tuus

tŭus, a, um, pron. poss. [tu], thy, thine, your, yours.

Lit.

In gen.:

tuŏs est servus,

Plaut. Am. 2, 1, 63:

ex tuā accepi manu,

id. ib. 2, 2, 132:

imperium tuom,

id. ib. 2, 1, 84: Me. Quojus nunc es? So. Tuos, nam pugnis usu fecisti tuom, id. ib. 1, 1, 219:

tuos sum,

id. ib. 2, 1, 7 and 14:

vigebat auditor Panaetii illius tui Mnesarchus,

Cic. de Or. 1, 11, 45:

de tuis unus est,

id. Fam. 13, 16, 3:

numquam tu... tam longe a tot tuis et hominibus et rebus carissimis et suavissimis abesse voluisses,

id. Att. 4, 15:

tuā istuc refert, si curaveris,

Plaut. Am. 2, 2, 109 (v. refert): Ly. Bene ego volo illi facere, si tu non nevis. Ph. Nempe de tuo. Ly. De meo:

nam quod tuomst. meumst: omne meum autem tuomst,

Plaut. Trin. 2, 2, 47 sq.: tuae potestatis semper tu tuaque omnia sint, Liv. 22, 39, 21.—

Esp.: tuum est, it is thy part, duty, custom, etc.; with inf.:

haud tuom istuc est vereri te,

Plaut. Stich. 5, 4, 36:

tuomst, si quid praeter spem evenit, mihi ignoscere,

Ter. And. 4, 1, 53.—

Made emphatic by the suffix pte or met (ante-class. and late Lat.):

tuopte ingenio,

Plaut. Capt. 2, 3, 11:

tuopte consilio,

id. Mil. 3, 1, 11:

scio te sponte non tuāpte errasse,

id. Trin. 3, 2, 40:

tuismet litteris,

App. Mag. p. 337. —

Pregn.

Your, your own, i. e. favorable, auspicious, proper, suitable, or right for you:

tempore non tuo,

Mart. 10, 19, 12:

haec hora est tua,

id. 10, 19, 19:

tempore tuo pugnasti,

Liv. 38, 45, 10:

neque occasioni tuae desis neque suam occasionem hosti des,

id. 22, 39, 21 (v. suus).—

Your own, your own master, self-possessed:

compositus semperque tuus,

Stat. S. 2, 2, 72; cf. id. Th. 4, 836; Arn. 1, 12.—

Transf., for the obj. gen. tui:

desiderio tuo,

through desire for you, Ter. Heaut. 2, 3, 66:

odio tuo,

id. Phorm. 5, 8 (9), 27: omnis gratas amicitias in tuā observantiā vincam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 1.

* * *

iste, a, ud, gen. istīus (the poets often make the penult of the gen. short:

istĭus,

Verg. A. 12, 648:

istius, dissyl.,

Plaut. Most. 3, 2, 59; Ter. Phorm. 5, 8, 76 al.— An old form of the gen. isti, with modi, Cato ap. Prisc. p. 694 P.; Plaut. Truc. 5, 38.— With affixed ce:

istisce,

Plaut. Rud. 3, 4, 40; and in interrogations, cine:

istoscine patrem aequum'st mores liberis largirier?

id. As. 5, 2, 82.— Dat. isto, App. M. 5, 31, p. 172 fin. al.; dat. f. istae, Plaut. Truc. 5, 38.—Shortened form, ste, sta, stoc, etc.; v. Non. p. 476; Lachm. ad Lucr. 3, 954), pron. demonstr. [compounded of two pronom. stems, i- (cf. is) and to-; Sanscr. -ta; cf. tam, tum], this, that (man, woman, thing), called the demonstr. of the second person, since it is especially used in reference to persons and things connected in place, relation, or thought, with the person addressed.

In gen.

That (person or thing) near to you (in place or thought), that of yours, that of which you speak or with which you are connected:

si ista nobis cogitatio de triumpho injecta non esset,

Cic. Fam. 7, 3, 2:

istae minae,

those threats of yours, Liv. 4, 5:

de istis rebus exspecto tuas litteras,

those affairs of yours, Cic. Att. 2, 5, 2:

quid quod adventu tuo ista subsellia vacuefacta sunt,

those seats where you are sitting, id. Cat. 1, 7, 16; id. de Sen. 17, 59:

quae est ista praetura?

that prætorship of yours, id. Verr. 2, 2, 18, § 46:

quaevis mallem fuisset (causa), quam ista quam dicis,

id. de Or. 2, 4, 15.—

So with pronom. of the second person:

cum enim tuus iste Stoicus sapiens dixerit,

Cic. Ac. 2, 38, 119:

quid iste tuus vates donat?

Ov. Am. 1, 8, 57:

iste vester (sapiens),

Cic. Ac. 2, 33, 105:

quae tua est ista vita,

id. Cat. 1, 7, 16. —

With a general reference, that, this, the very, that particular (person or thing), he, she, it.

Alone, as pron.:

illae quae cum isto cubant,

Plaut. Mil. 1, 1, 65:

credis quod iste dicit,

Ter. Eun. 4, 4, 44:

haec quae ista elementa videantur,

Cic. de Or. 1, 35, 163. —

With substt.:

erat enim ab isto Aristotele, a cujus inventis, etc.,

Cic. de Or. 2, 38, 160:

ista divina studia,

id. de Sen. 7, 24:

ut jam ne istius quidem rei culpam sustineam,

id. Att. 7, 3, 1:

nec enim ab isto officio abduci debui,

id. Lael. 2, 8.—

With other pronouns:

istius ipsius in dicendo facultatis,

Cic. de Or. 2, 29, 128: transeat idem iste sapiens ad rem publicam tuendam. id. Tusc. 5, 25, 72:

in eodem isto Aegyptio regno vitā privatus,

id. Rab. Post. 9, 23. —

With the rel.:

necesse est eam, quae suum corpus prodixerit turpissimae cupiditati, timere permultos. Quos istos? etc.,

Auct. Her. 4, 16, 23. —

In partic.

Like is in the sense of tantus and talis, such, of such a kind:

quare cum ista sis auctoritate, etc.,

Cic. Mur. 6, 13:

servi mei, si me isto pacto metuerent, ut te metuunt omnes, etc.,

id. Cat. 1, 7, 17:

homines ista auctoritate praediti, qua vos estis,

id. Rosc. Am. 53, 154:

animo isto esse,

Nep. Eum. 11, 4:

egon, quidquam cum istis factis tibi respondeam,

Ter. Eun. 1, 2, 73.—

It freq. implies scorn or contempt:

non erit ista amicitia, sed mercatura,

Cic. N. D. 1, 44, 122; id. Cat. 2, 7:

iste otii et pacis hostis,

id. Dom. 5, 12:

animi est ista mollities, non virtus, inopiam paulisper ferre non posse,

Caes. B. G. 7, 77:

hic vestis cum isto squalore permutandus,

Curt. 4, 1, 22; 3, 2, 16:

tuus iste frater,

Petr. 9:

o isti, an urgent form of address,

Arn. 1, 23, 36 et saep.—

In the abl.: isto, for this reason, therefore:

isto tu's pauper, quom nimis sancte piu's,

Plaut. Rud. 4, 7, 8.

* * *

fĕro, tuli, latum, ferre (ante-class. redupl. form in the tempp. perff.:

tetuli,

Plaut. Am. 2, 2, 84; 168; id. Men. 4, 2, 25; 66; id. Rud. prol. 68: tetulisti, Att. and Caecil. ap. Non. 178, 17 sq.:

tetulit,

Plaut. Most. 2, 2, 40; id. Men. 2, 3, 30; Ter. And. 5, 1, 13:

tetulerunt,

Lucr. 6, § 672:

tetulissem,

Ter. And. 4, 5, 13:

tetulisse,

Plaut. Rud. 4, 1, 2:

tetulero,

id. Cist. 3, 19:

tetulerit,

id. Poen. 3, 1, 58; id. Rud. 4, 3, 101), v. a. and n. [a wide-spread root; Sanscr. bhar-, carry, bharas, burden; Gr. pherô; Goth. bar, bairo, bear, produce, whence barn, child; Anglo-Saxon beran, whence Engl. bear, birth; cf. Curt. Gr. Etym. p. 300; Fick, Vergl. Wort. p. 135. The perf. forms, tuli, etc., from the root tul-, tol-; Sanscr. tol-jami, lift, weigh; Gr. tlênai, endure, cf. talas, talanton; Lat. tollo, tolerare, (t)latus, etc. Cf. Goth. thulan, Germ. dulden, Geduld; Anglo-Sax. tholian, suffer. Supine latum, i. e. tlatum; cf. supra; v. Curt. Gr. Etym. p. 220; Corss. Ausspr. 2, 73], to bear, carry, bring. (For syn. cf.: gero, porto, bajulo, veho; effero, infero; tolero, patior, sino, permitto, etc.)

Lit.

In gen.:

ferri proprie dicimus, quae quis suo corpore bajulat, portari ea, quae quis in jumento secum ducit, agi ea, quae animalia sunt,

Dig. 50, 16, 235: oneris quidvis feret, Ter. Ph. 3, 3, 29:

quin te in fundo conspicer fodere aut arare aut aliquid ferre,

id. Heaut. 1, 1, 17:

numerus eorum, qui arma ferre possent,

Caes. B. G. 1, 29, 1:

arma et vallum,

Hor. Epod. 9, 13:

sacra Junonis,

id. S. 1, 3, 11:

cadaver nudis humeris (heres),

id. ib. 2, 5, 86:

argentum ad aliquem,

Plaut. As. 3, 3, 142; cf.:

symbolum filio,

id. Bacch. 2, 3, 30:

olera et pisciculos minutos ferre obolo in cenam seni,

Ter. And. 2, 2, 32; cf.:

vina et unguenta et flores,

Hor. C. 2, 3, 14:

discerpta ferentes Memora gruis,

id. S. 2, 8, 86; cf.:

talos, nucesque sinu laxo,

id. ib. 2, 3, 172:

in Capitolium faces,

Cic. Lael. 11, 37:

iste operta lectica latus per oppidum est ut mortuus,

id. Phil. 2, 41, 106:

lectica in Capitolium latus est,

Suet. Claud. 2:

circa judices latus (puer),

Quint. 6, 1, 47:

prae se ferens (in essedo) Darium puerum,

Suet. Calig. 19.— Poet. with inf.:

natum ad Stygios iterum fero mergere fontes,

Stat. Ach. 1, 134.—Prov.:

ferre aliquem in oculis, or simply oculis,

i. e. to hold dear, love exceedingly, Cic. Phil. 6, 4, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; Q. Cic. Fam. 16, 27, 2.—

In partic.

With the idea of motion predominating, to set in motion, esp. to move onward quickly or rapidly, to bear, lead, conduct, or drive away; with se or mid. (so esp. freq.), to move or go swiftly, to haste, speed, betake one's self; and of things, to flow, mount, run down.

Act.:

ubi in rapidas amnis dispeximus undas: Stantis equi corpus transvorsum ferre videtur Vis, et in advorsum flumen contrudere raptim: Et, quocumque oculos trajecimus, omnia ferri Et fluere assimili nobis ratione videntur,

Lucr. 4, 422 sq.:

ubi cernimus alta Exhalare vapore altaria, ferreque fumum,

to send up, id. 3, 432; cf.:

vis ut vomat ignes, Ad caelumque ferat flammai fulgura rursum,

id. 1, 725; and:

caelo supinas si tuleris manus,

raisest, Hor. C. 3, 23, 1:

te rursus in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis,

id. ib. 2, 7, 16; cf.:

ire, pedes quocumque ferent,

id. Epod. 16, 21; and:

me per Aegaeos tumultus Aura feret,

id. C. 3, 29, 64:

signa ferre,

to put the standards in motion, to break up, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40, 12; Liv. 10, 5, 1 al.:

pol, si id scissem, numquam huc tetulissem pedem,

have stirred foot, have come, Ter. And. 4, 5, 13:

pedem,

Verg. A. 2, 756; Val. Fl. 7, 112:

gressum,

to walk, Lucr. 4, 681; cf.:

agiles gressus,

Sil. 3, 180:

vagos gradus,

Ov. M. 7, 185:

vestigia,

Sil. 9, 101:

vagos cursus,

id. 9, 243.— Absol.:

quo ventus ferebat,

bore, drove, Caes. B. G. 3, 15, 3:

interim, si feret flatus, danda sunt vela,

Quint. 10, 3, 7:

itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant,

led, Caes. B. C. 1, 27, 4:

pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

Liv. 1, 7, 6.—Prov.:

in silvam ligna ferre,

to carry coals to Newcastle, Hor. S. 1, 10, 34.—

With se or mid., to move or go swiftly, to hasten, rush:

cum ipsa paene insula mihi sese obviam ferre vellet,

to meet, Cic. Planc. 40, 96; cf.:

non dubitaverim me gravissimis tempestatibus obvium ferre,

id. Rep. 1, 4:

hinc ferro accingor rursus... meque extra tecta ferebam,

Verg. A. 2, 672; 11, 779:

grassatorum plurimi palam se ferebant,

Suet. Aug. 32.—Of things as subjects:

ubi forte ita se tetulerunt semina aquarum,

i. e. have collected themselves, Lucr. 6, 672.—Mid.:

ad eum omni celeritate et studio incitatus ferebatur,

proceeded, Caes. B. C. 3, 78, 2:

alii aliam in partem perterriti ferebantur,

betook themselves, fled, id. B. G. 2, 24, 3:

(fera) supra venabula fertur,

rushes, springs, Verg. A. 9, 553:

huc juvenis nota fertur regione viarum,

proceeds, id. ib. 11, 530:

densos fertur moribundus in hostes,

rushes, id. ib. 2, 511:

quocumque feremur, danda vela sunt,

Cic. Or. 23, 75; cf.:

non alto semper feremur,

Quint. 12, 10, 37:

ego, utrum Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem,

Hor. Ep. 2, 2, 200:

non tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera Vates,

fly, id. C. 2, 20, 1.—Of inanimate subjects:

(corpuscula rerum) ubi tam volucri levitate ferantur,

move, Lucr. 4, 195; cf.:

quae cum mobiliter summa levitate feruntur,

id. 4, 745; cf.:

tellus neque movetur et infima est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera,

Cic. Rep. 6, 17 fin.:

Rhenus longo spatio per fines Nantuatium, etc.... citatus fertur,

flows, Caes. B. G. 4, 10, 3; cf. Hirt. B. [p. 738] G. 8, 40, 3:

ut (flamma) ad caelum usque ferretur,

ascended, arose, Suet. Aug. 94.—

Rarely ferre = se ferre: quem procul conspiciens ad se ferentem pertimescit,

Nep. Dat. 4 fin. —

To carry off, take away by force, as a robber, etc.: to plunder, spoil, ravage:

alii rapiunt incensa feruntque Pergama,

Verg. A. 2, 374:

postquam te (i. e. exstinctum Daphnin) fata tulerunt,

snatched away, id. E. 5, 34. So esp. in the phrase ferre et agere, of taking booty, plundering, where ferre applies to portable things, and agere to men and cattle; v. ago.—

To bear, produce, yield:

plurima tum tellus etiam majora ferebat, etc.,

Lucr. 5, 942 sq.; cf.:

quae autem terra fruges ferre, et, ut mater, cibos suppeditare possit,

Cic. Leg. 2, 27, 67:

quem (florem) ferunt terrae solutae,

Hor. C. 1, 4, 10:

quibus jugera fruges et Cererem ferunt,

id. ib. 3, 24, 13:

angulus iste feret piper et thus,

id. Ep. 1, 14, 23:

(olea) fructum ramis pluribus feret,

Quint. 8, 3, 10.— Absol.:

ferundo arbor peribit,

Cato, R. R. 6, 2.—

Of a woman or sheanimal, to bear offspring, be pregnant:

ignorans nurum ventrem ferre,

Liv. 1, 34, 3;

of animals: equa ventrem fert duodecim menses, vacca decem, ovis et capra quinque, sus quatuor,

Varr. R. R. 2, 1, 19; cf.:

cervi octonis mensibus ferunt partus,

Plin. 8, 32, 50, § 112:

nec te conceptam saeva leaena tulit,

Tib. 3, 4, 90.— Poet.:

quem tulerat mater claro Phoenissa Laconi,

i. e. had borne, Sil. 7, 666.—

To offer as an oblation:

liba et Mopsopio dulcia melle feram,

Tib. 1, 7, 54; so,

liba,

id. 1, 10, 23:

lancesque et liba Baccho,

Verg. G. 2, 394:

tura superis, altaribus,

Ov. M. 11, 577.—

To get, receive, acquire, obtain, as gain, a reward, a possession, etc.:

quod posces, feres,

Plaut. Merc. 2, 3, 106; cf.: quodvis donum et praemium a me optato;

id optatum feres,

Ter. Eun. 5, 8, 27:

fructus ex sese (i. e. re publica) magna acerbitate permixtos tulissem,

Cic. Planc. 38, 92:

partem praedae,

id. Rosc. Am. 37, 107:

ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

Juv. 13, 105:

coram rege sua de paupertate tacentes Plus poscente ferent,

Hor. Ep. 1, 17, 44.

Trop.

In gen., to bear, carry, bring:

satis haec tellus morbi caelumque mali fert,

bears, contains, Lucr. 6, 663;

veterrima quaeque, ut ea vina, quae vetustatem ferunt, esse debent suavissima,

which carry age, are old, Cic. Lael. 19, 67:

scripta vetustatem si modo nostra ferent,

will have, will attain to, Ov. Tr. 5, 9, 8:

nomen alicujus,

to bear, have, Cic. Off. 3, 18, 74; cf.:

insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui,

Hor. Ep. 1, 6, 15:

nomen,

Suet. Aug. 101; id. Calig. 47:

cognomen,

id. Aug. 43; id. Galb. 3; cf.:

ille finis Appio alienae personae ferendae fuit,

of bearing an assumed character, Liv. 3, 36, 1:

Archimimus personam ejus ferens,

personating, Suet. Vesp. 19; cf.

also: (Garyophyllon) fert et in spinis piperis similitudinem,

Plin. 12, 7, 15, § 30: fer mi auxilium, bring assistance, aid, help, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 29 (Trag. v. 50 ed. Vahl.); cf.:

alicui opem auxiliumque ferre,

Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

auxilium alicui,

Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; Cic. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13, 5; 4, 12, 5; Hor. Epod. 1, 21 et saep.: opem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 86 ed. Vahl.):

opem alicui,

Plaut. Bacch. 4, 3, 23; Ter. And. 3, 1, 15; id. Ad. 3, 4, 41; Cic. Rab. Perd. 1, 3 (with succurrere saluti); id. Fin. 2, 35, 118 (with salutem); id. Fam. 5, 4, 2:

subsidium alicui,

Caes. B. G. 2, 26, 2:

condicionem,

to proffer, id. ib. 4, 11, 3; cf. Cic. Rosc. Am. 11, 30:

Coriolanus ab sede sua cum ferret matri obviae complexum,

offered, Liv. 2, 40, 5:

si qua fidem tanto est operi latura vetustas,

will bring, procure, Verg. A. 10, 792:

ea vox audita laborum Prima tulit finem,

id. ib. 7, 118: suspicionem falsam, to entertain suspicion, Enn. ap. Non. 511, 5 (Trag. v. 348 ed. Vahl.).—

In partic.

(Acc. to I. B. 1.) To move, to bring, lead, conduct, drive, raise:

quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

Hor. Ep. 2, 1, 177; so,

animi quaedam ingenita natura... recta nos ad ea, quae conveniunt causae, ferant,

Quint. 5, 10, 123; cf. absol.:

nisi illud, quod eo, quo intendas, ferat deducatque, cognoris,

Cic. de Or. 1, 30, 135:

exstincti ad caelum gloria fertur,

Lucr. 6, 8; cf.:

laudibus aliquem in caelum ferre,

to extol, praise, Cic. Fam. 10, 26, 2; cf. id. Rep. 1, 43; Quint. 10, 1, 99; Suet. Otho, 12; id. Vesp. 6:

eam pugnam miris laudibus,

Liv. 7, 10, 14; cf.:

saepe rem dicendo subiciet oculis: saepe supra feret quam fieri possit,

wilt exalt, magnify, Cic. Or. 40, 139:

ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

Liv. 4, 5, 6:

ferre in majus vero incertas res fama solet,

id. 21, 32, 7:

crudelitate et scelere ferri,

to be impelled, carried away, Cic. Clu. 70, 199:

praeceps amentia ferebare,

id. Verr. 2, 5, 46, § 121; cf.:

ferri avaritia,

id. Quint. 11, 38:

orator suo jam impetu fertur,

Quint. 12 praef. §

3: eloquentia, quae cursu magno sonituque ferretur,

Cic. Or. 28, 97; cf.:

(eloquentia) feratur non semitis sed campis,

Quint. 5, 14, 31:

oratio, quae ferri debet ac fluere,

id. 9, 4, 112; cf.:

quae (historia) currere debet ac ferri,

id. 9, 4, 18; so often: animus fert (aliquem aliquo), the mind moves one to any thing:

quo cujusque animus fert, eo discedunt,

Sall. J. 54, 4; cf.:

milites procurrentes consistentesque, quo loco ipsorum tulisset animus,

Liv. 25, 21, 5; and:

qua quemque animus fert, effugite superbiam regiam,

id. 40, 4, 14:

si maxime animus ferat,

Sall. C. 58, 6; cf. Ov. M. 1, 775.—With an object-clause, the mind moves one to do any thing, Ov. M. 1, 1; Luc. 1, 67; Suet. Otho, 6; cf.

also: mens tulit nos ferro exscindere Thebas,

Stat. Th. 4, 753.—

(Acc. to I. B. 2.) To carry off, take away:

omnia fert aetas, animum quoque,

Verg. E. 9, 51:

postquam te fata tulerunt,

id. ib. 5, 34:

invida Domitium fata tulere sibi,

Anthol. Lat. 4, 123, 8;

like efferre,

to carry forth to burial, Ov. Tr. 1, 3, 89.—

(Acc. to I. B. 3.) To bear, bring forth, produce:

haec aetas prima Athenis oratorem prope perfectum tulit,

Cic. Brut. 12, 45:

aetas parentum, pejor avis, tulit Nos nequiores,

Hor. C. 3, 6, 46:

Curium tulit et Camillum Saeva paupertas,

id. ib. 1, 12, 42.—

(Acc. to I. B. 6.) To bear away, to get, obtain, receive:

Cotta et Sulpicius omnium judicio facile primas tulerunt,

Cic. Brut. 49, 183:

palmam,

to carry off, win, id. Att. 4, 15, 6:

victoriam ex inermi,

to gain, Liv. 39, 51, 10; 2, 50, 2; 8, 8, 18:

gratiam et gloriam annonae levatae,

id. 4, 12, 8:

maximam laudem inter suos,

Caes. B. G. 6, 21, 4:

centuriam, tribus,

i. e. to get their votes, Cic. Planc. 20, 49; 22, 53; id. Phil. 2, 2, 4:

suffragia,

Suet. Caes. 13 (diff. from 8. a.):

responsum ab aliquo,

to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:

repulsam a populo,

Cic. Tusc. 5, 19, 54:

repulsam,

id. de Or. 2, 69 fin.; id. Phil. 11, 8, 19; id. Att. 5, 19 al.: calumniam, i. e. to be convicted of a false accusation, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1:

ita ut filius partem dimidiam hereditatis ferat,

Gai. Inst. 3, 8:

singulas portiones,

id. ib. 3, 16; 61.—

To bear, support any thing unpleasant; or pregn., to suffer, tolerate, endure.

To bear in any manner.

With acc.: servi injurias nimias aegre ferunt, Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

(onus senectutis) modice ac sapienter sicut omnia ferre,

Cic. de Sen. 1, 2:

aegre ferre repulsam consulatus,

id. Tusc. 4, 17, 40:

hoc moderatiore animo ferre,

id. Fam. 6, 1, 6:

aliquid toleranter,

id. ib. 4, 6, 2:

clementer,

id. Att. 6, 1, 3:

quod eo magis ferre animo aequo videmur, quia, etc.,

id. Verr. 2, 5, 48, § 126:

ut tu fortunam, sic nos te, Celse, feremus,

Hor. Ep. 1, 8, 17.—

With an object-clause:

ut si quis aegre ferat, se pauperem esse,

take it ill, Cic. Tusc. 4, 27, 59:

hoc ereptum esse, graviter et acerbe ferre,

id. Verr. 2, 1, 58, § 152:

quomodo ferant veterani, exercitum Brutum habere,

id. Phil. 10, 7, 15.—

With de:

de Lentulo scilicet sic fero, ut debeo,

Cic. Att. 4, 6, 1:

quomodo Caesar ferret de auctoritate perscripta,

id. ib. 5, 2, 3:

numquid moleste fers de illo, qui? etc.,

id. ib. 6, 8, 3.—

Absol.:

sin aliter acciderit, humaniter feremus,

Cic. Att. 1, 2, 1:

si mihi imposuisset aliquid, animo iniquo tulissem,

id. ib. 15, 26, 4.—

Pregn., to bear or put up with, to suffer, tolerate, endure, sustain, resist.

With acc.: quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

qui potentissimorum hominum contumaciam numquam tulerim, ferrem hujus asseclae?

Cic. Att. 6, 3, 6:

cujus desiderium civitas ferre diutius non potest,

id. Phil. 10, 10, 21:

cogitandi non ferebat laborem,

id. Brut. 77, 268:

unum impetum nostrorum,

Caes. B. G. 3, 19, 3:

vultum atque aciem oculorum,

id. ib. 1, 39, 1:

cohortatio gravior quam aures Sulpicii ferre didicissent,

to hear unmoved, Cic. Phil. 9, 4, 9:

vultum,

Hor. S. 1, 6, 121:

multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit,

id. A. P. 413:

spectatoris fastidia,

id. Ep. 2, 1, 215:

fuisse (Epaminondam) patientem suorumque injurias ferentem civium,

Nep. Epam. 7.—Of personal objects:

quem ferret, si parentem non ferret suum?

brook, Ter. Heaut. 1, 2, 28:

optimates quis ferat, qui, etc.,

Cic. Rep. 1, 33:

vereor, ut jam nos ferat quisquam,

Quint. 8, 3, 25:

an laturi sint Romani talem regem,

id. 7, 1, 24:

quis enim ferat puerum aut adolescentulum, si, etc.,

id. 8, 5, 8.—

With an object-clause:

ferunt aures hominum, illa... laudari,

Cic. de Or. 2, 84, 344:

non feret assiduas potiori te dare noctes,

Hor. Epod. 15, 13; Ov. M. 2, 628:

illa quidem in hoc opere praecipi quis ferat?

Quint. 11, 3, 27; 11, 1, 69:

servo nubere nympha tuli,

Ov. H. 5, 12; cf.:

alios vinci potuisse ferendum est,

id. M. 12, 555. —

With quod:

quod rapta, feremus, dummodo reddat eam,

Ov. M. 5, 520:

illud non ferendum, quod, etc.,

Quint. 11, 3, 131. —

With the access, notion of publicity, to make public, to disclose, show, exhibit:

eum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

Cic. Planc. 14, 34; cf.:

laetitiam apertissime tulimus omnes,

id. Att. 14, 13, 2:

neque id obscure ferebat nec dissimulare ullo modo poterat,

id. Clu. 19, 54:

haud clam tulit iram adversus praetorem,

Liv. 31, 47, 4; cf.:

tacite ejus verecundiam non tulit senatus, quin, etc.,

id. 5, 28, 1.—

Prae se ferre, to show, manifest, to let be seen, to declare:

cujus rei tantae facultatem consecutum esse me, non profiteor: secutum me esse, prae me fero,

Cic. N. D. 1, 5, 12:

noli, quaeso, prae te ferre, vos plane expertes esse doctrinae,

id. ib. 2, 18, 47:

non mediocres terrores... prae se fert et ostentat,

id. Att. 2, 23, 3:

hanc virtutem prae se ferunt,

Quint. 2, 13, 11:

liberalium disciplinarum prae se scientiam tulit,

id. 12, 11, 21:

magnum animum (verba),

id. 11, 1, 37.—Of inanim. and abstr. subjects:

(comae) turbatae prae se ferre aliquid affectus videntur,

Quint. 11, 3, 148:

oratio prae se fert felicissimam facilitatem,

id. 10, 1, 11.—

Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate:

haec omnibus ferebat sermonibus,

Caes. B. C. 2, 17, 2:

alii alia sermonibus ferebant Romanos facturos,

Liv. 33, 32, 3:

ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

id. 4, 5, 6:

patres ita fama ferebant, quod, etc.,

id. 23, 31, 13; cf. with acc.:

hascine propter res maledicas famas ferunt,

Plaut. Trin. 1, 2, 149:

famam,

id. Pers. 3, 1, 23:

fama eadem tulit,

Tac. A. 1, 5; cf. id. ib. 15, 60:

nec aliud per illos dies populus credulitate, prudentes diversa fama, tulere,

talk about, id. ib. 16, 2:

inimici famam non ita, ut nata est, ferunt,

Plaut. Pers. 3, 1, 23:

quod fers, cedo,

tell, say, Ter. Ph. 5, 6, 17:

nostra (laus) semper feretur et praedicabitur, etc.,

Cic. Arch. 9, 21.—With an object-clause:

cum ipse... acturum se id per populum aperte ferret,

Liv. 28, 40, 2; id. ib. §

1: saepe homines morbos magis esse timendos ferunt quam Tartara leti,

Lucr. 3, 42:

Prognen ita velle ferebat,

Ov. M. 6, 470; 14, 527:

ipsi territos se ferebant,

Tac. H. 4, 78; id. A. 4, 58; 6, 26 (32); cf.:

mihi fama tulit fessum te caede procubuisse, etc.,

Verg. A. 6, 503:

commentarii ad senatum missi ferebant, Macronem praesedisse, etc.,

Tac. A. 6, 47 (53).—

Ferunt, fertur, feruntur, etc., they relate, tell, say; it is said, it appears, etc.—With inf.:

quin etiam Xenocratem ferunt, cum quaereretur ex eo, etc... respondisse, etc.,

Cic. Rep. 1, 2:

fuisse quendam ferunt Demaratum, etc.,

id. ib. 2, 19:

quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse,

id. N. D. 3, 23, 57; Hor. C. 3, 17, 2:

homo omnium in dicendo, ut ferebant, accrrimus et copiosissimus,

Cic. de Or. 1, 11, 45:

Ceres fertur fruges... mortalibus instituisse,

Lucr. 5, 14:

in Syria quoque fertur item locus esse, etc.,

id. 6, 755:

is Amulium regem interemisse fertur,

Cic. Rep. 2, 3:

qui in contione dixisse fertur,

id. ib. 2, 10 fin.:

quam (urbem) Juno fertur terris omnibus unam coluisse,

Verg. A. 1, 15:

non sat idoneus Pugnae ferebaris,

you were accounted, held, Hor. C. 2, 19, 27:

si ornate locutus est, sicut fertur et mihi videtur,

Cic. de Or. 1, 11, 49; cf.: cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas florente [p. 739] Academia, ut temporibus illis ferebatur, id. ib. § 45.—

To give out, to pass off a person or thing by any name or for any thing; and, in the pass., to pass for any thing, to pass current:

hunc (Mercurium) omnium inventorem artium ferunt,

Caes. B. G. 6, 17, 1:

ut Servium conditorem posteri fama ferrent,

Liv. 1, 42, 4:

qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,

set himself up for, boast, Vell. 1, 11, 1:

avum M. Antonium, avunculum Augustum ferens,

boasting of, Tac. A. 2, 43; cf.:

qui ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat ferre,

Suet. Vesp. 23:

ante Periclem, cujus scripta quaedam feruntur,

Cic. Brut. 7, 27 (quoted paraphrastically, Quint. 3, 1, 12): sub nomine meo libri ferebantur artis rhetoricae, Quint. prooem. 7; cf.:

cetera, quae sub nomine meo feruntur,

id. 7, 2, 24; Suet. Caes. 55; id. Aug. 31; id. Caes. 20:

multa ejus (Catonis) vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,

Cic. Lael. 2, 6:

qua ex re in pueritia nobilis inter aequales ferebatur,

Nep. Att. 1, 3.—

Polit. and jurid. t. t.

Suffragium or sententiam, to give in one's vote, to vote, Varr. R. R. 3, 2, 1; cf.:

ferunt suffragia,

Cic. Rep. 1, 31; id. Fam. 11, 27, 7:

de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit,

id. Balb. 15, 34; cf.:

de quo vos (judices) sententiam per tabellam feretis,

id. Verr. 2, 4, 47, § 104;

so of the voting of judges,

id. Clu. 26, 72;

of senators: parcite, ut sit qui in senatu de bello et pace sententiam ferat,

id. Verr. 2, 2, 31, § 76; cf. id. Fam. 11, 21, 2.—

Legem (privilegium, rogationem) ad populum, or absol., to bring forward or move a proposition, to propose a law, etc.:

perniciose Philippus in tribunatu, cum legem agrariam ferret, etc.,

Cic. Off. 2, 21, 73; cf. id. Sull. 23, 65:

quae lex paucis his annis lata esset,

id. Corn. 1, 3 (vol. xi. p. 10 B. and K.):

familiarissimus tuus de te privilegium tulit, ut, etc.,

id. Par. 4, 32:

Sullam illam rogationem de se nolle ferri (shortly before: Lex ferri coepta),

id. Sull. 23, 65:

rogationem de aliquo, contra or in aliquem, ad populum, ad plebem,

id. Balb. 14, 33; id. Clu. 51, 140; id. Brut. 23, 89; Caes. B. C. 3, 1, 4; Liv. 33, 25, 7:

nescis, te ipsum ad populum tulisse, ut, etc.,

proposed a bill, Cic. Phil. 2, 43, 100:

ut P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem, vellentne, etc.,

id. Fin. 2, 16, 54; cf. Liv. 33, 25, 6:

quod Sulla ipse ita tulit de civitate, ut, etc.,

Cic. Caecin. 35, 102:

nihil de judicio ferebat,

id. Sull. 22, 63:

cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus,

id. Att. 7, 6, 2.— Impers.:

lato ut solet ad populum, ut equum escendere liceret,

Liv. 23, 14, 2. —

Judicem, said of the plaintiff, to offer or propose to the defendant as judge:

quem ego si ferrem judicem, refugere non deberet,

Cic. Rosc. Com. 15, 45; id. de Or. 2, 70, 285.—Hence, judicem alicui, in gen., to propose a judge to, i. e. to bring a suit against, to sue a person:

se iterum ac saepius judicem illi ferre,

Liv. 3, 57, 5; 3, 24, 5; 8, 33, 8.—

Mercant. t. t., to enter, to set or note down a sum in a book:

quod minus Dolabella Verri acceptum rettulit, quam Verres illi expensum tulerit, etc.,

i. e. has set down as paid, has paid, Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 sq., v. expendo.—

Absol., of abstr. subjects, to require, demand, render necessary; to allow, permit, suffer:

ita sui periculi rationes ferre ac postulare,

Cic. Verr. 2, 5, 40, § 105; cf.:

gravioribus verbis uti, quam natura fert,

id. Quint. 18, 57: quid ferat Fors, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. 203 ed. Vahl.):

quamdiu voluntas Apronii tulit,

Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57:

ut aetas illa fert,

as is usual at that time of life, id. Clu. 60, 168:

ad me, ut tempora nostra, non ut amor tuus fert, vere perscribe,

id. Q. Fr. 1, 4, 5:

quod ita existimabam tempora rei publicae ferre,

id. Pis. 2, 5:

si ita commodum vestrum fert,

id. Agr. 2, 28, 77:

prout Thermitani hominis facultates ferebant,

id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

si vestra voluntas feret,

if such be your pleasure, id. de Imp. Pomp. 24, 70:

ut opinio et spes et conjectura nostra fert,

according to our opinion, hope, and belief, id. Att. 2, 25, 2:

ut mea fert opinio,

according to my opinion, id. Clu. 16, 46: si occasio tulerit, if occasion require, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

dum tempus ad eam rem tulit, sivi, animum ut expleret suum,

Ter. And. 1, 2, 17: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu perspicies, Cic. Fam. 1, 7, 6:

natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,

id. Rep. 6, 18.— Impers.:

sociam se cujuscumque fortunae, et, si ita ferret, comitem exitii promittebat (sc. res or fortuna),

Tac. A. 3, 15; so,

si ita ferret,

id. H. 2, 44.

gentīlis, e, adj. [gens].

Of or belonging to the same clan (gens), stock, or race; and subst.: gentīlis, is, com., a person belonging to the same family or gens, a relative bearing the same name (syn.: gentilicus, genticus; cf.

also: cognatus, agnatus, affinis): gentiles sunt, qui inter se eodem nomine sunt, qui ab ingenuis oriundi sunt, quorum majorum nemo servitutem servivit, qui capite non sunt deminuti,

Cic. Top. 6, 29: gentilis dicitur et ex eodem genere ortus et is qui simili nomine appellatur; ut ait Cincius, gentiles mihi sunt, qui meo nomine appellantur, Paul. ex Fest. p. 94 Müll.: SI FVRIOSVS EST AGNATORVM GENTILIVMQVE IN EO PECVNIAQVE EIVS POTESTAS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148:

SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, id. ap. Collat. Legg. Mosaic. et Rom. 16, 4: si nullus agnatus sit, eadem lex XII. tabularum gentiles ad hereditatem vocat,

Gai. Inst. 3, 17; cf. Ulp. Fragm. 26, 1 a.: tuus gentilis ( thy kinsman), Brute, M. Pennus, Cic. Brut. 28, 109:

sordidatus cum gentilibus clientibusque,

Liv. 3, 58, 1:

e duobus gentilibus,

Suet. Tib. 1:

homines deorum immortalium quasi gentiles,

Cic. Univ. 11:

tuus paene gentilis,

thy namesake, id. Verr. 2, 2, 77, § 190; cf.

, jestingly: fuit enim (Pherecydes) meo regnante gentili (i. e. Ser. Tullio),

id. Tusc. 1, 16, 38.— Adj.:

nomen,

Suet. Ner. 41:

stemma,

id. ib. 37:

monumentum Domitiorum,

id. ib. 50: copia, out of their own gens, id. Vit. 1:

gentile domus nostrae bonum,

Tac. A. 2, 37; cf.

manus (i. e. Fabii),

Ov. F. 2, 198: odia, family enmity (of Hanno towards Hannibal), Sil. 2, 277:

capillo erat pone occipitium summissiore, quod gentile in illo videbatur,

peculiar to the family, hereditary, Suet. Tib. 68.—Prov. (cf. the law for the insane, supra):

mente est captus atque ad agnatos et gentiles est deducendus,

Varr. R. R. 1, 2, 8.—

Transf.

Of slaves who bore the name of their masters:

apud antiquos singuli Marcipores Luciporesve dominorum gentiles omnem victum in promiscuo habebant,

Plin. 33, 1, 6, § 26.—

Poet., of plants:

non gentilia poma,

i. e. foreign, exotic, Calp. Ecl. 2, 41.—

In a more extended sense (acc. to gens, II. F.), of or belonging to the same people or nation, national; and subst., a fellow-countryman (post-Aug.):

multis et validis propinquitatibus subnixus turbare gentiles nationes promptum haberet,

Tac. A. 11, 1 fin.:

solum,

id. ib. 3, 59:

imperium,

id. ib. 6, 32:

religio,

id. ib. 12, 34:

levitas,

id. ib. 12, 14;

utilitas,

id. ib. 12, 17:

lina,

Sil. 4, 223; cf.

metallum,

id. 16, 465:

gurges,

Stat. Th. 9, 297.—Subst., Gell. 17, 17, 2.—

In partic.

In opp. to Roman: gentīles, foreigners: nulli gentilium provincialis femina copuletur, Cod. Th. 3, 14, 1; 11, 30, 62; Aus. Grat. Act. 4:

cum scutariis et gentilibus,

Amm. 14, 7: nullum autem ex gentilibus liberum adprobari licet, Fragm. Jur. Rom. Vat. 34 Huschke.—

In eccl. Lat., opp. to Jewish or Christian, heathen, pagan, gentile; and subst.: gentīlis, is, m., a heathen, a pagan: vulgus, Prud. steph. 10, 464:

nugae,

id. adv. Symm. 1, 576:

gentilium litterarum libri,

Hier. Ep. 22, 30; Vulg. Tob. 1, 12; id. Act. 14, 5.— Sup.:

Sextus Pythagorēus, homo gentilissimus,

Hier. in Jerem. 4, 22.—Hence, adv.: gentīlĭter (acc. to II. C.; late Lat.).

After the manner or in the language of a country:

Cretes Dianam Britomarten gentiliter nominant,

in their native language, Sol. 11, 8; 20, 8.—

Heathenishly, Fulg. Discuss. Arian. 4; Vulg. Gal. 2, 14.

gentīlis, e, adj. [gens].

Of or belonging to the same clan (gens), stock, or race; and subst.: gentīlis, is, com., a person belonging to the same family or gens, a relative bearing the same name (syn.: gentilicus, genticus; cf.

also: cognatus, agnatus, affinis): gentiles sunt, qui inter se eodem nomine sunt, qui ab ingenuis oriundi sunt, quorum majorum nemo servitutem servivit, qui capite non sunt deminuti,

Cic. Top. 6, 29: gentilis dicitur et ex eodem genere ortus et is qui simili nomine appellatur; ut ait Cincius, gentiles mihi sunt, qui meo nomine appellantur, Paul. ex Fest. p. 94 Müll.: SI FVRIOSVS EST AGNATORVM GENTILIVMQVE IN EO PECVNIAQVE EIVS POTESTAS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148:

SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, id. ap. Collat. Legg. Mosaic. et Rom. 16, 4: si nullus agnatus sit, eadem lex XII. tabularum gentiles ad hereditatem vocat,

Gai. Inst. 3, 17; cf. Ulp. Fragm. 26, 1 a.: tuus gentilis ( thy kinsman), Brute, M. Pennus, Cic. Brut. 28, 109:

sordidatus cum gentilibus clientibusque,

Liv. 3, 58, 1:

e duobus gentilibus,

Suet. Tib. 1:

homines deorum immortalium quasi gentiles,

Cic. Univ. 11:

tuus paene gentilis,

thy namesake, id. Verr. 2, 2, 77, § 190; cf.

, jestingly: fuit enim (Pherecydes) meo regnante gentili (i. e. Ser. Tullio),

id. Tusc. 1, 16, 38.— Adj.:

nomen,

Suet. Ner. 41:

stemma,

id. ib. 37:

monumentum Domitiorum,

id. ib. 50: copia, out of their own gens, id. Vit. 1:

gentile domus nostrae bonum,

Tac. A. 2, 37; cf.

manus (i. e. Fabii),

Ov. F. 2, 198: odia, family enmity (of Hanno towards Hannibal), Sil. 2, 277:

capillo erat pone occipitium summissiore, quod gentile in illo videbatur,

peculiar to the family, hereditary, Suet. Tib. 68.—Prov. (cf. the law for the insane, supra):

mente est captus atque ad agnatos et gentiles est deducendus,

Varr. R. R. 1, 2, 8.—

Transf.

Of slaves who bore the name of their masters:

apud antiquos singuli Marcipores Luciporesve dominorum gentiles omnem victum in promiscuo habebant,

Plin. 33, 1, 6, § 26.—

Poet., of plants:

non gentilia poma,

i. e. foreign, exotic, Calp. Ecl. 2, 41.—

In a more extended sense (acc. to gens, II. F.), of or belonging to the same people or nation, national; and subst., a fellow-countryman (post-Aug.):

multis et validis propinquitatibus subnixus turbare gentiles nationes promptum haberet,

Tac. A. 11, 1 fin.:

solum,

id. ib. 3, 59:

imperium,

id. ib. 6, 32:

religio,

id. ib. 12, 34:

levitas,

id. ib. 12, 14;

utilitas,

id. ib. 12, 17:

lina,

Sil. 4, 223; cf.

metallum,

id. 16, 465:

gurges,

Stat. Th. 9, 297.—Subst., Gell. 17, 17, 2.—

In partic.

In opp. to Roman: gentīles, foreigners: nulli gentilium provincialis femina copuletur, Cod. Th. 3, 14, 1; 11, 30, 62; Aus. Grat. Act. 4:

cum scutariis et gentilibus,

Amm. 14, 7: nullum autem ex gentilibus liberum adprobari licet, Fragm. Jur. Rom. Vat. 34 Huschke.—

In eccl. Lat., opp. to Jewish or Christian, heathen, pagan, gentile; and subst.: gentīlis, is, m., a heathen, a pagan: vulgus, Prud. steph. 10, 464:

nugae,

id. adv. Symm. 1, 576:

gentilium litterarum libri,

Hier. Ep. 22, 30; Vulg. Tob. 1, 12; id. Act. 14, 5.— Sup.:

Sextus Pythagorēus, homo gentilissimus,

Hier. in Jerem. 4, 22.—Hence, adv.: gentīlĭter (acc. to II. C.; late Lat.).

After the manner or in the language of a country:

Cretes Dianam Britomarten gentiliter nominant,

in their native language, Sol. 11, 8; 20, 8.—

Heathenishly, Fulg. Discuss. Arian. 4; Vulg. Gal. 2, 14.

in-tendo, di, tum and sum, 3, v. a. ( part. intenditus, Fronto, Fer. Als. 3, 11 Mai.), to stretch out or forth, extend.

Lit.

In hunc intende digitum, hic lenost, point in scorn, Plaut. Ps. 4, 7, 45:

dextram ad statuam,

Cic. Att. 16, 15:

alicui manus,

Sen. Clem. 1, 25:

bracchia,

Ov. M. 10, 58:

manus,

id. ib. 8, 107:

jubet intendi bracchia velis,

Verg. A. 5, 829:

intenta bracchia remis, id. ib, 5, 136: ventis vela,

id. ib. 3, 683:

nervos aut remittere,

Plin. 26, 10, 62, § 96:

cutem,

id. 8, 35, 53, § 125:

jamque manus Colchis crinemque intenderat astris,

Val. Fl. 8, 68.—

To bend a bow, etc.:

ballistam in aliquem,

Plaut. Bacch. 4, 4, 58:

arcum,

Verg. A. 8, 704:

intentus est arcus in me unum,

Cic. Sest. 7, 15.—

To aim or direct at a thing:

tela in patriam,

Cic. Prov. Cons. 9:

tela intenta jugulis civitatis,

id. Pis. 2:

sagittam,

Verg. A. 9, 590:

telum in jugulum,

Plin. Ep. 3, 9.—

To stretch or spread out; to stretch, lay or put upon a thing:

tabernacula carbaseis intenta velis,

pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; 2, 5, 31, § 80:

sella intenta loris,

Quint. 6, 3, 25:

stuppea vincula collo Intendunt,

Verg. A. 2, 237:

duro intendere bracchia tergo,

i. e. to bind with the cestus, id. ib. 5, 403:

locum sertis,

encircled, surrounded, id. ib. 4, 506:

vela secundi Intendunt Zephyri,

swell, fill, id. ib. 5, 33:

intendentibus tenebris,

spreading, Liv. 1, 57, 8.—

Trop.

To strain or stretch towards, to extend:

aciem acrem in omnes partes intendit,

turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4, 18, 38:

aciem longius,

id. Ac. 2, 25, 80:

quo intendisset oculos,

whithersoever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70:

aures ad verba,

Ov. P. 4, 4, 36: cum putaret licere senatui, et mitigare leges et intendere, to stretch, i. e. increase the rigor of, Plin. Ep. 4, 9, 17:

numeros intendere nervis,

Verg. A. 9, 776 (per nervos intentos, Forbig.); cf.:

strepitum fidis intendisse Latinae,

Pers. 6, 4.—

Esp.

To direct towards any thing, to turn or bend in any direction:

digna est res ubi tu nervos intendas tuos,

Ter. Eun. 2, 3, 20:

intendenda in senem est fallacia,

id. Heaut. 3, 2, 2:

ut eo quo intendit, cum exercitu mature perveniat,

Cic. Mur. 9: iter, to direct one ' s course:

ad explorandum quonam hostes iter intendissent,

Liv. 31, 33, 6:

a porta ad praetorem iter intendit,

id. 36, 21:

coeptum iter in Italiam,

id. 21, 29, 6; 27, 46, 9.— Absol.:

quo nunc primum intendam,

whither shall I turn? Ter. And. 2, 2, 6.—

Intendere animum, to direct one ' s thoughts or attention to any thing: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed, etc., Cic. Fragm. ap. Non. 329, 6:

parum defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc.,

id. Ac. 2, 15, 46:

quo animum intendat, facile perspicio,

id. Verr. 1, 3;

Liv. praef. 9: intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum,

Cic. Phil. 11, 9:

oculi mentesque ad pugnam intentae,

Caes. B. G. 3, 26:

in ea re omnium nostrorum intentis animis,

id. ib. 3, 22:

intendere animum in regnum Adherbalis,

Sall. J. 20, 1:

ad bellum animum intendit,

id. ib. 43, 2:

animum studiis et rebus honestis,

Hor. Ep. 1, 2, 36:

considerationem in aliquam rem,

Cic. Inv. 2, 33:

omnes cogitationes ad aliquid,

Liv. 40, 5:

omnium eo curae sunt intentae,

Liv. 9, 31; id. 25, 9:

ad scribendum animum, oculos, manum,

Plin. Ep. 7, 27, 7: ubi ingenium intenderis, valet, Sall. J. 51, 3:

eruditionem tuam,

Plin. Ep. 7, 27, 14. —

Hence, intendere alone, to urge on, incite:

intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones,

Liv. 24, 37:

aliquem ad custodiae curam,

id. 21, 49:

vis omnis intendenda rebus,

Quint. 10, 7, 21.—

To enlarge, spread, extend, magnify:

intendetur socordia, si nullus ex se metus aut spes,

Tac. A. 2, 38:

amici accendendis offensionibus callidi, intendere vera. adgerere falsa,

exaggerated, id. ib. 2, 57;

4, 11: gloriam,

id. ib. 4, 26;

12, 35: tormentum,

Cels. 4, 15 init. —

Absol., to turn one ' s attention to, exert one ' s self for, to purpose, endeavor, intend:

pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

Plaut. Mil. 2, 4, 27 Brix:

quod est tibi ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere,

Cic. de Or. 2, 42:

quod ubi secus procedit, neque quod intenderat, efficere potest,

Sall. J. 25, 10:

quocumque intenderat,

id. ib. 74, 2; cf. id. ib. 64, 1;

102, 1: genera lectionum, quae praecipue convenire intendentibus, ut oratores fiant,

Quint. 10, 1, 45:

ad nuptias,

Just. 13, 6.—

With inf.:

quo ire intenderant,

Sall. J. 107, 7:

altum petere intendit,

Liv. 36, 44.—

Intendere se, to exert one ' s self, prepare for any thing:

se ad firmitatem,

Cic. Tusc. 2, 23:

se in rem,

Quint. 4, 1, 39: qui se intenderunt adversarios in ejus tribunatum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2.—

Intendere animo, to purpose in one ' s mind, to intend:

si C. Antonius, quod animo intenderat, perficere potuisset,

Cic. Phil. 10, 4, 9.—

To maintain, assert:

eam sese intendit esse,

Ter. Eun. 3, 3, 19.—Esp., as leg. t. t., to aver, maintain, assert as a plaintiff in court:

quo modo nunc intendit,

Cic. Quint. 29, 88: si quod intendit adversarius tuus, probationibus implere non possit, Vet. cujusd. Jurec. Consult. 6, 16 Huschke; Dig. 10, 4, 9, § 6. —

To threaten with any thing, to seek to bring upon, to afflict with:

alicui actionem perduellionis,

Cic. Mil. 14:

alicui litem,

id. de Or. 1, 10:

periculum in omnes,

id. Rosc. Am. 3:

crimen in aliquem,

Liv. 9, 26:

injuriarum formulam,

Suet. Vit. 7:

probra et minas alicui,

Tac. A. 3, 36:

metum intendere,

id. ib. 1, 28.—

Intendere in se, to contemplate one ' s self: quid sit Deus: totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat, Sen. Q. N. praef. 1.—

Intendere alicui, to be intended for a person, Stat. S. 3 praef.—

In rhet., to premise, to state as the proposition of a syllogism, Quint. 5, 14, 10.—

In gram., to make long, to use (a syllable) as long:

primam syllabam intendit, tertiam corripuit,

Gell. 13, 22. 18. — Hence, P. a. in two forms.

inten-tus, a, um.

On the stretch, strained, bent:

arcus,

Cic. Sen. 10, 37; Plin. 8, 8, 8, § 26.—

Attentive to, intent upon, waiting for something.

With dat.:

quem pueri intenti ludo exercent,

Verg. A. 7, 380:

intentus recipiendo exercitui esse,

Liv. 10, 42, 1.—

With abl.:

aliquo negotio intentus,

Sall. C. 2; id. ib. 4; 54.—

Absol., eager, intent:

at Romani domi militiaeque intenti festinare,

Sall. C. 6, 5:

senatus nihil sane intentus,

id. ib. 16, 5:

intenti exspectant signum,

Verg. A. 5, 137:

intenti ora tenebant,

id. ib. 2, 1:

totam causam quam maxime intentis, quod aiunt, oculis contemplari,

Cic. Fl. 11:

intentaque tuis precibus se praebuit aure,

Tib. 4, 1, 132. — Comp.:

intentiore custodia aliquem asservare,

Liv. 39, 19.— Sup.:

cum intentissima conquisitione ad triginta milia peditum confecisset,

Liv. 29, 35:

intentissima cura aliquid consequi,

Quint. 10, 1, 111:

haec omnia intentissima cura acta,

Liv. 25, 22, 4. —

Strict:

intentum et magnis delictis inexorabilem scias,

Tac. A. 12, 42:

intentius delectum habere,

Liv. 8, 17:

intentiorem fore disciplinam,

Tac. A. 12, 42.—

Raised:

intento alimentorum pretio,

Tac. H. 1, 89. —

Of speech and style, vigorous, nervous:

sermo,

Cic. de Or. 1, 60, 255:

pars orationis,

id. ib. 2, 52, 211. — Adv.: in-tentē, with earnestness, attentively, intently:

pronuntiare,

Plin. Ep. 5, 19:

audire,

Quint. 2, 2, 13.— Comp. (cf. intense):

cum delectus intentius haberetur,

Liv. 8, 17:

et quo intentius custodiae serventur,

id. 25, 30, 5:

apparare proelium,

id. 8, 1:

se excusare,

Tac. A. 3, 35:

premere obsessos,

id. ib. 15, 13:

adesse alicui rei,

id. ib. 11, 11.— Sup.:

exspectans intentissime,

Lampr. Elag. 14. —

intensus, a, um.

Stretched, [p. 976] tightened, tight: per intensos funes ire, Sen. de Ira, 2, 13.—

Violent:

intensior impetus,

Sen. Ira, 2, 35:

virtus in mediocribus modice intensior,

Nazar. Pan. ad Const. 23, 2.—

Attentive; sup., Aug. Ep. 56 al.— Adv.: intensē, violently; comp.: intensius, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.; Schol. Juv. 11, 15; sup.:

intensissime,

Aug. Mor. Eccl. 19.

in-tendo, di, tum and sum, 3, v. a. ( part. intenditus, Fronto, Fer. Als. 3, 11 Mai.), to stretch out or forth, extend.

Lit.

In hunc intende digitum, hic lenost, point in scorn, Plaut. Ps. 4, 7, 45:

dextram ad statuam,

Cic. Att. 16, 15:

alicui manus,

Sen. Clem. 1, 25:

bracchia,

Ov. M. 10, 58:

manus,

id. ib. 8, 107:

jubet intendi bracchia velis,

Verg. A. 5, 829:

intenta bracchia remis, id. ib, 5, 136: ventis vela,

id. ib. 3, 683:

nervos aut remittere,

Plin. 26, 10, 62, § 96:

cutem,

id. 8, 35, 53, § 125:

jamque manus Colchis crinemque intenderat astris,

Val. Fl. 8, 68.—

To bend a bow, etc.:

ballistam in aliquem,

Plaut. Bacch. 4, 4, 58:

arcum,

Verg. A. 8, 704:

intentus est arcus in me unum,

Cic. Sest. 7, 15.—

To aim or direct at a thing:

tela in patriam,

Cic. Prov. Cons. 9:

tela intenta jugulis civitatis,

id. Pis. 2:

sagittam,

Verg. A. 9, 590:

telum in jugulum,

Plin. Ep. 3, 9.—

To stretch or spread out; to stretch, lay or put upon a thing:

tabernacula carbaseis intenta velis,

pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; 2, 5, 31, § 80:

sella intenta loris,

Quint. 6, 3, 25:

stuppea vincula collo Intendunt,

Verg. A. 2, 237:

duro intendere bracchia tergo,

i. e. to bind with the cestus, id. ib. 5, 403:

locum sertis,

encircled, surrounded, id. ib. 4, 506:

vela secundi Intendunt Zephyri,

swell, fill, id. ib. 5, 33:

intendentibus tenebris,

spreading, Liv. 1, 57, 8.—

Trop.

To strain or stretch towards, to extend:

aciem acrem in omnes partes intendit,

turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4, 18, 38:

aciem longius,

id. Ac. 2, 25, 80:

quo intendisset oculos,

whithersoever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70:

aures ad verba,

Ov. P. 4, 4, 36: cum putaret licere senatui, et mitigare leges et intendere, to stretch, i. e. increase the rigor of, Plin. Ep. 4, 9, 17:

numeros intendere nervis,

Verg. A. 9, 776 (per nervos intentos, Forbig.); cf.:

strepitum fidis intendisse Latinae,

Pers. 6, 4.—

Esp.

To direct towards any thing, to turn or bend in any direction:

digna est res ubi tu nervos intendas tuos,

Ter. Eun. 2, 3, 20:

intendenda in senem est fallacia,

id. Heaut. 3, 2, 2:

ut eo quo intendit, cum exercitu mature perveniat,

Cic. Mur. 9: iter, to direct one ' s course:

ad explorandum quonam hostes iter intendissent,

Liv. 31, 33, 6:

a porta ad praetorem iter intendit,

id. 36, 21:

coeptum iter in Italiam,

id. 21, 29, 6; 27, 46, 9.— Absol.:

quo nunc primum intendam,

whither shall I turn? Ter. And. 2, 2, 6.—

Intendere animum, to direct one ' s thoughts or attention to any thing: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed, etc., Cic. Fragm. ap. Non. 329, 6:

parum defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc.,

id. Ac. 2, 15, 46:

quo animum intendat, facile perspicio,

id. Verr. 1, 3;

Liv. praef. 9: intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum,

Cic. Phil. 11, 9:

oculi mentesque ad pugnam intentae,

Caes. B. G. 3, 26:

in ea re omnium nostrorum intentis animis,

id. ib. 3, 22:

intendere animum in regnum Adherbalis,

Sall. J. 20, 1:

ad bellum animum intendit,

id. ib. 43, 2:

animum studiis et rebus honestis,

Hor. Ep. 1, 2, 36:

considerationem in aliquam rem,

Cic. Inv. 2, 33:

omnes cogitationes ad aliquid,

Liv. 40, 5:

omnium eo curae sunt intentae,

Liv. 9, 31; id. 25, 9:

ad scribendum animum, oculos, manum,

Plin. Ep. 7, 27, 7: ubi ingenium intenderis, valet, Sall. J. 51, 3:

eruditionem tuam,

Plin. Ep. 7, 27, 14. —

Hence, intendere alone, to urge on, incite:

intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones,

Liv. 24, 37:

aliquem ad custodiae curam,

id. 21, 49:

vis omnis intendenda rebus,

Quint. 10, 7, 21.—

To enlarge, spread, extend, magnify:

intendetur socordia, si nullus ex se metus aut spes,

Tac. A. 2, 38:

amici accendendis offensionibus callidi, intendere vera. adgerere falsa,

exaggerated, id. ib. 2, 57;

4, 11: gloriam,

id. ib. 4, 26;

12, 35: tormentum,

Cels. 4, 15 init. —

Absol., to turn one ' s attention to, exert one ' s self for, to purpose, endeavor, intend:

pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

Plaut. Mil. 2, 4, 27 Brix:

quod est tibi ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere,

Cic. de Or. 2, 42:

quod ubi secus procedit, neque quod intenderat, efficere potest,

Sall. J. 25, 10:

quocumque intenderat,

id. ib. 74, 2; cf. id. ib. 64, 1;

102, 1: genera lectionum, quae praecipue convenire intendentibus, ut oratores fiant,

Quint. 10, 1, 45:

ad nuptias,

Just. 13, 6.—

With inf.:

quo ire intenderant,

Sall. J. 107, 7:

altum petere intendit,

Liv. 36, 44.—

Intendere se, to exert one ' s self, prepare for any thing:

se ad firmitatem,

Cic. Tusc. 2, 23:

se in rem,

Quint. 4, 1, 39: qui se intenderunt adversarios in ejus tribunatum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2.—

Intendere animo, to purpose in one ' s mind, to intend:

si C. Antonius, quod animo intenderat, perficere potuisset,

Cic. Phil. 10, 4, 9.—

To maintain, assert:

eam sese intendit esse,

Ter. Eun. 3, 3, 19.—Esp., as leg. t. t., to aver, maintain, assert as a plaintiff in court:

quo modo nunc intendit,

Cic. Quint. 29, 88: si quod intendit adversarius tuus, probationibus implere non possit, Vet. cujusd. Jurec. Consult. 6, 16 Huschke; Dig. 10, 4, 9, § 6. —

To threaten with any thing, to seek to bring upon, to afflict with:

alicui actionem perduellionis,

Cic. Mil. 14:

alicui litem,

id. de Or. 1, 10:

periculum in omnes,

id. Rosc. Am. 3:

crimen in aliquem,

Liv. 9, 26:

injuriarum formulam,

Suet. Vit. 7:

probra et minas alicui,

Tac. A. 3, 36:

metum intendere,

id. ib. 1, 28.—

Intendere in se, to contemplate one ' s self: quid sit Deus: totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat, Sen. Q. N. praef. 1.—

Intendere alicui, to be intended for a person, Stat. S. 3 praef.—

In rhet., to premise, to state as the proposition of a syllogism, Quint. 5, 14, 10.—

In gram., to make long, to use (a syllable) as long:

primam syllabam intendit, tertiam corripuit,

Gell. 13, 22. 18. — Hence, P. a. in two forms.

inten-tus, a, um.

On the stretch, strained, bent:

arcus,

Cic. Sen. 10, 37; Plin. 8, 8, 8, § 26.—

Attentive to, intent upon, waiting for something.

With dat.:

quem pueri intenti ludo exercent,

Verg. A. 7, 380:

intentus recipiendo exercitui esse,

Liv. 10, 42, 1.—

With abl.:

aliquo negotio intentus,

Sall. C. 2; id. ib. 4; 54.—

Absol., eager, intent:

at Romani domi militiaeque intenti festinare,

Sall. C. 6, 5:

senatus nihil sane intentus,

id. ib. 16, 5:

intenti exspectant signum,

Verg. A. 5, 137:

intenti ora tenebant,

id. ib. 2, 1:

totam causam quam maxime intentis, quod aiunt, oculis contemplari,

Cic. Fl. 11:

intentaque tuis precibus se praebuit aure,

Tib. 4, 1, 132. — Comp.:

intentiore custodia aliquem asservare,

Liv. 39, 19.— Sup.:

cum intentissima conquisitione ad triginta milia peditum confecisset,

Liv. 29, 35:

intentissima cura aliquid consequi,

Quint. 10, 1, 111:

haec omnia intentissima cura acta,

Liv. 25, 22, 4. —

Strict:

intentum et magnis delictis inexorabilem scias,

Tac. A. 12, 42:

intentius delectum habere,

Liv. 8, 17:

intentiorem fore disciplinam,

Tac. A. 12, 42.—

Raised:

intento alimentorum pretio,

Tac. H. 1, 89. —

Of speech and style, vigorous, nervous:

sermo,

Cic. de Or. 1, 60, 255:

pars orationis,

id. ib. 2, 52, 211. — Adv.: in-tentē, with earnestness, attentively, intently:

pronuntiare,

Plin. Ep. 5, 19:

audire,

Quint. 2, 2, 13.— Comp. (cf. intense):

cum delectus intentius haberetur,

Liv. 8, 17:

et quo intentius custodiae serventur,

id. 25, 30, 5:

apparare proelium,

id. 8, 1:

se excusare,

Tac. A. 3, 35:

premere obsessos,

id. ib. 15, 13:

adesse alicui rei,

id. ib. 11, 11.— Sup.:

exspectans intentissime,

Lampr. Elag. 14. —

intensus, a, um.

Stretched, [p. 976] tightened, tight: per intensos funes ire, Sen. de Ira, 2, 13.—

Violent:

intensior impetus,

Sen. Ira, 2, 35:

virtus in mediocribus modice intensior,

Nazar. Pan. ad Const. 23, 2.—

Attentive; sup., Aug. Ep. 56 al.— Adv.: intensē, violently; comp.: intensius, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.; Schol. Juv. 11, 15; sup.:

intensissime,

Aug. Mor. Eccl. 19.

in-tendo, di, tum and sum, 3, v. a. ( part. intenditus, Fronto, Fer. Als. 3, 11 Mai.), to stretch out or forth, extend.

Lit.

In hunc intende digitum, hic lenost, point in scorn, Plaut. Ps. 4, 7, 45:

dextram ad statuam,

Cic. Att. 16, 15:

alicui manus,

Sen. Clem. 1, 25:

bracchia,

Ov. M. 10, 58:

manus,

id. ib. 8, 107:

jubet intendi bracchia velis,

Verg. A. 5, 829:

intenta bracchia remis, id. ib, 5, 136: ventis vela,

id. ib. 3, 683:

nervos aut remittere,

Plin. 26, 10, 62, § 96:

cutem,

id. 8, 35, 53, § 125:

jamque manus Colchis crinemque intenderat astris,

Val. Fl. 8, 68.—

To bend a bow, etc.:

ballistam in aliquem,

Plaut. Bacch. 4, 4, 58:

arcum,

Verg. A. 8, 704:

intentus est arcus in me unum,

Cic. Sest. 7, 15.—

To aim or direct at a thing:

tela in patriam,

Cic. Prov. Cons. 9:

tela intenta jugulis civitatis,

id. Pis. 2:

sagittam,

Verg. A. 9, 590:

telum in jugulum,

Plin. Ep. 3, 9.—

To stretch or spread out; to stretch, lay or put upon a thing:

tabernacula carbaseis intenta velis,

pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; 2, 5, 31, § 80:

sella intenta loris,

Quint. 6, 3, 25:

stuppea vincula collo Intendunt,

Verg. A. 2, 237:

duro intendere bracchia tergo,

i. e. to bind with the cestus, id. ib. 5, 403:

locum sertis,

encircled, surrounded, id. ib. 4, 506:

vela secundi Intendunt Zephyri,

swell, fill, id. ib. 5, 33:

intendentibus tenebris,

spreading, Liv. 1, 57, 8.—

Trop.

To strain or stretch towards, to extend:

aciem acrem in omnes partes intendit,

turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4, 18, 38:

aciem longius,

id. Ac. 2, 25, 80:

quo intendisset oculos,

whithersoever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70:

aures ad verba,

Ov. P. 4, 4, 36: cum putaret licere senatui, et mitigare leges et intendere, to stretch, i. e. increase the rigor of, Plin. Ep. 4, 9, 17:

numeros intendere nervis,

Verg. A. 9, 776 (per nervos intentos, Forbig.); cf.:

strepitum fidis intendisse Latinae,

Pers. 6, 4.—

Esp.

To direct towards any thing, to turn or bend in any direction:

digna est res ubi tu nervos intendas tuos,

Ter. Eun. 2, 3, 20:

intendenda in senem est fallacia,

id. Heaut. 3, 2, 2:

ut eo quo intendit, cum exercitu mature perveniat,

Cic. Mur. 9: iter, to direct one ' s course:

ad explorandum quonam hostes iter intendissent,

Liv. 31, 33, 6:

a porta ad praetorem iter intendit,

id. 36, 21:

coeptum iter in Italiam,

id. 21, 29, 6; 27, 46, 9.— Absol.:

quo nunc primum intendam,

whither shall I turn? Ter. And. 2, 2, 6.—

Intendere animum, to direct one ' s thoughts or attention to any thing: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed, etc., Cic. Fragm. ap. Non. 329, 6:

parum defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc.,

id. Ac. 2, 15, 46:

quo animum intendat, facile perspicio,

id. Verr. 1, 3;

Liv. praef. 9: intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum,

Cic. Phil. 11, 9:

oculi mentesque ad pugnam intentae,

Caes. B. G. 3, 26:

in ea re omnium nostrorum intentis animis,

id. ib. 3, 22:

intendere animum in regnum Adherbalis,

Sall. J. 20, 1:

ad bellum animum intendit,

id. ib. 43, 2:

animum studiis et rebus honestis,

Hor. Ep. 1, 2, 36:

considerationem in aliquam rem,

Cic. Inv. 2, 33:

omnes cogitationes ad aliquid,

Liv. 40, 5:

omnium eo curae sunt intentae,

Liv. 9, 31; id. 25, 9:

ad scribendum animum, oculos, manum,

Plin. Ep. 7, 27, 7: ubi ingenium intenderis, valet, Sall. J. 51, 3:

eruditionem tuam,

Plin. Ep. 7, 27, 14. —

Hence, intendere alone, to urge on, incite:

intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones,

Liv. 24, 37:

aliquem ad custodiae curam,

id. 21, 49:

vis omnis intendenda rebus,

Quint. 10, 7, 21.—

To enlarge, spread, extend, magnify:

intendetur socordia, si nullus ex se metus aut spes,

Tac. A. 2, 38:

amici accendendis offensionibus callidi, intendere vera. adgerere falsa,

exaggerated, id. ib. 2, 57;

4, 11: gloriam,

id. ib. 4, 26;

12, 35: tormentum,

Cels. 4, 15 init. —

Absol., to turn one ' s attention to, exert one ' s self for, to purpose, endeavor, intend:

pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

Plaut. Mil. 2, 4, 27 Brix:

quod est tibi ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere,

Cic. de Or. 2, 42:

quod ubi secus procedit, neque quod intenderat, efficere potest,

Sall. J. 25, 10:

quocumque intenderat,

id. ib. 74, 2; cf. id. ib. 64, 1;

102, 1: genera lectionum, quae praecipue convenire intendentibus, ut oratores fiant,

Quint. 10, 1, 45:

ad nuptias,

Just. 13, 6.—

With inf.:

quo ire intenderant,

Sall. J. 107, 7:

altum petere intendit,

Liv. 36, 44.—

Intendere se, to exert one ' s self, prepare for any thing:

se ad firmitatem,

Cic. Tusc. 2, 23:

se in rem,

Quint. 4, 1, 39: qui se intenderunt adversarios in ejus tribunatum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2.—

Intendere animo, to purpose in one ' s mind, to intend:

si C. Antonius, quod animo intenderat, perficere potuisset,

Cic. Phil. 10, 4, 9.—

To maintain, assert:

eam sese intendit esse,

Ter. Eun. 3, 3, 19.—Esp., as leg. t. t., to aver, maintain, assert as a plaintiff in court:

quo modo nunc intendit,

Cic. Quint. 29, 88: si quod intendit adversarius tuus, probationibus implere non possit, Vet. cujusd. Jurec. Consult. 6, 16 Huschke; Dig. 10, 4, 9, § 6. —

To threaten with any thing, to seek to bring upon, to afflict with:

alicui actionem perduellionis,

Cic. Mil. 14:

alicui litem,

id. de Or. 1, 10:

periculum in omnes,

id. Rosc. Am. 3:

crimen in aliquem,

Liv. 9, 26:

injuriarum formulam,

Suet. Vit. 7:

probra et minas alicui,

Tac. A. 3, 36:

metum intendere,

id. ib. 1, 28.—

Intendere in se, to contemplate one ' s self: quid sit Deus: totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat, Sen. Q. N. praef. 1.—

Intendere alicui, to be intended for a person, Stat. S. 3 praef.—

In rhet., to premise, to state as the proposition of a syllogism, Quint. 5, 14, 10.—

In gram., to make long, to use (a syllable) as long:

primam syllabam intendit, tertiam corripuit,

Gell. 13, 22. 18. — Hence, P. a. in two forms.

inten-tus, a, um.

On the stretch, strained, bent:

arcus,

Cic. Sen. 10, 37; Plin. 8, 8, 8, § 26.—

Attentive to, intent upon, waiting for something.

With dat.:

quem pueri intenti ludo exercent,

Verg. A. 7, 380:

intentus recipiendo exercitui esse,

Liv. 10, 42, 1.—

With abl.:

aliquo negotio intentus,

Sall. C. 2; id. ib. 4; 54.—

Absol., eager, intent:

at Romani domi militiaeque intenti festinare,

Sall. C. 6, 5:

senatus nihil sane intentus,

id. ib. 16, 5:

intenti exspectant signum,

Verg. A. 5, 137:

intenti ora tenebant,

id. ib. 2, 1:

totam causam quam maxime intentis, quod aiunt, oculis contemplari,

Cic. Fl. 11:

intentaque tuis precibus se praebuit aure,

Tib. 4, 1, 132. — Comp.:

intentiore custodia aliquem asservare,

Liv. 39, 19.— Sup.:

cum intentissima conquisitione ad triginta milia peditum confecisset,

Liv. 29, 35:

intentissima cura aliquid consequi,

Quint. 10, 1, 111:

haec omnia intentissima cura acta,

Liv. 25, 22, 4. —

Strict:

intentum et magnis delictis inexorabilem scias,

Tac. A. 12, 42:

intentius delectum habere,

Liv. 8, 17:

intentiorem fore disciplinam,

Tac. A. 12, 42.—

Raised:

intento alimentorum pretio,

Tac. H. 1, 89. —

Of speech and style, vigorous, nervous:

sermo,

Cic. de Or. 1, 60, 255:

pars orationis,

id. ib. 2, 52, 211. — Adv.: in-tentē, with earnestness, attentively, intently:

pronuntiare,

Plin. Ep. 5, 19:

audire,

Quint. 2, 2, 13.— Comp. (cf. intense):

cum delectus intentius haberetur,

Liv. 8, 17:

et quo intentius custodiae serventur,

id. 25, 30, 5:

apparare proelium,

id. 8, 1:

se excusare,

Tac. A. 3, 35:

premere obsessos,

id. ib. 15, 13:

adesse alicui rei,

id. ib. 11, 11.— Sup.:

exspectans intentissime,

Lampr. Elag. 14. —

intensus, a, um.

Stretched, [p. 976] tightened, tight: per intensos funes ire, Sen. de Ira, 2, 13.—

Violent:

intensior impetus,

Sen. Ira, 2, 35:

virtus in mediocribus modice intensior,

Nazar. Pan. ad Const. 23, 2.—

Attentive; sup., Aug. Ep. 56 al.— Adv.: intensē, violently; comp.: intensius, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.; Schol. Juv. 11, 15; sup.:

intensissime,

Aug. Mor. Eccl. 19.

is, ĕa, id (m. eis, C. I. L. 1, 198; n. it, ib. 5, 875 al., and freq. in MSS. of Plaut.), gen. ējus (old form eiius, C. I. L. 3, 1365 et saep.; v. Prisc. 1, 4, 18, p. 545;

also etius,

ib. 2, 1276 al.;

scanned ĕius,

Plaut. Poen. 4, 2, 60; Ter. Eun. 1, 2, 51; v. Lachm. ad Lucr. 3, 374;

also Cic. poët. N. D. 2, 42, 109: eius, monosyl.,

Plaut. Mil. 3, 1, 206; Ter. Eun. 4, 1, 7 et saep.; dat. ĕï, in ante-class. poetry often ēi, Plaut. Most. 4, 2, 32; Ter. Heaut. 3, 1, 46; Lucr. 2, 1136; 5, 300:

eiei, C. I. L. 1, 198, 12 al.: eei,

Inscr. Neap. 2423:

iei, C. I. L. 1, 205, col. 2, 12 al.: ei, monosyl.,

Plaut. Capt. 2, 3, 68; id. Trin. 1, 2, 138 et saep.; Cat. 82, 3; cf. Prisc. 7, 5, 21, p. 740; Lachm. ad Lucr. 3, 374:

eo,

Inscr. Murat. 582; f. eae, Plaut. Mil. 2, 3, 77 Ritschl; Cato, R. R. 46, 1; v. Varr. L. L. 8, 28, 51; acc. im for eum, Lex ap. Cic. Leg. 2, 24, 60; Charis. 1, 17, p. 107 sq.; Paul. ex Fest. p. 103; also em, Tab. XII., tab. 1, fr. 1.— Plur. nom. m. ĕi, Plaut. Mil. 2, 4, 32; id. Stich. 1, 3, 47; Ter. Ad. prol. 23; but in the MSS. ii; Cic. de Or. 1, 19, 87 et saep.:

eei,

Inscr. Neap. 2423, 8: iei, C. I. L. 1, 185; Varr. L. L. 9, 1, 2 al.;

but ī,

Plaut. Trin. prol. 17; id. Mil. 3, 1, 158 al.; v. Ritschl prol. p. 98; gen. eum for eorum, Inscr. Murat. 582, 2; dat. and abl. eīs or iīs, also īs, C. I. L. 1, 198, 48; Plaut. Mil. 3, 1, 140, and freq. in MSS.:

eis, monosyl.,

Ter. And. 1, 1, 36; id. Eun. 5, 8, 59 al.; v. Lachm. ad Lucr. 4, 934: ieis, C. I. L. 1, 204, col. 1, 5 al.;

old form also ībus,

Plaut. Mil. 1, 74; id. Truc. 1, 2, 17: ĭbus, Titin. et Pomp. ap. Non. p. 486; Lucr. 2, 88; cf. S. C. ap. Gell. 4, 6, 2; v. Lachm. l. l.; f. eābus, Cato, R. R. 152; cf. Prisc. 7, 3, 11, p. 733; v. more on these forms, Neue, Formenl. 2, 191-196), pron. demonstr. [root i-; Sanscr. itas; hence, i-ha, here; cf. i-bi, i-ta, i-dem, etc.].

He, she, it; this or that man, woman, thing.

Referring to something already mentioned, in gen.

Referring to the third person:

fuit quidam senex Mercator: navem is fregit apud Andrum insulam: Is obiit mortem,

Ter. And. 1, 3, 16:

venit mihi obviam tuus puer: is mihi litteras abs te reddidit,

Cic. Att. 2, 1, 1:

objecit ut probrum nobiliori, quod is, etc.,

id. Tusc. 1, 2, 3.—

Of the first person:

ego me credidi Homini docto rem mandare: is lapidi mando maxumo,

Plaut. Merc. 3, 4, 47:

haec omnia is feci, qui sodalis Dolabellae eram,

Cic. Fam. 12, 14; Sen. Ep. 63 al. —

Of the second person:

qui magister equitum fuisse tibi viderere, is per municipia cucurristi,

Cic. Phil. 2, 30.—

Esp.

In connection with a noun:

ea re, quia turpe sit, faciendum non esse,

Cic. Off. 3, 13:

ea res ut est Helvetiis enuntiata, etc.,

Caes. B. G. 1, 4:

ne ob eam rem tribueret, etc.,

id. ib. 1, 13:

flumen est Arar... id flumen, etc.,

id. ib. 1, 12: sub id tempus, Liv. [p. 1004] 43, 5:

ejus disputationis sententias memoriae mandavi,

Cic. Lael. 1, 3:

ante eam diem,

id. Att. 2, 11, 2:

ea tempestate,

Sall. C. 36, 4:

quam urbem is rex condidit,

Plin. 6, 17, 21, § 61.—

When is, ea, id would stand in the same case with the relative it is usually omitted; when the relative precedes, it is sometimes employed for emphasis:

male se res habet, cum, quod virtute effici debet, id temptatur pecuniā,

Cic. Off. 2, 6, 22. —

Connected with que and quidem, it gives prominence to a preceding idea:

cum una legione eaque vacillante,

and that, Cic. Phil. 3, 12, 31:

inprimis nobis sermo isque multus de te fuit,

id. Att. 5, 1, 3:

tuus dolor humanus is quidem, sed, etc.,

id. ib. 12, 10:

vincula et ea sempiterna,

id. Cat. 4, 4, 7:

certa flagitiis merces, nec ea parva,

id. Phil. 2, 18, 44.—

It is sometimes used instead of the reflexive pronoun:

Helvetii persuadent Rauracis, ut una cum iis (for secum) proficiscantur,

Caes. B. G. 1, 5:

Caesar etiam privatas injurias ultus est, quod ejus soceri avum Tigurini interfecerant,

id. ib. 1, 12. —

It is sometimes placed, for greater emphasis, after a relative:

multitudinem, quae fortunis vestris imminebat, eam... se fecisse commemorat, ut, etc.,

Cic. Mil. 35, 95; cf.:

urbem novam conditam vi et armis, jure eam legibusque de integro condere parat,

Liv. 1, 19, 1.—

Id, n., to designate an idea in the most general manner, that (thing, fact, thought, circumstance, etc.).

In gen.:

quando verba vana ad id locorum fuerint, rebus standum esse,

hitherto, till now, Liv. 9, 45, 2; so,

ad id (sc. tempus),

id. 3, 22:

ad id diei,

Gell. 17, 8:

ad id quod natura cogeret, i. e. death,

Nep. Att. 22, 2:

id temporis,

at that time, Cic. Mil. 10, 28; id. Cat. 4, 1, 10: id. Att. 13, 33:

id aetatis,

at that age, id. de Or. 1, 47; cf. id. Verr. 2, 2, 37, § 91.—

Esp.

Id, therefore, for that reason, on that account:

id ego gaudeo,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 3:

id misera maesta est,

Plaut. Rud. 2, 3, 66:

idne estis auctores mihi?

do you advise me to that? Ter. Ad. 5, 8, 16.—

Id genus = ejus generis, Gell. 9, 12, 13:

aliquid id genus scribere,

Cic. Att. 13, 12, 3.—

Ad id, for that purpose:

ad id quod sua quemque mala cogebant, evocati,

Liv. 3, 7, 8: ad id quod = praeterquam quod, besides that:

consul ad id, quod, etc., tunc quoque, etc.,

id. 44, 37, 12; 3, 62, 1; 26, 45, 8 al.—

In id, to that end, on that account, therefore:

in id fide a rege accepta,

Liv. 28, 17.—

In eo est, it is gone so far, is at that pass:

quod ad me de Lentulo scribis, non est in eo,

it is not come to that, is not so, Cic. Att. 12, 40:

cum jam in eo esset, ut in muros evaderet miles,

when the soldiers were just on the point of scaling the walls, Liv. 2, 17, 5; 28, 22, 8; Nep. Milt. 7, 3: in eo est, also, it consists in that, depends upon that:

totum in eo est tectorium, ut sit concinnum,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, § 1:

ejus omnis oratio versata est in eo, ut, etc.,

id. de Or. 1, 57, 254:

sic velim enitare quasi in eo mihi sint omnia,

id. Fam. 15, 14.—

Ex eo, from that, hence:

sed tamen ex eo, quod eam voluptatem videtur amplexari saepe vehementius, etc.,

Cic. Fin. 2, 9. —

Cum eo, ut (with subj.), with the condition or stipulation that, etc., Liv. 8, 14.—

Eo, adverbially, with the comp., so much, by so much; but frequently to be expressed in English by the, Cic. Quint. 9; so id. Q. Fr. 3, 1, 5.—

Sometimes is refers to the foll. substantive, instead of to the preceding relative:

quae vectigalia locasset, ea rata locatio (for eorum),

Liv. 23, 11:

ea libera conjectura est (for de hac re),

id. 4, 20:

quae pars major erit, eo stabitur consilio (for ejus),

id. 7, 35:

existit ea, quae gemma dicitur,

Cic. de Sen. 15.—Sometimes, for emphasis, it is placed before the relative quod, to represent a thought or clause:

ratus, id quod negotium poscebat, Jugurtham venturum,

Sall. J. 56, 1; id. C. 51, 20:

sive ille hoc ingenio potuisset, sive, id quod constaret, Platonis studiosus audiendi fuisset,

Cic. de Or. 1, 20, 89:

si nos, id quod debet, nostra patria delectat,

id. ib. 1, 44, 196:

si, id quod facile factu fuit, vi armisque superassem,

id. Sest. 17, 39; 13, 30; so,

id quo,

id. Inv. 1, 26, 39:

id de quo,

Liv. 21, 10, 9. — It is thus apparently pleonastic after substantives: Octavio Mamilio—is longe princeps Latini nominis erat...—ei Mamilio filiam nuptum dat, Liv. 1, 49, 9:

cultrum, quem habebat, eum defigit,

id. 1, 58, 11; cf. id. 3, 58, 1.—It is rarely pleonastic after the relative:

quod ne id facere posses, idcirco dixeram,

Cic. Ac. 2, 25, 79 dub. (B. and K. bracket id). —

He, she, it; that man or the man ( woman, thing), the one, that one, as a correlative to qui:

si is, qui erit adductus,

Cic. Verr. 2, 3, 89, § 207:

is mihi profecto servus spectatus satis, Cui dominus curae est,

Ter. Ad. 5, 6, 5. And also in the first person:

haec tibi scribo... is, qui flevi,

Sen. Ep. 1.—

Such, of such a sort, character, or quality:

in eum jam rediit locum, ut, etc.,

Ter. Heaut. 2, 3, 118:

neque enim tu is es, qui, quid sis, nescias,

Cic. Fam. 5, 12, 6; 4, 7, 2:

itaque ego is in illum sum, quem tu me esse vis,

id. Att. 7, 8, 1:

is eram natus... ut potuerim,

Liv. 7, 40, 8.— Adj.:

nec tamen eas cenas quaero, ut magnae reliquiae fiant,

Cic. Fam. 9, 16, 8; id. Clu. 70:

quae causae sunt ejus modi, ut de earum jure dubium esse non possit,

id. de Or. 1, 57, 241:

est enim credo is vir iste, ut civitatis nomen sua auctoritate sustineat,

id. Fl. 15, 34. —

Such, so great, of so high a degree:

L. Mescinius ea mecum consuetudine conjunctus est, quod mihi quaestor fuit,

Cic. Fam. 13, 26, 1.—Hence, advv.

ĕā (sc. parte, viā, etc.), on that side, by that way, there:

quod eā proxime accedi poterat,

Cic. Caecin. 8, 21:

itinera muniit: effecit ut eā elephantus ornatus ire posset, quā antea, etc.,

Nep. Ham. 3 fin.:

postquam comperit, transitum eā non esse,

Liv. 21, 32, 9; 5, 43, 2; 24, 2 fin.; 26, 11 fin.; 27, 15 fin. al. —

ĕō, v. 2. eo.

tam, adv. [orig. acc. fem. of the demonstrative root ta-; cf.: tum, tamen], correlative of quam, so, so much, as.

As comparative adverb, demonstrative with correlative quam, introducing comparative clauses of like intensity.

As adjunct of adjectives or participles the intensity of which is expressed by a comparative clause, tam... quam = as... as; negatively, non (neque, nihil, etc.) tam... quam = not so... as.

In comparison between two adjj.:

tam esse clemens tyrannus quam rex importunus potest,

a tyrant may be as mild as a king may be harsh, Cic. Rep. 1, 33, 50 (B. and K. bracket rex):

non tam solido quam splendido nomine,

id. Fin. 1, 18, 61:

tam culpae hostium justus existimator quam gloriosus victor,

Val. Max. 3, 8, 1:

adjuro, tam me tibi vera referre Quam veri majora fide,

things as true as they are beyond belief, Ov. M. 3, 659:

quorum vires quam repentinae tam breves,

Sen. Q. N. 6, 7, 2.—Negatively:

non enim tam praeclarum est scire Latine quam turpe nescire,

Cic. Brut. 37, 140:

ut illa... non tam mirabilia sunt, quam conjecta belle,

id. Div. 2, 31, 66; 2, 36, 76: nec tam Turpe fuit vinci [p. 1836] quam contendisse decorum est, Ov. M. 9, 5. —Tam preceded by comp. clause:

maximeque eam pestilentiam insignem mors quam matura tam acerba M. Furi fecit,

Liv. 7, 1, 8:

quam magni nominis bellum est, tam difficilem existimaritis victoriam fore,

id. 21, 43, 11:

donec quam felices seditiones, tam honorati seditionum auctores essent,

id. 4, 2, 4. —

In a comparison between degrees of intensity, etc., of the same adjective.

As in relative clauses, the adjective repeated (so esp. in Plaut.;

not repeated in English): tam liquidus est quam liquida tempestas esse solet,

as serene as the weather is wont to be, Plaut. Most. 3, 2, 64:

quam placida'st aqua,

id. ib. 3, 2, 165:

tam frictum ego illum reddam quam frictum est cicer,

id. Bacch. 4, 4, 7.—Negatively:

nemo orator tam multa scripsit quam multa sunt nostra,

Cic. Or. 30, 168:

tametsi non tam multum in istis rebus intellego quam multa vidi,

id. Verr. 2, 4, 43, § 94.—

The adjective not repeated.

The terms of comparison being nouns or pronouns:

tam ego fui ante liber quam gnatus tuus ( = quam liber gnatus tuus est),

Plaut. Capt. 2, 2, 60:

fieret corium tam maculosum quam est nutricis pallium,

id. Bacch. 3, 3, 30:

tam mihi mea vita quam tua Tibi cara est,

id. Cas. 3, 6, 43:

ni illam mihi tam tranquillam facis quam mare est,

id. Poen. 1, 2, 145:

tam crebri ad terram decidebant quam pira,

id. ib. 2, 38:

tam excoctam reddam atque atram quam carbo'st,

Ter. Ad. 5, 3, 63:

quom fervit maxume, tam placidum (eum) quam ovem reddo,

id. ib. 4, 1, 18:

tam sum misericors quam vos, tam mitis quam qui lenissimus,

Cic. Sull. 31, 87:

tam gratum mihi id erit quam quod gratissimum,

id. Fam. 13, 3:

nulla ingenia tam prona ad invidiam sunt quam eorum qui genus ac fortunam suam animis non aequant,

Liv. 45, 22:

nihil est tam violentum quam magna vis aquae,

Sen. Q. N. 3, 30, 6:

(cum sit) tam aurum et argentum quam aes Corinthium ( = cum aurum et argentum tam sit Corinthium quam aes),

Quint. 8, 2, 8:

(ira) tam inutilis animi minister est quam miles qui signum receptui neglegit,

Sen. Ira, 1, 9, 2.—

Negatively: neque opes nostrae tam sunt validae quam tuae,

Plaut. Cist. 2, 1, 20:

nihil esse tam detestabile tamque pestiferum quam voluptatem,

Cic. Sen. 12, 41:

neque tam condenso corpore nubes esse queunt quam sunt lapides, neque autem tam tenues quam nebulae,

Lucr. 6, 101.—Virtually negative:

quod enim tam infidum mare quam blanditiae principum? ( = nullum tam infidum mare, etc.),

Plin. Pan. 66. — With comp. pregn. (very rare): istam dextram non tam in bellis et proeliis quam in promissis et fide firmiorem, i. e. whose superior trustworthiness is not so much in wars, etc., Cic. Deiot. 3, 8:

vectigal ex agro eorum capimus, quod nobis non tam fructu jucundius est, quam ultione,

Liv. 28, 39, 13. —

With quam in subst.-clause:

quicquid mali hic Pisistratus non fecerit, tam gratum est quam si alium facere prohibuerit,

Cic. Att. 8, 16, 2.—Negatively:

juris interpretatio, quae non tam mihi molesta sit propter laborem quam quod dicendi cogitationem auferat,

Cic. Leg. 1, 4, 12. —

Virtually negative: quid autem tam exiguum quam est munus hoc eorum qui consuluntur?

Cic. Leg. 1, 4, 14.—

With quam in adverb.-clause:

cupam facito tam crassam quam modioli postulant,

Cato, R. R. 21, 1:

si era mea sciat tam socordem esse quam sum,

Plaut. Cist. 4, 2, 5:

tua est imago: tam consimili'st quam potest,

id. Men. 5, 9, 4:

sororem tam similem quam lacte lacti est,

id. Mil. 2, 2, 87.—

Tam with advv.: tam... quam = as ( so)... as; negatively = not so... as.

Comparing an adv. with another adv. or adverb. clause: satin' istuc mihi exquisitum est...? Ar. Tam satis quam numquam hoc invenies secus, with as full certainty as that you will never find this otherwise, Plaut. Capt. 3, 4, 106.—Virtually negative:

quis umquam obeundi negotii studio tam brevi tempore tot loca adire potuit, quam celeriter Cn. Pompejo duce tanti belli impetus navigavit?

Cic. Imp. Pomp. 12, 34. —After quam:

nam dictaturam quam pertinaciter ei deferebat populus, tam constanter repulit,

Vell. 2, 89, 5 (the repetition of the adverb is especially frequent in tam diu... quam diu; v. tamdiu).—

The adverb understood after quam: sed tu novisti fidicinam? Tr. Tam facile quam me (quam facile me novi), Plaut. Ep. 3, 4, 72:

tam facile vinces quam pirum volpes comest,

id. Most. 3, 1, 26:

tam hercle certe quam ego ted, ac tu me vides,

id. Merc. 1, 2, 77:

tam audacter (ibis intro) quam domum ad te,

id. Truc. 1, 2, 109:

tam facile quam tu arbitraris,

Cic. Div. 1, 6, 10:

tam cito evertetur quam navis, etc.,

id. Rep. 1, 34, 51:

nihil tam cito redditur quam a speculo imago,

Sen. Q. N. 1, 4, 2. —

Negatively: (ira) quia non tam cito in alium quam vult erumpit,

Sen. Ira, 1, 19, 4.—Virtually negative (very freq.):

quasi vero quidquam sit tam valde, quam nihil sapere, vulgare,

Cic. Div. 2, 39, 81. — With sup. adv.: quam potes tam verba confer maxime ad compendium = as much as you can (hence the idiomatic expression: quam maxime = as much as possible), Plaut. Mil. 3, 1, 184. —

With verbs: tam... quam = as much... as, as well... as; negatively: non tam... quam, not so much... as.

One verb compared with another:

nam quod edit tam duim quam perduim,

for what he can eat I would give as much as lose, Plaut. Aul. 4, 6, 6:

vellem tam domestica ferre possem quam ista contemnere,

Cic. Att. 13, 20, 4:

utinam tam non pigeat ista facere quam non displicebit,

Quint. 2, 5, 17:

Tyrus et ipsa tam movetur quam diluitur,

Sen. Q. N. 6, 26, 5.—Negatively:

fit quoque enim interdum ut non tam concurrere nubes frontibus adversis possint quam de latere ire,

Lucr. 6, 115.—

The same verb repeated or understood after quam; the compared terms being,

Nouns or pronouns: tam mihi quam illi libertatem hostilis eripuit manus;

tam ille apud nos servit quam ego hic apud te servio,

Plaut. Capt. 2, 2, 61:

tam hic scit me habere (pecuniam) quam egomet (i. e. scio),

id. Aul. 3, 6, 12:

quam tu filium tuum, tam me pater me meus desiderat,

id. Capt. 2, 2, 6:

tam huic loqui licere oportet quam isti,

id. Cas. 2, 6, 58:

tam tibi istuc credo quam mihi,

id. Ep. 1, 2, 25:

haec tibi tam sunt defendenda quam moenia,

Cic. Ac. 2, 44, 137:

tam moveor quam tu, Luculle,

id. ib. 2, 46, 141:

tamque id... tuendum conservandumque nobis est quam illud, etc.,

id. Off. 3, 4, 17: amurcam periti agricolae tam in doliis condunt quam oleum aut vinum ( as well as), Varr. R. R. 1, 61:

tam natura putarem vitam hominis sustentari quam vitis, quam arboris,

Cic. Tusc. 1, 24, 56:

sicut pueris, qui tam parentibus amissis flebunt quam nucibus,

Sen. Ira. 1, 12, 4:

meliorque tam sibi quam aliis faciendus (est),

id. ib. 1, 15, 1:

tam solstitium quam aequinoctium suos dies rettulit (i. e. solstitium tam rettulit dies quam rettulit aequinoctium),

id. Q. N. 3, 16, 3:

quoniam orationis tam ornatus quam perspicuitas aut in singulis verbis est aut in pluribus positus (i. e. ornatus tam positus est quam perspicuitas),

Quint. 8, 3, 15. — This construction passes into mere co - ordination: tam vera quam falsa cernimus, as well... as, almost = both... and, Cic. Ac. 2, 34, 111: repentina res, quia quam causam nullam tam ne fidem quidem habebat ( = ut causam nullam, sic ne fidem quidem; cf.

sic),

Liv. 8, 27, 10; so Sall. J. 31, 16; id. H. 1, 41, 24 Dietsch; cf. Liv. 33, 17, 9; Sen. Q. N. 4, 13, 4. —

Negatively: non tam meapte causa Laetor quam illius,

Ter. Heaut. 4, 3, 8:

nihil est quod tam obtundat elevetque aegritudinem... quam meditatio condicionis humanae,

Cic. Tusc. 3, 16, 34:

quae compararat non tam suae delectationis causa quam ad invitationes adventusque nostrorum hominum,

id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

cujus me facti paenituit non tam propter periculum meum quam propter vitia multa quae,

id. Fam. 7, 3, 2:

qua nulla in re tam utor quam in hac civili et publica,

id. Att. 2, 17, 2:

neque eos tam istius hominis perditi subita laetitia quam hominis amplissimi nova gratulatio movebat,

id. Verr. 1, 8, 21:

Iliensibus Rhoeteum addiderunt, non tam ob recentia ulla merita quam originum memoria,

Liv. 38, 39, 10.—

Object-inff.:

qualis est istorum oratio qui omnia non tam esse quam videri volunt,

Cic. Ac. 2, 14, 44:

quid enim tam pugnat, quam non modo miserum, sed omnino quidquam esse qui non sit,

id. Tusc. 1, 7, 13:

virtute ipsa non tam multi praediti esse quam videri volunt,

id. Lael. 26, 98.—

Subject-inff. or dependent clauses:

ego illud argentum tam paratum filio Scio esse, quam me hunc scipionem contui ( = tam scio, argentum paratum esse, quam scio me, etc.),

Plaut. As. 1, 1, 109:

Parmenonis tam scio esse hanc techinam quam me vivere,

Ter. Eun. 4, 4, 51:

tam teneor dono quam si dimittar onustus,

Hor. Ep. 1, 7, 18:

Acrisium Tam violasse deum quam non agnosse nepotem Paenitet,

Ov. M. 4, 613:

tam perdis operam cum illi irasceris, quam cum illum alteri precaris iratum,

Sen. Ira, 2, 30, 2.—Negatively (so most freq.):

nihil est quod tam deceat quam in omni re gerenda servare constantiam,

Cic. Off. 1, 34, 125:

eundum igitur est, nec tam ut belli quam ut fugae socii simus,

id. Att. 9, 2, a, 3:

nec tam quaerendum est, dolor malumne sit, quam firmandus animus ad dolorem ferendum,

id. Tusc. 2, 12, 28:

non tam ut prosim causis elaborare soleo, quam ut ne quid obsim,

id. Or. 2, 72, 295:

cum ego te non tam vitandi laboris mei causa quam quia tua id interesse arbitrarer, hortatus essem,

id. Top. 1, 2:

auxilia convenerant non tam Vejentium gratia concitata, quam quod in spem ventum erat, etc.,

Liv. 2, 44, 7:

Boji defecerunt, nec tam ob veteres in populum Romanum iras, quam quod, etc.,

id. 21, 25, 2. — So with causal clauses, Cic. Div. in Caecil. 7, 24; id. Or. 3, 30, 119; id. Sest. 64, 135; Liv. 8, 19, 3. —

With quam in adverb.-clause:

tam confido quam poti'st,

Plaut. Stich. 3, 2, 1; and in Cicero's epistolary style, tam esse with predicative force (like ita esse, sic esse;

v. sic): atque ego haec tam esse quam audio non puto ( = tam male esse),

Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 9.—

Tam with a neg. is sometimes followed by sed with an independent clause, instead of a comp. clause:

quidam autem non tam id reprehendunt, si remissius agatur, sed tantum studium tamque multam operam ponendam in eo non arbitrantur,

Cic. Fin. 1, 1, 1 Madv. ad loc.; cf.:

quae (suaviloquentia) quidem non tam est in plerisque... sed est ea laus eloquentiae certe maxima,

id. Brut. 15, 58.—

With esse and predic. noun:

tam ea est quam poti'st nostra erilis concubina,

Plaut. Mil. 2, 5, 47:

equidem tam sum servos quam tu,

id. Capt. 3, 4, 11:

tam ego homo sum quam tu,

id. As. 2, 4, 83:

nam id nobis tam flagitium'st quam illa Non facere,

Ter. Ad. 3, 3, 68:

tam es tu judex quam ego senator,

Cic. Rab. Post. 7, 17:

tam sum amicus rei publicae quam qui maxime,

id. Fam. 5, 2, 6.—With prep. and its case as predicate:

tam hoc quidem tibi in proclivi quam imber quando pluit,

Plaut. Capt. 2, 2, 86:

qui non defendit, nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio quam si parentes, etc., deserat,

Cic. Off. 1, 7, 23. —

Negatively: nihil est tam contra naturam quam turpitudo,

Cic. Off. 3, 8, 35. —

With quasi in place of quam:

tam a me pudica est quasi soror mea sit,

Plaut. Curc. 1, 1, 51. —

Quam... tam with compp. = quanto... tanto or quo... eo (ante-class. and poet.): quam magis aerumna urget, tam magis ad malefaciendum viget, Enn. ap. Quint. 9, 3, 15 (Trag. Rel. v. 303 Vahl.):

quam magis adspecto, tam magis est nimbata,

Plaut. Poen. 1, 2, 138:

magis quam id reputo, tam magis uror quae meus filius turbavit,

id. Bacch. 5, 1, 5:

quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,

id. As. 1, 3, 6:

quo quaeque magis sunt aspera semina eorum, Tam magis in somnis eadem saevire necessust,

Lucr. 4, 999:

quae quanto magis inter se perplexa coibant, Tam magis expressa ea quae mare... efficerent,

id. 5, 453:

tam magis illa fremens et tristibus effera flammis, Quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,

Verg. A. 7, 787.—With quanto for quam:

quanto magis aetheris aestus cogebant terram, Tam magis, etc.,

Lucr. 5, 484. —With rel. adv. for quam:

verum ubicumque magis denso sunt agmine nubes, tam magis hinc... fremitus fit,

Lucr. 6, 99. — Ellips. of tam:

quam magis specto. minus placet mihi hominis facies,

Plaut. Trin. 4, 2, 19.—

Quam... tam with superll. = quanto... tanto or quo... eo (mostly anteclass.; cf.

the class.: ut quisque maxime... ita maxime): quam citissime conficies, tam maxime expediet,

Cato, R. R. 64 (65):

oleum quam diutissime in amurca erit, tam deterrimum erit,

id. ib. 64 (65):

quam acerbissima olea oleum facies, tam oleum optumum erit,

id. ib. 65 (66): quam plurimum [p. 1837] erit, tam citissime canus fiet, id. ib. 157 (158) med.:

quam ad probos propinquitate proxume te adjunxeris, tam optumum est,

Plaut. Aul. 2, 2, 59:

quam maxime huic vana haec suspicio erit, tam facillime patris pacem in leges conficiet suas,

Ter. Heaut. 5, 2, 44:

quam vos facillime agitis, quam estis maxume Potentes, dites, fortunati, nobiles: tam maxime vos aequo animo aequa noscere Oportet,

id. Ad. 3, 4, 56:

quam paucissimos reliqueris, tam optimi fiunt in alendo,

Varr. R. R. 2, 9:

quam quisque pessume fecit, tam maxume tutus est,

Sall. J. 31, 14. —

With quam in immediate succession (to be distinguished from the conj. tamquam, as if):

nam, si a mare abstinuissem, tam quam hoc uterer ( = tam illo uterer quam hoc),

Plaut. Mil. 4, 7, 26:

tam quam proserpens bestia (iste) est bilinguis et scelestus ( = tam bilinguis quam, etc.),

id. Fers. 2, 4, 28: esne tu huic amicus? To. Tam quam di omnes qui caelum colunt, id. ib. 4, 4, 32: vide, homo ut hominem noveris. Sy. Tam quam me, id. Trin. 4, 2, 68: nostine? Da. Tam quam te, Ter. Phorm. 1, 2, 15 (for tam diu, with or without quam, quam diu, etc., v. tamdiu).

With a comp. clause understood.

With a comp. clause to be supplied from a preceding sentence:

quae faciliora sunt philosophis... quia tam graviter cadere non possunt (sc. quam alii),

Cic. Off. 1, 21, 73:

cur corporis curandi causa quaesita sit ars, animi autem medicina nec tam desiderata sit..., nec tam culta (i. e. quam corporis medicina),

id. Tusc. 3, 1, 1:

nihil umquam tam eleganter explicabunt (i. e. quam Plato),

id. ib. 1, 23, 55:

non conturbat me expectatio tua, etsi nihil est eis, qui placere volunt, tam adversarium,

id. Ac. 2, 4, 10:

sed ea (plebs) nequaquam tam laeta Quinctium vidit (i. e. quam ejus amici),

Liv. 3, 26, 12: nec minora consequi potuit (Maecenas);

sed non tam concupivit (sc. quam Agrippa),

Vell. 2, 88, 2: nec tibi tam longis opus est ambagibus usquam, nec me tam multam hic operam consumere par est (i. e. quam consumere opus sit, si haec tractare velim), Lucr 6, 1079; so, tam gratia est (colloq.) = non accipio, sed tam gratia est quam esset si acciperem, I thank you just as much; no, thank you:

bene vocas (ad prandium): tam gratia'st,

Plaut. Men. 2, 3, 36: cenabis apud me. Ep. Locata'st opera nunc quidem:

tam gratia'st,

id. Stich. 3, 2, 18: quin tu, quidquid opus'st, audacter imperas? Ps. Tam gratia'st. Bene est tibi;

nolo tibi molestos esse nos,

id. Ps. 2, 4, 23 (in this formula, however, tam is explained by some as a shortened form for tamen; cf. Brix ad Plaut. Men. 386, and v. IV. infra).—

With a general comp. clause understood ( = sic, ita), so ( so much) as I do, as you do, as he did, as I said before, as he is, as you are, etc.

With adjj.: ut vos servem sedulo, quos tam grandi sim mercatus pecunia, have bought you at so high a price, i. e. as I have, Plaut. Capt. 2, 2, 8: qui nummi exciderunt quod terram sic obtuere? quid vos maestos tam tristisque conspicor? (sc. as I do, as you are), id. Bacch. 4, 4, 17:

equidem miror, tam catam, tam doctam te et bene eductam, non scire stulte facere,

id. Most. 1, 3, 29:

ordine cum videas tam certo multa creari,

Lucr. 5, 735:

deus ille fuit qui ista in tam tranquillo et tam clara luce locavit,

id. 5, 12:

quorsum igitur tam multa de voluptate?

Cic. Sen. 12, 44:

ut mihi quidem, qui tam magno animo fuerit innocens damnatus esse videatur,

id. Tusc. 1, 42, 100:

inter ista tam magnifica verba tamque praeclara,

id. Fin. 2, 23, 77:

quis est qui complet aures meas tantus et tam dulcis sonus?

as I hear, id. Rep. 6, 18, 18:

tollite hanc: nullam tam pravae sententiae causam reperietis,

id. Phil. 14, 1, 3: et tamen veremur ut hoc quod a tam multis perferatur natura patiatur? ( as it is, sc. suffered), id. Tusc. 2, 20, 46:

ut tam in praecipitem locum non debeat se sapiens committere,

id. Ac. 2, 21, 68:

tam necessario tempore, tam propinquis hostibus,

at so urgent a time as this, Caes. B. G. 1, 16, 6:

supra triginta quinque milia hostium fuerant, ex quibus tam exigua pars pugnae superfuit,

Liv. 39, 31, 14:

tam constantem defensionem Scipionis universus senatus comprobavit,

Val. Max. 3, 7, 1: ceterum... ne tam praeclara lex... oblitteraretur, id. 2, 8, 1:

qui tam crudelem tyrannum occideret,

id. 3, 1, 2:

ne illo quidem tam misero tamque luctuoso tempore civitas nostra virtutis suae oblita est,

id. 3, 2, 7:

tam contraria est pestis,

Plin. 8, 38, 57, § 136:

tam parvo distat ibi tanta rerum naturae diversitas,

id. 5, 11, 12, § 65; so, tamne (cf. sicine):

tamne indignus videar?

Plaut. Merc. 1, 2, 77.—And with sup.:

nondum erat vestris tam gravissimis tamque multis judiciis concisus,

of so great weight, Cic. Phil. 12, 5, 11.—

With advv.:

alienus quom ejus incommodum tam aegre feras, quid me patrem par facere est?

Plaut. Capt. 1, 2, 37:

quid est negotii quod tu tam subito domo abeas?

id. Am. 1, 3, 4:

unde ego nunc tam subito huic argentum inveniam miser?

Ter. Phorm. 3, 3, 1:

quia (anima cum corpore) tam conjuncta atque leniter apta'st,

Lucr. 5, 559:

jam mallem Cerberum metueres quam ista tam inconsiderata diceres,

Cic. Tusc. 1, 6, 12:

ista tam aperte et per versa et falsa,

id. Ac. 2, 18, 60:

cum ex co quaereretur cur tam diu vellet esse in vita,

id. Sen. 5, 13:

me pudet tam cito de sententia esse dejectum,

id. Tusc. 2, 5, 14:

etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

id. Fin. 5, 11, 31:

an melius fuerit rationem non dari omnino, quam tam munifice et tam largiter,

as I have shown, id. N. D. 3, 27, 69:

nam quod jus civile tam vehementer amplexus es,

id. Or. 1, 55, 274:

quid tu, inquit, tam mane?

id. Rep. 1, 9, 14: cur hunc tam temere ( as mentioned before) quisquam ab officio discessurum judicaret? Caes. B. G. 1, 40:

quod sua victoria tam insolenter gloriarentur,

id. ib. 1, 14:

cum tam procul a finibus Macedoniae absint,

Liv. 39, 27, 6: non digna exempla quae tam breviter ( as I am going to do) nisi majoribus urgerer, referrentur, Val. Max. 2, 7, 5:

qualis esset quem tam diu tamque valde timuissent,

Nep. Eum. 11, 2; and with sup.: tam maturrime comparavisse, Cato ap. Charis. p. 184 P.—With adverb. abl.: tam crepusculo fere ut amant, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 7, 77; cf.:

tam vesperi,

Ter. Heaut. 1, 1, 15; v. III. B. 3. infra.—

With verbs:

ut, ni meum gnatum tam amem, tua jam virgis latera lacerentur probe,

Plaut. Bacch. 4, 5, 10:

quid, cedo, te, obsecro, tam abhorret hilaritudo?

id. Cist. 1, 1, 55:

quid tam properas?

id. Pers. 4, 6, 11:

cum te video nostrae familiae Tam ex animo factum velle ( = te tam velle nostrae familiae ex animo factum),

Ter. Ad. 5, 7, 21:

age, quaeso, ne tam obfirma te, Chreme,

id. Heaut. 5, 5, 8:

non pol temere'st quod tu tam times,

id. Phorm. 5, 8 (9), 9: Sy. Eamus, namque hic properat in Cyprum. Sa. Ne tam quidem, implying a corresponding gesture, id. Ad. 2, 4, 14:

quam si explicavisset, non tam haesitaret,

i. e. as he does, Cic. Fin. 2, 6, 18.—Sometimes with an adv. to be supplied:

quid ergo hanc, quaeso, tractas tam ( = tam male, or implying a corresponding gesture),

Plaut. Cas. 4, 4, 31:

Graecos in eo reprehendit quod mare tam secuti sunt ( = tam vulgo. or tam temere),

Cic. Att. 6, 2, 3; cf. id. Q. Fr. 1, 2, 3, § 9; v. I. C. 2. d, supra. — With esse and predic. noun:

numquam ego te tam esse matulam credidi,

Plaut. Pers. 4, 3, 72.—

Preceded and strengthened by a demonstrative adjective (order: 1. demonstr., 2. tam, 3. adjective, 4. noun; or, 1. demonstr., 2. noun, 3. tam, 4. adjective).

After hic:

etiamne haec tam parva civitas, tam procul a manibus tuis remota, praedae tibi et quaestui fuit?

Cic. Verr. 2, 3, 37, § 85:

hunc hominem tam crudelem, tam sceleratum, tam nefarium nolunt judicare,

id. ib. 2, 2, 31, §

77: hunc tamen hominem tam audacem, tam nefarium, tam nocentem,

id. Clu. 14, 42:

haec mea oratio tam longa aut tam alte repetita,

id. Sest. 13, 31:

in hoc tam exiguo vitae curriculo,

id. Arch. 11, 28:

hanc tam taetram, tam horribilem tamque infestam rei publicae pestem,

id. Cat. 1, 5, 11:

in hac tam clara re publica natus,

id. Rep. 1, 19, 31:

hanc rem publicam tam praeclare fundatam,

id. Par. 1, 2, 10:

haec tam crebra Etruriae concilia,

Liv. 5, 5, 8:

in his tam parvis atque tam nullis,

Plin. 11, 2, 1, § 2:

quorsum haec tam putida tendant,

Hor. S. 2, 7, 21:

hac tam prospera pugna nuntiata,

Curt. 3, 11, 16.—

After ille:

ille homo tam locuples, tam honestus,

Cic. Verr. 2, 4, 6, § 11: illud argentum tam praeclarum ac tam nobile, id. ib. 2, 4, 20, §

44: illud tam grave bellum,

Val. Max. 5, 6, ext. 1:

ne illo quidem tam misero tamque luctuoso tempore,

id. 3, 2, 7.—

After iste:

tamenne ista tam absurda defendes?

Cic. N. D. 1, 29, 81:

ista admonitio tua tam accurata,

id. Att. 6, 1, 20:

quae est ista tam infesta ira?

Liv. 7, 30, 15:

iste tam justus hostis, tam misericors victor,

Curt. 4, 10, 34.—

After id ipsum:

id ipsum tam mite ac tam moderatum imperium,

Liv. 1, 48, 9.—

After tot:

jacere necesse sit tot tam nobiles disciplinas,

Cic. Ac. 2, 48, 147:

tot tam valida oppida,

Liv. 5, 54, 5:

tot tam opulenti tyranni regesque,

id. 25, 24, 13:

inter tot tam effrenatarum gentium arma,

id. 21, 9, 3:

tot tam praeclaris imperatoribus uno bello absumptis,

id. 28, 28, 12; 25, 27, 13; 26, 13, 17; cf.:

cum tot ac tam validae eluctandae manus essent,

id. 24, 26, 13; 8, 12, 4.—

After hic talis:

da operam ut hunc talem, tam jucundum, tam excellentem virum videas,

Cic. Fam. 16, 21, 3.

As demonstr. adv. of intensity, correlative with ut, that, and its equivalents (qui, quin); so only with adjj. and advv. (not with verbs).

Without a negation ( = ita, adeo;

rare before the Aug. period): ni erit tam sincerum (tergum), ut quivis dicat ampullarius Optumum esse operi faciundo corium et sincerissimum,

Plaut. Rud. 3, 4, 51:

quae (maturitas) mihi tam jucunda est ut, quo propius ad mortem accedam, quasi terram videre videar,

Cic. Sen. 19, 71. de qua tam variae sunt doctissimorum hominum sententiae, ut magno argumento esse debeat, etc., id. N. D. 1, 1, 1:

ad eum pervenit tam opportuno tempore, ut simul Domitiani exercitus pulvis cerneretur, et primi antecursores Scipionis viderentur,

Caes. B. C. 3, 36:

tam parandus ad dimicandum animus, ut, etc.,

id. B. G. 2, 21:

tamen tam evidens numen rebus adfuit Romanis, ut putem, etc.,

Liv. 5, 51, 4: infimam plebem natura ipsa tam abjecto tamque imo loco collocavit ut nulla ratione erigi aut sublevari possit, Ps.-Cic. Cons. 6, 22:

tam multa sunt, tamque misera quae perferunt ut nemo sit quin mori saepissime cupiat,

id. ib. 16, 59:

quem constat tam certa acie luminum usum esse ut a Lilybaeo portu Carthaginienses egredientes classes intueretur,

Val. Max. 1, 8, ext. 14:

tam alacri animo suos ad id proelium cohortatus est ut diceret: Sic prandete, etc.,

id. 3, 2, ext. 3:

in Theophrasto tam est loquendi nitor ille divinus ( = tam divinus est) ut ex eo nomen quoque traxisse videatur,

Quint. 10, 1, 83:

(Scipio) bellum in Africam transtulit, tam lentus ut opinionem luxuriae segnitiaeque malignis daret,

Sen. Ira, 1, 11, 6; id. Q. N. 1, 15, 5:

3, 21, 1: tam parvulis in faucibus... ut non sit dubium, etc.,

Plin. 10, 29, 43, § 82:

ipsum Macedonem tam graviter palma percussit ut paene concideret,

Plin. Ep. 3, 14, 7.—

With a negation, or in a question implying a negation.

Before ut (very freq. in the class. period; cf. adeo, poet., e.g. Hor. Ep. 1, 1, 39):

numquam tam dices commode ut tergum meum Tuam in fidem committam,

Ter. Hec. 1, 2, 33:

non tam viva tamen, calidus queat ut fieri fons,

Lucr. 6, 887:

quis umquam praedo fuit tam nefarius, quis pirata tam barbarus ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 50, 146:

non sum tam stultus, ut te usura falsi gaudii frui velim,

id. Fam. 6, 12, 1:

nec, cum id faciebamus tam eramus amentes ut explorata nobis esset victoria,

id. ib. 6, 1, 3:

non essem tam inurbanus ac paene inhumanus uti in eo gravarer quod vos cupere sentirem,

id. Or. 2, 90, 365:

non puto tam expeditum negotium futurum ut non habeat aliquid morae,

id. Att. 13, 31, 1:

nec vero eram tam indoctus ignarusque rerum ut frangerer animo propter, etc.,

id. Phil. 2, 15, 37:

quis tam demens ut sua voluntate maereat?

id. Tusc. 3, 29, 71; so id. Off. 3, 20, 82; id. Tusc. 1, 1, 2; id. Phil. 3, 4, 10:

non enim proferremus vino oppressos... tam absurde, ut tum diceremus, etc.,

id. Ac. 2, 17, 53:

non se tam barbarum ut non sciret, etc.,

Caes. B. G. 1, 44, 17:

nulli sunt tam feri et sui juris affectus ut non disciplina perdomentur,

Sen. Ira, 2, 12, 3:

nemo tam divos habuit faventes, crastinum ut posset sibi polliceri,

id. Thyest. 619.—

With a negation (esp. nemo), followed by qui ( = ut is; class. and freq.); nec quisquam sit tam opulentus qui mihi obsistat in via, [p. 1838] Plaut. Curc. 2, 3, 5:

generi lenonio Numquam deus ullus tam benignus fuit, qui fuerit propitius,

id. Pers. 4, 4, 34:

an ille tam esset stultus qui mihi mille nummum crederet?

id. Trin. 4, 2, 42:

nemo inventus est tam amens, qui illud argentum tam praeclarum ac tam nobile eriperet, nemo tam audax qui posceret, nemo tam impudens qui postularet ut venderet,

Cic. Verr. 2, 4, 20, § 44:

nemo Agrigenti neque aetate tam affecta neque viribus tam infirmis fuit, qui non illa nocte surrexerit,

id. ib. 2, 4, 43, §

95: nemo est tam senex qui se annum non putet posse vivere,

id. Sen. 7, 24:

nihil tam absurde dici potest, quod non dicatur ab aliquo philosophorum,

id. Div. 2, 58, 119:

nulla gens tam immanis umquam fuit in qua tam crudelis hostis patriae sit inventus,

id. Sull. 27, 76:

quae est anus tam delira quae timeat ista?

id. Tusc. 1, 21, 48:

ecquem tam amentem esse putas qui illud quo vescatur deum esse credat?

id. N. D. 3, 16, 41:

sed neque tam docti tum erant, ad quorum judicium elaboraret, et sunt, etc.,

id. Fin. 1, 3, 7; so id. Sen. 19, 67; id. Lael. 7, 23; id. Tusc. 1, 6, 11; 1, 15, 33; 2, 17, 41; id. Sest. 14, 32; id. Fin. 2, 20, 63; id. Fam. 9, 2, 2; id. Off. 2, 5, 16:

neque tam remisso animo quisquam fuit qui ea nocte conquierit,

Caes. B. C. 1, 21:

in bello nihil tam leve est quod non magnae interdum rei momentum faciat,

Liv. 25, 18, 3:

ut nemo tam humilis esset cui non aditus ad eum pateret,

Nep. Milt. 8, 4:

ecquid esse tam saevum potest quod superet illum?

Sen. Thyest. 196. —

With a negation, followed by quin ( = ut is non;

class. and freq.): nec sacrum nec tam profanum quidquam est quin ibi ilico adsit,

Plaut. Merc. 2, 3, 27:

nihil mihi tam parvi est quin me id pigeat perdere,

id. Pers. 4, 6, 8:

nec quisquam est tam ingenio duro, neque tam firmo pectore quin sibi faciat bene,

id. As. 5, 2, 94:

numquam tam mane egredior, neque tam vesperi Domum revortor, quin te... conspicer Fodere,

Ter. Heaut. 1, 1, 15:

nil tam difficile'st quin quaerendo investigari possiet,

id. ib. 4, 2, 8:

ut nullus umquam dies tam magna tempestate fuerit, quin... solem homines viderint,

Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26:

numquam tam male est Siculis quin aliquid facete et commode dicant,

id. ib. 2, 4, 43, §

95: nemo est tam afflictus quin possit navare aliquid et efficere,

id. Fam. 6, 1, 7:

ut nemo tam ferus fuerit, quin ejus causam lacrimarit,

Nep. Alcib. 6, 4.

Tam, ante-class., sometimes = tamen:

antiqui tam etiam pro tamen usi sunt,

Fest. p. 360: bene cum facimus, tam male cupimus...; quamquam estis nihili, tam ecastor simul vobis consului, Titin. ap. Fest. l. l.; so,

etsi illi aliter nos faciant quam aequom sit, tam pol noxiae nequid magis sit... nostrum officium meminisse decet,

Plaut. Stich. 1, 1, 44 Fleck., Ritschl:

tam si nihil usus esset, jam non dicerem,

id. Merc. 4, 3, 32 Ritschl; v. Prol. Trin. p. 14 ib.; Brix ad Plaut. Men. 2, 3, 36; Curt. in Rhein. Mus. 6, 84; 6, 93; but cf. contra, Corss. Beitr. p. 272 sqq.

In the dialect of Praeneste: tam modo, just now ( = modo): ilico hic ante ostium;

Tam modo, inquit Praenestinus,

Plaut. Trin. 3, 1, 8 Brix ad loc.; cf. Fest. s. v. tammodo, p. 359; Ritschl, opusc. 2, 372.

ut or ŭtī (old form ŭtei, C. I. L. 1, 196, 4 sq.; 1, 198, 8 et saep.), adv. and conj. [for quoti or cuti, from pronom. stem ka-, Lat. quo-, whence qui, etc., and locat. ending -ti of stem to-, whence tum, etc.].

As adv. of manner.

Interrog. = quomodo, how, in what way or manner.

In independent questions (colloq.; rare in class. prose; not in Cic.): De. Quid? ut videtur mulier? Ch. Non, edepol, mala. De. Ut morata'st? Ch. Nullam vidi melius mea sententia, Plaut. Merc. 2, 3, 56 sq.:

salve! ut valuisti? quid parentes mei? Valent?

id. ib. 5, 2, 107; id. Pers. 2, 5, 8:

ut vales?

id. Most. 2, 19, 29; 3, 2, 28; Ter. Heaut. 2, 4, 26:

ut sese in Samnio res habent?

Liv. 10, 18, 11:

ut valet? ut meminit nostri?

Hor. Ep. 1, 3, 12; id. S. 2, 8, 1.—

In exclamatory sentences (in all periods of the language): ut omnia in me conglomerat mala! Enn. ap. Non. p. 90, 14 (Trag. Rel. v. 408 Vahl.):

ut corripuit se repente atque abiit! Hei misero mihi!

Plaut. Merc. 3, 4, 76:

ut dissimulat malus!

id. ib. 5, 4, 13:

ut volupe est homini si cluet victoria!

id. Poen. 5, 5, 15: ut multa verba feci;

ut lenta materies fuit!

id. Mil. 4, 5, 4:

ut scelestus nunc iste te ludos facit!

id. Capt. 3, 4, 47:

ut saepe summa ingenia in occulto latent,

id. ib. 1, 2, 61; id. Rud. 1, 2, 75; 2, 3, 33 sq.:

ut falsus animi est!

Ter. Eun. 2, 2, 42:

heia! ut elegans est!

id. Heaut. 5, 5, 19:

fortuna ut numquam perpetua est bona!

id. Hec. 3, 3, 46; cf. id. Phorm. 5, 8, 52:

Gnaeus autem noster... ut totus jacet,

Cic. Att. 7, 21, 1:

quae ut sustinuit! ut contempsit, ac pro nihilo putavit!

id. Mil. 24, 64:

qui tum dicit testimonium ex nostris hominibus, ut se ipse sustentat! ut omnia verba moderatur, ut timet ne quid cupide... dicat!

id. Fl. 5, 12:

quod cum facis, ut ego tuum amorem et dolorem desidero!

id. Att. 3, 11, 2:

quanta studia decertantium sunt! ut illi efferuntur laetitia cum vicerint! ut pudet victos! ut se accusari nolunt! etc.,

id. Fin. 5, 22, 61:

ut vidi, ut perii! ut me malus abstulit error!

Verg. E. 8, 41:

ut melius quidquid erit pati!

Hor. C. 1, 11, 3:

ut tu Semper eris derisor!

id. S. 2, 6, 53:

o superbia magnae fortunae! ut a te nihil accipere juvat! ut omne beneficium in injuriam convertis! ut te omnia nimia delectant! ut to omnia dedecent!

Sen. Ben. 2, 13, 1:

ut me in supremis consolatus est!

Quint. 6, prooem. 11.—

In dependent questions.

With indic. (ante-class. and poet.): divi hoc audite parumper ut pro Romano populo... animam de corpore mitto, Enn. ap. Non. p. 150, 6 (Ann. v. 215 Vahl.): edoce eum uti res se habet, Plaut. [p. 1940] Trin. 3, 3, 21:

hoc sis vide ut avariter merum in se ingurgitat,

id. Curc. 1, 2, 33:

hoc vide ut dormiunt pessuli,

id. ib. 1, 2, 66:

illud vide os ut sibi distorsit carnufex,

Ter. Eun. 4, 4, 3:

vide ut otiosus it, si dis placet,

id. ib. 5, 3, 10:

illud vide, Ut in ipso articulo oppressit,

id. Ad. 2, 2, 21; 3, 5, 3:

viden ut faces Splendidas quatiunt comas?

Cat. 61, 77:

viden ut perniciter exiluere?

id. 62, 8:

adspicite, innuptae secum ut meditata requirunt,

id. 62, 12:

aspice, venturo laetantur ut omnia saeclo! (= omnia laetantia),

Verg. E. 4, 52 Forbig. ad loc.:

nonne vides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur,

id. G. 1, 56; id. E. 5, 6; id. A. 6, 779. —

With subj. (class.):

nescis ut res sit, Phoenicium,

Plaut. Ps. 4, 4, 1:

oppido Mihi illud videri mirum, ut una illaec capra Uxoris dotem simiae ambadederit,

id. Merc. 2, 1, 16:

nam ego vos novisse credo jam ut sit meus pater,

id. Am. prol. 104:

narratque ut virgo ab se integra etiam tum siet,

Ter. Hec. 1, 2, 70:

tute scis quam intimum Habeam te, et mea consilia ut tibi credam omnia,

id. Eun. 1, 2, 48:

videtis ut omnes despiciat, ut hominem prae se neminem putet, ut se solum beatum se solum potentem putet?

Cic. Rosc. Am. 46, 135:

videtisne ut Nestor de virtutibus suis praedicet?

id. Sen. 10, 31; id. Rosc. Am. 24, 66:

credo te audisse ut me circumsteterint, ut aperte jugula sua pro meo capite P. Clodio ostentarint,

id. Att. 1, 16, 4:

videte ut hoc iste correxerit,

id. Verr. 2, 1, 45, § 115:

docebat ut omni tempore totius Galliae principatum Aedui tenuissent,

Caes. B. G. 1, 43:

veniat in mentem, ut trepidos quondam majores vestros... defenderimus,

Liv. 23, 5, 8:

aspice quo submittat humus formosa colores,

Prop. 1, 2, 9:

infinitum est enumerare ut Cottae detraxerit auctoritatem, ut pro Ligario se opposuerit,

Quint. 6, 5, 10:

vides ut alta stet nive candidum Soracte,

Hor. C. 1, 9, 1:

nonne vides, ut... latus et malus Antennaeque gemant,

id. ib. 1, 14, 3 Orell. ad loc.:

audis... positas ut glaciet nives Puro numine Juppiter,

id. ib. 3, 10, 7; id. S. 1, 8, 42; 2, 3, 315; Verg. A. 2, 4; Tib. 2, 1, 26; Prop. 2, 34 (3, 32), 57:

mirum est ut animus agitatione motuque corporis excitetur,

Plin. Ep. 1, 6, 2.—

Relative adverb of manner = eo modo quo, as.

Without demonstr. as correlatives: ut aiunt, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 101 Mull. (fr inc. l. 10 Vahl.):

ego emero matri tuae Ancillam... forma mala, ut matrem addecet familias,

Plaut. Merc. 2, 3, 79:

apparatus sum ut videtis,

id. ib. 5, 2, 10:

verum postremo impetravi ut volui,

id. Mil. 4, 5, 5:

ero ut me voles esse,

id. Capt. 2, 1, 32:

faciam ut tu voles,

id. Men. 5, 9, 90: ut vales? Tox. Ut queo, id. Pers. 1, 1, 16:

ut potero feram,

Ter. And. 5, 3, 27:

faciam ut mones,

id. Hec. 4, 4, 97:

Ciceronem et ut rogas amo, et ut meretur et ut debeo,

Cic. Q. Fr. 3, 9, 9:

cupiditates quae possunt esse in eo qui, ut ipse accusator objecit, ruri semper habitarit?

id. Rosc. Am. 14, 39:

ut ex propinquis ejus audio, non tu in isto artificio callidior es, quam hic in suo,

id. ib. 17, 49:

homo demens, ut isti putant,

id. Rep. 1, 1, 1:

cumulate munus hoc, ut opinio mea fert, effecero,

id. ib. 1, 46, 70:

non ut clim solebat, sed ut nunc fit, mimum introduxisti,

id. Fam. 9, 16, 7:

Labienus, ut erat ei praeceptum, ne proelium committeret nisi, etc., monte occupato nostros exspectabat, proelioque abstinebat,

Caes. B. G. 1, 22:

cuncta ut gesta erant exposuit,

Liv. 3, 50, 4:

(Postumius) fugerat in legatione, ut fama ferebat, populi judicium,

id. 10, 46, 16:

sed, ut plerumque fit, major pars meliorem vicit,

id. 21, 4, 1:

nec temere, et ut libet conlocatur argentum, sed perite servitur,

Sen. Vit. Beat. 17, 2:

servus, ut placet Chrysippo, perpetuus mercenarius est,

id. Ben. 3, 22, 1.—Esp. parenthet., to denote that the facts accord with an assumption or supposition made in the principal sentence (= sicut):

si virtus digna est gloriatione, ut est,

Cic. Fin. 4, 18, 51:

quorum etiamsi amplecterer virtutem, ut facio, tamen, etc.,

id. Phil. 10, 9, 18:

quamvis fuerit acutus, ut fuit,

id. Ac. 2, 22, 69; cf.:

incumbite in causam, Quirites, ut facitis,

id. Phil. 4, 5, 12:

tu modo istam imbecillitatem valetudinis sustenta, ut facis,

id. Fam. 7, 1, 5:

satis enim erat, probatum illum esse populo Romano, ut est,

id. Phil. 1, 15, 37.—

With the correlative ita or sic: VTI LEGASSIT SVPER PECVNIA TVTELAVE SVAE REI, ITA IVS ESTO, Leg. XII. Tab. 5, fr. 3: alii, ut esse in suam rem ducunt, ita sint;

ego ita ero ut me esse oportet,

Plaut. Men. 5, 6, 24 sq.:

sic sum ut vides,

id. Am. 2, 1, 57:

omnes posthabui mihi res, ita uti par fuit,

Ter. Phorm. 5, 8, 15:

ut viro forti ac sapienti dignum fuit, ita calumniam ejus obtrivit,

Cic. Caecin. 7, 18.—In partic. with a superlative belonging to the principal sentence, attracted to the relative clause:

haec ut brevissime dici potuerunt, ita a me dicta sunt (= ita breviter dicta sunt ut dici potuerunt),

Cic. de Or. 2, 41, 174.—So ut qui, with sup.:

te enim semper sic colam et tuebor ut quem diligentissime,

Cic. Fam. 12, 62 fin.; without sic or ita:

causas ut honorificentissimis verbis consequi potero, complectar,

id. Phil. 14, 11, 29:

sed exigenda est ut optime possumus,

Quint. 12, 10, 38.—And with comp.:

eruditus autem sic ut nemo Thebanus magis,

Nep. Epam. 2, 1; cf.:

ad unguem Factus homo, non ut magis alter, amicus,

Hor. S. 1, 5, 33:

cocto Chium sic convenit, ut non Hoc magis ullum aliud,

id. ib. 2, 8, 48.—

Doubled ut ut, as indefinite relative, = utcumque, in whatever manner, howsoever (mostly ante-class.; only with indic.):

gaudeo, ut ut erga me est merita,

Plaut. Am. 5, 1, 52:

age jam, utut est, etsi'st dedecori, patiar,

id. Bacch. 5, 2, 85:

utut est, mihi quidem profecto cum istis dictis mortuo'st,

id. Ps. 1, 3, 76:

utut res sese habet, pergam, etc.,

id. Most. 3, 1, 14:

non potis est pietati opsisti huic, ututi res sunt ceterae,

id. Ps. 1, 3, 36; id. Cist. 1, 1, 110:

sed ut ut haec sunt, tamen hoc faciam,

Ter. Phorm. 3, 2, 46; cf. id. ib. 3, 1, 4; id. Heaut. 1, 2, 26; id. Ad. 2, 2, 40; 4, 4, 22:

ut ut est res, casus consilium nostri itineris judicabit,

Cic. Att. 15, 25 B. and K. (dub.;

v. Orell. ad loc.): sed ut ut est, indulge valetudini tuae,

id. Fam. 16, 18, 1 dub. (al. ut est).—

Causal, as, = prout, pro eo ut.

Introducing a general statement, in correspondence with the particular assertion of the principal clause, ut = as, considering... that, in accordance with:

atque, ut nunc sunt maledicentes homines, uxori meae mihique objectent, lenociniam facere,

Plaut. Merc. 2, 3, 75:

ut aetas mea est, atque ut huic usus facto est,

id. Men. 5, 2, 1:

haud scio hercle ut homo'st, an mutet animum,

Ter. Phorm. 5, 2, 9:

praesertim, ut nunc sunt mores,

id. ib. 1, 2, 5:

atque ille, ut semper fuit apertissimus, non se purgavit, sed, etc.,

Cic. Mur. 25, 51:

permulta alia colligit Chrysippus, ut est in omni historia curiosus,

id. Tusc. 1, 45, 108:

magnifice et ornate, ut erat in primis inter suos copiosus, convivium comparat,

id. Verr. 2, 1, 26, § 65:

Kal. Sextilibus, ut tunc principium anni agebatur, consulatum ineunt,

Liv. 3, 6, 1:

tribuni, ut fere semper reguntur a multitudine magis quam regunt, dedere plebi, etc.,

id. 3, 71, 5:

transire pontem non potuerunt, ut extrema resoluta erant, etc.,

id. 21, 47, 3.—Ellipt.:

mortales multi, ut ad ludos, convenerant (ut fit, si ludi sunt),

Plaut. Men. prol. 30:

Epicharmi, acuti nec insulsi hominis, ut Siculi,

as was natural, he being a Sicilian, Cic. Tusc. 1, 8, 15; so,

Diogenes, liberius, ut Cynicus... inquit,

id. ib. 5, 33, 92:

ceterum haec, ut in secundis rebus, segniter otioseque gesta,

Liv. 23, 14, 1.—

Reflecting the assertion to particular circumstances, etc., ut = for, as, considering:

hic Geta ut captus est servorum, non malus,

Ter. Ad. 3, 4, 34:

ut est captus hominum,

Cic. Tusc. 2, 27, 65; Caes. B. G. 4, 3: Themistocles ut apud nos perantiquus, ut apud Athenienses non ita sane vetus, in regard to us, etc., Cic. Brut. 10, 41:

Caelius Antipater, scriptor, ut temporibus illis, luculentus,

for those times, id. ib. 26, 102:

nonnihil, ut in tantis malis est profectum,

considering the unfortunate state of affairs, id. Fam. 12, 2, 2:

(orationis genus) ut in oratore exile,

for an orator, id. Or. 3, 18, 66:

multae (erant in Fabio) ut in homine Romano, litterae,

id. Sen. 4, 12:

consultissimus vir, ut in illa quisquam esse aetate poterat,

Liv. 1, 18, 1:

florentem jam ut tum res erant,

id. 1, 3, 3:

Apollonides orationem salutarem, ut in tali tempore, habuit,

id. 24, 28, 1:

Sp. Maelius, ut illis temporibus praedives,

id. 4, 13, 1: insigni, ut illorum temporum habitus erat, triumpho, id. 10, 46, 2:

Ardeam Rutuli habebant, gens ut in ea regione atque in ea aetate divitiis praepollens,

id. 1, 57, 1:

vir, ut inter Aetolos, facundus,

id. 32, 33, 9:

Meneclidas, satis exercitatus in dicendo, ut Thebanus scilicet,

Nep. Epam. 5, 2:

ad magnam deinde, ut in ea regione, urbem pervenit,

Curt. 9, 1, 14:

multum, ut inter Germanos, rationis ac sollertiae,

Tac. G. 30. —

Ut before relatives, with subj., as it is natural for persons who, like one who, since he, since they, etc.; seeing that they, etc. (not in Cic.):

non demutabo ut quod certo sciam,

seeing that I know it for certain, Plaut. Ps. 1, 5, 153:

prima luce sic ab castris proficiscuntur ut quibus esset persuasum non ab hoste, sed ab homine amicissimo consilium datum,

Caes. B. G. 5, 31, 6:

facile persuadent (Lucumoni) ut cupido honorum, et cui Tarquinii materna tantum patria esset,

Liv. 1, 34, 6:

inde consul, ut qui jam ad hostes perventum cerneret, explorato, etc., procedebat,

id. 38, 18, 7:

Philippus, ut cui de summa rerum adesset certamen, adhortandos milites ratus, etc.,

id. 33, 4, 11:

Tarquinius ad jus regni nihil praeter vim habebat, ut qui neque populi jussu, neque auctoribus patribus regnaret,

id. 1, 49, 3; 25, 23, 3:

Aequorum exercitus, ut qui permultos annos imbelles egissent, sine ducibus certis, sine imperio,

id. 9, 45, 10:

igitur pro se quisque inermes, ut quibus nihil hostile suspectum esset, in agmen Romanum ruebant,

id. 30, 6, 3; 23, 15, 4; 23, 29, 12:

omnia nova offendit, ut qui solus didicerit quod inter multos faciendum est,

as is natural in one who, since he, Quint. 1, 2, 19:

in omni autem speciali inest generalis, ut quae sit prior,

id. 3, 5, 9:

ignara hujusce doctrinae loquacitas erret necesse est, ut quae vel multos vel falsos duces habeat,

id. 12, 2, 20; 5, 14, 28; 11, 3, 53.—Rarely with participle:

ne Volsci et Aequi... ad urbem ut ex parte captam venirent,

Liv. 3, 16, 2:

gens ferox cum procul visis Romanorum signis, ut extemplo proelium initura, explicuisset aciem, etc.,

id. 7, 23, 6.—

With perinde or pro eo, with reference to several alternatives or degrees to be determined by circumstances, as, according as, to the extent that, in the measure that, etc.:

perinde ut opinio est de cujusque moribus, ita quid ab eo factum et non factum sit, existimari potest,

Cic. Clu. 25, 70:

in exspectatione civitas erat, perinde ut evenisset res, ita communicatos honores habitura,

Liv. 7, 6, 8: pro eo ut temporis difficultas aratorumque penuria tulit, Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 54, § 126.—

Transf. of local relations, like Gr. hina, where (very rare):

in eopse astas lapide, ut praeco praedicat,

Plaut. Bacch. 4, 7, 17:

flumen uti adque ipso divortio (aquae sunt),

Lucil. 8, 18 Mull.:

in extremos Indos, Litus ut longe resonante Eoa Tunditur unda,

Cat. 11, 2 sqq.; 17, 10; cf. Verg. A. 5, 329; Lucr. 6, 550 Munro ad loc.

Introducing comparative clauses of manner, = eodem modo quo, as, like.

In gen.

With sic as correlative:

haec res sic est ut narro tibi,

Plaut. Most. 4, 3, 40:

quae si ut animis sic oculis videre possemus, nemo de divina ratione dubitaret,

Cic. N. D. 2, 39, 99:

Pomponium Atticum sic amo ut alterum fratrem,

id. Fam. 13, 1, 5:

si sic ageres ut de eis egisti qui jam mortui sunt... ne tu in multos Autronios incurreres,

id. Brut. 72, 251:

sic, Scipio, ut avus hic tuus, ut ego, justitiam cole,

id. Rep. 6, 15, 15:

ut dicere alia aliis magis concessum est, sic etiam facere,

id. Quint. 11, 3, 150 (for ut... sic, in similes, v. sic, IV. 1. a.).—

With ita as correlative:

ut sementem feceris, ita metes,

Cic. Or. 2, 65, 261:

quamobrem, ut ille solebat, ita nunc mea repetat oratio populi origines,

id. Rep. 2, 1. 3:

non ut injustus in pace rex ita dux belli pravus fuit,

Liv. 1, 53, 1:

ut haec in unum congeruntur, ita contra illa dispersa sunt,

Quint. 9, 3, 39.—

With other correlatives:

in balteo tracta ex caseo ad eundem modum facito ut placentum sine melle,

Cato, R. R. 78:

encytum ad eundem modum facito uti globos,

id. ib. 80:

cum animi inaniter moveantur eodem modo rebus his quae nulla sint ut iis quae sint,

Cic. Ac. 2, 15, 47:

disputationem exponimus, eisdem fere verbis, ut disputatumque est,

id. Tusc. 2, 3, 9: scelerum caput, ut tute es item omnis censes esse' [p. 1941] Plaut. Rud. 4, 4, 55:

ut filium bonum patri esse oportet, item ego sum patri,

id. Am. 3, 4, 9:

fecisti item ut praedones solent,

Cic. Verr. 2, 4, 9, § 21:

item ut illo edicto de quo ante dixi... edixit, etc.,

id. ib. 2, 1, 45, § 117;

so with item,

id. Or. 60, 202:

is reliquit filium Pariter moratum ut pater eius fuit,

Plaut. Aul. prol. 21.—With atque:

nec fallaciam astutiorem ullus fecit Poeta atque ut haec est fabrefacta a nobis,

Plaut. Cas. 5, 1, 7.—And after aliter = than:

si aliter ut dixi accidisset,

Cic. Rep. 1, 4, 7.—

Without correlative:

rem omnem uti acta erat cognovit,

Sall. J. 71, 5:

quare perge ut instituisti,

Cic. Rep. 2, 11, 22:

apud me, ut apud bonum judicem, argumenta plus quam testes valent,

id. ib. 1, 38, 59:

miscent enim illas et interponunt vitae, ut ludum jocumque inter seria,

Sen. Vit. Beat. 12, 2:

comitetur voluptas, et circa corpus ut umbra versetur,

id. ib. 13, 5:

ut in animum ejus oratio, ut sol in oculos, incurrat,

Quint. 8, 2, 23.—

In partic.

Ut... ita or ut... sic; co-ordinate, introducing contrasted clauses.

= cum... tum, as... so, as on the one hand... so on the other, both and:

ut errare potuisti, sic decipi te non potuisse, quis non videt?

Cic. Fam. 10, 20, 2:

ut Poeni ad moenia urbis Romanae nullo prohibente se pervenisse in gloria ponebant, ita pigebat irriti incepti,

Liv. 26, 37, 6:

Dolabellam ut Tarsenses ita Laodiceni ultra arcessierunt,

Cic. Fam. 12, 13, 4:

fert sortem suam quisque ut in ceteris rebus ita in amicitiis,

Sen. Ben. 2, 28, 3.—

Concessive, = etsi... tamen, although... yet:

consul, ut fortasse vere, sic parum utiliter in praesens certamen, respondit, etc.,

Liv. 4, 6, 2:

Saguntini, ut a proeliis quietem habuerant per aliquot dies, ita non cessaverant ab opere,

id. 21, 11, 5:

ut quies certaminum erat, ita ab apparatu operum nihil cessatum,

id. 21, 8, 1:

haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta,

id. 3, 55, 15:

in agrum Nolanum exercitum traducit, ut non hostiliter statim, ita... nihil praetermissurus,

id. 23, 14, 6; 23, 34, 12:

uti longe a luxuria, ita famae propior,

Tac. Agr. 6:

ut multo infirmior, ita aliquatenus lucidior,

Quint. 10, 1, 74:

ut est utilis saepe... ita obstabit melioribus,

id. 12, 2, 12:

quod, ut optimum est, ita longe quidem, sed sequitur tamen,

id. 5, 12, 9; cf. id. 10, 1, 62.—With certe in place of ita:

ut non demens, crudelis certe videtur,

Quint. 9, 2, 91.—

Ita... ut;

in oaths or strong asseverations: ita me di amabunt ut ego hunc ausculto lubens,

Plaut. Aul. 3, 5, 22:

ita me di ament ut ego nunc non tam meapte causa Laetor quam illius,

Ter. Heaut. 4, 3, 8:

ita me di amabunt, ut nunc Menedemi vicem Miseret me,

id. ib. 4, 5, 1:

ita vivo ut maximos sumptus facio,

Cic. Att. 5, 15, 2.—So with sic:

sic me di amabunt ut me tuarum miseritum'st fortunarum,

Ter. Heaut. 3, 1, 54.—

In exemplifications.

In gen., as for example, for instance:

nam aut ipsa cognitio rei perquiritur, ut: virtus suam ne, etc., aut agendi consilium exquiritur, ut: sitne sapienti, etc.,

Cic. de Or. 3, 29, 112:

sunt bestiae in quibus inest aliquid simile virtutis, ut in leonibus, ut in canibus, in equis, etc.,

id. Fin. 5, 14, 38:

in libero populo, ut Rhodi, ut Athenis, nemo est civium qui, etc.,

id. Rep. 1, 31, 47:

qui rem publicam constituissent, ut Cretum Minos, Lacedaemoniorum Lycurgus, etc.,

id. ib. 2, 1, 2; id. Ac. 2, 24, 76; id. Inv. 2, 52, 157:

est aliquid quod dominus praestare servo debeat, ut cibaria, ut vestiarium,

Sen. Ben. 3, 21, 2:

est etiam amarum quiddam... et aere, ut illud Crassi Ego te consulem putem? etc.,

Quint. 8, 3, 89; 4, 3, 12.—Where several instances are adduced, if each of them singly is made prominent, ut is repeated with each;

if they are taken in a group, ut occurs but once, e. g. quod erant, qui aut in re publica, propter sapientiam florerent, ut Themistocles, ut Pericles, ut Theramenes, aut, qui.. sapientiae doctores essent, ut Gorgias, Thrasymachus, Isocrates, etc.,

Cic. de Or. 3, 16, 59.—

Ut si, if for instance; for example, if, etc.; with subj.:

ut si accusetur is qui P. Sulpicium se fateatur occidisse,

Auct. Her. 1, 15, 25:

ut si quis hoc velit ostendere, eum qui parentem necarit, etc.,

Cic. Inv. 2, 15, 48:

ut si qui docilem faciat auditorem, etc.,

id. ib. 1, 18, 26:

ut si qui in foro cantet,

id. Off. 1, 40, 145:

ut si quis ei quem urgeat fames venenum ponat,

Liv. 6, 40, 12; cf. Auct. Her. 2, 26, 4; 2, 27, 43; 3, 2, 2; Cic. Inv. 1, 49, 92:

ut si obsessi de facienda ad hostem deditione deliberent,

Quint. 3, 8, 23:

ut si des arma timidis et imbellibus,

id. 12, 5, 2; 5, 10, 34; 2, 4, 18; 9, 2, 79 et saep.—So with cum:

ut cum marem feminamque filios dicimus,

Quint. 9, 3, 63; 1, 6, 22; 3, 8, 30; 9, 1, 3.—

Before an appositive noun, as, the same as, like:

qui canem et felem ut deos colunt,

Cic. Leg. 1, 11, 32:

ut militiae Africanum ut deum coleret Laelius,

id. Rep. 1, 12, 18:

suam vitam ut legem praefert suis civibus,

id. ib. 1, 34, 52:

habuit (ei) honorem ut proditori, non ut amico fidem,

id. Verr. 2, 1, 15, § 38:

Hannibalem, non ut prudentem tantum virum, sed ut vatem omnium quae tum evenirent admirari,

Liv. 36, 15, 2: (Dionysium) dimisi a me ut magistrum Ciceronum non lubenter;

ut hominem ingratum non invitus,

in his capacity of, Cic. Att. 8, 10:

qui ante captas Syracusas non desciverant... ut socii fideles accepti, quos metus post captas Syracusas dediderat, ut victi a victore leges acceperunt,

Liv. 25, 40, 4:

qui et ipsum, ut ambiguae fidei virum, suspectum jam pridem habebat,

id. 24, 45, 12:

Cicero ea quae nunc eveniunt cecinit ut vates,

Nep. Att. 16:

et ipsam (virtutem) ut deos, et professores ejus ut antistites colite,

Sen. Vit. Beat. 26, 7:

hunc ut deum homines intuebuntur,

Quint. 12, 10, 65:

id ut crimen ingens expavescendum est,

id. 9, 3, 35.—

Ut si = quasi, velut si, tamquam si, as if, just as if:

mater coepit studiose... educere ita uti si esset filia,

Ter. Eun. 1, 2, 37:

Rufio tuus ita desiderabatur ut si esset unus e nobis,

Cic. Fam. 7, 20, 1:

ejus negotium sic velim suscipias ut si esset res mea,

id. ib. 2, 14, 1:

ita se gerant in istis Asiaticis itineribus ut si iter Appia via faceres,

id. Q. Fr. 1, 1, 6:

qui aliis nocent ut in alios liberales sint, in eadem sunt injustitia ut si in suam rem aliena convertant,

id. Off. 1, 14, 42; id. Opt. Gen. 4, 10:

similes sunt ut si qui gubernatorem in navigando nihil agere dicant,

like men who should say, Cic. Sen. 6, 17: similiter facere eos... ut si nautae certarent, etc., they act like sailors who, etc., id. Off. 1, 25, 87.—

Ut quisque... ita (sic), with superlatives (= eo magis... quo magis, with indefinite subjects): ut quisque est vir optimus, ita difficillime alios improbos suspicatur, the better a man is, the more difficult it is for him to, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 12:

ut quaeque res est turpissima, sic maxime et maturissime vindicanda est,

id. Caecin. 2, 7:

ut quisque (morbus) est difficillimus, ita medicus nobilissimus quaeritur,

id. Clu. 21, 57:

ut quisque te maxime cognatione... attingebat, ita maxime manus tua putabatur,

id. Verr. 2, 2, 10, § 27; id. Off. 1, 16, 50; 1, 19, 64:

nam ut quaeque forma perfectissima ita capacissima est,

Quint. 1, 10, 40.—This construction is variously modified,

With ita understood:

facillime ad res injustas impellitur ut quisque altissimo animo est,

Cic. Off. 1, 19, 65. —

With virtual superlatives:

ut quisque in fuga postremus ita in periculo princeps erat,

Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:

ut quisque optime institutus est, esse omnino nolit in vita, si, etc.,

id. Fin. 5, 20, 57.—

The superlatives omitted in either clause:

ut quisque aetate antecedit, ita sententiae principatum tenet,

Cic. Sen. 18, 64:

ut quisque aetate et honore antecedebat, ita sententiam dixit,

id. Verr. 2, 4, 64, § 143:

pro se quisque, ut in quoque erat auctoritatis plurimum, ad populum loquebatur,

id. ib. 2, 1, 27, §

68: ut quisque gradu proximus erat, ita ignominiae objectus,

Liv. 9, 6, 1:

ut quisque maxime laboraret locus, aut ipse occurrebat, aut aliquos mittebat,

id. 34, 38, 6.—And with tum = ita:

nec prodesse tantum, sed etiam amari potest, tum... ut quisque erit Ciceroni simillimus,

in proportion to his resemblance, Quint. 2, 5, 20.—

With a comparative in one of the terms:

major autem (societas est) ut quisque proxime accederet,

Cic. Lael. 5, 19.—

Without superlative, as, according as:

de captivis, ut quisque liber aut servus esset, suae fortunae a quoque sumptum supplicium est,

Liv. 3, 18, 10 (for ut quisque... ita, in temporal clauses, v. B. 3. g infra).—

Introducing a temporal clause, the principal predicate being an immediate sequence; orig. = quo tempore.

With perf. indic.

In gen., as soon as:

principio ut illo advenimus... continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 49:

ut hinc te intro ire jussi, opportune hic fit mi obviam,

Ter. And. 3, 4, 11:

ut abii abs te fit forte obviam Mihi Phormio,

id. Phorm. 4, 3, 12:

ut modo argentum tibi dedimus apud forum, recta domum Sumus profecti,

id. ib. 5, 6, 19; id. Hec. 3, 3, 5; 5, 1, 26; id. Eun. 4, 7, 12:

qui ut peroravit, surrexit Clodius,

Cic. Q. Fr. 2, 3, 2:

eumque ut salutavit, amicissime apprehendit,

id. Rep. 1, 11, 7:

qui ut huc venit... hominesque Romanos bellicis studiis ut vidit incensos, existimavit, etc.,

id. ib. 2, 13, 25; cf. id. Verr. 2, 4, 22, § 48; id. Phil. 9, 4, 9; id. Brut. 8, 30:

ut vero aquam ingressi sunt... tum utique egressis rigere omnibus corpora,

Liv. 21, 54, 9:

ut haec dicta in senatu sunt, dilectus edicitur,

id. 3, 10, 9; 23, 34, 6; 24, 44, 10.—

In oblique discourse:

Ariovistum, ut semel Gallorum copias vicerit, superbe et crudeliter imperare,

Caes. B. G. 1, 31.—

With primum, when first, as soon as ever:

atque ego, ut primum fletu represso loqui posse coepi, Quaeso inquam, etc.,

Cic. Rep. 6, 15, 15:

Siculi, ut primum videre volgari morbos, in suas quisque urbes dilapsi sunt,

Liv. 25, 26, 13: ut primum lingua coepit esse in quaestu, curam morum qui diserti habebantur reliquerunt, Quint. prooem. 13.—

Rarely of coincidence in time:

nam ut dudum adcurrimus ad Alcesimarchum... tum mi puto prae timore hic excidisse Cistellam,

Plaut. Cist. 4, 2, 46.—

Ut = ex quo tempore. since:

ut Brundusio profectus es, nullae mihi abs te sunt redditae litterae,

Cic. Att. 1, 15, 2.—

With imperf. indic.

In gen.: Fabii oratio fuit qualis biennio ante;

deinde, ut vincebatur consensu, versa ad P. Decium collegam poscendum,

Liv. 10, 22, 2:

deinde ut nulla vi perculsos sustinere poterat, Quid ultra moror, inquit, etc.,

id. 10, 28, 20:

Marcellus, ut tanta vis ingruebat mali, traduxerat in urbem suos,

id. 25, 26, 15:

ut vero... exurebatur amoenissimus Italiae ager, villaeque passim incendiis fumabant... tum prope de integro seditione accensi,

id. 22, 14, 1.— And with perf. and imperf. in co-ordinate clauses:

consules, ut ventum ad Cannas est, et in conspectu Poenum habebant,

Liv. 22, 44, 1:

ut in extrema juga ventum, et hostes sub oculis erant,

id. 22, 14, 3:

ut Poenus apparuit in collibus, et pauci... adferebant, etc.,

id. 24, 1, 6.—

Of repeated past actions, whenever:

ut quaeque pars castrorum nudata defensoribus premi videbatur, eo occurrere et auxilium ferre,

Caes. B. G. 3, 4.—

With plupf.

= postquam (rare):

ut hinc forte ea ad obstetricem erat missa,

Ter. Ad. 4, 4, 10:

ut ad mare nostrae cohortes excubuerant, accessere subito prima luce Pompejani,

Caes. B. C. 3, 63.—

In epistolary style = the Engl. perf.:

litteras scripsi... statim ut tuas legeram (= litteras nunc scribo, ut tuas legi),

Cic. Att. 2, 12, 4:

ut Athenas a. d. VII. Kal. Quinct. veneram, exspectabam ibi jam quartum diem Pomptinium (= ut veni, exspecto),

id. ib. 5, 10, 1.—

Of repeated past actions, whenever:

ut cujusque sors exciderat... alacer arma capiebat,

Liv. 21, 42, 3 dub.:

ut quisque istius animum offenderat, in lautumias statim coniciebatur,

Cic. Verr. 2, 5, 55, § 143:

ut quidque ego apprehenderam, statim accusator extorquebat e manibus,

id. Clu. 19, 52:

ut cuique erat locus attributus, ad munitiones accedunt,

Caes. B. G. 7, 81; cf.:

ut quisque arma ceperat... inordinati in proelium ruunt,

Liv. 23, 27, 5.—With ita as correl.:

ut enim quisque contra voluntatem ejus dixerat, ita in eum judicium de professione jugerum postulabatur,

Cic. Verr. 2, 3, 15, § 39.—

With fut. perf., or, in oblique discourse, plupf. subj.:

neque, ut quaeque res delata ad nos erit, tum denique scrutari locos debemus,

Cic. Or. 2, 34, 146:

traditum esse ut quando aqua Albana abundasset, tum... victoriam de Veientibus dari,

Liv. 5, 15, 11 (for ut after simul, v. simul, VI.).—

Introducing substantive clauses, that; always with subj. (cf. ut as interrog. adverb in dependent clauses, I. A. 3. supra).

In object clauses.

In clauses which, if independent, would take the imperative mood, often rendered by the Engl. infinitive.

After verbs denoting [p. 1942] to wish, request, pray, demand, or invite:

malim istuc aliis ita videatur quam uti tu, soror, te collaudes,

Plaut. Poen. 5, 4, 18:

equidem mallem ut ires,

Cic. Att. 1, 16, 8:

equidem vellem ut pedes haberent (res tuae),

id. Fam. 7, 31, 2:

volo uti mihi respondeas num quis, etc.,

id. Vatin. 7, 17:

precor (deos) ut his infinitis nostris malis contenti sint,

id. Q. Fr. 1, 3, 9:

postulo ut ne quid praejudicati afferatis,

id. Clu. 2, 5:

petebant uti equites praemitterent,

Caes. B. G. 4, 11:

tibi instat Hortensius ut eas in consilium,

Cic. Quint. 10, 34:

hoc ut aliquando fieret, instabat,

Sen. Clem. 2, 1, 2:

illum Dolabellae dixisse (= eum rogasse) ut ad me scriberet (= me rogaret), ut in Italiam quam primum venirem,

Cic. Att. 11, 7, 2:

cupio ut quod nunc natura et impetus est, fiat judicium,

Sen. Clem. 2, 2, 2:

senectutem ut adipiscantur omnes optant,

Cic. Lael. 2, 4:

exigo a me, non ut optimis par sim, sed ut malis melior,

Sen. Vit. Beat. 17, 3.—With ut ne = ne:

Trebatio mandavi, ut, si quid te eum velles ad me mittere, ne recusaret,

Cic. Fam. 4, 1, 2; Tac. H. 4, 58 fin. —Also without verb, like utinam, to express a wish;

esp. in imprecations (ante-class.): ut te cum tua Monstratione magnus perdat Juppiter,

Ter. Ad. 4, 6, 2:

ut illum di deaeque perdant,

id. Eun. 2, 3, 10; id. Heaut. 4, 6, 6.—

After verbs expressing or implying advice, suggestion, or exhortation:

ego vos hortari tantum possum ut, etc.,

Cic. Lael. 5, 17:

quod suades ut ad Quinctium scribam, etc.,

id. Att. 11, 16, 4:

tibi auctor sum ut eum tibi ordinem reconcilies,

id. Fam. 1, 9, 26:

censeo ut iter reliquum conficere pergas,

I propose, id. Or. 2, 71, 200; Caes. B. C. 1, 2; Liv. 30, 40, 4:

dixeram a principio ut sileremus,

I had advised, Cic. Brut. 42, 157:

Pompejum monebat ut meam domum metueret,

id. Sest. 64, 133:

equidem suasi ut Romam pergeret,

id. Att. 16, 8, 2:

M. Messalae et ipsi Attico dixit ut sine cura essent,

exhorted, id. ib. 16, 16, A, 5.—

After verbs expressing resolution or agreement to do something:

rus ut irem jam heri constitiveram,

Plaut. Ps. 1, 5, 136:

decrevistis ut de praemiis militum primo quoque tempore referretur,

Cic. Phil. 5, 2, 4:

constitueram ut pridie Idus Aquini manerem,

id. Att. 16, 10, 1:

statuunt ut decem millia hominum in oppidum submittantur,

Caes. B. G. 7, 21:

Hasdrubal paciscitur cum Celtiberorum principibus ut copias inde abducant,

Liv. 25, 33, 3:

illos induxisse in animum, ut superbo quondam regi, tum infesto exuli proderent (patriam),

id. 2, 5, 7; 27, 9, 9; 42, 25, 11:

ut ne plebi cum patribus essent conubia sanxerunt,

Cic. Rep. 2, 27, 63:

servitia urbem ut incenderent conjurarunt,

Liv. 4, 45, 1.—

After verbs of command or prohibition:

imperat Laelio ut per collis circumducat equites,

Liv. 28, 33, 11:

illud praecipiendum fuit ut... diligentiam adhiberemus,

Cic. Lael. 16, 60:

M. Aemilio senatus negotium dat ut Patavinorum seditionem comprimeret,

Liv. 41, 27, 3:

consul edicere est ausus ut senatus ad vestitum rediret,

Cic. Pis. 8, 18:

jubet sententiam ut dicant suam,

Plaut. Am. 1, 1, 50:

hic tibi in mentem non venit jubere ut haec quoque referret,

Cic. Verr. 2, 4, 12, § 28.—With ne:

iis praedixit, ut ne prius Lacedaemoniorum legatos dimitteret, quam ipse esset remissus,

Nep. Them. 7, 3.—

Verbs expressing permission:

atque ille legem mihi de XII. tabulis recitavit quae permittit ut furem noctu liceat occidere,

Cic. Tull. 20, 47:

concedo tibi ut ea praetereas quae, etc.,

id. Rosc. Am. 19, 54:

dabis mihi hanc veniam ut eorum... auctoritatem Graecis anteponam,

id. de Or. 1, 6, 23:

ille tibi potestatem facturus est ut eligas utrum velis,

id. Div. in Caecil. 14, 45:

illud natura non patitur ut aliorum spoliis nostras facultates augeamus,

id. Off. 3, 5, 22.—

In dependent clauses implying an aim or end.

After verbs denoting direction and inclination of the mind, care, purpose, intention, or striving:

ut plurimis prosimus enitimur,

Cic. Ac. 2, 2, 6:

facilior erit ut albam esse nivem probet quam erat Anaxagoras,

he will be more inclined, disposed, id. ib. 2, 36, 117: ne ille longe aberit ut argumento credat philosophorum, far remote from believing = not inclined, id. ib. 2, 47, 144: qui sibi hoc sumpsit ut conrigat mores aliorum, quis huic ignoscat si, who undertakes to correct, id. Verr. 2, 3, 1, § 2:

navem idoneam ut habeas diligenter videbis,

care, id. Fam. 16, 1, 2:

ille intellexit id agi atque id parari ut filiae suae vis afferretur,

id. Verr. 2, 1, 26, § 67:

pater potuit animum inducere ut naturam ipsam vinceret,

id. Rosc. Am. 19, 53:

cum senatus temptaret ut ipse gereret sine rege rem publicam,

id. Rep. 2, 12, 23:

equidem ut honore dignus essem, maxime semper laboravi,

id. Planc. 20, 50:

omni contentione pugnatum est ut lis haec capitis existimaretur,

id. Clu. 41, 116:

omnis spes ad id versa ut totis viribus terra adgrederentur,

Liv. 24, 34, 12:

omnis cura solet in hoc versari, semper ut boni aliquid efficiam dicendo,

Cic. de Or. 2, 75, 306:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8; 2, 34, 11.—

Verbs of effecting:

nec potui tamen Propitiam Venerem facere uti esset mihi,

Plaut. Poen. 2, 6:

prior pars orationis tuae faciebat ut mori cuperem,

Cic. Tusc. 1, 47, 112:

caritas annonae faciebat ut istuc... tempore magnum videretur,

id. Verr. 2, 3, 92, § 215:

sol efficit ut omnia floreant,

id. N. D. 2, 15, 41:

potest praestare ut ea causa melior esse videatur,

id. Or. 1, 10, 44:

non committam ut tibi ipse insanire videar,

id. Fam. 5, 5, 3:

di prohibeant, judices, ut hoc praesidium sectorum existimetur,

id. Rosc. Am. 52, 151:

effecisti ut viverem et morerer ingratus,

Sen. Ben. 2, 25, 1:

quibus nihil aliud actum est quam ut pudor hominibus peccandi demeretur,

id. Vit. Beat. 26, 6.—

Verbs of obtaining:

Dumnorix a Sequanis impetrat ut per fines suos Helvetios ire patiantur,

Caes. B. G. 1, 9:

quid assequitur, nisi hoc ut arent qui... in agris remanserunt,

what does he gain, Cic. Verr. 2, 3, 55, § 128:

facile tenuit ut (Chalcidis) portae sibi aperirentur,

Liv. 35, 51, 6:

vicerunt tribuni ut legem perferrent,

id. 4, 25, 13.—

Verbs of inducing and compelling:

nec ut omnia quae praescripta sunt defendamus necessitate ulla cogimur,

Cic. Ac. 2, 3, 8:

civitati persuasit ut de finibus suis exirent,

Caes. B. G. 1, 2:

exspectatione promissi tui moveor ut admoneam te,

Cic. Fam. 9, 8, 1:

Parhedrum excita ut hortum ipse conducat,

id. ib. 16, 18, 2:

ille adduci non potest ut... ne lucem quoque hanc eripere cupiat, etc.,

id. Rosc. Am. 52, 150:

impellit alios avaritia, alios iracundia ut levem auditionem pro re comperta habeant,

Caes. B. G. 7, 42:

ut de clementia scriberem, Nero Caesar, una me vox tua maxime compulit,

Sen. Clem. 2, 1, 1.—

After verbs implying duty, right, rule, condition, or possibility:

cum mihi ne ut dubitem quidem relinquatur,

not even the possibility of doubt, Cic. Ac. 2, 38, 119:

obsides inter se dent, Sequani ne itinere Helvetios prohibeant, Helvetii ut sine maleficio transeant,

Caes. B. G. 1, 9:

se ita a majoribus didicisse ut magis virtute quam dolo contenderent,

id. ib. 1, 13:

mea lenitas hoc exspectavit ut id quod latebat erumperet,

Cic. Cat. 2, 12, 27:

(natura) nobis insculpsit in mentibus, ut eos (deos) aeternos et beatos haberemus,

id. N. D. 1, 17, 45:

hoc mihi Metellus non eripuit, hoc etiam addidit ut quererer hoc sociis imperari,

he gave the additional right, id. Verr. 2, 2, 68, § 164:

ut vero conloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero liceat, quanti tandem aestimatis?

the privilege of conversing, id. Tusc. 1, 41, 98:

respondet Socrates sese meruisse ut amplissimis honoribus decoraretur,

id. Or. 1, 54, 272:

meruit ut suspendatur,

Sen. Ep. 7, 5:

quia enim non sum dignus prae te ut figam palum in parietem,

Plaut. Mil. 4, 4, 4.—So after dignus, Liv. 24, 16, 19; Quint. 8, 5, 12.—

After verbs of fearing, where ut implies a wish contrary to the fear; that not:

rem frumentariam, ut satis commode supportari posset, timere se dicebant,

Caes. B. G. 1, 39:

vereor ut satis diligenter actum sit in senatu de litteris meis,

Cic. Att. 6, 4, 2:

verebar ut redderentur,

id. Fam. 12, 19, 1:

sin homo amens diripiendam urbem daturus est, vereor ut Dolabella ipse satis nobis prodesse possit,

id. ib. 14, 14, 1:

veretur Hiempsal ut foedus satis firmum sit,

id. Leg. 2, 22, 58:

timeo ut sustineas,

id. Fam. 14, 2, 3:

o puer, ut sis vitalis, metuo, et majorum ne quis amicus Frigore te feriat,

Hor. S. 2, 1, 60.— So sometimes after video, with weakened force: vide ut sit, nearly = perhaps it is not (cf. Roby, Gr. 2, p. 280): considerabitis, vestri similes feminae sintne Romae;

si enim non sunt, videndum est, ut honeste vos esse possitis,

Cic. Fam. 14, 14, 1.—Very rarely ut stands for ne after verbs of fearing:

quia nihil minus, quam ut egredi obsessi moenibus auderent, timeri poterat,

Liv. 28, 22, 12 Weissenb. ad loc.:

ut ferula caedas meritum... non vereor,

Hor. S. 1, 3, 120 Jan. and Orell. ad loc. —