Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

minister

  • 21 baptizator

    baptizer, baptist; minister of baptism

    Latin-English dictionary > baptizator

  • 22 celebrans

    celebrant, officiating minister

    Latin-English dictionary > celebrans

  • 23 comminister

    Latin-English dictionary > comminister

  • 24 adjutor

    1.
    adjūtor, ātus, 1, v. dep., i. q. adjuto, and also ante-class. (found in Pac., Afran., and Lucil.): adjutamini et defendite, Pac. ap. Non. 74, 2; Rib. Trag. Rel. p. 89; Pac. ap. Non. 477, 26: me adjutamini, Afran. ib.: magna adjutatus diu, Lucil. ib.
    2.
    adjūtor, ōris, m. [adjuvo], one who helps, a helper, assistant, aider, promoter (class. through all periods).
    I.
    In gen.:

    hic adjutor meus et monitor et praemonstrator,

    Ter. Heaut. 5, 1, 2:

    ejus iracundiae,

    id. Ad. 1, 1, 66:

    ad hanc rem adjutorem dari,

    id. Phorm. 3, 3, 26:

    adjutores ad me restituendum multi fuerunt,

    Cic. Quint. 9:

    in psaltria hac emunda,

    Ter. Ad. 5, 9, 9:

    honoris,

    Cic. Fl. 1:

    ad praedam,

    id. Rose. Am. 2, 6; so id. de Or. 1, 59; id. Tusc. 1, 12:

    tibi venit adjutor,

    id. N. D. 1, 7:

    L. ille Torquatus auctor exstitit,

    id. Sull. 34; id. Off. 2, 15; 3, 33; id. Fin. 5, 30; id. Att. 8, 3; 9, 12; Caes. B. C. 1, 7; Sall. J. 82; Liv. 29, 1, 18:

    nolite dubitare libertatem consule adjutore defendere,

    with the aid of the consul, Cic. Leg. Agr. 16;

    and so often,

    id. Verr. 1, 155; id. Font. 44; id. Clu. 36; id. Mur. 84.—
    II.
    Esp., a common name of a military or civil officer, an aid, adjutant, assistant, deputy, secretary, etc.:

    comites et adjutores negotiorum publicorum,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:

    dato adjutore Pharnabazo,

    Nep. Con. 4; so id. Chabr. 2; Liv. 33, 43; Suet. Aug. 39; id. Tib. 63; id. Calig. 26:

    rhetorum (i. e. hypodidascali),

    Quint. 2, 5, 3; Gell. 13, 9; and in the inscriptions in Orell. 3462, 3200 al.; under the emperors an officer of court, minister (v. Vell. 2, 127; cf. Suet. Calig. 26); usu. with ab and the word indicative of the office (v. ab fin.):

    adjutor a rationibus, Orell. Inscr. 32: a sacris,

    ib. 2847:

    a commentariis ornamentorum,

    ib. 2892.— Also with gen.:

    adjutor cornicularii,

    ib. 3517:

    haruspicum imperatoris,

    ib. 3420 al. —In scenic language, adjutor is the one who, by his part, sustains or assists the hero of the piece (prôtagônistês), to which the class. passage, Cic. Div. in Caecil. 15, refers; cf. Heind. ad Hor. S. 1, 9, 46:

    in scena postquam solus constitit sine apparatu, nullis adjutoribus,

    with no subordinate actors, Phaedr. 5, 5, 14; Suet. Gramm. 18; Val. Max. 2, 4, no. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > adjutor

  • 25 administer

    ad-mĭnister, tri, m., he who is near to aid or assist, a servant, an attendant, assistant; lit. and trop. (class.)— Absol.:

    Jovi se consiliarium atque administrum datum,

    Cic. Leg. 3, 19, 43:

    cum neque bellum gerere sine administris posset,

    Sall. J. 74.— With gen.:

    puer victūs cotidiani administer,

    Cic. Rosc. Am. 28, 77:

    administri et satellites Sexti Naevii,

    id. Quint. 25, 80:

    satelles atque administer audaciae,

    id. Cat. 1, 3, 4:

    administer ipsius cupiditatum,

    id. Verr. 2, 2, 54:

    rerum transactor et administer,

    id. ib. 2, 69:

    socius et administer omnium consiliorum,

    Sall. J. 29, 2.—With ad:

    administris ad ea sacrificia Druidibus utuntur,

    Caes. B. G. 6, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > administer

  • 26 ales

    ālĕs, ālĭtĭs (abl. aliti, Sen. Med. 1014; gen. plur. alitum, Mart. 13, 6, and lengthened alituum, Lucr. 2, 928; 5, 801; 1039; 1078; 6, 1216; Verg. A. 8, 27; Stat. S. 1, 2, 184; Manil. 5, 370; Amm. 19, 2) [ala-ire, as comes, eques, etc., acc. to some; but cf. Corss. Ausspr. II. p. 209], adj. and subst. ( poet. and post-Aug. prose).
    I.
    Adj., winged: angues, Pac. ap. Cic. Inv. 1, 19; cf. Mos. Cic. Rep. 3, 9:

    ales avis,

    Cic. N. D. 2, 44 (as transl. of the Gr. aiolos ornis, Arat. Phaen. 275):

    equus,

    i. e. Pegasus, Ov. Am. 3, 12, 24:

    deus,

    Mercury, id. M. 2, 714; so also Stat. Th. 4, 605:

    currus,

    Sen. Med. 1024:

    fama,

    Claud. I. Cons. Stil. 2, 408.—And with a trope common in all languages, quick, fleet, rapid, swift:

    rutili tris ignis et alitis Austri,

    Verg. A. 8, 430:

    passus,

    Ov. M. 10, 587:

    harundo,

    the swift arrow, Prud. Psych. 323.—
    II.
    Subst. com. gen., a fowl, a bird (only of large birds, while volucris includes also insects that fly).
    A.
    Com. gen.:

    pennis delata,

    Lucr. 6, 822:

    exterrita pennis,

    id. 5, 506:

    argentea,

    i. e. the raven before its metamorphosis, Ov. M. 2, 536:

    superba,

    the peacock, Mart. 14, 67; 9, 56:

    longaeva,

    the phœnix, Claud. 35, 83:

    famelica,

    the pigeon-hawk, Plin. 10, 10, 12, § 28.—On the contr., masc.:

    Phoebeïus,

    the raven, Ov. M. 2, 544:

    albus,

    the swan, Hor. C. 2, 20, 10:

    cristatus,

    the cock, Ov. F. 1, 455 al. —
    B.
    Fem., as referring to a female bird:

    Daulias ales = philomela,

    Ov. H. 15, 154:

    exterrita = columba,

    Verg. A. 5, 505. But ales, i.e. aquila, as the bird of Jove, is sometimes masc.:

    fulvus Jovis ales,

    the eagle, id. ib. 12, 247;

    called also: minister fulminis,

    Hor. C. 4, 4, 1:

    flammiger,

    Stat. Th. 8, 675. —Also fem.:

    aetheriā lapsa plagā Jovis ales,

    Verg. A. 1, 394:

    regia ales,

    Ov. M. 4, 362:

    ales digna Jove,

    Manil. 1, 443.—
    C.
    For a deity as winged, masc.:

    Cyllenius ales,

    i.e. Mercury, Claud. 33, 77;

    or even for men: aureus ales,

    Perseus, Stat. Th. 1, 544.—
    D.
    Ales canorus, a swan, for a poet, Hor. C. 2, 20, 15. —Also absol. ales: Maeonii carminis ales, of the singer of a Mæonian (Homeric) song, [p. 83] Hor. C. 1, 6, 2 Jahn. (In Ov. M. 5, 298, if ales erant is read, ales is collect.; cf. Schneid. Gr. 2, 240; but the sing. seems to be more in accordance with the preceding hominem putat locutum, she supposing that she heard a man, but it was a bird, and Merkel here reads Ales erat.)—
    E.
    In the lang. of augury, alites are birds that gave omens by their flight, as the buteo, sanqualis, aquila, etc. (but oscines, by their voice, as the corvus, cornix, and noctua), Fest. p. 193 (cf. id. p. 3); Cic. N. D. 2, 64, 160:

    tum huc, tum illuc volent alites: tum a dextrā, tum a sinistrā parte canant oscines,

    id. Div. 1, 53, 120; cf. Manut. ad Cic. Fam. 6, 6, p. 394; Plin. 10, 19, 22, § 43; Arn. adv. G. 7, 59.—Hence, poet.: ales, augury, omen, sign:

    cum bonā nubit alite,

    Cat. 61, 20:

    malā soluta navis exit alite,

    Hor. Epod. 10, 1:

    secundā alite,

    id. ib. 16, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > ales

  • 27 amecus

    1.
    ămīcus (old form ămēcus, Paul. ex Fest. p. 15 Müll.), a, um, adj. [amo], friendly, kind, amicable, favorable, inclined to, liking; constr. with dat., Zumpt, Gram. §

    410: animo esse amico erga aliquem,

    Ter. Hec. 3, 3, 29; Cic. Fam. 1, 7, 3:

    tribuni sunt nobis amici,

    id. Q. Fr. 1, 2 fin.:

    homo amicus nobis jam inde a puero,

    Ter. Ad. 3, 3, 86:

    Pompeium tibi valde amicum esse cognovi,

    Cic. Fam. 1, 8, 5; id. Att. 9, 5:

    amicus non magis tyranno quam tyrannidi,

    Nep. Dion, 3, 2; id. Att. 9:

    male numen amicum,

    Verg. A. 2, 735; Ov. F. 3, 834:

    (Fortuna) amica varietati constantiam respuit,

    Cic. N. D. 2, 16:

    amica luto sus,

    fond of, Hor. Ep. 1, 2, 26.— Comp.:

    mihi nemo est amicior Attico,

    Cic. Att. 16, 16:

    amicior Cilicum aerariis quam nostro,

    id. ib. 7, 1, 6; id. Fam. 3, 2, 1.— Sup.:

    Deiotarum, fidelissimum regem atque amicissimum rei publicae nostrae,

    Cic. Att. 15, 2, 2:

    cum summi viri, tum amicissimi,

    id. Am. 2, 8:

    amicissimi viri,

    Suet. Caes. 1:

    successor conjunctissimus et amicissimus,

    Cic. Fam. 3, 3:

    hoc libro ad amicum amicissimus de amicitiā scripsi,

    id. Am. 1, 5; 23, 88 (but the comp. and sup. may sometimes be rendered as belonging to 2. amicus, a greater friend, the greatest friend, as in Cic. Att. 16, 16, and Am. 1, 5; so in Gr. basileus etc.).—
    B.
    Of things, kindly, pleasing (mostly poet.;

    so Cic. rarely): nihil homini amico est opportuno amicius,

    Plaut. Ep. 3, 3, 44:

    secundum te nihil est mihi amicius solitudine,

    Cic. Att. 12, 15:

    portus intramus amicos,

    Verg. A. 5, 57: fessos opibus solatur amicis, id. [p. 106] ib. 5, 416:

    vento amico ferri,

    Ov. Tr. 1, 5, 17:

    per amica silentia lunae,

    Verg. A. 2, 255:

    amici imbres,

    id. G. 4, 115:

    sidus amicum,

    Hor. Epod. 10, 9:

    sol amicum tempus agens,

    bringing the welcome hour, id. C. 3, 6, 43:

    tempus fraudibus amicum,

    Stat. S. 5, 2, 39:

    brevitas postulatur, qui mihimet ipsi amicissima est,

    Cic. Quinct. 34.—
    * C.
    Amicum est mihi (after the Gr. philon esti moi; in pure Lat., mihi cordi est, etc.); with inf., it pleases me, it accords with my feelings:

    nec dis amicum est nec mihi te prius Obire,

    Hor. C. 2, 17, 2.—Hence, adv., in a friendly manner, kindly, amicably.
    a.
    Old form ămīcĭter, Pac. ap. Non. 510, 26; Plaut. Pers. 2, 3, 3.—
    b.
    Class. form ămīcē:

    facis amice,

    Cic. Am. 2, 9:

    haec accipienda amice,

    id. ib. 24, 88; id. Fin. 1, 10; id. Off. 1, 26. —
    * Comp., Front. ad M. Caes. 1, 6.— Sup., Cic. Div. in Caecil. 9; Caes. B. C. 2, 17.
    2.
    ămīcus, i, m. [from amo, as philos from phileô, and from ] ( gen. plur. amicūm, Ter. Heaut. prol. 24).
    A.
    A friend; constr. with gen. or poss. adj.; v. Zumpt, Gram. §

    410: est is (amicus) tamquam alter idem,

    Cic. Am. 21, 80 (cf. id. ib. 25, 92; id. Off. 1, 17):

    amicum qui intuetur, tamquam exemplar intuetur sui,

    id. Am. 7, 23:

    Non tam utilitas parta per amicum, quam amici amor ipse delectat,

    id. ib. 14, 51: Amicus certus in re incertā cernitur, Enn. ap. Cic. ib. 17, 64:

    boni improbis, improbi bonis amici esse non possunt,

    Cic. ib. 20, 74:

    ex omnibus saeculis vix tria aut quattuor nominantur paria amicorum,

    id. ib. 4, 15:

    tu ex amicis certis mi es certissimus,

    Plaut. Trin. 1, 2, 54 and 57:

    vetus verbum hoc est, Communia esse amicorum inter se omnia,

    Ter. Ad. 5, 4, 18:

    Respicis antiquum lassis in rebus amicum,

    Ov. P. 2, 3, 93:

    Alba tuus antiquissimus non solum amicus, verum etiam amator,

    Cic. Verr. 2, 3, 63 fin.:

    hospitis et amici mei M. Pacuvii fabula,

    id. Am. 7, 24:

    suis incommodis graviter angi non amicum sed se ipsum amantis est,

    of one loving not his friend, but himself, id. ib. 3, 10:

    ab amicis honesta petere, amicorum causā honesta facere,

    id. ib. 13, 44:

    paternus amicus ac pernecessarius,

    id. Fl. 6, 14:

    amicus novus,

    id. Am. 19, 67:

    vetus,

    id. ib.; Verg. A. 3, 82; Hor. S. 2, 6, 81; Ov. P. 1, 6, 53:

    amici ac familiares veteres,

    Suet. Tib. 55:

    aequaevus,

    Verg. A. 5, 452:

    ardens,

    id. ib. 9, 198:

    dulcis,

    Hor. S. 1, 3, 69; Ov. P. 1, 8, 31:

    carus,

    Hor. C. 4, 9, 51; Ov. Tr. 3, 6, 7:

    jucundus,

    Hor. S. 1, 3, 93:

    amici jucundissimi et omnium horarum,

    Suet. Tib. 42:

    amicus propior,

    Hor. Ep. 1, 9, 5:

    fidelis,

    id. ib. 2, 2, 1; Vulg. Eccli. 6, 14:

    fidus,

    Hor. Ep. 1, 5, 24:

    verus,

    Cic. Am. 21, 82; Vulg. Eccli. 25, 12:

    mendax,

    Hor. A. P. 425:

    secernere blandum amicum a vero,

    Cic. Am. 25, 95:

    memor,

    Ov. Tr. 5, 9, 33:

    summus,

    Ter. Phorm. 1, 1, 1:

    primus,

    Vulg. 1 Macc. 10, 65:

    amici tristes,

    Hor. C. 1, 7, 24:

    maesti,

    Ov. Tr. 1, 9, 5:

    dives,

    Hor. Ep. 1, 8, 24:

    inops,

    id. S. 1, 2, 5:

    inferioris ordinis amici,

    Cic. Am. 19, 69:

    communes amici,

    Cic. Fam. 5, 2:

    amice, salve!

    Ter. Eun. 3, 5, 12; so Cat. 55, 7; Verg. A. 6, 507; Hor. C. 2, 14, 6; and Vulg. Matt. 20, 13:

    magnanimi veritatis amici,

    Cic. Off. 1, 19:

    amicos parare,

    Ter. And. 1, 1, 39:

    amicos parare optimam vitae, ut ita dicam, supellectilem,

    Cic. Am. 15, 55:

    minus amicorum habens,

    Ter. Eun. 4, 6, 22:

    me unum atque unicum amicum habuit,

    Cat. 73, 6;

    amicos habere,

    Cic. Am. 11, 36; so Vulg. Prov. 22, 11:

    nos sibi amicos junget,

    Ter. Hec. 5, 2, 32; Hor. S. 1, 3, 54:

    amicum servare,

    id. ib.:

    amicum servare per durum tempus,

    Ov. P. 2, 6, 29:

    aliquo uti amico,

    to have one as a friend, Cic. de Or. 1, 14, 62; Hor. S. 1, 4, 96:

    sibi amicum facere,

    Vulg. Luc. 16, 9:

    amicum diligere,

    Verg. A. 9, 430; Vulg. Deut. 13, 6:

    amico inservire,

    Ter. Heaut. 3, 1, 8:

    amico parcere,

    Hor. S. 1, 4, 35:

    et monendi amici saepe sunt et objurgandi,

    Cic. Am. 24, 88:

    amico ignoscere,

    Hor. Ep. 2, 2, 110:

    angorem pro amico capere,

    Cic. Am. 13, 48:

    amici jacentem animum excitare,

    id. ib. 16, 59:

    amicum consolari,

    Ov. Tr. 5, 4, 41:

    amico orbatus,

    Cic. Am. 3, 10:

    amicum offendere,

    Hor. S. 1, 3, 73:

    non paucis munitus amicis,

    Ov. P. 2, 3, 25.—Also for patronus, patron, protector; so Horace of Mæcenas, Epod. 1, 2:

    amicus potens,

    powerful friend, id. C. 2, 18, 12; so,

    magnus,

    Juv. 3, 57; 6, 313: Suet. Aug. 56:

    valentissimi,

    id. ib. 35.—And for socius, companion:

    trepido fugam exprobravit amico,

    Ov. M. 13, 69.—
    B.
    In polit. relations, a friend of the State (who was not always socius, an ally, but the socius was always amicus; cf.

    amicitia): Deiotarus ex animo amicus, unus fidelis populo Romano,

    Cic. Phil. 11, 13:

    socio atque amico regi,

    Liv. 37, 54; 7, 30 et saep.; Suet. Caes. 11.—
    C.
    In and after the Aug. per., a counsellor, courtier, minister of a prince, Nep. Milt. 3, 2 Dähn.:

    fuerunt multi reges ex amicis Alexandri Magni,

    id. Reg. 3, 1; so Suet. Caes. 70, 72; 70, 79; id. Aug. 16; 17; 35; 56; 66; id. Calig. 19; id. Ner. 5; id. Galb. 7 al.; cf. Ernest. ad Suet. Excurs. XV.—Hence, ămī-ca, ae, f.
    A.
    In bon. part., a female friend (very rare; cf. hetaira in Hom., Aristoph., Plato):

    amicae, cognatae,

    Ter. Hec. 4, 2, 16:

    at haec amicae erunt, ubi, etc.,

    id. ib. 5, 2, 24:

    Me (laedit) soror et cum quae dormit amica simul,

    Prop. 2, 6, 12:

    ibit ad adfectam, quae non languebit, amicam Visere,

    Ov. Am. 2, 2, 21; cf. Juv. 3, 12; 6, 353; 6, 455; 6, 481; so Inscr. Grut. 865, 17; 891, 4. —
    B.
    In mal. part., = meretrix, a concubine, mistress, courtesan (esp. freq. in the comic poets; so in Gr. hetaira com. in Att. usage): eum suus pater ab amicā abduxit, Naev. ap. Gell. 6, 8:

    mulierem pejorem quam haec amica est Phaedromi non vidi,

    Plaut. Curc. 5, 1, 3; so id. Trin. 3, 2, 25; 3, 4, 22; id. Cist. 2, 3, 28; id. Ep. 5, 2, 36; 5, 2, 39 al.:

    sive ista uxor sive amica est,

    Ter. And. 1, 3, 11; id. Heaut. 1, 1, 52; 1, 2, 15; 3, 3, 6; 4, 6, 15 et saep.; Cic. Att. 10, 10; Dig. 50, 16, 144.

    Lewis & Short latin dictionary > amecus

  • 28 amicus

    1.
    ămīcus (old form ămēcus, Paul. ex Fest. p. 15 Müll.), a, um, adj. [amo], friendly, kind, amicable, favorable, inclined to, liking; constr. with dat., Zumpt, Gram. §

    410: animo esse amico erga aliquem,

    Ter. Hec. 3, 3, 29; Cic. Fam. 1, 7, 3:

    tribuni sunt nobis amici,

    id. Q. Fr. 1, 2 fin.:

    homo amicus nobis jam inde a puero,

    Ter. Ad. 3, 3, 86:

    Pompeium tibi valde amicum esse cognovi,

    Cic. Fam. 1, 8, 5; id. Att. 9, 5:

    amicus non magis tyranno quam tyrannidi,

    Nep. Dion, 3, 2; id. Att. 9:

    male numen amicum,

    Verg. A. 2, 735; Ov. F. 3, 834:

    (Fortuna) amica varietati constantiam respuit,

    Cic. N. D. 2, 16:

    amica luto sus,

    fond of, Hor. Ep. 1, 2, 26.— Comp.:

    mihi nemo est amicior Attico,

    Cic. Att. 16, 16:

    amicior Cilicum aerariis quam nostro,

    id. ib. 7, 1, 6; id. Fam. 3, 2, 1.— Sup.:

    Deiotarum, fidelissimum regem atque amicissimum rei publicae nostrae,

    Cic. Att. 15, 2, 2:

    cum summi viri, tum amicissimi,

    id. Am. 2, 8:

    amicissimi viri,

    Suet. Caes. 1:

    successor conjunctissimus et amicissimus,

    Cic. Fam. 3, 3:

    hoc libro ad amicum amicissimus de amicitiā scripsi,

    id. Am. 1, 5; 23, 88 (but the comp. and sup. may sometimes be rendered as belonging to 2. amicus, a greater friend, the greatest friend, as in Cic. Att. 16, 16, and Am. 1, 5; so in Gr. basileus etc.).—
    B.
    Of things, kindly, pleasing (mostly poet.;

    so Cic. rarely): nihil homini amico est opportuno amicius,

    Plaut. Ep. 3, 3, 44:

    secundum te nihil est mihi amicius solitudine,

    Cic. Att. 12, 15:

    portus intramus amicos,

    Verg. A. 5, 57: fessos opibus solatur amicis, id. [p. 106] ib. 5, 416:

    vento amico ferri,

    Ov. Tr. 1, 5, 17:

    per amica silentia lunae,

    Verg. A. 2, 255:

    amici imbres,

    id. G. 4, 115:

    sidus amicum,

    Hor. Epod. 10, 9:

    sol amicum tempus agens,

    bringing the welcome hour, id. C. 3, 6, 43:

    tempus fraudibus amicum,

    Stat. S. 5, 2, 39:

    brevitas postulatur, qui mihimet ipsi amicissima est,

    Cic. Quinct. 34.—
    * C.
    Amicum est mihi (after the Gr. philon esti moi; in pure Lat., mihi cordi est, etc.); with inf., it pleases me, it accords with my feelings:

    nec dis amicum est nec mihi te prius Obire,

    Hor. C. 2, 17, 2.—Hence, adv., in a friendly manner, kindly, amicably.
    a.
    Old form ămīcĭter, Pac. ap. Non. 510, 26; Plaut. Pers. 2, 3, 3.—
    b.
    Class. form ămīcē:

    facis amice,

    Cic. Am. 2, 9:

    haec accipienda amice,

    id. ib. 24, 88; id. Fin. 1, 10; id. Off. 1, 26. —
    * Comp., Front. ad M. Caes. 1, 6.— Sup., Cic. Div. in Caecil. 9; Caes. B. C. 2, 17.
    2.
    ămīcus, i, m. [from amo, as philos from phileô, and from ] ( gen. plur. amicūm, Ter. Heaut. prol. 24).
    A.
    A friend; constr. with gen. or poss. adj.; v. Zumpt, Gram. §

    410: est is (amicus) tamquam alter idem,

    Cic. Am. 21, 80 (cf. id. ib. 25, 92; id. Off. 1, 17):

    amicum qui intuetur, tamquam exemplar intuetur sui,

    id. Am. 7, 23:

    Non tam utilitas parta per amicum, quam amici amor ipse delectat,

    id. ib. 14, 51: Amicus certus in re incertā cernitur, Enn. ap. Cic. ib. 17, 64:

    boni improbis, improbi bonis amici esse non possunt,

    Cic. ib. 20, 74:

    ex omnibus saeculis vix tria aut quattuor nominantur paria amicorum,

    id. ib. 4, 15:

    tu ex amicis certis mi es certissimus,

    Plaut. Trin. 1, 2, 54 and 57:

    vetus verbum hoc est, Communia esse amicorum inter se omnia,

    Ter. Ad. 5, 4, 18:

    Respicis antiquum lassis in rebus amicum,

    Ov. P. 2, 3, 93:

    Alba tuus antiquissimus non solum amicus, verum etiam amator,

    Cic. Verr. 2, 3, 63 fin.:

    hospitis et amici mei M. Pacuvii fabula,

    id. Am. 7, 24:

    suis incommodis graviter angi non amicum sed se ipsum amantis est,

    of one loving not his friend, but himself, id. ib. 3, 10:

    ab amicis honesta petere, amicorum causā honesta facere,

    id. ib. 13, 44:

    paternus amicus ac pernecessarius,

    id. Fl. 6, 14:

    amicus novus,

    id. Am. 19, 67:

    vetus,

    id. ib.; Verg. A. 3, 82; Hor. S. 2, 6, 81; Ov. P. 1, 6, 53:

    amici ac familiares veteres,

    Suet. Tib. 55:

    aequaevus,

    Verg. A. 5, 452:

    ardens,

    id. ib. 9, 198:

    dulcis,

    Hor. S. 1, 3, 69; Ov. P. 1, 8, 31:

    carus,

    Hor. C. 4, 9, 51; Ov. Tr. 3, 6, 7:

    jucundus,

    Hor. S. 1, 3, 93:

    amici jucundissimi et omnium horarum,

    Suet. Tib. 42:

    amicus propior,

    Hor. Ep. 1, 9, 5:

    fidelis,

    id. ib. 2, 2, 1; Vulg. Eccli. 6, 14:

    fidus,

    Hor. Ep. 1, 5, 24:

    verus,

    Cic. Am. 21, 82; Vulg. Eccli. 25, 12:

    mendax,

    Hor. A. P. 425:

    secernere blandum amicum a vero,

    Cic. Am. 25, 95:

    memor,

    Ov. Tr. 5, 9, 33:

    summus,

    Ter. Phorm. 1, 1, 1:

    primus,

    Vulg. 1 Macc. 10, 65:

    amici tristes,

    Hor. C. 1, 7, 24:

    maesti,

    Ov. Tr. 1, 9, 5:

    dives,

    Hor. Ep. 1, 8, 24:

    inops,

    id. S. 1, 2, 5:

    inferioris ordinis amici,

    Cic. Am. 19, 69:

    communes amici,

    Cic. Fam. 5, 2:

    amice, salve!

    Ter. Eun. 3, 5, 12; so Cat. 55, 7; Verg. A. 6, 507; Hor. C. 2, 14, 6; and Vulg. Matt. 20, 13:

    magnanimi veritatis amici,

    Cic. Off. 1, 19:

    amicos parare,

    Ter. And. 1, 1, 39:

    amicos parare optimam vitae, ut ita dicam, supellectilem,

    Cic. Am. 15, 55:

    minus amicorum habens,

    Ter. Eun. 4, 6, 22:

    me unum atque unicum amicum habuit,

    Cat. 73, 6;

    amicos habere,

    Cic. Am. 11, 36; so Vulg. Prov. 22, 11:

    nos sibi amicos junget,

    Ter. Hec. 5, 2, 32; Hor. S. 1, 3, 54:

    amicum servare,

    id. ib.:

    amicum servare per durum tempus,

    Ov. P. 2, 6, 29:

    aliquo uti amico,

    to have one as a friend, Cic. de Or. 1, 14, 62; Hor. S. 1, 4, 96:

    sibi amicum facere,

    Vulg. Luc. 16, 9:

    amicum diligere,

    Verg. A. 9, 430; Vulg. Deut. 13, 6:

    amico inservire,

    Ter. Heaut. 3, 1, 8:

    amico parcere,

    Hor. S. 1, 4, 35:

    et monendi amici saepe sunt et objurgandi,

    Cic. Am. 24, 88:

    amico ignoscere,

    Hor. Ep. 2, 2, 110:

    angorem pro amico capere,

    Cic. Am. 13, 48:

    amici jacentem animum excitare,

    id. ib. 16, 59:

    amicum consolari,

    Ov. Tr. 5, 4, 41:

    amico orbatus,

    Cic. Am. 3, 10:

    amicum offendere,

    Hor. S. 1, 3, 73:

    non paucis munitus amicis,

    Ov. P. 2, 3, 25.—Also for patronus, patron, protector; so Horace of Mæcenas, Epod. 1, 2:

    amicus potens,

    powerful friend, id. C. 2, 18, 12; so,

    magnus,

    Juv. 3, 57; 6, 313: Suet. Aug. 56:

    valentissimi,

    id. ib. 35.—And for socius, companion:

    trepido fugam exprobravit amico,

    Ov. M. 13, 69.—
    B.
    In polit. relations, a friend of the State (who was not always socius, an ally, but the socius was always amicus; cf.

    amicitia): Deiotarus ex animo amicus, unus fidelis populo Romano,

    Cic. Phil. 11, 13:

    socio atque amico regi,

    Liv. 37, 54; 7, 30 et saep.; Suet. Caes. 11.—
    C.
    In and after the Aug. per., a counsellor, courtier, minister of a prince, Nep. Milt. 3, 2 Dähn.:

    fuerunt multi reges ex amicis Alexandri Magni,

    id. Reg. 3, 1; so Suet. Caes. 70, 72; 70, 79; id. Aug. 16; 17; 35; 56; 66; id. Calig. 19; id. Ner. 5; id. Galb. 7 al.; cf. Ernest. ad Suet. Excurs. XV.—Hence, ămī-ca, ae, f.
    A.
    In bon. part., a female friend (very rare; cf. hetaira in Hom., Aristoph., Plato):

    amicae, cognatae,

    Ter. Hec. 4, 2, 16:

    at haec amicae erunt, ubi, etc.,

    id. ib. 5, 2, 24:

    Me (laedit) soror et cum quae dormit amica simul,

    Prop. 2, 6, 12:

    ibit ad adfectam, quae non languebit, amicam Visere,

    Ov. Am. 2, 2, 21; cf. Juv. 3, 12; 6, 353; 6, 455; 6, 481; so Inscr. Grut. 865, 17; 891, 4. —
    B.
    In mal. part., = meretrix, a concubine, mistress, courtesan (esp. freq. in the comic poets; so in Gr. hetaira com. in Att. usage): eum suus pater ab amicā abduxit, Naev. ap. Gell. 6, 8:

    mulierem pejorem quam haec amica est Phaedromi non vidi,

    Plaut. Curc. 5, 1, 3; so id. Trin. 3, 2, 25; 3, 4, 22; id. Cist. 2, 3, 28; id. Ep. 5, 2, 36; 5, 2, 39 al.:

    sive ista uxor sive amica est,

    Ter. And. 1, 3, 11; id. Heaut. 1, 1, 52; 1, 2, 15; 3, 3, 6; 4, 6, 15 et saep.; Cic. Att. 10, 10; Dig. 50, 16, 144.

    Lewis & Short latin dictionary > amicus

  • 29 armiger

    armĭger (ARMIGERVS in a late inscr., Orell. 3631), gĕra, gĕrum, adj. [arma-gero], bearing weapons, armed, warlike (in this last sense rare, instead of armifer).
    I.
    Pennigero non armigero in corpore, Att. ap. Cic. Fam. 7, 33:

    cum paucis armigeris,

    Curt. 3, 12:

    Phoebumque, armigerum deum (i. e. Martem),

    Sil. 7, 87:

    Colchis armigeră proelia sevit humo,

    Prop. 4, 10, 10:

    sulcus,

    Claud. I. Cons. Stil. 324, i. q. armiferum arvum (v. armifer fin.).—
    II.
    Subst., an armor-bearer, shield-bearer, a female armorbearer (this is the prevailing signif. of the word).
    A.
    Masc.:

    armiger,

    Plaut. Merc. 5, 2, 11; id. Cas. prol. 55:

    Sergius armiger Catilinae,

    i.e. an adherent, Cic. Dom. 5:

    regisque Thoactes Armiger,

    Ov. M. 5, 148; so id. ib. 12, 363:

    hic (Butes) Dardanio Anchisae Armiger ante fuit,

    Verg. A. 9, 648:

    vocavit armigerum suum,

    Vulg. Jud. 9, 54; ib. 1 Reg. 14, 1; ib. 1 Par. 10, 4 et saep.:

    armiger Jovis, i. e. aquila,

    Ov. M. 15, 386; Verg. A. 9, 564 (cf. Hor. C. 4, 4, 1: minister fulminis ales): armiger hac magni patet Hectoris, i. e. the promontory of Misenus, named after Misenus, the armor-bearer of Hector, Stat. S. 2, 77.—
    B.
    Fem.:

    armigera, of the armor-bearer of Diana,

    Ov. M. 3, 166; 5, 619.

    Lewis & Short latin dictionary > armiger

  • 30 Cassiodorus

    Cassĭŏdōrus, i, m., Magnus Aurelius, a learned Roman, minister under Theodoric, king of the Ostrogoths, and author of several works in Latin; esp. Variarum (Epistt.), Libri XII.

    Lewis & Short latin dictionary > Cassiodorus

  • 31 censor

    censor, ōris, m. [1. censeo; cf. also Umbr. censtur; Sanscr. canster, leader, governor], a censor, a Roman magistrate, of whom there were two, chosen orig. every five, and afterwards every one and a half years, who at first only had the charge of the Roman people and their property, in respect to their division according to rank or circumstances; but gradually came to the exercise of the office of censor of morals and conduct, and punished the moral or political crimes of those of higher rank by consigning them to a lower order (senatu movebant, equiti equum adimebant, civem tribu movebant, in aerarios referebant, aerarium faciebant, etc.; cf aerarius, A. b., which punishment of the censor, whether inflicted in consequence of a judicium turpe, acc. to a tribunal authorized therefor, or in accordance with the decision of the censors themselves, was called animadversio censoria or ignominia = atimia). They also, even from the most ancient times, let out the tolls, public saltworks, the building and repairing of public works, the procuring of victims for public sacrifice, etc.; cf. Cic. Leg. 3, 3, 7; Liv. 4, 8, 7; Nieb. Röm. Gesch. 2, p. 446 sq.;

    Dict. of Antiq., art. censor.—Also in the Roman colonies and provinces there were censors,

    Cic. Verr. 2, 2, 53, § 131; and id. ib. 2, 2, 56, §

    138 sq.: censor,

    id. Clu. 14, 41; Liv. 29, 15, 10; 29, 37, 7 (in later Lat. called censitor, q. v.).—
    II.
    Trop., a rigid judge of morals, a censurer, critic:

    pertristis quidam patruus, censor, magister,

    Cic. Cael. 11, 25:

    castigator censorque minorum,

    Hor. A. P. 174:

    cum tabulis animum censoris sumet honesti,

    id. Ep. 2, 2, 110; Ov. P. 4, 12, 25:

    factorum dictorumque,

    Sen. Vit. Beat. 20, 4:

    servis erilis imperii non censor est, sed minister,

    id. Exc. Contr. 3, 9, 4:

    Sallustius gravissimus alienae luxuriae objurgator et censor,

    Macr. S. 2, 9, 9.—As fem.:

    ita fides prompta dura sui censor est,

    Ambros. Ep. 10, 83.

    Lewis & Short latin dictionary > censor

  • 32 citer

    cĭter, tra, trum ( comp. citerior; sup. citimus; most freq. in comp.; in posit. only Cato ap. Prisc. pp. 589 and 999 P.; and Afran. ap. Prisc. p. 607 ib.), adj. [cis].
    I.
    On this side:

    citer agnus (ager) alligatus ad sacra erit, Cato ap. Prisc. pp. 599 and 989 P.: alter ulteriorem Galliam decernit cum Syriā, alter citeriorem,

    Cic. Prov. Cons. 15, 36:

    citerior provincia (i. e. Gallia Cisalpina),

    Caes. B. G. 1, 10:

    in Galliā citeriore,

    id. ib. 1, 24; Hirt. B. G. 8, 23; Suet. Caes. 56:

    citerior Hispania,

    Varr. R. R. 1, 57, 2; Cic. Att. 12, 37, 4; Nep. Cat. 2, 1; Plin. 3, 1, 2, § 6:

    Arabia,

    Plin. 6, 34, 39, § 213:

    Oceanus,

    Flor. 4, 12, 46:

    ripa,

    Vell. 2, 107, 1.—
    II.
    As that which is on this side is nearer to us than its opposite, lying near, near, close to.
    A.
    In space:

    (stella) ultima a caelo, citima terris,

    Cic. Rep. 6, 16, 16; id. Univ. 7 fin.:

    citima Persidis (sc. loca),

    Plin. 6, 34, 39, § 213. —
    2.
    Trop.:

    deduc orationem tuam de caelo ad haec citeriora,

    Cic. Rep. 1, 21, 34:

    quantā animi tranquillitate humana et citeriora considerat,

    id. Tusc. 5, 25, 71:

    ut ad haec citeriora veniam et notiora nobis,

    id. Leg. 3, 2, 4:

    nam citeriora nondum audiebamus,

    id. Fam. 2, 12, 1; Val. Max. 3, 8, 1; 9, 12, 6:

    citerioris vitae minister,

    private, domestic, Amm. 14, 1, 7.—
    B.
    In time (post-Aug.), earlier, sooner:

    Africano consulatus citerior legitimo tempore datus est,

    Val. Max. 8, 15, 1; 6, 3, 11:

    in antiquius citeriusve,

    Vell. 1, 17, 2:

    citeriore die (opp. longiore),

    Dig. 23, 4, 15.—
    C.
    In measure or degree, small, little:

    citerior tamen est poena quam scelus,

    Quint. Decl. 299; Val. Max. 8, 7, ext. 10.— Advv.: comp. cĭtĕrĭus, less:

    citerius debito resistere,

    Sen. Ira, 1, 16, 11; sup. cĭtĭmē, least, acc. to Prisc. p. 1016 P.—
    III.
    Hence,
    A.
    cī̆trā, adv. and prep. with acc., on this side, on the hither or nearer side (opp. to ultra; more freq. than cis, q. v.).
    1.
    Prop.
    (α).
    Adv.:

    (dextera) nec citra mota nec ultra,

    neither this way nor that, Ov. M. 5, 186; cf.:

    ultra citraque pervolare,

    Plin. 10, 23, 31, § 61:

    citra est Oglasa,

    id. 3, 6, 12, § 80; 6, 11, 12, § 30:

    citra fuere margines,

    id. 2, 17, 14, § 73.—
    (β).
    With acc.:

    Germani qui essent citra Rhenum,

    Caes. B. G. 6, 32:

    is locus est citra Leucadem stadia CXX.,

    Cic. Fam. 16, 2; so,

    citra Veliam,

    id. Att. 16, 7, 5:

    citra mare,

    Hor. S. 2, 8, 47:

    mare citra,

    id. ib. 1, 10, 31:

    citra flumen intercepti,

    Liv. 21, 48, 6:

    citra Tauri juga,

    id. 38, 48, 1 al. —

    With verbs of motion: ut exercitum citra flumen Rubiconem educeret,

    Cic. Phil. 6, 3, 5:

    ut omnes citra flumen eliceret,

    Caes. B. G. 6, 8; Liv. 21, 54, 4; Hor. S. 1, 1, 106.—
    2.
    (Acc. to citer, II.) Of that which takes [p. 345] place, or is within a fixed boundary, and yet does not reach that boundary, within, beneath, short of, less than.
    (α).
    Adv.:

    non erit necesse id usque a capite arcessere: saepe etiam citra licet,

    not so far, Cic. Top. 9, 39:

    paucis citra milibus lignatores ei occurrunt,

    Liv. 10, 25, 4:

    citra quam proxime fuerint (defectus lunae),

    Plin. 2, 13, 10, § 86:

    citra exsultare,

    id. 17, 22, 35, § 180: tela citra cadebant (i. e. did not reach the Romans), Tac. H. 3, 23.—
    (β).
    With acc.:

    nec a postremā syllabā citra tertiam,

    before the third syllable, Cic. Or. 18, 58 (cf. Quint. 1, 5, 30: acuta intra numerum trium syllabarum continetur); id. 8, 6, 76:

    cur Veneris stella numquam longius XLVI. portibus ab sole... abscedant, saepe citra eas ad solem reciprocent,

    Plin. 2, 17, 14, § 72; 2, 17, 15, § 77.—
    b.
    Trop.
    (α).
    Adv. of measure:

    neve domi praesume dapes et desine citra Quam capias paulo,

    Ov. A. A. 3, 757; cf.:

    culta citra quam debuit illa,

    id. P. 1, 7, 55.—
    (β).
    With acc.: pronepos ego regis aquarum;

    Nec virtus citra genus est,

    is not behind my family, Ov. M. 10, 607:

    glans cum citra satietatem data est,

    not to satiety, Col. 7, 6, 5; cf. id. 9, 13, 2; so,

    fatigationem,

    Cels. 1, 2; cf. Plin. 19, 8, 54, § 171:

    scelus,

    Ov. Tr. 5, 8, 23:

    citra necem tua constitit ira,

    id. ib. 2, 127:

    usus citra intellectum acrimoniae,

    Plin. 19, 8, 54, § 171. —
    c.
    In time (with acc. rare;

    perh. not anteAug.): citra Kalendas Octobris,

    Col. 2, 8, 3; cf. Gell. 12, 13:

    Trojana tempora,

    Ov. M. 8, 365:

    juventam,

    id. ib. 10, 84:

    temporis finem,

    Dig. 49, 16, 15.—
    3.
    Since the Aug. per. (most freq. in Quint. and Pliny the elder; in the former more than twenty times), in gen. of that which does not belong to, is without, or beyond something, without, aside from, apart from, except, without regard to, setting aside (for the class. sine, praeter; hence the Gloss.: aneu sine, absque, praeter, citra, Gloss. Cyr.; citra dicha, chôris, ektos, Gloss. Phil.); with acc.:

    citra hoc experimentum multa sunt, quae, etc.,

    Col. 2, 2, 20:

    plus usus sine doctrinā, quam citra usum doctrina valet,

    Quint. 12, 6, 4:

    Phidias in ebore longe citra aemulum,

    id. 12, 10, 9:

    vir bonus citra virtutem intellegi non potest,

    id. 12, 2, 1; so,

    accusationem,

    id. 7, 2, 26; 3, 8, 21; 7, 10, 3:

    tranare aquas citra docentem natura ipsa sciunt,

    id. 2, 16, 13:

    citra invidiam,

    Plin. 7, 29, 30, § 108:

    citra ullum aliud incommodum,

    id. 2, 51, 52, § 137:

    citra dolorem,

    id. 12, 17, 40, § 79; Plin. Ep. 2, 1, 4:

    morsum,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    vulnus,

    id. 20, 21, 84, § 225 al.:

    citra fidem,

    Tac. Agr. 1:

    citra speciem aut delectationem,

    id. G. 16:

    citra Senatūs populique auctoritatem,

    Suet. Caes. 28:

    commoda emeritorum,

    id. Aug. 24:

    spem omnium fortuna cessit,

    Flor. 3, 1, 2:

    etiam citra spectaculorum dies,

    i.e. even out of the time of the established spectacles, Suet. Aug. 43:

    citra magnitudinem prope Ponto similis,

    excepting its size, Mel. 1, 19, 17; Tac. Agr. 10; Quint. 2, 4, 22; so id. 7, 2, 13; Dig. 3, 6, 9: lana tincta fuco citra purpuras placet, Ov. Fragm. ap. Quint. 12, 10, 75.—Citra sometimes follows its case, Hor. S. 1, 1, 107; 1, 10, 31.—
    B.
    cī̆trō, adv. (orig. dat. sing.), always in the connection and position ultro citroque, ultro et citro, ultro ac citro, or without copula ultro citro (not ultroque citroque), hither and thither, this way and that, here and there, to and fro, from both sides, backwards and forwards, reciprocally; Fr. par ci par là, ça et là (in good prose):

    ultro ac citro commeare,

    Varr. R. R. 3, 5, 16:

    sursum deorsum, ultro citro commeantibus,

    Cic. N. D. 2, 23, 84: ultro citroque commeare, Auct. B. Afr. 20; Plin. 2, 38, 38, § 104; * Suet. Calig. 19; Lucr. 4, 32:

    qui ultro citroque navigarent,

    Cic. Verr. 2, 5, 66, § 170:

    cursare ultro et citro,

    id. Rosc. Am. 22, 60 (in Prisc. p. 1011 P., perh. only from memory written ultro citroque):

    bis ultro citroque transcurrerunt,

    Liv. 40, 40, 7 al.:

    cum saepe ultro citroque legati inter eos mitterentur,

    Caes. B. G. 1, 42; id. B. C. 1, 20; Liv. 5, 8, 6:

    multis verbis ultro citroque habitis,

    Cic. Rep. 6, 9, 9; cf. Liv. 9, 45, 2; 7, 9, 2:

    beneficiis ultro citro datis acceptisque,

    Cic. Off. 1, 17, 56:

    ut obsides ultro citroque darentur,

    Liv. 44, 23, 2:

    datā ultro citroque fide,

    id. 29, 23, 5:

    inplicati ultro et citro vel usu diuturno vel etiam officiis,

    Cic. Lael. 22, 85 Klotz N. cr.: alternatis ultro citro aestibus, Sen. Q. N. 4, 2, 29:

    ultro citroque versus,

    Amm. 30, 3, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > citer

  • 33 Dardanides

    1.
    Dardănus, i, m., Dardanos.
    I.
    The son of Jupiter and Electra of Arcadia, founder of the city Dardania, in Troas, and ancestor of the royal race of Troy, Att. ap. Schol. Bern. ad Verg. G. 1, 502 (v. 653 Ribb.); Verg. A. 8, 134 Serv.; 6, 650; 3, 167 al.; cf. Heyne Verg. A. 3 Excurs. 6; Lact. 1, 23, 3: acc. Dardanon, Ov. F. 4, 31. —
    B.
    Hence,
    1.
    Dardănus, a, um, adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    praeda,

    Prop. 1, 19, 14:

    puppis,

    i. e. of Aeneas, id. 4, 1, 40 (5, 1, 40 M.):

    arma,

    Verg. A. 2, 618:

    pubes,

    id. ib. 5, 119:

    gens,

    Hor. Od. 1, 15, 10:

    Troja,

    Ov. Tr. 5, 10, 4; also for Roman, as the Romans were descendants of Aeneas:

    ductor,

    i. e. the Roman, Scipio Africanus, Sil. 1, 14.—
    2.
    Dardănĭus, a, um, adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    gentes, Att. ap. Apul. de Deo Soc. 24 (v. 523 Ribbeck): gens,

    Verg. A. 1, 602:

    Aeneae,

    id. ib. 1, 494; 6, 169; cf.

    carinae,

    i. e. of Aeneas, id. ib. 4, 658;

    and pinus, the same,

    Ov. F. 1, 519:

    Anchisae,

    Verg. A. 1, 617; 9, 647:

    Iulus (son of Aeneas),

    Ov. M. 15, 767:

    Roma,

    id. ib. 15, 431:

    vates,

    i. e. Helenus, id. ib. 13, 335:

    advena,

    i. e. Paris, id. H. 8, 42:

    senex,

    i. e. Priam, id. Tr. 3, 5, 38:

    triumphus,

    Prop. 2, 14, 1 (3, 6, 1 M):

    minister,

    i. e. Ganymedes, Mart. 11, 104, et saep.—
    b.
    Subst.: Dardănia, ae, f.,
    (α).
    the city Dardania, founded by Dardanus on the Hellespont, S. W. of Abydos (whence its mod. name, the Dardanelles), Ov. Tr. 1, 10, 25. Oftener, esp. in Vergil,
    (β).
    poet. for Troja, Verg. A. 2, 281; 325; 3, 52; Ov. H. 16, 57.—
    3.
    Dardănĭdes, ae, m., son or descendant of Dardanus:

    Ilus,

    Ov. F. 6, 419.— Absol. for Aeneas, Verg. A. 10, 545; 12, 775.—In plur. for Trojan:

    pastores,

    id. ib. 2, 59.— Absol. for Trojans, id. ib. 2, 72; 445 et saep.—
    4.
    Dardănis, ĭdis, f., adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    matres,

    Ov. M. 13, 412:

    nurus,

    id. H. 16, 194; 17, 212:

    Caieta (founded by Trojans),

    Mart. 10, 30.— Absol. for Creüsa, Verg. A. 2, 787.
    II.
    A magician of Phoenicia, Plin. 30, 1, 2, § 9; App. Mag. p. 331, 14.—Hence,
    2.
    Dardănius, a, um, adj., of Dardanus: poet. for Magic, artes, Col. 10, 358.
    III. 2.
    Dardănus, a, um; v. the preceding art. no. I. B. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Dardanides

  • 34 Dardanis

    1.
    Dardănus, i, m., Dardanos.
    I.
    The son of Jupiter and Electra of Arcadia, founder of the city Dardania, in Troas, and ancestor of the royal race of Troy, Att. ap. Schol. Bern. ad Verg. G. 1, 502 (v. 653 Ribb.); Verg. A. 8, 134 Serv.; 6, 650; 3, 167 al.; cf. Heyne Verg. A. 3 Excurs. 6; Lact. 1, 23, 3: acc. Dardanon, Ov. F. 4, 31. —
    B.
    Hence,
    1.
    Dardănus, a, um, adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    praeda,

    Prop. 1, 19, 14:

    puppis,

    i. e. of Aeneas, id. 4, 1, 40 (5, 1, 40 M.):

    arma,

    Verg. A. 2, 618:

    pubes,

    id. ib. 5, 119:

    gens,

    Hor. Od. 1, 15, 10:

    Troja,

    Ov. Tr. 5, 10, 4; also for Roman, as the Romans were descendants of Aeneas:

    ductor,

    i. e. the Roman, Scipio Africanus, Sil. 1, 14.—
    2.
    Dardănĭus, a, um, adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    gentes, Att. ap. Apul. de Deo Soc. 24 (v. 523 Ribbeck): gens,

    Verg. A. 1, 602:

    Aeneae,

    id. ib. 1, 494; 6, 169; cf.

    carinae,

    i. e. of Aeneas, id. ib. 4, 658;

    and pinus, the same,

    Ov. F. 1, 519:

    Anchisae,

    Verg. A. 1, 617; 9, 647:

    Iulus (son of Aeneas),

    Ov. M. 15, 767:

    Roma,

    id. ib. 15, 431:

    vates,

    i. e. Helenus, id. ib. 13, 335:

    advena,

    i. e. Paris, id. H. 8, 42:

    senex,

    i. e. Priam, id. Tr. 3, 5, 38:

    triumphus,

    Prop. 2, 14, 1 (3, 6, 1 M):

    minister,

    i. e. Ganymedes, Mart. 11, 104, et saep.—
    b.
    Subst.: Dardănia, ae, f.,
    (α).
    the city Dardania, founded by Dardanus on the Hellespont, S. W. of Abydos (whence its mod. name, the Dardanelles), Ov. Tr. 1, 10, 25. Oftener, esp. in Vergil,
    (β).
    poet. for Troja, Verg. A. 2, 281; 325; 3, 52; Ov. H. 16, 57.—
    3.
    Dardănĭdes, ae, m., son or descendant of Dardanus:

    Ilus,

    Ov. F. 6, 419.— Absol. for Aeneas, Verg. A. 10, 545; 12, 775.—In plur. for Trojan:

    pastores,

    id. ib. 2, 59.— Absol. for Trojans, id. ib. 2, 72; 445 et saep.—
    4.
    Dardănis, ĭdis, f., adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    matres,

    Ov. M. 13, 412:

    nurus,

    id. H. 16, 194; 17, 212:

    Caieta (founded by Trojans),

    Mart. 10, 30.— Absol. for Creüsa, Verg. A. 2, 787.
    II.
    A magician of Phoenicia, Plin. 30, 1, 2, § 9; App. Mag. p. 331, 14.—Hence,
    2.
    Dardănius, a, um, adj., of Dardanus: poet. for Magic, artes, Col. 10, 358.
    III. 2.
    Dardănus, a, um; v. the preceding art. no. I. B. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Dardanis

  • 35 Dardanius

    1.
    Dardănus, i, m., Dardanos.
    I.
    The son of Jupiter and Electra of Arcadia, founder of the city Dardania, in Troas, and ancestor of the royal race of Troy, Att. ap. Schol. Bern. ad Verg. G. 1, 502 (v. 653 Ribb.); Verg. A. 8, 134 Serv.; 6, 650; 3, 167 al.; cf. Heyne Verg. A. 3 Excurs. 6; Lact. 1, 23, 3: acc. Dardanon, Ov. F. 4, 31. —
    B.
    Hence,
    1.
    Dardănus, a, um, adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    praeda,

    Prop. 1, 19, 14:

    puppis,

    i. e. of Aeneas, id. 4, 1, 40 (5, 1, 40 M.):

    arma,

    Verg. A. 2, 618:

    pubes,

    id. ib. 5, 119:

    gens,

    Hor. Od. 1, 15, 10:

    Troja,

    Ov. Tr. 5, 10, 4; also for Roman, as the Romans were descendants of Aeneas:

    ductor,

    i. e. the Roman, Scipio Africanus, Sil. 1, 14.—
    2.
    Dardănĭus, a, um, adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    gentes, Att. ap. Apul. de Deo Soc. 24 (v. 523 Ribbeck): gens,

    Verg. A. 1, 602:

    Aeneae,

    id. ib. 1, 494; 6, 169; cf.

    carinae,

    i. e. of Aeneas, id. ib. 4, 658;

    and pinus, the same,

    Ov. F. 1, 519:

    Anchisae,

    Verg. A. 1, 617; 9, 647:

    Iulus (son of Aeneas),

    Ov. M. 15, 767:

    Roma,

    id. ib. 15, 431:

    vates,

    i. e. Helenus, id. ib. 13, 335:

    advena,

    i. e. Paris, id. H. 8, 42:

    senex,

    i. e. Priam, id. Tr. 3, 5, 38:

    triumphus,

    Prop. 2, 14, 1 (3, 6, 1 M):

    minister,

    i. e. Ganymedes, Mart. 11, 104, et saep.—
    b.
    Subst.: Dardănia, ae, f.,
    (α).
    the city Dardania, founded by Dardanus on the Hellespont, S. W. of Abydos (whence its mod. name, the Dardanelles), Ov. Tr. 1, 10, 25. Oftener, esp. in Vergil,
    (β).
    poet. for Troja, Verg. A. 2, 281; 325; 3, 52; Ov. H. 16, 57.—
    3.
    Dardănĭdes, ae, m., son or descendant of Dardanus:

    Ilus,

    Ov. F. 6, 419.— Absol. for Aeneas, Verg. A. 10, 545; 12, 775.—In plur. for Trojan:

    pastores,

    id. ib. 2, 59.— Absol. for Trojans, id. ib. 2, 72; 445 et saep.—
    4.
    Dardănis, ĭdis, f., adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    matres,

    Ov. M. 13, 412:

    nurus,

    id. H. 16, 194; 17, 212:

    Caieta (founded by Trojans),

    Mart. 10, 30.— Absol. for Creüsa, Verg. A. 2, 787.
    II.
    A magician of Phoenicia, Plin. 30, 1, 2, § 9; App. Mag. p. 331, 14.—Hence,
    2.
    Dardănius, a, um, adj., of Dardanus: poet. for Magic, artes, Col. 10, 358.
    III. 2.
    Dardănus, a, um; v. the preceding art. no. I. B. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Dardanius

  • 36 Dardanus

    1.
    Dardănus, i, m., Dardanos.
    I.
    The son of Jupiter and Electra of Arcadia, founder of the city Dardania, in Troas, and ancestor of the royal race of Troy, Att. ap. Schol. Bern. ad Verg. G. 1, 502 (v. 653 Ribb.); Verg. A. 8, 134 Serv.; 6, 650; 3, 167 al.; cf. Heyne Verg. A. 3 Excurs. 6; Lact. 1, 23, 3: acc. Dardanon, Ov. F. 4, 31. —
    B.
    Hence,
    1.
    Dardănus, a, um, adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    praeda,

    Prop. 1, 19, 14:

    puppis,

    i. e. of Aeneas, id. 4, 1, 40 (5, 1, 40 M.):

    arma,

    Verg. A. 2, 618:

    pubes,

    id. ib. 5, 119:

    gens,

    Hor. Od. 1, 15, 10:

    Troja,

    Ov. Tr. 5, 10, 4; also for Roman, as the Romans were descendants of Aeneas:

    ductor,

    i. e. the Roman, Scipio Africanus, Sil. 1, 14.—
    2.
    Dardănĭus, a, um, adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    gentes, Att. ap. Apul. de Deo Soc. 24 (v. 523 Ribbeck): gens,

    Verg. A. 1, 602:

    Aeneae,

    id. ib. 1, 494; 6, 169; cf.

    carinae,

    i. e. of Aeneas, id. ib. 4, 658;

    and pinus, the same,

    Ov. F. 1, 519:

    Anchisae,

    Verg. A. 1, 617; 9, 647:

    Iulus (son of Aeneas),

    Ov. M. 15, 767:

    Roma,

    id. ib. 15, 431:

    vates,

    i. e. Helenus, id. ib. 13, 335:

    advena,

    i. e. Paris, id. H. 8, 42:

    senex,

    i. e. Priam, id. Tr. 3, 5, 38:

    triumphus,

    Prop. 2, 14, 1 (3, 6, 1 M):

    minister,

    i. e. Ganymedes, Mart. 11, 104, et saep.—
    b.
    Subst.: Dardănia, ae, f.,
    (α).
    the city Dardania, founded by Dardanus on the Hellespont, S. W. of Abydos (whence its mod. name, the Dardanelles), Ov. Tr. 1, 10, 25. Oftener, esp. in Vergil,
    (β).
    poet. for Troja, Verg. A. 2, 281; 325; 3, 52; Ov. H. 16, 57.—
    3.
    Dardănĭdes, ae, m., son or descendant of Dardanus:

    Ilus,

    Ov. F. 6, 419.— Absol. for Aeneas, Verg. A. 10, 545; 12, 775.—In plur. for Trojan:

    pastores,

    id. ib. 2, 59.— Absol. for Trojans, id. ib. 2, 72; 445 et saep.—
    4.
    Dardănis, ĭdis, f., adj., Dardanian, poet. for Trojan:

    matres,

    Ov. M. 13, 412:

    nurus,

    id. H. 16, 194; 17, 212:

    Caieta (founded by Trojans),

    Mart. 10, 30.— Absol. for Creüsa, Verg. A. 2, 787.
    II.
    A magician of Phoenicia, Plin. 30, 1, 2, § 9; App. Mag. p. 331, 14.—Hence,
    2.
    Dardănius, a, um, adj., of Dardanus: poet. for Magic, artes, Col. 10, 358.
    III. 2.
    Dardănus, a, um; v. the preceding art. no. I. B. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Dardanus

  • 37 diaconissa

    dĭācŏnus, i (collat. form in plur.:

    diacones,

    Vulg. Tim. 3, 8; 12:

    diaconibus,

    id. Phil. 1, 1), m., = diakonos, in eccl. Lat., a servant or minister of the church, a deacon, Tert. Praescr. 3; Cod. Just. 1, 3, 6 et saep. — dĭācŏnissa, ae, f., a deaconess, Cod. Just. 1, 3, 9; Orell. Inscr. 4872 al.

    Lewis & Short latin dictionary > diaconissa

  • 38 diaconus

    dĭācŏnus, i (collat. form in plur.:

    diacones,

    Vulg. Tim. 3, 8; 12:

    diaconibus,

    id. Phil. 1, 1), m., = diakonos, in eccl. Lat., a servant or minister of the church, a deacon, Tert. Praescr. 3; Cod. Just. 1, 3, 6 et saep. — dĭācŏnissa, ae, f., a deaconess, Cod. Just. 1, 3, 9; Orell. Inscr. 4872 al.

    Lewis & Short latin dictionary > diaconus

  • 39 fidelis

    fĭdēlis, e, adj. [1. fides], that may be trusted or relied upon, trusty, faithful, sincere, true (class.; syn. fidus).
    I.
    Prop.
    A.
    Adj., constr. absol., with dat., or with in and acc.
    (α).
    Absol.:

    cum et civis mihi bonus et firmus amicus ac fidelis videretur,

    Cic. Cael. 6, 14: doctus, fidelis, Suavis homo, etc., Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 249 ed. Vahl.):

    boni fidelesque socii,

    Liv. 22, 37, 4; 9, 2, 5; 29, 7, 2; 22, 37, 4 Drak. N. cr.; cf.:

    sociis multo fidelioribus utimur,

    Cic. Att. 5, 18, 2:

    est urbs Massilia fortissimorum fidelissimorumque sociorum,

    id. Font. 1, 3:

    fidelissima conjux,

    id. Q. Fr. 1, 3, 3:

    medicus multum celer atque fidelis,

    Hor. S. 2, 3, 147:

    minister,

    id. C. 4, 4, 3:

    seu visa est catulis cerva fidelibus,

    id. ib. 1, 1, 27:

    multorum opes praepotentium excludunt amicitias fideles,

    Cic. Lael. 15, 54:

    consilium,

    id. Agr. 2, 2 fin.; cf. id. Clu. 31, 85:

    opera,

    id. Caecin. 5, 14; cf.:

    operā Commii fideli atque utili,

    Caes. B. G. 7, 76, 1:

    cura,

    Ov. H. 1, 104:

    silentium,

    Hor. C. 3, 2, 25:

    desideria (patriae),

    id. ib. 4, 5, 15:

    lacrimae,

    i. e. true, genuine, Ov. H. 14, 127.—
    (β).
    With dat.:

    qui (Cn. Pompeius) unum Deiotarum fidelem populo Romano judicavit,

    Cic. Phil. 11, 13, 34:

    cave tu illi fidelis potius fueris quam mihi,

    Plaut. Aul. 4, 2, 11:

    illi fuisti quam mihi fidelior,

    id. Capt. 3, 5, 58:

    habere aliquem fidelem sibi,

    id. Bacch. 3, 3, 87:

    quem sibi fidelem arbitrabatur,

    Caes. B. G. 4, 21, 7; Hor. Ep. 2, 2, 1; Quint. 11, 2, 42.—
    (γ).
    With in and acc.:

    quam fideli animo et benigno in illam fui,

    Ter. Hec. 3, 5, 22; cf. Cic. Mil. 10, 29:

    in amicos,

    Sall. C. 9, 2 (others read: in amicis, v. Kritz. ad h. 1.).—
    b.
    Subst.: fĭdēlis, is, m., a trusty person, a confidant:

    si quem tuorum fidelium voles, ad me mittas,

    Cic. Fam. 4, 1, 2.
    II.
    Transf., in gen., of things, to be depended upon, sure, safe, strong, firm, durable (rare but class.):

    nam et doctrina et domus, et ars et ager etiam fidelis dici potest: ut sit, quomodo Theophrasto placet, verecunda tralatio,

    Cic. Fam. 16, 17, 1:

    in nave tuta ac fideli,

    id. Planc. 41, 97:

    lorica,

    Verg. A. 9, 707:

    portus,

    Ov. Tr. 4, 5, 5:

    materies terebinthi ad vetustatem,

    Plin. 13, 6, 12, § 54;

    structura,

    Front. Aquaed. 123:

    rimis explendis fidelior pice,

    Plin. 16, 36, 64, § 158:

    fidelissimum glutinum,

    id. 28, 17, 71, § 236.—Hence, adv., in two forms: fĭdē-lĭter (class.) and fĭdēle (ante- and postclass.).
    I. (α).
    Form fideliter:

    constanter et fideliter in amicitia alicujus permanere,

    Liv. 33, 35, 9:

    vivere simpliciter, fideliter vitaeque hominum amice,

    Cic. Off. 1, 26, 92:

    obtestatur per sua antea fideliter acta, etc.,

    Sall. J. 71 fin.:

    aliquid fideliter curare,

    Cic. Att. 15, 20, 4: valetudini inservire, Tiro ap. Cic. Fam. 16, 17, 1:

    colere amicos,

    Plin. Ep. 7, 31, 5:

    discere artes ingenuas,

    Ov. P. 2, 9, 47:

    retinent commissa (aures),

    Hor. Ep. 1, 18, 70; cf.:

    ejus (memoriae) duplex virtus, facile percipere et fideliter continere,

    Quint. 1, 3, 1:

    exstincta parum fideliter incendia,

    Flor. 3, 5 med.
    (β).
    Form fidele:

    fac fidele sis fidelis,

    Plaut. Capt. 2, 3, 79: militare, Prud. steg. 10, 428. —
    b.
    Comp.:

    quo propior quisque est servitque fidelius aegro,

    Ov. M. 7, 563; Plin. Ep. 6, 24, 3.—
    c.
    Sup.: ut is optime te laudasse [p. 746] videatur, qui narraverit fidelissime, Plin. Pan. 56, 2.—
    2.
    (Acc. to II.) Surely, strongly, firmly: per quorum loca fideliter mihi pateret iter, Planc. in Cic. Fam. 10, 23, 2:

    oratoris futuri fundamenta fideliter jacere,

    Quint. 1, 4, 5:

    quod fideliter firmum est, a primis statim actionibus arripere optimum est,

    firmly grounded, id. 6, 4, 14; cf. Gell. 15, 2, 6.— Comp.:

    qui quartanum passus convaluerit, fidelius constantiusque postea valiturum,

    Gell. 17, 12, 3:

    memoriae inhaerere fidelius,

    Quint. 10, 6, 2; cf. id. 10, 3, 2.— Sup.:

    fortunae inaurato fidelissime simulacro,

    very solidly, durably, Plin. 33, 3, 19, § 61.

    Lewis & Short latin dictionary > fidelis

  • 40 gelida

    gĕlĭdus, a, um (archaic gen. fem. sing. gelidaï

    aquaï,

    Lucr. 3, 693), adj. [gelu], icy cold, very cold, icy, frosty (a higher degree than frigidus; cf. also: algidus, rigidus, glacialis).
    I.
    Lit.:

    (Fibrenus) statim praecipitat in Lirem... eumque multo gelidiorem facit,

    Cic. Leg. 2, 3, 6:

    caelum est hieme frigidum et gelidum,

    cold and frosty, Plin. Ep. 5, 6, 4:

    aqua,

    Lucr. 3, 693:

    aquam gelidam bibere,

    Cic. Cat. 1, 13, 31; cf.:

    gelidissimae aquae,

    Plin. 31, 2, 6, § 10:

    fontium gelidae perennitates,

    Cic. N. D. 2, 39, 98:

    fluvii,

    Lucr. 6, 1172:

    nives,

    id. 6, 107:

    pruina,

    id. 2, 431; 515; Verg. G. 2, 263:

    loca gelida propinquitate Tauri montis,

    Liv. 38, 27, 9:

    nemus,

    Hor. C. 1, 1, 30:

    valles,

    Verg. G. 2, 488:

    rupes,

    id. A. 8, 343:

    Haemus,

    Hor. C. 1, 12, 6:

    Algidus,

    id. ib. 1, 21, 6: Scythes, id. ib. 4, 5, 25:

    saxum,

    Lucr. 3, 892:

    umbrae frigoris,

    id. 5, 641:

    nox,

    Verg. G. 1, 287; Hor. Ep. 2, 2, 169:

    aether,

    Verg. A. 8, 28:

    December,

    Ov. Tr. 1, 11, 3:

    foci,

    i. e. never kindled, id. F. 3, 28:

    tyrannus (i. e. Boreas),

    id. M. 6, 711.—
    B.
    Subst.: gĕlĭda, ae, f. (sc. aqua), water cold as ice (like frigida; cf.

    calida or calda, warm water): foribusque repulsum Perfundit gelida,

    Hor. S. 2, 7, 91: calidae gelidaeque minister; Juv. 5, 63.—
    II.
    In partic., icy cold, cold, stiff with death, old age, or fright ( poet., like frigidus):

    (Niobe) corporibus gelidis incumbit,

    Ov. M. 6, 277:

    artus,

    id. ib. 4, 247;

    6, 249: vultus,

    id. ib. 4, 141:

    gelidus tardante senecta Sanguis hebet,

    Verg. A. 5, 395:

    et gelidum subito frigore pectus erat,

    Ov. F. 1, 98; so,

    pavidus gelidusque,

    id. M. 3, 688; cf. id. ib. 10, 423.—Hence also transf., of death, fright, etc.:

    gelidi vestigia leti,

    Lucr. 3, 530:

    mors,

    Hor. C. 2, 8, 11; Ov. M. 15, 153:

    metus,

    id. H. 11, 82; cf.

    formido,

    id. M. 2, 200:

    horror,

    id. H. 16, 67:

    terror,

    id. M. 3, 100:

    tremor,

    Verg. A. 2, 120:

    pallor,

    Ov. Tr. 1, 4, 11.— Adv.: gĕlĭde (like frigide, I.), coldly, faintly, indolently, psuchrôs:

    quod res omnes timide gelideque ministrat,

    Hor. A. P. 171.

    Lewis & Short latin dictionary > gelida

См. также в других словарях:

  • Minister(in) — Minister(in) …   Deutsch Wörterbuch

  • Minister — • Even before the Reformation the word minister was occasionally used in English to describe those of the clergy actually taking part in a function, or the celebrant as distinguished from the assistants, but it was not then used sine addito to… …   Catholic encyclopedia

  • minister — min‧is‧ter [ˈmɪnstə ǁ ər] noun [countable] in Britain and some other countries, a politician who is a member of the government and is either in charge of or has an important job in a government department: • a meeting of EU finance ministers •… …   Financial and business terms

  • minister — MINISTÉR, ministere, s.n. 1. Organ central al administraţiei de stat care conduce o anumită ramură a activităţii statului şi care este condus de un ministru; instituţia respectivă; p. ext. clădirea în care îşi are sediul această instituţie. 2.… …   Dicționar Român

  • Minister — can mean several things: Minister (Christianity), a Christian who ministers in some way Minister (diplomacy), the rank of diplomat directly below ambassador Minister (government), a politician who heads a ministry (government department) Shadow… …   Wikipedia

  • Minister — Sm std. (14. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus l. minister Diener , zu l. minor kleiner, geringer . Die Bedeutung Regierungsmitglied im 17. Jh. aus frz. ministre desselben Ursprungs (in merowingischer Zeit war das ministerium der Haus und Hofdienst… …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • minister to — ˈminister to [transitive] [present tense I/you/we/they minister to he/she/it ministers to present participle ministering to past tense ministered to …   Useful english dictionary

  • Minister — Min is*ter, n. [OE. ministre, F. ministre, fr. L. minister, orig. a double comparative from the root of minor less, and hence meaning, an inferior, a servant. See 1st {Minor}, and cf. {Master}, {Minstrel}.] [1913 Webster] 1. A servant; a… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Minister — Min is*ter, v. i. 1. To act as a servant, attendant, or agent; to attend and serve; to perform service in any office, sacred or secular. [1913 Webster] The Son of man came not to be ministered unto, but to minister. Matt. xx. 28. [1913 Webster] 2 …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Minister — Minister: Die Bezeichnung für »oberster ‹Verwaltungs›beamter des Staates; Mitglied der Regierung« wurde im 17. Jh. aus gleichbed. frz. ministre (eigentlich »Diener«, dann etwa »Diener des Staates; mit einem politischen Amt Beauftragter«) entlehnt …   Das Herkunftswörterbuch

  • minister — [n1] person in charge of church abbot, archbishop, archdeacon, bishop, chaplain, clergy, clergyperson, cleric, clerical, clerk, confessor, curate, deacon, dean, diocesan, divine, ecclesiastic, lecturer, missionary, monk, parson, pastor, preacher …   New thesaurus

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»