toward

an-năto (better adn-), āre, v. n.

To swim to or toward:

ei insulae crocodili non adnatant,

Plin. 8, 25, 38, § 93; Jan here reads adnant; Sil. 10, 610.—With ad:

ad manum hominis adnatare,

Plin. 9, 29, 46, § 87; 9, 10, 12, § 38.—

To swim along by or by the side of:

comes lateri adnatat,

Sen. Agam. 452.

an-nāvĭgo (better adn-), āre, v. n., to sail to or toward, to come to by ship.

Absol.:

tres (pyramides) sane conspicuae undique adnavigantibus,

Plin. 36, 12, 16, § 76.—

With quo:

quo cum adnavigāsset,

Plin. 35, 10, 36, § 11.

an-no (better adn-), āre, v. n.

To swim to, toward, or along; constr. with the dat., ad, or acc.

With dat.:

terrae,

Verg. A. 6, 358:

ei insulae crocodili non adnant,

Plin. 8, 25, 38, § 93 Jan.—

With ad:

ad litus,

Gell. 7, 8, 7.—

With acc.:

pauci milites, qui naves adnare possent,

Caes. B. C. 2, 44.— Absol.: plures adnabunt thynni, * Hor. S. 2, 5, 44.—

Trop.:

quod ubique gentium est, ad eam urbem posset adnare,

come to, approach, Cic. Rep. 2, 4.—

To swim with or along with:

pedites adnantes equis,

Tac. A. 14, 29.

anno, āre, v. a. [annus], to pass or live through a year, Macr. S. 1, 12; cf. Anna.

Anno, v. Hanno.

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

ăquĭlōnĭus, a, um, adj. [aquilo].

Northern, northerly, of the north:

quae (regio) tum est aquilonia tum australis,

Cic. N. D. 2, 19, 50 B. and K.:

hiems,

Plin. 17, 2, 2, § 12:

luna,

toward the north, id. 2, 97, 99, § 215:

loca,

id. 27, 13, 119, § 144: Aquilonius piscis, a constellation (cf. aquilonaris), Col. 11, 2, 24 and 63; Plin. 18, 26, 65, § 237.—

(Acc. to aquilo, II.) Of or pertaining to Aquilo (as a person):

proles,

i.e. Calais and Zetes, Prop. 1, 20, 25; Val. Fl. 4, 462:

pignora,

Stat. Th. 5, 432.

ar-rēpo (better, adr-), repsi, reptum, 3, v. n., to creep or move slowly to or toward something, to steal softly to, lit. and trop.; constr. with ad; post-Aug. with dat.

Lit.:

mus aut lacerta ad columbaria,

Varr. R. R. 3, 7, 3; so Plin. 35, 10, 36, § 98:

rubetae adrepentes foribus,

id. 11, 18, 19, § 62; Val. Max. 6, 8 fin. —

Trop.: sensim atque moderate ad amicitiam adrepserat, * Cic. Verr. 2, 3, 68: leniter in spem Adrepe officiosus, * Hor. S. 2, 5, 48:

qui animis muliercularum adrepit,

Tac. A. 3, 50:

occultis libellis saevitiae principis adrepit,

id. ib. 1, 74.

a-spīro ( adsp-, Baiter, Rib., Merk., K. and H.; asp-, Kayser, Halm, Müller), āvi, ātum, 1, v. n. and a.

To breathe or blow upon; constr. with ad, the dat., or absol.:

ad quae (granaria) nulla aura umida ex propinquis locis adspiret,

Varr. R. R. 1, 57:

ut ne ad eum frigus adspiret,

Cels. 2, 17:

pulmones se contrahunt adspirantes,

exhaling, Cic. N. D. 2, 55, 136:

Lenius aspirans aură,

Cat. 68, 64:

amaracus illum Floribus et dulci adspirans complectitur umbrā,

Verg. A. 1, 694: adspirant aurae in noctem, rise at or toward night, id. ib. 7, 8:

si minuma adspirat aura,

Plin. 13, 22, 43, § 124:

tibia adspirat choro,

accompanies, Hor. A. P. 204 al. —

Trop.: alicui, to be favorable to, to favor, assist (the figure taken from a fair breeze):

aspira mihi,

Tib. 2, 1, 35:

quibus aspirabat Amor,

id. 2, 3, 71:

adspirat primo fortuna labori,

Verg. A. 2, 385:

adspirate canenti,

id. ib. 9, 525:

di, coeptis adspirate meis,

Ov. M. 1, 3.—Also absol.: magno se praedicat auxilio fuisse, quia paululum in rebus difficillimis aspiravit, Auct. ad Her. 4, 34 (cf. afflo).—

To aspire to a person or thing, to desire to reach or obtain, i. e. to approach, come near (esp. with the access. idea of striving to attain to); constr. with ad, in with acc., the dat., a local adv., or absol. (class.; freq. in Cic.): qui prope ad ostium adspiraverint, Lucil. ap. Non. p. 4, 142:

quid enim quisquam ad meam pecuniam me invito aspirat? quid accedit?

Cic. Verr. 2, 1, 54 fin.; so id. Div. in Caecil. 5 fin.:

tu ad eum Ciceronem numquam aspirasti,

id. Pis. 5 fin.; so id. Fam. 7, 10:

omnes aditus tuos interclusi, ut ad me adspirare non posses,

id. Tusc. 5, 9, 27:

aspirare in curiam,

id. Verr. 2, 2, 31:

in campum,

id. Sull. 18, 52:

ne non modo intrare, verum etiam adspicere aut aspirare possim,

id. Caecin. 14; Col. 8, 14, 9:

nec equis adspirat Achillis,

Verg. A. 12, 352:

sed non incendia Colchis adspirare sinit,

Val. Fl. 7, 584.— Trop.:

sed haec ad eam laudem, quam volumus, aspirare non possunt,

arrive at, attain to, Cic. Or. 41, 140:

bellicā laude aspirare ad Africanum nemo potest,

id. Brut. 21, 84:

haec etiam in equuleum coniciuntur, quo vita non adspirat beata,

id. Tusc. 5, 5, 13; Gell. 14, 3, 10.—

In gram., to give the h sound, to aspirate (cf. aspiratio, II. B.):

consonantibus,

Quint. 1, 5, 20:

Graeci aspirare solent,

id. 1, 4, 14; Nigid. ap. Gell. 13, 6, 3.—

To breathe or blow upon, to infuse, instil; lit. and trop. ( poet. or in post-Aug. prose):

Juno ventos adspirat eunti,

sends favoring winds, Verg. A. 5, 607:

adspiravit auram quandam salutis fortuna,

Amm. 19, 6:

dictis divinum amorem,

Verg. A. 8, 373:

novam pectoribus fidem,

Claud. Fesc. 14, 16:

nobis tantum ingenii aspiret,

Quint. 4, prooem. § 5.—

To breathe or blow upon; trop. of the sea, to wash:

insula adspiratur freto Gallico,

is washed, Sol. 22.

as-sentĭor ( ads-, Fleck., B. and K., Halm, Weissenb.; ass-, Merk.), sensus, 4, v. dep. [sentio] (the act. form assentio, īre, was out of use even in the time of Varro, Varr. L. L. Fragm. ap. Gell. 2, 25, 9; cf. Spald. ad Quint. 1, 5, 55. The middle use of the word corresponds far better with its signif. than the active; for while adsentio prop. signif. only sentiendo accedere ad aliquem or aliquid, to make known one's inclination or feeling toward any object, whether in favor of or against it; the middle, assentior, = sentiendo se applicare, designates a friendly joining of one's self to any one. The act. form, adsentio, is found in Plaut. Am. 2, 2, 192; id. Rud. 4, 3, 36; Att. and Pompon. ap. Non. p. 469, 16 sq.; Verg. A. 2, 130; in Cic. only three times in epist. style (which is worthy of notice; cf. absque), Fam. 5, 2, 9; Att. 9, 9; and ad Q. Fr. 2, 1, 2; cf. Diom. p. 377 P.;

but after the time of the poets of the Aug. per. it is often found, particularly in the post-Aug. histt., together with the class. mid. form, used in like manner: assensit precibus Rhamnusia justis,

Ov. M. 3, 406; 9, 259; 14, 592 al.:

cum de aliis rebus adsentire se veteribus Gabinis diceret,

Liv. 1, 54:

Adsensere atque etc.,

Tac. H. 5, 3; id. A. 3, 51; 3, 23; Suet. Vesp. 6; Curt. 4, 13, 4; Gell. 6, 5, 5 al.), lit., to join one in opinion, to agree with; hence, to assent to, give assent, to approve, give approval; with dat. or absol.: adsensus sum homini, Lucil. ap. Prisc. p. 801:

Adsentio,

Plaut. Rud. 4, 3, 36:

adsensi sunt omnes,

Vulg. Gen. 34, 24:

cum saepissime tibi senatus maximis sit de rebus adsensus,

Cic. de Or. 1, 49, 214; id. Balb. 27:

si ulli rei sapiens adsentietur,

id. Ac. 2, 21, 67:

cui (sententiae) sunt adsensi ad unum,

id. Fam. 10, 16:

quibus (verbis) adsensi sunt in conspectu meo,

Vulg. Jer. 34, 24; ib. 2 Macc. 14, 26: in quibus adsentior sollicitam et periculosam justitiam non esse sapientis, Cic. Rep. Fragm. ap. Prisc. p. 801 P.:

sapientem, si adsensurus esset, etiam opinaturum, etc.,

id. Ac. 2, 21, 67:

verbo adsentiri,

Sall. C. 52, 1:

omnes adsensi sunt partibus dividundis,

Liv. 25, 30; 41, 24 al.:

cui non adsentior,

Quint. 9, 3, 49 Spald.:

ne adsentiri necesse esset,

Suet. Caes. 80 et saep.—So of conduct, to yield:

quam ob rem adsentire nobis,

Vulg. Dan. 13, 20.— With neutr. acc. aliquid, cetera, etc.:

non habeo autem quid tibi adsentiar,

Cic. N. D. 3, 25, 64:

vitiosum est adsentiri quidquam falsum,

id. Ac. 2, 21, 68:

cetera adsentior Crasso,

id. de Or. 1, 9, 35:

Mihi quoque adsunt testes, qui illut quod ego dicam adsentiant,

Plaut. Am. 2, 2, 192:

illud quod a te dictum est, valde tibi adsentior,

Cic. de Or. 1, 28, 126; so id. ib. 3, 48, 182.

► Pass.: is (sapiens) multa sequitur probabilia, non comprehensa neque percepta neque adsensa, sed similia veri, nor assented to as perceived by sense (cf. assensio and assensus), Cic. Ac. 2, 31, 99.—And impers.:

Bibulo adsensum est,

Cic. Fam. 1, 2.

at-trăho, traxi, tractum, 3, v. a., to draw to or toward, to attract, drag with force, draw (rare but class.; syn.: traho, duco, adduco).

Lit.: adducitur a Veneriis atque adeo attrahitur Lollius, is dragged by force, Cic. Verr. 2, 3, 25:

te ipsum putare me attractum iri, si de pace agatur,

id. Att. 10, 1, 3:

aliquem Romam,

id. Fam. 7, 10 fin.:

tribunos attrahi ad se jussit,

Liv. 29, 9 fin.:

uncus alae iniciendus paulatimque attrahendus est,

Cels. 7, 29:

magnes attrahens ferrum,

Plin. 36, 16, 25, § 128:

pulmo attrahens ac reddens animam,

id. 11, 37, 72, § 188; so,

spiritum attrahere,

Vulg. Psa. 118, 131:

vultus tuus colligit rugas et attrahit frontem,

contracts, Sen. Ben. 6, 7 al.:

quae causa attraxerit Arpos,

Verg. A. 11, 250:

sed quos fugit, attrahit unā,

Ov. M. 14, 63:

ducem Attrahite huc vinctum,

id. ib. 3, 563:

arcus,

id. R. Am. 435:

amnes attrahere auxilio sitientibus hortis,

Col. 10, 24:

attraxit eum in siccum,

Vulg. Tob. 6, 4; ib. Ezech. 32, 20:

jugum attrahere,

to draw, bear, ib. Eccli. 28, 23.—

Trop., to draw, lead, bring, move, attract, etc.:

nihil esse quod ad se rem ullam tam inliciat et tam attrahat quam ad amicitiam similitudo,

Cic. Lael. 14, 50: recepi causam Siciliae;

ea me ad hoc negotium provincia attraxit,

prompted, moved, incited, id. Verr. 2, 2, 1:

quandoquidem in partes, ait, attrahor,

I am drawn by force to take sides, Ov. M. 5, 93 (Merk., abstrahor):

discipulos,

id. F. 3, 830:

ideo attraxi te miserans,

Vulg. Jer. 31, 3.—Hence, * attractus, a, um, P. a., drawn or attracted; of the brow, contracted, knit:

frons attractior,

Sen. Ben. 4, 31.

caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:

caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,

Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.

caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:

ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,

Ov. M. 1, 5; cf.:

quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,

Lucr. 2, 1097:

boat caelum fremitu virum,

Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:

quicquid deorum in caelo regit,

Hor. Epod. 5, 1 et saep.:

lapides pluere, fulmina jaci de caelo,

Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;

so also, e caelo ictus,

Cic. Div. 1, 10, 16.—

Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—

In the lang. of augury:

de caelo servare,

to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,

de caelo fieri, of celestial signs,

to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—

Prov.:

quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,

Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:

decidere de caelo,

Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—

Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—

In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—

Meton.

Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:

cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,

to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:

hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,

Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:

caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,

Hor. Ep. 1, 11, 27.—

The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):

in hoc caelo, qui dicitur aër,

Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:

caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,

Cic. Tusc. 1, 19, 43:

pingue et concretum caelum,

id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:

caell intemperies,

Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;

Col. prooem. 1' intemperantia,

id. ib. 3:

spiritus,

Cic. Cat. 1, 6, 15:

gravitas,

id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:

varium caeli morem praediscere,

Verg. G. 1, 51:

varietas et mutatio,

Col. 11, 2, 1:

qualitas,

Quint. 5, 9, 15:

caeli solique clementia,

Flor. 3, 3, 13:

subita mutatio,

id. 4, 10, 9 al. —With adj.:

bonum,

Cato, R. R. 1, 2:

tenue,

Cic. Fat. 4, 7:

salubre,

id. Div. 1, 57, 130:

serenum,

Verg. G. 1, 260:

palustre,

Liv. 22, 2, 11:

austerum,

Plin. 18, 12, 31, § 123:

foedum imbribus ac nebulis,

Tac. Agr. 12:

atrox,

Flor. 3, 2, 2 et saep.:

hibernum,

Plin. 2, 47, 47, § 122:

austrinum,

id. 16, 26, 46, § 109:

Italum,

Hor. C. 2, 7, 4:

Sabinum,

id. Ep. 1, 7, 77; cf.:

quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,

id. ib. 1, 15, 1. —

Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:

eodem die albescente caelo,

Dig. 28, 2, 25, § 1:

vesperascente caelo,

in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—

Height:

mons in caelum attollitur,

toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.

Verg.: aequata machina caelo,

Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:

falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,

Verg. A. 6, 896.—

Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:

cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,

Cic. Tusc. 1, 22, 51:

ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,

id. ib. 1, 29, 71.—

Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:

Caesar in caelum fertur,

Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:

Pisonem ferebat in caelum,

praised, id. ib. 16, 7, 5:

te summis laudibus ad caelum extulerunt,

id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:

omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,

extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:

caelo tenus extollere aliquid,

Just. 12, 6, 2:

in caelo ponere aliquem,

id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:

Catonem caelo aequavit,

Tac. A. 4, 34:

caelo Musa beat,

Hor. C. 4, 8, 29; cf.:

recludere caelum,

id. ib. 3, 2, 22;

the opp.: collegam de caelo detraxisti,

deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:

digito caelum attingere,

to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:

caelum accepisse fatebor,

Ov. M. 14, 844:

tunc tangam vertice caelum,

Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:

caelum merere,

Sen. Suas. 1 init. —

In gen., a vault, arch, covering:

caelum camerarum,

the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:

capitis,

Plin. 11, 37, 49, § 134.

caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:

caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,

Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.

caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:

ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,

Ov. M. 1, 5; cf.:

quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,

Lucr. 2, 1097:

boat caelum fremitu virum,

Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:

quicquid deorum in caelo regit,

Hor. Epod. 5, 1 et saep.:

lapides pluere, fulmina jaci de caelo,

Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;

so also, e caelo ictus,

Cic. Div. 1, 10, 16.—

Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—

In the lang. of augury:

de caelo servare,

to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,

de caelo fieri, of celestial signs,

to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—

Prov.:

quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,

Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:

decidere de caelo,

Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—

Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—

In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—

Meton.

Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:

cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,

to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:

hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,

Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:

caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,

Hor. Ep. 1, 11, 27.—

The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):

in hoc caelo, qui dicitur aër,

Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:

caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,

Cic. Tusc. 1, 19, 43:

pingue et concretum caelum,

id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:

caell intemperies,

Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;

Col. prooem. 1' intemperantia,

id. ib. 3:

spiritus,

Cic. Cat. 1, 6, 15:

gravitas,

id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:

varium caeli morem praediscere,

Verg. G. 1, 51:

varietas et mutatio,

Col. 11, 2, 1:

qualitas,

Quint. 5, 9, 15:

caeli solique clementia,

Flor. 3, 3, 13:

subita mutatio,

id. 4, 10, 9 al. —With adj.:

bonum,

Cato, R. R. 1, 2:

tenue,

Cic. Fat. 4, 7:

salubre,

id. Div. 1, 57, 130:

serenum,

Verg. G. 1, 260:

palustre,

Liv. 22, 2, 11:

austerum,

Plin. 18, 12, 31, § 123:

foedum imbribus ac nebulis,

Tac. Agr. 12:

atrox,

Flor. 3, 2, 2 et saep.:

hibernum,

Plin. 2, 47, 47, § 122:

austrinum,

id. 16, 26, 46, § 109:

Italum,

Hor. C. 2, 7, 4:

Sabinum,

id. Ep. 1, 7, 77; cf.:

quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,

id. ib. 1, 15, 1. —

Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:

eodem die albescente caelo,

Dig. 28, 2, 25, § 1:

vesperascente caelo,

in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—

Height:

mons in caelum attollitur,

toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.

Verg.: aequata machina caelo,

Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:

falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,

Verg. A. 6, 896.—

Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:

cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,

Cic. Tusc. 1, 22, 51:

ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,

id. ib. 1, 29, 71.—

Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:

Caesar in caelum fertur,

Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:

Pisonem ferebat in caelum,

praised, id. ib. 16, 7, 5:

te summis laudibus ad caelum extulerunt,

id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:

omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,

extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:

caelo tenus extollere aliquid,

Just. 12, 6, 2:

in caelo ponere aliquem,

id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:

Catonem caelo aequavit,

Tac. A. 4, 34:

caelo Musa beat,

Hor. C. 4, 8, 29; cf.:

recludere caelum,

id. ib. 3, 2, 22;

the opp.: collegam de caelo detraxisti,

deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:

digito caelum attingere,

to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:

caelum accepisse fatebor,

Ov. M. 14, 844:

tunc tangam vertice caelum,

Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:

caelum merere,

Sen. Suas. 1 init. —

In gen., a vault, arch, covering:

caelum camerarum,

the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:

capitis,

Plin. 11, 37, 49, § 134.

caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:

caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,

Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.

caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:

ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,

Ov. M. 1, 5; cf.:

quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,

Lucr. 2, 1097:

boat caelum fremitu virum,

Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:

quicquid deorum in caelo regit,

Hor. Epod. 5, 1 et saep.:

lapides pluere, fulmina jaci de caelo,

Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;

so also, e caelo ictus,

Cic. Div. 1, 10, 16.—

Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—

In the lang. of augury:

de caelo servare,

to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,

de caelo fieri, of celestial signs,

to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—

Prov.:

quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,

Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:

decidere de caelo,

Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—

Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—

In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—

Meton.

Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:

cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,

to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:

hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,

Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:

caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,

Hor. Ep. 1, 11, 27.—

The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):

in hoc caelo, qui dicitur aër,

Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:

caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,

Cic. Tusc. 1, 19, 43:

pingue et concretum caelum,

id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:

caell intemperies,

Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;

Col. prooem. 1' intemperantia,

id. ib. 3:

spiritus,

Cic. Cat. 1, 6, 15:

gravitas,

id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:

varium caeli morem praediscere,

Verg. G. 1, 51:

varietas et mutatio,

Col. 11, 2, 1:

qualitas,

Quint. 5, 9, 15:

caeli solique clementia,

Flor. 3, 3, 13:

subita mutatio,

id. 4, 10, 9 al. —With adj.:

bonum,

Cato, R. R. 1, 2:

tenue,

Cic. Fat. 4, 7:

salubre,

id. Div. 1, 57, 130:

serenum,

Verg. G. 1, 260:

palustre,

Liv. 22, 2, 11:

austerum,

Plin. 18, 12, 31, § 123:

foedum imbribus ac nebulis,

Tac. Agr. 12:

atrox,

Flor. 3, 2, 2 et saep.:

hibernum,

Plin. 2, 47, 47, § 122:

austrinum,

id. 16, 26, 46, § 109:

Italum,

Hor. C. 2, 7, 4:

Sabinum,

id. Ep. 1, 7, 77; cf.:

quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,

id. ib. 1, 15, 1. —

Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:

eodem die albescente caelo,

Dig. 28, 2, 25, § 1:

vesperascente caelo,

in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—

Height:

mons in caelum attollitur,

toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.

Verg.: aequata machina caelo,

Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:

falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,

Verg. A. 6, 896.—

Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:

cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,

Cic. Tusc. 1, 22, 51:

ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,

id. ib. 1, 29, 71.—

Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:

Caesar in caelum fertur,

Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:

Pisonem ferebat in caelum,

praised, id. ib. 16, 7, 5:

te summis laudibus ad caelum extulerunt,

id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:

omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,

extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:

caelo tenus extollere aliquid,

Just. 12, 6, 2:

in caelo ponere aliquem,

id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:

Catonem caelo aequavit,

Tac. A. 4, 34:

caelo Musa beat,

Hor. C. 4, 8, 29; cf.:

recludere caelum,

id. ib. 3, 2, 22;

the opp.: collegam de caelo detraxisti,

deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:

digito caelum attingere,

to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:

caelum accepisse fatebor,

Ov. M. 14, 844:

tunc tangam vertice caelum,

Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:

caelum merere,

Sen. Suas. 1 init. —

In gen., a vault, arch, covering:

caelum camerarum,

the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:

capitis,

Plin. 11, 37, 49, § 134.

caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:

caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,

Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.

caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:

ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,

Ov. M. 1, 5; cf.:

quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,

Lucr. 2, 1097:

boat caelum fremitu virum,

Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:

quicquid deorum in caelo regit,

Hor. Epod. 5, 1 et saep.:

lapides pluere, fulmina jaci de caelo,

Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;

so also, e caelo ictus,

Cic. Div. 1, 10, 16.—

Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—

In the lang. of augury:

de caelo servare,

to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,

de caelo fieri, of celestial signs,

to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—

Prov.:

quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,

Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:

decidere de caelo,

Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—

Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—

In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—

Meton.

Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:

cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,

to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:

hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,

Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:

caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,

Hor. Ep. 1, 11, 27.—

The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):

in hoc caelo, qui dicitur aër,

Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:

caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,

Cic. Tusc. 1, 19, 43:

pingue et concretum caelum,

id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:

caell intemperies,

Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;

Col. prooem. 1' intemperantia,

id. ib. 3:

spiritus,

Cic. Cat. 1, 6, 15:

gravitas,

id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:

varium caeli morem praediscere,

Verg. G. 1, 51:

varietas et mutatio,

Col. 11, 2, 1:

qualitas,

Quint. 5, 9, 15:

caeli solique clementia,

Flor. 3, 3, 13:

subita mutatio,

id. 4, 10, 9 al. —With adj.:

bonum,

Cato, R. R. 1, 2:

tenue,

Cic. Fat. 4, 7:

salubre,

id. Div. 1, 57, 130:

serenum,

Verg. G. 1, 260:

palustre,

Liv. 22, 2, 11:

austerum,

Plin. 18, 12, 31, § 123:

foedum imbribus ac nebulis,

Tac. Agr. 12:

atrox,

Flor. 3, 2, 2 et saep.:

hibernum,

Plin. 2, 47, 47, § 122:

austrinum,

id. 16, 26, 46, § 109:

Italum,

Hor. C. 2, 7, 4:

Sabinum,

id. Ep. 1, 7, 77; cf.:

quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,

id. ib. 1, 15, 1. —

Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:

eodem die albescente caelo,

Dig. 28, 2, 25, § 1:

vesperascente caelo,

in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—

Height:

mons in caelum attollitur,

toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.

Verg.: aequata machina caelo,

Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:

falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,

Verg. A. 6, 896.—

Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:

cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,

Cic. Tusc. 1, 22, 51:

ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,

id. ib. 1, 29, 71.—

Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:

Caesar in caelum fertur,

Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:

Pisonem ferebat in caelum,

praised, id. ib. 16, 7, 5:

te summis laudibus ad caelum extulerunt,

id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:

omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,

extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:

caelo tenus extollere aliquid,

Just. 12, 6, 2:

in caelo ponere aliquem,

id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:

Catonem caelo aequavit,

Tac. A. 4, 34:

caelo Musa beat,

Hor. C. 4, 8, 29; cf.:

recludere caelum,

id. ib. 3, 2, 22;

the opp.: collegam de caelo detraxisti,

deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:

digito caelum attingere,

to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:

caelum accepisse fatebor,

Ov. M. 14, 844:

tunc tangam vertice caelum,

Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:

caelum merere,

Sen. Suas. 1 init. —

In gen., a vault, arch, covering:

caelum camerarum,

the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:

capitis,

Plin. 11, 37, 49, § 134.

caelum ( cēlum, Serv. ad Verg. A. 1, 640), i, n. [caedo], the chisel or burin of the sculptor or engraver, a graver:

caelata vasa... a caelo vocata, quod est genus ferramenti, quem vulgo cilionem vocant,

Isid. Orig. 20, 4, 7; Quint. 2, 21, 24; Varr. ap. Non. p. 99, 18; Stat. S. 4, 6, 26; Mart. 6, 13, 1.— Plur., Aus. Epigr. 57, 6.

caelum ( coelum; cf. Aelius ap. Varr. L. L. 5, § 18 Müll.; Plin. 2, 4, 3, § 9; Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129), i, n. (old form cae-lus, i, m., Enn. ap. Non. p. 197, 9; and ap. Charis. p. 55 P.; Petr. 39, 5 sq.; 45, 3; Arn. 1, 59; cf. the foll. I. 2.; plur. caeli, only poet., Lucr. 2, 1097, caelos, cf. Serv. ad Verg. A. 1, 331; and in eccl. writers freq. for the Heb., v. infra, cf. Caes. ap Gell. 19, 8, 3 sq., and Charis. p. 21 P., who consider the plur. in gen. as not in use, v. Rudd. I. p. 109. From Cic. Fam. 9, 26, 3: unum caelum esset an innumerabilia, nothing can be positively inferred.—Form cael: divum domus altisonum cael, Enn. ap. Aus. Technop. 13, 17, or Ann. v. 561 Vahl.) [for cavilum, root in cavus; cf. Sanscr. çva-, to swell, be hollow; Gr. kuô, koilos], the sky, heaven, the heavens, the vault of heaven (in Lucr alone more than 150 times): hoc inde circum supraque, quod complexu continet terram, id quod nostri caelum memorant, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll.:

ante mare et terras et quod tegit omnia caelum,

Ov. M. 1, 5; cf.:

quis pariter (potis est) caelos omnīs convortere,

Lucr. 2, 1097:

boat caelum fremitu virum,

Plaut. Am. 1, 1, 78; cf. Tib. 2, 5, 73; Cic. Rep. 6, 18, 1; cf. Cat. 62, 26:

quicquid deorum in caelo regit,

Hor. Epod. 5, 1 et saep.:

lapides pluere, fulmina jaci de caelo,

Liv. 28, 27, 16.—Hence the phrase de caelo tangi, to be struck with lightning, Cato, R. R. 14, 3; Liv. 26, 23, 5 Drak.; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17; Suet. Aug. 94; id. Galb. 1; Tac. A. 13, 24; 14, 12;

so also, e caelo ictus,

Cic. Div. 1, 10, 16.—

Personified: Caelus (Caelum, Hyg. Fab. praef.), son of Aether and Dies, Cic. N. D. 3, 17, 44; father of Saturn, Enn. ap. Non. p. 197, 9; Cic. N. D. 2, 23, 63; of Vulcan, id. ib. 3, 21, 55; of Mercury and the first Venus, id. ib. 3, 23, 59, Serv ad Verg. A. 1, 297 al.—

In the lang. of augury:

de caelo servare,

to observe the signs of heaven, Cic. Att. 4, 3, 3; so,

de caelo fieri, of celestial signs,

to appear, occur, id. Div. 1, 42, 93.—

Prov.:

quid si nunc caelum ruat? of a vain fear,

Ter. Heaut. 4, 3, 41 Don.; cf. Varr ap. Non. p. 499, 24: delabi caelo, to drop down from the sky, of sudden or unexpected good fortune, Cic. Imp. Pomp. 14, 41; cf.. caelo missus, Tib 1, 3, 90; Liv. 10, 8, 10; Plin. 26, 3, 7, § 13:

decidere de caelo,

Plaut. Pers. 2, 3, 6 al.: caelum ac terras miscere, to confound every thing, overturn all, raise chaos, Liv 4, 3, 6; cf. Verg. A. 1, 133; 5, 790; Juv. 2, 25: findere caelum aratro, of an impossibility, Ov Tr 1, 8, 3: toto caelo errare, to err very much, be much or entirely mistaken, Macr. S. 3, 12, 10.—

Gen. caeli in a pun with Caeli, gen. of Caelius, Serv. et Philarg. ad Verg. E. 3, 105.—

In eccl. Lat. the plur caeli, ōrum, m., is very freq., the heavens, Tert. de Fuga, 12; id. adv. Marc. 4, 22; 5, 15; Lact. Epit. 1, 3; Cypr. Ep. 3, 3; 4, 5; Vulg. Psa. 32, 6; 21, 32; id. Isa. 1, 2.—

Meton.

Heaven, in a more restricted sense; the region of heaven, a climate, zone, region:

cuicumque particulae caeli officeretur, quamvis esset procul, mutari lumina putabat,

to whatever part of the horizon, however distant, the view was obstructed, Cic. de Or. 1, 39, 179; cf. Quint. 1, 10, 45:

hoc caelum, sub quo natus educatusque essem,

Liv. 5, 54, 3; so Plin. 8, 54, 80, § 216; 17, 2, 2, §§ 16 and 19 sq.; Flor. 4, 12, 62:

caelum non animum mutant, qui trans mare currunt,

Hor. Ep. 1, 11, 27.—

The air, sky, atmosphere, temperature, climate, weather (very freq.):

in hoc caelo, qui dicitur aër,

Lucr. 4, 132; Plin. 2, 38, 38, § 102:

caelum hoc, in quo nubes, imbres ventique coguntur,

Cic. Tusc. 1, 19, 43:

pingue et concretum caelum,

id. Div. 1, 57, 130: commoda, quae percipiuntur caeli temperatione, id. N. D. 2, 5, 13; cf.:

caell intemperies,

Liv. 8, 18, 1; Quint. 7, 2, 3;

Col. prooem. 1' intemperantia,

id. ib. 3:

spiritus,

Cic. Cat. 1, 6, 15:

gravitas,

id. Att. 11, 22, 2; Tac. A. 2, 85:

varium caeli morem praediscere,

Verg. G. 1, 51:

varietas et mutatio,

Col. 11, 2, 1:

qualitas,

Quint. 5, 9, 15:

caeli solique clementia,

Flor. 3, 3, 13:

subita mutatio,

id. 4, 10, 9 al. —With adj.:

bonum,

Cato, R. R. 1, 2:

tenue,

Cic. Fat. 4, 7:

salubre,

id. Div. 1, 57, 130:

serenum,

Verg. G. 1, 260:

palustre,

Liv. 22, 2, 11:

austerum,

Plin. 18, 12, 31, § 123:

foedum imbribus ac nebulis,

Tac. Agr. 12:

atrox,

Flor. 3, 2, 2 et saep.:

hibernum,

Plin. 2, 47, 47, § 122:

austrinum,

id. 16, 26, 46, § 109:

Italum,

Hor. C. 2, 7, 4:

Sabinum,

id. Ep. 1, 7, 77; cf.:

quae sit hiems Veliae, quod caelum Salerni,

id. ib. 1, 15, 1. —

Daytime, day (very rare): albente caelo, at break of day, Sisenn. ap. Quint. 8, 3, 35; Caes. B. C. 1, 68; Auct. B. Afr. 11; 80; cf.:

eodem die albescente caelo,

Dig. 28, 2, 25, § 1:

vesperascente caelo,

in the evening twilight, Nep. Pelop. 2, 5.—

Height:

mons in caelum attollitur,

toward heaven, heavenwards, Plin. 5, 1, 1, § 6; cf.

Verg.: aequata machina caelo,

Verg. A. 4, 89.—So of the earth or upper world in opposition to the lower world:

falsa ad caelum mittunt insomnia Manes,

Verg. A. 6, 896.—

Heaven, the abode of the happy dead, etc. (eccl. Lat.), Vulg. Apoc. 4, 2; 11, 15 et saep.; cf.:

cum (animus) exierit et in liberum caelum quasi domum suam venerit,

Cic. Tusc. 1, 22, 51:

ut non ad mortem trudi, verum in caelum videretur escendere,

id. ib. 1, 29, 71.—

Trop, the summit of prosperity, happiness, honor, etc.:

Caesar in caelum fertur,

Cic. Phil. 4, 3, 6; cf. id. Att. 14, 18, 1; 6, 2, 9:

Pisonem ferebat in caelum,

praised, id. ib. 16, 7, 5:

te summis laudibus ad caelum extulerunt,

id. Fam. 9, 14, 1; 12, 25, 7; Hor. Ep 1, 10, 9; Tac. Or. 19.—Of things:

omnia, quae etiam tu in caelum ferebas,

extolled, Cic. Att. 7, 1, 5:

caelo tenus extollere aliquid,

Just. 12, 6, 2:

in caelo ponere aliquem,

id.,4,14; and: exaequare aliquem caelo, Lucr 1, 79; Flor. 2, 19, 3:

Catonem caelo aequavit,

Tac. A. 4, 34:

caelo Musa beat,

Hor. C. 4, 8, 29; cf.:

recludere caelum,

id. ib. 3, 2, 22;

the opp.: collegam de caelo detraxisti,

deprived of his exalted honor, Cic. Phil. 2, 42, 107: in caelo sum, I am in heaven, i. e. am very happy, id. Att. 2, 9, 1:

digito caelum attingere,

to be extremely fortunate, id. ib. 2, 1, 7:

caelum accepisse fatebor,

Ov. M. 14, 844:

tunc tangam vertice caelum,

Aus. Idyll. 8 fin.; cf.:

caelum merere,

Sen. Suas. 1 init. —

In gen., a vault, arch, covering:

caelum camerarum,

the interior surface of a vault, Vitr. 7, 3, 3; Flor. 3, 5, 30 dub.:

capitis,

Plin. 11, 37, 49, § 134.

fĕrox, ōcis ( gen. plur. ferocum, Albin. 1, 275; abl. sing. feroci, Neue, Formenl. 2, 67 sq.), adj. [root in Gr. thêr, Aeol. phêr, thêrion; cf.: ferus, fera; cf. also Zend. dvar, to run, Gr. thrôskô, thorein, Lat. furere], wild, bold, courageous, warlike, spirited, brave, gallant, savage, headstrong, untamable, fierce, insolent (class.; syn.: dirus, ferus, durus, saevus, crudelis; immanis, immitis, barbarus, etc.).

In a good sense:

moechus qui formest ferox,

Plaut. Mil. 4, 9, 13:

naturā ferox, vehemens, manu promptus erat,

Sall. C. 43 fin.; cf.:

nimium es vehemens feroxque naturā,

Cic. Vat. 2, 4:

ferox naturā,

Sall. J. 11, 3:

vicimus vi feroces,

Plaut. Am. 1, 1, 82: Aequorum magna gens et ferox, warlike, Cic. Rep. 2, 20:

Latium,

Hor. C. 1, 35, 10:

Roma,

id. ib. 3, 3, 44:

Parthi,

id. ib. 3, 2, 3:

Sygambri,

id. ib. 4, 2, 34:

miles,

id. ib. 1, 6, 3:

Hector,

id. ib. 4, 9, 21: virgo (i. e. Minerva), Mart. 14, 179; cf. Sil. 9, 457:

loca amoena, voluptaria facile in otio feroces militum animos molliverat,

Sall. C. 11, 5; cf. id. J. 106, 3:

ferox bello,

Hor. C. 1, 32, 6; cf.:

feroces ad bellandum,

Liv. 38, 13, 11:

adversus pericula ferox,

Tac. H. 3, 69 fin.:

Triaria ultra feminam ferox,

id. ib. 2, 63:

vir nobilis ac ferox,

id. A. 4, 21.—With gen.:

animi,

Tac. A. 1, 32. — Sup.:

globus ferocissimorum juvenum,

Liv. 1, 12, 9:

auxiliarii,

Tac. H. 2, 24:

nullo adversante, cum ferocissimi cecidissent,

id. A. 1, 2.

In a bad sense:

equi indomiti, feroces,

Plaut. Men. 5, 2, 110:

leones,

Lucr. 4, 717:

aper,

Verg. A. 10, 711:

indulgentia ferocem fortasse atque arrogantem et infestum facit,

Cic. Att. 10, 11, 3:

dote fretae, feroces,

i. e. arrogant, Plaut. Men. 5, 2, 17; cf.:

ferox formā,

id. Mil. 4, 9, 13; Titin. ap. Non. 305, 6:

Numidae secundis rebus feroces,

Sall. J. 94, 4; cf.:

ferox viribus,

Liv. 1, 7, 5; 7, 5, 6:

robore corporis stolide ferox,

Tac. A. 1, 3:

nequicquam Veneris praesidio ferox,

Hor. C. 1, 15, 13:

sit Medea ferox invictaque,

id. A. P. 123:

animus ferox inopiā rei familiaris,

Sall. C. 5, 7; cf.:

quibus aetas animusque ferox erat,

id. ib. 38, 1:

oculi,

Luc. 5, 211:

patribus ferox,

haughty toward the senators, Liv. 7, 40, 8.— Comp.:

in bellis civilibus, victoria, etiamsi ad meliores venit, tamen eos ipsos ferociores impotentioresque reddit,

Cic. Fam. 4, 9, 3; id. Fragm. ap. Non. 305, 10:

et quia tecum eram, propterea animo eram ferocior,

Plaut. Mil. 4, 8, 13; id. Rud. 3, 1, 14; Quint. 2, 2, 3. — Sup.:

duas ferocissimas affectiones amoris atque odii coërcere,

Gell. 1, 3 fin.:

bestiae,

Vulg. 2 Macc. 11, 9.—

With gen.:

linguae feroces,

Tac. H. 1, 35:

ferox scelerum,

eager for, prone to crimes, id. A. 4, 12:

deorum Spretor erat mentisque ferox Ixione natus,

Ov. M. 8, 614:

scelerum,

Tac. A. 4, 12.—

With in and acc.:

ferox in suos erat miles, ignavus in hostes,

Amm. 22, 4, 7.—

With inf.:

ferox est, viginti minas meas tractare sese,

Plaut. As. 2, 4, 62:

odium renovare ferox,

Sil. 11, 8.—Hence, adv.: fĕrōcĭter.

(Acc. to I.) Courageously, valorously, bravely:

strenue et ferociter facta in bello plura memorari possunt,

Liv. 3, 47, 2:

adequitare,

id. 9, 22, 4:

mandata edere,

Tac. A. 15, 5.— Comp.:

pauci ferocius decernunt,

Sall. J. 104, 2.— Sup.:

cum quo ferocissime pro Romana societate adversus Punicum foedus steterat,

Liv. 23, 8, 3.—

(Acc. to II.) Fiercely, savagely, insolently:

aspere et ferociter et libere dicta,

Cic. Planc. 13, 33:

increpare,

Plaut. Am. 1, 1, 58:

dictae sententiae,

Liv. 2, 55, 11.— Comp.:

paulo ferocius (exagitatus),

Cic. Q. Fr. 2, 13, 2.— Sup.:

obloqui,

Curt. 10, 2 fin.

pĕto, īvi and ĭi, ītum, 3 ( perf. petīt, Verg. A. 9, 9;

Ov F. 1, 109: petisti,

Cic. Cat. 1, 5, 11; Verg. A. 4, 100; 12, 359:

petistis,

Auct. Her. 4, 15, 22:

petissem,

Cic. Verr. 1, 55, 145; Ov. M. 5, 26; Liv. 30, 25, 2:

petisse,

Cic. Quint. 11, 37; id. Verr. 2, 4, 63, § 140; Ov. [p. 1365] M. 9, 623; cf. Neue, Formenl. 2, 516 sq.), v. a. [Sanscr. root pat-, to fall upon, fly, find; Gr. pet- in piptô (pi-petô), to fall; cf. Lat. impetus and in petomai, to fly; cf. Lat. penna, acci-pit-er, etc.; the root of piptô, and therefore orig. to fall, fall upon; hence, to endeavor to reach or attain any thing].

To fall upon any thing.

Lit.

In a hostile sense, to rush at, attack, assault, assail; to let fly at, aim a blow at, thrust at, etc. (class.; cf.:

invado, aggredior): gladiatores et vitando caute, et petendo vehementer,

Cic. Or. 68, 228:

cujus latus mucro ille petebat,

id. Lig. 3, 9:

non latus aut ventrem, sed caput et collum petere,

to thrust at, id. Mur. 26, 52:

aliquem spiculo infeste,

Liv. 2, 20:

aliquem mālo,

to throw an apple at any one, Verg. E. 3, 64:

alicui ungue genas,

Ov. A. A. 2, 452:

aliquem saxis, id. de Nuce, 2: aprum jaculis,

Suet. Tib. 72:

aëra disco,

Hor. S. 2, 2, 13:

bello Penatìs,

Verg. A. 3, 603:

armis patriam,

Vell. 2, 68, 3.—

Without the notion of hostility: petere collum alicujus amplexu, to fall upon one's neck, to embrace one, M. Cael. ap. Quint. 4, 2, 124.—Esp. freq., to seek, to direct one's course to, to go or repair to, to make for, travel to a place:

grues loca calidiora petentes,

Cic. N. D. 2, 49, 125:

Cyzicum,

id. Fam. 14, 4, 3:

Dyrrhachium,

id. Planc. 41, 97:

naves,

to seek, take refuge in their ships, Nep. Milt. 5, 5:

caelum pennis,

to fly, Ov. F. 3, 457:

Graiis Phasi petite viris,

visited by the Greeks, id. P. 4, 10, 52:

Metellus Postumium ad bellum gerendum Africam petentem,... urbem egredi passus non est,

attempting to go, starting, Val. Max. 1, 1, 2.— Transf., of things, to proceed or go towards:

campum petit amnis,

Verg. G. 3, 522:

mons petit astra,

towers toward the stars, Ov. M. 1, 316: aliquem, to seek, go to a person:

reginam,

Verg. A. 1, 717:

ut te supplex peterem, et tua limina adirem,

id. ib. 6, 115: aliquid in locum or ad aliquem, to go to a place or person for something, to go in quest of, go to fetch:

visum est tanti in extremam Italiam petere Brundisium ostreas,

to go to Brundisium for oysters, Plin. 9, 54, 79, § 169:

myrrham ad Troglodytas,

id. 12, 15, 33, § 66:

harena ad Aethiopas usque petitur,

id. 36, 6, 9, § 51:

collis, in quem vimina petebantur,

id. 16, 10, 15, § 37:

quaeque trans maria petimus,

fetch, id. 19, 4, 19, §§ 58, 52.—

Trop.

To attack, assail one with any thing (class.):

aiiquem epistulā,

Cic. Att. 2, 2, 2:

aliquem fraude et insidiis,

Liv. 40, 55:

aliquem falsis criminibus,

Tac. A. 4, 31.—

To demand, seek, require (cf. posco).

In gen.:

ita petit asparagus,

Varr. R. R. 1, 23:

ex iis tantum, quantum res petet, hauriemus,

Cic. de Or. 3, 31, 123:

aliquem in vincula,

Quint. 7, 1, 55:

aliquem ad supplicium,

id. 7, 6, 6: poenas ab aliquo, to seek satisfaction from or revenge one's self on any one. ut poenas ab optimo quoque peteret sui doloris, Cic. Att. 1, 16, 7:

ut merito ab eā poenas liberi sui petere debuerint,

Quint. 3, 11, 12.—

In partic.

To demand or claim at law, to bring an action to recover, to sue for any thing (syn.:

postulo): causam dicere Prius unde petitur... Quam ille qui petit,

Ter. Eun. prol. 11:

qui per se litem contestatur, sibi soli petit,

Cic. Rosc Com. 18, 53: aliquando cum servis Habiti furti egit;

nuper ab ipso Habito petere coepit,

id. Clu. 59, 163:

qui non calumniā litium alienos fundos, sed castris, exercitu, signis inferendis petebat,

id. Mil. 27, 74.—

To beg, beseech, ask, request, desire, entreat (syn.: rogo, flagito, obsecro); constr with ab and abl. of pers. (cf. infra); ante- and postclass., with acc. of pers.:

vos volo, vos peto atque obsecro,

Plaut. Curc. 1, 2, 60; freq. with ut:

a te etiam atque etiam peto atque contendo, ut, etc.,

Cic. Fam. 13, 1, 5:

peto quaesoque, ut, etc.,

id. ib. 5, 4, 2:

peto igitur a te, vel, si pateris, oro, ut,

id. ib. 9, 13, 3:

petere in beneficii loco et gratiae, ut,

id. Verr 2, 3, 82, § 189:

petere precibus per litteras ab aliquo, ut,

id. Sull. 19, 55:

pacem ab aliquo,

Caes. B. G. 2, 13:

opem ab aliquo,

Cic. Tusc. 5, 2, 5:

vitam nocenti,

Tac. A. 2, 31:

petito, ut intrare urbem liceret,

Just. 43, 5, 6.—Also, with id or illud, and ut, etc.: illud autem te peto, ut, etc., Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 2.—With obj.-clause (mostly poet.):

arma umeris arcumque animosa petebat Ferre,

Stat. Achill. 1, 352; cf.: cum peteret (solum) donari quasi proprio suo deo, Suet. Aug. 5: petit aes sibi dari eis artous, Gell. 9, 2, 1.—De aliquo (for ab aliquo), to beg or request of one (post-class.):

si de me petisses, ut, etc.,

Dig. 13, 6, 5.—Ab aliquo aliquid alicui, to beg a thing of one person for another (class.):

M. Curtio tribunatum a Caesare petivi,

Cic. Q. Fr. 2, 15, 3: ab aliquo pro aliquo petere, to intercede for:

in eorum studiis, qui a te pro Ligario petunt,

Cic. Lig. 10, 31.—With ex and abl. pers. (v. infra d.):

eum petit litteris, ut ad Britanniam proficisceretur,

Capitol. Pertin. 3, 5; Eutr. 2, 24.—Hence, pĕtītum, i, n., a prayer, desire, request, entreaty, Cat. 68, 39.—

Polit. t. t., to apply or solicit for an office, to be a candidate for office (different from ambire, to go about among the people to collect their votes, to canvass, which took place after the petitio):

nemo est ex iis, qui nunc petunt, qui, etc.,

Cic. Att. 1, 1, 2:

consulatum,

id. Phil. 2, 30, 76:

praeturam,

id. Verr. 1, 8, 23; Liv. 1, 35.—

To solicit a person, to seek to possess, to woo:

libidine sic accensa (Sempronia) ut viros saepius peteret quam peteretur,

Sall. C. 25, 3:

cum te tam multi peterent, tu me una petisti,

Prop. 3, 13, 27:

formosam quisque petit,

id. 3, 32, 4:

multi illam petiere,

Ov. M. 1, 478; cf.: quae tuus Vir petet, cave, ne neges;

Ne petitum aliunde eat,

Cat. 61, 151.—

To endeavor to obtain or pursue, to seek, strive after any thing, Plaut. Ep. 1, 2, 40:

fugā salutem petere,

Nep. Hann. 11, 4:

praedam pedibus,

Ov. M. 1, 534:

gloriam,

Sall. C. 54, 5:

eloquentiae principatum,

Cic. Or. 17, 56:

sanguinis profusio vel fortuita vel petita,

intentional, designed, produced by artificial means, Cels. 2, 8.—With inf.:

bene vivere,

Hor. Ep. 1, 11, 29:

victricemque petunt dextrae conjungere dextram,

Ov. M. 8, 421; 14, 571:

conubiis natam sociare Latinis,

Verg. A. 7, 96:

aliquem transfigere ferro,

Mart. 5, 51, 3.—With ex and abl., over, in the case of:

ex hostibus victoriam petere,

Liv. 8, 33, 13:

supplicium ex se, non victoriam peti,

id. 28, 19, 11:

imperium ex victis hostibus populum Romanum petere,

id. 30, 16, 7.—

To fetch any thing:

qui argentum petit,

Plaut. Ep. 1, 1, 53:

cibum e flammā,

Ter. Eun, 3, 2, 38:

altius initium rei demonstrandae,

Cic. Caecin. 4, 10:

aliquid a Graecis,

id. Ac. 1, 2, 8:

a litteris exiguam doloris oblivionem,

to obtain, id. Fam. 5, 15, 4:

suspirium alte,

to fetch a deep sigh, Plaut. Cist. 1, 1, 57; cf.:

latere petitus imo spiritus,

Hor. Epod. 11, 10; and:

gemitus alto de corde petiti,

Ov. M. 2, 622:

haec ex veteri memoriā petita,

Tac. H. 3, 5, 1.—

To take, betake one's self to any thing:

iter a Vibone Brundisium terrā petere contendi,

Cic. Planc. 40, 96:

diversas vias,

Val. Fl. 1, 91:

alium cursum,

to take another route, Cic. Att. 3, 8, 2:

aliam in partem petebant fugam,

betook themselves to flight, fled, Caes. B. G. 2, 24.—

To refer to, relate to ( poet.):

Trojanos haec monstra petunt,

Verg. A. 9, 128.