Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

household

  • 1 Lares et penates

    Latin Quotes (Latin to English) > Lares et penates

  • 2 familia

        familia ae (with pater, mater, filius, the old gen. familias is freq.), f    [famulus], the slaves in a household, a household establishment, family servants, domestics: familia, quae constet ex servis pluribus: emere familiam a Catone: armare familiam, Cs.: Aesopus domino solus cum esset familia, his one servant, Ph.: Martis, serfs of the temple: omnem suam familiam undique cogere, vassals, Cs.— An estate, family property, fortune: herciscundae familiae causam agere: decem dierum vix mihi est familiā, means of support, T.— A household, family; genit. (familias or familiae), with pater, mater, or filia: pater familias, head of a family, householder: sicut unus pater familias loquor, as a plain citizen: pater familiae, Cs.: pauci milites patresque familiae, Cs.: patres familias, qui liberos habent, etc.: patres familiarum: mater familias, a matron, mistress of a household: mater familiae, L.: matres familiae, Cs.: matribus familias vim attulisse: matres familiarum, S.: filii familiarum, minors, sons in tutelage, S.— A family, family connection, kindred (as part of a gens): tanta, T.: nobilissima: familiam dedecoras, T.: dedecus familiae: primus in eam familiam attulit consulatum: familiā prope exstinctā, S.— A family, the members of a household: Philippi domūs et familiae inimicissimi, N.— A company, sect, school, troop: singulae familiae litem tibi intenderent: tota Peripateticorum: familiae dissentientes inter se: gladiatoriae, S.: Lucius familiam ducit, is first: familiam ducit in iure civili, stands highest.
    * * *
    household; household of slaves; family; clan; religious community (Ecc)

    Latin-English dictionary > familia

  • 3 domesticus

        domesticus adj.    [domus], of the house: parietes: vestitus, to wear in the house: tempus, spent at home: domesticus otior, i. e. at home, H. — Of the family, domestic, familiar, household: homo: lectus: cum Metellis usus: clades, L.: iudicium, of their own families, Cs.: foedus, family alliance, L.— Plur m. as subst, the members of a family, inmates of a household: Antoni: inter domesticos infida omnia, L.— Domestic, native, private, internal: opes, Cs.: forenses domesticaeque res: bellum, civil, Cs.: malum: facta celebrare, of their own country, H.—Plur. as subst: alienigenas domesticis anteferre. — Proper, personal, one's own: ipsorum incommodum: periculum: Furiae, in himself.
    * * *
    I
    domestica, domesticum ADJ
    domestic, of the house; familiar, native; civil, private, personal
    II III
    domestics (pl.), those of the household

    Latin-English dictionary > domesticus

  • 4 domus

        domus gen. ūs or (older) ī, locat. domī, rarely domō, domuī; dat. domuī or domō; abl. domō, rarely domū; plur nom. domūs; gen. (rare) domōrum or domuum; dat. and abl. domibus, f    [1 DOM-], a house, dwelling-house, building, mansion, palace: Caesaris: te pater domu suā eiecit: theatrum coniunctum domui, Cs.: Ponendae domo area, H.: paries domui communis utrique, O.: tecta domorum, V.: ad praetoris domum ferre: in domos atque in tecta refugiebant, L.: ex illā domo emigrabat: in domo suā facere mysteria, N.— A home, dwelling, abode, residence: una domus erat: cum Romae domus eius, uxor, liberi essent: adulescentiae prima: in privatā domo furtum.— In gen., a building, edifice, structure, abode (poet.): labor ille domūs, the Labyrinth, V.: Ostia domūs, grotto, V.: aperite domos, caves (of the winds), O.: silex... nidis domus opportuna, site, V.: animae novis domibus vivunt, i. e. bodies, O.— A household, family, house: unast domus, T.: domus te nostra tota salutat: felix: in singulis domibus factiones, Cs.: multae lugubres domūs, L.: Tota domus duo sunt, O.: Stat fortuna domūs, V.: Cecropia, H.— Adverbial uses, locat., domi, at home, in the house: Nuptias domi adparari, T.: includit se: manet: apud me ponere: Est mihi pater, V.: domi suae deversari: id domi tuae est: domi Caesaris deprehensus.—Form domo (rare): domo se tenuit, N.— Acc, home, homewards, to the house: Abi domum, T.: viros domum venisse: domum reditus erat eius modi: Ite domum saturae, V.: domum meam venire: nuntiat domum fili: cum omnes domos omnium concursent: ut suas quisque abirent domos, L.— Abl, from home, out of the house: me in Capitolium domo ferre: exire domo meā.— Fig., a native country, own city, home, abode: hic quaerite Troiam, Hic domus est vobis, V.: Hic domus, haec patria est, V.—Of a school or sect: remigrare in domum veterem: plurimum domi atque in reliquā Galliā posse, Cs.: homo virtute domi suae princeps: belli domique, in war and peace, S.: domi militiaeque, at home and in the field: nullum factum aut militiae aut domi: imperia domum ad senatum renuntiare: (reditus) prius in Galliam quam domum: (Galli) ut domo Emigrent, Cs.: legatus domo missus: Qui genus? unde domo? V.: Domi habuit unde disceret, at hand, T.: id quidem domi est.
    * * *
    I
    house, building; home, household; (N 4 1, older N 2 1)
    II
    house, building; home, household; (N 4 1, older N 2 1)

    Latin-English dictionary > domus

  • 5 familiāris

        familiāris e, adj. with comp. and sup.    [familia], of a house, of a household, belonging to a family, household, domestic, private: res familiares: suam rem familiarem auxisse, his estate, Cs.: copiae, L.: funus: parricidium, i. e. committed on a member of the same family: Lar.— Plur m. as subst: quidam familiarium, of the slaves, L.— Familiar, intimate, friendly: videmus Papum Luscino familiarem fuisse, etc.: amicitia, S.: voltus ille: conloquium, L.: iura, rights of intimacy, L.: familiarior nobis propter, etc.: homo amantissimus familiarissimus.—As subst m., a friend, intimate acquaintance, companion: est ex meis intimis familiaribus: familiarem suum conloquitur, Cs.: familiarissimi eius.—In augury, one's own (of those parts of the victim which related to the party offering): (haruspices) fissum familiare tractant: ostentum, L.
    * * *
    I
    member of household (family/servant/esp. slave); familiar acquaintance/friend
    II
    familiaris, familiare ADJ
    domestic; of family; intimate; (familiaris res = one's property or fortune)

    Latin-English dictionary > familiāris

  • 6 domestici

    dŏmestĭcus, a, um, adj. [domus], of or belonging to the house.
    I.
    Lit. (very rare):

    dico intra domesticos parietes,

    Cic. Deiot. 2, 5:

    vestis,

    a garment to wear in the house, id. Fin. 2, 24; Suet. Aug. 73 al.:

    domesticus otior,

    i. e. at home, Hor. S. 1, 6, 128.—Far more freq. and class.,
    II.
    Transf., of or belonging to one's family; domestic, familiar, household.
    A.
    In gen.
    1.
    Adj.: in luctu domestico. Cic. Vatin. 13; cf. Ov. M. 13, 578:

    maeror,

    Suet. Calig. 5: domesticis praeceptis ernditus. Cic. Rep. 1, 22 fin.; cf.: usus et consuetudo cum ali [p. 608] quo, id. Rosc. Am. 6; so,

    usus,

    Quint. 4 prooem. § 1; cf. Ov. P. 4, 3, 15:

    homo prope domesticus,

    Cic. Fam. 7, 14; cf.

    praedones (with hospites and amici),

    id. Rosc. Am. 6:

    mala,

    id. Sest. 45, 97; cf.

    clades (with avunculus absumptus),

    Liv. 9, 17, 17:

    exempla,

    id. 37, 25; Quint. 9, 3, 73:

    religio,

    Suet. Claud. 12:

    convivium,

    id. ib. 44:

    ecclesia,

    the church in the house, Vulg. 1 Cor. 16, 19. —
    2.
    Subst.: dŏmestĭci, ōrum, m., the members of a family, inmates of a household, Cic. Rab. Post. 2, 4; Liv. 1, 42; Suet. Aug. 89; 78; Vulg. 2 Reg. 16, 2 al.—Also, family domestics, household slaves, Suet. Oth. 10; and for the escort, retinue of a person, Cod. Th. 1, 12, 3; Cod. Just. 12, 7; cf.

    milites,

    i. e. body-guard, Vop. Numer. 13.—
    B.
    In partic.
    1.
    Opp. to what is foreign or public, domestic, native; private, internal:

    copiae rei frumentariae,

    Caes. B. G. 2, 10, 4:

    si superavissent vel domesticis opibus vel externis auxiliis,

    id. B. C. 2, 5 fin.; cf.:

    externa lubentius in tali re quam domestica recordor,

    Cic. Off. 2, 8:

    non esse transmarinis nec importatis artibus eruditus, sed genuinis domesticisque virtutibus,

    id. Rep. 2, 15 fin.; cf.

    mos (opp. adventicia doctrina),

    id. ib. 3, 3 Mos.:

    insolens domesticarum rerum fastidium,

    id. Fin. 1, 3 fin.:

    alienigenas domesticis anteferre,

    id. Font. 10 fin.:

    bellum,

    intestine, civil war, Caes. B. G. 5, 9, 4; cf.

    hostes,

    Cic. Vatin. 10, 25:

    insidiae (with intestinum scelus),

    id. Fam. 5, 2; cf.:

    et intestinum malum,

    id. Verr. 2, 1, 15:

    ac vernaculum crimen (opp. Romam de provincia apportatum),

    id. ib. 2, 3, 61:

    facta celebrare,

    i. e. of their own country, Hor. A. P. 287 et saep.:

    res domesticas ac familiares (opp. rem publicam),

    Cic. Tusc. 1, 1, 2; cf.:

    domestica et publica,

    id. Fam. 5, 13, 4; Liv. 1, 1 fin.:

    ut vestitum, sic sententiam habeas aliam domesticam, aliam forensem,

    Cic. Fin. 2, 24; cf. id. Or. 43 fin.:

    foris claros domestica destruebat infamia,

    Plin. Pan. 83, 4:

    in rebus privatis ac domesticis,

    Quint. 2, 21, 4 et saep.—
    2.
    (Like the Gr. oikeios) = proprius, proper, personal, one's own (opp. alienus):

    si ex ipsorum domestico incommodo nullus dolor insideret, etc., ex domestico judicio atque animi conscientia,

    Caes. B. C. 3, 60, 2; Cic. Div. in Caecil. 10, 31; id. Verr. 2, 3, 41, § 95; id. de Or. 2, 9, 38; id. Or. 38, 132; cf.:

    Furiae, i. e. in his own heart,

    id. Rosc. Am. 24, 67. — Adv.: dŏmestĭce, at home, privately (late Lat.):

    et secrete,

    Tert. Pall. 4:

    confectus libellus,

    Symm. Ep. 10, 36 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > domestici

  • 7 domesticus

    dŏmestĭcus, a, um, adj. [domus], of or belonging to the house.
    I.
    Lit. (very rare):

    dico intra domesticos parietes,

    Cic. Deiot. 2, 5:

    vestis,

    a garment to wear in the house, id. Fin. 2, 24; Suet. Aug. 73 al.:

    domesticus otior,

    i. e. at home, Hor. S. 1, 6, 128.—Far more freq. and class.,
    II.
    Transf., of or belonging to one's family; domestic, familiar, household.
    A.
    In gen.
    1.
    Adj.: in luctu domestico. Cic. Vatin. 13; cf. Ov. M. 13, 578:

    maeror,

    Suet. Calig. 5: domesticis praeceptis ernditus. Cic. Rep. 1, 22 fin.; cf.: usus et consuetudo cum ali [p. 608] quo, id. Rosc. Am. 6; so,

    usus,

    Quint. 4 prooem. § 1; cf. Ov. P. 4, 3, 15:

    homo prope domesticus,

    Cic. Fam. 7, 14; cf.

    praedones (with hospites and amici),

    id. Rosc. Am. 6:

    mala,

    id. Sest. 45, 97; cf.

    clades (with avunculus absumptus),

    Liv. 9, 17, 17:

    exempla,

    id. 37, 25; Quint. 9, 3, 73:

    religio,

    Suet. Claud. 12:

    convivium,

    id. ib. 44:

    ecclesia,

    the church in the house, Vulg. 1 Cor. 16, 19. —
    2.
    Subst.: dŏmestĭci, ōrum, m., the members of a family, inmates of a household, Cic. Rab. Post. 2, 4; Liv. 1, 42; Suet. Aug. 89; 78; Vulg. 2 Reg. 16, 2 al.—Also, family domestics, household slaves, Suet. Oth. 10; and for the escort, retinue of a person, Cod. Th. 1, 12, 3; Cod. Just. 12, 7; cf.

    milites,

    i. e. body-guard, Vop. Numer. 13.—
    B.
    In partic.
    1.
    Opp. to what is foreign or public, domestic, native; private, internal:

    copiae rei frumentariae,

    Caes. B. G. 2, 10, 4:

    si superavissent vel domesticis opibus vel externis auxiliis,

    id. B. C. 2, 5 fin.; cf.:

    externa lubentius in tali re quam domestica recordor,

    Cic. Off. 2, 8:

    non esse transmarinis nec importatis artibus eruditus, sed genuinis domesticisque virtutibus,

    id. Rep. 2, 15 fin.; cf.

    mos (opp. adventicia doctrina),

    id. ib. 3, 3 Mos.:

    insolens domesticarum rerum fastidium,

    id. Fin. 1, 3 fin.:

    alienigenas domesticis anteferre,

    id. Font. 10 fin.:

    bellum,

    intestine, civil war, Caes. B. G. 5, 9, 4; cf.

    hostes,

    Cic. Vatin. 10, 25:

    insidiae (with intestinum scelus),

    id. Fam. 5, 2; cf.:

    et intestinum malum,

    id. Verr. 2, 1, 15:

    ac vernaculum crimen (opp. Romam de provincia apportatum),

    id. ib. 2, 3, 61:

    facta celebrare,

    i. e. of their own country, Hor. A. P. 287 et saep.:

    res domesticas ac familiares (opp. rem publicam),

    Cic. Tusc. 1, 1, 2; cf.:

    domestica et publica,

    id. Fam. 5, 13, 4; Liv. 1, 1 fin.:

    ut vestitum, sic sententiam habeas aliam domesticam, aliam forensem,

    Cic. Fin. 2, 24; cf. id. Or. 43 fin.:

    foris claros domestica destruebat infamia,

    Plin. Pan. 83, 4:

    in rebus privatis ac domesticis,

    Quint. 2, 21, 4 et saep.—
    2.
    (Like the Gr. oikeios) = proprius, proper, personal, one's own (opp. alienus):

    si ex ipsorum domestico incommodo nullus dolor insideret, etc., ex domestico judicio atque animi conscientia,

    Caes. B. C. 3, 60, 2; Cic. Div. in Caecil. 10, 31; id. Verr. 2, 3, 41, § 95; id. de Or. 2, 9, 38; id. Or. 38, 132; cf.:

    Furiae, i. e. in his own heart,

    id. Rosc. Am. 24, 67. — Adv.: dŏmestĭce, at home, privately (late Lat.):

    et secrete,

    Tert. Pall. 4:

    confectus libellus,

    Symm. Ep. 10, 36 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > domesticus

  • 8 familia

    fămĭlĭa, ae (with pater, mater, filius, and filia, the class. gen. sing. is usually in the archaic form familias; familiae also occurs, v. infra; gen.:

    familiai,

    Plaut. Am. 1, 1, 203; with the plur. of these words both the sing. and plur. of familia are used:

    patres familias, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 15, 43; id. Verr. 2, 3, 51, § 120 al.:

    patres familiarum,

    Cic. Att. 7, 14, 2; Sall. C. 43, 2; 51, 9, v. infra II. A. b.—On the form patribus familiis for familiae, patrum familiarum, etc., Cic. Verr. 2, 3, 79, § 183; id. Rosc. Am. 16, 48, v. Neue, Formenl. 1, p. 7), f. [famulus], the slaves in a household, a household establishment, family servants, domestics (not = family, i. e. wife and children, domus, or mei, tui, sui, etc., but v. II. A. 3 infra):

    nescio quid male factum a nostra hic familia est... ita senex talos elidi jussit conservis meis,

    Plaut. Mil. 2, 2, 11; 17; id. Trin. 2, 1, 28; id. Am. 4, 3, 10:

    neque enim dubium est, quin, si ad rem judicandum verbo ducimur, non re, familiam intelligamus, quae constet ex servis pluribus, quin unus homo familia non sit: verbum certe hoc non modo postulat, sed etiam cogit,

    Cic. Caecin. 19, 55; cf. Dig. 50, 16, 40, § 3; App. Mag. p. 304:

    vilicus familiam exerceat,

    Cato, R. R. 5, 2:

    familiae male ne sit,

    id. ib.:

    te familiae interdicere, ut uni dicto audiens esset,

    Cic. Rep. 1, 39:

    qui emeret eam familiam a Catone,

    id. Q. Fr. 2, 6, 5:

    cum insimularetur familia societatis ejus,

    id. Brut. 22, 85:

    conjugum et liberorum et familiarum suarum causa,

    id. N. D. 2, 63, 157:

    Petreius armat familiam,

    Caes. B. C. 1, 75, 2: alienae se familiae venali immiscuisse, Quint. 7, 2, 26:

    Aesopus domino solus cum esset familia,

    formed the entire establishment, Phaedr. 3, 19, 1.—Of the serfs belonging to a temple:

    illi Larini in Martis familia numerantur,

    Cic. Clu. 15, 43; cf. of the serfs, vassals of Orgetorix:

    die constituta causae dictionis Orgetorix ad judicium omnem suam familiam, ad hominum milia decem undique coëgit,

    Caes. B. G. 1, 4, 2.
    II.
    Transf.
    A.
    With the idea of house predominating.
    1.
    In gen., a house and all belonging to it, a family estate, family property, fortune: familiae appellatio varie accepta est: nam et in res et in personas deducitur;

    in res, ut puta in lege XII. tab. his verbis: AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO,

    Dig. 50, 16, 195; so,

    SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Legg. Mosaic. et Roman. tit. 16, § 4 (cf. agnatus): idcirco qui, quibus verbis erctum cieri oporteat, nesciat, idem erciscundae familiae causam agere non possit,

    Cic. de Or. 1, 56, 237; so,

    arbitrum familiae erciscundae postulavit,

    id. Caecin. 7, 19; cf.:

    familiae erciscundae,

    Dig. 10, tit. 2:

    decem dierum vix mihi est familia,

    means of support, Ter. Heaut. 5, 1, 36 Ruhnk.—
    b.
    Paterfamilias, materfamilias, etc., or paterfamiliae, materfamiliae, filiusfamilias, etc. (also written separately: pater familiae, mater familiae, etc.), the master of a house in respect to ownership, the proprietor of an estate, head of a family; the mistress of a house, matron; a son or daughter under the father's power, a minor: paterfamilias appellatur, qui in domo dominium habet, recteque hoc nomine appellatur, quamvis filium non habeat;

    non enim solam personam ejus, sed et jus demonstramus. Denique et pupillum patremfamilias appellamus,

    Dig. 50, 16, 195; cf. Sandars ad Just. Inst. 1, 8 prooem.—
    (α).
    Form familias:

    paterfamilias ubi ad villam venit,

    Cato, R. R. 2, 1:

    paterfamilias,

    Cic. Quint. 3, 11; id. Fragm. ap. Non. 497, 19 (Rep. 5, 3 ed. Mos.); Sen. Ben. 4, 27 fin.; Nep. Att. 4; 13 al.; cf., in gen., of a plain, ordinary citizen:

    sicut unus paterfamilias his de rebus loquor,

    id. de Or. 1, 29, 132; 1, 34, 159.—In plur.:

    patresfamilias, qui liberos habent, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 15, 43; 16, 48; id. Verr. 2, 3, 79, § 183 al.:

    (Demaratus) cum de matrefamilias Tarquiniensi duo filios procreavisset,

    Cic. Rep. 2, 19:

    materfamilias,

    id. Cael. 13, 32: id. Top. 3, 14; Dig. 50, 16, 46 al.—In plur.:

    uxoris duae formae: una matrumfamilias, etc.,

    Cic. Top. 3, 14; id. Fam. 5, 10, 1; id. Verr. 2, 1, 24, § 62 al.—

    In an inverted order: familias matres,

    Arn. 4, 152:

    illum filium familias patre parco ac tenaci habere tuis copiis devinctum non potes,

    Cic. Cael. 15, 36:

    filiusfamilias,

    Dig. 14, 6, 1 sq. al.:

    tu filiafamilias locupletibus filiis ultro contulisti,

    Sen. Cons. ad Helv. 14.—
    (β).
    Form familiae:

    ex Amerina disciplina patrisfamiliae rusticani,

    Cic. Rosc. Am. 41, 120; so,

    pater familiae,

    Caes. B. G. 6, 19, 3; Liv. 1, 45, 4; Sen. Ep. 47 med.; Tac. Or. 22 al.: familiae mater, Enn. ap. Fest. p. 258 Müll.—In plur.:

    pauci milites patresque familiae,

    Caes. B. C. 2, 44, 1; Gracch. ap. Charis. p. 83 P.: Liv. 5, 30 fin.:

    matrem familiae tuam purpureum amiculum habere non sines?

    Liv. 34, 7, 3:

    mater familiae,

    id. 39, 53, 3; Tert. Verg. Vel. 11.— In plur.: matresfamiliae, Varr. ap. Charis. p. 83 P.; Caes. B. G. 1, 50, 4; 7, 26, 3; 7, 47, 5; id. B. C. 2, 4, 3.—
    (γ).
    In gen. plur.: civium Romanorum quidam sunt patresfamiliarum, alii filiifamiliarum, quaedam matresfamiliarum, quaedam filiaefamiliarum. Patresfamiliarum sunt, qui sunt suae potestatis, sive puberes sive impuberes;

    simili modo matresfamiliarum, filii vero et filiaefamiliarum, qui sunt in aliena potestate,

    Dig. 1, 6, 4: patresfamiliarum, Sisenn. ap. Varr. L. L. 8, § 73 Müll.; Suet. Calig. 26 fin.:

    matresfamiliarum,

    Sall. C. 51, 9:

    filiifamiliarum,

    id. ib. 43, 2; Tac. A. 3, 8; 11, 13:

    filiaefamiliarum,

    Dig. 14, 6, 9, § 2:

    patrumfamiliarum,

    ib. 50, 16, 195.—
    2.
    In respect to relationship, a family, as part of a gens:

    addere nostrae lepidam famam familiae,

    Plaut. Trin. 2, 2, 98:

    sororem despondere in fortem familiam,

    id. ib. 5, 2, 9: item appellatur familia plurium personarum, quae ab ejusdem ultimi genitoris sanguine proficiscuntur, sicuti dicimus familiam Juliam. Mulier autem familiae [p. 724] suae et caput et finis est, Dig. 50, 16, 195 fin.:

    qua in familia laus aliqua forte floruerit, hanc fere, qui sunt ejusdem stirpis, cupidissime persequuntur,

    Cic. Rab. Post. 1, 2: EX EA FAMILIA... IN EAM FAMILIAM, Fragm. XII. Tab. ap. Dig. 50, 16, 195:

    commune dedecus familiae, cognationis, nominis,

    Cic. Clu. 6, 16:

    Laeliorum et Muciorum familiae,

    id. Brut. 72, 252; id. Off. 2, 12 fin.:

    nobilissima in familia natus,

    id. Rep. 1, 19:

    ex familia vetere et illustri,

    id. Mur. 8, 17:

    primus in eam familiam attulit consulatum,

    id. Phil. 9, 2, 4:

    hospes familiae vestrae,

    id. Lael. 11, 37:

    Sulla gentis patriciae nobilis fuit, familia prope jam exstincta majorum ignavia,

    Sall. J. 95, 3 et saep.—
    b.
    Transf.:

    libros, qui falso viderentur inscripti, tamquam subditicios, summovere familiā, permiserunt sibi,

    Quint. 1, 4, 3.—
    3.
    In gen., a family, the members of a household, = domus (rare):

    salutem dicit Toxilo Timarchides et familiae omni,

    Plaut. Pers. 4, 3, 32:

    si haec non nubat, fame familia pereat,

    id. Cist. 1, 1, 46:

    ne pateretur Philippi domus et familiae inimicissimos stirpem interimere,

    Nep. Eum. 6, 3.—
    B.
    A company, sect, school, troop (rare but class.):

    cum universi in te impetum fecissent, tum singulae familiae litem tibi intenderent,

    Cic. de Or. 1, 10 42:

    familia tota Peripateticorum,

    id. Div. 2, 1, 3; cf.:

    Aristoteles, Xenocrates, tota illa familia,

    id. Fin. 4, 18, 49:

    familiae dissentientes inter se,

    id. de Or. 3, 16, 21:

    familia gladiatorum... familia Fausti,

    id. Sull. 19, 54:

    lanistarum,

    Suet. Aug. 42: tironum, a company of young soldiers, Cod. Th. 10, 1; Amm. 20, 4 med.—A troop or company of players, Plaut. Men. prol. 74.—
    2.
    Ducere familiam, in gen., to lead a company, i. e. to be at the head, be the first:

    Lucius quidem, frater ejus, familiam ducit,

    Cic. Phil. 5, 11, 30; cf.:

    accedit etiam, quod familiam ducit in jure civili, singularis memoria summa scientia,

    id. Fam. 7, 5, 3:

    gravissima illa vestra sententia, quae familiam ducit,

    id. Fin. 4, 16, 45.

    Lewis & Short latin dictionary > familia

  • 9 familiaris

    fămĭlĭāris, e ( abl. sing. regularly familiari; familiare, Varr. and P. Rutil. ap. Charis. p. 105 P.), adj. [familia].
    I.
    Of or belonging to servants (rare; only as subst.): fămĭlĭāris, is, m., a servant:

    majores nostri servos (quod etiam in mimis adhuc durat) familiares appellaverunt,

    Sen. Ep. 47 med.:

    hujus familiae familiarem,

    Plaut. Am. 1, 1, 203; id. Ep. 1, 1, 2.—
    II.
    Of or belonging to a house, household, or family; household, domestic, family, private (freq. and class.):

    fundus,

    Plaut. As. 5, 2, 24; cf.

    focus,

    Col. 11, 1, 19:

    filius,

    Plaut. Capt. 2, 2, 23:

    negotiis familiaribus impediti,

    Auct. Her. 1, 1, 1; cf.:

    res domesticae ac familiares,

    Cic. Tusc. 1, 1, 2; so,

    res,

    the household, family affairs, property, Plaut. Stich. 1, 2, 88; Caes. B. G. 1, 18, 4; Quint. 12, 1, 6; 12, 7, 9:

    ab domo ab re familiari, diutius abesse,

    Liv. 5, 4, 6 al.; cf.

    copiae,

    Liv. 2, 16, 7:

    pecuniae,

    Tac. A. 4, 15:

    rationes,

    id. ib. 6, 16:

    curae,

    id. ib. 11, 7:

    referam nunc interiorem ac familiarem ejus vitam,

    Suet. Aug. 61:

    vita,

    Plaut. Pers. 1, 3, 46:

    quis umquam in luctu domestico, quis in funere familiari cenavit cum toga pulla?

    Cic. Vatin. 13, 31: parricidium, i. e. committed on a member of the same family, Att. ap. Cic. N. D. 3, 26, 67:

    maeror,

    a family grief, Plaut. Cist. 4, 2, 60:

    Lar,

    Cic. Quint. 27, 85; id. Verr. 2, 3, 11, § 27; id. Rep. 5, 5 Mos. N. cr., v. Lar; cf.:

    numen Minerva,

    Quint. 10, 1, 91.—
    B.
    Transf.
    1.
    Familiar, intimate, friendly, and (more freq.) subst., a familiar acquaintance, friend (syn.: amicus, familiaris, intimus, necessarius).
    (α).
    With substt.:

    videmus Papum Aemilium C. Luscino familiarem fuisse, etc.,

    Cic. Lael. 11, 39:

    biduo factus est mihi familiaris,

    id. Fam. 3, 1, 2; id. Phil. 2, 32, 78; id. Rep. 2, 20; cf. id. Fam. 7, 8, 1:

    amici,

    Plin. Ep. 9, 34, 1; 9, 37, 1:

    sermones,

    Cic. Off. 2, 11, 39; id. Fam. 15, 15, 1; id. Att. 1, 9, 1; cf.

    epistolae,

    Quint. 1, 1, 29:

    minus familiari vultu respexisse,

    friendly, Suet. Caes. 78:

    voltus ille,

    Cic. Att. 1, 11, 1:

    colloquium,

    Liv. 25, 18, 5:

    jam inde a puero in omnia familiaria jura assuetus,

    the rights of intimacy, id. 24, 5, 9:

    voluntas,

    Sen. Ben. 6, 16, 1; cf.:

    vox auribus meis familiaris,

    Petr. 100:

    familiaribus magis ei aetati exemplis,

    Quint. 5, 10, 96:

    exempla,

    id. 7, 2, 17; 9, 4, 44:

    verba regionibus quibusdam magis familiaria,

    id. 8, 2, 13:

    litterae,

    Suet. Tib. 62.— Comp.:

    qui familiarior nobis propter scriptorum multitudinem est,

    Cic. de Or. 3, 19, 71:

    aditus in domum,

    Liv. 24, 5, 7:

    frater ei (with carior),

    Nep. Att. 16, 2:

    quo boves familiariores bubulco fiant,

    Col. 6, 2, 6:

    color argenti militaribus signis,

    Plin. 33, 3, 19, § 58. — Sup.:

    homo amantissimus familiarissimus, conjunctissimus officiis,

    Cic. Sull. 20, 57; cf. id. Att. 16, 16, F. 17:

    luna terris familiarissimum sidus,

    Plin. 2, 9, 6, § 41; 16, 18, 30, § 75; 16, 31, 57, § 131.—
    (β).
    Absol.:

    est ex meis domesticis atque intimis familiaribus,

    Cic. Fam. 3, 1, 3:

    familiaris meus,

    id. Lael. 24, 89:

    per C. Valerium Procillum familiarem suum cum eo colloquitur,

    Caes. B. G. 1, 19, 3:

    Caelii,

    Cic. Cael. 25, 61:

    pauci familiares,

    id. Lael. 1, 2.— Sup.:

    quod M. Aemulius unus est ex meis familiarissimis atque intimis maxime necessarius,

    Cic. Fam. 13, 27, 2; cf.:

    intimus, proximus, familiarissimus quisque,

    id. Q. Fr. 1, 4, 1:

    familiarissimus meus,

    id. Fam. 13, 13, 1:

    familiarissimi ejus,

    id. Rep. 1, 9.—
    2.
    Of or belonging to one's self, to one's own people or country (cf. domesticus); only in the lang. of the haruspices, of those parts of the animal which related to the party that sacrificed (opp. hostilis):

    (haruspices) fissum familiare et vitale tractant,

    Cic. Div. 2, 13, 32; cf.:

    Decio caput jecinoris a familiari parte caesum haruspex dicitur ostendisse,

    Liv. 8, 9, 1; cf.:

    mater procurans familiare ostentum,

    Liv. 26, 6, 14.—
    3.
    Familiar, customary, habitual:

    mihi familiare est omnes cogitationes meas tecum communicare,

    Plin. Ep. 4, 24, 7; 2, 5, 10:

    familiare est hominibus omnia sibi ignoscere,

    Vell. 2, 30, 3:

    fuisse statuariam artem familiarem Italiae quoque indicant,

    Plin. 34, 7, 16, § 33; 35, 7, 31, § 49.—
    4.
    Fitting, appropriate, adapted:

    quae peregrina... transferuntur, minus sunt familiaria nostro solo quam vernacula,

    Col. 3, 4, 1:

    familiarissimum hoc platanis,

    Plin. 16, 31, 57, § 131:

    hipposelinum sabulosis familiarissimum,

    id. 19, 8, 48, § 163.—Hence, fămĭlĭārĭter, adv.
    * 1.
    By families:

    agros in montibus Romani acceperunt familiariter,

    Front. de Colon. p. 119 Goes.—
    2.
    Familiarly, intimately, on friendly terms (freq. and class.):

    hominem ignotum compellare familiariter,

    Plaut. Men. 2, 3, 23; cf.:

    nimium familiariter Me attrectas,

    id. Rud. 2, 4, 6; id. Ep. 1, 1, 2:

    nihil turpius quam cum eo bellum gerere, quicum familiariter vixeris,

    Cic. Lael. 21, 77:

    familiariter amicus,

    Quint. 1, 2, 15:

    amatum a me,

    id. 10, 3, 12:

    dilectus,

    Plin. Ep. 9, 19, 5 et saep.:

    loqui,

    Cic. Div. in Caecil. 12, 37:

    scribere,

    id. Att. 9, 4, 1: nosse causas, i. e. to be familiarly or intimately, accurately acquainted with, Quint. 6, 4, 8; 5, 7, 7:

    quod ex longinquo petitur, parum familiariter nostro solo venit,

    i. e. suitable, adapted, Col. Arb. 1, 3.— Comp.:

    licentius, liberius, familiarius cum domina vivere,

    Cic. Cael. 23, 57:

    factum,

    id. de Or. 2, 3, 14; Quint. 2, 7, 3.— Sup.:

    cum Verre familiarissime et amicissime vivere,

    Cic. Div. in Caecil. 9, 29; Nep. Ages. 1, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > familiaris

  • 10 aulicus

        aulicus ī, m    [aula], a courtier.—Plur., N.
    * * *
    I
    aulica, aulicum ADJ
    of/pertaining to the pipe/flute
    II
    aulica, aulicum ADJ
    of/belonging to the imperial/a prince's household; princely
    III
    courtier (of the imperial/a prince's household)

    Latin-English dictionary > aulicus

  • 11 cella

        cella ae, f    [2 CAL-], a place of concealment, store-room, cell, granary: penaria: Falernae, V.: avitae, H.—Hence, aliquid in cellam dare, to furnish household stores: cellae nomine, as household supplies.—A chamber, closet, cabinet, hut, cot: me in cellam concludam, T.: servorum in cellis lecti: angustis eiecta cadavera cellis, mean abodes, H.— Plur, the cells (of bees), V. — A sanctuary (of a temple), shrine (where the image stood): Concordiae.— An oil-press: Venafri, H.
    * * *
    storeroom, (wine) cellar, larder; temple chamber, sanctuary; room, garret; pen; cell; monastery

    Latin-English dictionary > cella

  • 12 Lār

        Lār Laris, m plur. Larēs, um, rarely ium (L.)    [LAS-].    I. Plur, the gods of places, protecting deities, Lares (local tutelar deities): praestites, guardian gods of the city, O.: permarini, tutelar deities of the sea, L.—Esp., the household gods, guardians of the house, domestic deities, Lares: aedes Larum: immolet porcum Laribus, H.: Laribus tuum miscet numen, H.—    II. Sing. and plur., a hearth, house, dwelling, household, family, abode: ante suos Lares familiarīs, at his very hearth: Lar familiaris, C., S.: mutare Lares, H.: avitus apto Cum lare fundus, H.: parvo sub lare, H.: deserere larem, O.: pelli lare, O.: avis in ramo tecta laremque parat, a home, O.
    * * *
    Lares; (usu. pl.); tutelary god/gods of home/hearth/crossroads; home/dwelling

    Latin-English dictionary > Lār

  • 13 pater

        pater tris, m    [1 PA-], a father, sire: Tuus hercle vero et animo et naturā pater, T.: patre certo nasci: captivā natus, patre nullo, matre servā, i. e. by an unknown father, L.—Of a fosterfather, T.—Poet.: Rexque patrem vicit, i. e. paternal love, O.—Rarely of animals: virque paterque gregis, O.—In the phrase, pater familias or pater familiae, the head of the household, father of a family, householder ; see familia.— Plur, fathers, forefathers, ancestors, progenitors: patrum nostrorum aetas: apud patres nostros.—As a title of reverence or respect: ipse pater Fulmina molitur dextrā, i. e. Jupiter, V.: Lemnius, i. e. Vulcan, V.: Lenaeus, i. e. Bacchus, V.: pater Silvane, H.: Tiberine, L.: pater Aeneas, V.: vel aetate vel curae similitudine patres adpellabantur (senatores), S.: patres ab honore appellati, L.: Zeno, pater Stoicorum: Herodotus historiae: cenae, host, H.: esuritionum (of a starving pauper), Ct.—In the phrase, pater patriae, father of his country: quem patrem patriae nominarant: Roma patrem patriae Ciceronem libera dixit, Iu.—For the phrase, pater patratus, see patratus.—For the phrase, patres conscripti, see conscriptus.
    * * *

    pater familias, patris familias -- head of family/household

    Latin-English dictionary > pater

  • 14 penus

        penus —, m f., or n    [PA-], a store of food, provision, victuals: in cellulam penum omnem congerebam, T.: est omne, quo vescuntur homines, penus: portet frumenta penusque, H.: longam penum struere, V.
    * * *
    I
    provisions, food; stock of a household; storeroom in temple of Vesta
    II
    provisions, food; stock of household; storeroom in temple of Vesta

    Latin-English dictionary > penus

  • 15 Vesta

        Vesta ae, f    [1 VAS-], daughter of Saturn and Ops, goddess of flocks and herds, and of the household; in her temple the Vestal virgins maintained a perpetual fire, C., L., V., H., O.: quo tempore Vesta Arsit, i. e. the temple of Vesta, O.: perfudit nectare Vestam, i. e. the fire, V.
    * * *
    Vesta; (goddess of flocks/herds and of hearth/household); (child of Saturn+Ops)

    Latin-English dictionary > Vesta

  • 16 domigena

    resident of a household; household retinue (pl.)

    Latin-English dictionary > domigena

  • 17 aedēs

        aedēs is, f
    * * *
    temple, shrine; tomb; apartment, room; house (pl.), abode, dwelling; household

    Latin-English dictionary > aedēs

  • 18 aedēs

        aedēs aedium, f    see aedis.
    * * *
    temple, shrine; tomb; apartment, room; house (pl.), abode, dwelling; household

    Latin-English dictionary > aedēs

  • 19 ātriēnsis

        ātriēnsis is, m    [atrium], a steward, chief servant.
    * * *
    steward; servant in charge of household administration, major-domo; house-slave

    Latin-English dictionary > ātriēnsis

  • 20 dēnicālis

        dēnicālis e, adj.    [de + nex], purifying from death: feriae, a service for purification, after a death in the household.
    * * *
    denicalis, denicale ADJ
    releasing from death; (days set aside for purification of family of deceased)

    Latin-English dictionary > dēnicālis

См. также в других словарях:

  • household — I (domestic) adjective at home, domesticus, domiciled, domiciliary, domiciliated, family, fond of home, having home interests, home, home loving, home owning, homemaking, housekeeping, in residence, lares, penates, pertaining to home, pertaining… …   Law dictionary

  • Household — House hold , a. Belonging to the house and family; domestic; as, household furniture; household affairs. [1913 Webster] {Household bread}, bread made in the house for common use; hence, bread that is not of the finest quality. [Obs.] {Household… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • household — [hous′hōld΄] n. [ME houshold: see HOUSE & HOLD1, n.] 1. the person or persons who live in one house, apartment, etc.; variously, one person or a group, esp. a family 2. the home and its affairs adj. 1. of a household or home; domestic …   English World dictionary

  • Household — House hold , n. 1. Those who dwell under the same roof and compose a family. [1913 Webster] And calls, without affecting airs, His household twice a day to prayers. Swift. [1913 Webster] 2. A line of ancestory; a race or house. [Obs.] Shak. [1913 …   The Collaborative International Dictionary of English

  • household — [adj] domestic domiciliary, everyday, family, home, homely, homey, ordinary, plain; concept 536 Ant. business, commercial, industrial household [n] domestic establishment family, family unit, folks, home, house, ménage; concepts 296,516 …   New thesaurus

  • household — late 14c., members of a family collectively (including servants), also furniture and articles belonging to a house, from HOUSE (Cf. house) (n.) + HOLD (Cf. hold). Related: Householder …   Etymology dictionary

  • household — ► NOUN ▪ a house and its occupants regarded as a unit. DERIVATIVES householder noun …   English terms dictionary

  • Household — The household is the basic unit of analysis in many social, microeconomic and government models. The term refers to all individuals who live in the same dwelling.Most economic models do not address whether the members of a household are a family… …   Wikipedia

  • household — ▪ I. household house‧hold 1 [ˈhaʊshəʊld ǁ hoʊld] adjective connected with looking after a house and the people in it: • retailers of furniture, carpets, and household goods • Video phones won t become a household appliance for a long time.   [m0] …   Financial and business terms

  • household — [[t]ha͟ʊshoʊld[/t]] ♦♦♦ households 1) N COUNT A household is all the people in a family or group who live together in a house. ...growing up in a male only household... Many poor households are experiencing real hardship. 2) N SING: oft N n The… …   English dictionary

  • household — {{Roman}}I.{{/Roman}} noun ADJECTIVE ▪ average ▪ The average household spends more on housing than on food. ▪ domestic, private, etc. ▪ rural …   Collocations dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»