-
101 obtueor
ob-tŭĕor, ēri (archaic inf. obtuērĭer, Plaut. Am. 3, 2, 19.—A collat. form, obtŭ-or, is assumed to explain indic. pres. obtuĕre, Plaut. Most. 1, 1, 66; 3, 2, 153; and inf. obtŭi, Att. ap. Non. 160, 1; Trag. Rel. v. 285 Rib. al.), v. dep. a.I.To look at, gaze upon (ante-class.; cf.:II.intueor, adspicio): aliquem,
Plaut. Most. 1, 1, 66; id. Am. 3, 2, 19: terram, to look down, i. e. be cast down, id. Bacch. 4, 4, 17.— -
102 obtuor
ob-tŭĕor, ēri (archaic inf. obtuērĭer, Plaut. Am. 3, 2, 19.—A collat. form, obtŭ-or, is assumed to explain indic. pres. obtuĕre, Plaut. Most. 1, 1, 66; 3, 2, 153; and inf. obtŭi, Att. ap. Non. 160, 1; Trag. Rel. v. 285 Rib. al.), v. dep. a.I.To look at, gaze upon (ante-class.; cf.:II.intueor, adspicio): aliquem,
Plaut. Most. 1, 1, 66; id. Am. 3, 2, 19: terram, to look down, i. e. be cast down, id. Bacch. 4, 4, 17.— -
103 percurro
per-curro, percŭcurri or percurri, percursum, 3, v. a. and n.I.Act., to run through, hasten through; to pass through, traverse, run over, pass over or along class.; syn. peragro).A.Lit.:B.percurrere agrum Picenum,
Caes. B. C. 1, 15:labro calamos,
Lucr. 4, 588:rapido percurrens turbine campos,
id. 1, 273:pollice chordas,
Ov. Am. 2, 4, 27:conventus,
Hirt. B. G. 8, 46:Tenchteros et Cattos,
Flor. 4, 12:aristas,
to speed over, Ov. M. 10, 655:percurrens luna fenestras,
Prop. 1, 3, 31:pectine telas,
Verg. A. 7, 14; id. G. 1, 294:ignea rima micans percurrit lumine nimbos,
id. A. 8, 392: tempora nodo, i. e. to wind or bind round, Val. Fl. 6, 63.— Pass., Plin. 13, 12, 26, § 83:hortus fontano umore percurritur,
Pall. 1, 6.—Trop., to run through:2.amplissimos honores percucurrit,
i. e. filled the highest offices one after another, Suet. Ner. 3:quaesturam, praeturam,
id. Tib. 9; Plin. Ep. 1, 14, 7.—In pass.:percursis honorum gradibus,
Amm. 15, 13, 2.—To run over in speaking, to mention cursorily:3.partes, quas modo percucurri,
Cic. de Or. 3, 14, 52:quae breviter a te percursa sunt,
id. ib. 1, 47, 205:multas res oratione,
id. Div. 2, 46, 96:omnia poenarum nomina,
Verg. A. 6, 627:celebres in eā arte quam maximā brevitate,
Plin. 35, 8, 34, § 53:modice beneficia,
to mention in a cursory manner, Tac. A. 4, 40:paucis, quae cujusque ductu gens,
Vell. 2, 38, 1; Juv. 10, 225.—To run over in the mind or with the eye, to scan briefly, to look over:4.multa animo et cogitatione, multa etiam legendo,
Cic. de Or. 1, 50, 218:atque id percurram brevi,
id. Div. in Caecil. 32, 94:oculo,
to run over, Hor. S. 2, 5, 55:paginas in annalious magistratuum,
to run through, to look over, Liv. 9, 18, 12:pugnas,
Val. Fl. 6, 600.— Impers. pass., Cic. de Or. 2, 80, 328.—Of feelings, sensations, to run through, penetrate, agitate:II.omnium pectora occulto metu percurrente,
Curt. 4, 12, 14. —Neutr., to run, run along to or over any thing (class.):B.curriculo percurre (ad villam),
run thither quickly, Ter. Heaut. 4, 4, 11:ad forum,
id. And. 2, 2, 18: ad aliquem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 4:per temonem (currūs),
to run along the pole, Caes. B. G. 4, 33 fin.:per mare et terras,
Lucr. 6, 668.—Trop. (very rare), to pass; with per, to run over in speaking, touch upon in succession:nam per omnis civitates quae decumas habent, percurrit oratio mea,
Cic. Verr. 2, 3, 42, § 100. -
104 procuro
prō-cūro (the first o scanned short, Tib. 1, 5, 13; Ov. A. A. 1, 587), āvi, ātum, 1, v. a. and n., to take care of, attend to, look after any thing.I.In gen. (class.; syn.: curam gero).(α).Act.:(β).nunc tu te interim, quasi pro puerperā, hic procuras,
Plaut. Truc. 2, 4, 59:pueros,
id. Poen. prol. 28; cf.:nunc puero utere et procura,
id. Truc. 4, 4, 25:hic sunt trecenti nummi... hinc me procura,
id. Poen. 3, 4, 5:corpora,
Verg. A. 9, 158:sacrificia,
Caes. B. G. 6, 13:sacra,
Nep. Them. 2, 8:arbores,
Cato, R. R. 43:semina,
Pall. 7, 9:plantas,
id. 12, 7, 11.—Neutr., with dat., to look after, care for (ante- and post-class.):II.bene procuras mihi,
Plaut. Stich. 1, 2, 37:victui potuique,
Arn. 3, 115.—In partic., to take care of, to manage one's affairs (class.).A.Act.:B.procurat negotia Dionysii,
Cic. Fam. 12, 24, 3:hereditatem,
id. Att. 6, 9, 2.—Hence, of religious acts, to avert or expiate (evil omens) by sacrifice (cf.:expio, lustro): monstra,
Cic. Div. 1, 2, 3:procurare atque expiare signa, quae a diis hominibus portenduntur,
id. ib. 2, 63, 130; Liv. 1, 21; 5, 18; 27, 37:ostentum,
Phaedr. 3, 3, 16:fulgur,
Suet. Galb. 4:sacrificio ostentorum ac fulgurum denuntiationes procurantur,
Val. Max. 1, 1, 1.—Neutr., to hold a charge or administration, to be procurator:cum procuraret in Hispaniā,
Plin. Ep. 3, 5, 17:procurante Pontio Pilato Judaeam,
Vulg. Luc. 3, 1; Dig. 29, 2, 86.—With dat. of person (post-class.):procurare patri,
to act as agent for, Dig. 32, 1, 34, § 1; 27, 1, 44.— With dat. of thing:operibus publicis,
Dig. 43, 8, 2.—Of religious acts, to make expiation or atonement: VT CONSVL HOSTIIS MAIORIBVS IOVI ET MARTI PROCVRARET, S. C. ap. Gell. 4, 6, 2.—With ne:ipse procuravi, ne possent saeva nocere Somnia, ter sancta deveneranda mola,
Tib. 1, 5, 13.— Impers. pass.:simul procuratum est, quod tripedem mulum Reate natum nuntiatum erat,
Liv. 40, 2. -
105 provideo
prō-vĭdĕo, vīdi, vīsum, 2, v. n. and a.I.Neutr.A.Lit., to see forwards or before one's self, to see in the distance, to discern, descry (very rare):B.ubi, quid petatur, procul provideri nequeat,
Liv. 44, 35, 12.—Trop.1.To be provident or cautious, to act with foresight, to take care (rare but class.; syn. praecaveo): actum de te est, nisi provides. Cic. Fam. 9, 18, 4; id. Rab. Post. 1, 1:2.nisi providisses, tibi ipsi pereundum fuisset,
id. Verr. 2, 1, 61, § 157.—To see to, look after, care for; to provide, make preparation or provision for any thing (freq. and class.); constr. absol., with dat., de, ut, ne: multum in posterum providerunt, quod, etc., Cic. Agr. 2, 33, 91:II.nihil me curassis, ego mihi providero,
Plaut. Most. 2, 2, 93:rei frumentariae,
Caes. B. G. 5, 8:condicioni omnium civium,
Cic. Cael. 9, 22:ut consulas omnibus, ut provideas saluti,
id. Q. Fr. 1, 1, 10, § 31.— Impers. pass.:a dis vitae hominum consuli et provideri,
Cic. N. D. 1, 2, 4:est autem de Brundusio providendum,
id. Phil. 11, 11, 26; cf.:de re frumentariā,
Caes. B. C. 3, 34:de frumento,
id. B. G. 3, 3:ut quam rectissime agantur omnia providebo,
Cic. Fam. 1, 2, 4.—So with ne, Cic. Verr. 1, 17, 51:cura et provide, ne quid ei desit,
id. Att. 11, 3, 3:ne qua civitas suis finibus recipiat, a me provisum est,
Caes. B. G. 7, 20; cf. impers.:provisum est, ne, etc.,
Ter. Phorm. 5, 2, 14:provisum atque praecautum est, ne quid, etc.,
Liv. 36, 17.—Act.A. B.Trop.1.In respect of time, to see or perceive beforehand, to foresee; to see before or earlier (class.): si qui, quae eventura sunt, provideant, Pac. ap. Gell. 14, 1, 34 (Trag. Rel. v. 407 Rib.); cf. Cic. Fin. 1, 14, 47:2.rem, quam mens providit,
Lucr. 4, 884:quod ego, priusquam loqui coepisti, sensi atque providi,
Cic. Vatin. 2, 4; cf. Caes. B. G. 7, 30:medicus morbum ingravescentem ratione providet, insidias imperator, tempestates gubernator,
Cic. Div. 2, 6, 16:providere, quid futurum sit,
id. Mur. 2, 4:quod adhuc conjecturā provideri possit,
id. Att. 1, 1, 1:tempestas ante provisa,
id. Tusc. 3, 22, 52:ratio explorata atque provisa,
id. Verr. 2, 1, 6, § 15:non hercle te provideram,
Plaut. As. 2, 4, 44:aliquem,
Hor. Ep. 1, 7, 69.—To see to, look after, care for, give attention to; to prepare or provide for any thing:3.eas cellas provident, ne habeant in solo umorem,
Varr. R. R. 3, 10, 4:ut res tempusque postulat, provideas atque administres,
Cic. Fam. 14, 21:providentia haec potissimum providet, ut, etc.,
id. N. D. 2, 22, 58:omnia,
Sall. C. 60, 4:ea, quae ad usum navium pertinerent,
Caes. B. G. 3, 9:rem frumentariam,
id. ib. 6, 9; cf.:frumento exercitui proviso,
id. ib. 6, 44:provisi ante commeatūs,
Tac. A. 15, 4:verbaque provisam rem non invita sequentur,
Hor. A. P. 311:omnia quae multo ante memoi provisa repones,
Verg. G. 1, 167; cf.: providebam Dominum in conspectu meo, kept in view, i. e. in mind, Vulg. Psa. 15, 8.—Providere aliquid, to prevent, obviate an evil (syn. cavere):A.neque omnino facere aut providere quicquam poterant,
Sall. J. 99, 2 Kritz:quicquid provideri potest, provide,
Cic. Att. 5, 11, 1:quae consilio provideri poterunt, cavebuntur,
id. ib. 10, 16, 2; Liv. 36, 17, 2; Plin. 34, 6, 14, § 30 Sillig; 34, 7, 18, § 40; Plin. Ep. 3, 9, 6.—Hence,prōvĭ-dens, entis, P. a., foreseeing, provident, prudent (class.):* B.homo multum providens,
Cic. Fam. 6, 6, 9.— Comp.:id est providentius,
more prudent, Cic. Fam. 3, 1, 1.— Sup.:providentissimus quisque,
Tac. H. 1, 85; Plin. Ep. 9, 13, 6.— Adv.: prōvĭdenter, with foresight, providently, prudently, Sall. J. 90, 1; Plin. Pan. 1; Dig. 47, 3, 1.— Comp.:quanto melius quanto providentius,
Quint. Decl. 14, 8.— Sup.:providentissime,
Cic. N. D. 3, 40, 94; Plin. Ep. 10, 61 (69), 1; 10, 77 (81), 1.— -
106 quaero
quaero (old orthogr. QVAIRO, Epitaphs of the Scipios, 6; for the original form and etym. quaeso, ĕre, v. quaeso), sīvi or sĭi, sītum, 3, v. a., to seek.I.Lit.A.In gen.: aliquem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 43 Vahl.); Plaut. Mil. 2, 3, 3:B.te ipsum quaerebam,
Ter. Heaut. 4, 8, 3:escam in sterquilinio,
Phaedr. 3, 12 init. —In partic.1.To seek to get or procure, to seek or search for a thing, Ter. Heaut. 3, 1, 38:b.rem mercaturis faciendis,
Cic. Par. 6, 2, 46.— Absol.:contrivi in quaerendo vitam atque aetatem meam,
Ter. Ad. 5, 4, 15; 5, 3, 27; Hor. Ep. 1, 7, 57; id. A. P. 170.—Transf., to get, procure, obtain, acquire a thing:2.uxores liberorum quaerendorum causā ducere,
Suet. Caes. 52:liberorum quaerundorum causā ei uxor data est,
Plaut. Capt. 4, 2, 109; cf.:quaerunt litterae hae sibi liberos,
id. Ps. 1, 1, 21.—To seek for something missing, to miss:3.Siciliam in uberrimā Siciliae parte,
Cic. Verr. 2, 3, 18, § 47:optatos Tyndaridas,
Prop. 1, 17, 18:Phoebi comam,
Tib. 2, 3, 20:amnes,
Stat. Th. 4, 703.—To ask, desire, with ut and subj.:II.quaeris ut suscipiam cogitationem quidnam istis agendum putem,
Cic. Att. 14, 20, 4.—Trop.A.In gen., to seek, i. e. to think over, meditate, aim at, plan a thing:B.dum id quaero, tibi qui filium restituerem,
Ter. Heaut. 3, 1, 83:quonam modo maxime ulti sanguinem nostrum pereamus,
Sall. C. 33,5:fugam,
Cic. Att. 7, 17, 1; id. Mur. 37, 80:sibi remedium ad rem aliquam,
id. Clu. 9, 27:de gratiā quid significares, mecum ipse quaerebam,
id. Att. 9, 11, A, 1.—With inf.:tristitiae causam si quis cognoscere quaerit,
seeks, strives, endeavors, Ov. Tr. 5, 4, 7; id. Am. 1, 8, 51; Hor. C. 3, 4, 39; id. Ep. 1, 1, 2 al.—In partic.1.To look for, seek to gain any thing; to get, acquire, obtain, procure:2.laudem sibi,
Ter. Heaut. 2, 3, 74:salutem alicui malo,
id. Ad. 3, 2, 2:negabant ullā aliā in re nisi in naturā quaerendum esse illud summum bonum,
Cic. Ac. 1, 5, 19:pudentem exitum suae impudentiae,
id. Verr. 2, 1, 1, § 2:invidiam in aliquem,
id. Rab. Post. 17, 46. —Of inanim. and abstr. subjects, to demand, need, require, = requirere:3. (α).quod cujusquam oratoris eloquentiam quaereret,
Cic. Verr. 2, 1, 10, § 29:lites ex limitibus judicem quaerant,
Varr. R. R. 1, 15, 1:bellum dictatoriam majestatem quaesivisset,
Liv. 8, 30:quaerit Boeotia Dircen,
Ov. M. 2, 239. —With ab:(β).cum ab iis saepius quaereret,
made inquiries, Caes. B. G. 1, 32:quaero abs te nunc, Hortensi, cum, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 83, § 191:quaesivit a medicis, quemadmodum se haberet,
Nep. Dion, 2, 4:a quo cum quaesisset, quo se deduci vellet,
id. Epam. 4, 5; cf. Cic. N. D. 1, 22, 60. —With de:(γ).quaerebat paulo ante de me, quid, etc.,
Cic. Pis. 9, 18:de te ipso quaero, Vatini, utrum, etc.,
id. Vatin. 4, 10:quaero de te, arbitrerisne, etc.,
Liv. 4, 40:cura tibi de quo quaerere nulla fuit,
Ov. P. 4, 3, 18.—With ex:(δ).quaesivi ex Phaniā, quam in partem provinciae putaret, etc.,
Cic. Fam. 3, 6, 1:quaerit ex solo ea, quae, etc.,
Caes. B. G. 1, 18.—With a rel.-clause:4. a.ille baro te putabat quaesiturum, unum caelum esset an innumerabilia,
Cic. Fam. 9, 26, 3:natura fieret laudabile carmen, an arte, Quaesitum est,
Hor. A. P. 409:quaeritur inter medicos, cujus generis aquae sint utilissimae,
Plin. 31, 3, 21, § 31.—With inf. (post-Aug.):b.e monte aliquo in alium transilire quaerens,
Plin. 8, 53, 79, § 214:qui mutare sedes quaerebant,
Tac. G. 2.—Transf., of animals, plants, etc., to desire, prefer, seek:5.salictum et harundinetum... umidum locum quaerunt,
Varr. R. R. 1, 23, 5:glires aridum locum quaerunt,
id. ib. 3, 15, 2; Col. 1, praef. §26: lupinum quaerit maxime sabulosa,
Plin. 18, 14, 36, § 134;so of the soil: ager aquosus plus stercoris quaerit,
demands, Pall. 1, 6, 15.—To examine or inquire into judicially, to investigate, institute an investigation; with [p. 1502] acc. (rare):b.hunc abduce, vinci, rem quaere,
Ter. Ad. 3 (4), 36:non dubitabat Minucius, quin iste (Verres) illo die rem illam quaesiturus non esset,
Cic. Verr. 2, 2, 29, § 72. —With de and abl. (class.; cf.Krebs, Autibarb. p. 962 sq.): de pecuniis repetundis,
Cic. Verr. 1, 9, 27:de morte alicujus,
id. Rosc. Am. 41, 119:de servo in dominum,
to question by torture, put to the rack, id. Mil. 22, 59:aliquid per tormenta,
Suet. Tib. 58:legibus,
to investigate according to the laws, impartially, Plin. Ep. 5, 21, 3. —Transf.: si quaeris, si quaerimus (prop., if we, or you, look well into the matter; if we, or you, would know the truth), to say the truth, in fact, to speak honestly:A.omnino, si quaeris, ludi apparatissimi,
Cic. Fam. 7, 1, 2:at sunt morosi, et anxii, et difficiles senes: si quaerimus, etiam avari,
id. Sen. 18, 65:si quaeritis,
id. de Or. 2, 62, 254; so,too, si verum quaeris,
id. Fam. 12, 8, 1:si verum quaeritis,
id. de Or. 2, 34, 146:si verum quaerimus,
id. Tusc. 2, 23, 55: noli quaerere or quid quaeris? in short, in one word:noli quaerere: ita mihi pulcher hic dies visus est,
id. Fam. 4, 4, 3:quid quaeris? biduo factus est mihi familiaris,
id. ib. 3, 1, 2.— Hence, quaesītus, a, um, P. a., sought out.In a good sense, select, special, extraordinary (mostly post-Aug.): epulae quaesitissumae, Sall. ap. Macr. S. 2, 9, 9 (Sall. H. 2, 23, 4 Dietsch); comp.:B.leges quaesitiores (opp. simplices),
Tac. A. 3, 26:quaesitior adulatio,
id. ib. 3, 57.— Sup.:quaesitissimi honores,
Tac. A. 2, 53.—In a bad sense (opp. to what is natural), far-fetched, studied, affected, assumed (class.):C.vitabit etiam quaesita nec ex tempore ficta, sed domo allata, quae plerumque sunt frigida,
Cic. Or. 26, 89:ut numerus non quaesitus, sed ipse secutus esse videatur,
id. ib. 65, 219:comitas,
Tac. A. 6, 50:asperitas,
id. ib. 5, 3.—Subst.: quaesītum, i, n.1.A question ( poet.):2.accipe quaesiti causam,
Ov. M. 4, 793; id. F. 1, 278; Hor. S. 2, 6, 82.—A question as a rhetorical figure, = pusma, Mart. Cap. 5, § 524. -
107 rectum
rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).I.Lit.:B.deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,
Cic. Rep. 6, 24, 26:manus una (navem) regit,
Lucr. 4, 903:onera navium velis,
Caes. B. G. 3, 13:arte ratem,
Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.clavum,
Verg. A. 10, 218:te ventorum regat pater,
Hor. C. 1, 3, 3:vela,
Prop. 2, 28 (3, 24), 24:coërcet et regit beluam,
Cic. Rep. 2, 40, 67:equum,
Liv. 35, 11:equos,
Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.quadrupedes,
id. M. 2, 86:spumantia ora (equi),
id. ib. 8, 34:frena,
id. P. 4, 12, 24:equi impotentes regendi,
Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:currus,
Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:rege tela per auras,
Verg. A. 9, 409:tela per viscera Caesaris,
Luc. 7, 350; cf.:missum jaculum,
Ov. M. 7, 684:sagittas nusquam,
Luc. 7, 515:regens tenui vestigia filo,
Cat. 64, 113; cf.:Daedalium iter lino duce,
Prop. 2, 14 (3, 6), 8:caeca filo vestigia,
Verg. A. 6, 30:diverso flamina tractu,
Ov. M. 1, 59:gressus,
Vulg. Judic. 16, 26.—In partic., jurid. t. t.:II. A.regere fines,
to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—In gen.:B.Deus qui omnem hunc mundum regit,
Cic. Rep. 6, 13, 13:domum,
id. ib. 1, 39, 61:rem consilio,
Ter. Eun. 1, 1, 13:belli fera munera Mavors regit,
Lucr. 1, 33; cf.bella,
Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,
Cic. Att. 16, 2, 2:alicujus animum atque ingenium,
Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:animi motus (with moderari cupiditates),
Cic. Part. Or. 22, 76:mores,
Ov. M. 15, 834:animos dictis,
Verg. A. 1, 153:animum,
Hor. Ep. 1, 2, 62:ut me ipse regam,
id. ib. 1, 1, 27:consilia senatus,
Quint. 12, 1, 26:valetudines principis,
Tac. A. 6, 50; cf.:valetudinem arbitratu suo,
Suet. Tib. 68 al.:neque regerentur magis quam regerent casus,
Sall. J. 1, 5; cf.:jam regi leges, non regere,
Liv. 10, 13:utroque vorsum rectum est ingenium meum,
Plaut. Capt. 2, 3, 6:vellem suscepisses juvenem regendum,
Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:Silvanum specie obsequii regebat,
Tac. H. 3, 50:nemo regere potest, nisi qui et regi,
Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—Transf.1.To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:2.quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?
Cic. Rep. 1, 6, 11; so,rem publicam,
id. ib. 1, 26, 41;1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,
id. ib. 1, 34 fin.;2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,
id. ib. 1, 26, 42; cf.:Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,
id. ib. 1, 27, 43:Frisios,
Tac. A. 4, 72:populos imperio,
Verg. A. 6, 851:imperiis Italiam,
id. ib. 4, 230:legiones,
Tac. A. 15, 7; cf.cohortes,
id. H. 4, 12:exercitum,
Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:domum,
Vulg. 1 Tim. 5, 4:diva, quae regis Antium,
Hor. C. 1, 35, 1:Diana, quae silentium regis,
id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:animi partes consilio,
Cic. Rep. 1, 38, 60:ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,
id. ib. 2, 23, 43:rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,
id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:Tiberio regente,
Tac. A. 4, 33; 13, 3:stare rempublicam nisi uno regente non posse,
Quint. 3, 8, 47:quo regente,
Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:Clemens ambitioso imperio regebat,
i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):I.errantem regere,
Caes. B. C. 3, 57:rogo, domine, consilio me regas, etc.,
Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:II.contemptus regentium,
Tac. A. 12, 54:in obsequium regentis,
id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:vita regentis,
Claud. IV. Cons. Hon. 301:excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,
Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:in vulgus manant exempla regentum (= -tium),
Claud. Laud. Stil. 1, 168.—rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.A.Lit., of horizontal direction:B.pars Remorum recta est (opp. refracta),
Lucr. 4, 439:sed nil omnino rectā regione viaï declinare,
id. 2, 249 Munro:rectā regione iter instituere,
Liv. 21, 31:India, rectā regione spatiosa,
Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,
Plaut. Trin. 4, 2, 26:via,
id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.platea,
Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:porta,
Plaut. Bacch. 4, 4, 60:ostium,
id. Mil. 2, 3, 58:ostia viarum (opp. iter flexum),
Lucr. 4, 93:cursus hinc in Africam,
Liv. 26, 43:saxa quae rectis lineis suos ordines servant,
Caes. B. G. 7, 23 fin.:recto flumine,
Verg. A. 8, 57:recto ad Iberum itinere,
Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:ne qua forent pedibus vestigia rectis,
Verg. A. 8, 209:recto grassetur limite miles,
Ov. Tr. 2, 477:velut rectae acies concurrissent,
in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,acies,
id. 35, 28:qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,
Quint. 8, 3, 9:hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,
Cic. Rab. Post. 17, 48:adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,
Sen. Const. 5, 5:rectis oculis gladios micantes videre,
id. Ep. 76, 33; 104, 24:oculi,
Suet. Aug. 16; cf.acies,
Ov. M. 2, 776:lumen,
Luc. 9, 638:vultus,
Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,
in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:saxa,
perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:rectae prope rupes,
id. 38, 20:truncus,
Ov. M. 7, 640:ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,
Cic. Fin. 3, 16, 53:caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,
Quint. 11, 3, 69:homines,
straight, erect, Cat. 10, 20; so,Quintia,
id. 86, 1:puella,
Hor. S. 1, 2, 123:senectus,
Juv. 3, 26:iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,
does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,
Luc. 7, 327. — Comp.:crus Rectius,
Hor. S. 1, 2, 82:rectior coma,
smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:longā trabe rectior exstet,
Ov. M. 3, 78:crura,
Pall. 7, 7. — Sup.:rectissima linea,
Quint. 3, 6, 83:via,
id. 12, 2, 27. —Trop.1.In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):2.ut rectā viā rem narret ordine omnem,
Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:rectā viā depelli,
Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;so post-class.: de viā rectā declinare,
Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:recta consilia dare,
Ter. And. 2, 1, 9:quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,
Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:quae sunt recta et simplicia laudantur,
id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:sermo rectus et secundum naturam enunciatus,
id. 2, 5, 11; cf.:(oratio) recta an ordine permutato,
id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),
id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:recto ac justo proelio dimicare,
Liv. 35, 4 fin.:rectarum cenarum consuetudo,
a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,cena,
Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:recta,
Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:domus recta est (with contenta decore simplici),
Sen. Ep. 100, 6:nominibus rectis expendere nummos,
i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,
suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38, 137:quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,
id. Ac. 1, 5, 19:aliter, quam est rectum verumque dicere,
Quint. 6, 3, 89:cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,
id. 8, 5, 6;so (opp. durum et incomptum),
id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:mutare aliquid a recto,
id. 2, 13, 11:recta et vera loquere,
i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,
Quint. 10, 5, 12:ea plerumque recta sunt,
id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:rectior divisio,
Quint. 7, 2, 39:si quid novisti rectius istis,
Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:rectissima ratio,
Quint. 2, 13, 3.—In partic.a.Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):b.honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,
Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,
id. Lael. 22, 82;so with honestum,
id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:(opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,
Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:recta consilia (opp. prava),
Liv. 1, 27:in rectis (opp. in pravitatibus),
Cic. Leg. 1, 11, 31:curvo dignoscere rectum,
Hor. Ep. 2, 2, 44:mens sibi conscia recti,
Verg. A. 1, 604:fidem rectumque colebat,
Ov. M. 1, 90:recta ingenia (opp. perversa),
Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,
Cic. Att. 13, 20, 4:animus secundis Temporibus dubiisque rectus,
Hor. C. 4, 9, 36:natura,
id. S. 1, 6, 66:ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,
Cic. Fam. 12, 5, 2:judex,
Quint. 4, 1, 13; cf.auditor,
Plin. Ep. 2, 19, 6:vir rectus et sanctus,
id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:beatus judicii rectus,
Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:rectum est gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;A.opp. obliqui casus),
Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,rectā,B.rectō,C.rectē.A.rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):B.hic ad me rectā habet rectam viam,
Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:jam ad regem rectā me ducam,
id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:tu rus hinc ibis?... rectā,
id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:Marius ab subselliis in rostra rectā,
Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):C. 1.appellationes, quae recto ad principem factae sunt,
Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):2.vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,
Cato, R. R. 33, 4:sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,
Cic. Fin. 1, 6, 20:satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,
Plin. 7, 2, 2, § 24.—Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):b.recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,
Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:fecisti edepol et recte et bene,
Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;so with commode,
Ter. Heaut. 1, 1, 100:recte et sapienter facit,
Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:recte atque ordine factum,
Cic. Quint. 7, 28:recte atque ordine facere,
id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,
Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:recte atque in loco constare,
id. Mur. 12, 26:recte factum,
Plaut. Capt. 3, 5, 52:seu recte seu pervorse facta sunt,
id. Trin. 1, 2, 146:seu recte seu perperam facere,
Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:recte dictum (opp. absurde),
Plaut. Capt. 1, 1, 4:recte concludere (opp. vitiose),
Cic. Ac. 2, 30, 98:recte factum (opp. turpiter),
Caes. B. G. 7, 80 et saep.:recte rationem tenes,
Plaut. Mil. 1, 1, 47:hercle quin tu recte dicis,
id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:non recte judicas de Catone,
Cic. Lael. 2, 9; cf.:rectissime quidem judicas,
id. Rep. 3, 32, 44:tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,
Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:monere,
id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:admonere recte,
id. Men. 5, 9, 33:suis amicis recte res suas narrare,
properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,
consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:aliquem asservare recte, ne aufugiat,
duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:alicui recte dare epistulam,
correctly, id. Ps. 4, 2, 33:cum fuit cui recte ad te litteras darem,
safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,
id. Phil. 2, 19, 49; cf.:alicui suam salutem recte committere,
Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,
goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:ludi recte facti,
id. 36, 2:ver sacrum non esse recte factum,
id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:valere,
id. Merc. 2, 3, 53:apud matrem recte est,
i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,recte esse,
id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:recte sit oculis tuis,
Gell. 13, 30, 11:olivetum recte putare,
properly, advantageously, Cato, R. R. 44:solet illa recte sub manus succedere,
well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:recte cavere,
to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:deos volo consilia vostra recte vortere,
well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,vortere,
id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,
Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:nec recte loqui alicui,
id. Bacch. 4, 4, 83:nec recte dicere in aliquem,
id. As. 1, 3, 3;and simply nec recte dicere,
id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:ad omnia alia aetate sapimus rectius,
Ter. Ad. 5, 3, 46:hic tibi erit rectius,
Plaut. Men. 2, 3, 31:rectius bella gerere,
Liv. 3, 2 fin.:non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,
Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:c.locus recte ferax,
Cato, R. R. 44:salvus sum recte,
Plaut. Am. 2, 1, 34:morata recte,
id. Aul. 2, 2, 62:oneratus recte,
id. Bacch. 2, 3, 115:non recte vinctus est,
Ter. And. 5, 4, 52.—Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—B.So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:rogo numquid velit? Recte inquit,
i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!
Hor. A. P. 4, 28. -
108 regens
rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).I.Lit.:B.deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,
Cic. Rep. 6, 24, 26:manus una (navem) regit,
Lucr. 4, 903:onera navium velis,
Caes. B. G. 3, 13:arte ratem,
Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.clavum,
Verg. A. 10, 218:te ventorum regat pater,
Hor. C. 1, 3, 3:vela,
Prop. 2, 28 (3, 24), 24:coërcet et regit beluam,
Cic. Rep. 2, 40, 67:equum,
Liv. 35, 11:equos,
Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.quadrupedes,
id. M. 2, 86:spumantia ora (equi),
id. ib. 8, 34:frena,
id. P. 4, 12, 24:equi impotentes regendi,
Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:currus,
Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:rege tela per auras,
Verg. A. 9, 409:tela per viscera Caesaris,
Luc. 7, 350; cf.:missum jaculum,
Ov. M. 7, 684:sagittas nusquam,
Luc. 7, 515:regens tenui vestigia filo,
Cat. 64, 113; cf.:Daedalium iter lino duce,
Prop. 2, 14 (3, 6), 8:caeca filo vestigia,
Verg. A. 6, 30:diverso flamina tractu,
Ov. M. 1, 59:gressus,
Vulg. Judic. 16, 26.—In partic., jurid. t. t.:II. A.regere fines,
to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—In gen.:B.Deus qui omnem hunc mundum regit,
Cic. Rep. 6, 13, 13:domum,
id. ib. 1, 39, 61:rem consilio,
Ter. Eun. 1, 1, 13:belli fera munera Mavors regit,
Lucr. 1, 33; cf.bella,
Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,
Cic. Att. 16, 2, 2:alicujus animum atque ingenium,
Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:animi motus (with moderari cupiditates),
Cic. Part. Or. 22, 76:mores,
Ov. M. 15, 834:animos dictis,
Verg. A. 1, 153:animum,
Hor. Ep. 1, 2, 62:ut me ipse regam,
id. ib. 1, 1, 27:consilia senatus,
Quint. 12, 1, 26:valetudines principis,
Tac. A. 6, 50; cf.:valetudinem arbitratu suo,
Suet. Tib. 68 al.:neque regerentur magis quam regerent casus,
Sall. J. 1, 5; cf.:jam regi leges, non regere,
Liv. 10, 13:utroque vorsum rectum est ingenium meum,
Plaut. Capt. 2, 3, 6:vellem suscepisses juvenem regendum,
Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:Silvanum specie obsequii regebat,
Tac. H. 3, 50:nemo regere potest, nisi qui et regi,
Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—Transf.1.To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:2.quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?
Cic. Rep. 1, 6, 11; so,rem publicam,
id. ib. 1, 26, 41;1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,
id. ib. 1, 34 fin.;2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,
id. ib. 1, 26, 42; cf.:Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,
id. ib. 1, 27, 43:Frisios,
Tac. A. 4, 72:populos imperio,
Verg. A. 6, 851:imperiis Italiam,
id. ib. 4, 230:legiones,
Tac. A. 15, 7; cf.cohortes,
id. H. 4, 12:exercitum,
Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:domum,
Vulg. 1 Tim. 5, 4:diva, quae regis Antium,
Hor. C. 1, 35, 1:Diana, quae silentium regis,
id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:animi partes consilio,
Cic. Rep. 1, 38, 60:ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,
id. ib. 2, 23, 43:rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,
id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:Tiberio regente,
Tac. A. 4, 33; 13, 3:stare rempublicam nisi uno regente non posse,
Quint. 3, 8, 47:quo regente,
Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:Clemens ambitioso imperio regebat,
i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):I.errantem regere,
Caes. B. C. 3, 57:rogo, domine, consilio me regas, etc.,
Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:II.contemptus regentium,
Tac. A. 12, 54:in obsequium regentis,
id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:vita regentis,
Claud. IV. Cons. Hon. 301:excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,
Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:in vulgus manant exempla regentum (= -tium),
Claud. Laud. Stil. 1, 168.—rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.A.Lit., of horizontal direction:B.pars Remorum recta est (opp. refracta),
Lucr. 4, 439:sed nil omnino rectā regione viaï declinare,
id. 2, 249 Munro:rectā regione iter instituere,
Liv. 21, 31:India, rectā regione spatiosa,
Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,
Plaut. Trin. 4, 2, 26:via,
id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.platea,
Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:porta,
Plaut. Bacch. 4, 4, 60:ostium,
id. Mil. 2, 3, 58:ostia viarum (opp. iter flexum),
Lucr. 4, 93:cursus hinc in Africam,
Liv. 26, 43:saxa quae rectis lineis suos ordines servant,
Caes. B. G. 7, 23 fin.:recto flumine,
Verg. A. 8, 57:recto ad Iberum itinere,
Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:ne qua forent pedibus vestigia rectis,
Verg. A. 8, 209:recto grassetur limite miles,
Ov. Tr. 2, 477:velut rectae acies concurrissent,
in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,acies,
id. 35, 28:qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,
Quint. 8, 3, 9:hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,
Cic. Rab. Post. 17, 48:adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,
Sen. Const. 5, 5:rectis oculis gladios micantes videre,
id. Ep. 76, 33; 104, 24:oculi,
Suet. Aug. 16; cf.acies,
Ov. M. 2, 776:lumen,
Luc. 9, 638:vultus,
Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,
in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:saxa,
perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:rectae prope rupes,
id. 38, 20:truncus,
Ov. M. 7, 640:ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,
Cic. Fin. 3, 16, 53:caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,
Quint. 11, 3, 69:homines,
straight, erect, Cat. 10, 20; so,Quintia,
id. 86, 1:puella,
Hor. S. 1, 2, 123:senectus,
Juv. 3, 26:iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,
does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,
Luc. 7, 327. — Comp.:crus Rectius,
Hor. S. 1, 2, 82:rectior coma,
smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:longā trabe rectior exstet,
Ov. M. 3, 78:crura,
Pall. 7, 7. — Sup.:rectissima linea,
Quint. 3, 6, 83:via,
id. 12, 2, 27. —Trop.1.In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):2.ut rectā viā rem narret ordine omnem,
Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:rectā viā depelli,
Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;so post-class.: de viā rectā declinare,
Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:recta consilia dare,
Ter. And. 2, 1, 9:quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,
Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:quae sunt recta et simplicia laudantur,
id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:sermo rectus et secundum naturam enunciatus,
id. 2, 5, 11; cf.:(oratio) recta an ordine permutato,
id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),
id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:recto ac justo proelio dimicare,
Liv. 35, 4 fin.:rectarum cenarum consuetudo,
a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,cena,
Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:recta,
Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:domus recta est (with contenta decore simplici),
Sen. Ep. 100, 6:nominibus rectis expendere nummos,
i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,
suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38, 137:quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,
id. Ac. 1, 5, 19:aliter, quam est rectum verumque dicere,
Quint. 6, 3, 89:cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,
id. 8, 5, 6;so (opp. durum et incomptum),
id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:mutare aliquid a recto,
id. 2, 13, 11:recta et vera loquere,
i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,
Quint. 10, 5, 12:ea plerumque recta sunt,
id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:rectior divisio,
Quint. 7, 2, 39:si quid novisti rectius istis,
Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:rectissima ratio,
Quint. 2, 13, 3.—In partic.a.Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):b.honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,
Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,
id. Lael. 22, 82;so with honestum,
id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:(opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,
Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:recta consilia (opp. prava),
Liv. 1, 27:in rectis (opp. in pravitatibus),
Cic. Leg. 1, 11, 31:curvo dignoscere rectum,
Hor. Ep. 2, 2, 44:mens sibi conscia recti,
Verg. A. 1, 604:fidem rectumque colebat,
Ov. M. 1, 90:recta ingenia (opp. perversa),
Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,
Cic. Att. 13, 20, 4:animus secundis Temporibus dubiisque rectus,
Hor. C. 4, 9, 36:natura,
id. S. 1, 6, 66:ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,
Cic. Fam. 12, 5, 2:judex,
Quint. 4, 1, 13; cf.auditor,
Plin. Ep. 2, 19, 6:vir rectus et sanctus,
id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:beatus judicii rectus,
Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:rectum est gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;A.opp. obliqui casus),
Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,rectā,B.rectō,C.rectē.A.rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):B.hic ad me rectā habet rectam viam,
Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:jam ad regem rectā me ducam,
id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:tu rus hinc ibis?... rectā,
id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:Marius ab subselliis in rostra rectā,
Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):C. 1.appellationes, quae recto ad principem factae sunt,
Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):2.vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,
Cato, R. R. 33, 4:sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,
Cic. Fin. 1, 6, 20:satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,
Plin. 7, 2, 2, § 24.—Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):b.recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,
Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:fecisti edepol et recte et bene,
Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;so with commode,
Ter. Heaut. 1, 1, 100:recte et sapienter facit,
Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:recte atque ordine factum,
Cic. Quint. 7, 28:recte atque ordine facere,
id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,
Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:recte atque in loco constare,
id. Mur. 12, 26:recte factum,
Plaut. Capt. 3, 5, 52:seu recte seu pervorse facta sunt,
id. Trin. 1, 2, 146:seu recte seu perperam facere,
Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:recte dictum (opp. absurde),
Plaut. Capt. 1, 1, 4:recte concludere (opp. vitiose),
Cic. Ac. 2, 30, 98:recte factum (opp. turpiter),
Caes. B. G. 7, 80 et saep.:recte rationem tenes,
Plaut. Mil. 1, 1, 47:hercle quin tu recte dicis,
id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:non recte judicas de Catone,
Cic. Lael. 2, 9; cf.:rectissime quidem judicas,
id. Rep. 3, 32, 44:tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,
Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:monere,
id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:admonere recte,
id. Men. 5, 9, 33:suis amicis recte res suas narrare,
properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,
consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:aliquem asservare recte, ne aufugiat,
duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:alicui recte dare epistulam,
correctly, id. Ps. 4, 2, 33:cum fuit cui recte ad te litteras darem,
safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,
id. Phil. 2, 19, 49; cf.:alicui suam salutem recte committere,
Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,
goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:ludi recte facti,
id. 36, 2:ver sacrum non esse recte factum,
id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:valere,
id. Merc. 2, 3, 53:apud matrem recte est,
i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,recte esse,
id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:recte sit oculis tuis,
Gell. 13, 30, 11:olivetum recte putare,
properly, advantageously, Cato, R. R. 44:solet illa recte sub manus succedere,
well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:recte cavere,
to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:deos volo consilia vostra recte vortere,
well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,vortere,
id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,
Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:nec recte loqui alicui,
id. Bacch. 4, 4, 83:nec recte dicere in aliquem,
id. As. 1, 3, 3;and simply nec recte dicere,
id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:ad omnia alia aetate sapimus rectius,
Ter. Ad. 5, 3, 46:hic tibi erit rectius,
Plaut. Men. 2, 3, 31:rectius bella gerere,
Liv. 3, 2 fin.:non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,
Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:c.locus recte ferax,
Cato, R. R. 44:salvus sum recte,
Plaut. Am. 2, 1, 34:morata recte,
id. Aul. 2, 2, 62:oneratus recte,
id. Bacch. 2, 3, 115:non recte vinctus est,
Ter. And. 5, 4, 52.—Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—B.So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:rogo numquid velit? Recte inquit,
i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!
Hor. A. P. 4, 28. -
109 rego
rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).I.Lit.:B.deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,
Cic. Rep. 6, 24, 26:manus una (navem) regit,
Lucr. 4, 903:onera navium velis,
Caes. B. G. 3, 13:arte ratem,
Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.clavum,
Verg. A. 10, 218:te ventorum regat pater,
Hor. C. 1, 3, 3:vela,
Prop. 2, 28 (3, 24), 24:coërcet et regit beluam,
Cic. Rep. 2, 40, 67:equum,
Liv. 35, 11:equos,
Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.quadrupedes,
id. M. 2, 86:spumantia ora (equi),
id. ib. 8, 34:frena,
id. P. 4, 12, 24:equi impotentes regendi,
Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:currus,
Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:rege tela per auras,
Verg. A. 9, 409:tela per viscera Caesaris,
Luc. 7, 350; cf.:missum jaculum,
Ov. M. 7, 684:sagittas nusquam,
Luc. 7, 515:regens tenui vestigia filo,
Cat. 64, 113; cf.:Daedalium iter lino duce,
Prop. 2, 14 (3, 6), 8:caeca filo vestigia,
Verg. A. 6, 30:diverso flamina tractu,
Ov. M. 1, 59:gressus,
Vulg. Judic. 16, 26.—In partic., jurid. t. t.:II. A.regere fines,
to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—In gen.:B.Deus qui omnem hunc mundum regit,
Cic. Rep. 6, 13, 13:domum,
id. ib. 1, 39, 61:rem consilio,
Ter. Eun. 1, 1, 13:belli fera munera Mavors regit,
Lucr. 1, 33; cf.bella,
Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,
Cic. Att. 16, 2, 2:alicujus animum atque ingenium,
Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:animi motus (with moderari cupiditates),
Cic. Part. Or. 22, 76:mores,
Ov. M. 15, 834:animos dictis,
Verg. A. 1, 153:animum,
Hor. Ep. 1, 2, 62:ut me ipse regam,
id. ib. 1, 1, 27:consilia senatus,
Quint. 12, 1, 26:valetudines principis,
Tac. A. 6, 50; cf.:valetudinem arbitratu suo,
Suet. Tib. 68 al.:neque regerentur magis quam regerent casus,
Sall. J. 1, 5; cf.:jam regi leges, non regere,
Liv. 10, 13:utroque vorsum rectum est ingenium meum,
Plaut. Capt. 2, 3, 6:vellem suscepisses juvenem regendum,
Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:Silvanum specie obsequii regebat,
Tac. H. 3, 50:nemo regere potest, nisi qui et regi,
Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—Transf.1.To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:2.quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?
Cic. Rep. 1, 6, 11; so,rem publicam,
id. ib. 1, 26, 41;1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,
id. ib. 1, 34 fin.;2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,
id. ib. 1, 26, 42; cf.:Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,
id. ib. 1, 27, 43:Frisios,
Tac. A. 4, 72:populos imperio,
Verg. A. 6, 851:imperiis Italiam,
id. ib. 4, 230:legiones,
Tac. A. 15, 7; cf.cohortes,
id. H. 4, 12:exercitum,
Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:domum,
Vulg. 1 Tim. 5, 4:diva, quae regis Antium,
Hor. C. 1, 35, 1:Diana, quae silentium regis,
id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:animi partes consilio,
Cic. Rep. 1, 38, 60:ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,
id. ib. 2, 23, 43:rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,
id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:Tiberio regente,
Tac. A. 4, 33; 13, 3:stare rempublicam nisi uno regente non posse,
Quint. 3, 8, 47:quo regente,
Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:Clemens ambitioso imperio regebat,
i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):I.errantem regere,
Caes. B. C. 3, 57:rogo, domine, consilio me regas, etc.,
Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:II.contemptus regentium,
Tac. A. 12, 54:in obsequium regentis,
id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:vita regentis,
Claud. IV. Cons. Hon. 301:excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,
Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:in vulgus manant exempla regentum (= -tium),
Claud. Laud. Stil. 1, 168.—rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.A.Lit., of horizontal direction:B.pars Remorum recta est (opp. refracta),
Lucr. 4, 439:sed nil omnino rectā regione viaï declinare,
id. 2, 249 Munro:rectā regione iter instituere,
Liv. 21, 31:India, rectā regione spatiosa,
Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,
Plaut. Trin. 4, 2, 26:via,
id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.platea,
Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:porta,
Plaut. Bacch. 4, 4, 60:ostium,
id. Mil. 2, 3, 58:ostia viarum (opp. iter flexum),
Lucr. 4, 93:cursus hinc in Africam,
Liv. 26, 43:saxa quae rectis lineis suos ordines servant,
Caes. B. G. 7, 23 fin.:recto flumine,
Verg. A. 8, 57:recto ad Iberum itinere,
Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:ne qua forent pedibus vestigia rectis,
Verg. A. 8, 209:recto grassetur limite miles,
Ov. Tr. 2, 477:velut rectae acies concurrissent,
in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,acies,
id. 35, 28:qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,
Quint. 8, 3, 9:hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,
Cic. Rab. Post. 17, 48:adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,
Sen. Const. 5, 5:rectis oculis gladios micantes videre,
id. Ep. 76, 33; 104, 24:oculi,
Suet. Aug. 16; cf.acies,
Ov. M. 2, 776:lumen,
Luc. 9, 638:vultus,
Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,
in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:saxa,
perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:rectae prope rupes,
id. 38, 20:truncus,
Ov. M. 7, 640:ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,
Cic. Fin. 3, 16, 53:caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,
Quint. 11, 3, 69:homines,
straight, erect, Cat. 10, 20; so,Quintia,
id. 86, 1:puella,
Hor. S. 1, 2, 123:senectus,
Juv. 3, 26:iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,
does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,
Luc. 7, 327. — Comp.:crus Rectius,
Hor. S. 1, 2, 82:rectior coma,
smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:longā trabe rectior exstet,
Ov. M. 3, 78:crura,
Pall. 7, 7. — Sup.:rectissima linea,
Quint. 3, 6, 83:via,
id. 12, 2, 27. —Trop.1.In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):2.ut rectā viā rem narret ordine omnem,
Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:rectā viā depelli,
Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;so post-class.: de viā rectā declinare,
Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:recta consilia dare,
Ter. And. 2, 1, 9:quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,
Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:quae sunt recta et simplicia laudantur,
id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:sermo rectus et secundum naturam enunciatus,
id. 2, 5, 11; cf.:(oratio) recta an ordine permutato,
id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),
id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:recto ac justo proelio dimicare,
Liv. 35, 4 fin.:rectarum cenarum consuetudo,
a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,cena,
Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:recta,
Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:domus recta est (with contenta decore simplici),
Sen. Ep. 100, 6:nominibus rectis expendere nummos,
i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,
suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38, 137:quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,
id. Ac. 1, 5, 19:aliter, quam est rectum verumque dicere,
Quint. 6, 3, 89:cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,
id. 8, 5, 6;so (opp. durum et incomptum),
id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:mutare aliquid a recto,
id. 2, 13, 11:recta et vera loquere,
i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,
Quint. 10, 5, 12:ea plerumque recta sunt,
id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:rectior divisio,
Quint. 7, 2, 39:si quid novisti rectius istis,
Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:rectissima ratio,
Quint. 2, 13, 3.—In partic.a.Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):b.honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,
Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,
id. Lael. 22, 82;so with honestum,
id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:(opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,
Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:recta consilia (opp. prava),
Liv. 1, 27:in rectis (opp. in pravitatibus),
Cic. Leg. 1, 11, 31:curvo dignoscere rectum,
Hor. Ep. 2, 2, 44:mens sibi conscia recti,
Verg. A. 1, 604:fidem rectumque colebat,
Ov. M. 1, 90:recta ingenia (opp. perversa),
Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,
Cic. Att. 13, 20, 4:animus secundis Temporibus dubiisque rectus,
Hor. C. 4, 9, 36:natura,
id. S. 1, 6, 66:ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,
Cic. Fam. 12, 5, 2:judex,
Quint. 4, 1, 13; cf.auditor,
Plin. Ep. 2, 19, 6:vir rectus et sanctus,
id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:beatus judicii rectus,
Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:rectum est gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;A.opp. obliqui casus),
Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,rectā,B.rectō,C.rectē.A.rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):B.hic ad me rectā habet rectam viam,
Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:jam ad regem rectā me ducam,
id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:tu rus hinc ibis?... rectā,
id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:Marius ab subselliis in rostra rectā,
Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):C. 1.appellationes, quae recto ad principem factae sunt,
Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):2.vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,
Cato, R. R. 33, 4:sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,
Cic. Fin. 1, 6, 20:satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,
Plin. 7, 2, 2, § 24.—Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):b.recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,
Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:fecisti edepol et recte et bene,
Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;so with commode,
Ter. Heaut. 1, 1, 100:recte et sapienter facit,
Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:recte atque ordine factum,
Cic. Quint. 7, 28:recte atque ordine facere,
id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,
Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:recte atque in loco constare,
id. Mur. 12, 26:recte factum,
Plaut. Capt. 3, 5, 52:seu recte seu pervorse facta sunt,
id. Trin. 1, 2, 146:seu recte seu perperam facere,
Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:recte dictum (opp. absurde),
Plaut. Capt. 1, 1, 4:recte concludere (opp. vitiose),
Cic. Ac. 2, 30, 98:recte factum (opp. turpiter),
Caes. B. G. 7, 80 et saep.:recte rationem tenes,
Plaut. Mil. 1, 1, 47:hercle quin tu recte dicis,
id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:non recte judicas de Catone,
Cic. Lael. 2, 9; cf.:rectissime quidem judicas,
id. Rep. 3, 32, 44:tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,
Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:monere,
id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:admonere recte,
id. Men. 5, 9, 33:suis amicis recte res suas narrare,
properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,
consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:aliquem asservare recte, ne aufugiat,
duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:alicui recte dare epistulam,
correctly, id. Ps. 4, 2, 33:cum fuit cui recte ad te litteras darem,
safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,
id. Phil. 2, 19, 49; cf.:alicui suam salutem recte committere,
Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,
goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:ludi recte facti,
id. 36, 2:ver sacrum non esse recte factum,
id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:valere,
id. Merc. 2, 3, 53:apud matrem recte est,
i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,recte esse,
id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:recte sit oculis tuis,
Gell. 13, 30, 11:olivetum recte putare,
properly, advantageously, Cato, R. R. 44:solet illa recte sub manus succedere,
well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:recte cavere,
to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:deos volo consilia vostra recte vortere,
well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,vortere,
id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,
Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:nec recte loqui alicui,
id. Bacch. 4, 4, 83:nec recte dicere in aliquem,
id. As. 1, 3, 3;and simply nec recte dicere,
id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:ad omnia alia aetate sapimus rectius,
Ter. Ad. 5, 3, 46:hic tibi erit rectius,
Plaut. Men. 2, 3, 31:rectius bella gerere,
Liv. 3, 2 fin.:non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,
Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:c.locus recte ferax,
Cato, R. R. 44:salvus sum recte,
Plaut. Am. 2, 1, 34:morata recte,
id. Aul. 2, 2, 62:oneratus recte,
id. Bacch. 2, 3, 115:non recte vinctus est,
Ter. And. 5, 4, 52.—Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—B.So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:rogo numquid velit? Recte inquit,
i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!
Hor. A. P. 4, 28. -
110 requiro
rĕ-quīro, sīvi or sii, sītum, 3, v. a. [quaero], to seek again; to look after, to seek or search for; to seek to know, to ask or inquire after (class.; cf.: repeto, reposco, exploro).I.In gen.: Ph. Quid quaeritas? Ha. Vestigium hic requiro, Qua, etc., Plaut. Cist. 4. 2, 58:b.ego illam requiram jam, ubi ubi est,
id. Ep. 3, 4, 56; so,aliquem,
id. As. 2, 2, 1; id. Capt. 3, 1, 13; id. Bacch. 3, 5, 2; id. Pers. 4, [p. 1575] 6, 14; Ter. Ad. 3, 4, 65; id. Phorm. 2, 1, 79; 5, 6, 41; Caes. B. C. 2, 35; Cic. Rep. 1, 28, 44; Sall. C. 40, 1: legatos Allobrogum, Greg. M. in Job, 31, 54; Amm. 23, 6 al.; cf.:juvenem oculisque animoque,
Ov. M. 4, 129:oculis terram,
Curt. 4, 7, 11:cerva requisita,
Gell. 15, 22, 6:libros,
Cic. Fin. 3, 3, 10; cf.:scripta SCtis abolita,
Suet. Calig. 16:extractum anulum,
id. Tib. 73:membra omnia,
Quint. 11, 2, 13:artus, ossa,
Ov. M. 2, 336:portus Velinos,
Verg. A. 6, 366:cibos,
Col. 8, 8, 1:vinum generosum et lene,
Hor. Ep. 1, 15, 18:animi neque admirantur neque requirunt rationes earum rerum, quas semper vident,
Cic. N. D. 2, 38, 96:causam tam facilis eventus,
Front. Strat. 3, 1, 2; cf.causam,
Ov. M. 10, 388:vera,
Lucr. 1, 640:tua facta,
Ov. H. 6, 31:mea facta,
id. M 13, 211:quaedam requisita se occultant, et eadem forte succurrunt,
Quint. 11, 2, 7; cf. id. 8, prooem. § 30 Zumpt N. cr.; id. 5, 10, 121:quod si quis parum credat, apud ipsum (Lucilium) in nono requirat,
id. 1, 7, 19.—With dependent clause:requireres, rogitares, quis esset, aut unde esset, etc.,
Plaut. Merc. 3, 4, 48:(bestiae) ut requirant atque appetant, ad quas se applicent ejusdem generis animantes,
Cic. Lael. 21, 81:illud quoque requisivi, quā ratione, etc.,
id. Quint. 29, 88; cf. id. N. D. 1, 22, 60:requirunt, num aliquid, etc.,
Quint. 12, 9, 17:forsitan et, Priami fuerint quae fata, requiras,
Verg. A. 2, 506:cum requisisset ubinam esset,
Nep. Att. 10, 4:secum, cur sit bis rapta, requirit,
Ov. M. 15, 233.— Impers. pass.:requiretur fortasse nunc, quemadmodem, etc.,
Cic. Imp. Pomp. 9, 22. — Absol.:videmusne, ut pueri... pulsi requirant et aliquid scire se gaudeant?
Cic. Fin. 5, 18, 48:subito res vetustas reddere se et offerre, nec tantum requirentibus, sed etiam sponte interim,
Quint. 11, 2, 5:pande requirenti nomen terraeque tuumque,
Ov. M. 4, 679. —Requirere ex or ab aliquo (aliquid), to ask, demand, inquire any thing of a person; to question a person about any thing:II.ex quibus requiram, quonam modo latuerint aut ubi, etc.,
Cic. Cael. 28, 67:si quis requirit cur Romae non sim,
id. Att. 12, 40, 3; cf.:saepe ex me requiris, cur, etc.,
Tac. Or. 1:quoniam nihil ex te hi requirunt,
Cic. Rep. 2, 38, 64; Quint. 1, 6, 31:facilia sunt ea, quae a me de Vatinio requiris,
Cic. Fam. 1, 9, 19; cf.:ut id a me neve in hoc reo neve in aliis requiras,
id. ib. 1, 9, 19:illud mihi numquam in mentem venit a te requirere,
id. Ac. 1, 1, 5:aliquid de antiquitate ab aliquo,
Nep. Att. 20, 2. —In partic., with the accessory idea of need, to ask for something needed; to need, want, lack, miss, be in want of, require (syn. desidero):b.omnes hoc loco cives Romani vestram severitatem desiderant, vestram fidem implorant, vestrum auxilium requirunt,
Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:qui beatus est, non intellego, quid requirat, ut sit beatior,
id. Tusc. 5, 8, 23:habuit, non habet: desiderat, requirit, indiget,
id. ib. 1, 36, 87: isto bono utare, dum assit;cum absit, ne requiras: nisi forte adulescentes pueritiam, paulum aetate progressi adulescentiam debent requirere,
id. Sen. 10, 33; id. Fin. 1, 18, 61:magnam res diligentiam requirebat,
Caes. B. G. 6, 34:non ex liberis populis reges requiri,
Cic. Rep. 1, 32, 48:mala causa est quae requirit misericordiam, Publ. Syr. v. 312 Rib.: divitias,
Tib. 1, 1, 41.—Pass., to be required, i. e. to be requisite, necessary:B.in hoc bello Asiatico virtutes animi magnae et multae requiruntur,
Cic. Imp. Pomp. 22, 64:haec in altercatione,
Quint. 6, 3, 46:aliquae orationes ad cognoscendam litium rationem requiruntur,
id. 10, 1, 23; Col. 1, 7, 1.—Transf., like desiderare, to perceive to be wanting, to look in vain for, to miss:qui (oculi) quocumque inciderunt, veterem consuetudinem fori et pristinum morem judiciorum requirunt,
Cic. Mil. 1, 1:libertatem meam,
id. Planc. 38, 93:et pacis ornamenta et subsidia belli,
id. Imp. Pomp. 2, 6: unum historikon, id. Att. 6, 1, 8:Caesaris in se indulgentiam,
Caes. B. G. 7, 63:quae nonnumquam requirimus,
Cic. Mur. 29, 61:aliquid,
Quint. 2, 10, 15:multos, Quos quondam vidi,
Ov. M. 7, 515:vereor, ne desideres officium meum... sed tamen vereor, ne litterarum a me officium requiras,
Cic. Fam. 6, 6, 1:in quo equidem majorum nostrorum saepe requiro prudentiam,
id. Par. 1, 1, 7.— Hence, rĕquīsītum, i, n., P. a., as subst. (acc. to II.), a want, need, requirement (rare): ad requisita naturae, i. e. to the calls, Sall. Fragm. ap. Quint. 8, 6, 59 (Hist. 1, 54 Dietsch); Spart. Car. 6. -
111 rideo
rīdĕo, si, sum, 2 ( dep. collat. form ridetur, Petr. 57, 3; 61, 4), v. n. and a. [Bœot. kriddemen for krizein gelan, orig. form krid j emen].I.Neutr., to laugh (cf. cachinnor).A.In gen.:B.numquam ullo die risi adaeque Neque hoc quod reliquom est plus risuram opinor,
Plaut. Cas. 5, 1, 4:risi te hodie multum,
id. Stich. 1, 3, 89:ridere convivae, cachinnare ipse Apronius,
Cic. Verr. 2, 3, 25, § 62:M. Crassum semel ait in vitā risisse Lucilius,
id. Fin. 5, 30, 92:cum ridere voles,
Hor. Ep. 1, 4, 16.—With si: ridetque (deus), si mortalis ultra Fas trepidat. Hor. C. 3, 29, 31; so id. Ep. 1, 1, 95 sq.; 1, 19, 43; id. A. P. 105: ridentem dicere verum Quid vetat, while laughing, i. e. in a laughing or jesting manner, id. S. 1, 1, 24; cf. Cic. Fam. 2, 4, 1.—With a homogeneous object: ridere gelôta sardanion, Cic. Fam. 7, 25, 1:tempus flendi et tempus ridendi,
Vulg. Eccl. 3, 4.—In partic.1.To laugh pleasantly, to smile; and ridere ad aliquem or alicui, to smile on one (so almost entirely poet.; syn. renideo): Juppiter hic risit tempestatesque serenae Riserunt omnes risu Jovis omnipotentis, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 254 (Ann. v. 445 sq. Vahl.); cf.:b.vultu Fortuna sereno,
Ov. Tr. 1, 5, 27:ridere ad patrem,
Cat. 61, 219.—Transf., of things, to laugh or smile, i. q. to look cheerful or pleasant:* 2.sedes quietae large diffuso lumine rident,
Lucr. 3, 22:tempestas,
id. 5, 1395:argentum et pulchra Sicyonia,
id. 4, 1125:ille terrarum mihi praeter omnes Angulus ridet,
Hor. C. 2, 6, 14:argento domus,
id. ib. 4, 11, 6:florum coloribus almus ager,
Ov. M. 15, 205:pavonum ridenti lepore,
Lucr. 2, 502; cf.: colocasia mixta ridenti acantho, smiling, i. e. glad, Verg. E. 4, 20. — With dat.:tibi rident aequora ponti,
smile upon thee, look brightly up to thee, Lucr. 1, 8; Cat. 64, 285. —To laugh in ridicule, to mock (cf. II. B. 2.):II. A.quandoque potentior Largis muneribus riserit aemuli,
Hor. C. 4, 1, 18.—In gen. (class.; cf. Brix ad Plaut. Men. 478):B.rideo hunc,
Ter. Ad. 4, 2, 9; cf. id. Eun. 5, 6, 7:Acrisium (Juppiter et Venus),
Hor. C. 3, 16, 7 et saep.:risi nivem atram,
Cic. Q. Fr. 2, 13, 1:joca tua,
id. Att. 14, 14, 1:haec ego non rideo, quamvis tu rideas,
say in jest, id. Fam. 7, 11, 13:nemo illic vitia ridet,
Tac. G. 19; cf.: perjuria amantum (Juppiter), Tib. 3, 6, 49; Ov. A. A. 1, 633;for which: perjuros amantes,
Prop. 2, 16 (3, 8), 47.— Poet., with obj.-clause:Amphitryoniaden perdere Sidonios umeris amictus,
Stat. Th. 10, 648. — Pass.:haec enim ridentur vel sola vel maxime, quae notant et designant turpitudinem aliquam non turpiter, etc.,
Cic. de Or. 2, 58, 236 sq.:tum enim non sal, sed natura ridetur,
id. ib. 2. 69, 279;2, 70, 281: ridetur ab omni Conventu,
Hor. S. 1, 7, 22:ridear,
Ov. P. 4, 12, 16:neque acute tantum ac venuste, sed stulte, iracunde, timide dicta aut facta ridentur,
Quint. 6, 3, 7:quae in mimis rideri solent,
id. 6, 3, 29.—In partic.1.To smile upon one:2.quasi muti silent Neque me rident,
Plaut. Capt. 3, 1, 21; cf.:cui non risere parentes,
Verg. E. 4, 62.—To laugh at, ridicule a person or thing (milder than deridere, to deride):ridet nostram amentiam,
Cic. Quint. 17, 55:O rem, quam homines soluti ridere non desinant,
id. Dom. 39, 104:ut dederis nobis quemadmodum scripseris ad me, quem semper ridere possemus,
id. Fam. 2, 9, 1; cf.:curre et quam primum haec risum veni,
id. Cael. 8, 14, 4:versus Enni gravitate minores (with reprehendere),
Hor. S. 1, 10, 54:risimus et merito nuper poëtam,
Quint. 8, 3, 19:nostram diligentiam,
id. 2, 11, 1:praesaga Verba senis (with spernere),
Ov. M. 3, 514:lacrimas manus impia nostras,
id. ib. 3, 657 al.— Pass.:Pyrrhi ridetur largitas a consule,
Cic. Rep. 3, 28, 40:rideatur merito, qui, etc.,
Quint. 11, 1, 44; cf. id. 9, 3, 101; Hor. Ep. 2, 2, 106; id. A. P. 356:rideri possit eo, quod, etc.,
id. S. 1, 3, 30:peccet ad extremum ridendus,
id. Ep. 1, 1, 9; cf. Quint. 4, 1, 62; Val. Max. 8, 8, 1. -
112 specio
spĕcĭo ( spĭcĭo, v. infra), spexi, 3, v. a. [Sanscr. spac-, see; Gr. skep-tomai, skopos; Lat.: specto, speculum, etc.], to look, look at, behold (ante-class.): quod nos cum praepositione dicimus aspicio apud veteres sine praepositione spicio dicebatur, Fest. s. v. auspicium, p. 2 Müll.: spectare dictum ab specio antiquo, quo etiam Ennius usus: vos epulo postquam spexit, et quod in auspiciis distributum est, qui habent spectionem, qui non habeant;et quod in auguriis etiam nunc augures dicunt avem specere... Speculum, quod in eo specimus imaginem, etc.,
Varr. L. L. 6, § 82 Müll. (Vahl. has restored the verse of Ennius, Ann. 402, in this way: quos ubi rex populos spexit de cantibus celsis; cf. infra, Fest. p. 330 Müll.); cf.:posteaquam avim de templo Anchisa spexit,
Naev. B. Pun. 1, 10:spicit quoque sine praepositione dixerunt antiqui. Plautus (Mil. 3, 1, 100): flagitium est, si nihil mittetur, quo supercilio spicit. Et spexit, Ennius, l. VI.: quos ubi rex... spexit de montibu' celsis,
Fest. p. 330 Müll.; cf.Cato ib. s. v. spiciunt, p. 344: nunc specimen specitur, nunc certamen cernitur,
Plaut. Cas. 3, 1, 2; id. Bacch. 3, 2, 15:nisi mihi credis, spece,
id. Truc. 5, 8. -
113 specula
1.spĕcŭla, ae, f. [id.].I.A high place from which to look out, a look-out, watch-tower:* B.specula, de quo prospicimus,
Varr. L. L. 6, § 82 Müll.:praedonum adventum significabat ignis e speculā sublatus,
Cic. Verr. 2, 5, 35, § 93:dat signum speculā ab altā,
Verg. A. 3, 239; Luc. 6, 279:tamquam ex aliquā speculā prospexi tempestatem futuram,
Cic. Fam. 4, 3, 1; id. Phil. 7, 7, 19; Col. 7, 3 fin. al.— Plur., Liv. 29, 23' specularum significationem Sinon invenit, Plin. 7, 56, 57, § 202; Stat. Th. 6, 547; App. de Mundo, p. 69, 40.—Trop., a watchtower: stetit Caesar in illā amicitiae speculā, [p. 1739] Plin. Pan. 86, 4.—II.In gen.A.In speculis esse, to be on the watch or lookout:B.nunc homines in speculis sunt, observant, quemadmodum sese unusquisque vestrum gerat,
Cic. Verr. 1, 16, 46; cf. id. Deiot. 8, 22:in speculis omnis Abydos erat, Ov. H. (17), 18, 12: in speculis atque insidiis relicti,
Cic. Mur. 37, 79:diem unum in speculis fuit,
Liv. 34, 26:gentis paratas pendere in speculis,
Claud. B. Get. 569.—Poet., like skopia, a high place, height, eminence:2.in speculis summoque in vertice montis Planities ignota jacet,
Verg. A. 11, 526; so of the summits of mountains, id. E. 8, 59; id. A. 10, 454; of the high walls of a city, id. ib. 11, 877; 4, 586.spēcŭla, ae, f. dim. [spes; cf. recula, from res], a slight hope (rare but class.):estne quid in te speculae?
Plaut. Pers. 2, 5, 9; id. Cas. 2, 4, 27:ulla nec specula est,
id. Rud. 3, 3, 3; Cic. Clu. 26, 72:oblectabar speculā,
id. Fam. 2, 16, 5:cassae speculae renuntias fortiter,
App. M. 6, p. 175, 17:tenui speculā solabar clades ultimas,
id. ib. 10, p. 253, 5. -
114 speculor
spĕcŭlor, ātus, 1, v. dep. a. [1. specula], to spy out, watch, observe, examine, explore (class.; cf.:specto, conspicio): quo mox furatum veniat, speculatur loca,
Plaut. Trin. 4, 2, 22: St. Quid hic speculare? Pa. Nihil equidem speculor, id. Cas. 4, 2, 12:omnia speculari et perscrutari ante,
Cic. Tusc. 5, 20, 59:multorum te oculi et aures speculabuntur atque custodient,
id. Cat. 1, 2, 6:Rostra, id. fl. 24, 57: jam vacuo laetam (avem) caelo speculatus,
having caught sight of, descried, Verg. A. 5, 515:praemissus speculatum Bocchi consilia,
Sall. J. 108, 1; so,consilia,
Liv. 42, 17:dicta factaque alicujus,
id. 42, 25, 8:abditos ejus sensus,
id. 40, 21, 11: eventum Bellovacorum, to look for, i. e. await, Hirt. B. G. 8, 23:regni eventus,
Just. 25, 3, 7:opportunitatem,
to watch for, Tac. H. 3, 38; Vell. 2, 120, 4; cf.:noctem incustoditam,
Tac. A. 2, 40:obitus et ortus signorum,
Verg. G. 1, 257:aquas et nubila caeli (apes),
id. ib. 4, 166:locum,
id. A. 7, 477.—With interrog.-clause:nunc speculabor, quid ibi agatur,
Plaut. Truc. 4, 1, 10:ut specularetur, quae in laevā parte suorum fortuna esset,
Liv. 33, 10:huc hinc speculabor procul, Unde advenienti sarcinam imponam seni,
Plaut. Most. 2, 1, 82.— Absol.:speculabor, ne quis hinc venator assit,
Plaut. Mil. 3, 1, 13:quid ad se venirent? an speculandi causā?
Caes. B. G. 1, 47 fin.:speculandi gratiā remissi,
Hirt. B. G. 8, 7:imprudenter speculatus,
Vell. 2, 118, 2:montis sublime cacumen Occupat, unde sedens partes speculetur in omnes,
he can look around, Ov. M. 1, 667. -
115 sperata
spēro, āvi, ātum, 1, v. a.I.To hope (something desirable), to look for, trust, expect; to promise or flatter one's self (the predom. signif. of the word; syn.: confido, exspecto).(α).Absol.: spero, si speres quicquam prodesse potes sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):(β).quoad Pompeius in Italiā fuit, sperare non destiti,
Cic. Att. 9, 10, 3:sperat animus,
Plaut. Bacch. 1, 2, 36:ut neque accusator timere neque reus sperare debuerit,
Cic. Clu. 7, 20:jubes bene sperare et bono esse animo,
id. Deiot. 14, 38:Attica nostra quid agat, scire cupio: etsi tuae litterae recte sperare jubent,
id. Att. 13, 17:tu jam, ut spero et ut promittis, aderis,
id. ib. 16, 3, 4:omnia experiar et, ut spero, assequar... Sed, ut spero, valebis,
id. ib. 7, 2, 6:ut mihi detis hanc veniam accommodatam huic reo, vobis, quemadmodum spero, non molestam,
id. Arch. 2, 3:Argyrippus exorari spero poterit, ut sinat, etc.,
Plaut. As. 5, 2, 67; cf.: Ch. Non usus veniet, spero. Sy. Spero hercle ego quoque, Ter. Heaut. 3, 2, 42:interea fiet aliquid, spero,
id. And. 2, 1, 14: salvus sit;spero,
id. Ad. 3, 3, 57.—With acc.:(γ).his omnibus victoriam sperantibus pacis nomen adferemus,
Cic. Phil. 12, 5, 10:consulatum,
id. ib. 12, 6, 14:gloriam sperabit a latronum gregibus,
id. ib. 12, 10, 26: magis adversos rerum exitus metuens quam sperans secundos, id. Fam. 6, 14, 1:id ego et speraram prudentiā tuā fretus, et, ut confiderem, fecerunt tuae litterae,
id. ib. 12, 18: a quo nihil speres boni rei publicae, quia non vult;nihil metuas mali, quia non audet,
id. Att. 1, 13, 2:a quo genere hominum victoriam sperasset,
Caes. B. C. 3, 96 fin.:omnia ex victoriā et ex suā liberalitate sperarent,
id. ib. 3, 6; cf. id. ib. 3, 60:quibus (tormentis) ipsi magna speravissent,
id. ib. 2, 16 fin.:spero meliora,
Cic. Att. 14, 16, 3:aliquid sibi,
id. Tusc. 1, 36, 86; Sall. C. 37, 6:bona alicuius,
Cic. Phil. 11, 6, 13:hoc sperans, ut, etc.,
Caes. B. C. 3, 85:sperare victoriam ab aliquo,
id. B. C. 3, 96: quod sapienter speravimus, perseveranter consectari, have expected, Col. praef. §29: sperata gloria (opp. parta),
Cic. Q. Fr. 1, 1, 15; Liv. 28, 41, 6:sperata praeda,
Caes. B. G. 6, 8:spem speratam quom optulisti,
Plaut. Merc. 5, 2, 2:civitatem optandam magis quam sperandam quam minimam posuit,
Cic. Rep. 2, 30, 52; Liv. 4, 15, 5:exitum malis sperare,
Sall. C. 40, 2:amicitiam, regnum,
id. J. 24, 5:mortem honestam,
id. H. 2, 41, 2 Dietsch:salutem,
id. C. 58, 16:spes,
Curt. 5, 10, 1:mali poenam, Lact. de Ira, 16, 8: perpetuam felicitatem,
Suet. Aug. 94; id. Vesp. 12; Sen. Ira, 3, 31, 2; Just. 21, 2, 5:sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem bene praeparatum Pectus,
Hor. C. 2, 10, 13:grata superveniat, quae non sperabitur hora,
id. Ep. 1, 4, 14 et saep.: dis sum fretus, deos sperabimus, we will hope or trust in the gods, Plaut. Cas. 2, 5, 38; cf. id. Mil. 4, 5, 10; id. Cist. 2, 3, 52.—With obj.-clause (so most freq.; usually with inf. fut.; less freq. but class. with inf. pres. or perf.).—With inf. fut.:(δ).ego me confido liberum fore, tu te numquam speras,
Plaut. Pers. 2, 4, 15; Cic. Rep. 1, 20, 33:ex quibus sperant se maximum fructum esse capturos,
id. Lael. 21, 79:quod amicitiae nostrae memoriam spero sempiternam fore, etc.,
id. ib. 4, 15:tu fac animo forti magnoque sis, speresque fore, ut, etc.,
id. Fam. 1, 5, 6 fin.; cf.:spero fore, ut contingat id nobis,
id. Tusc. 1, 34, 82 et saep.— With inf. pres.:qui istoc te speras modo Potesse dissimulando infectum hoc reddere,
Plaut. Most. 4, 3, 22:spero me habere, qui hunc excruciem,
Ter. Eun. 5, 3, 11:sperat se a me avellere,
id. ib. 3, 3, 14:totius Galliae sese potiri posse sperant,
Caes. B. G. 1, 3:spero, quae tua prudentia est, et hercule, ut me jubet Acastus, confido te jam, ut volumus, valere,
Cic. Att. 6, 9, 1:sperabam tuum adventum appropinquare,
id. Fam. 4, 6, 3:speremus, nostrum nomen volitare et vagari latissime,
id. Rep. 1, 17, 26:spero te mihi ignoscere, si, etc.,
id. Fam. 1, 6, 2:spero esse, ut volumus,
id. Att. 12, 6 b, 4:ita quiddam spero nobis profici, cum, etc.,
id. ib. 1, 1; Sall. H. 4, 61, 2 Dietsch:speramus carmina fingi posse,
Hor. A. P. 331: neque ego hanc abscondere furto Speravi, ne finge, fugam, I did not hope or expect, Verg. A. 4, 338.—So esp. when used like Engl. hope, in the sense trust, believe:spero nostram amicitiam non egere testibus,
Cic. Fam. 2, 2:id enim deos immortalis spero aequissimum judicare,
id. Phil. 11, 15, 39; cf. infra, II. fin. —With inf. perf.:speravi miser Ex servitute me exemisse filium,
Plaut. Capt. 3, 5, 99:me ejus spero fratrem propemodum Jam repperisse,
Ter. Eun. 1, 2, 123:sperabam jam defervisse adulescentiam,
id. Ad. 1, 2, 72: spero tibi me causam probasse;cupio quidem certe,
Cic. Att. 1, 1, 4:spero cum Crassipede nos confecisse,
id. Q. Fr. 2, 4, 2:et tum mirifice sperabat se esse locutum,
Cat. 84, 3:sperasse libertatem se civium suorum emisse,
Liv. 4, 15, 6:sperabam ita notata me reliquisse genera, etc.,
Cic. Fam. 7, 32, 1; id. Att. 2, 21, 2; 10, 7, 3. —Ellipt.:qui semper vacuam, semper amabilem Sperat (sc. te fore),
Hor. C. 1, 5, 11.—With ut and subj.:(ζ).quoniam, ut salvum vellent tyrannum, sperare non poterat,
Liv. 34, 27, 3:ut patiatur... nec sperandum ulli nec concupiscendum est,
Sen. ad Polyb. 18, 6; Just. 5, 3, 3.—() In a Greek construction, with fut. part.:visura et quamvis numquam speraret Ulixen, etc. (for se visuram esse),
Prop. 2, 9, 7 Paley ad loc.—With de (very rare):II.neque de otio nostro spero jam,
Cic. Att. 9, 7, 5; id. Verr. 2, 1, 2, § 6: de eo bene sperare (with obj.clause, cf. g supra), Nep. Milt. 1, 1.—To look for, expect, apprehend that which is undesired, elpizô (rare, and mostly poet.;in Cic. only with non, and ironically): nam quod tu speres, propulsabo facile,
Ter. And. 2, 3, 21:mihi non hoc miserae sperare jubebas, Sed conubia laeta,
Cat. 64, 140:haec merui sperare? dabis mihi, perfida, poenas,
Prop. 2, 5, 3:hunc ego si potui tantum sperare dolorem, Et perferre, soror, potero,
Verg. A. 4, 419 (cf. Quint. 8, 2, 3); cf. Flor. 3, 1, 1:haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt Tempore, cum, etc.,
Verg. A. 11, 275:mene efferre pedem, genitor, te posse relicto Sperasti?
id. ib. 2, 658; cf. Suet. Caes. 60:si genus humanum et mortalia temnitis arma, At sperate deos memores fandi atque nefandi,
expect, fear, Verg. A. 1, 543:exstinguine mea Speravi te posse manu,
Val. Fl. 3, 295:aliquod in Africā bellum,
Flor. 3, 1, 1:jam quartanam sperantibus aegris,
Juv. 4, 57.—With a negative particle: Sc. Moneo ego te: te deseret ille aetate et satietate. Ph. Non spero. Sc. Insperata accidunt magis saepe quam quae speres, Plaut. Most. 1, 3, 40: id quod non spero, Afran ap. Charis. p. 195 P.:sin a vobis, id quod non spero, deserar,
Cic. Rosc. Am. 4, 10: te tam mobili in me meosque esse animo non sperabam, Q. Metell. ap. Cic. Fam. 5, 1, 2:non speravi te sequi,
Stat. Th. 6, 139.—Ironically:quoniam haec satis spero vobis molesta videri,
Cic. de Or. 3, 13, 51.—Hence, spērātus, a, um, P. a., that is hoped or longed for; as subst.: spērātus, i, m.; spērāta, ae, f., a betrothed, intended, a lover; a bride (ante- and post-class.): curre et nuntia Venire me et mecum speratum adducere, Afran. ap. Non. 174, 31:sperata, salve,
Plaut. Poen. 5, 4, 97; so, sperata, id. Fragm. ap. Varr. L. L. 6, 7, 71; Afran. ap. Non. 174, 33; Arn. 4, 140; Hyg. Fab. 31; 33.—Once also of a wife not seen for a long time:Amphitruo uxorem salutat laetus speratam suam,
Plaut. Am. 2, 2, 53. -
116 spero
spēro, āvi, ātum, 1, v. a.I.To hope (something desirable), to look for, trust, expect; to promise or flatter one's self (the predom. signif. of the word; syn.: confido, exspecto).(α).Absol.: spero, si speres quicquam prodesse potes sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):(β).quoad Pompeius in Italiā fuit, sperare non destiti,
Cic. Att. 9, 10, 3:sperat animus,
Plaut. Bacch. 1, 2, 36:ut neque accusator timere neque reus sperare debuerit,
Cic. Clu. 7, 20:jubes bene sperare et bono esse animo,
id. Deiot. 14, 38:Attica nostra quid agat, scire cupio: etsi tuae litterae recte sperare jubent,
id. Att. 13, 17:tu jam, ut spero et ut promittis, aderis,
id. ib. 16, 3, 4:omnia experiar et, ut spero, assequar... Sed, ut spero, valebis,
id. ib. 7, 2, 6:ut mihi detis hanc veniam accommodatam huic reo, vobis, quemadmodum spero, non molestam,
id. Arch. 2, 3:Argyrippus exorari spero poterit, ut sinat, etc.,
Plaut. As. 5, 2, 67; cf.: Ch. Non usus veniet, spero. Sy. Spero hercle ego quoque, Ter. Heaut. 3, 2, 42:interea fiet aliquid, spero,
id. And. 2, 1, 14: salvus sit;spero,
id. Ad. 3, 3, 57.—With acc.:(γ).his omnibus victoriam sperantibus pacis nomen adferemus,
Cic. Phil. 12, 5, 10:consulatum,
id. ib. 12, 6, 14:gloriam sperabit a latronum gregibus,
id. ib. 12, 10, 26: magis adversos rerum exitus metuens quam sperans secundos, id. Fam. 6, 14, 1:id ego et speraram prudentiā tuā fretus, et, ut confiderem, fecerunt tuae litterae,
id. ib. 12, 18: a quo nihil speres boni rei publicae, quia non vult;nihil metuas mali, quia non audet,
id. Att. 1, 13, 2:a quo genere hominum victoriam sperasset,
Caes. B. C. 3, 96 fin.:omnia ex victoriā et ex suā liberalitate sperarent,
id. ib. 3, 6; cf. id. ib. 3, 60:quibus (tormentis) ipsi magna speravissent,
id. ib. 2, 16 fin.:spero meliora,
Cic. Att. 14, 16, 3:aliquid sibi,
id. Tusc. 1, 36, 86; Sall. C. 37, 6:bona alicuius,
Cic. Phil. 11, 6, 13:hoc sperans, ut, etc.,
Caes. B. C. 3, 85:sperare victoriam ab aliquo,
id. B. C. 3, 96: quod sapienter speravimus, perseveranter consectari, have expected, Col. praef. §29: sperata gloria (opp. parta),
Cic. Q. Fr. 1, 1, 15; Liv. 28, 41, 6:sperata praeda,
Caes. B. G. 6, 8:spem speratam quom optulisti,
Plaut. Merc. 5, 2, 2:civitatem optandam magis quam sperandam quam minimam posuit,
Cic. Rep. 2, 30, 52; Liv. 4, 15, 5:exitum malis sperare,
Sall. C. 40, 2:amicitiam, regnum,
id. J. 24, 5:mortem honestam,
id. H. 2, 41, 2 Dietsch:salutem,
id. C. 58, 16:spes,
Curt. 5, 10, 1:mali poenam, Lact. de Ira, 16, 8: perpetuam felicitatem,
Suet. Aug. 94; id. Vesp. 12; Sen. Ira, 3, 31, 2; Just. 21, 2, 5:sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem bene praeparatum Pectus,
Hor. C. 2, 10, 13:grata superveniat, quae non sperabitur hora,
id. Ep. 1, 4, 14 et saep.: dis sum fretus, deos sperabimus, we will hope or trust in the gods, Plaut. Cas. 2, 5, 38; cf. id. Mil. 4, 5, 10; id. Cist. 2, 3, 52.—With obj.-clause (so most freq.; usually with inf. fut.; less freq. but class. with inf. pres. or perf.).—With inf. fut.:(δ).ego me confido liberum fore, tu te numquam speras,
Plaut. Pers. 2, 4, 15; Cic. Rep. 1, 20, 33:ex quibus sperant se maximum fructum esse capturos,
id. Lael. 21, 79:quod amicitiae nostrae memoriam spero sempiternam fore, etc.,
id. ib. 4, 15:tu fac animo forti magnoque sis, speresque fore, ut, etc.,
id. Fam. 1, 5, 6 fin.; cf.:spero fore, ut contingat id nobis,
id. Tusc. 1, 34, 82 et saep.— With inf. pres.:qui istoc te speras modo Potesse dissimulando infectum hoc reddere,
Plaut. Most. 4, 3, 22:spero me habere, qui hunc excruciem,
Ter. Eun. 5, 3, 11:sperat se a me avellere,
id. ib. 3, 3, 14:totius Galliae sese potiri posse sperant,
Caes. B. G. 1, 3:spero, quae tua prudentia est, et hercule, ut me jubet Acastus, confido te jam, ut volumus, valere,
Cic. Att. 6, 9, 1:sperabam tuum adventum appropinquare,
id. Fam. 4, 6, 3:speremus, nostrum nomen volitare et vagari latissime,
id. Rep. 1, 17, 26:spero te mihi ignoscere, si, etc.,
id. Fam. 1, 6, 2:spero esse, ut volumus,
id. Att. 12, 6 b, 4:ita quiddam spero nobis profici, cum, etc.,
id. ib. 1, 1; Sall. H. 4, 61, 2 Dietsch:speramus carmina fingi posse,
Hor. A. P. 331: neque ego hanc abscondere furto Speravi, ne finge, fugam, I did not hope or expect, Verg. A. 4, 338.—So esp. when used like Engl. hope, in the sense trust, believe:spero nostram amicitiam non egere testibus,
Cic. Fam. 2, 2:id enim deos immortalis spero aequissimum judicare,
id. Phil. 11, 15, 39; cf. infra, II. fin. —With inf. perf.:speravi miser Ex servitute me exemisse filium,
Plaut. Capt. 3, 5, 99:me ejus spero fratrem propemodum Jam repperisse,
Ter. Eun. 1, 2, 123:sperabam jam defervisse adulescentiam,
id. Ad. 1, 2, 72: spero tibi me causam probasse;cupio quidem certe,
Cic. Att. 1, 1, 4:spero cum Crassipede nos confecisse,
id. Q. Fr. 2, 4, 2:et tum mirifice sperabat se esse locutum,
Cat. 84, 3:sperasse libertatem se civium suorum emisse,
Liv. 4, 15, 6:sperabam ita notata me reliquisse genera, etc.,
Cic. Fam. 7, 32, 1; id. Att. 2, 21, 2; 10, 7, 3. —Ellipt.:qui semper vacuam, semper amabilem Sperat (sc. te fore),
Hor. C. 1, 5, 11.—With ut and subj.:(ζ).quoniam, ut salvum vellent tyrannum, sperare non poterat,
Liv. 34, 27, 3:ut patiatur... nec sperandum ulli nec concupiscendum est,
Sen. ad Polyb. 18, 6; Just. 5, 3, 3.—() In a Greek construction, with fut. part.:visura et quamvis numquam speraret Ulixen, etc. (for se visuram esse),
Prop. 2, 9, 7 Paley ad loc.—With de (very rare):II.neque de otio nostro spero jam,
Cic. Att. 9, 7, 5; id. Verr. 2, 1, 2, § 6: de eo bene sperare (with obj.clause, cf. g supra), Nep. Milt. 1, 1.—To look for, expect, apprehend that which is undesired, elpizô (rare, and mostly poet.;in Cic. only with non, and ironically): nam quod tu speres, propulsabo facile,
Ter. And. 2, 3, 21:mihi non hoc miserae sperare jubebas, Sed conubia laeta,
Cat. 64, 140:haec merui sperare? dabis mihi, perfida, poenas,
Prop. 2, 5, 3:hunc ego si potui tantum sperare dolorem, Et perferre, soror, potero,
Verg. A. 4, 419 (cf. Quint. 8, 2, 3); cf. Flor. 3, 1, 1:haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt Tempore, cum, etc.,
Verg. A. 11, 275:mene efferre pedem, genitor, te posse relicto Sperasti?
id. ib. 2, 658; cf. Suet. Caes. 60:si genus humanum et mortalia temnitis arma, At sperate deos memores fandi atque nefandi,
expect, fear, Verg. A. 1, 543:exstinguine mea Speravi te posse manu,
Val. Fl. 3, 295:aliquod in Africā bellum,
Flor. 3, 1, 1:jam quartanam sperantibus aegris,
Juv. 4, 57.—With a negative particle: Sc. Moneo ego te: te deseret ille aetate et satietate. Ph. Non spero. Sc. Insperata accidunt magis saepe quam quae speres, Plaut. Most. 1, 3, 40: id quod non spero, Afran ap. Charis. p. 195 P.:sin a vobis, id quod non spero, deserar,
Cic. Rosc. Am. 4, 10: te tam mobili in me meosque esse animo non sperabam, Q. Metell. ap. Cic. Fam. 5, 1, 2:non speravi te sequi,
Stat. Th. 6, 139.—Ironically:quoniam haec satis spero vobis molesta videri,
Cic. de Or. 3, 13, 51.—Hence, spērātus, a, um, P. a., that is hoped or longed for; as subst.: spērātus, i, m.; spērāta, ae, f., a betrothed, intended, a lover; a bride (ante- and post-class.): curre et nuntia Venire me et mecum speratum adducere, Afran. ap. Non. 174, 31:sperata, salve,
Plaut. Poen. 5, 4, 97; so, sperata, id. Fragm. ap. Varr. L. L. 6, 7, 71; Afran. ap. Non. 174, 33; Arn. 4, 140; Hyg. Fab. 31; 33.—Once also of a wife not seen for a long time:Amphitruo uxorem salutat laetus speratam suam,
Plaut. Am. 2, 2, 53. -
117 suspecto
1.suspecto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. and n. [id.], to look up at; to look up, to watch, observe, etc. (ante-class. and postAug.).I.In gen.:II.tabulam pictam,
Ter. Eun. 3, 5, 36.— Absol.:leo suspectans,
Plin. 8, 16, 21, § 57:sollicitis suspectantibus populis, ne, etc.,
id. 11, 29, 35, § 104.—In partic., to mistrust, suspect, apprehend:Agrippinam magis magisque suspectans,
Tac. A. 12, 65:omnem prolationem, ut inimicam victoriae, suspectabant,
id. H. 3, 82:perfidiam,
id. ib. 2, 27 fin.; id. A. 11, 16; 13, 39:magiam,
App. Mag. p. 292 fin.:dolum ab aliquo,
Sulp. Sev. Chron. 1, 9, 4:suspectante Nerone, haud falsa esse, quae vera non probabantur,
Tac. A. 15, 51 fin.—Pass.:ne pellici suspectaretur,
Tac. A. 4, 3:(vidua) jam ob unum divortium suspectanda,
App. Mag. p. 332, 29:cum externi motus suspectarentur,
Aur. Vict. Caes. 4, 2, 9.► Dep. collat. form (in analogy with suspicor):2.hi, quos suspectati sunt,
Amm. 28, 1, 8.suspectō, adv. [suspectus], in a manner to excite suspicion, suspiciously:qui mortem liberorum suspecto decedentium non defenderunt,
Dig. 34, 9, 11. -
118 vulticulus
vultĭcŭlus ( volt-), i, m. dim. [vultus], a look, mien, air:non te Bruti nostri vulticulus ab istā oratione deterret?
i. e. severe look, Cic. Att. 14, 20, 5. -
119 vultus
vultus ( volt-), ūs, m. ( neutr. collat. form, plur. volta, Enn. ap. Non. p. 230, 15, or Ann. v. 536 Vahl.; Lucr. 4, 1213) [etym. dub.; cf. Goth. vulthus, glory], an expression of countenance, the countenance, visage, as to features and expression; hence, often to be translated by features, looks, air, mien, expression, aspect (syn. aspectus).I.Lit.A.In gen., sing.: nam et oculi nimis arguti, quemadmodum animo affecti sumus, loquuntur, et is qui appellatur vultus, [p. 2017] qui nullo in animante esse praeter hominem potest, indicat:B.cujus vim Graeci norunt. nomen omnino non habent,
Cic. Leg. 1, 9, 27:imago animi vultus est, indices oculi,
id. de Or. 3, 59, 221:ea, quae nobis non possumus fingere, facies, voltus, sonus,
id. ib. 1, 28, 127:oculi, supercilia, frons, vultus denique totus, qui sermo quidam tacitus mentis est, hic in fraudem homines impulit,
id. Pis. 1, 1:vultus atque nutus,
id. Lael. 25, 93:acer in hostem,
Hor. C. 1, 2, 40:torvus,
id. Ep. 1, 19, 12:maestus,
id. A. P. 106:tali vultu gemens,
Ov. Tr. 3, 4, 37:qui spiritus illi, Qui voltus,
Verg. A. 5, 649; cf.:voltus tuus, cui regendum me tradidi,
Sen. Ben. 6, 7, 1.— Plur.:vultus mehercule tuos mihi expressit omnes,
Cic. Fam. 12, 30, 3:ficti simulatique vultus,
id. Clu. 26, 72:non modo severitatem illorum, sed ne vultus quidem ferre possemus,
id. Planc. 18, 45:tenere vultus mutantem Protea,
Hor. Ep. 1, 1, 90:super omnia vultus Accessere boni,
kindly, Ov. M. 8, 677:vultus modo sumit acerbos,
id. Tr. 5, 8, 17.—In partic., an angry countenance, stern look, grim visage ( poet. and in post-Aug. prose):II.(justum virum) Non vultus instantis tyranni Mente quatit solidā,
Hor. C. 3, 3, 3; id. S. 1, 6, 121; 2, 7, 44; Tac. A. 1, 12; Vulg. Psa. 20, 10; 33, 17. —Transf.1.In gen., the face (syn.: facies, os): simiae vultum subire, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 2:2.bracchia et vultum teretesque suras laudo,
Hor. C. 2, 4, 21:petamque vultus umbra curvis unguibus,
id. Epod. 5, 93; so in the plur., Ov. M. 5, 59; 5, 217; 5, 292; 6, 630; Mart. 1, 32, 5; Plin. 26, 1, 2, § 2 al.—In partic., a painted face, portrait, likeness:3.vultus Epicurios per cubicula gestant,
Plin. 35, 2, 2, § 5; Vop. Prob. 23; Treb. Poll. Claud. 14.—The face, look, appearance ( poet.):vultus capit illa priores,
Ov. M. 1, 738:inque nitentem Inachidos vultus mutaverat ille juvencam,
id. ib. 1, 611.—Of things:unus erat toto naturae vultus in orbe,
Ov. M. 1, 6:salis placidi,
Verg. A. 5, 848. -
120 ācer
ācer ācris, ācre, adj. with comp. and sup. [2 AC-], to the senses, sharp, piercing, penetrating, cutting, irritating, pungent: oculi: favilla non acris, no longer glowing, O.: acrior voltus, keener look, O.: acrem flammae sonitum, V.: acri tibiā, H.: canes naribus acres, O.: acetum, H.: stimuli, V.: sol acrior, fierce, H.: stomachus, irritated, H.: hiemps, severe, H.: Aufidus, impetuous, H.— Of mind, etc., violent, vehement, consuming, bitter: odium: dolor, V.: supplicia.—Of intellectual qualities, subtle, acute, penetrating, sagacious, shrewd: animus: ingenium: memoria, ready. — Of moral qualities, active, ardent, eager, spirited, keen, brave, zealous: milites: in armis, V.: acerrimus armis, V.: acer equis, spirited charioteer, V. — Violent, hasty, quick, hot, passionate, fierce, severe: cupiditas: pater acerrimus, enraged, angry, T.: acres contra me: voltus in hostem, H.: virgines in iuvenes unguibus, H.: leo, N.—As subst: ridiculum acri fortius magnas secat res, more effectually than severity, H. — Fig.: prima coitiost acerruma, i. e. most critical, T.: amor gloriae, keen: pocula, excessive, H.: concursus, Cs.: fuga, impetuous, V.: (vos) rapit vis acrior, an irresistible impulse, H.: regno Arsacis acrior est Germanorum libertas, more formidable, Ta.* * *Imaple tree; wood of the maple tree; mapleIIacris -e, acrior -or -us, acerrimus -a -um ADJsharp, bitter, pointed, piercing, shrill; sagacious, keen; severe, vigorous
См. также в других словарях:
look — look … Dictionnaire des rimes
look — /look/, v.i. 1. to turn one s eyes toward something or in some direction in order to see: He looked toward the western horizon and saw the returning planes. 2. to glance or gaze in a manner specified: to look questioningly at a person. 3. to use… … Universalium
Look — (l[oo^]k), v. i. [imp. & p. p. {Looked}; p. pr. & vb. n. {Looking}.] [OE. loken, AS. l[=o]cian; akin to G. lugen, OHG. luog[=e]n.] 1. To direct the eyes for the purpose of seeing something; to direct the eyes toward an object; to observe with the … The Collaborative International Dictionary of English
look — ► VERB 1) direct one s gaze in a specified direction. 2) have an outlook in a specified direction. 3) have the appearance or give the impression of being. ► NOUN 1) an act of looking. 2) an expression of a feeling or thought by looking at someone … English terms dictionary
look — [look] vi. [ME loken < OE locian, akin to OS lōkōn, OHG luogēn (Ger dial. lugen), to spy after, look for] 1. to make use of the sense of sight; see 2. a) to direct one s eyes in order to see b) to direct one s attention mentally upon something … English World dictionary
Look — ist ein Begriff/Wort aus der englischen Sprache, das sowohl als Verb als auch Hauptwort vielfältige Bedeutung haben kann: als Anglizismus, wird Look vor allem als Synonym im Sinne von Aussehen bzw. Stil verwendet, z. B.: Afro Look, wilde… … Deutsch Wikipedia
look — [ luk ] n. m. • 1977; mot angl. « aspect, allure » ♦ Anglic. Aspect physique (style vestimentaire, coiffure...) volontairement étudié, caractéristique d une mode. Il a un drôle de look. ⇒ allure, genre. Un look d enfer. Changer de look. ♢ Image… … Encyclopédie Universelle
Look-in — was a long running children s magazine centered around ITV s television programmes in the UK, and subtitled The Junior TV Times . It ran from January 9, 1971 to 12 March 1994 [ [http://www.geocities.com/juniortvtimes2006/94No10/1994 no10 pg01… … Wikipedia
look — 1. non standard uses. There are various idiomatic uses of look that are confined to particular parts of the English speaking world and are not part of standard English: for example look you as a way of attracting attention, found in Shakespeare • … Modern English usage
LOOK — LOOK, established in Nevers, France in 1951, was originally a ski equipment manufacturer. The company produced bindings both under its own name and under other brands such as Rossignol and Dynastar. The partnership with Rossignol (which later… … Wikipedia
Look — [lʊk], der; s, s: (besonders in Bezug auf Mode) bestimmter Stil: einen sportlichen Look bevorzugen; einen neuen Look kreieren. Syn.: ↑ Aussehen, ↑ Note, ↑ Optik. Zus.: Astronautenlook, Gammellook, Safarilook, Schlabberlook, Trachtenlook. * * *… … Universal-Lexikon