-
1 nec non
I.And also, and yet, and in fact, to connect sentences:II.nec vero non eadem ira deorum hanc ejus satellitibus injecit amentiam,
Cic. Mil. 32, 86:neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata uxor,
id. Cat. 4, 2, 3:neque tamen illa non ornant,
id. de Or. 2, 85, 347:nec vero Aristoteles non laudandus in eo, quod, etc.,
id. N. D. 2, 16, 44:neque non me tamen mordet aliquid,
id. Fam. 3, 12, 2.—In gen., likewise, also (mostly poet. and in post-Aug. prose):necnon etiam precor Lympham et Bonum eventum,
Varr. R. R. 1, 1, 6; 2, 5, 9:nec non et Tyrii... frequentes Convenere,
Verg. A. 1, 707:tunc mihi praecipue, nec non tamen ante, placebas,
Ov. H. 4, 69:granum letale animalibus: nec non et in folio eadem vis,
Plin. 13, 22, 38, § 118; cf.:gratissima est et esca panicum et milium, nec non hordeum,
Col. 8, 15, 6:nec non etiam poëmata faciebat ex tempore,
Suet. Gram. 23. -
2 nec-nōn
nec-nōn see nec. -
3 nec or neque
nec or neque (in nec the negation is more prominent, in neque the connective), adv. and conj. [1 ne+que]. I. Without a correl. particle, and not, also not, nor: quia non viderunt, nec sciunt: delubra esse in urbibus censeo, nec sequor magos, etc.—Negativing a single word: illa se negat, Neque eum aequom ait facere, T.: Et vidi et perii, nec notis ignibus arsi, O.: nec dubie ludibrio esse miserias suas, L.: nec idcirco minus: neque eo minus, L.: neque eo secius, N.—With adversative particles, nor yet, nor however, and yet not, but yet not: castra propere movit... Neque tamen Antonius procul aberat, S.: nec despero tamen: neque vero multum interest.—With enim, for... not, and in fact... not, and yet... not: neque enim erat cuiquam dubium: nec enim' licebat: Dixerat haec Tellus, neque enim tolerare potuit, etc., O.—With non (sometimes written necnon), introducing an emphatic affirmation, and assuredly, and certainly, and besides, and indeed: neque haec tu non intellegis: Tunc mihi praecipue, nec non tamen ante, placebas, O.: neque non me tamen mordet aliquid.—Poet., as a mere connective, also, besides, as well, too: Nec non et gemini custodes Praecedunt, V.—With dum (sometimes written necdum), and not yet, nor yet: si scis, neque dum Romā es profectus, scribas, etc.: necdum tamen ego Quintum conveneram.— Introducing a negative clause of purpose, result, or command, and... not: recordare enim... nec hoc pertimueris: profanum esto, neque scelus esto, L.: Transque caput iace, nec respexeris, V.: (diem) lucro Appone, nec dulcīs amores Sperne, H.: date munera templis, Nec timidā gaudete fide, O.: Nec tu mensarum morsūs horresce, V.: nec tempora perde precando, O.: nunc ut ea praetermittam, neque eos appellem, etc.: ut secundae classis vocarentur, nec umquam descenderent, L.: orare coepit, ne enuntiaret nec se proderet, N.: conspirasse, ne manūs ad os cibum ferrent, nec os acciperet datum, L.—Praegn., and not even, not even, and... too: cum praesertim nec nos temperemus imperiis, L.: ne quid praeter sonum linguae, nec eum incorruptum, retinerent, L.: equi non velocitate conspicui; sed nec docentur, etc., T.—Without connective force, not: magistratus nec oboedientem civem coërceto: alter, qui nec procul aberat, L.— II. With a correlative particle.—With neque or nec, neither... nor: nam certe neque tum peccavi, cum... neque cum, etc.: mors nec ad vivos pertineat nec ad mortuos: haec si neque ego neque tu fecimus, T.: Sed nec Brutus erit, Bruti nec avunculus usquam, Iu.: nemo umquam neque poëta neque orator fuit, qui, etc.—Followed by et or -que in an affirmative clause, on the one hand not... and on the other hand; not only not... but also: id neque amoris mediocris et ingeni summi iudico: ut neque vestitūs praeter pellīs haberent quicquam, et lavarentur in fluminibus, Cs.: ut neque bonus quisquam intereat, paucorumque poenā vos salvi esse possitis.—Preceded by et in an affirmative clause, on the one hand... on the other not, not only... but also not: ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam nisi tuo commodo: patebat via et certa neque longa. -
4 non
nōn (old collat. forms noenum and noenu, cf. Lachm. ad Lucr. tom. 2, p. 149 sq.:(β).noenum pro non Lucilius lib. XXX.: sed tamen hoc dicas, quid est, si noenu molestum'st. Varro Epistola ad Fusium: si hodie noenum venis, cras quidem, etc.,
Non. 143, 33 sq.: noenum rumores ponebat ante salutem, Enn. ap. Macr. S. 6, 1; Ann. v. 314 Vahl.; so, noenum sperando cupide rem prodere summam, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 229 Müll.;Ann. v. 411 ib.: noenum mecastor,
Plaut. Aul. 1, 1, 28: noenu necesse'st, Enn. ap. Cic. Div. 2, 62, 127;Ann. v. 161 Vahl.: noenu potest,
Lucr. 3, 199 Lachm. N. cr.:noenu queunt,
id. 4, 712), adv. [contr. from neoenum, i. e. nec unum, not one, like ne hilum, not any thing (cf. Engl. not, i. q. naught, Angl.-Sax. naht, contr. from ne-aht); cf. Germ. nein], not:hocine agis an non?
Ter. And. 1, 2, 15:non erat abundans, non inops tamen,
Cic. Brut. 67, 238:non est ita, judices, non est profecto,
id. Fl. 22, 53:cum ipsi auxilium ferre, si cupiant, non queant,
id. Rep. 1, 5, 9; 1, 2, 2:eam (fugam) si nunc sequor, quonam? Cum illo non,
id. Att. 8, 3, 5.—Non before negatives forms a weak affirmative, and before adverbs of emphatic assertion (as prorsus, omnino, etc.) a weak negative:(γ).moveo nonnullis suspicionem, velle me navigare: quod tamen fortasse non nollem, si possem ad otium,
Cic. Fam. 2, 16, 2; so,non nemo, non nihil, non nullus, v. h. vv: Res has non omnino quidem, sed magnam partem relinquere,
Cic. Fam. 9, 15, 3: so, non prorsus, etc.—After negatives it forms a strong affirmative, and after the adverbs above named a strong negative:(δ).nihil non ad rationem dirigebat,
Cic. Brut. 37, 140;v. nemo, nihil, nullus: prorsus non arbitror,
id. Tusc. 4, 4, 8:omnino non dicere,
Quint. 10, 7, 24.—But the negative force of non is not destroyed by a following ne... quidem, or nec... nec: non fugio ne hos quidem mores. Cic. Verr. 2, 3, 90, § 210; Liv. 28, 42, 16:(ε).non medius fidius prae lacrimis possum reliqua nec cogitare nec scribere,
Cic. Att. 9, 12, 1.—In a very few passages non is added to a negative to strengthen it (cf. Gr. ou mê):nolle successum non patribus, non consulibus,
Liv. 2, 45, 5; id. 3, 11, 6:nec sursum nec deorsum non cresco,
Petr. 58:horam eximere nullam... non possumus,
Cic. Phil. 6, 3, 7; Plaut. Mil. 5, 18; id. Curc. 4, 4, 23; Plin. Ep. 4, 13, 8.—Unus non = ne unus quidem:(ζ).unus enim vir Numantinus non fuit, qui in catenis duceretur,
Flor. 2, 18, 17.—Per litoten, [p. 1215] emphatic, by no means, not at all, the reverse of:(η).non ignobilis tragicus,
Quint. 1, 12, 18:non inimici mihi,
Curt. 7, 10, 7; esp. with sup.:Cethegus homo non probatissimus,
Cic. Par. 5, 3, 40:homo non aptissimus ad jocandum,
id. N. D. 2, 17, 47:non minime commoveri,
id. Verr. 2, 4, 66, § 125:tu me consiliario fortasse non imperitissimo usus esses,
id. Fam. 1, 9, 2.—Non quod, non quo, not that, not as if:(θ).non quod sola ornent, sed quod excellant,
Cic. Or. 39, 134: me non sane movet res publica;non quo sit mihi quidquam carius: sed, etc.,
id. Att. 16, 15, 5:non quo sit servulus unus, idem quod familia, verum quia,
id. Caecin. 20, 58.—Non nisi, only:(ι).non nisi vicinas tutus arārit aquas,
Ov. Tr. 3, 12, 36; v. nisi.—Non vero, truly not:(κ).non vero tam isti quam tu ipse nugator,
Cic. Sen. 9, 27.—Non modo, non solum... sed or sed etiam, not only... but also:(λ).non modo falsum illud esse, sed hoc verissimum,
Cic. Rep. 2, 44, 70; id. Lael. 15, 54;v. modo and solum.—Sometimes sed is omitted: nec solum apud Caecinam: Fabii quoque Valentis, etc.,
Tac. H. 2, 27.—Non modo (solum) non... sed or sed etiam, not only not... but even: sed ne... quidem... but not even:(μ).ut non modo a mente non deserar, sed id ipsum doleam, me, etc.,
Cic. Att. 3, 15, 2:hoc non modo non laudari, sed ne concedi quidem potest,
id. Mur. 3, 8:tu id non modo non prohibebas, verum etiam approbabas,
id. Att. 16, 7, 3.—When the verb of the second clause is the common predicate of both clauses, the second non is omitted in the first clause:talis vir non modo facere, sed ne cogitare quidem quidquam audebit,
Cic. Off. 3, 19, 77:assentatio, quae non modo amico, sed ne libero quidem digna est,
id. Lael. 24, 89:advena non modo vicinae sed ne Italicae quidem stirpis,
Liv. 1, 40, 2; 3, 24, 4; 6, 20, 2:neque solum inscientiam meam, sed ne rerum quidem,
Cic. de Or. 1, 46, 203:quod mihi non modo irasci, sed ne dolere quidem impune licet,
id. Att. 11, 24, 1:non mentibus solum consipere, sed ne auribus quidem satis constare poterant,
Liv. 5, 42, 3; 4, 3, 11;so with sed vix in the second clause: haec genera virtutum non solum in moribus nostris, sed vix jam in libris reperiuntur,
Cic. Cael. 17, 40:non modo ad expeditiones sed vix ad quietas stationes viribus sufficiebant,
Liv. 3, 6, 8;very rarely verum ne... quidem, instead of sed ne... quidem,
Cic. Rep. 3, 30, 42; id. Rosc. Am. 19, 54; cf. Zumpt, Gram. § 724.—Non ita, non tam, not so very, not particularly:(ν).simulacra non ita antiqua,
Cic. Verr. 2, 4, 49, § 109:non ita lato interjecto mari,
id. Or. 8, 25:non ita diu,
id. Brut. 66, 233:quae nunc quidem non tam est in plerisque,
id. ib. 15, 58.—So, non fere, scarcely, hardly (v. fere):non fere quisquam,
id. Verr. 2, 5, 71, § 182.—Non si, not even if:(ξ).injussu tuo imperator, extra ordinem numquam pugnaverim, non si certam victoriam videam,
Liv. 7, 10; Sen. Ep. 59, 8; Hor. C. 2, 14, 5; so,followed by idcirco (ideo, eo, propterea, etc.): non si Opimium defendisti, idcirco te isti bonum civem putabunt,
Cic. de Or. 2, 40, 170; id. Cael. 9, 21; id. Top. 16, 60; Liv. 3, 45, 8.—For nedum, much less:(ο).vix mehercule servis hoc eum suis, non vobis probaturum arbitrer,
Cic. Agr. 2, 9, 22.—In an interrogation for nonne:(π).quid haec amentia significat? non vim? non scelus? non latrocinium?
Cic. Quint. 26, 82; id. Rosc. Com. 2, 5; id. Verr. 2, 4, 23, § 50.—For ne ( poet. and in post-Aug. prose, regarded by Quint. as a solecism):(ρ).qui tamen dicat pro illo Ne feceris, Non feceris, in idem incidat vitium, quia alterum negandi est, alterum vetandi,
Quint. 1, 5, 50:vos quoque non caris aures onerate lapillis... Munditiis capimur: non sint sine lege capilli,
Ov. A. A. 3, 129; id. P. 1, 2, 105:non Teucros agat in Rutulos,
Verg. A. 12, 78:non etiam sileas,
Hor. S. 2, 5, 91:non sit, qui tollere curat,
id. A. P. 460:non ancilla tuum jecur ulceret ulla puerve,
id. Ep. 1, 18, 72:non dubitaveris,
Sen. Q. N. 1, 3, 3; so,non credideris,
Rutil. Lup. 2, 9.—With substantives coalescing to form one notion:(σ).nec vero, aut quod efficeret aliquid, aut quod efficeretur, posse esse non corpus,
Cic. Ac. 1, 11, 40:etiam non orator,
Quint. 2, 15, 17; 4, 1, 22: veri non dissimulator amoris, Ov. M. 5, 61:quasi servitute praedii non possessori relicta,
Dig. 34, 1, 14 fin.:non dominus,
ib. 43, 15, 7.—As an answer, no:(τ).aut etiam aut non respondere,
Cic. Ac. 2, 32, 104:exhereditavitne (pater filium)? Non,
id. Rosc. Am. 19, 54; id. Verr. 1, 7, 20; id. Ac. 2, 30, 97; id. N. D. 1, 25, 70.—In questions, non expresses surprise, and doubt of the possibility of denial (v. Madv. Gram. §451): non sum ego servus Amphitruonis Sosia?
Plaut. Am. 1, 1, 247:non tu scis, etc.?
id. ib. 2, 2, 71:haec non turpe est dubitare philosophos, quae ne rustici quidem dubitant,
Cic. Off. 3, 19, 77; id. Leg. 3, 20, 47:Quid? aviam tuam pater tuus non manifesto necavit,
id. Clu. 14, 40. -
5 nōn
nōn adv. [for old noenum, ne+oenum (unum)], not, by no means, not at all: hocine agis an non? T.: non erat abundans, non inops tamen: non est ita, iudices, non est profecto.—Before a negative, forming a weak affirmative: quod tamen fortasse non nollem, si, etc., might not object to.— After a negative, forming a strong affirmative: nihil non ad rationem dirigebat, everything.— Followed by ne... quidem, or nec... nec, continuing the negation: non fugio ne hos quidem mores: non possum reliqua nec cogitare nec scribere.—After a negative, repeating the negation with emphasis: ut nemo, non linguā, non manu, promptior haberetur, L.—Reversing a quality or thought, by no means, not at all, the reverse of, far from: non inimici mihi, Cu.: homo non aptissimus ad iocandum: non digna ferens (i. e. indigna), V.: non Invitus, gladly, H.: veri non dissimulator amoris, O.—With quod or quo, not that, not as if: non quod sola ornent, sed quod excellant: non quo sit servulus unus, idem quod familia, verum quia, etc.—With nisi, only: Non nisi vicinas tutus ararit aquas, O.—With vero, truly not: non vero tam isti quam tu ipse, nugator.—With modo or solum, followed by sed or verum, not only... but also: ut non modo a mente non deserar, sed id ipsum doleam, me, etc., not only... not, but, etc.: tu id non modo non prohibebas, verum etiam approbabas: adsentatio, quae non modo amico, sed ne libero quidem digna est.—With ita or tam, not so very, not particularly: simulacra non ita antiqua: non ita diu.— With fere, scarcely, hardly: non fere quisquam. —With si, not even if: iniussu tuo numquam pugnaverim, non si certam victoriam videam, L.: non si Opimium defendisti, idcirco, etc.— Much less: vix mehercule servis hoc eum suis, non vobis probaturum arbitrarer.—In a question expecting an affirmative answer: quid haec amentia significat? non vim? non scelus? non latrocinium?—In commands and wishes, for ne (poet.): non sint sine lege capilli, O.: Non Teucros agat in Rutulos, V.: non sit, qui tollere curet, H.—In an answer, no: aut etiam aut non respondere: exhereditavitne (pater filium)? Non.* * *not, by no means, nonon modo... sed etiam -- not only... but also
-
6 Nec laudas nisi mortuos poetas: tanti non est, ut placeam, perire
• If only dead poets are praised, I'd rather go unsungLatin Quotes (Latin to English) > Nec laudas nisi mortuos poetas: tanti non est, ut placeam, perire
-
7 neque non
I.And also, and yet, and in fact, to connect sentences:II.nec vero non eadem ira deorum hanc ejus satellitibus injecit amentiam,
Cic. Mil. 32, 86:neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata uxor,
id. Cat. 4, 2, 3:neque tamen illa non ornant,
id. de Or. 2, 85, 347:nec vero Aristoteles non laudandus in eo, quod, etc.,
id. N. D. 2, 16, 44:neque non me tamen mordet aliquid,
id. Fam. 3, 12, 2.—In gen., likewise, also (mostly poet. and in post-Aug. prose):necnon etiam precor Lympham et Bonum eventum,
Varr. R. R. 1, 1, 6; 2, 5, 9:nec non et Tyrii... frequentes Convenere,
Verg. A. 1, 707:tunc mihi praecipue, nec non tamen ante, placebas,
Ov. H. 4, 69:granum letale animalibus: nec non et in folio eadem vis,
Plin. 13, 22, 38, § 118; cf.:gratissima est et esca panicum et milium, nec non hordeum,
Col. 8, 15, 6:nec non etiam poëmata faciebat ex tempore,
Suet. Gram. 23. -
8 necnon
I.And also, and yet, and in fact, to connect sentences:II.nec vero non eadem ira deorum hanc ejus satellitibus injecit amentiam,
Cic. Mil. 32, 86:neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata uxor,
id. Cat. 4, 2, 3:neque tamen illa non ornant,
id. de Or. 2, 85, 347:nec vero Aristoteles non laudandus in eo, quod, etc.,
id. N. D. 2, 16, 44:neque non me tamen mordet aliquid,
id. Fam. 3, 12, 2.—In gen., likewise, also (mostly poet. and in post-Aug. prose):necnon etiam precor Lympham et Bonum eventum,
Varr. R. R. 1, 1, 6; 2, 5, 9:nec non et Tyrii... frequentes Convenere,
Verg. A. 1, 707:tunc mihi praecipue, nec non tamen ante, placebas,
Ov. H. 4, 69:granum letale animalibus: nec non et in folio eadem vis,
Plin. 13, 22, 38, § 118; cf.:gratissima est et esca panicum et milium, nec non hordeum,
Col. 8, 15, 6:nec non etiam poëmata faciebat ex tempore,
Suet. Gram. 23. -
9 neque
nĕ-que or nec (used indifferently before vowels and consonants. The notion that nec in class. prose stands only before consonants is wholly unfounded. Ap. Cic. in the Rep. alone we find nec nineteen times before vowels; viz.: nec accipere, 3, 13, 23: nec alios, 2, 37, 62: nec enim, 1, 24, 38; 6, 25, 27: nec esset, 5, 5, 7: nec ex se, 6, 24, 27:I.nec id, 1, 1, 1: nec inportatis, 2, 15, 29: nec in, 6, 23, 25: nec inconstantiam, 3, 11, 18: nec injussu, 6, 15, 15: nec ipsius, 1, 26, 41: nec ipsum, 6, 24, 27: nec ulla, 1, 34, 51: nec ullo, 1, 37, 58: nec una, 2, 1, 2: nec hic, 3, 33, 45: nec hominis, 2, 21, 37: nec hunc, 6, 25, 29. Cf. also such passages as neque reliquarum virtutum, nec ipsius rei publicae,
Cic. Rep. 1, 26, 41:dabo tibi testes nec nimis antiquos nec ullo modo barbaros,
id. ib. 1, 37, 58:nec atrocius... neque apertius,
id. Tull. 1, 2:nec homo occidi nec consulto, etc.,
id. ib. 14, 34. The true distinction is, that in the form nec the negation is more prominent; in the form neque, the connective force of the particle; cf. Hand, Turs. 4, p. 94 sq.), adv. and conj. [ne-que], not; and not, also not.Adv., like ne, in ante-class. Latinity (v. ne, I.) as a general negative particle, = non, not (usually in the form nec. In class. Lat. this usage seems to be confined to certain formulae, as nec opinans, nec procul abesse, nec mancipi, etc.; v. infra): nec conjunctionem grammatici fere dicunt esse disjunctivam, ut: nec legit, nec scribit: cum si diligentius inspiciatur, ut fecit Sinnius Capito, intellegi possit, eam positam esse ab antiquis pro non, ut et in XII. est: AST EI CVSTOS NEC ESCIT, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.:II.SI INTESTATO MORITVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, etc., Lex XII. Tab. (v. App. III. tab. 5): SI AGNATVS NEC ESCIT, etc., ib.: magistratus nec obedientem civem coërceto,
Cic. Leg. 3, 3, 6:senatori, qui nec aderit, culpa esto,
id. ib. 3, 4, 11:bruti nec satis sardare queunt,
Naev. 1, 4; 1, 7:tu dis nec recte dicis: non aequum facis,
Plaut. Bacch. 1, 2, 11:nec recte,
id. As. 1, 3, 3; 2, 4, 65; id. Most. 1, 3, 83; Cat. 30, 4:alter, qui nec procul aberat,
Liv. 1, 25, 10:nec ullus = nullus: cui Parcae tribuere nec ullo vulnere laedi,
Verg. Cir. 269:differentia mancipi rerum et nec mancipi,
Gai. Inst. 2, 18 sq. —Form neque: si quid tibi in illisce suovitaurilibus lactentibus neque satisfactum est, etc., an old formula of prayer in Cato, R. R. 141, 4: neque opinantes insidiatores, Auct. B. Afr. 66; Auct. B. Alex. 75.Conj., in all periods and kinds of composition.A.In gen., = et non, and not, also not.1.Alone.(α).When the negative applies to the principal verb of the clause: multumque laborat, Nec respirandi fit copia, Enn. ap. Macr. S. 6, 3 (Ann. v. 437 Vahl.):(β).illa quae aliis sic, aliis secus, nec iisdem semper uno modo videntur, ficta esse dicimus,
Cic. Leg. 1, 17, 47:delubra esse in urbibus censeo, nec sequor magos Persarum, quibus, etc.,
id. ib. 2, 10, 26; id. N. D. 1, 29, 81; id. Rep. 2, 1, 2:quae mei testes dicunt, quia non viderunt nec sciunt,
id. Tull. 10, 24:non eros nec dominos appellabant eos... sed patres et deos. Nec sine causā. Quid enim? etc.,
id. Rep. 1, 41, 64:illa, nec invideo, fruitur meliore marito,
Ov. H. 2, 79.—Less freq. when the negative applies to some other word:2.nec inventas illas toto orbe pares vires gloriatur,
Just. 11, 9, 5:et vidi et perii, nec notis ignibus arsi,
Ov. H. 12, 33:Anguibus exuitur tenui cum pelle vetustas, Nec faciunt cervos cornua jacta senes ( = et faciunt non senes),
id. A. A. 3, 77:neque eum aequom facere ait,
Ter. Phorm, 1, 2, 64:nec dubie ludibrio esse miserias suas,
Liv. 2, 23, 14; 2, 14, 2; esp. in the phrases nec idcirco minus, nec eo minus, nec eo secius, neque eo magis;thus: nec idcirco minus,
Cic. de Or. 2, 35, 151:neque eo minus,
Liv. 41, 8, 8; Suet. Oth. 2; id. Vesp. 24:neque eo secius,
Nep. Att. 2, 2:neque eo magis,
id. Eum. 4, 2; id. Paus. 3, 5; id. Att. 8, 5:cum consules in Hernicos exercitum duxissent, neque inventis in agro hostibus, Ferentinum urbem cepissent,
Liv. 7, 9, 1.—So, nec ullus, nec quisquam, for et nullus, et nemo, etc.:3.nec ullo Gallorum ibi viro, etc.,
Liv. 38, 25, 3; Tac. Agr. 16:nec quidquam magis quam ille, etc.,
Curt. 4, 2, 8.—With vero, enim, autem, tamen:B.neque vero hoc solum dixit, sed ipse et sentit et fecit,
Cic. de Or. 1, 53, 229:nec vero jam meo nomine abstinent,
id. Rep. 1, 3, 6: nec enim respexit, etc., id. Clod. et Cur. 4, 4; id. Lael. 10, 32:neque enim tu is es, qui, qui sis nescias,
id. Fam. 5, 12, 6:nec tamen didici, etc.,
id. Rep. 2, 38, 64:neque autem ego sum ita demens, ut, etc.,
id. Fam. 5, 12, 6.—In partic.1.Nec [p. 1202] = ne... quidem, not even (in Liv. and later writers;2.in Cic. dub. since B. and K. read ne... quidem,
Cic. Ac. 1, 2, 7; id. Tusc. 1, 26, 65; id. Cat. 2, 4, 8; cf.Hand, Turs. 4, 105 sqq.): ne quid ex antiquo praeter sonum linguae, nec eum incorruptum, retinerent,
Liv. 5, 33, 11:Maharbal nec ipse eruptionem cohortium sustinuit,
id. 23, 18, 4:nec nos,
id. 3, 52, 9; 34, 32, 9; 37, 20, 8; 38, 23, 3;40, 20, 6: non spes modo, sed nec dilatio,
Just. 11, 8, 4:tam pauper, quam nec miserabilis Irus,
Mart. 6, 77, 1; 5, 70, 6: Juv. 2, 151:interrogatus, an facta hominum deos fallerent, nec cogitata, inquit,
Val. Max. 7, 2, ext. 8; Tac. G. 6:nec ipse,
Suet. Claud. 46; Flor. 1, 15, 3; Lact. 5, 13, 12; Amm. 14, 10, 3.—Nec = etiam non (freq. in Quint.):3.ut, si in urbe fines non reguntur, nec aqua in urbe arceatur,
Cic. Top. 4, 23; id. Fin. 1, 11, 39:nec si quid dicere satis non est, ideo nec necesse est,
Quint. 1, 1, 21:quod in foro non expedit, illic nec liceat,
id. 9, 2, 67; 5, 10, 86; 12, 3, 6;2, 13, 7: sed neque haec in principem,
Tac. A. 4, 34; 3, 29; 2, 82.—Neque (nec)... neque (nec), neither... nor: quae neque Dardaniis campis potuere perire, Nec cum capta capi, nec cum combusta cremari, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 360 Vahl.):4.nam certe neque tum peccavi, cum... neque cum, etc.,
Cic. Att. 8, 12, 2:nec meliores nec beatiores,
id. Rep. 1, 19, 32:mors nec ad vivos pertineat nec ad mortuos,
id. Tusc. 1, 38, 91:virtus nec eripi nec surripi potest umquam: neque naufragio neque incendio amittitur,
id. Par. 6, 3, 51: neque ego neque Caesar, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1; cf.:haec si neque ego neque tu fecimus,
Ter. Ad. 1, 2, 23; so,non... nec... neque... neque: perspicuum est, non omni caussae, nec auditori neque personae neque tempori congruere orationis unum genus,
Cic. de Or. 3, 55, 210.—The second nec is rarely placed after a word in the clause ( poet.):nec deus hunc mensā, dea nec dignata cubili est,
Verg. E. 4, 63; id. A. 4, 365; 696:sed nec Brutus erit, Bruti nec avunculus usquam,
Juv. 14, 43.—With a preceding negative, which, however, does not destroy the negation contained in neque... neque:non mediusfidius prae lacrimis possum reliqua nec cogitare nec scribere,
Cic. Att. 9, 12, 1:ut omnes intellegant, nihil me nec subterfugere voluisse reticendo nec obscurare dicendo,
id. Clu. 1, 1:nulla vitae pars neque publicis neque privatis, neque forensibus neque domesticis, neque si tecum agas, neque si cum altero contrahas vacare officio potest,
id. Off. 1, 2, 4:nemo umquam neque poëta neque orator fuit, qui, etc.,
id. Att. 14, 20, 3; 8, 1, 3; Liv. 38, 50, 11.—Neque (nec)... et (que), and et... neque (nec), when one clause is affirmative, on the one hand not... and on the other hand; not only not... but also; or the contrary, on the one hand... and on the other hand not; not only... but also not.a.Neque (nec)... et (que):b.id neque amoris mediocris et ingenii summi et sapientiae judico,
Cic. Att. 1, 20, 1:animal nullum inveniri potest, quod neque natum umquam sit, et semper sit futurum,
id. N. D. 3, 13, 32; id. Off. 2, 12, 43; id. Brut. 58, 198; Caes. B. G. 4, 1; Tac. A. 3, 35:ex quo intellegitur nec intemperantiam propter se fugiendam esse temperantiamque expetendam,
Cic. Fin. 1, 14, 48:perficiam, ut neque bonus quisquam intereat, paucorumque poenā vos omnes jam salvi esse possitis,
id. Cat. 2, 13, 28:sed nec illa exstincta sunt, alunturque potius et augentur cogitatione et memoriā,
id. Lael. 27, 104; Ov. M. 2, 42; 811.—Et... neque (nec):5.ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam nisi tuo commodo,
Cic. Brut. 4, 17:patebat via et certa neque longa,
id. Phil. 11, 2, 4:intellegitis et animum ei praesto fuisse, nec consilium defuisse,
id. ib. 13, 6, 13:et... nec... et... et,
id. Tusc. 5, 38, 112.—Neque (nec) non (also in one word, necnon), emphatically affirmative, and also, and besides, and indeed, and:b.nec haec non deminuitur scientia,
Varr. R. R. 1, 4, 4:neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata uxor,
Cic. Cat. 4, 2, 3:nec vero non eadem ira deorum hanc ejus satellitibus injecit amentiam,
id. Mil. 32, 86:nec vero Aristoteles non laudandus in eo, quod, etc.,
id. N. D. 2, 16, 44: neque tamen illa non ornant, habiti honores, etc., id. de Or. 2, 85, 347:neque tristius dicere quicquam debeo hac de re, neque non me tamen mordet aliquid,
id. Fam. 3, 12, 2:nec non et sterilis, etc.,
Verg. G. 2, 53; id. A. 8, 461; Suet. Tit. 5.—In Varro and after the Aug. per., nec non (or as one word, necnon) freq. as a simple conjunction = et, and, and likewise, and so too, and also:6.ibi vidi greges magnos anserum, gallinarum, gruum, pavonum, necnon glirium, etc.,
Varr. R. R. 3, 2, 14; Col. 8, 15, 6:nec non et Tyrii per limina laeta frequentes Convenere,
Verg. A. 1, 707; Plin. 13, 22, 38, § 118:nec non etiam poëmata faciebat ex tempore,
Suet. Gram. 23:nec non et ante,
Vulg. 2 Reg. 23, 13:nec non et quasi,
id. 2 Par. 3, 16. —Neque (nec) dum (also in one word, necdum), and not yet, not yet:7.ille autem quid agat, si scis neque dum Romā es profectus, scribas ad me velim,
Cic. Att. 14, 10, 4; Cels. 5, 26, n. 33; Suet. Aug. 10; Juv. 11, 66:necdum tamen ego Quintum conveneram,
Cic. Att. 6, 3, 2:necdum etiam audierant inflari classica, necdum Impositos duris crepitare incudibus enses,
Verg. G. 2, 539; id. A. 11, 70.—Strengthened by tamen:philosophi summi, neque dum tamen sapientiam consecuti, nonne intellegunt in summo se malo esse?
Cic. Tusc. 3, 28, 68; id. Att. 6, 3, 3:et necdum (post-Aug.),
and not yet, Plin. Pan. 14, 1.—Nec... quidem; v. quidem.—C.Neque = et ne or neve.1.Expressing negative purpose.(α).After ut (class.):(β).ut ea, quae regie statuit in aratores, praetermittam neque eos appellem, a quibus, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 48, § 115:hortemur liberos nostros, ut animo rei magnitudinem complectantur, neque eis praeceptis quibus utuntur omnes, ut consequi posse confidant, etc.,
id. de Or. 1, 5, 19:peterent ut dediticiis suis parcerent, neque in eum agrum arma inferrent,
Liv. 7, 31, 4; 1, 2, 4; 3, 52, 11; 27, 20, 12.—After ne (not ante-Aug.):2.conspirāsse inde, ne manus ad os cibum ferrent, nec os acciperet datum, nec dentes conficerent,
Liv. 2, 32, 10; 3, 21, 6; 4, 4, 11; 26, 42, 2.—In a prohibition (rare):D.nec id mirati sitis, priusquam, etc.,
Liv. 5, 53, 3:nec a me nunc quisquam quaesiverit, quid, etc.,
id. 9, 9, 9:nec quicquam raptim aut forte temere egeritis,
id. 23, 5, 3.—In contrasts, but not, not however (class.):ubi aetas tantum modo quaestui neque luxuriae modum fecerat,
Sall. C. 24, 3:gloriosa modo neque belli patrandi,
id. J. 88, 4:consulatus sine ulla patrum injuriā, nec sine offensione fuit,
Liv. 3, 55, 1:oppida oppugnata nec obsessa sunt,
id. 5, 12, 5; Plin. Ep. 3, 1, 9; Quint. 8, 6, 74; Tac. Agr. 8. -
10 sum
1.sum, fui, esse (2d pers. es, but usu. es in Plaut and Ter; old forms, indic. pres. esum for sum, acc. to Varr. L. L. 9, § 100 Mull.: essis for es, Att. ap. Non. 200, 30, or Trag. Rel. p. 283 Rib.: simus for sumus, used by Augustus, acc. to Suet. Aug. 87; fut. escit for erit, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25:I.esit, XII. Tab. ap. Fest. s. v. nec, p. 162 Mull.: escunt for erunt,
Cic. Leg. 2, 24, 60, 3, 3, 9; Lucr. 1, 619; perf. fuvimus for fuimus, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 168:FVVEIT, C. I. L. 1, 1051: fuit,
Plaut. Capt. 3, 4, 23; id. Mil. 3, 1, 159:fuerim,
id. ib. 4, 8, 54:fuerit,
id. As. 4, 1, 37; subj. pres. siem, sies, siet, etc., very freq., esp. in Plaut.; e. g. siem, Am. prol. 57; Ter. And. 3, 4, 7:sies,
Plaut. Am. 3, 2, 43; Ter. And. 2, 5, 13:siet,
Plaut. Am. prol. 58; Ter. And. 1, 4, 7; Lucr. 3, 101:sient,
Plaut. Am. 1, 1, 54; Ter. And. 2, 3, 16; cf. Cic. Or. 47, 157; also,fuam, fuas, etc., regarded by G. Curtius, de Aorist. Lat. Rel. in Studien zur Gr. u. Lat. Gram. 1, 431 sqq., as an aorist: fuam,
Plaut. Bacch. 1, 2, 48; id. Mil. 2, 6, 112: fuas, Liv. Andron. ap. Non 111, 13; Plaut. Capt. 2, 3, 71; 2, 3, 83; id. Pers. 1, 1, 52; id. Trin. 2, 1, 32: fuat, Pac. ap. Non. 111, 8; Carm. ap. Liv. 25, 12; Plaut. Am. 3, 4, 2; id. Aul. 2, 2, 56; id. Capt. 2, 2, 10 et saep.; Ter. Hec. 4, 3, 4; Lucr. 4, 639; Verg. A. 10, 108:fuant,
Plaut. Bacch. 4, 9, 110; id. Ep. 5, 1, 13; id. Ps. 4, 3, 12: fuvisset, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4; part. pres. ens, used by Caesar, acc. to Prisc. p. 1140 P.; and by Sergius Flavius, acc. to Quint. 8, 3, 33; fut. inf. fore for futurum esse, very freq., and so always with partt.; cf. Madv. Gram. § 108; whence, subj. imperf. forem fores, etc., for essem; esp. in conditional sentences and in the histt., but very rare in Cic.; v. Neue, Formenl. 2, 597 sqq.), v. n. [root es; Sanscr. as-mi, and the Greek es-mi, whence eimi; perf. fui; root in Sanscr. bhu, to become; bhavas, condition; Gr. phuô, to beget; cf.: fetus, futuo, etc.], to be, as a verb substantive or a copula.As a verb substantive, to be.A.In gen.1.Asserting existence, to be, exist, live:2.definitionum duo sunt genera prima: unum earum rerum quae sunt: alterum earum quae intelleguntur. Esse ea dico, quae cerni tangive possunt, ut fundum, aedes, parietem, cetera. Non esse rursus ea dico, quae tangi demonstrarive non possunt, cerni tamen animo atque intellegi possunt, ut si usucapionem, si tutelam, etc.... definias,
Cic. Top. 5, 26 sq.:si abest, nullus est,
Plaut. Bacch. 2, 2, 16:nunc illut est, quom me fuisse quam esse nimio mavelim,
id. Capt. 3, 3, 1:ita paene nulla sibi fuit Phronesium ( = paene mortuus est),
id. Truc. 1, 2, 95:omne quod eloquimur sic, ut id aut esse dicamus aut non esse,
Cic. de Or. 2, 38, 157:non statim, quod esse manifestum est, etiam quid sit apparet,
Quint. 3, 6, 81: est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.):flumen est Arar, quod, etc.,
Caes. B. G. 1, 12:homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt!
Cic. Fam. 11, 21, 1; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:si quos inter societas aut est aut fuit aut futura est,
id. Lael. 22, 83:nec enim, dum ero, angar ulla re, cum omni vacem culpa: et, si non ero, sensu omnino carebo,
id. Fam. 6, 3, 4:si modo futuri sumus, erit mihi res opportuna,
id. Att. 11, 4, 1:si quando erit civitas, erit profecto nobis locus: sin autem non erit, etc.,
id. Fam. 2, 16, 6:nolite arbitrari, me cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,
id. Sen. 22, 79:si erit ulla res publica... sin autem nulla erit,
id. Fam. 2, 16, 5:fuimus Troes, fuit Ilium,
Verg. A. 2, 325:sive erimus seu nos fata fuisse volunt,
Tib. 3, 5, 32: per quinquennia decem fuimus, Prud. Cath. praef. 2.—Of events, to be, happen, occur, befall, take place:3.illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo,
Cic. Rep. 1, 16, 25:neque enim est periculum, ne, etc.,
id. ib. 1, 23, 37:amabo, quid tibi est?
Ter. Heaut. 2, 4, 24:quid se futurum esset,
Liv. 33, 27. —Of location, to be present, to be at a place.(α).With adv., or other expressions of place:(β).cum non liceret quemquam Romae esse, qui, etc.,
Cic. Verr. 2, 2, 41, § 100:cum Athenis decem ipsos dies fuissem,
id. Fam. 2, 8, 3; id. de Or. 2, 7, 27:cum Africanus constituisset in hortis esse,
id. Rep. 1, 9, 14:cum essemus in castris,
id. ib. 1, 15:nonne mavis sine periculo tuae domi esse quam cum periculo alienae?
id. Fam. 4, 7, 4:vos istic commodissime sperem esse,
id. ib. 14, 7, 2: te hic tutissime puto fore, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—Of passages in a book or writing, with in and abl., to be, stand, be written, etc.:(γ).deinceps in lege est, ut, etc.,
Cic. Leg. 2, 16, 40:quid enim in illis (litteris) fuit praeter querelam temporum,
id. Fam. 2, 16, 1.—Of personal relations, with ad or apud and acc., or cum and abl. of person:4.cum esset (Sulpicius Gallus) casu apud M. Marcellum,
Cic. Rep. 1, 14, 21:eram cum Stoico Diodoto: qui cum habitavisset apud me mecumque vixisset, etc.,
id. Brut. 90, 309:erat nemo, quicum essem libentius quam tecum et pauci, quibuscum essem aeque libenter,
id. Fam. 5, 21, 1:qui me admodum diligunt multumque mecum sunt,
id. ib. 4, 13, 6; cf. with simul:Smyrnae cum simul essemus complures dies,
id. Rep. 1, 8, 13.—Hence, esp.: esse cum aliquo (aliqua), to be with, i. e. live with, associate with, as husband or wife:cujus soror est cum P. Quintio,
Cic. Quint. 24, 77:ea nocte mecum illa hospitis jussu fuit,
Plaut. Merc. 1, 1, 101; Ov. A. A. 3, 664:cum hac (meretrice) si qui adulescens forte fuerit,
Cic. Cael. 20, 49; Ov. Am. 2, 8, 27: tum ad me fuerunt, qui, etc., Varr. ap. Non. 133, 28:Curio fuit ad me sane diu,
Cic. Att. 10, 4, 8:cum ad me bene mane Dionysius fuit,
id. ib. 10, 16, 1; cf.:esse sub uno tecto atque ad eosdem Penates,
Liv. 28, 18.—Of relations analogous to place, of dress, condition, position, office, etc., to be, live, be found, etc., with in and abl.:5.cum est in sagis civitas,
Cic. Phil. 8, 11, 32:in laxa toga,
Tib. 2, 3, 78: sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictus;Sive erit in Cois, Coa decere puta,
Ov. A. A. 2, 297: hominem non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse, Cic. Verr [p. 1798] 2, 4, 6, §11: in servitute,
id. Clu. 7, 21:in illa opinione populari,
id. ib. 51, 142:in magno nomine et gloria,
id. Div. 1, 17, 31:in spe,
id. Fam. 14, 3, 2:in tanta moestitia,
id. Phil. 2, 15, 37:in odio,
id. Att. 2, 22, 1:in probris, in laudibus,
id. Off. 1, 18, 61:in officio,
id. ib. 1, 15, 49:in injustitia,
id. ib. 1, 14, 42:in vitio,
id. ib. 1, 19, 62; id. Tusc. 3, 9, 19:ne in mora quom opus sit, sies,
Ter. And. 2, 5, 13:ne in mora illi sis,
id. ib. 3, 1, 9:hic in noxia'st,
id. Phorm. 2, 1, 36:quae (civitas) una in amore atque in deliciis fuit,
Cic. Verr. 2, 4, 1, § 3:in ingenti periculo,
Liv. 5, 47:in pace,
id. 31, 29.—So with abl. without in, when qualified by an adj.:(statua) est et fuit tota Graecia summo propter ingenium honore et nomine,
Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87:si quis asperitate ea est et inmanitate naturae,
id. Lael. 23, 87:ne quo periculo proprio existimares esse,
id. Fam. 4, 15, 2 (B. and K. ex conj.:in periculo): ego sum spe bona,
id. ib. 12, 28, 3:res nunc difficili loco mihi videtur esse,
id. ib. 12, 28, 3:incredibili sum sollicitudine de tua valetudine,
id. ib. 16, 15, 1; esp. in phrase periculo alicujus esse, to be at the risk of any one:rem illam suo periculo esse,
id. Att. 6, 1, 6:ut quae in naves inposuissent, ab hostium tempestatisque vi publico periculo essent,
Liv. 23, 49, 2 Weissenb. ad loc.:dare nummos meo periculo,
Dig. 46, 1, 24:communi periculo,
ib. 13, 6, 21, § 1 (cf. II. B. 1. b. infra).—To depend upon, rest with, with in and abl.:B.res erat non in opinione dubia,
Cic. Dom. 5, 11:sed totum est in eo, si, etc.,
id. Att. 2, 22, 5:omnem reliquam spem in impetu esse equitum,
Liv. 10, 14, 12:quoniam totum in eo sit, ne contrectentur pocula,
Col. 12, 4, 3. —In partic.1.Esse (est, sunt, etc.) often stands without a subject expressed, or with an indef. subj., as antecedent of a rel.-clause, whose verb may be in the indic. or subj.; the former only when the subject is conceived as particular or limited, and actually existing; the latter always when it is conceived as indefinite; cf. Zumpt, Gram. § 562 sq.; Roby, Gram. § 1686 sq.; Madv. Gram. § 365; but the distinctions usually drawn by grammarians are not always observed by the best writers; and the subjunctive is always admissible, being the prevailing construction after sunt qui in class. prose, and nearly universal in postAug. writers: sunt, qui (quae), there are those ( people or things) who ( that), or simply some.a.With indic.(α).Without subject expressed:(β).mulier mane: sunt Qui volunt te conventam,
Plaut. Cist. 4, 2, 37:sunt hic quos credo inter se dicere,
id. Cas. prol. 67:sunt quae te volumus percontari,
id. Ps. 1, 5, 47:quid est, quod tu gestas tabellas?
id. ib. 1, 1, 10:quid est, quod tu me nunc optuere?
id. Most. 1, 1, 69; cf.:quid hoc est, quod foris concrepuit?
id. ib. 5, 1, 15:tun' is es, Qui in me aerumnam obsevisti?
id. Ep. 4, 1, 34:quid est, quod tuo animo aegre est?
id. Cas. 2, 2, 9; id. Cist. 4, 1, 3:at ego est quod volo loqui,
id. As. 1, 3, 79:est quod te volo secreto,
id. Bacch. 5, 2, 30:sunt quos scio amicos esse, sunt quos suspicor,
id. Trin. 1, 2, 54:ita subitum'st, quod eum conventum volo,
id. ib. 5, 2, 51:sunt quae ego ex te scitari volo,
id. Capt. 2, 2, 13:sed est quod suscenset tibi,
Ter. And. 2, 6, 17:est quod me transire oportet,
id. Hec. 2, 2, 31:quid sit quapropter te jussi, etc.,
id. ib. 5, 1, 7:sunt item quae appellantur alces,
Caes. B. G. 6, 27 init.:(nationes) ex quibus sunt qui ovis vivere existimantur,
id. ib. 4, 10 fin.:sunt qui putant posse te non decedere,
Cic. Fam. 1, 9, 25:sunt autem, qui putant non numquam complexione oportere supersederi,
id. Inv. 1, 40, 72:quamquam sunt, qui propter utilitatem modo petendas putant amicitias,
id. ib. 2, 55, 167:sunt autem quae praeterii,
id. Att. 10, 4, 11:sunt, qui abducunt a malis ad bona, ut Epicurus. Sunt, qui satis putant ostendere, nihil inopinati accidisse... Sunt etiam qui haec omnia genera consolandi colligunt,
id. Tusc. 3, 31, 76 Kuhn. N. cr.:sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere,
id. Off. 1, 24, 84:Argiletum sunt qui scripserunt ab Argola, etc.,
Varr. L. L. 5, § 157 Mull.:sunt qui ita dicunt,
Sall. C. 19, 4:sunt qui spiritum non recipiunt sed resorbent,
Quint. 11, 3, 55:sunt, quos curriculo pulverem Olympicum Collegisse juvat,
Hor. C. 1, 1, 3; cf. id. S. 1, 4, 24: sunt quibus unum opus est, etc., id. C. 1, 7, 5:sunt quibus in satira videor nimis acer,
id. S. 2, 1, 1:sunt quorum ingenium nova tantum crustula promit,
id. ib. 2, 4, 47.—With a subject expressed by an indefinite word or clause:b.sunt alii qui te volturium vocant,
Plaut. Trin. 1, 2, 64:est genus hominum qui se primos omnium esse volunt,
Ter. Eun. 2, 2, 17:multae sunt causae, quam ob rem cupio abducere,
id. ib. 1, 2, 65 Fleck. (Ussing, cupiam):erat quidam eunuchus, quem mercatus fuerat,
id. ib. 3, 5, 21:multaeque res sunt in quibus de suis commodis viri boni multa detrahunt,
Cic. Lael. 16, 57:sunt ejus aliquot orationes, ex quibus lenitas ejus perspici potest,
id. Brut. 48, 177:fuerunt alia genera philosophorum, qui se omnes Socraticos esse dicebant,
id. de Or. 3, 17, 62:nonnulli sunt, qui aluerunt, etc.,
id. Cat. 1, 12, 301:sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi se contemni putant,
id. Lael. 20, 72:sunt vestrum, judices, aliquam multi, qui L. Pisonem cognoverunt,
id. Verr. 2, 4, 25, § 56:multae et pecudes et stirpes sunt, quae sine procuratione hominum salvae esse non possunt,
id. N. D. 2, 52, 130:sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, etc.,
id. Fin. 5, 14, 38:permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,
id. Rosc. Am. 33, 94; cf. id. Div. in Caecil. 7, 22; id. Off. 1, 14, 43; 1, 20, 69; id. Div. 1, 54, 123:fuere complures, qui ad Catilinam initio profecti sunt,
Sall. C. 39, 5: haec sunt, quae clamores et admirationes in bonis oratoribus efficiunt. Cic. de Or. 1, 33, 152:alia fuere, quae illos magnos fecere,
Sall. C. 52, 21.—With. subj.: sunt, qui discessum animi a corpore putent esse mortem;(β).sunt qui nullum censeant fieri discessum,
Cic. Tusc. 1, 9, 18:sunt qui in rebus contrariis parum sibi constent,
id. Off. 1, 21, 71:de impudentia singulari sunt qui mirentur,
id. Verr. 2, 1, 2, § 6:est eisdem de rebus quod dici potest subtilius,
id. Tusc. 3, 15, 32:praesto est qui neget rem ullam percipi esse sensibus,
id. Ac. 2, 32, 101:quicquid est quod deceat, id, etc.,
id. Off. 1, 27, 94:sunt qui nolint tetigisse nisi illas, etc.,
Hor. S. 1, 2, 28:sunt qui Crustis et pomis viduas venentur avaras,
id. Ep. 1, 1, 78:vestes Gaetulo murice tinctas Sunt qui non habeant, est qui non curet habere,
id. ib. 2, 2, 182 et saep.—With a more or less indefinite expression of the subject:* c.sunt quidam e nostris, qui haec subtilius velint tradere et negent satis esse, etc.,
Cic. Fam. 1, 9, 31:rarum est quoddam genus eorum, qui se a corpore avocent,
id. Div. 1, 49, 111:quotus igitur est quisque qui somniis pareat?
id. ib. 2, 60, 125; id. de Or. 2, 50, 196:solus est hic, qui numquam rationes ad aerarium referat,
id. Verr. 2, 1, 38, § 98:quae quibusdam admirabilia videntur, permulti sunt, qui pro nihilo putent,
id. Lael. 23, 86:erat nemo in quem ea suspicio conveniret,
id. Rosc. Am. 23, 65, cf.:quis enim miles fuit, qui Brundisii illam non viderit? quis, qui nescierit, etc.,
id. Phil. 2, 25, 61:sit aliquis, qui nihil mali habeat,
id. Tusc. 1, 35, 85:sunt nonnullae disciplinae, quae officium omne pervertant,
id. Off. 1, 2, 5:est quaedam animi sanitas quae in insipientem quoque cadat,
id. Tusc. 4, 13, 30:Syracusis lex est de religione, quae jubeat,
id. Verr. 2, 2, 51, § 126:unus est qui curet constantia magis quam consilio,
id. Att. 1, 18, 7:si est una ex omnibus quae sese moveat,
id. Rep. 6, 26, 28:multi sunt, qui non acerbum judicent vivere, sed supervacuum,
Sen. Ep. 24, 26:erant sententiae quae castra Vari oppugnanda censerent,
Caes. B. C. 2, 30:fuere cives qui seque remque publicam obstinatis animis perditum irent,
Sall. C. 36, 4:sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem Possis,
Hor. Ep. 1, 1, 34:sunt delicta tamen, quibus ignovisse velimus,
id. A. P. 347.—Poet.: est, quibus (acc. to the Gr. estin hois):2.est quibus Eleae concurrit palma quadrigae: est quibus in celeres gloria nata pedes,
Prop. 3, 9 (4, 8), 17.—With dat., to belong or pertain to; or, rendering the dative as the subject of the verb, to have ( possess, = the Fr. etre a used of property, and of permanent conditions or characteristics, not of temporary states, feelings, etc.; cf. Krebs, Antibarb. p. 417 sq.): aliquid reperiret, fingeret fallacias, Unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. Heaut. 3, 2, 23:b.nomen Mercurio'st mihi, Plaut Am. prol. 19: nisi jam tum esset honos elo quentiae,
Cic. Brut. 10, 40:est igitur homini cum deo similitudo,
id. Leg. 1, 8, 25:familiaritas, quae mihi cum eo est,
id. Att. 8. 3, 2:privatus illis census erat brevis,
Hor. C. 2, 15, 13; cf.:Trojae et huic loco nomen est,
Liv. 1, 1, 5:Hecyra est huic nomen fabulae,
Ter. Hec. prol. 1:cui saltationi Titius nomen esset,
Cic. Brut. 62, 225:cui (fonti) nomen Arethusa est,
id. Verr. 2, 4, 53, § 118:Scipio, cui post Africano fuit cognomen,
Liv. 25, 2, 6.—With ellips. of dat. ( poet.):nec rubor est emisse palam (sc. ei),
nor is she ashamed, Ov. A. A. 3, 167:neque testimonii dictio est (sc. servo),
has no right to be a witness, Ter. Phorm. 2, 1, 63.—Esse alicui cum aliquo, to have to do with, to be connected with a person:3.tecum nihil rei nobis, Demipho, est,
Ter. Phorm. 2, 3, 74:sibi cum illa mima posthac nihil futurum,
Cic. Phil. 2, 31, 77:jussit bona proscribi ejus, quicum familiaritas fuerat, societas erat,
id. Quint. 6, 25:si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus,
id. Fam. 15, 10, 2.—Esse with certain prepp. and their cases (cf. also I. A. 2. 3. 4. supra).(α).Esse ab aliquo, to be of a person, to be the servant, disciple, adherent, partisan, etc., of:(β).es ne tu an non es ab illo milite e Macedonia?
do you belong to? Plaut. Ps. 2, 2, 21:ab Andria est ancilla haec,
Ter. And. 3, 1, 3; 4, 4, 17:erat enim ab isto Aristotele,
Cic. de Or. 2, 38, 160:sed vide ne hoc, Scaevola, totum sit a me,
makes for me, id. de Or 1, 13, 55 (cf. ab, I. B. 3., II. B. 2. o.). —Esse pro aliquo, to be in favor of, make for:(γ).(judicia) partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,
Cic. Clu. 32, 88.—Esse ex aliqua re, to consist of, be made up of:4.(creticus) qui est ex longa et brevi et longa,
Cic. de Or. 3, 47, 183; cf.:duo extremi chorei sunt, id est, e singulis longis et brevibus,
id. Or. 63, 212:etsi temeritas ex tribus brevibus et longa est,
id. ib. 63, 214; 64, 215 (v. also 6. infra). —Euphem., in perf. tempp., of one who has died or a thing that has perished, to be no more, to be gone, departed, dead ( poet.):5.horresco misera, mentio quoties fit partionis: Ita paene tibi fuit Phronesium,
i. e. had almost died, Plaut. Truc. 1, 2, 92:nunc illud est, cum me fuisse quam esse nimio mavelim,
id. Capt. 3, 3, 1:sive erimus, seu nos fata fuisse velint,
Tib. 3, 5, 32:fuimus Troes, fuit Ilium et ingens Gloria Teucrorum,
Verg. A. 2, 325:certus in hospitibus non est amor: errat ut ipsi, Cumque nihil speres firmius esse, fuit,
Ov. H. 16, (17), 192.—Pregn., to be real or a fact, to be the case; so esp.: est, esto, it is even so, be it so, such is or let such be the case, granted, well, etc.:b.quid tibi vis dicam, nisi quod est?
Plaut. Ep. 1, 1, 17:sunt ista, Laeli,
Cic. Lael. 2, 6:ista esse credere,
id. Tusc. 1, 6, 10: est vero, inquit, Africane, id. Fragm. ap. Lact. 1, 18:est ut dicis, inquam,
id. Fin. 3, 5, 19:sit quidem ut sex milia seminum intereant,
Col. 3, 3, 13:esto: ipse nihil est, nihil potest,
Cic. Div. in Caecil. 15, 47; cf.:verum esto,
id. Fin. 2, 23, 75:esto,
Verg. A. 7, 313; 10, 67; Hor. Ep. 1, 1, 81; 1, 17, 37 al.—Hence,The connections est ut, ubi, cum, quod, or with a subject-clause, it happens or chances that, it is the case that, there is cause or reason why, there is a time when, it is allowed or permissible that, one may, etc.(α).Est ut, it is the case or fact, that, etc.:(β).sin est, ut velis Manere illam apud te, dos hic maneat,
Ter. Phorm. 5, 7 (8), 32:si est, ut dicat velle se, Redde,
id. Hec. 4, 1, 43:si est, culpam ut Antipho in se admiserit,
id. Phorm. 2, 1, 40:est, ut id maxime deceat,
Cic. Or. 59, 199:quando fuit, ut, quod licet, non liceret?
id. Cael. 20, 48:non est igitur, ut mirandum sit, ea praesentiri, etc.,
id. Div 1, 56, 128:non erat, ut fieri posset, mirarier umquam,
Lucr. 5, 979:futurum esse ut omnes pellerentur,
Caes. B. G. 1, 31:non est, ut copia major Ab Jove donari possit tibi,
Hor. Ep. 1, 12, 2:est ut viro vir latius ordinet Arbusta sulcis,
id. C. 3, 1, 9; Dig. 38, 7, 2.—Cf. esse after a neg., with quin:numquam est enim, quin aliquid memoriae tradere velimus,
Auct. Her. 3, 24, 40.—Also, est ut, there is reason, that, etc.:magis est ut ipse moleste ferat errasse se, quam ut, etc.,
Cic. Cael. 6, 14 fin.: ille erat ut odisset primum defensorem salutis meae, he had good reason for hating [p. 1799] id. Mil. 13, 35; cf.:quid erat cur Milo optaret,
id. ib. 13, 34:neque est ut putemus ignorari ea ab animalibus,
Plin. 18, 1, 1, § 3. —Est ubi, sometime or another, sometimes:(γ).erit, ubi te ulciscar, si vivo,
Plaut. Ps. 5, 2, 26:est, ubi id isto modo valeat,
Cic. Tusc. 5, 8, 23.—Est cum, sometimes:(δ).est cum non est satius, si, etc.,
Auct. Her. 4, 26, 36.—Est quod, there is reason to, I have occasion:(ε).est quod visam domum,
Plaut. Aul. 2, 2, 26:etsi magis est, quod gratuler tibi quam quod te rogem,
I have more reason to, Cic. Att. 16, 5, 2:est quod referam ad consilium: sin, etc.,
Liv. 30, 31, 9:quod timeas non est,
Ov. H. 19, 159:nil est illic quod moremur diutius,
Ter. Heaut. 4, 7, 6:non est quod multa loquamur,
Hor. Ep. 2, 1, 30.—Cf. with cur:non est cur eorum spes infragatur,
Cic. Or. 2, 6:nihil est cur,
id. Fam. 6, 20, 1.—Est, sit, etc., with infin. in Gr. constr., it is possible, is allowed, permitted, one may, etc. (mostly poet. and post-class.):(ζ).est quadam prodire tenus, si non datur ultra,
Hor. Ep. 1, 1, 32:Cato, R. R. prooem. § 1: scire est liberum Ingenium atque animum,
Ter. Ad. 5, 3, 42:nec non et Tityon terrae omniparentis alumnum Cernere erat,
Verg. A. 6, 596; 8, 676; Sil. 2, 413:neque est te fallere quicquam,
Verg. G. 4, 447:unde Plus haurire est,
Hor. S. 1, 2, 79:est Gaudia prodentem vultum celare,
id. ib. 2, 5, 103:quod versu dicere non est,
id. ib. 1, 5, 87:quod tangere non est,
Ov. M. 3, 478:quae verbo objecta, verbo negare sit,
Liv. 42, 41, 2 Weissenb. ad loc.:ut conjectare erat intentione vultus,
Tac. A. 16, 34:est videre argentea vasa,
id. G. 5; Val. Max. 2, 6, 8; v. Zumpt, Gram. § 227.— With dat.:ne tibi sit frigida saxa adire,
Prop. 1, 20, 13; Tib. 1, 6, 24 (32):tu procul a patria (nec sit mihi credere tantum!) Alpinas nives Me sine vides,
Verg. E. 10, 46:fuerit mihi eguisse aliquando amicitiae tuae,
Sall. J. 110, 3; Dig. 46, 3, 72, § 4.—In eo ease ut, etc., to be in a condition to reach the point that, to be possible, etc., to be about to, on the point of, etc. ( impers. or with res, etc., as subj.):6.cum jam in eo esset, ut in muros evaderet miles,
Liv. 2, 17, 5:si viderent in eo jam esse ut urbs caperetur,
id. 28, 22, 8:jamque in eo rem fore, ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,
id. 8, 27, 3:cum res non in eo essent ut, etc.,
id. 33, 41, 9:non in eo esse Carthaginiensium res, ut, etc.,
id. 30, 19, 3; 34, 41. —With person. subj. (late Lat.):cum ab Ulixe adducta Iphigenia in eo esset, ut immolaretur,
Hyg. Fab. 261. —Like the Engl. to be, for to come, fall, reach, to have arrived, etc. (hence also with in and acc.):7. II.ecquid in mentem est tibi, Patrem tibi esse?
Plaut. Bacch. 1, 2, 54:nam numero mi in mentem fuit,
id. Am. 1, 1, 26:ex eo tempore res esse in vadimonium coepit,
Cic. Quint. 5, 22:portus in praedonum fuisse potestatem sciatis,
id. Imp. Pomp. 12, 33:ut certior fieret, quo die in Tusculanum essem futurus,
id. Att. 15, 4, 2:qui neque in provinciam cum imperio fuerunt,
id. Fam. 8, 8, 8:quae ne in potestatem quidem populi Romani esset,
Liv. 2, 14, 4:nec prius militibus in conspectum fuisse,
Suet. Aug. 16:esse in amicitiam populi Romani dicionemque,
Cic. Div. in Caecil. 20, 66; cf.:in eorum potestatem portum futurum,
id. Verr. 2, 5, 38, § 98; v. Gell. 1, 7, 16 sq.; Zumpt, Gram. § 316.—As a copula, to be any thing or in any manner.A.In gen.1.With an adj., subst., or pron.:2.et praeclara res est et sumus otiosi,
Cic. Lael. 5, 17:quod in homine multo est evidentius,
id. ib. 8, 27:sperare videor Scipionis et Laelii amicitiam notam posteritati fore,
id. ib. 4, 15:non sum ita hebes, ut istud dicam,
id. Tusc. 1, 6, 12:cum, ignorante rege, uter esset Orestes, Pylades Orestem se esse diceret, Orestes autem ita ut erat, Orestem se esse perseveraret,
id. Lael. 7, 24:consul autem esse qui potui? etc.,
id. Rep. 1, 6, 10:nos numerus sumus et fruges consumere nati,
are a mere number, Hor. Ep. 1, 2, 27:pars non minima triumphi est victimae praecedentes,
Liv. 45, 49:nobile erit Romae pascua vestra forum,
Prop. 4 (5), 9, 20:sanguis erant lacrimae,
Luc. 9, 811:ego tu sum, tu es ego: unanimi sumus,
Plaut. Stich. 5, 4, 49:tuos sum,
id. Bacch. 1, 1, 60: domus non ea est, quam parietes nostri cingunt, Cic. Rep. 1, 13, 19:is enim fueram, cui, etc.,
id. ib. 1, 4, 7.—Less freq. with adv. (esp. in colloq. language): Am. Satin' tu sanus es? Sos. Sic sum ut vides, Plaut. Am. 2, 1, 57:B.sic, inquit, est,
Cic. Rep. 1, 38, 60:est, inquit, ut dicis,
id. ib. 1, 40, 63:quod ita cum sit,
id. ib. 1, 45, 69:quia sunt haud procul ab hujus aetatis memoria,
id. ib. 1, 1, 1 B. and K.:nec vero habere virtutem satis est,
id. ib. 1, 2, 2: frustra id inceptum Volscis fuit. Liv. 2, 25:dato qui bene sit: ego, ubi bene sit, tibi locum lepidum dabo,
Plaut. Bacch. 1, 1, 51:apud matrem recte est,
Cic. Att. 1, 7:cum in convivio comiter et jucunde fuisses,
id. Deiot. 7, 19:omnes hanc quaestionem haud remissius sperant futuram,
id. Rosc. Am. 5, 11:dicta impune erant,
Tac. A. 1, 72.—Esp.: facile alicubi (in aliqua re) esse, with pleasure, glad to be:quod in maritimis facillime sum,
Cic. Fam. 2, 16, 2:locum habeo nullum ubi facilius esse possum,
id. Att. 13, 26, 2 (on esse with an adverb, v. Haase ap. Reisig, Vorles. p. 394; cf. also bene under bonus fin.).—In partic.1.With gen. part., to be of, belong to a class, party, etc.:2.in republica ita est versatus, ut semper optimarum partium et esset et existimaretur,
Nep. Att. 6, 1:qui ejusdem civitatis fuit,
id. Them. 9, 1:qui Romanae partis erant, urbe excesserunt,
Liv. 35, 51, 7: ut aut amicorum aut inimicorum Campani simus;si defenditis, vestri, si deseritis, Samnitium erimus,
id. 7, 30, 9 sq. —With gen. or abl. denoting quality.(α).With gen.:(β).nimium me timidum, nullius animi, nullius consilii fuisse confiteor,
Cic. Sest. 16, 36:disputatio non mediocris contentionis est,
id. de Or. 1, 60, 257:magni judicii, summae etiam facultatis esse debebit,
id. Or. 21, 70:(virtus) nec tantarum virium est, ut se ipsa tueatur,
id. Tusc. 5, 1, 2; id. Fin. 5, 12, 36:Sulla gentis patriciae nobilis fuit,
Sall. J. 95, 3:summi ut sint laboris,
Caes. B. G. 4, 2:civitas magnae auctoritatis,
id. ib. 5, 54:refer, Cujus fortunae (sit),
Hor. Ep. 1, 7, 54:se nullius momenti apud exercitum futurum,
Nep. Alcib. 8, 4:qui ejusdem aetatis fuit,
id. ib. 11, 1:invicti ad laborem corporis erat,
Liv. 9, 16:nec magni certaminis ea dimicatio fuit,
id. 21, 60:somni brevissimi erat,
Suet. Claud. 33.—So of extent, number, etc.:classis centum navium,
Nep. Them. 2, 2; 2, 5:annus trecentarum sexaginta quinque dierum,
Suet. Caes. 40.—With abl.:3.bono animo es,
Ter. Eun. 1, 2, 4:jam aetate ea sum, ut, etc.,
id. Hec. 5, 1, 11:bellum varia victoria fuit,
Sall. J. 5, 1:L. Catilina nobili genere natus fuit magna vi et animi et corporis, set ingenio malo,
id. C. 5, 1:Sulla animo ingenti,
id. J. 95, 3:esse magna gratia,
Caes. B. G. 1, 8:tenuissima valetudine esse,
id. ib. 5, 40:si fuerit is injustus, timidus, hebeti ingenio atque nullo,
Cic. Tusc. 5, 15, 45:mira sum alacritate ad litigandum,
id. Att. 2, 7, 2:bono animo sint et tui et mei familiares,
id. Fam. 6, 18, 1:ut bono essent animo,
id. Rep. 1, 17, 29:ut uxores eodem jure sint quo viri,
id. ib. 1, 43, 67:qui capite et superciliis semper est rasis,
id. Rosc. Com. 7, 20:abi, quaere, unde domo quis, Cujus fortunae, quo sit patre quove patrono,
Hor. Ep. 1, 7, 54 (cf. I. A. 4. supra). —With gen. or abl. of price or value.(α).With gen.:(β). 4.pluris est oculatus testis quam auriti decem,
Plaut. Truc. 2, 6, 8:videtur esse quantivis pretii,
Ter. And. 5, 2, 15:a me argentum, quanti (servus) est, sumito,
id. Ad. 5, 9, 20:si ullo in loco frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit,
id. Rosc. Com. 12, 33:ut quisque, quod plurimi sit, possideat, ita, etc.,
id. Par. 6, 2, 48:magni erunt mihi tuae litterae,
id. Fam. 15, 15, 4:parvi sunt foris arma, nisi, etc.,
id. Off. 1, 22, 76:an emat denario quod sit mille denarium,
id. ib. 3, 23, 92:parvi pretii est quod nihili est,
id. Q. Fr. 1, 2, 4:mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo,
is worth more to me, weighs more with me, id. Att. 12, 28, 2:neque pluris pretii cocum quam vilicum habeo,
Sall. J. 85, 39:erat (agellus) centum milium nummum,
Plin. Ep. 6, 3, 1. —With gen. of possession, etc., it belongs, pertains to; or it is the part, property, nature, mark, sign, custom, or duty of, etc.(α).In gen.:(β).audiant eos, quorum summa est auctoritas apud, etc.,
who possess, Cic. Rep. 1, 7, 12:ea ut civitatis Rhodiorum essent,
Liv. 37, 55, 5:teneamus eum cursum, qui semper fuit optimi cujusque,
Cic. Rep. 1, 2, 3:quamobrem neque sapientis esse accipere habenas,
id. ib. 1, 5, 9; id. de Or. 2, 20, 86:sapientis est consilium explicare suum, etc.,
id. ib. 2, 81, 333:temeritas est florentis aetatis, prudentia senescentis,
id. Sen. 6, 20:est adulescentis majores natu vereri,
id. Off. 1, 34, 122:Aemilius, cujus tum fasces erant,
Liv. 8, 12, 13:tota tribuniciae potestatis erat,
id. 3, 48:alterius morientis prope totus exercitus fuit,
id. 22, 50:jam me Pompeii totum esse scis,
Cic. Fam. 2, 13, 2:hominum, non causarum, toti erant,
Liv. 3, 36:plebs novarum, ut solet, rerum atque Hannibalis tota esse,
were devoted to, favored, id. 23, 14:Dolopes numquam Aetolorum fuerant: Philippi erant,
id. 38, 3:Ptolemaeus propter aetatem alieni arbitrii erat,
id. 42, 29:est miserorum ut malevolentes sint,
Plaut. Capt. 3, 4, 51:quod alterum divinitatis mihi cujusdam videtur,
Cic. de Or. 2, 20, 86:negavit moris esse Graecorum, ut, etc.,
id. Verr. 2, 1, 26, § 66:non est gravitatis ac sapientiae tuae, ferre immoderatius casum incommodorum tuorum,
id. Fam. 5, 16, 5:est hoc Gallicae consuetudinis, uti, etc.,
Caes. B. G. 4, 5.—Rarely with pronom. posses.:est tuum, Cato, videre quid agatur,
Cic. Mur. 38, 83:fuit meum quidem jam pridem rem publicam lugere,
id. Att. 12, 28, 2.—Esp., with gerundive, to denote tendency, effect, etc.:5.quae res evertendae rei publicae solerent esse,
Cic. Verr. 2, 2, 53, § 132:regium inperium, quod initio conservandae libertatis fuerat,
Sall. C. 6, 7:qui utilia ferrent, quaeque aequandae libertatis essent,
Liv. 3, 31, 7:ea prodendi imperii Romani, tradendae Hannibali victoriae esse,
id. 27, 9, 12:nihil tam aequandae libertatis esse quam potentissimum quemque posse dicere causam,
id. 38, 51, 8:frustrationem eam legis tollendae esse,
id. 3, 24, 1 Weissenb. ad loc.; 3, 39, 8; 5, 3, 5; 40, 29, 11.—With dat. of the end, object, purpose, etc.:6.vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere,
Cic. Rosc. Am. 17, 48:etiam quae esui potuique non sunt, contineri legato,
Dig. 33, 9, 3; Gell. 4, 1, 20:ut divites conferrent, qui essent oneri ferendo,
Liv. 2, 9:magis vis morbi curae esset, maxime quod, etc.,
id. 4, 21, 5:cum solvendo aere (i. e. aeri) alieno res publica non esset,
id. 31, 13:iniciuntur ea, quae umori extrahendo sunt,
Cels. 4, 10 fin. — Esp. in phrase solvendo esse, to be solvent, able to pay:tu nec solvendo eras,
Cic. Phil. 2, 2, 4:cum solvendo civitates non essent,
id. Fam. 3, 8, 2 (v. solvo).—With predicative dat. sing., denoting that which the subject is, becomes, appears to be, etc.(α).Without second dat. of pers.:(β).auxilio is fuit,
Plaut. Am. prol. 94:magis curae'st,
id. Bacch. 4, 10, 3; id. Curc. 4, 2, 15; id. As. 1, 3, 23; id. Capt. 5, 2, 13 sq.:cui bono fuerit,
Cic. Phil. 2, 14, 35:eo natus sum ut Jugurthae scelerum ostentui essem,
Sall. J. 24, 10: cupis me esse nequam;tamen ero frugi bonae,
Plaut. Ps. 1, 5, 51:magnoque esse argumento, homines scire pleraque antequam nati sint, quod, etc.,
Cic. Sen. 21, 78:multi Indicioque sui facti persaepe fuere, Lucr 4, 1019: ejus rei ipsa verba formulae testimonio sunt,
Cic. Rosc. Com. 4, 11:haec res ad levandam annonam impedimento fuit,
Liv. 4, 13:cujus rei Demosthenes atque Aeschines possunt esse documento,
Quint. 7, 1, 2.—With second dat. of pers.:7.obsecro vos ego mi auxilio sitis,
Plaut. Aul. 4, 9, 5; id. Ep. 5, 2, 11; id. Most. 1, 2, 68:ne quid Captioni mihi sit,
id. ib. 3, 3, 19:mihi cordi est,
id. Cist. 1, 1, 110:ubi eris damno molestiae et dedecori saepe fueris,
id. As. 3, 2, 25:metuo illaec mihi res ne malo magno fuat,
id. Mil. 2, 6, 12:nec Salus nobis saluti jam esse potest,
id. Most. 2, 1, 4:bono usui estis nulli,
id. Curc. 4, 2, 15:quae sint nobis morbo mortique,
Lucr. 6, 1095:quo magis quae agis curae sunt mihi,
Ter. Ad. 4, 5, 46:omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt,
Cic. Rep. 1, 1, 1: ut mihi magnae curae tuam vitam ac dignitatem esse scires, Anton. ap. Cic. Att. 10, 8, A fin.:accusant ei, quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit,
Cic. Rosc. Am. 5, 13: haec tam parva [p. 1800] civitas praedae tibi et quaestui fuit, id. Verr. 2, 3, 37, § 85:ea dictitare, quae detrimento, maculae, invidiae, infamiae nobis omnibus esse possint,
id. ib. 2, 3, 62, §144: minus ea bella curae patribus erant, quam, etc.,
Liv. 35, 23, 1:sciant patribus aeque curae fuisse, ne, etc.,
id. 4, 7, 6:si hoc perinde curae est tibi quam illud mihi,
Plin. Ep. 6, 8, 9:quantaeque curae tibi fuit, ne quis, etc.,
id. Pan. 25, 3:quantae sit mihi curae,
id. Ep. 6, 8, 2:si judicibus ipsis aut gloriae damnatio rei aut deformitati futura absolutio,
Quint. 6, 1, 12.—Rarely with dat. gerund:nec tamen impedimento id rebus gerundis fuit,
Liv. 26, 24 (for a full account of this dative, v. Roby, Gram. 2, praef. pp. xxv.-lvi., and § 1158 sq.).—Esse ad aliquid, to be of use for, to serve for:8.vinum murteum est ad alvum crudam,
Cato, R. R. 125:completae naves taeda et pice reliquisque rebus quae sunt ad incendia,
Caes. B. C. 3, 101:valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime,
Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124.—Id est or hoc est, with predic.-clause by way of explanatory addition, that is, that is to say; sometimes also with a climax in the sense, which is as much as to say, or which is the same thing:9.sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur,
Cic. Brut. 46, 172:quodsi in scena, id est in contione verum valet, etc.,
id. Lael. 26, 97:meos amicos, in quibus est studium, in Graeciam mitto, id est ad Graecos ire jubeo,
id. Ac. 1, 2, 8:si Epicurum, id est si Democritum probarem,
id. ib. 1, 2, 6:ut (sapiens) aegritudine opprimatur, id est miseria,
id. Tusc. 3, 13, 27: a parte negotiali, hoc est pragmatikêi, Quint. 3, 7, 1:cum in bona tua invasero, hoc est, cum te docuero,
id. 8, 3, 89.—Poet., with Greek inf. pleonastically:2.esse dederat monumentum,
Verg. A. 5, 572 (cf.: dôke xeinêion einai, Hom. Il. 10, 269).sum = eum, Enn. ap. Fest., v. is.3.sum- in composition, for sub before m; v. sub fin. -
11 potis
pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].I.Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:II. A.nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,
Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:at ea supterfugere potis es pauca,
Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:at non Evandrum potis est vis ulla tenere,
Verg. A. 11, 148:quod nunquam potis est sejungi,
Lucr. 1, 452:nec potis est cerni,
id. 5, 719; Cat. 76, 24:qui potis est?
how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):duae plus satis dare potis sunt,
Plaut. Poen. 1, 2, 17:quid pastores potis sint,
Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:si non aliud pote est,
Cat. 43, 16. Without est:nec devitari letum pote,
Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,
id. R. R. 2, 2:nec eniti remis pote,
Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:qui pote? vis dicam? nugaris,
Pers. 1, 56:in te dici pote, Id, quod,
Cat. 98, 1:nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,
id. 67, 11:hoc facito, sive id non pote sive pote,
be it impossible or possible, id. 76, 16:quid pote simplicius?
what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:nihil pote supra,
nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:quantum pote,
as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):aufugiamus istinc quam pote longissime,
App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—Of persons:B.numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,
Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:quem aequiust potiorem habere quam te?
id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:itaque cives potiores quam peregrini,
id. Lael. 5, 19:Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,
Liv. 26, 31, 4:at tu, qui potior nunc es,
happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):ut in judicio possessionis potior esset,
Dig. 18, 1, 34.—Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:III. A.nulla potior serenda,
Varr. R. R. 1, 15:sucus,
Plin. 36, 22, 43, § 158:novistine locum potiorem rure beato?
Hor. Ep. 1, 10, 14:sententia,
id. Epod. 16, 17:mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,
Cic. Phil. 10, 9, 19:illi turpis vita integrā famā potior fuit,
Sall. J. 67, 3:nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,
I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:illa semper potiora duxisti, quae, etc.,
id. de Or. 3, 22, 82:semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,
Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:ut probetis potiora,
Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):B.item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,
Plaut. Men. 2, 3, 9:tantis potissimus umbris,
Stat. Th. 4, 627:potissimos libertorum veneno interficere,
Tac. A. 14, 65.—Of things (class.):A.utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,
Cic. Inv. 1, 12, 17:cura,
Stat. S. 4, 4, 20:nobilitas,
Plin. 14, 2, 4, § 25:opusculum,
Plin. Ep. 4, 14, 10:causa,
Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:2.sed scin', quid volo potius, sodes, facias?
Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,
Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,
Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,
rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,
Cic. de Or. 2, 78, 317:privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,
id. Ac. 2, 1, 3:scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,
id. Att. 5, 6, 2:nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,
Liv. 8, 7, 17:per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,
id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,
Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,
Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:quam potius,
Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:tacita, bona est mulier semper, quam loquens,
Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,
Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:Uticae potius quam Romae esse malle,
Cic. Lig. 2, 5:favorabiliores rei potius, quam actores habentur,
Dig. 50, 17, 167.—Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:B.efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,
Cic. Tusc. 1, 11, 23:quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,
id. Sen. 11, 35:erravit aut potius insanivit Apronius?
id. Verr. 2, 3, 48, § 113:Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,
id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:responde, quo leto censes me ut peream potissimum?
Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,
Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:nos id potissimum consecuti sumus,
id. Tusc. 5, 4, 11:tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,
Caes. B. C. 2, 43:quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?
Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3. -
12 potissimum
pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].I.Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:II. A.nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,
Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:at ea supterfugere potis es pauca,
Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:at non Evandrum potis est vis ulla tenere,
Verg. A. 11, 148:quod nunquam potis est sejungi,
Lucr. 1, 452:nec potis est cerni,
id. 5, 719; Cat. 76, 24:qui potis est?
how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):duae plus satis dare potis sunt,
Plaut. Poen. 1, 2, 17:quid pastores potis sint,
Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:si non aliud pote est,
Cat. 43, 16. Without est:nec devitari letum pote,
Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,
id. R. R. 2, 2:nec eniti remis pote,
Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:qui pote? vis dicam? nugaris,
Pers. 1, 56:in te dici pote, Id, quod,
Cat. 98, 1:nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,
id. 67, 11:hoc facito, sive id non pote sive pote,
be it impossible or possible, id. 76, 16:quid pote simplicius?
what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:nihil pote supra,
nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:quantum pote,
as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):aufugiamus istinc quam pote longissime,
App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—Of persons:B.numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,
Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:quem aequiust potiorem habere quam te?
id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:itaque cives potiores quam peregrini,
id. Lael. 5, 19:Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,
Liv. 26, 31, 4:at tu, qui potior nunc es,
happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):ut in judicio possessionis potior esset,
Dig. 18, 1, 34.—Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:III. A.nulla potior serenda,
Varr. R. R. 1, 15:sucus,
Plin. 36, 22, 43, § 158:novistine locum potiorem rure beato?
Hor. Ep. 1, 10, 14:sententia,
id. Epod. 16, 17:mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,
Cic. Phil. 10, 9, 19:illi turpis vita integrā famā potior fuit,
Sall. J. 67, 3:nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,
I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:illa semper potiora duxisti, quae, etc.,
id. de Or. 3, 22, 82:semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,
Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:ut probetis potiora,
Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):B.item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,
Plaut. Men. 2, 3, 9:tantis potissimus umbris,
Stat. Th. 4, 627:potissimos libertorum veneno interficere,
Tac. A. 14, 65.—Of things (class.):A.utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,
Cic. Inv. 1, 12, 17:cura,
Stat. S. 4, 4, 20:nobilitas,
Plin. 14, 2, 4, § 25:opusculum,
Plin. Ep. 4, 14, 10:causa,
Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:2.sed scin', quid volo potius, sodes, facias?
Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,
Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,
Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,
rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,
Cic. de Or. 2, 78, 317:privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,
id. Ac. 2, 1, 3:scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,
id. Att. 5, 6, 2:nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,
Liv. 8, 7, 17:per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,
id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,
Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,
Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:quam potius,
Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:tacita, bona est mulier semper, quam loquens,
Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,
Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:Uticae potius quam Romae esse malle,
Cic. Lig. 2, 5:favorabiliores rei potius, quam actores habentur,
Dig. 50, 17, 167.—Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:B.efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,
Cic. Tusc. 1, 11, 23:quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,
id. Sen. 11, 35:erravit aut potius insanivit Apronius?
id. Verr. 2, 3, 48, § 113:Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,
id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:responde, quo leto censes me ut peream potissimum?
Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,
Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:nos id potissimum consecuti sumus,
id. Tusc. 5, 4, 11:tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,
Caes. B. C. 2, 43:quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?
Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3. -
13 potissimus
pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].I.Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:II. A.nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,
Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:at ea supterfugere potis es pauca,
Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:at non Evandrum potis est vis ulla tenere,
Verg. A. 11, 148:quod nunquam potis est sejungi,
Lucr. 1, 452:nec potis est cerni,
id. 5, 719; Cat. 76, 24:qui potis est?
how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):duae plus satis dare potis sunt,
Plaut. Poen. 1, 2, 17:quid pastores potis sint,
Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:si non aliud pote est,
Cat. 43, 16. Without est:nec devitari letum pote,
Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,
id. R. R. 2, 2:nec eniti remis pote,
Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:qui pote? vis dicam? nugaris,
Pers. 1, 56:in te dici pote, Id, quod,
Cat. 98, 1:nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,
id. 67, 11:hoc facito, sive id non pote sive pote,
be it impossible or possible, id. 76, 16:quid pote simplicius?
what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:nihil pote supra,
nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:quantum pote,
as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):aufugiamus istinc quam pote longissime,
App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—Of persons:B.numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,
Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:quem aequiust potiorem habere quam te?
id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:itaque cives potiores quam peregrini,
id. Lael. 5, 19:Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,
Liv. 26, 31, 4:at tu, qui potior nunc es,
happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):ut in judicio possessionis potior esset,
Dig. 18, 1, 34.—Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:III. A.nulla potior serenda,
Varr. R. R. 1, 15:sucus,
Plin. 36, 22, 43, § 158:novistine locum potiorem rure beato?
Hor. Ep. 1, 10, 14:sententia,
id. Epod. 16, 17:mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,
Cic. Phil. 10, 9, 19:illi turpis vita integrā famā potior fuit,
Sall. J. 67, 3:nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,
I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:illa semper potiora duxisti, quae, etc.,
id. de Or. 3, 22, 82:semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,
Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:ut probetis potiora,
Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):B.item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,
Plaut. Men. 2, 3, 9:tantis potissimus umbris,
Stat. Th. 4, 627:potissimos libertorum veneno interficere,
Tac. A. 14, 65.—Of things (class.):A.utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,
Cic. Inv. 1, 12, 17:cura,
Stat. S. 4, 4, 20:nobilitas,
Plin. 14, 2, 4, § 25:opusculum,
Plin. Ep. 4, 14, 10:causa,
Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:2.sed scin', quid volo potius, sodes, facias?
Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,
Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,
Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,
rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,
Cic. de Or. 2, 78, 317:privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,
id. Ac. 2, 1, 3:scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,
id. Att. 5, 6, 2:nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,
Liv. 8, 7, 17:per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,
id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,
Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,
Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:quam potius,
Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:tacita, bona est mulier semper, quam loquens,
Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,
Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:Uticae potius quam Romae esse malle,
Cic. Lig. 2, 5:favorabiliores rei potius, quam actores habentur,
Dig. 50, 17, 167.—Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:B.efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,
Cic. Tusc. 1, 11, 23:quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,
id. Sen. 11, 35:erravit aut potius insanivit Apronius?
id. Verr. 2, 3, 48, § 113:Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,
id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:responde, quo leto censes me ut peream potissimum?
Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,
Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:nos id potissimum consecuti sumus,
id. Tusc. 5, 4, 11:tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,
Caes. B. C. 2, 43:quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?
Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3. -
14 potissume
pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].I.Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:II. A.nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,
Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:at ea supterfugere potis es pauca,
Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:at non Evandrum potis est vis ulla tenere,
Verg. A. 11, 148:quod nunquam potis est sejungi,
Lucr. 1, 452:nec potis est cerni,
id. 5, 719; Cat. 76, 24:qui potis est?
how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):duae plus satis dare potis sunt,
Plaut. Poen. 1, 2, 17:quid pastores potis sint,
Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:si non aliud pote est,
Cat. 43, 16. Without est:nec devitari letum pote,
Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,
id. R. R. 2, 2:nec eniti remis pote,
Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:qui pote? vis dicam? nugaris,
Pers. 1, 56:in te dici pote, Id, quod,
Cat. 98, 1:nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,
id. 67, 11:hoc facito, sive id non pote sive pote,
be it impossible or possible, id. 76, 16:quid pote simplicius?
what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:nihil pote supra,
nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:quantum pote,
as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):aufugiamus istinc quam pote longissime,
App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—Of persons:B.numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,
Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:quem aequiust potiorem habere quam te?
id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:itaque cives potiores quam peregrini,
id. Lael. 5, 19:Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,
Liv. 26, 31, 4:at tu, qui potior nunc es,
happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):ut in judicio possessionis potior esset,
Dig. 18, 1, 34.—Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:III. A.nulla potior serenda,
Varr. R. R. 1, 15:sucus,
Plin. 36, 22, 43, § 158:novistine locum potiorem rure beato?
Hor. Ep. 1, 10, 14:sententia,
id. Epod. 16, 17:mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,
Cic. Phil. 10, 9, 19:illi turpis vita integrā famā potior fuit,
Sall. J. 67, 3:nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,
I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:illa semper potiora duxisti, quae, etc.,
id. de Or. 3, 22, 82:semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,
Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:ut probetis potiora,
Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):B.item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,
Plaut. Men. 2, 3, 9:tantis potissimus umbris,
Stat. Th. 4, 627:potissimos libertorum veneno interficere,
Tac. A. 14, 65.—Of things (class.):A.utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,
Cic. Inv. 1, 12, 17:cura,
Stat. S. 4, 4, 20:nobilitas,
Plin. 14, 2, 4, § 25:opusculum,
Plin. Ep. 4, 14, 10:causa,
Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:2.sed scin', quid volo potius, sodes, facias?
Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,
Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,
Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,
rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,
Cic. de Or. 2, 78, 317:privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,
id. Ac. 2, 1, 3:scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,
id. Att. 5, 6, 2:nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,
Liv. 8, 7, 17:per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,
id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,
Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,
Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:quam potius,
Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:tacita, bona est mulier semper, quam loquens,
Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,
Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:Uticae potius quam Romae esse malle,
Cic. Lig. 2, 5:favorabiliores rei potius, quam actores habentur,
Dig. 50, 17, 167.—Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:B.efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,
Cic. Tusc. 1, 11, 23:quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,
id. Sen. 11, 35:erravit aut potius insanivit Apronius?
id. Verr. 2, 3, 48, § 113:Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,
id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:responde, quo leto censes me ut peream potissimum?
Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,
Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:nos id potissimum consecuti sumus,
id. Tusc. 5, 4, 11:tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,
Caes. B. C. 2, 43:quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?
Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3. -
15 potissumum
pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].I.Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:II. A.nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,
Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:at ea supterfugere potis es pauca,
Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:at non Evandrum potis est vis ulla tenere,
Verg. A. 11, 148:quod nunquam potis est sejungi,
Lucr. 1, 452:nec potis est cerni,
id. 5, 719; Cat. 76, 24:qui potis est?
how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):duae plus satis dare potis sunt,
Plaut. Poen. 1, 2, 17:quid pastores potis sint,
Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:si non aliud pote est,
Cat. 43, 16. Without est:nec devitari letum pote,
Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,
id. R. R. 2, 2:nec eniti remis pote,
Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:qui pote? vis dicam? nugaris,
Pers. 1, 56:in te dici pote, Id, quod,
Cat. 98, 1:nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,
id. 67, 11:hoc facito, sive id non pote sive pote,
be it impossible or possible, id. 76, 16:quid pote simplicius?
what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:nihil pote supra,
nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:quantum pote,
as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):aufugiamus istinc quam pote longissime,
App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—Of persons:B.numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,
Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:quem aequiust potiorem habere quam te?
id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:itaque cives potiores quam peregrini,
id. Lael. 5, 19:Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,
Liv. 26, 31, 4:at tu, qui potior nunc es,
happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):ut in judicio possessionis potior esset,
Dig. 18, 1, 34.—Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:III. A.nulla potior serenda,
Varr. R. R. 1, 15:sucus,
Plin. 36, 22, 43, § 158:novistine locum potiorem rure beato?
Hor. Ep. 1, 10, 14:sententia,
id. Epod. 16, 17:mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,
Cic. Phil. 10, 9, 19:illi turpis vita integrā famā potior fuit,
Sall. J. 67, 3:nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,
I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:illa semper potiora duxisti, quae, etc.,
id. de Or. 3, 22, 82:semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,
Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:ut probetis potiora,
Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):B.item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,
Plaut. Men. 2, 3, 9:tantis potissimus umbris,
Stat. Th. 4, 627:potissimos libertorum veneno interficere,
Tac. A. 14, 65.—Of things (class.):A.utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,
Cic. Inv. 1, 12, 17:cura,
Stat. S. 4, 4, 20:nobilitas,
Plin. 14, 2, 4, § 25:opusculum,
Plin. Ep. 4, 14, 10:causa,
Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:2.sed scin', quid volo potius, sodes, facias?
Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,
Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,
Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,
rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,
Cic. de Or. 2, 78, 317:privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,
id. Ac. 2, 1, 3:scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,
id. Att. 5, 6, 2:nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,
Liv. 8, 7, 17:per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,
id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,
Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,
Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:quam potius,
Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:tacita, bona est mulier semper, quam loquens,
Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,
Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:Uticae potius quam Romae esse malle,
Cic. Lig. 2, 5:favorabiliores rei potius, quam actores habentur,
Dig. 50, 17, 167.—Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:B.efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,
Cic. Tusc. 1, 11, 23:quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,
id. Sen. 11, 35:erravit aut potius insanivit Apronius?
id. Verr. 2, 3, 48, § 113:Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,
id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:responde, quo leto censes me ut peream potissimum?
Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,
Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:nos id potissimum consecuti sumus,
id. Tusc. 5, 4, 11:tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,
Caes. B. C. 2, 43:quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?
Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3. -
16 animus
ănĭmus, i, m. [a Graeco-Italic form of anemos = wind (as ego, lego, of ego, lego); cf. Sanscr. an = to breathe, anas = breath, anilas = wind; Goth. uz-ana = exspiro; Erse, anal = breath; Germ. Unst = a storm (so, sometimes); but Curt. does not extend the connection to AФ, aêmi = to blow; a modification of animus—by making which the Romans took a step in advance of the Greeks, who used hê psuchê for both these ideas—is anima, which has the physical meaning of anemos, so that Cic. was theoretically right, but historically wrong, when he said, ipse animus ab anima dictus est, Tusc. 1, 9, 19; after the same analogy we have from psuchô = to breathe, blow, psuchê = breath, life, soul; from pneô = to breathe, pneuma = air, breath, life, in class. Greek, and = spirit, a spiritual being, in Hellenistic Greek; from spiro = to breathe, blow, spiritus = breath, breeze, energy, high spirit, and poet. and post-Aug. = soul, mind; the Engl. ghost = Germ. Geist may be comp. with Germ. giessen and cheô, to pour, and for this interchange of the ideas of gases and liquids, cf. Sol. 22: insula adspiratur freto Gallico, is flowed upon, washed, by the Gallic Strait; the Sanscr. atman = breath, soul, with which comp. aytmê = breath; Germ. Odem = breath, and Athem = breath, soul, with which group Curt. connects auô, aêmi; the Heb. = breath, life, soul; and = breath, wind, life, spirit, soul or mind].I.In a general sense, the rational soul in man (in opp. to the body, corpus, and to the physical life, anima), hê psuchê:II.humanus animus decerptus ex mente divina,
Cic. Tusc. 5, 13, 38:Corpus animum praegravat, Atque affixit humo divinae particulam aurae,
Hor. S. 2, 2, 77:credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, ut essent qui terras tuerentur etc.,
Cic. Sen. 21, 77:eas res tueor animi non corporis viribus,
id. ib. 11, 38; so id. Off. 1, 23, 79:quae (res) vel infirmis corporibus animo tamen administratur,
id. Sen. 6, 15; id. Off. 1, 29, 102:omnes animi cruciatus et corporis,
id. Cat. 4, 5, 10:levantes Corpus et animum,
Hor. Ep. 2, 1, 141:formam et figuram animi magis quam corporis complecti,
Tac. Agr. 46; id. H. 1, 22:animi validus et corpore ingens,
id. A. 15, 53:Aristides primus animum pinxit et sensus hominis expressit, quae vocantur Graece ethe, item perturbationes,
first painted the soul, put a soul into his figures, Plin. 35, 10, 36, § 98 (cf.:animosa signa,
life-like statues, Prop. 4, 8, 9): si nihil esset in eo (animo), nisi id, ut per eum viveremus, i. e. were it mere anima, Cic. Tusc. 1, 24, 56:Singularis est quaedam natura atque vis animi, sejuncta ab his usitatis notisque naturis, i. e. the four material elements,
id. ib. 1, 27, 66: Neque nos corpora sumus. Cum igitur nosce te dicit, hoc dicit, nosce animum tuum, id. ib. 1, 22, 52:In quo igitur loco est (animus)? Credo equidem in capite,
id. ib. 1, 29, 70:corpora nostra, terreno principiorum genere confecta, ardore animi concalescunt,
derive their heat from the fiery nature of the soul, id. ib. 1, 18, 42:Non valet tantum animus, ut se ipsum ipse videat: at, ut oculus, sic animus, se non videns alia cernit,
id. ib. 1, 27, 67: foramina illa ( the senses), quae patent ad animum a corpore, callidissimo artificio natura fabricata est, id. ib. 1, 20, 47: dum peregre est animus sine corpore velox, independently of the body, i. e. the mind roaming in thought, Hor. Ep. 1, 12, 13:discessus animi a corpore,
Cic. Tusc. 1, 9, 18; 1, 30, 72:cum nihil erit praeter animum,
when there shall be nothing but the soul, when the soul shall be disembodied, id. ib. 1, 20, 47; so,animus vacans corpore,
id. ib. 1, 22, 50; and:animus sine corpore,
id. ib. 1, 22, 51:sine mente animoque nequit residere per artus pars ulla animai,
Lucr. 3, 398 (for the pleonasm here, v. infra, II. A. 1.):Reliquorum sententiae spem adferunt posse animos, cum e corporibus excesserint in caelum pervenire,
Cic. Tusc. 1, 11, 24:permanere animos arbitramur consensu nationum omnium,
id. ib. 1, 16, 36:Pherecydes primus dixit animos esse hominum sempiternos,
id. ib. 1, 16, 38:Quod ni ita se haberet, ut animi immortales essent, haud etc.,
id. Sen. 23, 82: immortalitas animorum, id. ib. 21, 78; id. Tusc. 1, 11, 24; 1, 14, 30:aeternitas animorum,
id. ib. 1, 17, 39; 1, 22, 50 (for the plur. animorum, in this phrase, cf. Cic. Sen. 23, 84); for the atheistic notions about the soul, v. Lucr. bk. iii.—In a more restricted sense, the mind as thinking, feeling, willing, the intellect, the sensibility, and the will, acc. to the almost universally received division of the mental powers since the time of Kant (Diog. Laert. 8, 30, says that Pythagoras divided hê psuchê into ho nous, hai phrenes, and ho thumos; and that man had ho nous and ho thumos in common with other animals, but he alone had hai phrenes. Here ho nous and ho thumos must denote the understanding and the sensibility, and hai phrenes, the reason. Plutarch de Placit. 4, 21, says that the Stoics called the supreme faculty of the mind (to hêgemonikon tês psuchês) ho logismos, reason. Cic. sometimes speaks of a twofold division; as, Est animus in partes tributus duas, quarum altera rationis est particeps, altera expers (i. e. to logistikon and to alogon of Plato; cf. Tert. Anim. 16), i. e. the reason or intellect and the sensibility, Tusc. 2, 21, 47; so id. Off. 1, 28, 101; 1, 36, 132; id. Tusc 4, 5, 10; and again of a threefold; as, Plato triplicem finxit animum, cujus principatum, id est rationem in capite sicut in arce posuit, et duas partes ( the two other parts) ei parere voluit, iram et cupiditatem, quas locis disclusit; iram in pectore, cupiditatem subter praecordia locavit, i. e. the reason or intellect, and the sensibility here resolved into desire and aversion, id. ib. 1, 10, 20; so id. Ac. 2, 39, 124. The will, hê boulêsis, voluntas, arbitrium, seems to have been sometimes merged in the sensibility, ho thumos, animus, animi, sensus, and sometimes identified with the intellect or reason, ho nous, ho logismos, mens, ratio).A.1.. The general power of perception and thought, the reason, intellect, mind (syn.: mens, ratio, ingenium), ho nous:2.cogito cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; so Ter. Ad. 3, 4, 55:cum animis vestris cogitare,
Cic. Agr. 2, 24:recordari cum animo,
id. Clu. 25, 70;and without cum: animo meditari,
Nep. Ages. 4, 1; cf. id. Ham. 4, 2:cogitare volvereque animo,
Suet. Vesp. 5:animo cogitare,
Vulg. Eccli. 37, 9:statuere apud animum,
Liv. 34, 2:proposui in animo meo,
Vulg. Eccli. 1, 12:nisi me animus fallit, hi sunt, etc.,
Plaut. Men. 5, 9, 23:in dubio est animus,
Ter. And. 1, 5, 31; id. ib. prol. 1; cf. id. ib. 1, 1, 29:animum ad se ipsum advocamus,
Cic. Tusc. 1, 31, 75:lumen animi, ingenii consiliique tui,
id. Rep. 6, 12 al. —For the sake of rhet. fulness, animus often has a synonym joined with it: Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus,
Cic. Clu. 146:magnam cui mentem animumque Delius inspirat vates,
Verg. A. 6, 11:complecti animo et cogitatione,
Cic. Off. 1, 32, 117; id. de Or. 1, 2, 6:animis et cogitatione comprehendere,
id. Fl. 27, 66:cum omnia ratione animoque lustraris,
id. Off. 1, 17, 56:animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum consideratio naturae,
id. Ac. 2, 41, 127.—Hence the expressions: agitatio animi, attentio, contentio; animi adversio; applicatio animi; judicium, opinio animorum, etc. (v. these vv.); and animum advertere, adjungere, adplicare, adpellere, inducere, etc. (v. these vv.).—Of particular faculties of mind, the memory:3.etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis,
Ter. And. 1, 5, 46:An imprimi, quasi ceram, animum putamus etc. (an idea of Aristotle's),
Cic. Tusc. 1, 25, 61:ex animo effluere,
id. de Or. 2, 74, 300: omnia fert aetas, animum quoque;... Nunc oblita mihi tot carmina,
Verg. E. 9, 51.—Consciousness (physically considered) or the vital power, on which consciousness depends ( = conscientia, q. v. II. A., or anima, q. v. II. E.):4.vae miserae mihi. Animo malest: aquam velim,
I'm fainting, my wits are going, Plaut. Am. 5, 1, 6; id. Curc. 2, 3, 33:reliquit animus Sextium gravibus acceptis vulneribus,
Caes. B. G. 6, 38:Una eademque via sanguis animusque sequuntur,
Verg. A. 10, 487:animusque reliquit euntem,
Ov. M. 10, 459:nisi si timor abstulit omnem Sensum animumque,
id. ib. 14, 177:linqui deinde animo et submitti genu coepit,
Curt. 4, 6, 20: repente animo linqui solebat, Suet. Caes. 45:ad recreandos defectos animo puleio,
Plin. 20, 14, 54, § 152.—The conscience, in mal. part. (v. conscientia, II. B. 2. b.):5.cum conscius ipse animus se remordet,
Lucr. 4, 1135:quos conscius animus exagitabat,
Sall. C. 14, 3:suae malae cogitationes conscientiaeque animi terrent,
Cic. Sex. Rosc. 67.—In Plaut. very freq., and once also in Cic., meton. for judicium, sententia, opinion, judgment; mostly meo quidem animo or meo animo, according to my mind, in my opinion, Plaut. Men. 1, 3, 17:6.e meo quidem animo aliquanto facias rectius, si, etc.,
id. Aul. 3, 6, 3:meo quidem animo, hic tibi hodie evenit bonus,
id. Bacch. 1, 1, 69; so id. Aul. 3, 5, 4; id. Curc. 4, 2, 28; id. Bacch. 3, 2, 10; id. Ep. 1, 2, 8; id. Poen. 1, 2, 23; id. Rud. 4, 4, 94; Cic. Sest. 22:edepol lenones meo animo novisti,
Plaut. Curc. 4, 2, 19:nisi, ut meus est animus, fieri non posse arbitror,
id. Cist. 1, 1, 5 (cf.:EX MEI ANIMI SENTENTIA,
Inscr. Orell. 3665:ex animi tui sententia,
Cic. Off. 3, 29, 108).—The imagination, the fancy (for which Cic. often uses cogitatio, as Ac. 2, 15, 48):B.cerno animo sepultam patriam, miseros atque insepultos acervos civium,
Cic. Cat. 4, 6, 11:fingere animo jubebat aliquem etc.,
id. Sen. 12, 41: Fingite animis;litterae enim sunt cogitationes nostrae, et quae volunt, sic intuentur, ut ea cernimus, quae videmus,
id. Mil. 29, 79:Nihil animo videre poterant,
id. Tusc. 1, 16, 38.—The power of feeling, the sensibility, the heart, the feelings, affections, inclinations, disposition, passions (either honorable or base; syn.: sensus, adfectus, pectus, cor), ho thumos.1.a.. In gen., heart, soul, spirit, feeling, inclination, affection, passion: Medea, animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22 (cf. Plaut. Truc. 2, 7, 36:(α).animo hercle homo suo est miser): tu si animum vicisti potius quam animus te, est quod gaudeas, etc.,
Plaut. Trin. 2, 2, 27 -29:harum scelera et lacrumae confictae dolis Redducunt animum aegrotum ad misericordiam,
Ter. And. 3, 3, 27:Quo gemitu conversi animi (sunt),
Verg. A. 2, 73:Hoc fletu concussi animi,
id. ib. 9, 498;4, 310: animum offendere,
Cic. Lig. 4; id. Deiot. 33; so Vulg. Gen. 26, 35.—Mens and animus are often conjoined and contrasted, mind and heart (cf. the Homeric kata phrena kai kata thumon, in mind and heart): mentem atque animum delectat suum, entertains his mind and delights his heart, Enn. ap. Gell. 19, 10:Satin tu sanus mentis aut animi tui?
Plaut. Trin. 2, 4, 53:mala mens, malus animus,
bad mind, bad heart, Ter. And. 1, 1, 137:animum et mentem meam ipsa cogitatione hominum excellentium conformabam,
Cic. Arch. 6, 14:Nec vero corpori soli subveniendum est, sed menti atque animo multo magis,
id. Sen. 11, 36:ut omnium mentes animosque perturbaret,
Caes. B. G. 1, 39; 1, 21:Istuc mens animusque fert,
Hor. Ep. 1, 14, 8:Stare Socrates dicitur tamquam quodam recessu mentis atque animi facto a corpore,
Gell. 2, 1; 15, 2, 7.—And very rarely with this order inverted: Jam vero animum ipsum mentemque hominis, etc.,
Cic. N. D. 2, 59, 147:mente animoque nobiscum agunt,
Tac. G. 29:quem nobis animum, quas mentes imprecentur,
id. H. 1, 84;and sometimes pleon. without such distinction: in primis regina quietum Accipit in Teucros animum mentemque benignam,
a quiet mind and kindly heart, Verg. A. 1, 304; so,pravitas animi atque ingenii,
Vell. 2, 112, 7 (for mens et animus, etc., in the sense of thought, used as a pleonasm, v. supra, II. A. 1.):Verum animus ubi semel se cupiditate devinxit mala, etc.,
Ter. Heaut. 1, 2, 34:animus perturbatus et incitatus nec cohibere se potest, nec quo loco vult insistere,
Cic. Tusc. 4, 18, 41:animum comprimit,
id. ib. 2, 22, 53:animus alius ad alia vitia propensior,
id. ib. 4, 37, 81; id. ad Q. Fr. 1, 1:sed quid ego hic animo lamentor,
Enn. Ann. 6, 40:tremere animo,
Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 4:ingentes animo concipit iras,
Ov. M. 1, 166:exsultare animo,
id. ib. 6, 514.—So often ex animo, from the heart, from the bottom of one's heart, deeply, truly, sincerely:Paulum interesse censes ex animo omnia facias an de industria?
from your heart or with some design, Ter. And. 4, 4, 55; id. Ad. 1, 1, 47:nisi quod tibi bene ex animo volo,
id. Heaut. 5, 2, 6: verbum [p. 124] ex animo dicere, id. Eun. 1, 2, 95:sive ex animo id fit sive simulate,
Cic. N. D. 2, 67, 168:majore studio magisve ex animo petere non possum,
id. Fam. 11, 22:ex animo vereque diligi,
id. ib. 9, 6, 2:ex animo dolere,
Hor. A. P. 432:quae (gentes) dederunt terram meam sibi cum gaudio et toto corde et ex animo,
Vulg. Ezech. 36, 5; ib. Eph. 6, 6; ib. 1 Pet. 5, 3.—And with gen.With verbs:(β).Quid illam miseram animi excrucias?
Plaut. Mil. 4, 2, 76; 4, 6, 65:Antipho me excruciat animi,
Ter. Phorm. 1, 4, 10:discrucior animi,
id. Ad. 4, 4, 1:in spe pendebit animi,
id. Heaut. 4, 4, 5: juvenemque animi miserata repressit, pitying him in her heart, thumôi phileousa te kêdomenê te (Hom. Il. 1, 196), Verg. A. 10, 686.—With adjj.:b.aeger animi,
Liv. 1, 58; 2, 36; 6, 10; Curt. 4, 3, 11; Tac. H. 3, 58:infelix animi,
Verg. A. 4, 529:felix animi,
Juv. 14, 159:victus animi,
Verg. G. 4, 491:ferox animi,
Tac. A. 1, 32:promptus animi,
id. H. 2, 23:praestans animi,
Verg. A. 12, 19:ingens animi,
Tac. A. 1, 69 (for this gen. v. Ramsh. Gr. p. 323; Key, § 935; Wagner ad Plaut. Aul. v. 105; Draeger, Hist. Synt. I. p. 443).—Meton., disposition, character (so, often ingenium): nimis paene animo es Molli, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 49:2.animo audaci proripit sese,
Pac. Trag. Rel. p. 109 Rib.:petulans protervo, iracundo animo,
Plaut. Bacch. 4, 3, 1; id. Truc. 4, 3, 1:ubi te vidi animo esse omisso (omisso = neglegenti, Don.),
Ter. Heaut. 5, 2, 9; Cic. Fam. 2. 17 fin.:promptus animus vester,
Vulg. 2 Cor. 9, 2: animis estis simplicibus et mansuetis nimium creditis unicuique, Auct. ad Her. 4, 37:eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,
Sall. C. 14, 5:Hecabe, Non oblita animorum, annorum oblita suorum,
Ov. M. 13, 550:Nihil est tam angusti animi tamque parvi, quam amare divitias,
Cic. Off. 1, 20, 68:sordidus atque animi parvi,
Hor. S. 1, 2, 10; Vell. 2, 25, 3:Drusus animi fluxioris erat,
Suet. Tib. 52.—In particular, some one specific emotion, inclination, or passion (honorable or base; in this signif., in the poets and prose writers, very freq. in the plur.). —a.Courage, spirit:b.ibi nostris animus additus est,
Plaut. Am. 1, 1, 94; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 31; id. And. 2, 1, 33:deficiens animo maesto cum corde jacebat,
Lucr. 6, 1232:virtute atque animo resistere,
Cic. Fam. 5, 2, 8:fac animo magno fortique sis,
id. ib. 6, 14 fin.:Cassio animus accessit, et Parthis timor injectus est,
id. Att. 5, 20, 3:nostris animus augetur,
Caes. B. G. 7, 70:mihi in dies magis animus accenditur,
Sall. C. 20, 6; Cic. Att. 5, 18; Liv. 8, 19; 44, 29:Nunc demum redit animus,
Tac. Agr. 3:bellica Pallas adest, Datque animos,
Ov. M. 5, 47:pares annis animisque,
id. ib. 7, 558:cecidere illis animique manusque,
id. ib. 7, 347 (cf.:tela viris animusque cadunt,
id. F. 3, 225) et saep.—Hence, bono animo esse or uti, to be of good courage, Varr. R. R. 2, 5, 5: Am. Bono animo es. So. Scin quam bono animo sim? Plaut. Am. 22, 39:In re mala animo si bono utare, adjuvat,
id. Capt. 2, 1, 9:bono animo fac sis,
Ter. Ad. 3, 5, 1:quin tu animo bono es,
id. ib. 4, 2, 4:quare bono animo es,
Cic. Att. 5, 18; so Vulg. 2 Macc. 11, 26; ib. Act. 18, 25;so also, satis animi,
sufficient courage, Ov. M. 3, 559.—Also for hope:magnus mihi animus est, hodiernum diem initium libertatis fore,
Tac. Agr, 30.— Trop., of the violent, stormy motion of the winds of AEolus:Aeolus mollitque animos et temperat iras,
Verg. A. 1, 57.—Of a top:dant animos plagae,
give it new force, quicker motion, Verg. A. 7, 383.—Of spirit in discourse: in Asinio Pollione et consilii et animi satis,
Quint. 10, 1, 113. —Haughtiness, arrogance, pride: quae civitas est in Asia, quae unius tribuni militum animos ac spiritus capere possit? can bear the arrogance and pride, etc., Cic. Imp. Pomp. 22, 66:c.jam insolentiam noratis hominis: noratis animos ejus ac spiritus tribunicios,
id. Clu. 39, 109; so id. Caecin. 11 al.; Ov. Tr. 5, 8, 3 (cf.:quia paululum vobis accessit pecuniae, Sublati animi sunt,
Ter. Hec. 3, 5, 56).—Violent passion, vehemence, wrath:d.animum vincere, iracundiam cohibere, etc.,
Cic. Marcell. 3:animum rege, qui nisi paret Imperat,
Hor. Ep. 1, 2, 62:qui dominatur animo suo,
Vulg. Prov. 16, 32.—So often in plur.; cf hoi thumoi: ego meos animos violentos meamque iram ex pectore jam promam, Plaut. Truc. 2, 7, 43:vince animos iramque tuam,
Ov. H. 3, 85; id. M. 8, 583; Prop. 1, 5, 12:Parce tuis animis, vita, nocere tibi,
id. 2, 5, 18:Sic longius aevum Destruit ingentes animos,
Luc. 8, 28:coeunt sine more, sine arte, Tantum animis iraque,
Stat. Th. 11, 525 al. —Moderation, patience, calmness, contentedness, in the phrase aequus animus, an even mind:e.si est animus aequos tibi,
Plaut. Aul. 2, 2, 10; id. Rud. 2, 3, 71; Cic. Rosc. Am. 50, 145; and often in the abl., aequo animo, with even mind, patiently, etc.:aequo animo ferre,
Ter. And. 2, 3, 23; Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Sen. 23, 84; Nep. Dion. 6, 4; Liv. 5, 39:aequo animo esse,
Vulg. 3 Reg. 21, 7; ib. Judith, 7, 23: Aequo animo est? of merry heart (Gr. euthumei), ib. Jac. 5, 13:animis aequis remittere,
Cic. Clu. 2, 6:aequiore animo successorem opperiri,
Suet. Tib. 25:haud aequioribus animis audire,
Liv. 23, 22: sapientissimus quisque aequissimo animo moritur; stultissimus iniquissimo. Cic. Sen. 23, 83; so id. Tusc. 1, 45, 109; Sall. C. 3, 2; Suet. Aug. 56:iniquo animo,
Att. Trag. Rel. p. 150 Rib.; Cic. Tusc. 2, 2, 5; Quint. 11, 1, 66.—Agreeable feeling, pleasure, delight:f.cubat amans animo obsequens,
Plaut. Am. 1, 1, 134:indulgent animis, et nulla quid utile cura est,
Ov. M. 7, 566; so, esp. freq.: animi causa (in Plaut. once animi gratia), for the sake of amusement, diversion (cf.:haec (animalia) alunt animi voluptatisque causa,
Caes. B. G. 5, 12):Post animi causa mihi navem faciam,
Plaut. Rud. 4, 2, 27; so id. Trin. 2, 2, 53; id. Ep. 1, 1, 43:liberare fidicinam animi gratia,
id. ib. 2, 2, 90:qui illud animi causa fecerit, hunc praedae causa quid facturum putabis?
Cic. Phil. 7, 6:habet animi causa rus amoenum et suburbanum,
id. Rosc. Am. 46 Matth.; cf. id. ib. § 134, and Madv. ad Cic. Fin. 2, 17, 56; Cic. Fam. 7, 2:Romanos in illis munitionibus animine causa cotidie exerceri putatis?
Caes. B. G. 7, 77; Plin. praef. 17 Sill.—Disposition toward any one:C.hoc animo in nos esse debebis, ut etc.,
Cic. Fam. 2, 1 fin.:meus animus erit in te semper, quem tu esse vis,
id. ib. 5, 18 fin.:qui, quo animo inter nos simus, ignorant,
id. ib. 3, 6; so id. ib. 4, 15;5, 2: In quo in primis quo quisque animo, studio, benevolentia fecerit, ponderandum est,
id. Off. 1, 15, 49:quod (Allobroges) nondum bono animo in populum Romanum viderentur,
to be well disposed, Caes. B. G. 1, 6 fin. —In the pregn. signif. of kind, friendly feeling, affection, kindness, liberality:animum fidemque praetorianorum erga se expertus est,
Suet. Oth. 8:Nec non aurumque animusque Latino est,
Verg. A. 12, 23.—Hence, meton., of a person who is loved, my heart, my soul:salve, anime mi,
Plaut. Curc. 1, 2, 3:da, meus ocellus, mea rosa, mi anime, da, mea voluptas,
id. As. 3, 3, 74; so id. ib. 5, 2, 90; id. Curc. 1, 3, 9; id. Bacch. 1, 1, 48; id. Most. 1, 4, 23; id. Men. 1, 3, 1; id. Mil. 4, 8, 20; id. Rud. 4, 8, 1; Ter. Eun. 1, 2, 15 et saep. —The power of willing, the will, inclination, desire, purpose, design, intention (syn.: voluntas, arbitrium, mens, consilium, propositum), hê boulêsis:D.qui rem publicam animo certo adjuverit,
Att. Trag Rel. p. 182 Rib.:pro inperio tuo meum animum tibi servitutem servire aequom censui,
Plaut. Trin. 2, 2, 23:Ex animique voluntate id procedere primum,
goes forth at first from the inclination of the soul, Lucr. 2, 270; so,pro animi mei voluntate,
Cic. Fam. 5, 20, 8 (v. Manut. ad h.l.):teneo, quid animi vostri super hac re siet,
Plaut. Am. prol. 58; 1, 1, 187:Nam si semel tuom animum ille intellexerit, Prius proditurum te etc.,
Ter. Heaut. 3, 1, 69:Prius quam tuom ut sese habeat animum ad nuptias perspexerit,
id. And. 2, 3, 4:Sin aliter animus voster est, ego etc.,
id. Ad. 3, 4, 46:Quid mi istaec narras? an quia non audisti, de hac re animus meus ut sit?
id. Hec. 5, 2, 19:qui ab auro gazaque regia manus, oculos, animum cohibere possit,
Cic. Imp. Pomp. 66:istum exheredare in animo habebat,
id. Rosc. Am. 18, 52: nobis crat in animo Ciceronem ad Caesarem mittere, we had it in mind to send, etc., id. Fam. 14, 11; Serv. ad Cic. ib. 4, 12:hostes in foro constiterunt, hoc animo, ut, etc.,
Caes. B. G. 7, 28:insurrexerunt uno animo in Paulum,
with one mind, Vulg. Act. 18, 12; 19, 29: persequi Jugurtham animus ardebat, Sall. J. 39, 5 Gerlach (others, animo, as Dietsch); so id. de Rep. Ord. 1, 8: in nova fert an mus mutatas dicere formas, my mind inclines to tell of, etc., Ov. M. 1, 1.—Hence, est animus alicui, with inf., to have a mind for something, to aim at, etc.:omnibus unum Opprimere est animus,
Ov. M. 5, 150:Sacra Jovi Stygio perficere est animus,
Verg. A. 4, 639:Fuerat animus conjuratis corpus occisi in Tiberim trahere,
Suet. Caes. 82 fin.; id. Oth. 6; cf. id. Calig. 56.—So, aliquid alicui in animo est, with inf., Tac. G. 3.—So, inducere in animum or animum, to resolve upon doing something; v. induco.—Trop., of the principle of life and activity in irrational objects, as in Engl. the word mind is used.1.Of brutes:2.in bestiis, quarum animi sunt rationis expertes,
whose minds, Cic. Tusc. 1, 33, 80:Sunt bestiae, in quibus etiam animorum aliqua ex parte motus quosdam videmus,
id. Fin. 5, 14, 38:ut non inscite illud dictum videatur in sue, animum illi pecudi datum pro sale, ne putisceret,
id. ib. 5, 13, 38, ubi v. Madv.:(apes Ingentes animos angusto in pectore versant,
Verg. G. 4, 83:Illiusque animos, qui multos perdidit unus, Sumite serpentis,
Ov. M. 3, 544:cum pecudes pro regionis caelique statu et habitum corporis et ingenium animi et pili colorem gerant,
Col. 6, 1, 1:Umbria (boves progenerat) vastos nec minus probabiles animis quam corporibus,
id. 6, 1, 2 si equum ipsum nudum et solum corpus ejus et animum contemplamur, App. de Deo Socr. 23 (so sometimes mens:iniquae mentis asellus,
Hor. S. 1, 9, 20).—Of plants:III.haec quoque Exuerint silvestrem animum, i. e. naturam, ingenium,
their wild nature, Verg. G. 2, 51.—Transf. Of God or the gods, as we say, the Divine Mind, the Mind of God:certe et deum ipsum et divinum animum corpore liberatum cogitatione complecti possumus,
Cic. Tusc. 1, 22, 51 (so mens, of God, id. ib. 1, 22, 66; id. Ac. 2, 41, 126):Tantaene animis caelestibus irae?
Verg. A. 1, 11. -
17 alibi
ălĭbī, adv. [contr. from aliubi; aliusibi], elsewhere.I.A.. Elsewhere, otherwhere, somewhere else, in or at another place, = alio loco, allothi (very freq. in the post-Aug. per., esp. in Pliny; in Cic. only twice, and then in connection with nusquam and nec usquam. Never in Hor. or Juv.; in the other poets rare): St. Hiccine nos habitare censes? Ch. Ubinam ego alibi censeam? Plaut. Trin. 4, 3, 72:B.scio equidem alibi jam animum tuum,
id. Truc. 4, 4, 13:alibi gentium et civitatum,
App. Flor. p. 356, 6; cf. id. ib. 360, 4.—Hence,Esp.1.Alibi... alibi (even several times), in one place... in another; here... there = hic... illic;2.hence also sometimes hic or illic... alibi: alibi pavorem, alibi gaudium ingens facit,
Liv. 3, 18; 8, 32; Sen. Ep. 98 al.:exercitus, trifariam dissipatus, alibi primum, alibi postremum agmen, alibi impedimenta, inter vepres delituit,
Liv. 38, 46; Plin. 2, 3, 3, § 8; so id. 5, 27, 27, § 99 al.:hic segetes, illic veniunt felicius uvae, Arborei fetus alibi,
Verg. G. 1, 54; Plin. 10, 50, 71, § 146. Once alibi... deinde, Curt. 7, 4, 26.—Joined with words of the same origin (alius; v. alius, aliter, etc.): alibi alius or aliter, one here, another there; one in this, the other in that manner:3.esse alios alibi congressus materiaï, Qualis hic est,
that matter has elsewhere other combinations, similar to that of the world, Lucr. 3, 1065:exprobrantes suam quisque alius alibi militiam,
Liv. 2, 23:pecora diversos alium alibi pascere jubet,
id. 9, 2; so id. 44, 33:alius alibi projectus,
Vulg. Sap. 18, 18:medium spatium torrentis, alibi aliter cavati,
Liv. 44, 35.—Alibi atque alibi, at one time here, at another there; now here, now there (cf. aliubi, B.):4.haec (aqua) alibi atque alibi utilior nobilitavit loca gloriā ferri,
Plin. 34, 14, 41, § 144.—With negatives, nec, non, nusquam, nec usquam:5.nec tam praesentes alibi cognoscere divos,
Verg. E. 1, 42:asperrima in hac parte dimicatio est, nec alibi dixeris magis mucrone pugnari,
Quint. 6, 4, 4:nusquam alibi,
Cic. Ac. 2, 32, 103:omnis armatorum copia dextrā sinistrā ad equum, nec usquam alibi,
id. Att. 13, 52. And instead of a negative, an interrogation implying it:num alibi quam in Capitolio?
Liv. 5, 52.—Alibi quam, indicating comparison, elsewhere than, commonly with a neg., non, nusquam, etc., nowhere else than:II.qui et alibi quam in Nilo nascitur,
Plin. 32, 10, 43, § 125:posse principem alibi quam Romae fieri,
Tac. H. 1, 4; id. A. 15, 20:faciliusque laudes vestras alibi gentium quam apud vos praedicārim,
App. Flor. p. 360, 4:nusquam alibi quam in Macedoniā,
Liv. 43, 9:ne alibi quam in armis animum haberent,
id. 10, 20; Tac. A. 1, 77: nec alibi quam in Germaniā, * Suet. Aug. 23; so Col. R. R. 8, 11, 8.—Transf. from place to other objects.A.Otherwise, in something else, in other things, in other respects:B.si alibi plus perdiderim, minus aegre habeam,
Plaut. Bacch. 5, 1, 16:neque istic neque alibi tibi erit usquam in me mora,
Ter. And. 2, 5, 9; id. Heaut. 2, 3, 38:nec spem salutis alibi quam in pace,
Liv. 30, 35, 11:alibi quam in innocentiā spem habere,
id. 7, 41:alibi quam mos permiserit,
otherwise, in other things, than custom allows, Quint. 11, 1, 47; 4, 1, 53.—Of persons, elsewhere, with some other one (very rare):C.priusquam hanc uxorem duxi, habebam alibi (sc. apud meretricem) animum amori deditum,
Ter. Hec. 3, 1, 14: Quantum militum transportatum sit, apud auctores discrepat: alibi decem milia peditum, duo milia ducentos [p. 84] equites, alibi parte plus dimidiā rem auctam invenio, Liv. 29, 25:interdum alibi est hereditas, alibi tutela,
Dig. 26, 4, 1; so, in designating another place in an author, Quint. 4, 2, 110; 8, 3, 21 al.—In post-Aug. prose sometimes, like alias (v. that word), for alioqui, otherwise:rhinocerotes quoque, rarum alibi animal, in iisdem montibus erant,
an animal otherwise rare, Curt. 9, 1, 5:nemus opacum arboribus alibi inusitatis,
with trees else rare, id. 9, 1, 13. -
18 liqueo
lĭquĕo, līqui or licui, 2, v. n. [Sanscr. rik-, riktas, empty; Zend, ric-, to pour out; Gr. lip- in leipô; cf. linquo], to be fluid or liquid.I.Lit. (only in the part. pres.):II.lac est omnium rerum liquentium maxime alibile,
Varr. R. R. 2, 11, 1:vina liquentia fundere,
Verg. A. 5, 238:caelum ac terras camposque liquentes,
id. ib. 6, 724:fluvium liquentem,
id. G. 4, 442.—Transf., to be clear: polus liquet, Prud. steph. 1, 88. —III.Trop., to be clear, manifest, apparent, evident (class., but used for the most part only in the third pers. sing.):B.quicquid incerti mihi in animo prius aut ambiguum fuit, Nunc liquet, nunc defaecatum est,
Plaut. Ps. 2, 4, 69:ut liqueant omnia,
id. Most. 2, 1, 69:hoc non liquet nec satis cogitatum est, utrum, etc.,
id. Trin. 2, 1, 3:Protagoras sese negat omnino de deis habere, quod liqueat,
Cic. N. D. 1, 12, 29; cf.:cui (Protagorae) neutrum licuerit, nec esse deos nec non esse,
id. ib. 1, 42, 117:te liquet esse meum,
Ov. Tr. 1, 1, 62:si liquerit eum vivere,
Dig. 29, 3, 2.—In part. pres.:fidei purae liquentisque (opp. turbidae, ambiguae),
Gell. 18, 5, 11.—In partic.: non liquet, it doth not appear, a legal formula by which the judge declared that he was unable to decide respecting the guilt or innocence of the accused.—Hence also, in gen., it is not evident, it is doubtful:non liquere dixerunt (judices),
Cic. Clu. 28, 76:cum id de quo Panaetio non liquet, reliquis ejusdem disciplinae solis luce videatur clarius,
id. Div. 1, 3, 6:juravi, mihi non liquere,
Gell. 14, 2, 25:non liquet mihi,
Quint. 9, 3, 97.—So, on the contrary, liquet:cum causam non audisset, dixit sibi liquere,
Cic. Caecin. 10, 29:quid maxime liquere judici velit,
Quint. 3, 6, 12:de quo liquet,
id. 3, 6, 35:si liquebit mundum providentia regi,
id. 5, 10, 14:mirabatur, id. cuiquam pro percepto liquere, stellas istas non esse plures, etc.,
Gell. 14, 1, 11. -
19 artificiosus
artĭfĭcĭōsus, a, um, adj. [artificium].I.A.. Act., accomplished in art, skilful, artistic (perh. found only in Cic. and Auct. ad Her.):B.rhetores elegantissimi atque artificiosissimi,
Cic. Inv. 1, 35 fin.: quod si artificiosum est intellegere, quae sunt ex arte scripta, multo est artificiosius ipsum scribere ex arte, Auct. ad Her. 4, 4, 7:ipsius mundi natura non artificiosa solum, sed plane artifex,
Cic. N. D. 2, 22, 58:Zeno naturam ita definit, ut eam dicat ignem esse artificiosum ad gignendum progredientem viā,
id. ib. 2, 22, 58, § 57.—Pass. (cf. artifex, II. B.), on which much art has been bestowed, made with art, artificial, ingenious:II.utraeque (sc. venae et arteriae) vim quandam incredibilem artificiosi operis divinique testantur,
Cic. N. D. 2, 55, 138: Epicurus autem nec non volt, si possit, plane et aperte loqui: nec de re obscurā, ut physici;aut artificiosā, ut mathematici,
id. Fin. 2, 5, 15.—According to the rules of art, artificial (esp. freq. in opp. to naturalis, natural):ea genera divinandi non naturalia, sed artificiosa dicuntur,
Cic. Div. 1, 33, 72; so several times Auct. ad Her. 3, 16 sq. al. — Adv.: artĭfĭcĭōsē, in skilful manner, skilfully:digerere aliquid,
Cic. de Or. 1, 41, 186:dicere aliquid,
id. Fin. 3, 9, 32:ambulare,
id. N. D. 3, 11, 27: commutare aliquid, Auct. ad Her. 3, 10, 17.— Comp.:multo artificiosius efficere aliquid,
Cic. N. D. 2, 22, 57.— Sup.: artificiosissime facere, Auct. ad Her. 4, 4, 7. -
20 contribuo
con-trĭbŭo, trĭbŭi, trĭbūtum, 3, v. a., to throw together, bring together, unite, incorporate, impart.I.Of a part added to or united with a whole.A.In gen.1.With acc. alone:2.nec non Penëus, nec non Spercheïdes undae Contribuere aliquid,
Ov. M. 7, 231.—With cum and abl.:3.proprios ego tecum, Sit modo fas, annos contribuisse velim,
Tib. 1, 6, 64.—With dat.:B.prodesse putat apibus vetustate corruptis examen novum contribuere,
Col. 9, 13, 9:suos (annos) tibi contribuit,
Sen. Brev. Vit. 15, 1; cf. Dig. 35, 2, 15 pr.: CONTRIBVTVS EX LEGIONE III. GALLICAE (LEGIONI), Inscr. Afric. ap. Renier, 1357.—Esp.1.Publicists' t. t., to add, join a district, city, etc., to a people, government, etc., to annex.a.With cum and abl.:b.Oscenses et Calagurritani, qui erant cum Oscensibus contributi,
Caes. B. C. 1, 60 init. Kramer ad loc.—With dat.:2.Phocenses Locrenseque... iis (Aetolis) contribuerunt,
Liv. 33, 34, 8:Epirotis Ambraciam placebat adgredi, quae tum contribuerat se Aetolis,
id. 38, 3, 9; 39, 26, 2: Uxiorum dein gentem subactam Susianorum satrapae contribuit, Curt. 5, 3, 16:in (agro) Gallico, qui nunc Piceno contribuitur,
Col. 3, 3, 2:Urbana colonia Sullana nuper Capua contributa,
Plin. 14, 6, 8, § 62; cf. id. 3, 1, 3, § 14:(regna) isdem quibus ademerat reddidit, aut alienigenis contribuit,
Suet. Aug. 48.—To admit, bring into a league or union:II.polliceri... Corinthum contributuros in anticum gentis concilium,
Liv. 32, 19, 4:Elei, nuper in Achaicum (concilium) contributi,
id. 42, 37, 9; cf.:Elei per se ipsi quam per Romanos maluerunt Achaïco contribui concilio,
id. 36, 35, 7.—Of several objects united in one whole.A.In gen., to bring together, unite, collect:B.ubi simul plura contribuuntur, ex quibus unum medicamentum fit,
Dig. 41, 1, 27, § 1: utilius est... contributa habere remedia, to have them treated together in one place, instead of scattered through the work, Plin. 32, 4, 15, § 42:quondam pagatim habitantes... in unam urbem contributi majores sui,
Liv. 31, 30, 6 Weissenb. ad loc.:una ex iis (urbibus) quae ad condendam Megalen polin ex concilio Arcadum contributae forent,
id. 32, 5, 5.—Esp., to dispose, arrange, classify:ut in octo tribus contribuerentur novi cives,
Vell. 2, 20, 2:inter frumenta panicum et milium ponenda sunt, quamvis jam leguminibus ea contribuerim,
Col. 2, 9, 17:in unam cohortem eos (milites) contribuit,
Just. 12, 5, 8.
См. также в других словарях:
nec non — а также … Latin abbreviations in biology
nec-plus-ultra — non plus ultra ou nec plus ultra (non plu zul tra ou nèk plu zul tra) s. m. Le terme qu on ne saurait passer. • Quoique par malheur, plutôt que faute de mérite, elles n eussent jamais eu le bonheur de monter sur le théâtre de l Hôtel de… … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
non-plus-ultra — ou nec plus ultra (non plu zul tra ou nèk plu zul tra) s. m. Le terme qu on ne saurait passer. • Quoique par malheur, plutôt que faute de mérite, elles n eussent jamais eu le bonheur de monter sur le théâtre de l Hôtel de Bourgogne ou du Marais … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
NON-CONFORMISTAE — Puritanorum, uti dicebantur, veter. in Anglia genus, a Conformistis et Separatistis in eo diversi, quod illi ceremonias omnes tolerandas iudicarent, hi omnes secessione factâ reicerent, isti a quibusdam tantum se separarent; nec omnes ab iisdem:… … Hofmann J. Lexicon universale
nec plus ultra — ● nec plus ultra nom masculin invariable (latin nec plus ultra, et pas plus [loin] au delà) Ce qu il y a de mieux. ● nec plus ultra (homonymes) nom masculin invariable (latin nec plus ultra, et pas plus [loin] au delà) nec neck nom masculin nek… … Encyclopédie Universelle
NEC Green Rockets — NECグリーンロケッツ Full name NEC Green Rockets Union Japan Rugby Football Union Nickname(s) Green Rockets Founded 1985 … Wikipedia
NEC Philips — (or in full NEC Philips Unified Solutions) is a joint venture between NEC and Philips, two electronics companies, operating since April 3rd 2006.Fact|date=August 2008 NEC Philips has been created with the purpose of transforming the former… … Wikipedia
non — Non, Non. C est fait de moy. S. non, non aye bon courage, Perij. S. Quintu animo bono es. Non autrement, Non secus. Non pas tout, Nec tu omnia. Non plus, Nihilo magis. Non plus songeoy je que, etc. Non magis somniabam, quam, etc. Non plus… … Thresor de la langue françoyse
Nec pluribus impar — ist der Wahlspruch des Königreiches Frankreich im 17. und 18. Jahrhundert, von König Ludwig XIV. eingeführt. Der Sonnenkönig schmückte entsprechend sein Wappen, es wurden aber auch die Feldzeichen der französischen Armee mit „Nec pluribus impar“… … Deutsch Wikipedia
Nec Pluribus Impar — est une expression latine assez obscure en elle même, dont la signification la plus largement acceptée est « il n est pas inférieur au plus grand nombre », souvent rendu par « supérieur à tous ». Ce fut la devise choisie par… … Wikipédia en Français
Nec plus ultra — Non plus ultra Spruch auf einem Zigarrendeckel Non plus ultra (auch nec plus ultra, lateinisch für „Nicht mehr weiter“, „Nicht darüber hinaus“) ist die lateinische Übersetzung des Spruches, den der Überlieferung nach Herakles an den Säulen des… … Deutsch Wikipedia
