh. Gr. p. 362; Zumpt, Gr. § 418), to strew some person or thing with something, to splash over, besprinkle, bespatter, bedew, lit. and trop.
    A.
    Lit.:

    ah, guttulā Pectus ardens mihi adspersisti (cf. supra, aquam),

    Plaut. Ep. 4, 1, 28:

    quas (sedes) nec nubila nimbis Aspergunt,

    Lucr. 3, 20:

    ne aram sanguine aspergeret,

    Cic. N. D. 3, 36, 88; so Vulg. 4 Reg. 9, [p. 175] 33; ib. Apoc. 19, 13:

    sanguine mensas,

    Ov. M. 5, 40; and with de:

    asperget de sanguine ejus (turturis) parietem altaris,

    Vulg. Lev. 5, 9:

    vaccam semine,

    Liv. 41, 13:

    Vinxit et aspersas altera vitta comas,

    the sprinkled hair, Prop. 5, 11, 34 (Müller, † acceptas):

    imbre lutoque Aspersus,

    Hor. Ep. 1, 11, 12 K. and H.; Claud. B. Gild. 494:

    aquā,

    Vulg. Num. 8, 7; ib. 2 Macc. 1, 21:

    hyssopo,

    ib. Psa. 50, 9:

    cinere,

    ib. Jer. 25, 34:

    terrā,

    ib. 2 Macc. 10, 25 al.—
    B.
    Trop.:

    (Mons Idae) primo parvis urbibus aspersus erat,

    dotted over with, Mel. 1, 18, 2:

    aures gemitu,

    to fill, Val. Max. 3, 3, ext. 1:

    auditiunculā quādam aspersus, i. e. imbutus,

    instructed, Gell. 13, 19, 5:

    aspersi corda a conscientiā malā,

    Vulg. Heb. 10, 22.—Esp., to spot, stain, sully, defile, asperse:

    hunc tu vitae splendorem maculis aspergis istis?

    Cic. Planc. 12, 30; so also absol.:

    leviter aspersus,

    id. Fam. 6, 6, 9:

    istius facti non modo suspitione, sed ne infamiā quidem est aspersus,

    id. Cael. 10; so Liv. 23, 30:

    aspergebatur etiam infamiā, quod, etc.,

    Nep. Alcib. 3 fin.; so Suet. Ner. 3: aliquem linguā, Auct. ad Her. 4, 49, 62:

    e quibus unus amet quāvis aspargere cunctos, i. e. quibusvis dicteriis perstringere, laedere,

    Hor. S. 1, 4, 87 K. and H.
    2.
    aspergo (Merk., Müller, Strüb.; in MSS. sometimes aspargo, Lachm., Rib., e. g. Verg. A. 3, 534, acc. to Non. p. 405, 5, and Vel. Long. p. 2234 P.; v. 1. aspergo), ĭnis, f. (in the ante-class. per. com. acc. to Prisc. p. 658 P.) [1. aspergo].
    I.
    A sprinkling, besprinkling (most freq. in the poets, never in Cic., who uses aspersio, q. v.):

    aspergo aquarum,

    Ov. M. 7, 108:

    aquae,

    Petr. 102, 15:

    (Peneus) Nubila conducit, summasque aspergine silvas Impluit,

    Ov. M. 1, 572:

    sanguis virides aspergine tinxerat herbas,

    id. ib. 3, 86;

    3, 683 al.: Aspergine et gelu pruinisque (lapides) rumpuntur,

    Plin. 36, 22, 48, § 167:

    parietum,

    the moisture, sweat, upon walls, Cato, R. R. 128; so Vitr. 5, 11, 1, and Plin. 22, 21, 30, § 63.— Trop.:

    omni culparum aspergine liber,

    Prud. Apoth. 1005.—
    II.
    Meton. (abstr. for concr.), that which is sprinkled, drops:

    hic ubi sol radiis.... Adversa fulsit nimborum aspargine contra,

    opposite to the falling rain, Lucr. 6, 525 Lachm.:

    Objectae salsā spumant aspargine cautes,

    the spray, Verg. A. 3, 534:

    Flammiferā gemini fumant aspergine postes,

    Ov. M. 14, 796:

    maduere graves aspergine pennae,

    id. ib. 4, 729:

    arborei fetus aspergine caedis in atram Vertuntur faciem,

    by means of the sprinkled blood, id. ib. 4, 125 al.

    Lewis & Short latin dictionary > adspergo

  • 11 adspicio

    a-spĭcĭo ( adsp-, Jan; asp-, others except Halm, who uses both), spexi, spectum, 3, v. a. (aspexit = aspexerit, Plaut. As. 4, 1, 25), to look to or upon a person or thing, to behold, look at, see.
    I.
    Lit., constr. in the ante - class. per. sometimes with ad; but afterwards with the acc., with a finite clause, or absol.; in eccl. Lat., with in with acc., and super with acc.
    (α).
    With ad:

    aspice ad me,

    Plaut. Capt. 3, 4, 38:

    aspicient ad me,

    Vulg. Zach. 12, 10:

    aspicere ad terram,

    Plaut. Cist. 4, 2, 25:

    ad caelum,

    Vulg. 2 Macc. 7, 28:

    Aspice nunc ad sinisteram,

    Plaut. Merc. 5, 2, 38 (Ritschl, spice):

    ad Scrofam,

    Varr. R. R. 1, 2, 26; cf. the epitaph of Pacuvius: Adulescens, tametsi properas, te hoc saxum rogat, Ut se[se] aspicias, etc., ap. Gell. 1, 24 fin. —(b With acc.: Aspice hoc sublimen candens, Enn. ap. Cic. N. D. 2, 25, 65: templum Cereris, id. ap. Varr. L. L. 7, 2, 82: me, Pac. ap. Non. p. 470, 20: aspicite (me) religatum asperis Vinctumque saxis, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Plaut. As. 4, 1, 25:

    me huc aspice,

    id. Am. 2, 2, 118:

    faciem alicujus,

    id. Ps. 1, 2, 9.—In Plaut. twice with contra: aspiciam aliquem [p. 176] contra oculis, Cas. 5, 3, 2: Th. Aspicedum contra me. Tr. Aspexi. Th. Vides? Tr. Video, Most. 5, 1, 56; so,

    non audebat aspicere contra Deum,

    Vulg. Exod. 3, 6:

    formam alicujus aspicere,

    Ter. Heaut. 4, 5, 25:

    tergum alicujus,

    Vulg. Exod. 33, 8:

    aspicite ipsum: contuemini os, etc.,

    Cic. Sull. 27:

    me,

    Vulg. Job, 7, 8:

    sic obstupuerant, sic terram intuebantur, sic furtim non numquam inter se aspiciebant, etc.,

    Cic. Cat. 3, 5, 13; so Vulg. Jer. 4, 23:

    aspicis me iratus,

    Cic. Phil. 2, 30 fin.:

    hominis omnino aspiciendi potestatem eripere,

    id. Lael. 23, 87:

    ut nemo eorum forum aut publicum aspicere vellet,

    Liv. 9, 7, 11:

    aliquid rectis oculis,

    Suet. Aug. 16:

    Aspicit hanc torvis (oculis),

    Ov. M. 6, 34:

    aspiciunt oculis Superi mortalia justis,

    id. ib. 13, 70:

    aliquid oculis aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    aspice vultus Ecce meos,

    Ov. M. 2, 92 al.:

    horrendae aspectu,

    Hor. S. 1, 8, 26:

    aspice nos hoc tantum,

    look on us thus much only, Verg. A. 2, 690 Wagner: Aspice Felicem sibi non tibi, Romule, Sullam, poët. ap. Suet. Tib. 59.—In pass. (rare):

    unde aliqua pars aspici potest,

    Cic. Mil. 3:

    pulvis procul et arma adspiciebantur,

    Tac. H. 2, 68; id. G. 13:

    super triginta milia armatorum aspiciebantur,

    id. Agr. 29; 40; id. A. 3, 45; 11, 14:

    Septentrionem ibi adnotatum primā tantum parte noctis adspici,

    Plin. 2, 73, 75, § 185:

    quasi eum aspici nefas esset,

    Cic. Verr. 5, 67; 5, 187; id. Har. Resp. 8:

    adspici humana exta nefas habetur,

    Plin. 28, 1, 2, § 5.—
    (γ).
    Absol.:

    Vide amabo, si non, quom aspicias, os inpudens videtur,

    Ter. Eun. 5, 1, 22:

    postquam aspexi, ilico Cognovi,

    id. Heaut. 4, 1, 43.—
    (δ).
    With in with acc.:

    in terram aspicere,

    Vulg. Psa. 101, 20; ib. Isa. 5, 30:

    in caelum,

    ib. Matt. 14, 9.—
    (ε).
    With super with acc.:

    super castra aspicere,

    Vulg. Judith, 9, 7 al. —
    B.
    Transf.
    1.
    a.. Of things in space, to look toward, lie toward:

    tabulatum aspiciat meridiem,

    Col. 8, 8, 2:

    cryptoporticus non aspicere vineas, sed tangere videtur,

    Plin. Ep. 5, 6, 29:

    ea pars Britanniae, quae Hiberniam aspicit,

    Tac. Agr. 24:

    terra umidior quā Gallias, ventosior quā Noricum aspicit,

    id. G. 5.—
    b.
    Of persons:

    nobilissimi totius Britanniae eoque in ipsis penetralibus siti nec servientium litora aspicientes,

    Tac. Agr. 30.—
    2.
    With the access. idea of purpose (cf.: adeo, aggredior, etc.), to look upon something in order to consider or examine it; and in gen. to consider, survey, inspect (freq. in Liv.):

    hujus ut aspicerent opus admirabile,

    Ov. M. 6, 14:

    Boeotiam atque Euboeam aspicere jussi,

    Liv. 42, 37:

    in Boeotiā aspiciendae res,

    id. 42, 67 fin.:

    Ap. Claudium legatum ad eas res aspiciendas componendasque senatus misit,

    id. 42, 5; 26, 51; 32, 5 al.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.: sic in oratione Crassi divitias atque ornamenta ejus ingenii per quaedam involucra perspexi;

    sed ea cum contemplari cuperem, vix aspiciendi potestas fuit,

    Cic. de Or. 1, 35, 161:

    sic evolavit oratio, ut ejus vim atque incitationem aspexerim, vestigia ingressumque vix viderim,

    observed, noticed, id. ib. 1, 35, 161:

    in auctorem fidei,

    Vulg. Heb. 12, 2:

    in remunerationem,

    ib. ib. 11, 26.—So esp., to examine, reflect upon, to consider, weigh, ponder (most freq. in the imperat.: aspice, see, ponder, consider, etc.).
    a.
    With acc.:

    Postea [tu] aspicito meum, quando ego tuum inspectavero,

    Plaut. Rud. 3, 4, 50:

    neque tanta (est) in rebus obscuritas, ut eas non penitus vir ingenio cernat, si modo (eas) aspexerit,

    attends to them, Cic. de Or. 3, 31, 124: aspice, ait, Perseu, nostrae primordia gentis, Ov M. 5, 190.—
    b.
    With a finite clause.
    (α).
    In the subj.:

    qui semel aspexit, quantum dimissa petitis Praestent, etc.,

    has weighed, considered, Hor. Ep. 1, 7, 96:

    aspiciebant, quomodo turba jactaret aes etc.,

    Vulg. Marc. 12, 41:

    aspiciebant, ubi (Jesus) poneretur,

    ib. ib. 15, 47:

    Quin tu illam aspice, ut placide adcubat,

    Plaut. Most. 3, 2, 168:

    quin aspice, quantum Aggrediare nefas,

    Ov. M. 7, 70:

    Aspice, venturo laetentur ut omnia saeclo!

    Verg. E. 4, 52:

    Aspice, Plautus Quo pacto partes tutetur amantis ephebi, ut patris attenti... Quantus sit dossennus,

    Hor. Ep. 2, 1, 170 sqq.:

    Aspice, num mage sit nostrum penetrabile telum,

    Verg. A. 10, 481:

    aspice, si quid loquamur,

    Hor. Ep. 1, 17, 4 sq.:

    Aspice, qui coeant populi,

    Verg. A. 8, 385:

    Qualem commendes, etiam atque etiam aspice,

    Hor. Ep. 1, 18, 76: aspice, Quanto cum fastu, quanto molimine circumspectemus etc., id. ib. 2, 2, 92.—
    (β).
    In the indic. (rare):

    Aspice, ut antrum Silvestris raris sparsit labrusca racemis,

    Verg. E. 5, 6:

    Aspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis Ingreditur,

    id. A. 6, 855:

    quantas ostentant, aspice, vires,

    id. ib. 6, 771:

    Aspice, quem gloria extulerat,

    id. Cat. 12, 1:

    aspicite, quae fecit nobiscum,

    Vulg. Tob. 13, 6.—Also, to take into consideration, to have in view:

    si genus aspicitur, Saturnum prima parentem Feci,

    Ov. F. 6, 29.—
    B.
    Esp.
    1.
    To look upon with respect, admiration:

    erat in classe Chabrias privatus, sed eum magis milites quam qui praeerant, aspiciebant,

    Nep. Chabr. 4, 1.—
    2.
    Aliquem, to look one boldly in the face, to meet his glance:

    Lacedaemonii, quos nemo Boeotiorum ausus fuit aspicere in acie,

    Nep. Epam. 8, 3 (cf. supra, I., the passage from Suet. Aug. 16). —
    3.
    Lumen aspicere, to see the light for to live:

    odi celebritatem, fugio homines, lucem aspicere vix possum,

    Cic. Att. 3, 7; id. Brut. 3, 12; cf. the foll. number fin.
    4.
    Ad inchoative (as in addubito, addormio, aduro, etc.), to get a sight of, to see, perceive, descry:

    perii, si me aspexerit,

    Plaut. Am. 1, 1, 164:

    forte unam aspicio adulescentulam,

    Ter. And. 1, 1, 91; id. Ad. 3, 3, 19:

    respexit et equum alacrem laetus aspexit,

    Cic. Div. 1, 33, 73; so id. Har. Resp. 1, 2:

    tum vero Phaëthon cunctis e partibus orbem Aspicit accensum,

    Ov. M. 2, 228; 7, 651:

    aspicit hanc visamque vocat,

    id. ib. 2, 443; 2, 714; 3, 69; 3, 356; 3, 486; 7, 384;

    7, 791 et saep.: Quem simul aspexit scabrum intonsumque,

    Hor. Ep. 1, 7, 90.—Hence trop.: lumen aspicere, to see the light for to be born:

    ut propter quos hanc suavissimam lucem aspexerit, eos indignissime luce privārit,

    Cic. Rosc. Am. 22 fin.; cf. supra, II. B. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > adspicio

  • 12 Alia

    Allĭa (more correct than Alĭa; cf. Wagner, Orthogr. Vergil. p. 415 sq.), ae, f., a little river eleven miles northwards from Rome, near Crustumerium, in the country of the Sabines, passing through a wide plain (cf. Mann. Ital. 1, 520; Müll. Roms Camp. 1, 138; 141 sq.); it was made memorable by the terrible defeat of the Romans by the Gauls A. U. C. 365, XV. Kal. Sextil. (18 July).—Hence, Alliensis, e, adj., of or pertaining to Allia: dies, of this battle, considered ever after as a dies nefastus, Liv. 5, 37-39; 6, 1; Cic. Att. 9, 5; Verg. A. 7, 717; Luc. 7, 408; Suet. Vit. 11; cf. Paul. ex Fest. p. 7 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > Alia

  • 13 Allia

    Allĭa (more correct than Alĭa; cf. Wagner, Orthogr. Vergil. p. 415 sq.), ae, f., a little river eleven miles northwards from Rome, near Crustumerium, in the country of the Sabines, passing through a wide plain (cf. Mann. Ital. 1, 520; Müll. Roms Camp. 1, 138; 141 sq.); it was made memorable by the terrible defeat of the Romans by the Gauls A. U. C. 365, XV. Kal. Sextil. (18 July).—Hence, Alliensis, e, adj., of or pertaining to Allia: dies, of this battle, considered ever after as a dies nefastus, Liv. 5, 37-39; 6, 1; Cic. Att. 9, 5; Verg. A. 7, 717; Luc. 7, 408; Suet. Vit. 11; cf. Paul. ex Fest. p. 7 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > Allia

  • 14 angina

    angĭna (for the quantity of the pen., v. the foll. examples, and cf. Wagner ad Plaut. Trin. 2, 4, 139), ae, f. [anchonê; v. ango].
    I.
    The quinsy, as suffocating: Insperato abiit quam unā angina sustulit horā, Lucil. ap. Non. p. 35, 9:

    Sues moriuntur angĭnā acri acerrume,

    Plaut. Trin. 2, 4, 139:

    Angĭna verŏ sibi mixtum sale poscit acetum,

    Ser. Samm. 282; Cels. 2, 10; 4, 4; Plin. 23, 2, 29, § 61 al.: anginam vinariam habere dicuntur, qui vino suffocantur, Paul. ex Fest. p. 28 Müll.—
    II.
    Trop.:

    angina mentis,

    distress of mind, produced by physical disease, Tert. Anim. 48.

    Lewis & Short latin dictionary > angina

  • 15 animus

    ănĭmus, i, m. [a Graeco-Italic form of anemos = wind (as ego, lego, of ego, lego); cf. Sanscr. an = to breathe, anas = breath, anilas = wind; Goth. uz-ana = exspiro; Erse, anal = breath; Germ. Unst = a storm (so, sometimes); but Curt. does not extend the connection to AФ, aêmi = to blow; a modification of animus—by making which the Romans took a step in advance of the Greeks, who used hê psuchê for both these ideas—is anima, which has the physical meaning of anemos, so that Cic. was theoretically right, but historically wrong, when he said, ipse animus ab anima dictus est, Tusc. 1, 9, 19; after the same analogy we have from psuchô = to breathe, blow, psuchê = breath, life, soul; from pneô = to breathe, pneuma = air, breath, life, in class. Greek, and = spirit, a spiritual being, in Hellenistic Greek; from spiro = to breathe, blow, spiritus = breath, breeze, energy, high spirit, and poet. and post-Aug. = soul, mind; the Engl. ghost = Germ. Geist may be comp. with Germ. giessen and cheô, to pour, and for this interchange of the ideas of gases and liquids, cf. Sol. 22: insula adspiratur freto Gallico, is flowed upon, washed, by the Gallic Strait; the Sanscr. atman = breath, soul, with which comp. aytmê = breath; Germ. Odem = breath, and Athem = breath, soul, with which group Curt. connects auô, aêmi; the Heb. = breath, life, soul; and = breath, wind, life, spirit, soul or mind].
    I.
    In a general sense, the rational soul in man (in opp. to the body, corpus, and to the physical life, anima), hê psuchê:

    humanus animus decerptus ex mente divina,

    Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    Corpus animum praegravat, Atque affixit humo divinae particulam aurae,

    Hor. S. 2, 2, 77:

    credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, ut essent qui terras tuerentur etc.,

    Cic. Sen. 21, 77:

    eas res tueor animi non corporis viribus,

    id. ib. 11, 38; so id. Off. 1, 23, 79:

    quae (res) vel infirmis corporibus animo tamen administratur,

    id. Sen. 6, 15; id. Off. 1, 29, 102:

    omnes animi cruciatus et corporis,

    id. Cat. 4, 5, 10:

    levantes Corpus et animum,

    Hor. Ep. 2, 1, 141:

    formam et figuram animi magis quam corporis complecti,

    Tac. Agr. 46; id. H. 1, 22:

    animi validus et corpore ingens,

    id. A. 15, 53:

    Aristides primus animum pinxit et sensus hominis expressit, quae vocantur Graece ethe, item perturbationes,

    first painted the soul, put a soul into his figures, Plin. 35, 10, 36, § 98 (cf.:

    animosa signa,

    life-like statues, Prop. 4, 8, 9): si nihil esset in eo (animo), nisi id, ut per eum viveremus, i. e. were it mere anima, Cic. Tusc. 1, 24, 56:

    Singularis est quaedam natura atque vis animi, sejuncta ab his usitatis notisque naturis, i. e. the four material elements,

    id. ib. 1, 27, 66: Neque nos corpora sumus. Cum igitur nosce te dicit, hoc dicit, nosce animum tuum, id. ib. 1, 22, 52:

    In quo igitur loco est (animus)? Credo equidem in capite,

    id. ib. 1, 29, 70:

    corpora nostra, terreno principiorum genere confecta, ardore animi concalescunt,

    derive their heat from the fiery nature of the soul, id. ib. 1, 18, 42:

    Non valet tantum animus, ut se ipsum ipse videat: at, ut oculus, sic animus, se non videns alia cernit,

    id. ib. 1, 27, 67: foramina illa ( the senses), quae patent ad animum a corpore, callidissimo artificio natura fabricata est, id. ib. 1, 20, 47: dum peregre est animus sine corpore velox, independently of the body, i. e. the mind roaming in thought, Hor. Ep. 1, 12, 13:

    discessus animi a corpore,

    Cic. Tusc. 1, 9, 18; 1, 30, 72:

    cum nihil erit praeter animum,

    when there shall be nothing but the soul, when the soul shall be disembodied, id. ib. 1, 20, 47; so,

    animus vacans corpore,

    id. ib. 1, 22, 50; and:

    animus sine corpore,

    id. ib. 1, 22, 51:

    sine mente animoque nequit residere per artus pars ulla animai,

    Lucr. 3, 398 (for the pleonasm here, v. infra, II. A. 1.):

    Reliquorum sententiae spem adferunt posse animos, cum e corporibus excesserint in caelum pervenire,

    Cic. Tusc. 1, 11, 24:

    permanere animos arbitramur consensu nationum omnium,

    id. ib. 1, 16, 36:

    Pherecydes primus dixit animos esse hominum sempiternos,

    id. ib. 1, 16, 38:

    Quod ni ita se haberet, ut animi immortales essent, haud etc.,

    id. Sen. 23, 82: immortalitas animorum, id. ib. 21, 78; id. Tusc. 1, 11, 24; 1, 14, 30:

    aeternitas animorum,

    id. ib. 1, 17, 39; 1, 22, 50 (for the plur. animorum, in this phrase, cf. Cic. Sen. 23, 84); for the atheistic notions about the soul, v. Lucr. bk. iii.—
    II.
    In a more restricted sense, the mind as thinking, feeling, willing, the intellect, the sensibility, and the will, acc. to the almost universally received division of the mental powers since the time of Kant (Diog. Laert. 8, 30, says that Pythagoras divided hê psuchê into ho nous, hai phrenes, and ho thumos; and that man had ho nous and ho thumos in common with other animals, but he alone had hai phrenes. Here ho nous and ho thumos must denote the understanding and the sensibility, and hai phrenes, the reason. Plutarch de Placit. 4, 21, says that the Stoics called the supreme faculty of the mind (to hêgemonikon tês psuchês) ho logismos, reason. Cic. sometimes speaks of a twofold division; as, Est animus in partes tributus duas, quarum altera rationis est particeps, altera expers (i. e. to logistikon and to alogon of Plato; cf. Tert. Anim. 16), i. e. the reason or intellect and the sensibility, Tusc. 2, 21, 47; so id. Off. 1, 28, 101; 1, 36, 132; id. Tusc 4, 5, 10; and again of a threefold; as, Plato triplicem finxit animum, cujus principatum, id est rationem in capite sicut in arce posuit, et duas partes ( the two other parts) ei parere voluit, iram et cupiditatem, quas locis disclusit; iram in pectore, cupiditatem subter praecordia locavit, i. e. the reason or intellect, and the sensibility here resolved into desire and aversion, id. ib. 1, 10, 20; so id. Ac. 2, 39, 124. The will, hê boulêsis, voluntas, arbitrium, seems to have been sometimes merged in the sensibility, ho thumos, animus, animi, sensus, and sometimes identified with the intellect or reason, ho nous, ho logismos, mens, ratio).
    A.
    1.. The general power of perception and thought, the reason, intellect, mind (syn.: mens, ratio, ingenium), ho nous:

    cogito cum meo animo,

    Plaut. Most. 3, 2, 13; so Ter. Ad. 3, 4, 55:

    cum animis vestris cogitare,

    Cic. Agr. 2, 24:

    recordari cum animo,

    id. Clu. 25, 70;

    and without cum: animo meditari,

    Nep. Ages. 4, 1; cf. id. Ham. 4, 2:

    cogitare volvereque animo,

    Suet. Vesp. 5:

    animo cogitare,

    Vulg. Eccli. 37, 9:

    statuere apud animum,

    Liv. 34, 2:

    proposui in animo meo,

    Vulg. Eccli. 1, 12:

    nisi me animus fallit, hi sunt, etc.,

    Plaut. Men. 5, 9, 23:

    in dubio est animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; id. ib. prol. 1; cf. id. ib. 1, 1, 29:

    animum ad se ipsum advocamus,

    Cic. Tusc. 1, 31, 75:

    lumen animi, ingenii consiliique tui,

    id. Rep. 6, 12 al. —

    For the sake of rhet. fulness, animus often has a synonym joined with it: Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus,

    Cic. Clu. 146:

    magnam cui mentem animumque Delius inspirat vates,

    Verg. A. 6, 11:

    complecti animo et cogitatione,

    Cic. Off. 1, 32, 117; id. de Or. 1, 2, 6:

    animis et cogitatione comprehendere,

    id. Fl. 27, 66:

    cum omnia ratione animoque lustraris,

    id. Off. 1, 17, 56:

    animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum consideratio naturae,

    id. Ac. 2, 41, 127.—Hence the expressions: agitatio animi, attentio, contentio; animi adversio; applicatio animi; judicium, opinio animorum, etc. (v. these vv.); and animum advertere, adjungere, adplicare, adpellere, inducere, etc. (v. these vv.).—
    2.
    Of particular faculties of mind, the memory:

    etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis,

    Ter. And. 1, 5, 46:

    An imprimi, quasi ceram, animum putamus etc. (an idea of Aristotle's),

    Cic. Tusc. 1, 25, 61:

    ex animo effluere,

    id. de Or. 2, 74, 300: omnia fert aetas, animum quoque;

    ... Nunc oblita mihi tot carmina,

    Verg. E. 9, 51.—
    3.
    Consciousness (physically considered) or the vital power, on which consciousness depends ( = conscientia, q. v. II. A., or anima, q. v. II. E.):

    vae miserae mihi. Animo malest: aquam velim,

    I'm fainting, my wits are going, Plaut. Am. 5, 1, 6; id. Curc. 2, 3, 33:

    reliquit animus Sextium gravibus acceptis vulneribus,

    Caes. B. G. 6, 38:

    Una eademque via sanguis animusque sequuntur,

    Verg. A. 10, 487:

    animusque reliquit euntem,

    Ov. M. 10, 459:

    nisi si timor abstulit omnem Sensum animumque,

    id. ib. 14, 177:

    linqui deinde animo et submitti genu coepit,

    Curt. 4, 6, 20: repente animo linqui solebat, Suet. Caes. 45:

    ad recreandos defectos animo puleio,

    Plin. 20, 14, 54, § 152.—
    4.
    The conscience, in mal. part. (v. conscientia, II. B. 2. b.):

    cum conscius ipse animus se remordet,

    Lucr. 4, 1135:

    quos conscius animus exagitabat,

    Sall. C. 14, 3:

    suae malae cogitationes conscientiaeque animi terrent,

    Cic. Sex. Rosc. 67.—
    5.
    In Plaut. very freq., and once also in Cic., meton. for judicium, sententia, opinion, judgment; mostly meo quidem animo or meo animo, according to my mind, in my opinion, Plaut. Men. 1, 3, 17:

    e meo quidem animo aliquanto facias rectius, si, etc.,

    id. Aul. 3, 6, 3:

    meo quidem animo, hic tibi hodie evenit bonus,

    id. Bacch. 1, 1, 69; so id. Aul. 3, 5, 4; id. Curc. 4, 2, 28; id. Bacch. 3, 2, 10; id. Ep. 1, 2, 8; id. Poen. 1, 2, 23; id. Rud. 4, 4, 94; Cic. Sest. 22:

    edepol lenones meo animo novisti,

    Plaut. Curc. 4, 2, 19:

    nisi, ut meus est animus, fieri non posse arbitror,

    id. Cist. 1, 1, 5 (cf.:

    EX MEI ANIMI SENTENTIA,

    Inscr. Orell. 3665:

    ex animi tui sententia,

    Cic. Off. 3, 29, 108).—
    6.
    The imagination, the fancy (for which Cic. often uses cogitatio, as Ac. 2, 15, 48):

    cerno animo sepultam patriam, miseros atque insepultos acervos civium,

    Cic. Cat. 4, 6, 11:

    fingere animo jubebat aliquem etc.,

    id. Sen. 12, 41: Fingite animis;

    litterae enim sunt cogitationes nostrae, et quae volunt, sic intuentur, ut ea cernimus, quae videmus,

    id. Mil. 29, 79:

    Nihil animo videre poterant,

    id. Tusc. 1, 16, 38.—
    B.
    The power of feeling, the sensibility, the heart, the feelings, affections, inclinations, disposition, passions (either honorable or base; syn.: sensus, adfectus, pectus, cor), ho thumos.
    1.
    a.. In gen., heart, soul, spirit, feeling, inclination, affection, passion: Medea, animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22 (cf. Plaut. Truc. 2, 7, 36:

    animo hercle homo suo est miser): tu si animum vicisti potius quam animus te, est quod gaudeas, etc.,

    Plaut. Trin. 2, 2, 27 -29:

    harum scelera et lacrumae confictae dolis Redducunt animum aegrotum ad misericordiam,

    Ter. And. 3, 3, 27:

    Quo gemitu conversi animi (sunt),

    Verg. A. 2, 73:

    Hoc fletu concussi animi,

    id. ib. 9, 498;

    4, 310: animum offendere,

    Cic. Lig. 4; id. Deiot. 33; so Vulg. Gen. 26, 35.—Mens and animus are often conjoined and contrasted, mind and heart (cf. the Homeric kata phrena kai kata thumon, in mind and heart): mentem atque animum delectat suum, entertains his mind and delights his heart, Enn. ap. Gell. 19, 10:

    Satin tu sanus mentis aut animi tui?

    Plaut. Trin. 2, 4, 53:

    mala mens, malus animus,

    bad mind, bad heart, Ter. And. 1, 1, 137:

    animum et mentem meam ipsa cogitatione hominum excellentium conformabam,

    Cic. Arch. 6, 14:

    Nec vero corpori soli subveniendum est, sed menti atque animo multo magis,

    id. Sen. 11, 36:

    ut omnium mentes animosque perturbaret,

    Caes. B. G. 1, 39; 1, 21:

    Istuc mens animusque fert,

    Hor. Ep. 1, 14, 8:

    Stare Socrates dicitur tamquam quodam recessu mentis atque animi facto a corpore,

    Gell. 2, 1; 15, 2, 7.—

    And very rarely with this order inverted: Jam vero animum ipsum mentemque hominis, etc.,

    Cic. N. D. 2, 59, 147:

    mente animoque nobiscum agunt,

    Tac. G. 29:

    quem nobis animum, quas mentes imprecentur,

    id. H. 1, 84;

    and sometimes pleon. without such distinction: in primis regina quietum Accipit in Teucros animum mentemque benignam,

    a quiet mind and kindly heart, Verg. A. 1, 304; so,

    pravitas animi atque ingenii,

    Vell. 2, 112, 7 (for mens et animus, etc., in the sense of thought, used as a pleonasm, v. supra, II. A. 1.):

    Verum animus ubi semel se cupiditate devinxit mala, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 2, 34:

    animus perturbatus et incitatus nec cohibere se potest, nec quo loco vult insistere,

    Cic. Tusc. 4, 18, 41:

    animum comprimit,

    id. ib. 2, 22, 53:

    animus alius ad alia vitia propensior,

    id. ib. 4, 37, 81; id. ad Q. Fr. 1, 1:

    sed quid ego hic animo lamentor,

    Enn. Ann. 6, 40:

    tremere animo,

    Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 4:

    ingentes animo concipit iras,

    Ov. M. 1, 166:

    exsultare animo,

    id. ib. 6, 514.—So often ex animo, from the heart, from the bottom of one's heart, deeply, truly, sincerely:

    Paulum interesse censes ex animo omnia facias an de industria?

    from your heart or with some design, Ter. And. 4, 4, 55; id. Ad. 1, 1, 47:

    nisi quod tibi bene ex animo volo,

    id. Heaut. 5, 2, 6: verbum [p. 124] ex animo dicere, id. Eun. 1, 2, 95:

    sive ex animo id fit sive simulate,

    Cic. N. D. 2, 67, 168:

    majore studio magisve ex animo petere non possum,

    id. Fam. 11, 22:

    ex animo vereque diligi,

    id. ib. 9, 6, 2:

    ex animo dolere,

    Hor. A. P. 432:

    quae (gentes) dederunt terram meam sibi cum gaudio et toto corde et ex animo,

    Vulg. Ezech. 36, 5; ib. Eph. 6, 6; ib. 1 Pet. 5, 3.—And with gen.
    (α).
    With verbs:

    Quid illam miseram animi excrucias?

    Plaut. Mil. 4, 2, 76; 4, 6, 65:

    Antipho me excruciat animi,

    Ter. Phorm. 1, 4, 10:

    discrucior animi,

    id. Ad. 4, 4, 1:

    in spe pendebit animi,

    id. Heaut. 4, 4, 5: juvenemque animi miserata repressit, pitying him in her heart, thumôi phileousa te kêdomenê te (Hom. Il. 1, 196), Verg. A. 10, 686.—
    (β).
    With adjj.:

    aeger animi,

    Liv. 1, 58; 2, 36; 6, 10; Curt. 4, 3, 11; Tac. H. 3, 58:

    infelix animi,

    Verg. A. 4, 529:

    felix animi,

    Juv. 14, 159:

    victus animi,

    Verg. G. 4, 491:

    ferox animi,

    Tac. A. 1, 32:

    promptus animi,

    id. H. 2, 23:

    praestans animi,

    Verg. A. 12, 19:

    ingens animi,

    Tac. A. 1, 69 (for this gen. v. Ramsh. Gr. p. 323; Key, § 935; Wagner ad Plaut. Aul. v. 105; Draeger, Hist. Synt. I. p. 443).—
    b.
    Meton., disposition, character (so, often ingenium): nimis paene animo es Molli, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 49:

    animo audaci proripit sese,

    Pac. Trag. Rel. p. 109 Rib.:

    petulans protervo, iracundo animo,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 1; id. Truc. 4, 3, 1:

    ubi te vidi animo esse omisso (omisso = neglegenti, Don.),

    Ter. Heaut. 5, 2, 9; Cic. Fam. 2. 17 fin.:

    promptus animus vester,

    Vulg. 2 Cor. 9, 2: animis estis simplicibus et mansuetis nimium creditis unicuique, Auct. ad Her. 4, 37:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    Sall. C. 14, 5:

    Hecabe, Non oblita animorum, annorum oblita suorum,

    Ov. M. 13, 550:

    Nihil est tam angusti animi tamque parvi, quam amare divitias,

    Cic. Off. 1, 20, 68:

    sordidus atque animi parvi,

    Hor. S. 1, 2, 10; Vell. 2, 25, 3:

    Drusus animi fluxioris erat,

    Suet. Tib. 52.—
    2.
    In particular, some one specific emotion, inclination, or passion (honorable or base; in this signif., in the poets and prose writers, very freq. in the plur.). —
    a.
    Courage, spirit:

    ibi nostris animus additus est,

    Plaut. Am. 1, 1, 94; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 31; id. And. 2, 1, 33:

    deficiens animo maesto cum corde jacebat,

    Lucr. 6, 1232:

    virtute atque animo resistere,

    Cic. Fam. 5, 2, 8:

    fac animo magno fortique sis,

    id. ib. 6, 14 fin.:

    Cassio animus accessit, et Parthis timor injectus est,

    id. Att. 5, 20, 3:

    nostris animus augetur,

    Caes. B. G. 7, 70:

    mihi in dies magis animus accenditur,

    Sall. C. 20, 6; Cic. Att. 5, 18; Liv. 8, 19; 44, 29:

    Nunc demum redit animus,

    Tac. Agr. 3:

    bellica Pallas adest, Datque animos,

    Ov. M. 5, 47:

    pares annis animisque,

    id. ib. 7, 558:

    cecidere illis animique manusque,

    id. ib. 7, 347 (cf.:

    tela viris animusque cadunt,

    id. F. 3, 225) et saep.—Hence, bono animo esse or uti, to be of good courage, Varr. R. R. 2, 5, 5: Am. Bono animo es. So. Scin quam bono animo sim? Plaut. Am. 22, 39:

    In re mala animo si bono utare, adjuvat,

    id. Capt. 2, 1, 9:

    bono animo fac sis,

    Ter. Ad. 3, 5, 1:

    quin tu animo bono es,

    id. ib. 4, 2, 4:

    quare bono animo es,

    Cic. Att. 5, 18; so Vulg. 2 Macc. 11, 26; ib. Act. 18, 25;

    so also, satis animi,

    sufficient courage, Ov. M. 3, 559.—Also for hope:

    magnus mihi animus est, hodiernum diem initium libertatis fore,

    Tac. Agr, 30.— Trop., of the violent, stormy motion of the winds of AEolus:

    Aeolus mollitque animos et temperat iras,

    Verg. A. 1, 57.—Of a top:

    dant animos plagae,

    give it new force, quicker motion, Verg. A. 7, 383.—

    Of spirit in discourse: in Asinio Pollione et consilii et animi satis,

    Quint. 10, 1, 113. —
    b.
    Haughtiness, arrogance, pride: quae civitas est in Asia, quae unius tribuni militum animos ac spiritus capere possit? can bear the arrogance and pride, etc., Cic. Imp. Pomp. 22, 66:

    jam insolentiam noratis hominis: noratis animos ejus ac spiritus tribunicios,

    id. Clu. 39, 109; so id. Caecin. 11 al.; Ov. Tr. 5, 8, 3 (cf.:

    quia paululum vobis accessit pecuniae, Sublati animi sunt,

    Ter. Hec. 3, 5, 56).—
    c.
    Violent passion, vehemence, wrath:

    animum vincere, iracundiam cohibere, etc.,

    Cic. Marcell. 3:

    animum rege, qui nisi paret Imperat,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    qui dominatur animo suo,

    Vulg. Prov. 16, 32.—So often in plur.; cf hoi thumoi: ego meos animos violentos meamque iram ex pectore jam promam, Plaut. Truc. 2, 7, 43:

    vince animos iramque tuam,

    Ov. H. 3, 85; id. M. 8, 583; Prop. 1, 5, 12:

    Parce tuis animis, vita, nocere tibi,

    id. 2, 5, 18:

    Sic longius aevum Destruit ingentes animos,

    Luc. 8, 28:

    coeunt sine more, sine arte, Tantum animis iraque,

    Stat. Th. 11, 525 al. —
    d.
    Moderation, patience, calmness, contentedness, in the phrase aequus animus, an even mind:

    si est animus aequos tibi,

    Plaut. Aul. 2, 2, 10; id. Rud. 2, 3, 71; Cic. Rosc. Am. 50, 145; and often in the abl., aequo animo, with even mind, patiently, etc.:

    aequo animo ferre,

    Ter. And. 2, 3, 23; Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Sen. 23, 84; Nep. Dion. 6, 4; Liv. 5, 39:

    aequo animo esse,

    Vulg. 3 Reg. 21, 7; ib. Judith, 7, 23: Aequo animo est? of merry heart (Gr. euthumei), ib. Jac. 5, 13:

    animis aequis remittere,

    Cic. Clu. 2, 6:

    aequiore animo successorem opperiri,

    Suet. Tib. 25:

    haud aequioribus animis audire,

    Liv. 23, 22: sapientissimus quisque aequissimo animo moritur; stultissimus iniquissimo. Cic. Sen. 23, 83; so id. Tusc. 1, 45, 109; Sall. C. 3, 2; Suet. Aug. 56:

    iniquo animo,

    Att. Trag. Rel. p. 150 Rib.; Cic. Tusc. 2, 2, 5; Quint. 11, 1, 66.—
    e.
    Agreeable feeling, pleasure, delight:

    cubat amans animo obsequens,

    Plaut. Am. 1, 1, 134:

    indulgent animis, et nulla quid utile cura est,

    Ov. M. 7, 566; so, esp. freq.: animi causa (in Plaut. once animi gratia), for the sake of amusement, diversion (cf.:

    haec (animalia) alunt animi voluptatisque causa,

    Caes. B. G. 5, 12):

    Post animi causa mihi navem faciam,

    Plaut. Rud. 4, 2, 27; so id. Trin. 2, 2, 53; id. Ep. 1, 1, 43:

    liberare fidicinam animi gratia,

    id. ib. 2, 2, 90:

    qui illud animi causa fecerit, hunc praedae causa quid facturum putabis?

    Cic. Phil. 7, 6:

    habet animi causa rus amoenum et suburbanum,

    id. Rosc. Am. 46 Matth.; cf. id. ib. § 134, and Madv. ad Cic. Fin. 2, 17, 56; Cic. Fam. 7, 2:

    Romanos in illis munitionibus animine causa cotidie exerceri putatis?

    Caes. B. G. 7, 77; Plin. praef. 17 Sill.—
    f.
    Disposition toward any one:

    hoc animo in nos esse debebis, ut etc.,

    Cic. Fam. 2, 1 fin.:

    meus animus erit in te semper, quem tu esse vis,

    id. ib. 5, 18 fin.:

    qui, quo animo inter nos simus, ignorant,

    id. ib. 3, 6; so id. ib. 4, 15;

    5, 2: In quo in primis quo quisque animo, studio, benevolentia fecerit, ponderandum est,

    id. Off. 1, 15, 49:

    quod (Allobroges) nondum bono animo in populum Romanum viderentur,

    to be well disposed, Caes. B. G. 1, 6 fin. —In the pregn. signif. of kind, friendly feeling, affection, kindness, liberality:

    animum fidemque praetorianorum erga se expertus est,

    Suet. Oth. 8:

    Nec non aurumque animusque Latino est,

    Verg. A. 12, 23.—Hence, meton., of a person who is loved, my heart, my soul:

    salve, anime mi,

    Plaut. Curc. 1, 2, 3:

    da, meus ocellus, mea rosa, mi anime, da, mea voluptas,

    id. As. 3, 3, 74; so id. ib. 5, 2, 90; id. Curc. 1, 3, 9; id. Bacch. 1, 1, 48; id. Most. 1, 4, 23; id. Men. 1, 3, 1; id. Mil. 4, 8, 20; id. Rud. 4, 8, 1; Ter. Eun. 1, 2, 15 et saep. —
    C.
    The power of willing, the will, inclination, desire, purpose, design, intention (syn.: voluntas, arbitrium, mens, consilium, propositum), hê boulêsis:

    qui rem publicam animo certo adjuverit,

    Att. Trag Rel. p. 182 Rib.:

    pro inperio tuo meum animum tibi servitutem servire aequom censui,

    Plaut. Trin. 2, 2, 23:

    Ex animique voluntate id procedere primum,

    goes forth at first from the inclination of the soul, Lucr. 2, 270; so,

    pro animi mei voluntate,

    Cic. Fam. 5, 20, 8 (v. Manut. ad h.l.):

    teneo, quid animi vostri super hac re siet,

    Plaut. Am. prol. 58; 1, 1, 187:

    Nam si semel tuom animum ille intellexerit, Prius proditurum te etc.,

    Ter. Heaut. 3, 1, 69:

    Prius quam tuom ut sese habeat animum ad nuptias perspexerit,

    id. And. 2, 3, 4:

    Sin aliter animus voster est, ego etc.,

    id. Ad. 3, 4, 46:

    Quid mi istaec narras? an quia non audisti, de hac re animus meus ut sit?

    id. Hec. 5, 2, 19:

    qui ab auro gazaque regia manus, oculos, animum cohibere possit,

    Cic. Imp. Pomp. 66:

    istum exheredare in animo habebat,

    id. Rosc. Am. 18, 52: nobis crat in animo Ciceronem ad Caesarem mittere, we had it in mind to send, etc., id. Fam. 14, 11; Serv. ad Cic. ib. 4, 12:

    hostes in foro constiterunt, hoc animo, ut, etc.,

    Caes. B. G. 7, 28:

    insurrexerunt uno animo in Paulum,

    with one mind, Vulg. Act. 18, 12; 19, 29: persequi Jugurtham animus ardebat, Sall. J. 39, 5 Gerlach (others, animo, as Dietsch); so id. de Rep. Ord. 1, 8: in nova fert an mus mutatas dicere formas, my mind inclines to tell of, etc., Ov. M. 1, 1.—Hence, est animus alicui, with inf., to have a mind for something, to aim at, etc.:

    omnibus unum Opprimere est animus,

    Ov. M. 5, 150:

    Sacra Jovi Stygio perficere est animus,

    Verg. A. 4, 639:

    Fuerat animus conjuratis corpus occisi in Tiberim trahere,

    Suet. Caes. 82 fin.; id. Oth. 6; cf. id. Calig. 56.—So, aliquid alicui in animo est, with inf., Tac. G. 3.—So, inducere in animum or animum, to resolve upon doing something; v. induco.—
    D.
    Trop., of the principle of life and activity in irrational objects, as in Engl. the word mind is used.
    1.
    Of brutes:

    in bestiis, quarum animi sunt rationis expertes,

    whose minds, Cic. Tusc. 1, 33, 80:

    Sunt bestiae, in quibus etiam animorum aliqua ex parte motus quosdam videmus,

    id. Fin. 5, 14, 38:

    ut non inscite illud dictum videatur in sue, animum illi pecudi datum pro sale, ne putisceret,

    id. ib. 5, 13, 38, ubi v. Madv.:

    (apes Ingentes animos angusto in pectore versant,

    Verg. G. 4, 83:

    Illiusque animos, qui multos perdidit unus, Sumite serpentis,

    Ov. M. 3, 544:

    cum pecudes pro regionis caelique statu et habitum corporis et ingenium animi et pili colorem gerant,

    Col. 6, 1, 1:

    Umbria (boves progenerat) vastos nec minus probabiles animis quam corporibus,

    id. 6, 1, 2 si equum ipsum nudum et solum corpus ejus et animum contemplamur, App. de Deo Socr. 23 (so sometimes mens:

    iniquae mentis asellus,

    Hor. S. 1, 9, 20).—
    2.
    Of plants:

    haec quoque Exuerint silvestrem animum, i. e. naturam, ingenium,

    their wild nature, Verg. G. 2, 51.—
    III.
    Transf. Of God or the gods, as we say, the Divine Mind, the Mind of God:

    certe et deum ipsum et divinum animum corpore liberatum cogitatione complecti possumus,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51 (so mens, of God, id. ib. 1, 22, 66; id. Ac. 2, 41, 126):

    Tantaene animis caelestibus irae?

    Verg. A. 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > animus

  • 16 Aphaea

    Ăphaea, ae, f., = Aphaia, an epithet of Britomartis (q. v.), Verg. Cir. 303, ubi v. Wagner.

    Lewis & Short latin dictionary > Aphaea

  • 17 Ascanius

    1.
    Ascănĭus, a, um, adj., = Askanios, Ascanian:

    lacus,

    in Bithynia, near Nicœa, Plin. 5, 32, 43, § 148:

    portus,

    in Troas, id. 5, 30, 32, § 121:

    insulae,

    in the Ægean Sea, over against Troas, id. 5, 31, 38, § 138.
    2.
    Ascănĭus, ii, m., = Askanios, son of Æneas and Creüsa, king of Lavinium, and founder of Alba Longa, Verg. A. 1, 271; Liv. 1, 3; cf. Wagner ad Verg. A. l. c., and id. Exc. ad Aen. 2, n. XVII. p. 438.

    Lewis & Short latin dictionary > Ascanius

  • 18 aspergo

    1.
    a-spergo ( adsp-, Ritschl, Jan; asp-, others; in MSS. sometimes aspar-go, v. Cort. ad Luc. 1, 384, and Wagner ad Verg. G. 3, 419, and infra examples from Lucr. and Hor.; cf. 2. aspergo), ersi, ersum, 3, v. a. [spargo].
    I.
    Aliquid (alicui rei), to scatter, strew something on something; or of liquids, to sprinkle, spatter over (syn.: adfundo, inicio; never in Ovid, but he often uses the simple spargo).
    A.
    Lit.:

    aequor Ionium glaucis aspargit virus ab undis,

    Lucr. 1, 719 Lachm.:

    Ah! adspersisti aquam, Jam rediit animus,

    you have dashed water on me, have revived me, Plaut. Truc. 2, 4, 15:

    Euax, adspersisti aquam,

    id. Bacch. 2, 3, 13:

    guttam bulbo (with a play upon the names Gutta and Bulbus),

    Cic. Clu. 26, 71:

    pigmenta in tabulā,

    id. Div. 1, 13, 23:

    corpus ejus adustum adspergunt aliis carnibus,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    liquor adspersus oculis,

    id. 12, 8, 18, § 34:

    Bubus glandem tum adspergi convenit,

    id. 18, 26, 63, § 232:

    corpus floribus aspersis veneratus est,

    Suet. Aug. 18:

    pecori virus aspergere,

    to infect, poison, Verg. G. 3, 419:

    aspergens cinerem capiti,

    Vulg. 2 Reg. 13, 15:

    huc tu jussos asperge sapores,

    Verg. G. 4, 62:

    Non nihil aspersis gaudet Amor lacrimis,

    Prop. 1, 12, 16:

    sanguinem aspergere,

    Vulg. 2 Par. 29, 24:

    nivem,

    ib. Eccli. 43, 19.—
    B.
    Trop.:

    cum clarissimo viro non nullam laudatione tuā labeculam aspergas,

    fasten upon, Cic. Vatin. 17, 41:

    ne qua ex tuā summā indignitate labes illius dignitati aspersa videatur,

    id. ib. 6, 15:

    notam alicui,

    Dig. 37, 14, 17 fin. (cf.:

    allinere notam,

    Cic. Verr. 1, 6, 17).—So of an inheritance, to bestow, bequeath something to, to set apart for:

    Aebutio sextulam aspergit,

    Cic. Caecin. 6, 17.— Poet.:

    alas: lacteus extentas aspergit circulus alas,

    Claud. VI. Cons. Hon. 175.—In gen., to add to, to join, = adjungere:

    si illius (sc. Catonis majoris) comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris,

    Cic. Mur. 31 fin.:

    huic generi orationis aspergentur etiam sales,

    id. Or. 26, 87; id. ad Q. Fr. 2, 10:

    hos aspersi, ut scires etc.,

    id. Fam. 2, 16 fin.
    II.
    Aliquem or aliquid aliquā re (cf. Ramsh. Gr. p. 362; Zumpt, Gr. § 418), to strew some person or thing with something, to splash over, besprinkle, bespatter, bedew, lit. and trop.
    A.
    Lit.:

    ah, guttulā Pectus ardens mihi adspersisti (cf. supra, aquam),

    Plaut. Ep. 4, 1, 28:

    quas (sedes) nec nubila nimbis Aspergunt,

    Lucr. 3, 20:

    ne aram sanguine aspergeret,

    Cic. N. D. 3, 36, 88; so Vulg. 4 Reg. 9, [p. 175] 33; ib. Apoc. 19, 13:

    sanguine mensas,

    Ov. M. 5, 40; and with de:

    asperget de sanguine ejus (turturis) parietem altaris,

    Vulg. Lev. 5, 9:

    vaccam semine,

    Liv. 41, 13:

    Vinxit et aspersas altera vitta comas,

    the sprinkled hair, Prop. 5, 11, 34 (Müller, † acceptas):

    imbre lutoque Aspersus,

    Hor. Ep. 1, 11, 12 K. and H.; Claud. B. Gild. 494:

    aquā,

    Vulg. Num. 8, 7; ib. 2 Macc. 1, 21:

    hyssopo,

    ib. Psa. 50, 9:

    cinere,

    ib. Jer. 25, 34:

    terrā,

    ib. 2 Macc. 10, 25 al.—
    B.
    Trop.:

    (Mons Idae) primo parvis urbibus aspersus erat,

    dotted over with, Mel. 1, 18, 2:

    aures gemitu,

    to fill, Val. Max. 3, 3, ext. 1:

    auditiunculā quādam aspersus, i. e. imbutus,

    instructed, Gell. 13, 19, 5:

    aspersi corda a conscientiā malā,

    Vulg. Heb. 10, 22.—Esp., to spot, stain, sully, defile, asperse:

    hunc tu vitae splendorem maculis aspergis istis?

    Cic. Planc. 12, 30; so also absol.:

    leviter aspersus,

    id. Fam. 6, 6, 9:

    istius facti non modo suspitione, sed ne infamiā quidem est aspersus,

    id. Cael. 10; so Liv. 23, 30:

    aspergebatur etiam infamiā, quod, etc.,

    Nep. Alcib. 3 fin.; so Suet. Ner. 3: aliquem linguā, Auct. ad Her. 4, 49, 62:

    e quibus unus amet quāvis aspargere cunctos, i. e. quibusvis dicteriis perstringere, laedere,

    Hor. S. 1, 4, 87 K. and H.
    2.
    aspergo (Merk., Müller, Strüb.; in MSS. sometimes aspargo, Lachm., Rib., e. g. Verg. A. 3, 534, acc. to Non. p. 405, 5, and Vel. Long. p. 2234 P.; v. 1. aspergo), ĭnis, f. (in the ante-class. per. com. acc. to Prisc. p. 658 P.) [1. aspergo].
    I.
    A sprinkling, besprinkling (most freq. in the poets, never in Cic., who uses aspersio, q. v.):

    aspergo aquarum,

    Ov. M. 7, 108:

    aquae,

    Petr. 102, 15:

    (Peneus) Nubila conducit, summasque aspergine silvas Impluit,

    Ov. M. 1, 572:

    sanguis virides aspergine tinxerat herbas,

    id. ib. 3, 86;

    3, 683 al.: Aspergine et gelu pruinisque (lapides) rumpuntur,

    Plin. 36, 22, 48, § 167:

    parietum,

    the moisture, sweat, upon walls, Cato, R. R. 128; so Vitr. 5, 11, 1, and Plin. 22, 21, 30, § 63.— Trop.:

    omni culparum aspergine liber,

    Prud. Apoth. 1005.—
    II.
    Meton. (abstr. for concr.), that which is sprinkled, drops:

    hic ubi sol radiis.... Adversa fulsit nimborum aspargine contra,

    opposite to the falling rain, Lucr. 6, 525 Lachm.:

    Objectae salsā spumant aspargine cautes,

    the spray, Verg. A. 3, 534:

    Flammiferā gemini fumant aspergine postes,

    Ov. M. 14, 796:

    maduere graves aspergine pennae,

    id. ib. 4, 729:

    arborei fetus aspergine caedis in atram Vertuntur faciem,

    by means of the sprinkled blood, id. ib. 4, 125 al.

    Lewis & Short latin dictionary > aspergo

  • 19 aspicio

    a-spĭcĭo ( adsp-, Jan; asp-, others except Halm, who uses both), spexi, spectum, 3, v. a. (aspexit = aspexerit, Plaut. As. 4, 1, 25), to look to or upon a person or thing, to behold, look at, see.
    I.
    Lit., constr. in the ante - class. per. sometimes with ad; but afterwards with the acc., with a finite clause, or absol.; in eccl. Lat., with in with acc., and super with acc.
    (α).
    With ad:

    aspice ad me,

    Plaut. Capt. 3, 4, 38:

    aspicient ad me,

    Vulg. Zach. 12, 10:

    aspicere ad terram,

    Plaut. Cist. 4, 2, 25:

    ad caelum,

    Vulg. 2 Macc. 7, 28:

    Aspice nunc ad sinisteram,

    Plaut. Merc. 5, 2, 38 (Ritschl, spice):

    ad Scrofam,

    Varr. R. R. 1, 2, 26; cf. the epitaph of Pacuvius: Adulescens, tametsi properas, te hoc saxum rogat, Ut se[se] aspicias, etc., ap. Gell. 1, 24 fin. —(b With acc.: Aspice hoc sublimen candens, Enn. ap. Cic. N. D. 2, 25, 65: templum Cereris, id. ap. Varr. L. L. 7, 2, 82: me, Pac. ap. Non. p. 470, 20: aspicite (me) religatum asperis Vinctumque saxis, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Plaut. As. 4, 1, 25:

    me huc aspice,

    id. Am. 2, 2, 118:

    faciem alicujus,

    id. Ps. 1, 2, 9.—In Plaut. twice with contra: aspiciam aliquem [p. 176] contra oculis, Cas. 5, 3, 2: Th. Aspicedum contra me. Tr. Aspexi. Th. Vides? Tr. Video, Most. 5, 1, 56; so,

    non audebat aspicere contra Deum,

    Vulg. Exod. 3, 6:

    formam alicujus aspicere,

    Ter. Heaut. 4, 5, 25:

    tergum alicujus,

    Vulg. Exod. 33, 8:

    aspicite ipsum: contuemini os, etc.,

    Cic. Sull. 27:

    me,

    Vulg. Job, 7, 8:

    sic obstupuerant, sic terram intuebantur, sic furtim non numquam inter se aspiciebant, etc.,

    Cic. Cat. 3, 5, 13; so Vulg. Jer. 4, 23:

    aspicis me iratus,

    Cic. Phil. 2, 30 fin.:

    hominis omnino aspiciendi potestatem eripere,

    id. Lael. 23, 87:

    ut nemo eorum forum aut publicum aspicere vellet,

    Liv. 9, 7, 11:

    aliquid rectis oculis,

    Suet. Aug. 16:

    Aspicit hanc torvis (oculis),

    Ov. M. 6, 34:

    aspiciunt oculis Superi mortalia justis,

    id. ib. 13, 70:

    aliquid oculis aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    aspice vultus Ecce meos,

    Ov. M. 2, 92 al.:

    horrendae aspectu,

    Hor. S. 1, 8, 26:

    aspice nos hoc tantum,

    look on us thus much only, Verg. A. 2, 690 Wagner: Aspice Felicem sibi non tibi, Romule, Sullam, poët. ap. Suet. Tib. 59.—In pass. (rare):

    unde aliqua pars aspici potest,

    Cic. Mil. 3:

    pulvis procul et arma adspiciebantur,

    Tac. H. 2, 68; id. G. 13:

    super triginta milia armatorum aspiciebantur,

    id. Agr. 29; 40; id. A. 3, 45; 11, 14:

    Septentrionem ibi adnotatum primā tantum parte noctis adspici,

    Plin. 2, 73, 75, § 185:

    quasi eum aspici nefas esset,

    Cic. Verr. 5, 67; 5, 187; id. Har. Resp. 8:

    adspici humana exta nefas habetur,

    Plin. 28, 1, 2, § 5.—
    (γ).
    Absol.:

    Vide amabo, si non, quom aspicias, os inpudens videtur,

    Ter. Eun. 5, 1, 22:

    postquam aspexi, ilico Cognovi,

    id. Heaut. 4, 1, 43.—
    (δ).
    With in with acc.:

    in terram aspicere,

    Vulg. Psa. 101, 20; ib. Isa. 5, 30:

    in caelum,

    ib. Matt. 14, 9.—
    (ε).
    With super with acc.:

    super castra aspicere,

    Vulg. Judith, 9, 7 al. —
    B.
    Transf.
    1.
    a.. Of things in space, to look toward, lie toward:

    tabulatum aspiciat meridiem,

    Col. 8, 8, 2:

    cryptoporticus non aspicere vineas, sed tangere videtur,

    Plin. Ep. 5, 6, 29:

    ea pars Britanniae, quae Hiberniam aspicit,

    Tac. Agr. 24:

    terra umidior quā Gallias, ventosior quā Noricum aspicit,

    id. G. 5.—
    b.
    Of persons:

    nobilissimi totius Britanniae eoque in ipsis penetralibus siti nec servientium litora aspicientes,

    Tac. Agr. 30.—
    2.
    With the access. idea of purpose (cf.: adeo, aggredior, etc.), to look upon something in order to consider or examine it; and in gen. to consider, survey, inspect (freq. in Liv.):

    hujus ut aspicerent opus admirabile,

    Ov. M. 6, 14:

    Boeotiam atque Euboeam aspicere jussi,

    Liv. 42, 37:

    in Boeotiā aspiciendae res,

    id. 42, 67 fin.:

    Ap. Claudium legatum ad eas res aspiciendas componendasque senatus misit,

    id. 42, 5; 26, 51; 32, 5 al.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.: sic in oratione Crassi divitias atque ornamenta ejus ingenii per quaedam involucra perspexi;

    sed ea cum contemplari cuperem, vix aspiciendi potestas fuit,

    Cic. de Or. 1, 35, 161:

    sic evolavit oratio, ut ejus vim atque incitationem aspexerim, vestigia ingressumque vix viderim,

    observed, noticed, id. ib. 1, 35, 161:

    in auctorem fidei,

    Vulg. Heb. 12, 2:

    in remunerationem,

    ib. ib. 11, 26.—So esp., to examine, reflect upon, to consider, weigh, ponder (most freq. in the imperat.: aspice, see, ponder, consider, etc.).
    a.
    With acc.:

    Postea [tu] aspicito meum, quando ego tuum inspectavero,

    Plaut. Rud. 3, 4, 50:

    neque tanta (est) in rebus obscuritas, ut eas non penitus vir ingenio cernat, si modo (eas) aspexerit,

    attends to them, Cic. de Or. 3, 31, 124: aspice, ait, Perseu, nostrae primordia gentis, Ov M. 5, 190.—
    b.
    With a finite clause.
    (α).
    In the subj.:

    qui semel aspexit, quantum dimissa petitis Praestent, etc.,

    has weighed, considered, Hor. Ep. 1, 7, 96:

    aspiciebant, quomodo turba jactaret aes etc.,

    Vulg. Marc. 12, 41:

    aspiciebant, ubi (Jesus) poneretur,

    ib. ib. 15, 47:

    Quin tu illam aspice, ut placide adcubat,

    Plaut. Most. 3, 2, 168:

    quin aspice, quantum Aggrediare nefas,

    Ov. M. 7, 70:

    Aspice, venturo laetentur ut omnia saeclo!

    Verg. E. 4, 52:

    Aspice, Plautus Quo pacto partes tutetur amantis ephebi, ut patris attenti... Quantus sit dossennus,

    Hor. Ep. 2, 1, 170 sqq.:

    Aspice, num mage sit nostrum penetrabile telum,

    Verg. A. 10, 481:

    aspice, si quid loquamur,

    Hor. Ep. 1, 17, 4 sq.:

    Aspice, qui coeant populi,

    Verg. A. 8, 385:

    Qualem commendes, etiam atque etiam aspice,

    Hor. Ep. 1, 18, 76: aspice, Quanto cum fastu, quanto molimine circumspectemus etc., id. ib. 2, 2, 92.—
    (β).
    In the indic. (rare):

    Aspice, ut antrum Silvestris raris sparsit labrusca racemis,

    Verg. E. 5, 6:

    Aspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis Ingreditur,

    id. A. 6, 855:

    quantas ostentant, aspice, vires,

    id. ib. 6, 771:

    Aspice, quem gloria extulerat,

    id. Cat. 12, 1:

    aspicite, quae fecit nobiscum,

    Vulg. Tob. 13, 6.—Also, to take into consideration, to have in view:

    si genus aspicitur, Saturnum prima parentem Feci,

    Ov. F. 6, 29.—
    B.
    Esp.
    1.
    To look upon with respect, admiration:

    erat in classe Chabrias privatus, sed eum magis milites quam qui praeerant, aspiciebant,

    Nep. Chabr. 4, 1.—
    2.
    Aliquem, to look one boldly in the face, to meet his glance:

    Lacedaemonii, quos nemo Boeotiorum ausus fuit aspicere in acie,

    Nep. Epam. 8, 3 (cf. supra, I., the passage from Suet. Aug. 16). —
    3.
    Lumen aspicere, to see the light for to live:

    odi celebritatem, fugio homines, lucem aspicere vix possum,

    Cic. Att. 3, 7; id. Brut. 3, 12; cf. the foll. number fin.
    4.
    Ad inchoative (as in addubito, addormio, aduro, etc.), to get a sight of, to see, perceive, descry:

    perii, si me aspexerit,

    Plaut. Am. 1, 1, 164:

    forte unam aspicio adulescentulam,

    Ter. And. 1, 1, 91; id. Ad. 3, 3, 19:

    respexit et equum alacrem laetus aspexit,

    Cic. Div. 1, 33, 73; so id. Har. Resp. 1, 2:

    tum vero Phaëthon cunctis e partibus orbem Aspicit accensum,

    Ov. M. 2, 228; 7, 651:

    aspicit hanc visamque vocat,

    id. ib. 2, 443; 2, 714; 3, 69; 3, 356; 3, 486; 7, 384;

    7, 791 et saep.: Quem simul aspexit scabrum intonsumque,

    Hor. Ep. 1, 7, 90.—Hence trop.: lumen aspicere, to see the light for to be born:

    ut propter quos hanc suavissimam lucem aspexerit, eos indignissime luce privārit,

    Cic. Rosc. Am. 22 fin.; cf. supra, II. B. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > aspicio

  • 20 asporto

    as-porto [abs-porto; cf. ab init. ], āvi, ātum, 1, v. a., to bear, carry, or take off or away (in the class. per. only in prose; cf. Wagner ad Verg. A. 2, 778).—Com.,
    a.
    Of things:

    simulacrum e signo Cereris,

    Cic. Verr. 2, 4, 49 fin.; so id. ib. 2, 1, 20; id. Div. in Caecil. 9, 28:

    multa de suis rebus,

    id. Par. 1, 2:

    sua omnia Salamina,

    Nep. Them. 2 fin.; Liv. 2, 4; 42, 3; Vulg. 2 Reg. 12, 30.—Also,
    b.
    Of persons, to carry away (esp. by ship) to transport:

    aliquem trans mare,

    Plaut. Merc. 2, 3, 19:

    virginem,

    id. Rud. prol. 67: quoquo hinc asportabitur terrarum, * Ter. Phorm. 3, 3, 18:

    asportate ossa mea vobiscum,

    Vulg. Gen. 50, 24; ib. Dan. 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > asporto

См. также в других словарях:

  • Wagner- — Wagner …   Deutsch Wörterbuch

  • WAGNER (R.) — Le «cas Wagner», comme disait Nietzsche, est un cas limite et un cas unique. Des gens sans formation musicale supportent ses drames sans ennui tandis que d’autres, instruits par Bach et par Mozart, leur témoignent une intolérance absolue. Mais il …   Encyclopédie Universelle

  • Wagner — steht für: Wagner (Familienname), einen häufigen Familiennamen die historische Berufsbezeichnung Wagner, siehe Stellmacherei Wagner (Fernsehserie), eine Fernseh Miniserie Orte: Wagner (Bahia), Stadt in Brasilien Wagner (South Dakota), Stadt in… …   Deutsch Wikipedia

  • WAGNER (W.) — Arrière petit fils de Franz Liszt, petit fils de Richard Wagner, Wieland Wagner, directeur du festival de Bayreuth de 1951 jusqu’à sa mort, profitera de la position que lui conférait son héritage familial pour imposer au monde une conception de… …   Encyclopédie Universelle

  • Wagner — Wagner, Adolph Wagner, Johann Martin von Wagner, Otto Wagner, Richard Wagner, Siegfried * * * (as used in expressions) Wagner, Honus John Peter Wagner Wagner, ley …   Enciclopedia Universal

  • WAGNER (H. L.) — WAGNER HEINRICH LEOPOLD (1747 1779) Né à Strasbourg, Heinrich Leopold Wagner étudie le droit et devient précepteur à Sarrebruck. En 1776, il obtient l’autorisation d’ouvrir un cabinet d’avocat, mais préfère travailler pour le compte de la Société …   Encyclopédie Universelle

  • WAGNER (O.) — WAGNER OTTO (1841 1918) Architecte viennois, dont l’œuvre remarquable illustre fortement les contradictions de l’Autriche Hongrie et celles des architectes européens durant le dernier tiers du XIXe siècle: la crainte, mêlée de fascination,… …   Encyclopédie Universelle

  • Wagner — Saltar a navegación, búsqueda El apellido Wagner puede referirse a las siguientes personas: Richard Wagner, compositor, director de orquesta, poeta y teórico musical alemán; Otto Wagner, arquitecto vienés co fundador de la Sezession; Lúcio Wagner …   Wikipedia Español

  • Wagner [2] — Wagner. Gelehrte: 1) Moriz, Reisender und Naturforscher, Bruder von W. 4), geb. 3. Okt. 1813 in Bayreuth, gest. 30. Mai 1887 in München, kam als Kaufmann nach Algerien, studierte dann 1833–1836 in Erlangen und München Naturwissenschaften,… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Wägner — ist der Familienname folgender Personen: Elin Wägner (1882–1949), schwedische Autorin, Journalistin und Feministin Johann Wilhelm Ernst Wägner (1800–1886), deutscher Schriftsteller, Philosoph und evangelischer Theologe Diese Seite ist eine …   Deutsch Wikipedia

  • Wagner — (Otto) (1841 1918) architecte autrichien. Chef de file de l art nouveau (1894 1901), puis fonctionnaliste. Wagner (Richard) (1813 1883) compositeur allemand. Il étudia la composition tout en poursuivant des études de philosophie et d esthétique à …   Encyclopédie Universelle

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»