Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

Fitting

  • 1 convenio

    con-vĕnĭo, vēni, ventum, 4 ( fut. convenibo, Plaut. Cas. 3, 2, 18), v. n. and a.
    I.
    To come together, meet together, assemble (class. and freq.).
    A.
    In gen.:

    milites, qui ex provinciā convenerant,

    Caes. B. G. 1, 8:

    omnes... eo convenerant,

    id. ib. 3, 16:

    totius fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt,

    id. ib. 1, 30:

    quanto multitudo hominum ad hoc judicium,

    Cic. Rosc. Am. 5, 11:

    amici privatique hospites ad eum defendendum convenerunt,

    Nep. Timoth. 4, 2:

    ad clamorem hominum,

    Caes. B. G. 4, 37:

    ad delectationem,

    Quint. 3, 4, 6:

    Pericles, cum haberet collegam Sophoclem, iique de communi officio convenissent,

    id. Off. 1, 40, 144:

    nunc ita convenimus, ut possemus dicere, etc.,

    id. Phil. 3, 2, 5:

    quoniam convenimus ambo,

    Verg. E. 5, 1; id. A. 1, 361 al.—With the place to or at which, usu. designated by in and acc.:

    mei capitis servandi causā Romam Italia tota convenit,

    Cic. Pis. 15, 34; id. Div. 2, 23, 50:

    unum in locum omnes,

    Caes. B. G. 4, 19:

    in coetus scholarum,

    Quint. 2, 9, 2:

    in consilium frequentes,

    Cic. Verr. 2, 2, 29, § 71:

    reguli in unum convenere,

    Sall. J. 11, 2:

    tribuni plebis non desistebant clam inter se convenire,

    Cic. Agr. 2, 5, 12:

    et ex proximis hibernis et a Caesare conventura subsidia,

    Caes. B. G. 5, 28 fin.: convenientis manus dissipare, Auct. B. G. 8, 6.—Rarely with in and abl., or with advv. of place (mostly post-Aug.):

    uno in loco omnes adversariorum copiae convenissent,

    Cic. Div. 2, 24, 52 B. and K.; cf.: quanta illic multitudo convenisse dicebatur, id. Verr. 2, 2, 66, § 160 B. and K. (al. illuc):

    in coloniā Agrippiensi in domum privatam conveniunt,

    Tac. H. 4, 55.—
    2.
    Transf., of inanim. and abstr. subjects:

    munera multa huc ab amatoribus,

    Plaut. Ps. 1, 2, 44:

    huc convenit utrumque bivium,

    Plin. 6, 28, 32, § 144; cf.:

    oppi dum in quo omnis negotiatio ejus (Arabiae) convenit,

    id. 6, 28, 32, § 157:

    cum multae causae convenisse unum in locum atque inter se congruere videntur,

    Cic. Rosc. Am. 22, 62; so id. ad Q. Fr. 1, 4, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    Publicist. t. t. of civil communities which belong in jurisdiction to some chief city:

    ex his civitatibus, quae in id forum convenirent,

    Cic. Verr. 2, 2, 15, § 38:

    Carthaginem conveniunt populi LXV.,

    Plin. 3, 3, 4, § 25; cf.:

    ibi Aethiopicae convenere naves,

    id. 5, 28, 29, § 105.—
    2.
    Jurid. t. t.:

    in manum, of a woman who in marriage (by usus, confarreatio, or coëmptio, q. v.) comes into the hands (manus) of her husband,

    Cic. Fl. 34, 84; id. Top. 3, 14; Quint. 5, 10, 62; Gai Inst. 3, 84:

    viro in manum,

    Cic. Top. 4, 23:

    in manum flaminis,

    Tac. A. 4, 16 et saep.—

    In the same sense: in matrimonium alicujus,

    Dig. 45, 1, 121, § 1:

    in matrimonium cum viro,

    to marry, Gell. 18, 6, 8; or, in nuptias, Cod. Th. 3, 7, 11.—
    3.
    Act., to go to one to speak to him, make a request of him, etc., to address, accost, meet, visit:

    haut multos homines nunc videre et convenire quam te mavellem,

    Plaut. Mil. 2, 2, 16; id. Pers. 5, 2, 74 al.; Ter. And. 1, 3, 22:

    (Helvetii) cum eum (sc. Caesarem) in itinere convenissent,

    Caes. B. G. 1, 27:

    adversarios ejus,

    Nep. Dion, 8, 3:

    illum Atilium,

    Cic. Rosc. Am. 18, 50:

    neminem conveni—convenio autem cottidie plurimos—quin omnes, etc.,

    id. Fam. 9, 14, 1:

    Bruti pueri Laodiceae me convenerunt,

    id. ib. 3, 7, 1.— Pass.:

    Balbus tantis pedum doloribus afficitur, ut se conveniri nolit,

    Cic. Fam. 6, 19, 2:

    nec eum (Lentulum) a minore Balbo conventum,

    id. Att. 9, 6, 1:

    quod conveniundi patris me tempus capere jubebat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9; Cic. Fam. 1, 8, 7; Nep. Dion, 9, 3 al. — Absol.:

    aditum petentibus conveniendi non dabat,

    Nep. Paus. 3, 3.—
    b.
    Jurid. t. t., to meet one judicially, to sue, bring an action against, summon before a tribunal:

    ut heredes ex stipulatu conveniri possint,

    Dig. 10, 2, 20; 50, 1, 17:

    de peculio,

    Paul. Sent. 2, 31:

    pro parte dimidiā,

    Dig. 17, 1, 59 et saep.—Also with abstr. objects:

    dolum aut culpam eorum,

    Dig. 26, 7, 38:

    nomen,

    ib. 42, 1, 15.
    II.
    Pregn.
    A.
    To come together, to unite, join, combine, couple (cf. coëo, II.).
    1.
    Lit., so mostly of the coition of animals, Lucr. 2, 922; Plin. 11, 24, 29, § 85; App. M. 6, p. 177, 38 al.—Of the union of atoms:

    Tandem conveniant ea (primordia) quae convecta repente Magnarum rerum fiunt exordia,

    Lucr. 5, 429.—
    2.
    Trop.
    a.
    With personal subject, to agree with in wishes, decisions, etc., to accord, harmonize (rare;

    late Lat.),

    Hyg. Astr. 2, 4; Dig. 9, 2, 27, § 29; Paul. Sent. 1, 1, § 5 (but in Plaut. Ps. 1, 5, the v. 130 is spurious; v. Ritschl, prol. ad Trin. p. 131).—Far more freq.,
    b.
    Res convenit or impers. convenit, it is agreed upon, or there is unanimity in respect to something, the matter is decided.
    (α).
    Res convenit, constr. alicui cum aliquo, inter aliquos, or absol.:

    cum his mihi nec locus nec sermo convenit,

    Plaut. Ps. 4, 7, 10:

    haec fratri mecum non conveniunt neque placent,

    Ter. Ad. 1, 1, 34:

    de dote mecum conveniri nil potest,

    Plaut. Trin. 2, 4, 168:

    hoc mihi cum tuo fratre convenit,

    Cic. Fin. 5, 29, 87; Liv. 2, 39, 8; Quint. 3, 6, 91:

    pax, quae cum T. Quinctio convenisset,

    Liv. 34, 43, 2; cf.:

    pax convenit,

    Sall. J. 38 fin.; Liv. 1, 3, 5; 30, 43, 8:

    in eas condiciones cum pax conveniret,

    id. 29, 12, 14 al.; and:

    cum imperatoribus Romanis pacem conventam fuisse,

    Sall. J. 112, 2:

    ratio accepti atque expensi inter nos,

    Plaut. Most. 1, 3, 146:

    eo signo quod convenerat revocantur,

    Caes. B. C. 1, 28:

    quod tempus inter eos committendi proelii convenerat,

    id. B. G. 2, 19:

    neminem voluerunt majores nostri esse judicem, nisi qui inter adversarios convenisset,

    Cic. Clu. 43, 120; so,

    judex inter eos,

    Val. Max. 2, 8, 2:

    posse rem convenire... si posset inter eos aliquid convenire,

    Cic. Leg. 1, 20, 53:

    dum rem conventuram putamus,

    id. Att. 9, 6, 2:

    si in eo manerent, quod convenisset,

    Caes. B. G. 1, 36: [p. 463] in colloquium convenit;

    condiciones non convenerunt,

    Nep. Hann. 6, 2; cf. Liv. 30, 40, 14; 38, 11, 1 al.:

    postquam ardentia vidit castra magister equitum (id convenerat signum),

    id. 9, 23, 15:

    signum,

    Suet. Oth. 6:

    omnia conventura,

    Sall. J. 83, 2.— Pass.:

    pacem conventam frustra fuisse,

    Sall. J. 112, 2:

    quibus conventis,

    Liv. 30, 43, 7.—
    (β).
    Convenit, constr. alicui cum aliquo, inter aliquos, with ut, the acc. and inf., with de and abl., or absol.:

    mihi cum Deiotaro convenit, ut, etc.,

    Cic. Att. 6, 1, 14:

    idne agebas, ut tibi cum sceleratis, an ut cum bonis civibus conveniret?

    id. Lig. 6, 18:

    quicum optime convenisset,

    id. Verr. 2, 4, 66, § 147:

    nunc ita convenit inter me atque hunc, ut, etc.,

    Plaut. Capt. 2. 3, 19:

    non modo inter Patres, sed ne inter consules quidem ipsos satis conveniebat,

    Liv. 2, 23, 14:

    conveniat mihi tecum necesse est, ipsum fecisse, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 29, 79; Sen. Ben. 7, 4, 5; id. Brev. Vit. 7, 3:

    inter omnis vero convenit, Sibyllam ad Tarquinium Superbum tris libros attulisse,

    Plin. 13, 13, 27, § 88; cf. Suet. Vesp. 25: convenit, jam inde per consules reliqua belli perfecta, it is generally asserted, homologeitai, Liv. 9, 16, 1; cf. Suet. Claud. 44 et saep.:

    cum de facto convenit, et quaeritur, etc.,

    Cic. Inv. 1, 8, 11; id. Fin. 4, 26, 72:

    de duobus minus convenit,

    Liv. 2, 33, 2; Quint. 1, 4, 17; Col. 2, 9 init.; Sen. Clem. 2, 7, 4; Gell. 2, 22, 2:

    quamquam de hoc parum convenit,

    Quint. 5, 10, 2:

    quaedam sunt, de quibus inter omnes convenit,

    id. 2, 12, 2; 4, 5, 28; Cic. N. D. 2, 4, 9; Liv. 42, 25, 11; Sen. Q. N. 2, 12, 2; Plin. Pan. 29, 5:

    ubi de pace non convenit, signa cecinere,

    Flor. 2, 6, 59 al.:

    convenit, victi utri sint eo proelio, Urbem, agrum, etc.... seque uti dederent,

    Plaut. Am. 1, 1, 70:

    convenerat, ne interloquereris,

    Sen. Clem. 1, 9, 9; cf.:

    quibus consulibus interierit non convenit,

    Nep. Hann. 13, 1:

    pacto convenit, etc.,

    Liv. 24, 6, 7; Plaut. Aul. 2, 2, 80:

    omnis exercitus, uti convenerat. Numidiā deductus, etc.,

    Sall. J. 39, 4:

    Patres igitur jurati (ita enim convenerat),

    Liv. 30, 40, 12:

    pro argento si aurum dare mallent, darent convenit,

    id. 38, 11, 8.—
    B.
    To fit with, in, or to something, to suit, be adapted to.
    1.
    Lit. (rare):

    quae (cupa) inter orbes conveniat... quae (fistula) in columellam conveniat,

    Cato, R. R. 21, 1:

    conveniebatne in vaginam tuam machaera militis?

    Plaut. Ps. 4, 7, 85:

    si cothurni laus illa esset, ad pedem apte convenire,

    Cic. Fin. 3, 14, 46.—More freq.,
    2.
    Transf.: res convenit, or impers. convenit, the thing (or it) is fit, becoming, seemly, suitable, appropriate, proper, serviceable for something, it becomes, = consentit, congruit.
    a.
    Res convenit, constr. with in or ad aliquid, cum aliquā re, the dat., acc., acc. and inf., or absol.
    (α).
    In or ad aliquid:

    ceterae vites in quemvis agrum conveniunt,

    Cato, R. R. 6 fin.; cf. Varr. R. R. 1, 19, 1:

    quid minus in hunc ordinem convenit? etc.,

    Cic. Phil. 9, 4, 8:

    convenire quae vitia in quemvis videntur potius, etc.,

    id. Verr. 2, 1, 49, § 128; id. Rosc. Am. 23, 65:

    hoc in te unum,

    id. N. D. 2, 29, 74 Orell. N. cr. nullam contumeliam jacere potueris, quae non ad maximam partem civium conveniret, id. Sull. 7, 23.—
    (β).
    Cum aliquā re:

    haec tua deliberatio non mihi convenire visa est cum oratione Largi,

    Cic. Fam. 6, 8, 2; so id. Fin. 3, 22, 73 al.—
    (γ).
    With dat.:

    num videntur convenire haec nuptiis?

    Ter. And. 2, 2, 29; so Cic. Prov. Cons. 17, 41; id. Fin. 3, 22, 74; Sall. J. 85, 40; Quint. 6, 3, 25; Suet. Galb. 14 et saep.—
    (δ).
    With acc.:

    itidem ut tempus anni, aetatem aliam aliud factum convenit,

    Plaut. Merc. 5, 4, 24 dub. (Lachm. ap. Lucr. p. 64, conj. condecet).—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    hoc non convenit, me... agrum habere,

    Plaut. Trin. 3, 2, 55; so Prop. 2, 1, 41.—
    (ζ).
    With in and abl.:

    nihil autem minus in perfecto duce quam festinationem... convenire arbitrabatur,

    Suet. Aug. 25.—
    (η).
    Absol.: hanc mi expetivi, contigit;

    conveniunt mores, etc.,

    Ter. And. 4, 2, 13:

    nomen non convenit,

    id. ib. 5, 4, 39; id. Phorm. 1, 2, 3 (cf. impers.: rationes conferatis; adsidunt;

    subducunt: ad nummum convenit,

    Cic. Att. 5, 21, 12):

    non bene conveniunt, nec in unā sede morantur Majestas et amor,

    Ov. M. 2, 846:

    medius ille orationis modus maxime convenit,

    Quint. 6, 2, 19 et saep.—
    b.
    Convenit, impers., constr. with a clause as subject (so esp. freq. in Lucr. and the elder Pliny).
    (α).
    Haud convenit, unā ire cum amicā imperatorem in viā, Ter. Eun. 3, 2, 41:

    convenit illud in his rebus obsignatum habere, Lucr 2, 582: per se sibi vivere,

    id. 3, 685:

    dicere causas leti,

    id. 6, 708 et saep.:

    quo maxime contendi conveniat,

    Caes. B. G. 7, 85, 2:

    convenit Evandri victos discedere ad urbem,

    Verg. A. 12, 184; so Hor. A. P. 226; Vell. 1, 3, 2; Quint. 7, 3, 9; Plin. 18, 13, 33, § 126; cf. id. 33, 1, 5, § 15 Sillig.—
    (β).
    With ut:

    quī enim convenit, ut? etc.,

    Cic. Phil. 7, 2, 4 (al. evenit):

    si tibi curae Quantae conveniat Munatius,

    Hor. Ep. 1, 3, 31; cf. Quint. 8, 6, 63. —To express assent:

    convenit,

    well, it is agreed, Plaut. Cas. 2, 3, 54.—Hence,
    1.
    convĕnĭens, entis, P. a.
    A.
    (Acc. to II. A. 2.) Agreeing, consistent, accordant, harmonious (syn.:

    consentiens, concors, congruens): bene convenientes propinqui,

    Cic. Off. 1, 17, 58; cf.:

    convenientes optime propinqui cognatique,

    id. Rosc. Am. 34, 96; Suet. Tib. 7:

    recta et convenientia et constantia natura desiderat,

    Cic. Off. 3, 8, 35:

    conveniens et conjuncta constantia inter augures,

    id. Div. 2, 39, 82:

    motus,

    Lucr. 1, 1029; cf.:

    inter se motus,

    id. 2, 941.—More frequently,
    B.
    (Acc. to II. B. 2.) Fitting to something, appropriate to, meet, fit, suitable, = congruens; constr. with cum, the dat., ad aliquid, inter se, in and acc. or abl., or absol.
    (α).
    With cum (rare): motus oris conveniens cum ipsius verbi demonstratione, Nigid. ap. Gell. 10, 4, 4:

    dies conveniens cum populi vultu,

    Ov. P. 2, 1, 28.—
    (β).
    With dat. (very freq.):

    nihil in hac praeclarā epistulā scriptum ab Epicuro congruens et conveniens decretis ejus reperietis,

    Cic. Fin. 2, 31, 99; Quint. 3, 11, 20; 6, 3, 102 al.; Suet. Tib. 50; Hor. A. P. 316; Ov. P. 3, 9, 36 et saep.:

    aut sibi convenientia finge,

    Hor. A. P. 119; cf. Quint. 11, 1, 11:

    bono civi convenientissimum credidi amplecti, etc.,

    Plin. Ep. 3, 18, 1:

    disciplina convenientissima,

    Vell. 1, 6, 3.—
    (γ).
    Ad aliquid (rare):

    nihil est tam conveniens ad res vel secundas vel adversas,

    Cic. Lael. 5, 17:

    sonus ad formam tauri,

    Ov. Ib. 436.—
    (δ).
    In aliquid (very rare):

    forma in illam conveniens amplitudinem,

    Vell. 2, 29, 2.—
    (ε).
    In aliquā re:

    gratulatio conveniens in eā victoriā,

    Liv. 45, 19, 3.—
    (ζ).
    Inter se (rare):

    in vitā omnia sint apta inter se et convenientia,

    Cic. Off. 1, 40, 144:

    inter se motus,

    Lucr. 2, 941.—
    (η).
    Absol. (rare):

    quod sit aptum atque conveniens,

    Quint. 5, 10, 123:

    toga,

    fitting, fitting close, Ov. A. A. 1, 514:

    nihil convenientius ducens, quam, etc.,

    Suet. Aug. 10.—
    b.
    Conveniens est = convenit, consentaneum est, it is fit, proper, becoming, suitable (post-Aug. and rare; cf.

    congruens): convenientius est dici,

    Plin. 34, 7, 16, § 35.— Sup., Plin. Pan. 87, 1; id. Ep. 10, 3 (20), 2.— Adv.: convĕnĭen-ter, fitly, suitably, conformably, consistently (syn.. congruenter, constanter; class.;

    most freq. in Cic.): convenienter cum naturā vivere (with congruere),

    Cic. Tusc. 5, 28, 82:

    convenienter naturae vivere (with congruenter),

    id. Fin. 3, 7, 26; cf. id. Off. 3, 3, 13 al.; Hor. Ep. 1, 10, 12:

    convenienter sibi dicere (with constanter),

    Cic. Tusc. 5, 9, 26; Ov. A. A. 3, 546:

    convenienter ad praesentem fortunae statum loqui,

    Liv. 23, 5, 4.— Sup., Aug. Civ. Dei, 18, 44.—
    2.
    con-ventum, i, n. (acc. to II. A. 2.), an agreement, compact, covenant, convention, accord (in good prose):

    facere promissa, stare conventis, reddere deposita,

    Cic. Off. 3, 25, 95; 1, 10, 32; id. Part. Or. 37, 130; Liv. 29, 24, 3; Sil. 1, 10 al.—As a jurid. expression, very freq. in the connection pactum conventum (for which the MSS. sometimes, perh. through interpolation, give pactum et conventum), Cic. Part. Or. 37, 130; id. de Or. 2, 24, 100; id. Caecin. 18, 51; id. Att. 6, 3, 1; Juv. 6, 25; v. pactum.

    Lewis & Short latin dictionary > convenio

  • 2 tempora

    tempus, ŏris ( abl. temp. tempori or temperi; v. infra), n. [etym. dub.; perh. root tem-; Gr. temnô; prop. a section; hence, in partic., of time].
    I.
    Lit., a portion or period of time, a time:

    tempus diei,

    daytime, Ter. Heaut. 1, 2, 38; 1, 1, 116:

    extremum diei,

    Cic. de Or. 1, 7, 26; cf.:

    matutina tempora,

    morning hours, id. Fam. 7, 1, 1:

    anni tempora,

    the seasons, Lucr. 2, 33; 5, 1396; cf.:

    quam (Ennam) circa sunt laetissimi flores omni tempore anni,

    Cic. Verr. 2, 4, 48, § 107:

    maturius paulo, quam tempus anni postulabat, in hiberna exercitum deduxit,

    Caes. B. G. 1, 54:

    erat hibernum tempus anni,

    Cic. Rep. 1, 12, 18; Auct. B. Alex. 43, 1.—
    2.
    Esp. of the time intervening between two events, etc., an interval, period, time:

    longo post tempore,

    Verg. E. 1, 68:

    magno post tempore,

    Just. 13, 4, 25; 16, 1, 1:

    brevi post tempore,

    id. 1, 7, 19; 4, 4, 4; 12, 2, 6:

    parvo post tempore,

    Val. Max. 8, 6, 1. — Plur.:

    longis temporibus ante,

    Cic. Rep. 2, 34, 5.—
    B.
    Transf., time, in general.
    1.
    Lit.
    a.
    In gen.:

    tempus est, id quo nunc utimur (nam ipsum quidem generaliter definire difficile est), pars quaedam aeternitatis cum alicujus annui, menstrui, diurni nocturnive spatii certā significatione,

    Cic. Inv. 1, 26, 39:

    tempus esse dicunt intervallum mundi motus: id divisum in partes aliquot, maxime ab solis et lunae cursu: itaque ab eorum tenore temperato tempus dictum,

    Varr. L. L. 6, § 2 Müll.: hos siderum errores id ipsum esse, quod rite dicitur tempus, Cic. Univ. 9 fin.:

    neque ut celari posset, tempus spatium ullum dabat,

    Ter. Hec. 3, 3, 14; cf.:

    nisi tempus et spatium datum sit,

    Cic. Quint. 1, 4:

    vix huic tantulae epistulae tempus habui,

    id. Att. 1, 14, 1:

    egeo tempore,

    id. Q. Fr. 3, 5, 4:

    unius horae tempus,

    Liv. 44, 9, 4:

    aliquot dierum tempus amisit,

    Lact. Mort. Pers. 45, 5:

    tempus duorum mensium petere ad delectus habendos,

    Liv. 29, 5, 7:

    triginta dierum tempus petens, ut, etc.,

    id. 38, 37, 10:

    tempus, pacis an belli, festinationis an otii,

    Cic. de Or. 3, 55, 211:

    ut tempora postulabant belli,

    Liv. 24, 8, 7:

    nec belli tantum temporibus, sed etiam in pace,

    id. 35, 28, 1:

    temporibus Punici belli,

    Just. 30, 3, 1; 43, 4, 11:

    mihi vero omne tempus est ad meos libros vacuum,

    Cic. Rep. 1, 9, 14:

    erit, erit illud profecto tempus et illucescet ille aliquando dies, cum, etc.,

    id. Mil. 26, 69:

    ex quo tempore tu me diligere coepisti,

    id. Fam. 3, 4, 2:

    eo tempore, quo promulgatum de multā ejus traditur,

    Liv. 6, 38, 12; 23, 10, 13:

    tempore, quo in homine non ut nunc omnia consentientia,

    id. 2, 32, 9:

    privatum eo tempore Quinctium fuisse, cum sacramento adacti sint,

    id. 3, 20, 4:

    per idem tempus,

    Cic. Brut. 83, 286:

    quos ad me id temporis venturos esse praedixeram,

    at that time, id. Cat. 1, 4, 10:

    scripta in aliquod tempus reponantur,

    Quint. 10, 4, 2:

    non tantulum Umquam intermittit tempus, quin, etc.,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 32:

    uno et eodem temporis puncto nati... nascendi tempus,

    Cic. Div. 2, 45, 95; cf.:

    alienum tempus est mihi tecum expostulandi,

    id. Fam. 3, 10, 6:

    dare tempus exponendi de aliquā re,

    id. ib. 1, 9, 3:

    committendi proelii,

    Caes. B. G. 2, 19:

    edendi,

    Hor. Ep. 1, 16, 22:

    curandi,

    id. ib. 1, 2, 39:

    tyranno ad consultandum tempus datum est,

    Liv. 34, 33, 5:

    datum cum iis conloquendi tempus,

    id. 26, 22, 11; 45, 24, 11.—In plur.:

    id certis temporibus futurum,

    Cic. Rep. 1, 15, 23:

    si Athenienses quibusdam temporibus nihil nisi, etc., agebant,

    id. ib. 1, 27, 43:

    superioribus temporibus ad te nullas litteras misi,

    id. Fam. 5, 17, 1:

    illis temporibus,

    id. Lael. 1, 5:

    temporibus illis,

    id. Arch. 3, 6. —
    b.
    In partic., the time, i. e. the fitting or appointed time, the right season, proper period, opportunity, = kairos:

    nunc occasio est et tempus,

    Plaut. Ps. 4, 2, 3:

    tempus maximum est, ut, etc.,

    id. Mil. 4, 3, 9:

    spero ego, mihi quoque Tempus tale eventurum, ut tibi gratiam referam parem,

    id. Merc. 5, 4, 39; cf.:

    tempus habes tale, quale nemo habuit umquam,

    Cic. Phil. 7, 9, 27:

    dicas: tempus maxumum esse ut eat domum,

    Plaut. Mil. 4, 3, 8:

    nunc hora, viri, nunc tempus: adeste,

    Sil. 11, 194:

    consul paulisper addubitavit, an consurgendi jam triariis tempus esset,

    Liv. 8, 10, 1:

    cum jam moriendi tempus urgueret,

    was close at hand, Cic. Tusc. 1, 43, 103; Varr. R. R. 3, 16, 20:

    verno inserentis tempus urguet,

    Plin. 17, 14, 24, § 113: tempus est, with inf.:

    sed jam tempus est, ad id quod instituimus accedere,

    Cic. Top. 1, 5:

    dicere aliquid de ordine argumentorum,

    id. de Or. 2, 42, 181:

    conari etiam majora,

    Liv. 6, 18, 12:

    nunc corpora curare tempus est,

    id. 21, 54, 2:

    tibi abire,

    Hor. Ep. 2, 2, 215:

    jam tempus agi res,

    Verg. A. 5, 638:

    tempus est jam hinc abire me,

    Cic. Tusc. 1, 41, 99:

    suo tempore,

    at a fitting time, id. Lael. 3, 11; cf. id. Phil. 14, 6, 15; id. Verr. 2, 3, 60, § 139; Plin. 18, 6, 8, § 44.—
    (β).
    tempŏra, um (less freq. in the sing. tempus), after the Gr. ta kairia (prop. the right place, the fatal spot), the temples of the head; plur.:

    duae suturae super aures tempora a superiore capitis parte discernunt,

    Cels. 8, 1; Plin. 20, 6, 23, § 54; Lucr. 1, 930; 4, 5; 6, 1194; Tib. 2, 2, 7; Verg. A. 5, 416; Hor. C. 1, 7, 23; 3, 25, 20; 4, 1, 32; 4, 8, 33 et saep.— Sing.:

    contorquet brachium et Graccho percutit tempus,

    Auct. Her. 4, 55, 68; Verg. A. 9, 418; Sil. 12, 414; Stat. Th. 10, 110; Vitr. 9, 6; Flor. 4, 12, 44 Duk. N. cr.; Vulg. Judic. 4, 21; 5, 26.— Poet., transf., the face, visage in gen., Prop. 2, 24 (3, 18), 3; 2, 18, 32 (3, 11, 10).— The head:

    jacuit pulsus tria tempora ramo Cacus,

    upon his three heads, Prop. 4 (5), 9, 15.— Sing.:

    tremulum movens Cana tempus anilitas Omnia omnibus annuit,

    Cat. 61, 162. —
    2.
    Transf.
    a.
    The time in its moral aspects; the state of the times, position, state, condition; in plur., the times, circumstances (esp. freq. of dangerous or distressful cir cumstances):

    si ad tuum tempus perduci tur, facilis gubernatio est,

    time of administration, consulship, Cic. Fam. 10, 1, 2:

    omne meum tempus amicorum temporibus transmittendum putavi... et meus labor in privatorum periculis versatus,

    id. Imp. Pomp. 1, 1:

    quid a me cujusque tempus poscat,

    id. Planc. 32, 79:

    tempori meo defuerunt,

    my necessity, id. Sest. 58, 123; cf.:

    qui tot annos ita vivo, ut a nullius umquam me tempore aut commodo aut otium meum abstraxerit aut, etc.,

    id. Arch. 6, 12:

    tempori cedere, id est necessitati parere, semper sapientis est habitum,

    id. Fam. 4, 9, 2:

    nisi forte temporis causā nobis adsentiebare,

    id. Tusc. 4, 4, 8:

    neque poëtae tempori meo defuerunt,

    id. Sest. 58, 123; cf.:

    suscipere onus laboris atque officii ex necessariorum tempore,

    id. Div. in Caecil. 2, 5:

    in summo et periculosissimo rei publicae tempore,

    id. Fl. 3, 6:

    tempore summo rei publicae,

    id. Phil. 5, 17, 46; id. Verr. 1, 1, 1; cf.:

    pecuniam conferre in rei publicae magnum aliquod tempus,

    id. Off. 3, 24, 93:

    pro tempore atque periculo exercitum conparare,

    Sall. C. 30, 5:

    o saepe mecum tempus in ultimum Deducte,

    to the last extremity, Hor. C. 2, 7, 1:

    eae (res) contra nos faciunt in hoc tempore,

    at the present time, under the present circumstances, Cic. Quint. 1, 1; cf.:

    nec miserae prodesse in tali tempore quibat,

    Lucr. 1, 93:

    indignatus, dici ea in tali tempore audirique,

    Liv. 30, 37, 8; v. Zumpt, Gram. § 475.—In plur.:

    incidunt saepe tempora, cum ea, etc.,

    Cic. Off. 1, 10, 31:

    omnes illae orationes causarum ac temporum sunt,

    id. Clu. 50, 139:

    tempora rei publicae, qualia futura sint, quis scit? mihi quidem turbulenta videntur fore,

    id. Fam. 2, 18, 3:

    scripsi versibus tres libros de temporibus meis,

    id. ib. 1, 9, 23; cf. id. ib. §

    11: dubia formidolosaque tempora,

    id. Verr. 2, 5, 1, § 1:

    cedere temporibus,

    id. Mil. 1, 2:

    animus secundis Temporibus dubiisque rectus,

    Hor. C. 4, 9, 36:

    Madates erat regionis praefectus, haud sane temporum homo,

    Curt. 5, 3, 4.—
    b.
    Time in poetry and rhetoric, i. e. measure, quantity:

    idem facit in trochaeo, qui temporibus et intervallis est par iambo,

    Cic. Or. 57, 194; cf.:

    tempora certa modique,

    Hor. S. 1, 4, 58:

    rhythmi spatio temporum constant,

    Quint. 9, 4, 46 sq. —
    c.
    In gram., a tense of a verb, Varr. L. L. 9, § 32; 95 sq.; 10, § 47 Müll.; Quint. 1, 5, 47; 9, 1, 11; 9, 3, 11 et saep.—
    II.
    Adverb. phrases.
    A.
    tempŏrē, and more freq in adverb. form, tempŏrī or tempĕrī, at the right or fitting time, at the appointed time, in time, betimes, timely, seasonably:

    rogat, satisne tempori opera sient confecta,

    Cato, R. R. 2, 1; 3, 4; cf.:

    qui vult sua tempori conficere officia,

    Plaut. Rud. 4, 2, 16: reddere aliquid tempori, Titin. ap. Non. 369, 22:

    sequimini, ut, quod imperatum est, veniam advorsum temperi,

    Plaut. Men. 2, 3, 90; cf.:

    temperi huic anteveni,

    id. Trin. 4, 2, 66:

    temperi ego faxo scies,

    id. Ps. 1, 3, 153:

    ut cenam coqueret temperi,

    id. Stich. 5, 2, 6; id. Cas. 2, 6, 60.—In a punning allusion to the meaning temple (v. supra): Eu. Coquite, facite, festinate nunc jam, quantum lubet. Co. Temperi:

    postquam implevisti fusti fissorum caput,

    Plaut. Aul. 3, 3, 6:

    ego renovabo commendationem, sed tempore,

    Cic. Fam. 7, 18, 1:

    temporis ars medicina fere est: data tempore prosunt, Et data non apto tempore vina nocent,

    Ov. R. Am. 131 sq.:

    tempore abest,

    id. H. 4, 109.— Comp.:

    memini te mihi Phameae cenam narrare: temperius fiat: cetera eodem modo,

    Cic. Fam. 9, 16, 8:

    modo surgis Eoo Temperius caelo, modo serius incidis undis,

    more betimes, earlier, Ov. M. 4, 198:

    ut propter cibi spem temporius ad officinam redeant,

    Col. 8, 4, 3; 2, 8, 12; App.M. 9, p. 229, 22.—
    B.
    Form tempore, in time, with the progress of time, gradually:

    tempore ruricolae patiens fit taurus aratri,... Tempore paret equus habenis,

    Ov. Tr. 4, 6, 1 sqq. —
    C.
    Ad tempus.
    1.
    At the right or appointed time, in time:

    ad tempus redire,

    Cic. Att. 13, 45, 2:

    ad tempus venire,

    Liv. 38, 25:

    ad tempus ei mendacium vestrum accommodavistis,

    Cic. Cael. 7, 17.—
    2.
    For some time, for the time being, for a while, for the moment:

    quae (perturbatio animi) plerumque brevis est et ad tempus,

    Cic. Off. 1, 8, 27:

    coli ad tempus,

    id. Lael. 15, 53: [p. 1852] dux ad tempus lectus, Liv. 28, 42, 5; Tac. A. 1, 1; cf.:

    ad breve (sc. tempus),

    Suet. Tib. 68. —
    D.
    Ante tempus, before the right time, too soon:

    ante tempus mori miserum esse,

    Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Lael. 3, 11:

    ante tempus domo digressus,

    Sall. J. 79, 7; Suet. Aug. 26; cf.:

    sero post tempus venis,

    Plaut. Capt. 4, 2, 90.—
    E.
    Ex tempore, instantaneously, forthwith, on the spur of the moment, extempore:

    versus fundere ex tempore,

    Cic. de Or. 3, 50, 194:

    magnum numerum optimorum versuum dicere ex tempore,

    id. Arch. 8, 18:

    scribere,

    Quint. 10, 3, 17; Sen. Contr. 3, praef.—
    2.
    According to circumstances:

    expedire rem et consilium ex tempore capere posse,

    Cic. Off. 2, 9, 33:

    haec melius ex re et ex tempore constitues,

    id. Fam. 12, 19, 2.—
    F.
    In tempore, at the right, proper, or appropriate time, in time:

    in tempore ad eam veni,

    Ter. Heaut. 2, 3, 123:

    in ipso tempore eccum ipsum,

    in the nick of time, id. And. 3, 2, 52:

    ni pedites equitesque in tempore subvenissent,

    Liv. 33, 5, 2:

    in tempore memorare,

    Tac. A. 1, 58 fin.
    G.
    In tempus, for a time, temporarily:

    scena in tempus structa,

    Tac. A. 14, 20; cf.:

    in omne tempus,

    forever, Cic. Fam. 5, 15, 1.—
    H.
    Per tempus, at the right time, in time:

    non potuisti magis per tempus mihi advenire quam advenis,

    Plaut. Men. 1, 2, 30; cf.:

    per tempus subvenistis mihi,

    id. Truc. 1, 2, 85.—
    K.
    Pro tempore, according to circumstances:

    consilium pro tempore et pro re capere,

    Caes. B. G. 5, 8:

    pauca pro tempore milites hortatus,

    Sall. J. 49, 6; Verg. E. 7, 35; Ov. Tr. 4, 2, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > tempora

  • 3 tempore

    tempus, ŏris ( abl. temp. tempori or temperi; v. infra), n. [etym. dub.; perh. root tem-; Gr. temnô; prop. a section; hence, in partic., of time].
    I.
    Lit., a portion or period of time, a time:

    tempus diei,

    daytime, Ter. Heaut. 1, 2, 38; 1, 1, 116:

    extremum diei,

    Cic. de Or. 1, 7, 26; cf.:

    matutina tempora,

    morning hours, id. Fam. 7, 1, 1:

    anni tempora,

    the seasons, Lucr. 2, 33; 5, 1396; cf.:

    quam (Ennam) circa sunt laetissimi flores omni tempore anni,

    Cic. Verr. 2, 4, 48, § 107:

    maturius paulo, quam tempus anni postulabat, in hiberna exercitum deduxit,

    Caes. B. G. 1, 54:

    erat hibernum tempus anni,

    Cic. Rep. 1, 12, 18; Auct. B. Alex. 43, 1.—
    2.
    Esp. of the time intervening between two events, etc., an interval, period, time:

    longo post tempore,

    Verg. E. 1, 68:

    magno post tempore,

    Just. 13, 4, 25; 16, 1, 1:

    brevi post tempore,

    id. 1, 7, 19; 4, 4, 4; 12, 2, 6:

    parvo post tempore,

    Val. Max. 8, 6, 1. — Plur.:

    longis temporibus ante,

    Cic. Rep. 2, 34, 5.—
    B.
    Transf., time, in general.
    1.
    Lit.
    a.
    In gen.:

    tempus est, id quo nunc utimur (nam ipsum quidem generaliter definire difficile est), pars quaedam aeternitatis cum alicujus annui, menstrui, diurni nocturnive spatii certā significatione,

    Cic. Inv. 1, 26, 39:

    tempus esse dicunt intervallum mundi motus: id divisum in partes aliquot, maxime ab solis et lunae cursu: itaque ab eorum tenore temperato tempus dictum,

    Varr. L. L. 6, § 2 Müll.: hos siderum errores id ipsum esse, quod rite dicitur tempus, Cic. Univ. 9 fin.:

    neque ut celari posset, tempus spatium ullum dabat,

    Ter. Hec. 3, 3, 14; cf.:

    nisi tempus et spatium datum sit,

    Cic. Quint. 1, 4:

    vix huic tantulae epistulae tempus habui,

    id. Att. 1, 14, 1:

    egeo tempore,

    id. Q. Fr. 3, 5, 4:

    unius horae tempus,

    Liv. 44, 9, 4:

    aliquot dierum tempus amisit,

    Lact. Mort. Pers. 45, 5:

    tempus duorum mensium petere ad delectus habendos,

    Liv. 29, 5, 7:

    triginta dierum tempus petens, ut, etc.,

    id. 38, 37, 10:

    tempus, pacis an belli, festinationis an otii,

    Cic. de Or. 3, 55, 211:

    ut tempora postulabant belli,

    Liv. 24, 8, 7:

    nec belli tantum temporibus, sed etiam in pace,

    id. 35, 28, 1:

    temporibus Punici belli,

    Just. 30, 3, 1; 43, 4, 11:

    mihi vero omne tempus est ad meos libros vacuum,

    Cic. Rep. 1, 9, 14:

    erit, erit illud profecto tempus et illucescet ille aliquando dies, cum, etc.,

    id. Mil. 26, 69:

    ex quo tempore tu me diligere coepisti,

    id. Fam. 3, 4, 2:

    eo tempore, quo promulgatum de multā ejus traditur,

    Liv. 6, 38, 12; 23, 10, 13:

    tempore, quo in homine non ut nunc omnia consentientia,

    id. 2, 32, 9:

    privatum eo tempore Quinctium fuisse, cum sacramento adacti sint,

    id. 3, 20, 4:

    per idem tempus,

    Cic. Brut. 83, 286:

    quos ad me id temporis venturos esse praedixeram,

    at that time, id. Cat. 1, 4, 10:

    scripta in aliquod tempus reponantur,

    Quint. 10, 4, 2:

    non tantulum Umquam intermittit tempus, quin, etc.,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 32:

    uno et eodem temporis puncto nati... nascendi tempus,

    Cic. Div. 2, 45, 95; cf.:

    alienum tempus est mihi tecum expostulandi,

    id. Fam. 3, 10, 6:

    dare tempus exponendi de aliquā re,

    id. ib. 1, 9, 3:

    committendi proelii,

    Caes. B. G. 2, 19:

    edendi,

    Hor. Ep. 1, 16, 22:

    curandi,

    id. ib. 1, 2, 39:

    tyranno ad consultandum tempus datum est,

    Liv. 34, 33, 5:

    datum cum iis conloquendi tempus,

    id. 26, 22, 11; 45, 24, 11.—In plur.:

    id certis temporibus futurum,

    Cic. Rep. 1, 15, 23:

    si Athenienses quibusdam temporibus nihil nisi, etc., agebant,

    id. ib. 1, 27, 43:

    superioribus temporibus ad te nullas litteras misi,

    id. Fam. 5, 17, 1:

    illis temporibus,

    id. Lael. 1, 5:

    temporibus illis,

    id. Arch. 3, 6. —
    b.
    In partic., the time, i. e. the fitting or appointed time, the right season, proper period, opportunity, = kairos:

    nunc occasio est et tempus,

    Plaut. Ps. 4, 2, 3:

    tempus maximum est, ut, etc.,

    id. Mil. 4, 3, 9:

    spero ego, mihi quoque Tempus tale eventurum, ut tibi gratiam referam parem,

    id. Merc. 5, 4, 39; cf.:

    tempus habes tale, quale nemo habuit umquam,

    Cic. Phil. 7, 9, 27:

    dicas: tempus maxumum esse ut eat domum,

    Plaut. Mil. 4, 3, 8:

    nunc hora, viri, nunc tempus: adeste,

    Sil. 11, 194:

    consul paulisper addubitavit, an consurgendi jam triariis tempus esset,

    Liv. 8, 10, 1:

    cum jam moriendi tempus urgueret,

    was close at hand, Cic. Tusc. 1, 43, 103; Varr. R. R. 3, 16, 20:

    verno inserentis tempus urguet,

    Plin. 17, 14, 24, § 113: tempus est, with inf.:

    sed jam tempus est, ad id quod instituimus accedere,

    Cic. Top. 1, 5:

    dicere aliquid de ordine argumentorum,

    id. de Or. 2, 42, 181:

    conari etiam majora,

    Liv. 6, 18, 12:

    nunc corpora curare tempus est,

    id. 21, 54, 2:

    tibi abire,

    Hor. Ep. 2, 2, 215:

    jam tempus agi res,

    Verg. A. 5, 638:

    tempus est jam hinc abire me,

    Cic. Tusc. 1, 41, 99:

    suo tempore,

    at a fitting time, id. Lael. 3, 11; cf. id. Phil. 14, 6, 15; id. Verr. 2, 3, 60, § 139; Plin. 18, 6, 8, § 44.—
    (β).
    tempŏra, um (less freq. in the sing. tempus), after the Gr. ta kairia (prop. the right place, the fatal spot), the temples of the head; plur.:

    duae suturae super aures tempora a superiore capitis parte discernunt,

    Cels. 8, 1; Plin. 20, 6, 23, § 54; Lucr. 1, 930; 4, 5; 6, 1194; Tib. 2, 2, 7; Verg. A. 5, 416; Hor. C. 1, 7, 23; 3, 25, 20; 4, 1, 32; 4, 8, 33 et saep.— Sing.:

    contorquet brachium et Graccho percutit tempus,

    Auct. Her. 4, 55, 68; Verg. A. 9, 418; Sil. 12, 414; Stat. Th. 10, 110; Vitr. 9, 6; Flor. 4, 12, 44 Duk. N. cr.; Vulg. Judic. 4, 21; 5, 26.— Poet., transf., the face, visage in gen., Prop. 2, 24 (3, 18), 3; 2, 18, 32 (3, 11, 10).— The head:

    jacuit pulsus tria tempora ramo Cacus,

    upon his three heads, Prop. 4 (5), 9, 15.— Sing.:

    tremulum movens Cana tempus anilitas Omnia omnibus annuit,

    Cat. 61, 162. —
    2.
    Transf.
    a.
    The time in its moral aspects; the state of the times, position, state, condition; in plur., the times, circumstances (esp. freq. of dangerous or distressful cir cumstances):

    si ad tuum tempus perduci tur, facilis gubernatio est,

    time of administration, consulship, Cic. Fam. 10, 1, 2:

    omne meum tempus amicorum temporibus transmittendum putavi... et meus labor in privatorum periculis versatus,

    id. Imp. Pomp. 1, 1:

    quid a me cujusque tempus poscat,

    id. Planc. 32, 79:

    tempori meo defuerunt,

    my necessity, id. Sest. 58, 123; cf.:

    qui tot annos ita vivo, ut a nullius umquam me tempore aut commodo aut otium meum abstraxerit aut, etc.,

    id. Arch. 6, 12:

    tempori cedere, id est necessitati parere, semper sapientis est habitum,

    id. Fam. 4, 9, 2:

    nisi forte temporis causā nobis adsentiebare,

    id. Tusc. 4, 4, 8:

    neque poëtae tempori meo defuerunt,

    id. Sest. 58, 123; cf.:

    suscipere onus laboris atque officii ex necessariorum tempore,

    id. Div. in Caecil. 2, 5:

    in summo et periculosissimo rei publicae tempore,

    id. Fl. 3, 6:

    tempore summo rei publicae,

    id. Phil. 5, 17, 46; id. Verr. 1, 1, 1; cf.:

    pecuniam conferre in rei publicae magnum aliquod tempus,

    id. Off. 3, 24, 93:

    pro tempore atque periculo exercitum conparare,

    Sall. C. 30, 5:

    o saepe mecum tempus in ultimum Deducte,

    to the last extremity, Hor. C. 2, 7, 1:

    eae (res) contra nos faciunt in hoc tempore,

    at the present time, under the present circumstances, Cic. Quint. 1, 1; cf.:

    nec miserae prodesse in tali tempore quibat,

    Lucr. 1, 93:

    indignatus, dici ea in tali tempore audirique,

    Liv. 30, 37, 8; v. Zumpt, Gram. § 475.—In plur.:

    incidunt saepe tempora, cum ea, etc.,

    Cic. Off. 1, 10, 31:

    omnes illae orationes causarum ac temporum sunt,

    id. Clu. 50, 139:

    tempora rei publicae, qualia futura sint, quis scit? mihi quidem turbulenta videntur fore,

    id. Fam. 2, 18, 3:

    scripsi versibus tres libros de temporibus meis,

    id. ib. 1, 9, 23; cf. id. ib. §

    11: dubia formidolosaque tempora,

    id. Verr. 2, 5, 1, § 1:

    cedere temporibus,

    id. Mil. 1, 2:

    animus secundis Temporibus dubiisque rectus,

    Hor. C. 4, 9, 36:

    Madates erat regionis praefectus, haud sane temporum homo,

    Curt. 5, 3, 4.—
    b.
    Time in poetry and rhetoric, i. e. measure, quantity:

    idem facit in trochaeo, qui temporibus et intervallis est par iambo,

    Cic. Or. 57, 194; cf.:

    tempora certa modique,

    Hor. S. 1, 4, 58:

    rhythmi spatio temporum constant,

    Quint. 9, 4, 46 sq. —
    c.
    In gram., a tense of a verb, Varr. L. L. 9, § 32; 95 sq.; 10, § 47 Müll.; Quint. 1, 5, 47; 9, 1, 11; 9, 3, 11 et saep.—
    II.
    Adverb. phrases.
    A.
    tempŏrē, and more freq in adverb. form, tempŏrī or tempĕrī, at the right or fitting time, at the appointed time, in time, betimes, timely, seasonably:

    rogat, satisne tempori opera sient confecta,

    Cato, R. R. 2, 1; 3, 4; cf.:

    qui vult sua tempori conficere officia,

    Plaut. Rud. 4, 2, 16: reddere aliquid tempori, Titin. ap. Non. 369, 22:

    sequimini, ut, quod imperatum est, veniam advorsum temperi,

    Plaut. Men. 2, 3, 90; cf.:

    temperi huic anteveni,

    id. Trin. 4, 2, 66:

    temperi ego faxo scies,

    id. Ps. 1, 3, 153:

    ut cenam coqueret temperi,

    id. Stich. 5, 2, 6; id. Cas. 2, 6, 60.—In a punning allusion to the meaning temple (v. supra): Eu. Coquite, facite, festinate nunc jam, quantum lubet. Co. Temperi:

    postquam implevisti fusti fissorum caput,

    Plaut. Aul. 3, 3, 6:

    ego renovabo commendationem, sed tempore,

    Cic. Fam. 7, 18, 1:

    temporis ars medicina fere est: data tempore prosunt, Et data non apto tempore vina nocent,

    Ov. R. Am. 131 sq.:

    tempore abest,

    id. H. 4, 109.— Comp.:

    memini te mihi Phameae cenam narrare: temperius fiat: cetera eodem modo,

    Cic. Fam. 9, 16, 8:

    modo surgis Eoo Temperius caelo, modo serius incidis undis,

    more betimes, earlier, Ov. M. 4, 198:

    ut propter cibi spem temporius ad officinam redeant,

    Col. 8, 4, 3; 2, 8, 12; App.M. 9, p. 229, 22.—
    B.
    Form tempore, in time, with the progress of time, gradually:

    tempore ruricolae patiens fit taurus aratri,... Tempore paret equus habenis,

    Ov. Tr. 4, 6, 1 sqq. —
    C.
    Ad tempus.
    1.
    At the right or appointed time, in time:

    ad tempus redire,

    Cic. Att. 13, 45, 2:

    ad tempus venire,

    Liv. 38, 25:

    ad tempus ei mendacium vestrum accommodavistis,

    Cic. Cael. 7, 17.—
    2.
    For some time, for the time being, for a while, for the moment:

    quae (perturbatio animi) plerumque brevis est et ad tempus,

    Cic. Off. 1, 8, 27:

    coli ad tempus,

    id. Lael. 15, 53: [p. 1852] dux ad tempus lectus, Liv. 28, 42, 5; Tac. A. 1, 1; cf.:

    ad breve (sc. tempus),

    Suet. Tib. 68. —
    D.
    Ante tempus, before the right time, too soon:

    ante tempus mori miserum esse,

    Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Lael. 3, 11:

    ante tempus domo digressus,

    Sall. J. 79, 7; Suet. Aug. 26; cf.:

    sero post tempus venis,

    Plaut. Capt. 4, 2, 90.—
    E.
    Ex tempore, instantaneously, forthwith, on the spur of the moment, extempore:

    versus fundere ex tempore,

    Cic. de Or. 3, 50, 194:

    magnum numerum optimorum versuum dicere ex tempore,

    id. Arch. 8, 18:

    scribere,

    Quint. 10, 3, 17; Sen. Contr. 3, praef.—
    2.
    According to circumstances:

    expedire rem et consilium ex tempore capere posse,

    Cic. Off. 2, 9, 33:

    haec melius ex re et ex tempore constitues,

    id. Fam. 12, 19, 2.—
    F.
    In tempore, at the right, proper, or appropriate time, in time:

    in tempore ad eam veni,

    Ter. Heaut. 2, 3, 123:

    in ipso tempore eccum ipsum,

    in the nick of time, id. And. 3, 2, 52:

    ni pedites equitesque in tempore subvenissent,

    Liv. 33, 5, 2:

    in tempore memorare,

    Tac. A. 1, 58 fin.
    G.
    In tempus, for a time, temporarily:

    scena in tempus structa,

    Tac. A. 14, 20; cf.:

    in omne tempus,

    forever, Cic. Fam. 5, 15, 1.—
    H.
    Per tempus, at the right time, in time:

    non potuisti magis per tempus mihi advenire quam advenis,

    Plaut. Men. 1, 2, 30; cf.:

    per tempus subvenistis mihi,

    id. Truc. 1, 2, 85.—
    K.
    Pro tempore, according to circumstances:

    consilium pro tempore et pro re capere,

    Caes. B. G. 5, 8:

    pauca pro tempore milites hortatus,

    Sall. J. 49, 6; Verg. E. 7, 35; Ov. Tr. 4, 2, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > tempore

  • 4 tempus

    tempus, ŏris ( abl. temp. tempori or temperi; v. infra), n. [etym. dub.; perh. root tem-; Gr. temnô; prop. a section; hence, in partic., of time].
    I.
    Lit., a portion or period of time, a time:

    tempus diei,

    daytime, Ter. Heaut. 1, 2, 38; 1, 1, 116:

    extremum diei,

    Cic. de Or. 1, 7, 26; cf.:

    matutina tempora,

    morning hours, id. Fam. 7, 1, 1:

    anni tempora,

    the seasons, Lucr. 2, 33; 5, 1396; cf.:

    quam (Ennam) circa sunt laetissimi flores omni tempore anni,

    Cic. Verr. 2, 4, 48, § 107:

    maturius paulo, quam tempus anni postulabat, in hiberna exercitum deduxit,

    Caes. B. G. 1, 54:

    erat hibernum tempus anni,

    Cic. Rep. 1, 12, 18; Auct. B. Alex. 43, 1.—
    2.
    Esp. of the time intervening between two events, etc., an interval, period, time:

    longo post tempore,

    Verg. E. 1, 68:

    magno post tempore,

    Just. 13, 4, 25; 16, 1, 1:

    brevi post tempore,

    id. 1, 7, 19; 4, 4, 4; 12, 2, 6:

    parvo post tempore,

    Val. Max. 8, 6, 1. — Plur.:

    longis temporibus ante,

    Cic. Rep. 2, 34, 5.—
    B.
    Transf., time, in general.
    1.
    Lit.
    a.
    In gen.:

    tempus est, id quo nunc utimur (nam ipsum quidem generaliter definire difficile est), pars quaedam aeternitatis cum alicujus annui, menstrui, diurni nocturnive spatii certā significatione,

    Cic. Inv. 1, 26, 39:

    tempus esse dicunt intervallum mundi motus: id divisum in partes aliquot, maxime ab solis et lunae cursu: itaque ab eorum tenore temperato tempus dictum,

    Varr. L. L. 6, § 2 Müll.: hos siderum errores id ipsum esse, quod rite dicitur tempus, Cic. Univ. 9 fin.:

    neque ut celari posset, tempus spatium ullum dabat,

    Ter. Hec. 3, 3, 14; cf.:

    nisi tempus et spatium datum sit,

    Cic. Quint. 1, 4:

    vix huic tantulae epistulae tempus habui,

    id. Att. 1, 14, 1:

    egeo tempore,

    id. Q. Fr. 3, 5, 4:

    unius horae tempus,

    Liv. 44, 9, 4:

    aliquot dierum tempus amisit,

    Lact. Mort. Pers. 45, 5:

    tempus duorum mensium petere ad delectus habendos,

    Liv. 29, 5, 7:

    triginta dierum tempus petens, ut, etc.,

    id. 38, 37, 10:

    tempus, pacis an belli, festinationis an otii,

    Cic. de Or. 3, 55, 211:

    ut tempora postulabant belli,

    Liv. 24, 8, 7:

    nec belli tantum temporibus, sed etiam in pace,

    id. 35, 28, 1:

    temporibus Punici belli,

    Just. 30, 3, 1; 43, 4, 11:

    mihi vero omne tempus est ad meos libros vacuum,

    Cic. Rep. 1, 9, 14:

    erit, erit illud profecto tempus et illucescet ille aliquando dies, cum, etc.,

    id. Mil. 26, 69:

    ex quo tempore tu me diligere coepisti,

    id. Fam. 3, 4, 2:

    eo tempore, quo promulgatum de multā ejus traditur,

    Liv. 6, 38, 12; 23, 10, 13:

    tempore, quo in homine non ut nunc omnia consentientia,

    id. 2, 32, 9:

    privatum eo tempore Quinctium fuisse, cum sacramento adacti sint,

    id. 3, 20, 4:

    per idem tempus,

    Cic. Brut. 83, 286:

    quos ad me id temporis venturos esse praedixeram,

    at that time, id. Cat. 1, 4, 10:

    scripta in aliquod tempus reponantur,

    Quint. 10, 4, 2:

    non tantulum Umquam intermittit tempus, quin, etc.,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 32:

    uno et eodem temporis puncto nati... nascendi tempus,

    Cic. Div. 2, 45, 95; cf.:

    alienum tempus est mihi tecum expostulandi,

    id. Fam. 3, 10, 6:

    dare tempus exponendi de aliquā re,

    id. ib. 1, 9, 3:

    committendi proelii,

    Caes. B. G. 2, 19:

    edendi,

    Hor. Ep. 1, 16, 22:

    curandi,

    id. ib. 1, 2, 39:

    tyranno ad consultandum tempus datum est,

    Liv. 34, 33, 5:

    datum cum iis conloquendi tempus,

    id. 26, 22, 11; 45, 24, 11.—In plur.:

    id certis temporibus futurum,

    Cic. Rep. 1, 15, 23:

    si Athenienses quibusdam temporibus nihil nisi, etc., agebant,

    id. ib. 1, 27, 43:

    superioribus temporibus ad te nullas litteras misi,

    id. Fam. 5, 17, 1:

    illis temporibus,

    id. Lael. 1, 5:

    temporibus illis,

    id. Arch. 3, 6. —
    b.
    In partic., the time, i. e. the fitting or appointed time, the right season, proper period, opportunity, = kairos:

    nunc occasio est et tempus,

    Plaut. Ps. 4, 2, 3:

    tempus maximum est, ut, etc.,

    id. Mil. 4, 3, 9:

    spero ego, mihi quoque Tempus tale eventurum, ut tibi gratiam referam parem,

    id. Merc. 5, 4, 39; cf.:

    tempus habes tale, quale nemo habuit umquam,

    Cic. Phil. 7, 9, 27:

    dicas: tempus maxumum esse ut eat domum,

    Plaut. Mil. 4, 3, 8:

    nunc hora, viri, nunc tempus: adeste,

    Sil. 11, 194:

    consul paulisper addubitavit, an consurgendi jam triariis tempus esset,

    Liv. 8, 10, 1:

    cum jam moriendi tempus urgueret,

    was close at hand, Cic. Tusc. 1, 43, 103; Varr. R. R. 3, 16, 20:

    verno inserentis tempus urguet,

    Plin. 17, 14, 24, § 113: tempus est, with inf.:

    sed jam tempus est, ad id quod instituimus accedere,

    Cic. Top. 1, 5:

    dicere aliquid de ordine argumentorum,

    id. de Or. 2, 42, 181:

    conari etiam majora,

    Liv. 6, 18, 12:

    nunc corpora curare tempus est,

    id. 21, 54, 2:

    tibi abire,

    Hor. Ep. 2, 2, 215:

    jam tempus agi res,

    Verg. A. 5, 638:

    tempus est jam hinc abire me,

    Cic. Tusc. 1, 41, 99:

    suo tempore,

    at a fitting time, id. Lael. 3, 11; cf. id. Phil. 14, 6, 15; id. Verr. 2, 3, 60, § 139; Plin. 18, 6, 8, § 44.—
    (β).
    tempŏra, um (less freq. in the sing. tempus), after the Gr. ta kairia (prop. the right place, the fatal spot), the temples of the head; plur.:

    duae suturae super aures tempora a superiore capitis parte discernunt,

    Cels. 8, 1; Plin. 20, 6, 23, § 54; Lucr. 1, 930; 4, 5; 6, 1194; Tib. 2, 2, 7; Verg. A. 5, 416; Hor. C. 1, 7, 23; 3, 25, 20; 4, 1, 32; 4, 8, 33 et saep.— Sing.:

    contorquet brachium et Graccho percutit tempus,

    Auct. Her. 4, 55, 68; Verg. A. 9, 418; Sil. 12, 414; Stat. Th. 10, 110; Vitr. 9, 6; Flor. 4, 12, 44 Duk. N. cr.; Vulg. Judic. 4, 21; 5, 26.— Poet., transf., the face, visage in gen., Prop. 2, 24 (3, 18), 3; 2, 18, 32 (3, 11, 10).— The head:

    jacuit pulsus tria tempora ramo Cacus,

    upon his three heads, Prop. 4 (5), 9, 15.— Sing.:

    tremulum movens Cana tempus anilitas Omnia omnibus annuit,

    Cat. 61, 162. —
    2.
    Transf.
    a.
    The time in its moral aspects; the state of the times, position, state, condition; in plur., the times, circumstances (esp. freq. of dangerous or distressful cir cumstances):

    si ad tuum tempus perduci tur, facilis gubernatio est,

    time of administration, consulship, Cic. Fam. 10, 1, 2:

    omne meum tempus amicorum temporibus transmittendum putavi... et meus labor in privatorum periculis versatus,

    id. Imp. Pomp. 1, 1:

    quid a me cujusque tempus poscat,

    id. Planc. 32, 79:

    tempori meo defuerunt,

    my necessity, id. Sest. 58, 123; cf.:

    qui tot annos ita vivo, ut a nullius umquam me tempore aut commodo aut otium meum abstraxerit aut, etc.,

    id. Arch. 6, 12:

    tempori cedere, id est necessitati parere, semper sapientis est habitum,

    id. Fam. 4, 9, 2:

    nisi forte temporis causā nobis adsentiebare,

    id. Tusc. 4, 4, 8:

    neque poëtae tempori meo defuerunt,

    id. Sest. 58, 123; cf.:

    suscipere onus laboris atque officii ex necessariorum tempore,

    id. Div. in Caecil. 2, 5:

    in summo et periculosissimo rei publicae tempore,

    id. Fl. 3, 6:

    tempore summo rei publicae,

    id. Phil. 5, 17, 46; id. Verr. 1, 1, 1; cf.:

    pecuniam conferre in rei publicae magnum aliquod tempus,

    id. Off. 3, 24, 93:

    pro tempore atque periculo exercitum conparare,

    Sall. C. 30, 5:

    o saepe mecum tempus in ultimum Deducte,

    to the last extremity, Hor. C. 2, 7, 1:

    eae (res) contra nos faciunt in hoc tempore,

    at the present time, under the present circumstances, Cic. Quint. 1, 1; cf.:

    nec miserae prodesse in tali tempore quibat,

    Lucr. 1, 93:

    indignatus, dici ea in tali tempore audirique,

    Liv. 30, 37, 8; v. Zumpt, Gram. § 475.—In plur.:

    incidunt saepe tempora, cum ea, etc.,

    Cic. Off. 1, 10, 31:

    omnes illae orationes causarum ac temporum sunt,

    id. Clu. 50, 139:

    tempora rei publicae, qualia futura sint, quis scit? mihi quidem turbulenta videntur fore,

    id. Fam. 2, 18, 3:

    scripsi versibus tres libros de temporibus meis,

    id. ib. 1, 9, 23; cf. id. ib. §

    11: dubia formidolosaque tempora,

    id. Verr. 2, 5, 1, § 1:

    cedere temporibus,

    id. Mil. 1, 2:

    animus secundis Temporibus dubiisque rectus,

    Hor. C. 4, 9, 36:

    Madates erat regionis praefectus, haud sane temporum homo,

    Curt. 5, 3, 4.—
    b.
    Time in poetry and rhetoric, i. e. measure, quantity:

    idem facit in trochaeo, qui temporibus et intervallis est par iambo,

    Cic. Or. 57, 194; cf.:

    tempora certa modique,

    Hor. S. 1, 4, 58:

    rhythmi spatio temporum constant,

    Quint. 9, 4, 46 sq. —
    c.
    In gram., a tense of a verb, Varr. L. L. 9, § 32; 95 sq.; 10, § 47 Müll.; Quint. 1, 5, 47; 9, 1, 11; 9, 3, 11 et saep.—
    II.
    Adverb. phrases.
    A.
    tempŏrē, and more freq in adverb. form, tempŏrī or tempĕrī, at the right or fitting time, at the appointed time, in time, betimes, timely, seasonably:

    rogat, satisne tempori opera sient confecta,

    Cato, R. R. 2, 1; 3, 4; cf.:

    qui vult sua tempori conficere officia,

    Plaut. Rud. 4, 2, 16: reddere aliquid tempori, Titin. ap. Non. 369, 22:

    sequimini, ut, quod imperatum est, veniam advorsum temperi,

    Plaut. Men. 2, 3, 90; cf.:

    temperi huic anteveni,

    id. Trin. 4, 2, 66:

    temperi ego faxo scies,

    id. Ps. 1, 3, 153:

    ut cenam coqueret temperi,

    id. Stich. 5, 2, 6; id. Cas. 2, 6, 60.—In a punning allusion to the meaning temple (v. supra): Eu. Coquite, facite, festinate nunc jam, quantum lubet. Co. Temperi:

    postquam implevisti fusti fissorum caput,

    Plaut. Aul. 3, 3, 6:

    ego renovabo commendationem, sed tempore,

    Cic. Fam. 7, 18, 1:

    temporis ars medicina fere est: data tempore prosunt, Et data non apto tempore vina nocent,

    Ov. R. Am. 131 sq.:

    tempore abest,

    id. H. 4, 109.— Comp.:

    memini te mihi Phameae cenam narrare: temperius fiat: cetera eodem modo,

    Cic. Fam. 9, 16, 8:

    modo surgis Eoo Temperius caelo, modo serius incidis undis,

    more betimes, earlier, Ov. M. 4, 198:

    ut propter cibi spem temporius ad officinam redeant,

    Col. 8, 4, 3; 2, 8, 12; App.M. 9, p. 229, 22.—
    B.
    Form tempore, in time, with the progress of time, gradually:

    tempore ruricolae patiens fit taurus aratri,... Tempore paret equus habenis,

    Ov. Tr. 4, 6, 1 sqq. —
    C.
    Ad tempus.
    1.
    At the right or appointed time, in time:

    ad tempus redire,

    Cic. Att. 13, 45, 2:

    ad tempus venire,

    Liv. 38, 25:

    ad tempus ei mendacium vestrum accommodavistis,

    Cic. Cael. 7, 17.—
    2.
    For some time, for the time being, for a while, for the moment:

    quae (perturbatio animi) plerumque brevis est et ad tempus,

    Cic. Off. 1, 8, 27:

    coli ad tempus,

    id. Lael. 15, 53: [p. 1852] dux ad tempus lectus, Liv. 28, 42, 5; Tac. A. 1, 1; cf.:

    ad breve (sc. tempus),

    Suet. Tib. 68. —
    D.
    Ante tempus, before the right time, too soon:

    ante tempus mori miserum esse,

    Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Lael. 3, 11:

    ante tempus domo digressus,

    Sall. J. 79, 7; Suet. Aug. 26; cf.:

    sero post tempus venis,

    Plaut. Capt. 4, 2, 90.—
    E.
    Ex tempore, instantaneously, forthwith, on the spur of the moment, extempore:

    versus fundere ex tempore,

    Cic. de Or. 3, 50, 194:

    magnum numerum optimorum versuum dicere ex tempore,

    id. Arch. 8, 18:

    scribere,

    Quint. 10, 3, 17; Sen. Contr. 3, praef.—
    2.
    According to circumstances:

    expedire rem et consilium ex tempore capere posse,

    Cic. Off. 2, 9, 33:

    haec melius ex re et ex tempore constitues,

    id. Fam. 12, 19, 2.—
    F.
    In tempore, at the right, proper, or appropriate time, in time:

    in tempore ad eam veni,

    Ter. Heaut. 2, 3, 123:

    in ipso tempore eccum ipsum,

    in the nick of time, id. And. 3, 2, 52:

    ni pedites equitesque in tempore subvenissent,

    Liv. 33, 5, 2:

    in tempore memorare,

    Tac. A. 1, 58 fin.
    G.
    In tempus, for a time, temporarily:

    scena in tempus structa,

    Tac. A. 14, 20; cf.:

    in omne tempus,

    forever, Cic. Fam. 5, 15, 1.—
    H.
    Per tempus, at the right time, in time:

    non potuisti magis per tempus mihi advenire quam advenis,

    Plaut. Men. 1, 2, 30; cf.:

    per tempus subvenistis mihi,

    id. Truc. 1, 2, 85.—
    K.
    Pro tempore, according to circumstances:

    consilium pro tempore et pro re capere,

    Caes. B. G. 5, 8:

    pauca pro tempore milites hortatus,

    Sall. J. 49, 6; Verg. E. 7, 35; Ov. Tr. 4, 2, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > tempus

  • 5 decōrus

        decōrus adj.    [decor], becoming, fitting, seemly, proper, suitable, decorous: color deo: virginitati, L.: ad ornatum: decorus est senis sermo: silentium, H.: Dulce et decorum est pro patria mori, H.: decorum erat ipsis capessere pugnam, L.— Ornamented, adorned, fine, beautiful, handsome: aedes, H.: galeae ensesque, V.: arma, S.: palaestra, noble, skilful, H.: ductores ostro, V.: Medi pharetrā, H.: dea formā, O.
    * * *
    decora -um, decorior -or -us, decorissimus -a -um ADJ
    beautiful/good looking/handsome/comely; adorned; graceful/elegant (non-visual); honorable, noble; glorious, decorated; decorous, proper, decent, fitting

    Latin-English dictionary > decōrus

  • 6 tempestīvus (-vos)

        tempestīvus (-vos) adj. with comp.    [tempestas], of the right time, at the proper time, timely, seasonable, opportune, fitting, appropriate, suitable: venti: adgressus tempestivis sermonibus, L.: narratibus hora meis, O.: pueris ludus, H.: multa mihi ipsi ad mortem tempestiva fuerunt, fitting occasions.—Timely, seasonable, ripe: maturitas: pinus, V.— Ripe, mature: viro, H.: caelo heros, O.— Timely, betimes, in good time, in good season, early: convivium.

    Latin-English dictionary > tempestīvus (-vos)

  • 7 apto

    apto, āvi, ātum, 1, v. freq. [apo], to fit, adapt, accommodate, apply, put on, adjust, etc. (cf. accommodo); absol., with dat. or less freq. with ad (in Cic. only once, as P. a.).
    I.
    Lit.
    a.
    Absol.:

    aptat cristas telaque,

    Verg. A. 11, 8:

    arma aptare,

    Liv. 5, 49, 3:

    remos,

    Curt. 9, 9, 12:

    tabulam,

    Col. 12, 56, 2:

    jubas,

    Sil. 5, 166:

    armamenta, vela,

    Quint. 10, 7, 23.—
    b.
    With dat.:

    aliquid umeris,

    Verg. A. 9, 364:

    arma corpori,

    Liv. 44, 34, 8:

    vincula collo,

    Ov. M. 10, 381:

    claves foribus,

    Mart. 9, 47:

    sagittas nervo,

    Verg. A. 10, 131:

    dexteris enses,

    Hor. Epod. 7, 2:

    tela flagello,

    Verg. A. 7, 731:

    os cucurbitulae corpori,

    Cels. 2, 11:

    anulum sibi,

    Sen. Ben. 3, 25, 1:

    digito (anulum),

    Suet. Tib. 73.—
    II.
    Trop.
    a.
    With the access. idea of fitting:

    bella citharae modis,

    Hor. C. 2, 12, 4; cf. id. Ep. 1, 3, 13.—And with ad:

    sed usum nec ad commoditatem ferendi nec ad ipsius munitionis firmamentum aptaverunt,

    Liv. 33, 5, 5:

    ad transeundum omnia aptaverant,

    Curt. 7, 8, 8:

    ad militares remus aptatur manus,

    i. e. is taken in hand by the soldiers, Sen. Agam. 425.—
    b.
    Without the access. idea of fitting, to prepare, get ready, furnish, put in order; constr. absol., with dat. or ad.
    (α).
    Absol.: aptate convivium, Pomp. ap. Non. p. 234, 30:

    idonea bello,

    Hor. S. 2, 2, 111.—
    (β).
    With dat.:

    arma pugnae,

    Liv. 22, 5; cf.:

    aptat se pugnae,

    Verg. A. 10, 588;

    and, animos aptent armis,

    id. ib. 10, 259.—
    (γ).
    With ad:

    Aptat et armiferas miles ad arma manus,

    Ov. Am. 1, 13, 14:

    ad pugnam classem,

    Liv. 22, 5: ad primum se velut aspectum orationis aptare, Quint. 10, 2, 16.—Hence,
    c.
    With abl. of that with which something is fitted, furnished, provided:

    oppidi partes testudinibus et musculis, Auct. B. Alex. 1: biremes remigio,

    Verg. A. 8, 80:

    classem velis,

    id. ib. 3, 472; so,

    pinum armamentis,

    Ov. M. 11, 456: ut quisque se aptaverat armis, had fitted himself with arms, i. e. for battle, Liv. 9, 31.—Hence, aptātus, a, um, P. a., pr., fitted for something; thus, suitable, fit, appropriate, accommodated to (syn.: aptus, accommodatus): hoc verbum est ad id aptatum, quod ante dixerat, * Cic. de Or. 3, 40, 162:

    ad popularem delectationem,

    Quint. 2, 10, 11; so Sen. Contr. 6 al.:

    omnia rei aptata,

    id. Ep. 59.

    Lewis & Short latin dictionary > apto

  • 8 navalia

    nāvālis, e, adj. [navis], of or belonging to ships, ship-, naval:

    pedestres navalesve pugnae,

    Cic. Sen. 5, 13; Liv. 26, 51, 6:

    bellum,

    id. Imp. Pomp. 10, 28:

    apparatus,

    id. Att. 10, 8, 3:

    disciplina et gloria navalis,

    id. Imp. Pomp. 18, 54:

    fuga,

    by sea, Plin. 7, 45, 46, § 148:

    proelium,

    Gell. 10, 6, 2:

    castra,

    to protect the ships drawn up on land, Caes. B. G. 5, 22:

    in classe acieque navali esse,

    Liv. 26, 51, 8 Weissenb.:

    forma,

    the shape of a ship, Ov. F. 1, 229: corona, a naval crown, as the reward of a naval victory, Verg. A. 8, 684; cf.: navali coronā solet donari, qui primus in hostium navem armatus transilierit, Paul. ex Fest. p. 163 Müll.; so,

    navali cinctus honore caput,

    Ov. A. A. 3, 392:

    navali surgentes aere columnae,

    made of the brass from the beaks of captured ships, Verg. G. 3, 29:

    arbor,

    fit for ship-building, Plin. 13, 9, 17, § 61:

    stagnum,

    a basin in which to exhibit mock sea-fights, Tac. A. 4, 15:

    navalis Phoebus, so called because hegranted the victory at Actium,

    Prop. 4 (5), 1, 3; v. Actius and Actiacus: socii, sailors, seamen (chosen from the freedmen of the colonists and allies, and also from those of the colonists and allies themselves who had been in slavery; they were bound to a longer period of service and were of lower rank than the land troops; cf. Liv. 36, 2; 40, 18; 21, 50):

    postero die militibus navalibusque sociis convocatis,

    id. 26, 48; 26, 17; 32, 23; 26, 35;

    24, 11.—Sometimes the socii navales are distinguished from the seamen,

    Liv. 37, 10:

    navales pedes, contemptuously,

    galley-slaves, Plaut. Men. 2, 2, 75. (Others understand by this expression ship-servants, cabin-boys. Non. 381, 393, calls the oars themselves navales pedes).—

    Duumviri navales,

    two commissaries who were charged with the repairing and fitting out of a fleet, Liv. 9, 30; 40, 18; 26: navalis scriba, a ship's scribe or secretary, Paul. ex Fest. p. 169 Müll.—
    II.
    Subst.: nāvā-le, is, n. (in sing. only poet.), and nāvā-lĭa, ium, n. ( gen. plur. navaliorum, Vitr. 5, 127; Inscr. Orell. 3627).
    A.
    A place where ships were built and repaired, a dock, dockyard (cf.:

    statio, portus): navalia, portus, aquarum ductus, etc.,

    Cic. Off. 2, 17, 60:

    de navalium opere,

    id. de Or. 1, 14, 62:

    deripientque rates alii navalibus,

    Verg. A. 4, 593; Ov. M. 11, 455.—In sing., haud aliter quam si siccum navale teneret (puppis), Ov. M. 3, 661; id. H. 18, 207.—Esp. of the place in Rome, across the Tiber, where the dock-yards were situated, Liv. 3, 26; 8, 14, 12; 40, 51 et saep.—Near them was the Navalis porta, Paul. ex Fest. p. 178 Müll.—
    B.
    The requisites for fitting out a ship, [p. 1192] tackling, rigging, Liv. 45, 23, 5; Verg. A. 11, 329; Plin. 16, 11, 21, § 52.

    Lewis & Short latin dictionary > navalia

  • 9 navalis

    nāvālis, e, adj. [navis], of or belonging to ships, ship-, naval:

    pedestres navalesve pugnae,

    Cic. Sen. 5, 13; Liv. 26, 51, 6:

    bellum,

    id. Imp. Pomp. 10, 28:

    apparatus,

    id. Att. 10, 8, 3:

    disciplina et gloria navalis,

    id. Imp. Pomp. 18, 54:

    fuga,

    by sea, Plin. 7, 45, 46, § 148:

    proelium,

    Gell. 10, 6, 2:

    castra,

    to protect the ships drawn up on land, Caes. B. G. 5, 22:

    in classe acieque navali esse,

    Liv. 26, 51, 8 Weissenb.:

    forma,

    the shape of a ship, Ov. F. 1, 229: corona, a naval crown, as the reward of a naval victory, Verg. A. 8, 684; cf.: navali coronā solet donari, qui primus in hostium navem armatus transilierit, Paul. ex Fest. p. 163 Müll.; so,

    navali cinctus honore caput,

    Ov. A. A. 3, 392:

    navali surgentes aere columnae,

    made of the brass from the beaks of captured ships, Verg. G. 3, 29:

    arbor,

    fit for ship-building, Plin. 13, 9, 17, § 61:

    stagnum,

    a basin in which to exhibit mock sea-fights, Tac. A. 4, 15:

    navalis Phoebus, so called because hegranted the victory at Actium,

    Prop. 4 (5), 1, 3; v. Actius and Actiacus: socii, sailors, seamen (chosen from the freedmen of the colonists and allies, and also from those of the colonists and allies themselves who had been in slavery; they were bound to a longer period of service and were of lower rank than the land troops; cf. Liv. 36, 2; 40, 18; 21, 50):

    postero die militibus navalibusque sociis convocatis,

    id. 26, 48; 26, 17; 32, 23; 26, 35;

    24, 11.—Sometimes the socii navales are distinguished from the seamen,

    Liv. 37, 10:

    navales pedes, contemptuously,

    galley-slaves, Plaut. Men. 2, 2, 75. (Others understand by this expression ship-servants, cabin-boys. Non. 381, 393, calls the oars themselves navales pedes).—

    Duumviri navales,

    two commissaries who were charged with the repairing and fitting out of a fleet, Liv. 9, 30; 40, 18; 26: navalis scriba, a ship's scribe or secretary, Paul. ex Fest. p. 169 Müll.—
    II.
    Subst.: nāvā-le, is, n. (in sing. only poet.), and nāvā-lĭa, ium, n. ( gen. plur. navaliorum, Vitr. 5, 127; Inscr. Orell. 3627).
    A.
    A place where ships were built and repaired, a dock, dockyard (cf.:

    statio, portus): navalia, portus, aquarum ductus, etc.,

    Cic. Off. 2, 17, 60:

    de navalium opere,

    id. de Or. 1, 14, 62:

    deripientque rates alii navalibus,

    Verg. A. 4, 593; Ov. M. 11, 455.—In sing., haud aliter quam si siccum navale teneret (puppis), Ov. M. 3, 661; id. H. 18, 207.—Esp. of the place in Rome, across the Tiber, where the dock-yards were situated, Liv. 3, 26; 8, 14, 12; 40, 51 et saep.—Near them was the Navalis porta, Paul. ex Fest. p. 178 Müll.—
    B.
    The requisites for fitting out a ship, [p. 1192] tackling, rigging, Liv. 45, 23, 5; Verg. A. 11, 329; Plin. 16, 11, 21, § 52.

    Lewis & Short latin dictionary > navalis

  • 10 quadro

    quā̆dro, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [quadrus].
    I.
    Act., to make four-cornered, to square, make square:

    abies atque populus ad unguem quadrantur,

    Col. 11, 2, 13:

    lapides,

    Vulg. 3 Reg. 5, 17.—
    B.
    Transf., to put in proper order, to join properly together, to complete, perfect:

    quadrandae orationis industria,

    in properly arranging, Cic. Or. 58, 197:

    quae pars quadrat acervum,

    Hor. Ep. 1, 6, 35 Orell. ad loc. —
    II.
    Neutr. ( to be square, said of squared stones for building, which fit well together; hence), transf., to square or agree with, to fit, suit:

    secto via limite quadret,

    Verg. G. 2, 278:

    eam conjunctionem quadrare volumus,

    Cic. de Or. 3, 44, 175:

    omnia in istam quadrant,

    fit her, id. Cael. 29, 69:

    ad multa,

    to suit in many respects, id. Att. 4, 18:

    quoniam tibi ita quadrat,

    it seems to you so proper, pleases you so, id. Brut. 11, 43.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of accounts, to square, agree, accord:

    quomodo sexcenta eodem modo quadrarint,

    Cic. Verr. 2, 1, 36, § 92: visum est hoc mihi ad multa quadrare. id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3).—
    2.
    Of words, to be fitting, appropriate:

    scire, quod quoque loco verborum maxime quadret,

    Quint. 9, 4, 60.— Hence, quā̆drātus, a, um, P. a.
    A.
    In gen., squared, square, quadrate (class.): quadrata basis, Varr. ap. Plin. 36, 13, 19, § 91: pes, a square foot, Plin, 33, 4, 21, § 75; Col. 5, 1, 6; 5, 2, 5:

    saxum,

    squared, hewn stone, Liv. 10, 23; so, lapis, Varr. ap. Plin. 36, 13, 19, § 91: littera, capital letters, which are composed of square strokes, Petr. 29:

    statura,

    square, robust, Suet. Vesp. 20:

    corpus,

    Cels. 2, 1:

    boves,

    stout, vigorous, Col. 6, 1, 3:

    canis,

    id. 7, 12, 4:

    signa,

    i.e. statues, Plin. 34, 8, 19, § 56: agmen, a marching in regular order of battle; also, an army advancing in regular order of battle, so that the whole body forms a parallelogram, Varr. ap. Serv. ad Verg. A. 12, 121:

    quadratum acies consistat in agmen,

    Tib. 4 (5), 1, 100:

    ut inde agmine quadrato ad urbem accederet,

    in order of battle, Cic. Phil. 13, 8, 18; 2, 42, 108; Hirt. B. G. 8, 8; Liv. 21, 5, 16; Curt. 5, 1, 19; Sen. Ep. 59, 6:

    quadrato agmine incedere,

    Sall. J. 100, 1; v. agmen; cf.: quadrato Exercitu, Cat. ap. Non. p. 204, 33:

    pallium,

    square, four-cornered, Petr. 135:

    numerus,

    a square number, Gell. 1, 20, 4:

    versus,

    a verse of eight feet, id. 2, 29, 20: Roma, the most ancient Rome, built in the form of a square, on the Mons Palatinus; and, in a narrower sense, the enclosed square place on the summit of the Palatine, the mundus of all cities built in the Etruscan fashion, Fest. p. 258 Müll.; cf. on the Roma quadrata, Becker, Alterth. 1, p. 105 sq. —
    2.
    Substt.
    a.
    quā̆drātum, i, n.
    (α).
    A [p. 1501] square, a quadrate:

    dimensio quadrati,

    Cic. Tusc. 1, 24, 57; id. N. D. 1, 10, 24:

    mutat quadrata rotundis,

    Hor. Ep. 1, 1, 100:

    in quadratum,

    into a square, tetragon, Plin. 18, 22, 51, § 189; Quint. 1, 10, 40.—
    (β).
    Astronom. t. t., quadrature, quartile, Cic. Div. 2, 42, 89:

    luna in quadrato solis dividua est,

    Plin. 2, 18, 16, § 80.—
    b.
    quā̆drātus, i, m., a square, quadrate:

    marmorum quadrati,

    Cassiod. Var. 2, 7. —
    B.
    Transf., fitting, suitable (rare):

    lenis et quadrata verborum compositio,

    Quint. 2, 5, 9; cf. id. 9, 4, 69. — Hence, adv.: quā̆drātē, fourfold, four times (post-class.), Manil. 2, 295.

    Lewis & Short latin dictionary > quadro

  • 11 structura

    structūra, ae, f. [struo], a fitting together, adaptation, adjustment.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (post-Aug. and very rare):

    ossa in manu oblonga omnia et triangula, structurā quādam inter se conectuntur,

    Cels. 8, 1 med.:

    membranarum,

    Plin. 13, 19, 34, § 112:

    togae,

    Macr. S. 2, 9.—
    B. 1.
    In abstr. (class.): parietum, the mode of building, construction, * Caes. B. C. 2, 9; cf.:

    structurae antiquae genus,

    Liv. 21, 11; and:

    reticulata structura,

    Plin. 36, 22, 51, § 172:

    (silex) globosus sed structurae infidelis,

    for building, id. 36, 22, 49, § 169:

    in structurā saxorum rudium,

    Quint. 9, 4, 27.— Plur.:

    in structuris lapidum impolitorum,

    Quint. 8, 6, 63.—
    2.
    In concr., a building, erection, edifice, structure, Front. Aquaed. 123; Vitr. 5, 12:

    subterraneae,

    Plin. 36, 22, 50, § 170:

    aerariae structurae,

    i. e. mining works, mines, Caes. B. G. 3, 21 fin. (al. structuraeque).—
    II.
    Trop., of language, an arrangement, order, structure (in Cic. only as a figure of speech, with quasi or quaedam;

    later in gen.): verborum quasi structura,

    Cic. Brut. 8, 33:

    quasi structura quaedam,

    id. Or. 44, 149:

    et verborum est structura quaedam,

    id. Opt. Gen. 2, 5:

    proprietates verborum exigit, et structuram et argumentationes,

    Sen. Ep. 89, 9:

    mei carminis,

    Ov. P. 4, 13, 4; Quint. 1, 10, 23; 8, 5, 27; 8, 6, 67; 9, 4, 45; Tac. Or. 22 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > structura

  • 12 tempestivos

    tempestīvus ( - vos), a, um, adj. [tempestas, I.], of or belonging to the right time, done or happening at the proper time, timely, seasonable, opportune, fitting, appropriate, suitable (class.; syn. opportunus).
    I.
    In gen.:

    venti,

    Cic. N. D. 2, 53, 131:

    imbres,

    Just. 44, 1, 4:

    nondum tempestivo ad navigandum mari, Siciliam adiit,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34:

    aggressus tempestivis temporibus,

    Liv. 45, 19, 10; cf.:

    veniet narratibus hora Tempestiva meis,

    Ov. M. 5, 500; Plin. 11, 17, 17, § 53:

    et tempestivum pueris concedere ludum,

    Hor. Ep. 2, 2, 142:

    oratio,

    Liv. 5, 12, 12:

    caesura arborum,

    Plin. 16, 43, 84, § 230:

    vindemia,

    Col. 11, 2, 67:

    sarritio,

    id. 11, 2, 9; 7, 3, 4:

    multa mihi ipsi ad mortem tempestiva fuerunt,

    fitting occasions, Cic. Tusc. 1, 45, 109:

    num parum tempestivos interveni?

    Tac. Or. 14:

    oscula maestis tempestiva genis posuit,

    Stat. Th. 2, 355.— Neutr. absol.:

    si tempestivom erit,

    Col. 1, 8 fin.; Plin. 16, 39, 74, § 188.—
    II.
    In partic.
    A.
    Timely, seasonable, ripe (syn. maturus):

    maturitas,

    Cic. Sen. 2, 5:

    ubi ocymum tempestivom erit, dato primum,

    Cato, R. R. 54, 3; so,

    fructus,

    Cic. Off. 2, 4, 14; Col. 3, 21, 10:

    pullorum examina,

    Lucr. 5, 1363:

    pinus,

    Verg. G. 1, 256.— Comp.:

    cassita in sementes forte concesserat tempestiviores,

    Gell. 2, 29, 5. —
    2.
    Transf., of persons, ripe, mature ( poet. and in postAug. prose):

    tempestiva viro,

    Hor. C. 1, 23, 12 (for which:

    filia Jam matura viro,

    Verg. A. 7, 53; and:

    matura virgo,

    Hor. C. 3, 6, 22); so,

    Rhode,

    id. ib. 3, 19, 27:

    virgo, Fest. s. v. Romam, p. 269 Müll.: tempestivos erat caelo Cythereïus heros,

    Ov. M. 14, 584. —
    B.
    Pregn., like our timely, betimes, for that which takes place early, in good time, in good season, early; so in the elder Pliny, of early risers:

    refrigeratum sub dio dari tempestivis antecedente vomitione,

    Plin. 29, 4, 25, § 80:

    sani atque tempestivi,

    id. 7, 53, 54, § 181.—Esp., of early banquets, beginning while it is yet day:

    convivia,

    Cic. Arch. 6, 13; so,

    convivia (convivium),

    id. Sen. 14, 46; id. Att. 9, 1, 3; 9, 13, 6; id. Mur. 6, 13:

    gladiatorum convivium,

    id. Verr. 2, 3, 25, § 61:

    solemni et tempestivo adhibetur convivio,

    Curt. 8, 1, 22; Sen. Ira, 2, 28, 6; Tac. H. 2, 68; Suet. Calig. 45 fin.; cf.: tempestivis epulis delinitus, ubi vino incaluit, etc., Tac. A. 11, 37.— Sup. seems not to occur.—Hence, adv.: tempestīvē, at the right time, in proper season, seasonably, opportunely; fitly, appropriately (class.):

    arare,

    Cato, R. R. 61, 1; Cic. N. D. 2, 62, 156; Col. 2, 8, 4; Ov. Tr. 4, 10, 81; Just. 34, 1; Suet. Vesp. 23. — Comp., Hor. C. 4, 1, 9.— Sup seems not to occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tempestivos

  • 13 tempestivus

    tempestīvus ( - vos), a, um, adj. [tempestas, I.], of or belonging to the right time, done or happening at the proper time, timely, seasonable, opportune, fitting, appropriate, suitable (class.; syn. opportunus).
    I.
    In gen.:

    venti,

    Cic. N. D. 2, 53, 131:

    imbres,

    Just. 44, 1, 4:

    nondum tempestivo ad navigandum mari, Siciliam adiit,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34:

    aggressus tempestivis temporibus,

    Liv. 45, 19, 10; cf.:

    veniet narratibus hora Tempestiva meis,

    Ov. M. 5, 500; Plin. 11, 17, 17, § 53:

    et tempestivum pueris concedere ludum,

    Hor. Ep. 2, 2, 142:

    oratio,

    Liv. 5, 12, 12:

    caesura arborum,

    Plin. 16, 43, 84, § 230:

    vindemia,

    Col. 11, 2, 67:

    sarritio,

    id. 11, 2, 9; 7, 3, 4:

    multa mihi ipsi ad mortem tempestiva fuerunt,

    fitting occasions, Cic. Tusc. 1, 45, 109:

    num parum tempestivos interveni?

    Tac. Or. 14:

    oscula maestis tempestiva genis posuit,

    Stat. Th. 2, 355.— Neutr. absol.:

    si tempestivom erit,

    Col. 1, 8 fin.; Plin. 16, 39, 74, § 188.—
    II.
    In partic.
    A.
    Timely, seasonable, ripe (syn. maturus):

    maturitas,

    Cic. Sen. 2, 5:

    ubi ocymum tempestivom erit, dato primum,

    Cato, R. R. 54, 3; so,

    fructus,

    Cic. Off. 2, 4, 14; Col. 3, 21, 10:

    pullorum examina,

    Lucr. 5, 1363:

    pinus,

    Verg. G. 1, 256.— Comp.:

    cassita in sementes forte concesserat tempestiviores,

    Gell. 2, 29, 5. —
    2.
    Transf., of persons, ripe, mature ( poet. and in postAug. prose):

    tempestiva viro,

    Hor. C. 1, 23, 12 (for which:

    filia Jam matura viro,

    Verg. A. 7, 53; and:

    matura virgo,

    Hor. C. 3, 6, 22); so,

    Rhode,

    id. ib. 3, 19, 27:

    virgo, Fest. s. v. Romam, p. 269 Müll.: tempestivos erat caelo Cythereïus heros,

    Ov. M. 14, 584. —
    B.
    Pregn., like our timely, betimes, for that which takes place early, in good time, in good season, early; so in the elder Pliny, of early risers:

    refrigeratum sub dio dari tempestivis antecedente vomitione,

    Plin. 29, 4, 25, § 80:

    sani atque tempestivi,

    id. 7, 53, 54, § 181.—Esp., of early banquets, beginning while it is yet day:

    convivia,

    Cic. Arch. 6, 13; so,

    convivia (convivium),

    id. Sen. 14, 46; id. Att. 9, 1, 3; 9, 13, 6; id. Mur. 6, 13:

    gladiatorum convivium,

    id. Verr. 2, 3, 25, § 61:

    solemni et tempestivo adhibetur convivio,

    Curt. 8, 1, 22; Sen. Ira, 2, 28, 6; Tac. H. 2, 68; Suet. Calig. 45 fin.; cf.: tempestivis epulis delinitus, ubi vino incaluit, etc., Tac. A. 11, 37.— Sup. seems not to occur.—Hence, adv.: tempestīvē, at the right time, in proper season, seasonably, opportunely; fitly, appropriately (class.):

    arare,

    Cato, R. R. 61, 1; Cic. N. D. 2, 62, 156; Col. 2, 8, 4; Ov. Tr. 4, 10, 81; Just. 34, 1; Suet. Vesp. 23. — Comp., Hor. C. 4, 1, 9.— Sup seems not to occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tempestivus

  • 14 accommodō (ad-c-)

        accommodō (ad-c-) āvī, ātus, āre,    to fit, adapt, put on, apply: coronam sibi ad caput: lateri ensem, V.: insignia, Cs.—Fig., to adjust, adapt, make fit for, accommodate: puppīs ad magnitudinem fluctuum, Cs.: oratio multitudinis est auribus accommodanda.—Esp., to attribute, ascribe as fitting: effigiem dis, Cu.—To apply, bring forward: testīs ad crimen, produce suitable witnesses: se ad rem p., devote oneself: ad alicuius arbitrium et nutum totum se, i. e. comply with; cf. ut ei de habitatione accommodes, i. e. comply with his wish.

    Latin-English dictionary > accommodō (ad-c-)

  • 15 clausula

        clausula ae, f    [claudo], a close, conclusion, end: in quo (mimo), a fitting end: epistulae.—In rhet., the close of a period.
    * * *
    end/conclusion (letter/verse/transaction); close (periodic sentence); clause

    Latin-English dictionary > clausula

  • 16 compāctiō

        compāctiō ōnis, f    [compingo], a joining together: membrorum.
    * * *
    framework, structure; act/action of fitting/joining together

    Latin-English dictionary > compāctiō

  • 17 congruēns

        congruēns entis, adj.    [P. of congruo], agreeing, fit, appropriate, suitable, consistent, congruous: cum iis naturā: actio menti: genus dicendi: motus, appropriate gesture, L.: haec duo pro congruentibus sumere: congruens videtur aperire, etc., Ta. — Symmetrical, consistent, harmonious: concentus: clamor, L.: (alquis) cum eā disciplinā. — Plur n. as subst: congruentia his disserere, Ta.
    * * *
    congruentis (gen.), congruentior -or -us, congruentissimus -a -um ADJ
    agreeing, according, consistent; harmonious, in unison/keeping; at same time; congruent, corresponding to, similar, matching; appropriate, fitting; proper

    Latin-English dictionary > congruēns

  • 18 cōnsentāneus

        cōnsentāneus adj.    [consentio], agreeing, according, suited, becoming, meet, fit, proper: cum iis litteris: mors eius vitae: actiones virtuti: consentaneum est in iis sensum inesse, is reasonable: quid consentaneum sit ei dicere, qui, etc.— Plur n. as subst, concurrent circumstances: ex consentaneis (argumenta ducere).
    * * *
    consentanea, consentaneum ADJ
    agreeable; consistent/appropriate/fitting; in harmony with (L+S)

    Latin-English dictionary > cōnsentāneus

  • 19 cōnsequēns

        cōnsequēns entis, adj.    [P. of consequor], according to reason, correspondent, suitable, fit: in verbis quod non est consequens: consequens esse videtur, ut scribas, etc., fitting.—Following logically, consequent: alterum alteri.—As subst n., a consequence, conclusion: falsum.— Plur: vestra.
    * * *
    I
    (logical) consequence; analogy?; (strange form, Cicero uses as neuter)
    II
    consequentis (gen.), consequentior -or -us, consequentissimus -a -um ADJ
    subsequent/later; as a logical consequence; reasonable/consistent; analogous

    Latin-English dictionary > cōnsequēns

  • 20 conveniēns

        conveniēns entis, adj.    [P. of convenio], agreeing, consistent, corresponding: hunc superbum habitum convenientes sequebantur contemptūs aures, etc., L.: recta et convenientia natura desiderat: sibi convenientia finge, H.: nihil decretis eius: omnia inter se.—Fig., fit, becoming, appropriate, suitable: Sit bene conveniens toga. O.: dies cum populi voltu, O.: oratio tempori, L.: Reddere personae convenientia cuique, H.: Venus annis nostris, O.: ad res secundas: gratulatio in eā victoriā, L.—Harmonious, well-disposed: propinqui optime.
    * * *
    convenientis (gen.), convenientior -or -us, convenientissimus -a -um ADJ
    fitting; appropriate; comfortable; internally consistent, harmonious; agreed, conventional, based on agreement; agreeable, compliant

    Latin-English dictionary > conveniēns

См. также в других словарях:

  • Fitting — can refer to: # Any machine, piping or tubing part that can attach or connect two or more larger parts. For examples, see coupling, compression fitting or piping and plumbing fittings. # The process of applying regression analysis to data. This… …   Wikipedia

  • -fitting — [ fıtıŋ ] suffix used with some adjectives and adverbs to make adjectives describing how clothing fits someone: loose fitting clothes tightly fitting trousers …   Usage of the words and phrases in modern English

  • -fitting — UK [fɪtɪŋ] US suffix used with some adjectives and adverbs to make adjectives describing how clothing fits someone loose fitting clothes tightly fitting trousers Thesaurus: words used to describe clotheshyponym …   Useful english dictionary

  • Fitting — Fit ting, n. Anything used in fitting up; especially (pl.), necessary fixtures or apparatus; as, the fittings of a church or study; gas fittings. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • fitting — I adjective adapted, appropriate, auspicious, becoming, convenient, correct, desirable, expedient, favorable, geared to, likely, opportune, proper, propitious, providential, seasonable, seemly, suitable, suited, relevant, timely II index… …   Law dictionary

  • fitting — [adj] appropriate, suitable applicable, apt, becoming, comme il faut, correct, decent, decorous, desirable, due, felicitous, happy, just, just what was ordered*, meet, on the button*, on the nose*, proper, right, right on*, seemly, that’s the… …   New thesaurus

  • Fitting — Fit ting, a. Fit; appropriate; suitable; proper. {Fit ting*ly}, adv. {Fit ting*ness}, n. Jer. Taylor. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Fitting — Fitting, Hermann Heinrich, Romanist und Prozessualist, geb. 27. Aug. 1831 zu Mauchenheim in der Rheinpfalz, promovierte 1852 in Erlangen auf Grund der Dissertation »Über den Begriff von Haupt und Gegenbeweis« (Erlang. 1853), habilitierte sich… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • fitting — UK US /ˈfɪtɪŋ/ noun [C, usually plural] ► a small part for connecting one thing to another: »The company manufactures plastic pipes and fittings. »electrical/plumbing fittings ► UK PROPERTY an object or piece of equipment that is not permanently… …   Financial and business terms

  • fitting — / fit:iŋ/, it. / fit:ing/ s. ingl. [der. di (to ) fit adattarsi ], usato in ital. al masch. 1. [insieme delle operazioni con cui si sistema un congegno, un procedimento e sim., per farlo funzionare nel modo migliore: f. definitivo dei prodotti in …   Enciclopedia Italiana

  • fitting — 1530s (adj.); c.1600 (n.), from prp. of FIT (Cf. fit) (v.) …   Etymology dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»