Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

flātus

  • 1 flātus

        flātus ūs, m    [flo], a blowing, breathing, snorting: complere sedilia flatu (sc. tibiae), H.: flatūs austri, Ct.: flatu secundo Carbasa mota sonant, O.: sui flatūs ne sonet aura, cavet, of his breath, O.— Fig., a breath, breeze: prospero flatu fortunae uti. — Plur, pride, haughtiness: flatūs remittat, V.
    * * *
    blowing; snorting; breath; breeze

    Latin-English dictionary > flātus

  • 2 flatus

    flātus, ūs, m. [flo], a blowing, breathing, snorting (mostly poet.; syn.: flamen, flabra, ventus, aura).
    I.
    Lit.:

    nondum spissa nimis complere sedilia flatu (sc. tibiae),

    Hor. A. P. 205; Phaedr. 5, 7, 14:

    flatuque secundo, Carbasa mota sonant,

    Ov. M. 13, 418;

    so of the wind,

    id. ib. 14, 226; Hor. C. 4, 5, 10; also in plur., Ov. M. 15, 302; Verg. G. 2, 339:

    ipsa sui flatus ne sonet aura, cavet,

    of his breath, Ov. F. 1, 428:

    (equi) humescunt spumis flatuque sequentum,

    with the snorting, Verg. G. 3, 111; in plur.:

    aestiferi,

    Cic. Arat. 111:

    ventris (with crepitus),

    a breaking wind, Suet. Claud. 32:

    flatu figuratur vitrum,

    Plin. 36, 26, 66, § 193.—
    B.
    Transf., concr., the breath of life, the soul, Prud. steph. 3, 168.—
    II.
    Trop.
    A.
    A breath, breeze (the fig. being taken from wind):

    cum prospero flatu fortunae utimur, ad exitus pervehimur optatos,

    Cic. Off. 2, 6, 19:

    ad id, unde aliquis flatus ostenditur, vela do,

    id. de Or. 2, 44, 187. —
    B.
    Pride, haughtiness (mostly in plur.):

    det libertatem fandi flatusque remittat,

    Verg. A. 11, 346; Ov. A. A. 1, 715; Val. Fl. 3, 699; Stat. Th. 1, 321; 3, 192.

    Lewis & Short latin dictionary > flatus

  • 3 flatus

    blowing, blast, breathing, arrogance, haughtiness.

    Latin-English dictionary of medieval > flatus

  • 4 flō

        flō flāvī, flātus, āre    [FLA-], to blow: belle nobis Flavit ab Epiro ventus: scintillam flando accendere, L.: inflexo tibia cornu Flabit, sound, O.: classica, Pr.: tibia flatur, is blown, O.— To coin, mould, cast: ratio flandae pecuniae.
    * * *
    flare, flavi, flatus V
    breathe; blow

    Latin-English dictionary > flō

  • 5 aura

    aura, ae ( gen. sing. aurāï, Verg. A. 6, 747; v. Neue, Formenl. I. p. 11; also, auras, like familias, custodias, terras, etc.; Servius gives this in Verg. A. 11, 801; still all the MSS. give aurae, and so Rib.), f., = aura [AÔ, auô, to blow].
    I.
    The air, as in gentle motion, a gentle breeze, a breath of air (syn.:

    aër, ventus, spiritus): agitatus aër auram facit,

    Isid. Orig. 13, 11, 17: semper aër spiritu aliquo movetur;

    frequentius tamen auras quam ventos habet,

    Plin. Ep. 5, 6, 5:

    flatus, qui non aura, non procella, sed venti sunt,

    Plin. 2, 45, 45, § 116:

    et me... nunc omnes terrent aurae,

    now every breeze terrifies me, Verg. A. 2, 728:

    Concutiat tenerum quaelibet aura,

    Ov. A. A. 2, 650.— Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., a breeze, a wind (even when violent):

    Et reserata viget genitabilis aura Favoni,

    Lucr. 1, 11; cf.: Aura parit flores tepidi fecunda Favoni. Cat. 64, 282:

    omnes, Aspice, ventosi ceciderunt murmuris aurae,

    Verg. E. 9, 58:

    aurae Vela vocant,

    id. A. 3, 356:

    aura post meridiem,

    Vulg. Gen. 3, 8:

    aura tenuis,

    ib. 3 Reg. 19, 12:

    lenis, ib. Job, 4, 16: petulans,

    Lucr. 6, 111:

    ignarae,

    brutish, Cat. 64, 164, ubi v. Ellis:

    rapida,

    Ov. M. 3, 209:

    stridens,

    Val. Fl. 2, 586:

    violentior,

    Stat. Th. 6, 157:

    aurae flatus,

    Vulg. Act. 27, 40:

    omnes eos tollet aura,

    ib. Isa. 57, 13 et saep.—Also breath:

    flammas exsuscitat aura,

    Ov. F. 5, 507.—
    B.
    Trop.: dum flavit velis aura secunda meis, while a favorable breeze breathed on my sails, i. e. so long as I was in prosperity, Ov. P. 2, 3, 26:

    totam opinionem parva non numquam commutat aura rumoris,

    Cic. Mur. 17:

    tenuis famae aura,

    Verg. A. 7, 646:

    quem neque periculi tempestas neque honoris aura potuit umquam de suo cursu aut spe aut metu demovere,

    Cic. Sest. 47 fin.:

    levi aurā spei objectā,

    Liv. 42, 39, 1:

    sperat sibi auram posse aliquam adflari in hoc crimine voluntatis defensionisque eorum, quibus, etc.,

    token of favor, Cic. Verr. 2, 1, 13:

    nescius aurae (sc. amoris) Fallacis,

    Hor. C. 1, 5, 11:

    incerta Cupidinis aura,

    Ov. Am. 2, 9, 33.—Hence freq. aura popularis, the popular breeze, popular favor, Cic. Har. Resp. 20 fin.; Liv. 3, 33, 7; 30, 45, 6 al.; Hor. C. 3, 2, 20; Quint. 11, 1, 45 (cf.:

    ventus popularis,

    Cic. Clu. 47, 130); so,

    aura favoris popularis,

    Liv. 22, 26, 4.—Also in plur.:

    nimium gaudens popularibus auris,

    Verg. A. 6, 816; and absol.:

    adliciendo ad se plebem jam aurā non consilio ferri,

    Liv. 6, 11, 7.—
    C.
    1.. The air (mostly poet. and plur.):

    cum Nubila portabunt venti transversa per auras,

    Lucr. 6, 190:

    Tenvis enim quaedam moribundos deserit aura,

    id. 3, 232:

    Aurarumque leves animae calidique vapores,

    id. 5, 236:

    (anima) discedit in auras,

    id. 3, 400; 6, 1129 et saep.—Hence, aurae aëris or aëriae aurae freq. in Lucr.: (res) Aëris in teneras possint proferrier auras, 1, 207; 1, 783; 1, 801; 1, 803; 1, 1087; 2, 203; 3, 456; 3, 570; 3, 591;

    4, 693: liquidissimus aether Atque levissimus aërias super influit auras,

    id. 5, 501; 1, 771; 4, 933:

    Nulla nec aërias volucris perlabitur auras,

    Tib. 4, 1, 127:

    Qui tamen aërias telum contorsit in auras,

    Verg. A. 5, 520.—
    2.
    Esp., the vital air:

    Vivit et aetherias vitalīs suscipit auras,

    breathes a breath of ethereal air, Lucr. 3, 405;

    imitated by Verg.: haud invisus caelestibus auras Vitales carpis, A. 1, 387: vesci vitalibus auris, i. e. vivere,

    Lucr. 5, 857; imitated by Verg., A. 1, 546, and 3, 339; so,

    haurire auram communem,

    Quint. 6, prooem. §

    12: captare naribus auras,

    to snuff the air, Verg. G. 1, 376.— Trop.: libertatis auram captare, to catch at the air of freedom, i. e. to seize upon any hope of liberty, Liv 3, 37, 1.—
    3.
    Meton.
    a.
    The upper air, Heaven, on high:

    assurgere in auras,

    Verg. G. 3, 109; so id. A. 4, 176:

    dum se laetus ad auras Palmes agit,

    id. G. 2, 363:

    ad auras Aetherias tendit,

    id. ib. 2, 291; so id. A. 4, 445: stat ferrea turris ad auras, poet. for ad alta, rises high, id. ib. 6, 554: Sorbet in abruptum fluctus, rursusque sub auras Erigit alternos, id. ib. 3, 422; 7, 466; 2, 759; 5, 427 al.; cf. Wagner, Quaest. Verg. X. 1.—
    b.
    In opp. to the lower world, the upper world (cf. aether, I. B. 3.):

    Eurydice superas veniebat ad auras,

    Verg. G. 4, 486; so id. A. 6, 128:

    Ortygiam, quae me superas eduxit prima sub auras,

    Ov. M. 5, 641; 10, 11 (cf. Verg. A. 6, 481: ad superos);

    so of childbirth: pondus in auras expulit,

    Ov. M. 9, 704.—In gen. for publicity, daylight:

    ferre sub auras,

    i. e. to make known, Verg. A. 2, 158:

    reddere ad auras,

    to restore, id. ib. 2, 259: fugere auras, to seclude or hide one ' s self, id. ib. 4, 388.—
    D.
    Transf. to other atmospheric objects which exert an influence on bodies, as light, heat, sound, vapor, etc.
    1.
    A bright light, a gleam, glittering (cf. phaeos aütmê, Callim. Hymn. Dian. 117):

    discolor unde auri per ramos aura refulsit,

    Verg. A. 6, 204 (splendor auri, Serv.).—
    2.
    The warmth of sunlight: solis calidior visa est aura, Varr. ap. Non. p. 275, 25.—
    3.
    Sound, tone, voice, echo:

    Si modo damnatum revocaverit aura puellae,

    Prop. 3, 23, 15:

    at illi Nomen ab extremis fontibus aura refert,

    id. 1, 20, 50.—
    4.
    Vapor, mist, odor, exhalation:

    inolentis olivi Naturam, nullam quae mittat naribus auram,

    Lucr. 2, 851:

    at illi Dulcis compositis spiravit crinibus aura,

    a sweet odor exhaled, Verg. G. 4, 417; so Mart. 3, 65; Val. Fl. 5, 589; cf. Heins. ad Ov. M. 15, 394:

    si tantum notas odor attulit auras,

    Verg. G. 3, 251:

    pingues ab ovilibus aurae,

    Stat. Th. 10, 46.

    Lewis & Short latin dictionary > aura

  • 6 crepitus

    crĕpĭtus, ūs, m. [crepo], a rattling, creaking, clattering, clashing, rustling, a noise, etc. (in good prose).
    I.
    In gen.:

    cardinum,

    Plaut. Curc. 1, 3, 1; cf.

    claustrorum (with sonitus),

    id. ib. 1, 3, 47:

    carbasi,

    Lucr. 6, 110:

    e motu frenorum,

    Varr. R. R. 2, 7, 12:

    dentium,

    a chattering, Cic. Tusc. 4, 8, 19:

    pedum,

    id. Top. 12, 52:

    armorum,

    Liv. 25, 6, 21; 38, 17, 5: alarum (anserum). id. 5, 47, 4:

    plagarum,

    Cic. Verr. 2, 5, 62, § 162:

    inlisae manus umeris,

    Sen. Ep. 56, 1:

    tibiarum et scabellorum,

    Suet. Calig. 54:

    arboris,

    Plin. 10, 18, 20, § 40:

    imbrium,

    a pattering, id. 12, 1, 5, § 10:

    sonitus, tonitrus,

    a crash, Plaut. Am. 5, 1, 10: digitorum, a snapping of the fingers, as the signal of a command (cf. crepo and concrepo), Mart. 14, 119.—
    II.
    In partic.: crepitus (sc. ventris), a breaking wind with noise, = pordê (diff. from flatus, without noise), Plaut. Curc. 2, 3, 16; Cic. Fam. 9, 22, 5: Sen. Ep. 91, 19; Plin. 27, 12, 87, § 110 al.;

    with flatus,

    Suet. Claud. 32.

    Lewis & Short latin dictionary > crepitus

  • 7 flo

    flo, flāvi, flātum, 1, v. n. and a. [root fla-; Gr. ek-phlainô, to stream forth; phlasmos, vain-glorying; hence, Lat. flatus, flabrum, etc., flos, flōreo, Flōra; Germ. blasen, blähen;

    Eng. blow, bloom, blast, etc.,

    Curt. Gr. Etym. p. 301; cf. Grimm, Wörterb. s. v. blähen, blasen].
    I.
    Neutr., to blow (class.; cf.:

    spiro, halo): belle nobis flavit ab Epiro lenissimus ventus,

    Cic. Att. 7, 2, 1:

    corus ventus in his locis flare consuevit,

    Caes. B. G. 5, 7, 3; id. B. C. 3, 25, 1; 3, 26 fin.; Quint. 12, 10, 67; Ov. M. 7, 664:

    Etesiae contra fluvium flantes,

    Lucr. 6, 717:

    quinam flaturi sint venti,

    Plin. 3, 9, 14, § 94:

    inflexo Berecynthia tibia cornu Flabit,

    will blow, sound, Ov. F. 4, 181.—Prov.: simul flare sorbereque haud factu facile'st: ego hic esse et illic simitu hau potui, i. e. to do two opposite things at once, as we say, to blow hot and cold with the same breath, Plaut. Most. 3, 2, 104.—
    II.
    Act., to blow, blow at, blow out, blow up, or blow away (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic.).
    A.
    Lit.:

    hieme anima, quae flatur, omnium apparet,

    which is emitted, Varr. L. L. 6, § 9 Müll.: Chimaera Ore foras acrem flaret de corpore flammam. Lucr. 5, 906:

    pulvis vento flatus, Auct. B. Afr. 52, 4: tibia flatur,

    is blown, Ov. F. 4, 341:

    Phrygius lapis flatur follibus, donec rubescat,

    is blown upon, Plin. 36, 19, 36, § 143.—
    2.
    Transf., to cast or coin metals by blowing:

    aes antiquissimum, quod est flatum, pecore est notatum,

    Varr. R. R. 2, 1, 9:

    flata signataque pecunia,

    Gell. 2, 10, 3.—Hence, the directors of the mint were called triumviri auro argento aeri flando feriundo (abbrev. III. VIRI A. A. A. F. F.), Inscr. Orell. 569; v. ferio.—
    B.
    Trop.:

    omisso magna semper flandi tumore,

    of high-flown, bombastic talk, Quint. 12, 6, 5: spernere succina, flare rosas, Fulva monilia respuere, qs. to blow away, i. e. to despise, Prud. steph. 3, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > flo

  • 8 re-sīdō

        re-sīdō sēdī, —, ere,    to sit down, settle: residamus, si placet: inambulantes, tum autem residentes: valle, V.: medio rex ipse resedit Agmine, was enthroned, O.: mediis Aedibus, V.: lassa resedit, sank, V.: Iam iam residunt cruribus asperae Pelles, grow, H.—To settle, sink down, sink, subside: si montes resedissent: Flumina residunt, O.: ad Aeschrionem pretium resedisset, i. e. fall into the hands of Aeschrio.—Fig., to sink, settle down, abate, grow calm, subside, fall: Cum omnis repente resedit Flatus, V.: Sex mihi surgat opus numeris, in quinque residat (of elegiac verse), O.: cum tumor animi resedisset: impetus animorum, L.: bellum, H.: quorum mentīs nondum ab superiore bello resedisse sperabat, Cs.: tumida ex irā tum corda residunt, V.

    Latin-English dictionary > re-sīdō

  • 9 vēlum

        vēlum ī, n    [VAG-], that which propels, a sail: procella Velum ferit, V.: pleno concita velo puppis, O.: ad id, unde aliquis flatus ostenditur, vela do, make sail: retrorsum Vela dare, H.: Solvite vela citi, set sail, V.: deducere, O.: traducere ad castra Corneliana, Cs.: Tendunt vela noti, V.: Neptunus ventis inplevit vela secundis, V.— Prov.: res velis, ut ita dicam, remisque fugienda, i. e. with might and main: Non agimur tumidis velis, with full sails, i. e. in perfect prosperity, H.: plenissimis velis navigare.—Fig., impelling power, vigor, energy: utrum panderem vela orationis statim, an, etc.: velis maioribus, with more zeal, O.—A cloth, covering, awning, curtain, veil: tabernacula carbaseis intenta velis: pendentia Vela domūs, hangings, Iu.: neque marmoreo pendebant vela theatro, awnings (cf. velarium), O.: sinuosa vela, Pr.
    * * *
    sail, covering; curtain

    Latin-English dictionary > vēlum

  • 10 apricum

    ā̆prīcus, a, um, adj. [qs. contr. from apericus, from aperio, Doed. Syn. III. p. 170; for the long i, cf. antīcus, postīcus; acc. t oothers, kindr. with old Germ. ābar; mid. Germ. aeber, = dry, warm], orig., lying open, uncovered, or, acc. to the second etymol., warm:

    Qui tulit aprico frigida castra Lare,

    under the open heaven, Prop. 5, 10, 18, where Müller reads e parvo. —Hence, with esp. ref. to the warmth of the sun, exposed to the sun or to the warmth of the sun, open to the sun, sunny.
    I.
    A.. Of places (class. in prose and poetry):

    loci... opaci an aprici,

    Cic. Part. Or. 10 fin.:

    hortus,

    id. Fam. 16, 18 (perh. not elsewhere in Cic.):

    colles,

    Liv. 21, 37:

    campus,

    Hor. C. 1, 8, 3; id. A. P. 162:

    rura,

    id. C. 3, 18, 2:

    agger,

    id. S. 1, 8, 15 et saep.—
    B.
    Subst.: ā̆prīcum, i, n., a sunny spot, place.
    1.
    Lit.:

    buxus amat aprica,

    Plin. 16, 16, 28, § 71:

    aprica Alpium,

    id. 21, 7, 20, § 43.—And
    2. * Trop.
    :

    in apricum proferre,

    to bring to light, Hor. Ep. 1, 6, 24 (= in apertum, Cruq.).—
    C.
    Poet., of other objects exposed to the sun, delighting or growing in the sunshine:

    arbor,

    Ov. M. 4, 331:

    mergi,

    basking in the sun, Verg. A. 5, 128:

    flores,

    Hor. C. 1, 26, 7:

    senes,

    Pers. 5, 179 al. —
    II.
    Transf.
    A.
    Clear, pure (only in Col.):

    caeli status,

    Col. 11, 3, 27:

    apricissimus dies,

    id. 9, 14, 13.—
    B.
    Coming from the sunny quarter, i.e. from the south:

    flatus,

    the south wind, Col. 1, 5, 8 — Comp., Col. 11, 3, 24.— Adv. not used. [p. 145]

    Lewis & Short latin dictionary > apricum

  • 11 apricus

    ā̆prīcus, a, um, adj. [qs. contr. from apericus, from aperio, Doed. Syn. III. p. 170; for the long i, cf. antīcus, postīcus; acc. t oothers, kindr. with old Germ. ābar; mid. Germ. aeber, = dry, warm], orig., lying open, uncovered, or, acc. to the second etymol., warm:

    Qui tulit aprico frigida castra Lare,

    under the open heaven, Prop. 5, 10, 18, where Müller reads e parvo. —Hence, with esp. ref. to the warmth of the sun, exposed to the sun or to the warmth of the sun, open to the sun, sunny.
    I.
    A.. Of places (class. in prose and poetry):

    loci... opaci an aprici,

    Cic. Part. Or. 10 fin.:

    hortus,

    id. Fam. 16, 18 (perh. not elsewhere in Cic.):

    colles,

    Liv. 21, 37:

    campus,

    Hor. C. 1, 8, 3; id. A. P. 162:

    rura,

    id. C. 3, 18, 2:

    agger,

    id. S. 1, 8, 15 et saep.—
    B.
    Subst.: ā̆prīcum, i, n., a sunny spot, place.
    1.
    Lit.:

    buxus amat aprica,

    Plin. 16, 16, 28, § 71:

    aprica Alpium,

    id. 21, 7, 20, § 43.—And
    2. * Trop.
    :

    in apricum proferre,

    to bring to light, Hor. Ep. 1, 6, 24 (= in apertum, Cruq.).—
    C.
    Poet., of other objects exposed to the sun, delighting or growing in the sunshine:

    arbor,

    Ov. M. 4, 331:

    mergi,

    basking in the sun, Verg. A. 5, 128:

    flores,

    Hor. C. 1, 26, 7:

    senes,

    Pers. 5, 179 al. —
    II.
    Transf.
    A.
    Clear, pure (only in Col.):

    caeli status,

    Col. 11, 3, 27:

    apricissimus dies,

    id. 9, 14, 13.—
    B.
    Coming from the sunny quarter, i.e. from the south:

    flatus,

    the south wind, Col. 1, 5, 8 — Comp., Col. 11, 3, 24.— Adv. not used. [p. 145]

    Lewis & Short latin dictionary > apricus

  • 12 austrina

    austrīnus, a, um, adj. [1. auster, II.], southern ( poet.; also freq. in post-Aug. prose; esp. in Pliny;

    syn.: australis, meridianus): calores,

    Verg. G. 2, 271:

    dies,

    on which the south wind blows, Col. 11, 2. 37; Plin. 17, 2, 2, § 12:

    piscis (a constellation),

    Col. 11, 2, 63:

    caelum,

    Plin. 16, 26, 46, § 109:

    flatus,

    id. 17, 2, 2, § 11:

    tempus,

    id. 2, 47, 47, § 123:

    vertex,

    the south pole, id. 2, 68, 68, § 172 al.—Also subst.: austrīna, ōrum, n. (sc. loca), the southern regions of a country:

    Austrina Cypri,

    Plin. 6, 34, 39, § 213:

    Sardiniae,

    id. 6, 34, 39, § 214:

    Cappadociae,

    id. 6, 34, 39, § 215.

    Lewis & Short latin dictionary > austrina

  • 13 austrinus

    austrīnus, a, um, adj. [1. auster, II.], southern ( poet.; also freq. in post-Aug. prose; esp. in Pliny;

    syn.: australis, meridianus): calores,

    Verg. G. 2, 271:

    dies,

    on which the south wind blows, Col. 11, 2. 37; Plin. 17, 2, 2, § 12:

    piscis (a constellation),

    Col. 11, 2, 63:

    caelum,

    Plin. 16, 26, 46, § 109:

    flatus,

    id. 17, 2, 2, § 11:

    tempus,

    id. 2, 47, 47, § 123:

    vertex,

    the south pole, id. 2, 68, 68, § 172 al.—Also subst.: austrīna, ōrum, n. (sc. loca), the southern regions of a country:

    Austrina Cypri,

    Plin. 6, 34, 39, § 213:

    Sardiniae,

    id. 6, 34, 39, § 214:

    Cappadociae,

    id. 6, 34, 39, § 215.

    Lewis & Short latin dictionary > austrinus

  • 14 cataegis

    cătaegis, ĭdis, f., = kataigis, a violent storm of wind, a hurricane, whirlwind: procellosus flatus cataegis dicitur, App. de Mundo, p. 62, 28;

    esp. in Pamphylia,

    Sen. Q. N. 5, 17, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > cataegis

  • 15 collectum

    1.
    col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.
    1.
    Of things:

    omnia praesegmina,

    Plaut. Aul. 2, 4, 34:

    stipulam,

    Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:

    radices palmarum,

    Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:

    apes in vas,

    Varr. R. R. 2, 16, 37:

    ossa,

    Tib. 3, 2, 19; cf.

    reliquias,

    Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:

    materiem nostram Post obitum,

    Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):

    sparsos per colla capillos in nodum,

    Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:

    immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,

    id. ib. 5, 338; so,

    sinus fluentes,

    Verg. A. 1, 320:

    flores,

    Ov. M. 5, 399:

    riguo horto olus,

    id. ib. 8, 646:

    de purpureis vitibus uvas,

    id. ib. 8, 676:

    fructus,

    Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:

    sarmenta virgultaque,

    Caes. B. G. 3, 18:

    serpentes,

    Nep. Hann. 10, 4:

    naufragium,

    Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:

    pecuniam,

    Hor. Ep. 1, 10, 47:

    viatica,

    id. ib. 2, 2, 26; cf.:

    stipem a tyrannis,

    to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:

    aër umorem colligens,

    Cic. N. D. 2, 39, 101:

    imbres,

    Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:

    pluvias aquas,

    Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:

    ventus per loca subcava terrae Collectus,

    Lucr. 6, 558:

    procellam,

    id. 6, 124:

    spiritum,

    Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:

    flatus cornibus,

    Sil. 14, 390:

    collectae ex alto nubes,

    heaped together, Verg. G. 1, 324:

    pulvis collectus turbine,

    Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:

    pulverem Olympicum Collegisse juvat,

    i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:

    luna revertentes colligit ignes,

    Verg. G. 1, 427:

    antiqua verba et figuras,

    Suet. Gram. 10:

    equos,

    to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,

    gressum,

    Sil. 6, 399:

    gradum,

    id. 7, 695; so,

    fig. iram,

    id. 9, 477;

    and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,

    Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:

    librum,

    to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:

    apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,

    Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:

    interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,

    id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:

    annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,

    Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:

    arma = remos,

    i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—
    2.
    Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:

    exercitus collectus ex senibus desperatis,

    Cic. Cat. 2, 3, 5:

    ex urbe, ex agris, numerum hominum,

    id. ib. 2, 4, 8:

    milites,

    id. Verr. 2, 5, 51, § 133:

    reliquos ex fugā,

    Nep. Hann. 6 fin.:

    manu collectā in Thraciam introiit,

    id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:

    de pagis omnibus bonos viros,

    Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:

    in moenia,

    Sil. 10, 390:

    ex regno alicujus,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:

    in aestuaria ac paludes,

    Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—
    B.
    Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):

    in spiram tractu se colligit anguis,

    Verg. G. 2, 154; cf.:

    cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,

    Liv. 2, 50, 7:

    alitis in parvae subitam collecta figuram,

    Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:

    apicem collectus in unum,

    Ov. M. 13, 910:

    pedes,

    to compress, Tib. 1, 8, 14:

    volumina collecta in artum,

    Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:

    pallium,

    to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:

    togam,

    Mart. 7, 33, 4:

    12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,

    causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,
    b.
    Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—
    II.
    Trop.
    A.
    To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):

    sescentae ad eam rem causae possunt conligi,

    Plaut. Trin. 3, 3, 62:

    conlectis omnibus bellis civilibus,

    i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:

    flammarum iras,

    Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:

    multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,

    Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:

    res undique conlectae,

    id. ib. 3, 24, 92:

    quaedam conlecta edere,

    Quint. 5, 10, 120:

    sparsa argumenta,

    id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:

    omnes rumorum et contionum ventos,

    Cic. Clu. 28, 77:

    rumorem bonum,

    id. Leg. 1, 19, 50:

    peccata consulum,

    id. ib. 3, 10, 23:

    vestigia Pythagoreorum,

    id. Tusc. 4, 2, 3:

    existimationem multo sudore,

    id. Div. in Caecil. 22, 72:

    benevolentiam civium blanditiis,

    id. Lael. 17, 61:

    magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,

    id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:

    auctoritatem,

    Caes. B. G. 6, 12:

    famam clementiae,

    Liv. 21, 48, 10:

    tantum amoris favorisque,

    Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:

    invidiam crudelitatis ex eo,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    crimina majestatis,

    Plin. Pan. 33 fin.:

    sitim,

    Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:

    adducere sitim,

    Hor. C. 4, 12, 13):

    frigus,

    Hor. Ep. 1, 11, 13:

    rabiem,

    Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:

    odium,

    id. ib. 3, 258:

    usum patiendi,

    id. Am. 1, 8, 75:

    vires usu,

    id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—
    b.
    Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):

    ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,

    Plin. 12, 5, 11, § 23:

    ambitus per frontem centum duos pedes colligit,

    id. 36, 12, 17, § 77:

    ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,

    id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—
    B.
    Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):

    quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?

    Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:

    se colligere,

    to rally, id. B.G. 5, 17:

    se ex timore,

    id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:

    animos,

    Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:

    animum,

    Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:

    animum cogitationemque,

    Plin. Ep. 2, 11, 14:

    mentem,

    Ov. M. 14, 352; cf.:

    mentem cum vultu,

    id. Am. 1, 14, 55:

    paulatim mente collectā,

    Curt. 8, 6, 22; cf.:

    colligere spiritum,

    to take breath, Quint. 11, 3, 53.—
    C.
    To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:

    cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,

    Cic. Inv. 1, 1, 1:

    ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,

    id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:

    levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,

    Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:

    sic collige mecum,

    id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,
    b.
    To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:

    ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,

    Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:

    aliquid per aliud,

    Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:

    quod multis et acutis conclusionibus colligunt,

    Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:

    paucitatem inde hostium colligentes,

    Liv. 7, 37, 9:

    bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,

    Cic. Off. 2, 16, 57:

    neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,

    Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,
    1.
    collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):

    tanto beatior, quanto collectior,

    App. Mag. 21, p. 287:

    corpora collectiora (opp. effusiora),

    Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:

    tempus collectius,

    Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:

    ponere aliquod verbum,

    Non. p. 164, 1.—
    2.
    collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.
    2.
    col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).
    I.
    Prop.:

    omne colligatum solvi potest,

    Cic. Univ. 11, 35:

    corpora colligata vinculis naturalibus,

    id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:

    manus,

    id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:

    pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,

    fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:

    solum herbis colligatum,

    thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:

    bitumen vulnera colligat,

    Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):

    homines inter se sermonis vinclo,

    Cic. Rep. 3, 2, 3:

    officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,

    id. Off. 1, 5, 15; cf.:

    (res) omnes inter se aptae colligataeque,

    id. N. D. 1, 4, 9:

    sententias verbis,

    to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:

    annorum septingentorum memoriam uno libro,

    to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—
    B.
    With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:

    impetum furentis (Antonii),

    Cic. Phil. 11, 2, 4:

    Brutum in Graeciā,

    i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:

    se cum multis,

    id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:

    colligatius adhaerere alicui,

    Aug. Doct. Christ. 1, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > collectum

  • 16 colligo

    1.
    col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.
    1.
    Of things:

    omnia praesegmina,

    Plaut. Aul. 2, 4, 34:

    stipulam,

    Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:

    radices palmarum,

    Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:

    apes in vas,

    Varr. R. R. 2, 16, 37:

    ossa,

    Tib. 3, 2, 19; cf.

    reliquias,

    Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:

    materiem nostram Post obitum,

    Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):

    sparsos per colla capillos in nodum,

    Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:

    immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,

    id. ib. 5, 338; so,

    sinus fluentes,

    Verg. A. 1, 320:

    flores,

    Ov. M. 5, 399:

    riguo horto olus,

    id. ib. 8, 646:

    de purpureis vitibus uvas,

    id. ib. 8, 676:

    fructus,

    Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:

    sarmenta virgultaque,

    Caes. B. G. 3, 18:

    serpentes,

    Nep. Hann. 10, 4:

    naufragium,

    Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:

    pecuniam,

    Hor. Ep. 1, 10, 47:

    viatica,

    id. ib. 2, 2, 26; cf.:

    stipem a tyrannis,

    to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:

    aër umorem colligens,

    Cic. N. D. 2, 39, 101:

    imbres,

    Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:

    pluvias aquas,

    Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:

    ventus per loca subcava terrae Collectus,

    Lucr. 6, 558:

    procellam,

    id. 6, 124:

    spiritum,

    Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:

    flatus cornibus,

    Sil. 14, 390:

    collectae ex alto nubes,

    heaped together, Verg. G. 1, 324:

    pulvis collectus turbine,

    Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:

    pulverem Olympicum Collegisse juvat,

    i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:

    luna revertentes colligit ignes,

    Verg. G. 1, 427:

    antiqua verba et figuras,

    Suet. Gram. 10:

    equos,

    to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,

    gressum,

    Sil. 6, 399:

    gradum,

    id. 7, 695; so,

    fig. iram,

    id. 9, 477;

    and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,

    Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:

    librum,

    to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:

    apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,

    Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:

    interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,

    id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:

    annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,

    Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:

    arma = remos,

    i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—
    2.
    Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:

    exercitus collectus ex senibus desperatis,

    Cic. Cat. 2, 3, 5:

    ex urbe, ex agris, numerum hominum,

    id. ib. 2, 4, 8:

    milites,

    id. Verr. 2, 5, 51, § 133:

    reliquos ex fugā,

    Nep. Hann. 6 fin.:

    manu collectā in Thraciam introiit,

    id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:

    de pagis omnibus bonos viros,

    Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:

    in moenia,

    Sil. 10, 390:

    ex regno alicujus,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:

    in aestuaria ac paludes,

    Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—
    B.
    Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):

    in spiram tractu se colligit anguis,

    Verg. G. 2, 154; cf.:

    cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,

    Liv. 2, 50, 7:

    alitis in parvae subitam collecta figuram,

    Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:

    apicem collectus in unum,

    Ov. M. 13, 910:

    pedes,

    to compress, Tib. 1, 8, 14:

    volumina collecta in artum,

    Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:

    pallium,

    to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:

    togam,

    Mart. 7, 33, 4:

    12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,

    causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,
    b.
    Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—
    II.
    Trop.
    A.
    To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):

    sescentae ad eam rem causae possunt conligi,

    Plaut. Trin. 3, 3, 62:

    conlectis omnibus bellis civilibus,

    i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:

    flammarum iras,

    Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:

    multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,

    Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:

    res undique conlectae,

    id. ib. 3, 24, 92:

    quaedam conlecta edere,

    Quint. 5, 10, 120:

    sparsa argumenta,

    id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:

    omnes rumorum et contionum ventos,

    Cic. Clu. 28, 77:

    rumorem bonum,

    id. Leg. 1, 19, 50:

    peccata consulum,

    id. ib. 3, 10, 23:

    vestigia Pythagoreorum,

    id. Tusc. 4, 2, 3:

    existimationem multo sudore,

    id. Div. in Caecil. 22, 72:

    benevolentiam civium blanditiis,

    id. Lael. 17, 61:

    magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,

    id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:

    auctoritatem,

    Caes. B. G. 6, 12:

    famam clementiae,

    Liv. 21, 48, 10:

    tantum amoris favorisque,

    Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:

    invidiam crudelitatis ex eo,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    crimina majestatis,

    Plin. Pan. 33 fin.:

    sitim,

    Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:

    adducere sitim,

    Hor. C. 4, 12, 13):

    frigus,

    Hor. Ep. 1, 11, 13:

    rabiem,

    Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:

    odium,

    id. ib. 3, 258:

    usum patiendi,

    id. Am. 1, 8, 75:

    vires usu,

    id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—
    b.
    Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):

    ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,

    Plin. 12, 5, 11, § 23:

    ambitus per frontem centum duos pedes colligit,

    id. 36, 12, 17, § 77:

    ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,

    id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—
    B.
    Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):

    quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?

    Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:

    se colligere,

    to rally, id. B.G. 5, 17:

    se ex timore,

    id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:

    animos,

    Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:

    animum,

    Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:

    animum cogitationemque,

    Plin. Ep. 2, 11, 14:

    mentem,

    Ov. M. 14, 352; cf.:

    mentem cum vultu,

    id. Am. 1, 14, 55:

    paulatim mente collectā,

    Curt. 8, 6, 22; cf.:

    colligere spiritum,

    to take breath, Quint. 11, 3, 53.—
    C.
    To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:

    cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,

    Cic. Inv. 1, 1, 1:

    ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,

    id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:

    levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,

    Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:

    sic collige mecum,

    id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,
    b.
    To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:

    ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,

    Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:

    aliquid per aliud,

    Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:

    quod multis et acutis conclusionibus colligunt,

    Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:

    paucitatem inde hostium colligentes,

    Liv. 7, 37, 9:

    bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,

    Cic. Off. 2, 16, 57:

    neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,

    Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,
    1.
    collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):

    tanto beatior, quanto collectior,

    App. Mag. 21, p. 287:

    corpora collectiora (opp. effusiora),

    Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:

    tempus collectius,

    Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:

    ponere aliquod verbum,

    Non. p. 164, 1.—
    2.
    collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.
    2.
    col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).
    I.
    Prop.:

    omne colligatum solvi potest,

    Cic. Univ. 11, 35:

    corpora colligata vinculis naturalibus,

    id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:

    manus,

    id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:

    pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,

    fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:

    solum herbis colligatum,

    thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:

    bitumen vulnera colligat,

    Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):

    homines inter se sermonis vinclo,

    Cic. Rep. 3, 2, 3:

    officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,

    id. Off. 1, 5, 15; cf.:

    (res) omnes inter se aptae colligataeque,

    id. N. D. 1, 4, 9:

    sententias verbis,

    to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:

    annorum septingentorum memoriam uno libro,

    to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—
    B.
    With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:

    impetum furentis (Antonii),

    Cic. Phil. 11, 2, 4:

    Brutum in Graeciā,

    i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:

    se cum multis,

    id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:

    colligatius adhaerere alicui,

    Aug. Doct. Christ. 1, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > colligo

  • 17 conligo

    1.
    col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.
    1.
    Of things:

    omnia praesegmina,

    Plaut. Aul. 2, 4, 34:

    stipulam,

    Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:

    radices palmarum,

    Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:

    apes in vas,

    Varr. R. R. 2, 16, 37:

    ossa,

    Tib. 3, 2, 19; cf.

    reliquias,

    Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:

    materiem nostram Post obitum,

    Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):

    sparsos per colla capillos in nodum,

    Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:

    immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,

    id. ib. 5, 338; so,

    sinus fluentes,

    Verg. A. 1, 320:

    flores,

    Ov. M. 5, 399:

    riguo horto olus,

    id. ib. 8, 646:

    de purpureis vitibus uvas,

    id. ib. 8, 676:

    fructus,

    Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:

    sarmenta virgultaque,

    Caes. B. G. 3, 18:

    serpentes,

    Nep. Hann. 10, 4:

    naufragium,

    Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:

    pecuniam,

    Hor. Ep. 1, 10, 47:

    viatica,

    id. ib. 2, 2, 26; cf.:

    stipem a tyrannis,

    to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:

    aër umorem colligens,

    Cic. N. D. 2, 39, 101:

    imbres,

    Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:

    pluvias aquas,

    Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:

    ventus per loca subcava terrae Collectus,

    Lucr. 6, 558:

    procellam,

    id. 6, 124:

    spiritum,

    Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:

    flatus cornibus,

    Sil. 14, 390:

    collectae ex alto nubes,

    heaped together, Verg. G. 1, 324:

    pulvis collectus turbine,

    Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:

    pulverem Olympicum Collegisse juvat,

    i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:

    luna revertentes colligit ignes,

    Verg. G. 1, 427:

    antiqua verba et figuras,

    Suet. Gram. 10:

    equos,

    to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,

    gressum,

    Sil. 6, 399:

    gradum,

    id. 7, 695; so,

    fig. iram,

    id. 9, 477;

    and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,

    Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:

    librum,

    to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:

    apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,

    Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:

    interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,

    id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:

    annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,

    Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:

    arma = remos,

    i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—
    2.
    Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:

    exercitus collectus ex senibus desperatis,

    Cic. Cat. 2, 3, 5:

    ex urbe, ex agris, numerum hominum,

    id. ib. 2, 4, 8:

    milites,

    id. Verr. 2, 5, 51, § 133:

    reliquos ex fugā,

    Nep. Hann. 6 fin.:

    manu collectā in Thraciam introiit,

    id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:

    de pagis omnibus bonos viros,

    Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:

    in moenia,

    Sil. 10, 390:

    ex regno alicujus,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:

    in aestuaria ac paludes,

    Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—
    B.
    Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):

    in spiram tractu se colligit anguis,

    Verg. G. 2, 154; cf.:

    cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,

    Liv. 2, 50, 7:

    alitis in parvae subitam collecta figuram,

    Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:

    apicem collectus in unum,

    Ov. M. 13, 910:

    pedes,

    to compress, Tib. 1, 8, 14:

    volumina collecta in artum,

    Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:

    pallium,

    to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:

    togam,

    Mart. 7, 33, 4:

    12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,

    causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,
    b.
    Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—
    II.
    Trop.
    A.
    To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):

    sescentae ad eam rem causae possunt conligi,

    Plaut. Trin. 3, 3, 62:

    conlectis omnibus bellis civilibus,

    i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:

    flammarum iras,

    Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:

    multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,

    Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:

    res undique conlectae,

    id. ib. 3, 24, 92:

    quaedam conlecta edere,

    Quint. 5, 10, 120:

    sparsa argumenta,

    id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:

    omnes rumorum et contionum ventos,

    Cic. Clu. 28, 77:

    rumorem bonum,

    id. Leg. 1, 19, 50:

    peccata consulum,

    id. ib. 3, 10, 23:

    vestigia Pythagoreorum,

    id. Tusc. 4, 2, 3:

    existimationem multo sudore,

    id. Div. in Caecil. 22, 72:

    benevolentiam civium blanditiis,

    id. Lael. 17, 61:

    magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,

    id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:

    auctoritatem,

    Caes. B. G. 6, 12:

    famam clementiae,

    Liv. 21, 48, 10:

    tantum amoris favorisque,

    Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:

    invidiam crudelitatis ex eo,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    crimina majestatis,

    Plin. Pan. 33 fin.:

    sitim,

    Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:

    adducere sitim,

    Hor. C. 4, 12, 13):

    frigus,

    Hor. Ep. 1, 11, 13:

    rabiem,

    Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:

    odium,

    id. ib. 3, 258:

    usum patiendi,

    id. Am. 1, 8, 75:

    vires usu,

    id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—
    b.
    Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):

    ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,

    Plin. 12, 5, 11, § 23:

    ambitus per frontem centum duos pedes colligit,

    id. 36, 12, 17, § 77:

    ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,

    id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—
    B.
    Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):

    quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?

    Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:

    se colligere,

    to rally, id. B.G. 5, 17:

    se ex timore,

    id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:

    animos,

    Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:

    animum,

    Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:

    animum cogitationemque,

    Plin. Ep. 2, 11, 14:

    mentem,

    Ov. M. 14, 352; cf.:

    mentem cum vultu,

    id. Am. 1, 14, 55:

    paulatim mente collectā,

    Curt. 8, 6, 22; cf.:

    colligere spiritum,

    to take breath, Quint. 11, 3, 53.—
    C.
    To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:

    cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,

    Cic. Inv. 1, 1, 1:

    ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,

    id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:

    levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,

    Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:

    sic collige mecum,

    id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,
    b.
    To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:

    ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,

    Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:

    aliquid per aliud,

    Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:

    quod multis et acutis conclusionibus colligunt,

    Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:

    paucitatem inde hostium colligentes,

    Liv. 7, 37, 9:

    bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,

    Cic. Off. 2, 16, 57:

    neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,

    Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,
    1.
    collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):

    tanto beatior, quanto collectior,

    App. Mag. 21, p. 287:

    corpora collectiora (opp. effusiora),

    Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:

    tempus collectius,

    Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:

    ponere aliquod verbum,

    Non. p. 164, 1.—
    2.
    collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.
    2.
    col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).
    I.
    Prop.:

    omne colligatum solvi potest,

    Cic. Univ. 11, 35:

    corpora colligata vinculis naturalibus,

    id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:

    manus,

    id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:

    pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,

    fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:

    solum herbis colligatum,

    thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:

    bitumen vulnera colligat,

    Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):

    homines inter se sermonis vinclo,

    Cic. Rep. 3, 2, 3:

    officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,

    id. Off. 1, 5, 15; cf.:

    (res) omnes inter se aptae colligataeque,

    id. N. D. 1, 4, 9:

    sententias verbis,

    to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:

    annorum septingentorum memoriam uno libro,

    to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—
    B.
    With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:

    impetum furentis (Antonii),

    Cic. Phil. 11, 2, 4:

    Brutum in Graeciā,

    i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:

    se cum multis,

    id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:

    colligatius adhaerere alicui,

    Aug. Doct. Christ. 1, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > conligo

  • 18 fero

    fĕro, tuli, latum, ferre (ante-class. redupl. form in the tempp. perff.:

    tetuli,

    Plaut. Am. 2, 2, 84; 168; id. Men. 4, 2, 25; 66; id. Rud. prol. 68: tetulisti, Att. and Caecil. ap. Non. 178, 17 sq.:

    tetulit,

    Plaut. Most. 2, 2, 40; id. Men. 2, 3, 30; Ter. And. 5, 1, 13:

    tetulerunt,

    Lucr. 6, § 672:

    tetulissem,

    Ter. And. 4, 5, 13:

    tetulisse,

    Plaut. Rud. 4, 1, 2:

    tetulero,

    id. Cist. 3, 19:

    tetulerit,

    id. Poen. 3, 1, 58; id. Rud. 4, 3, 101), v. a. and n. [a wide-spread root; Sanscr. bhar-, carry, bharas, burden; Gr. pherô; Goth. bar, bairo, bear, produce, whence barn, child; Anglo-Saxon beran, whence Engl. bear, birth; cf. Curt. Gr. Etym. p. 300; Fick, Vergl. Wort. p. 135. The perf. forms, tuli, etc., from the root tul-, tol-; Sanscr. tol-jami, lift, weigh; Gr. tlênai, endure, cf. talas, talanton; Lat. tollo, tolerare, (t)latus, etc. Cf. Goth. thulan, Germ. dulden, Geduld; Anglo-Sax. tholian, suffer. Supine latum, i. e. tlatum; cf. supra; v. Curt. Gr. Etym. p. 220; Corss. Ausspr. 2, 73], to bear, carry, bring. (For syn. cf.: gero, porto, bajulo, veho; effero, infero; tolero, patior, sino, permitto, etc.)
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    ferri proprie dicimus, quae quis suo corpore bajulat, portari ea, quae quis in jumento secum ducit, agi ea, quae animalia sunt,

    Dig. 50, 16, 235: oneris quidvis feret, Ter. Ph. 3, 3, 29:

    quin te in fundo conspicer fodere aut arare aut aliquid ferre,

    id. Heaut. 1, 1, 17:

    numerus eorum, qui arma ferre possent,

    Caes. B. G. 1, 29, 1:

    arma et vallum,

    Hor. Epod. 9, 13:

    sacra Junonis,

    id. S. 1, 3, 11:

    cadaver nudis humeris (heres),

    id. ib. 2, 5, 86:

    argentum ad aliquem,

    Plaut. As. 3, 3, 142; cf.:

    symbolum filio,

    id. Bacch. 2, 3, 30:

    olera et pisciculos minutos ferre obolo in cenam seni,

    Ter. And. 2, 2, 32; cf.:

    vina et unguenta et flores,

    Hor. C. 2, 3, 14:

    discerpta ferentes Memora gruis,

    id. S. 2, 8, 86; cf.:

    talos, nucesque sinu laxo,

    id. ib. 2, 3, 172:

    in Capitolium faces,

    Cic. Lael. 11, 37:

    iste operta lectica latus per oppidum est ut mortuus,

    id. Phil. 2, 41, 106:

    lectica in Capitolium latus est,

    Suet. Claud. 2:

    circa judices latus (puer),

    Quint. 6, 1, 47:

    prae se ferens (in essedo) Darium puerum,

    Suet. Calig. 19.— Poet. with inf.:

    natum ad Stygios iterum fero mergere fontes,

    Stat. Ach. 1, 134.—Prov.:

    ferre aliquem in oculis, or simply oculis,

    i. e. to hold dear, love exceedingly, Cic. Phil. 6, 4, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; Q. Cic. Fam. 16, 27, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    With the idea of motion predominating, to set in motion, esp. to move onward quickly or rapidly, to bear, lead, conduct, or drive away; with se or mid. (so esp. freq.), to move or go swiftly, to haste, speed, betake one's self; and of things, to flow, mount, run down.
    (α).
    Act.:

    ubi in rapidas amnis dispeximus undas: Stantis equi corpus transvorsum ferre videtur Vis, et in advorsum flumen contrudere raptim: Et, quocumque oculos trajecimus, omnia ferri Et fluere assimili nobis ratione videntur,

    Lucr. 4, 422 sq.:

    ubi cernimus alta Exhalare vapore altaria, ferreque fumum,

    to send up, id. 3, 432; cf.:

    vis ut vomat ignes, Ad caelumque ferat flammai fulgura rursum,

    id. 1, 725; and:

    caelo supinas si tuleris manus,

    raisest, Hor. C. 3, 23, 1:

    te rursus in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis,

    id. ib. 2, 7, 16; cf.:

    ire, pedes quocumque ferent,

    id. Epod. 16, 21; and:

    me per Aegaeos tumultus Aura feret,

    id. C. 3, 29, 64:

    signa ferre,

    to put the standards in motion, to break up, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40, 12; Liv. 10, 5, 1 al.:

    pol, si id scissem, numquam huc tetulissem pedem,

    have stirred foot, have come, Ter. And. 4, 5, 13:

    pedem,

    Verg. A. 2, 756; Val. Fl. 7, 112:

    gressum,

    to walk, Lucr. 4, 681; cf.:

    agiles gressus,

    Sil. 3, 180:

    vagos gradus,

    Ov. M. 7, 185:

    vestigia,

    Sil. 9, 101:

    vagos cursus,

    id. 9, 243.— Absol.:

    quo ventus ferebat,

    bore, drove, Caes. B. G. 3, 15, 3:

    interim, si feret flatus, danda sunt vela,

    Quint. 10, 3, 7:

    itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant,

    led, Caes. B. C. 1, 27, 4:

    pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

    Liv. 1, 7, 6.—Prov.:

    in silvam ligna ferre,

    to carry coals to Newcastle, Hor. S. 1, 10, 34.—
    (β).
    With se or mid., to move or go swiftly, to hasten, rush:

    cum ipsa paene insula mihi sese obviam ferre vellet,

    to meet, Cic. Planc. 40, 96; cf.:

    non dubitaverim me gravissimis tempestatibus obvium ferre,

    id. Rep. 1, 4:

    hinc ferro accingor rursus... meque extra tecta ferebam,

    Verg. A. 2, 672; 11, 779:

    grassatorum plurimi palam se ferebant,

    Suet. Aug. 32.—Of things as subjects:

    ubi forte ita se tetulerunt semina aquarum,

    i. e. have collected themselves, Lucr. 6, 672.—Mid.:

    ad eum omni celeritate et studio incitatus ferebatur,

    proceeded, Caes. B. C. 3, 78, 2:

    alii aliam in partem perterriti ferebantur,

    betook themselves, fled, id. B. G. 2, 24, 3:

    (fera) supra venabula fertur,

    rushes, springs, Verg. A. 9, 553:

    huc juvenis nota fertur regione viarum,

    proceeds, id. ib. 11, 530:

    densos fertur moribundus in hostes,

    rushes, id. ib. 2, 511:

    quocumque feremur, danda vela sunt,

    Cic. Or. 23, 75; cf.:

    non alto semper feremur,

    Quint. 12, 10, 37:

    ego, utrum Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem,

    Hor. Ep. 2, 2, 200:

    non tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera Vates,

    fly, id. C. 2, 20, 1.—Of inanimate subjects:

    (corpuscula rerum) ubi tam volucri levitate ferantur,

    move, Lucr. 4, 195; cf.:

    quae cum mobiliter summa levitate feruntur,

    id. 4, 745; cf.:

    tellus neque movetur et infima est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera,

    Cic. Rep. 6, 17 fin.:

    Rhenus longo spatio per fines Nantuatium, etc.... citatus fertur,

    flows, Caes. B. G. 4, 10, 3; cf. Hirt. B. [p. 738] G. 8, 40, 3:

    ut (flamma) ad caelum usque ferretur,

    ascended, arose, Suet. Aug. 94.—

    Rarely ferre = se ferre: quem procul conspiciens ad se ferentem pertimescit,

    Nep. Dat. 4 fin.
    2.
    To carry off, take away by force, as a robber, etc.: to plunder, spoil, ravage:

    alii rapiunt incensa feruntque Pergama,

    Verg. A. 2, 374:

    postquam te (i. e. exstinctum Daphnin) fata tulerunt,

    snatched away, id. E. 5, 34. So esp. in the phrase ferre et agere, of taking booty, plundering, where ferre applies to portable things, and agere to men and cattle; v. ago.—
    3.
    To bear, produce, yield:

    plurima tum tellus etiam majora ferebat, etc.,

    Lucr. 5, 942 sq.; cf.:

    quae autem terra fruges ferre, et, ut mater, cibos suppeditare possit,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quem (florem) ferunt terrae solutae,

    Hor. C. 1, 4, 10:

    quibus jugera fruges et Cererem ferunt,

    id. ib. 3, 24, 13:

    angulus iste feret piper et thus,

    id. Ep. 1, 14, 23:

    (olea) fructum ramis pluribus feret,

    Quint. 8, 3, 10.— Absol.:

    ferundo arbor peribit,

    Cato, R. R. 6, 2.—
    4.
    Of a woman or sheanimal, to bear offspring, be pregnant:

    ignorans nurum ventrem ferre,

    Liv. 1, 34, 3;

    of animals: equa ventrem fert duodecim menses, vacca decem, ovis et capra quinque, sus quatuor,

    Varr. R. R. 2, 1, 19; cf.:

    cervi octonis mensibus ferunt partus,

    Plin. 8, 32, 50, § 112:

    nec te conceptam saeva leaena tulit,

    Tib. 3, 4, 90.— Poet.:

    quem tulerat mater claro Phoenissa Laconi,

    i. e. had borne, Sil. 7, 666.—
    5.
    To offer as an oblation:

    liba et Mopsopio dulcia melle feram,

    Tib. 1, 7, 54; so,

    liba,

    id. 1, 10, 23:

    lancesque et liba Baccho,

    Verg. G. 2, 394:

    tura superis, altaribus,

    Ov. M. 11, 577.—
    6.
    To get, receive, acquire, obtain, as gain, a reward, a possession, etc.:

    quod posces, feres,

    Plaut. Merc. 2, 3, 106; cf.: quodvis donum et praemium a me optato;

    id optatum feres,

    Ter. Eun. 5, 8, 27:

    fructus ex sese (i. e. re publica) magna acerbitate permixtos tulissem,

    Cic. Planc. 38, 92:

    partem praedae,

    id. Rosc. Am. 37, 107:

    ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

    Juv. 13, 105:

    coram rege sua de paupertate tacentes Plus poscente ferent,

    Hor. Ep. 1, 17, 44.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bear, carry, bring:

    satis haec tellus morbi caelumque mali fert,

    bears, contains, Lucr. 6, 663;

    veterrima quaeque, ut ea vina, quae vetustatem ferunt, esse debent suavissima,

    which carry age, are old, Cic. Lael. 19, 67:

    scripta vetustatem si modo nostra ferent,

    will have, will attain to, Ov. Tr. 5, 9, 8:

    nomen alicujus,

    to bear, have, Cic. Off. 3, 18, 74; cf.:

    insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui,

    Hor. Ep. 1, 6, 15:

    nomen,

    Suet. Aug. 101; id. Calig. 47:

    cognomen,

    id. Aug. 43; id. Galb. 3; cf.:

    ille finis Appio alienae personae ferendae fuit,

    of bearing an assumed character, Liv. 3, 36, 1:

    Archimimus personam ejus ferens,

    personating, Suet. Vesp. 19; cf.

    also: (Garyophyllon) fert et in spinis piperis similitudinem,

    Plin. 12, 7, 15, § 30: fer mi auxilium, bring assistance, aid, help, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 29 (Trag. v. 50 ed. Vahl.); cf.:

    alicui opem auxiliumque ferre,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    auxilium alicui,

    Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; Cic. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13, 5; 4, 12, 5; Hor. Epod. 1, 21 et saep.: opem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 86 ed. Vahl.):

    opem alicui,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 23; Ter. And. 3, 1, 15; id. Ad. 3, 4, 41; Cic. Rab. Perd. 1, 3 (with succurrere saluti); id. Fin. 2, 35, 118 (with salutem); id. Fam. 5, 4, 2:

    subsidium alicui,

    Caes. B. G. 2, 26, 2:

    condicionem,

    to proffer, id. ib. 4, 11, 3; cf. Cic. Rosc. Am. 11, 30:

    Coriolanus ab sede sua cum ferret matri obviae complexum,

    offered, Liv. 2, 40, 5:

    si qua fidem tanto est operi latura vetustas,

    will bring, procure, Verg. A. 10, 792:

    ea vox audita laborum Prima tulit finem,

    id. ib. 7, 118: suspicionem falsam, to entertain suspicion, Enn. ap. Non. 511, 5 (Trag. v. 348 ed. Vahl.).—
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To move, to bring, lead, conduct, drive, raise:

    quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

    Hor. Ep. 2, 1, 177; so,

    animi quaedam ingenita natura... recta nos ad ea, quae conveniunt causae, ferant,

    Quint. 5, 10, 123; cf. absol.:

    nisi illud, quod eo, quo intendas, ferat deducatque, cognoris,

    Cic. de Or. 1, 30, 135:

    exstincti ad caelum gloria fertur,

    Lucr. 6, 8; cf.:

    laudibus aliquem in caelum ferre,

    to extol, praise, Cic. Fam. 10, 26, 2; cf. id. Rep. 1, 43; Quint. 10, 1, 99; Suet. Otho, 12; id. Vesp. 6:

    eam pugnam miris laudibus,

    Liv. 7, 10, 14; cf.:

    saepe rem dicendo subiciet oculis: saepe supra feret quam fieri possit,

    wilt exalt, magnify, Cic. Or. 40, 139:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    Liv. 4, 5, 6:

    ferre in majus vero incertas res fama solet,

    id. 21, 32, 7:

    crudelitate et scelere ferri,

    to be impelled, carried away, Cic. Clu. 70, 199:

    praeceps amentia ferebare,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 121; cf.:

    ferri avaritia,

    id. Quint. 11, 38:

    orator suo jam impetu fertur,

    Quint. 12 praef. §

    3: eloquentia, quae cursu magno sonituque ferretur,

    Cic. Or. 28, 97; cf.:

    (eloquentia) feratur non semitis sed campis,

    Quint. 5, 14, 31:

    oratio, quae ferri debet ac fluere,

    id. 9, 4, 112; cf.:

    quae (historia) currere debet ac ferri,

    id. 9, 4, 18; so often: animus fert (aliquem aliquo), the mind moves one to any thing:

    quo cujusque animus fert, eo discedunt,

    Sall. J. 54, 4; cf.:

    milites procurrentes consistentesque, quo loco ipsorum tulisset animus,

    Liv. 25, 21, 5; and:

    qua quemque animus fert, effugite superbiam regiam,

    id. 40, 4, 14:

    si maxime animus ferat,

    Sall. C. 58, 6; cf. Ov. M. 1, 775.—With an object-clause, the mind moves one to do any thing, Ov. M. 1, 1; Luc. 1, 67; Suet. Otho, 6; cf.

    also: mens tulit nos ferro exscindere Thebas,

    Stat. Th. 4, 753.—
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To carry off, take away:

    omnia fert aetas, animum quoque,

    Verg. E. 9, 51:

    postquam te fata tulerunt,

    id. ib. 5, 34:

    invida Domitium fata tulere sibi,

    Anthol. Lat. 4, 123, 8;

    like efferre,

    to carry forth to burial, Ov. Tr. 1, 3, 89.—
    3.
    (Acc. to I. B. 3.) To bear, bring forth, produce:

    haec aetas prima Athenis oratorem prope perfectum tulit,

    Cic. Brut. 12, 45:

    aetas parentum, pejor avis, tulit Nos nequiores,

    Hor. C. 3, 6, 46:

    Curium tulit et Camillum Saeva paupertas,

    id. ib. 1, 12, 42.—
    4.
    (Acc. to I. B. 6.) To bear away, to get, obtain, receive:

    Cotta et Sulpicius omnium judicio facile primas tulerunt,

    Cic. Brut. 49, 183:

    palmam,

    to carry off, win, id. Att. 4, 15, 6:

    victoriam ex inermi,

    to gain, Liv. 39, 51, 10; 2, 50, 2; 8, 8, 18:

    gratiam et gloriam annonae levatae,

    id. 4, 12, 8:

    maximam laudem inter suos,

    Caes. B. G. 6, 21, 4:

    centuriam, tribus,

    i. e. to get their votes, Cic. Planc. 20, 49; 22, 53; id. Phil. 2, 2, 4:

    suffragia,

    Suet. Caes. 13 (diff. from 8. a.):

    responsum ab aliquo,

    to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:

    repulsam a populo,

    Cic. Tusc. 5, 19, 54:

    repulsam,

    id. de Or. 2, 69 fin.; id. Phil. 11, 8, 19; id. Att. 5, 19 al.: calumniam, i. e. to be convicted of a false accusation, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1:

    ita ut filius partem dimidiam hereditatis ferat,

    Gai. Inst. 3, 8:

    singulas portiones,

    id. ib. 3, 16; 61.—
    5.
    To bear, support any thing unpleasant; or pregn., to suffer, tolerate, endure.
    a.
    To bear in any manner.
    (α).
    With acc.: servi injurias nimias aegre ferunt, Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    (onus senectutis) modice ac sapienter sicut omnia ferre,

    Cic. de Sen. 1, 2:

    aegre ferre repulsam consulatus,

    id. Tusc. 4, 17, 40:

    hoc moderatiore animo ferre,

    id. Fam. 6, 1, 6:

    aliquid toleranter,

    id. ib. 4, 6, 2:

    clementer,

    id. Att. 6, 1, 3:

    quod eo magis ferre animo aequo videmur, quia, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 48, § 126:

    ut tu fortunam, sic nos te, Celse, feremus,

    Hor. Ep. 1, 8, 17.—
    (β).
    With an object-clause:

    ut si quis aegre ferat, se pauperem esse,

    take it ill, Cic. Tusc. 4, 27, 59:

    hoc ereptum esse, graviter et acerbe ferre,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 152:

    quomodo ferant veterani, exercitum Brutum habere,

    id. Phil. 10, 7, 15.—
    (γ).
    With de:

    de Lentulo scilicet sic fero, ut debeo,

    Cic. Att. 4, 6, 1:

    quomodo Caesar ferret de auctoritate perscripta,

    id. ib. 5, 2, 3:

    numquid moleste fers de illo, qui? etc.,

    id. ib. 6, 8, 3.—
    (δ).
    Absol.:

    sin aliter acciderit, humaniter feremus,

    Cic. Att. 1, 2, 1:

    si mihi imposuisset aliquid, animo iniquo tulissem,

    id. ib. 15, 26, 4.—
    b. (α).
    With acc.: quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    qui potentissimorum hominum contumaciam numquam tulerim, ferrem hujus asseclae?

    Cic. Att. 6, 3, 6:

    cujus desiderium civitas ferre diutius non potest,

    id. Phil. 10, 10, 21:

    cogitandi non ferebat laborem,

    id. Brut. 77, 268:

    unum impetum nostrorum,

    Caes. B. G. 3, 19, 3:

    vultum atque aciem oculorum,

    id. ib. 1, 39, 1:

    cohortatio gravior quam aures Sulpicii ferre didicissent,

    to hear unmoved, Cic. Phil. 9, 4, 9:

    vultum,

    Hor. S. 1, 6, 121:

    multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit,

    id. A. P. 413:

    spectatoris fastidia,

    id. Ep. 2, 1, 215:

    fuisse (Epaminondam) patientem suorumque injurias ferentem civium,

    Nep. Epam. 7.—Of personal objects:

    quem ferret, si parentem non ferret suum?

    brook, Ter. Heaut. 1, 2, 28:

    optimates quis ferat, qui, etc.,

    Cic. Rep. 1, 33:

    vereor, ut jam nos ferat quisquam,

    Quint. 8, 3, 25:

    an laturi sint Romani talem regem,

    id. 7, 1, 24:

    quis enim ferat puerum aut adolescentulum, si, etc.,

    id. 8, 5, 8.—
    (β).
    With an object-clause:

    ferunt aures hominum, illa... laudari,

    Cic. de Or. 2, 84, 344:

    non feret assiduas potiori te dare noctes,

    Hor. Epod. 15, 13; Ov. M. 2, 628:

    illa quidem in hoc opere praecipi quis ferat?

    Quint. 11, 3, 27; 11, 1, 69:

    servo nubere nympha tuli,

    Ov. H. 5, 12; cf.:

    alios vinci potuisse ferendum est,

    id. M. 12, 555. —
    (γ).
    With quod:

    quod rapta, feremus, dummodo reddat eam,

    Ov. M. 5, 520:

    illud non ferendum, quod, etc.,

    Quint. 11, 3, 131. —
    6.
    With the access, notion of publicity, to make public, to disclose, show, exhibit:

    eum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

    Cic. Planc. 14, 34; cf.:

    laetitiam apertissime tulimus omnes,

    id. Att. 14, 13, 2:

    neque id obscure ferebat nec dissimulare ullo modo poterat,

    id. Clu. 19, 54:

    haud clam tulit iram adversus praetorem,

    Liv. 31, 47, 4; cf.:

    tacite ejus verecundiam non tulit senatus, quin, etc.,

    id. 5, 28, 1.—
    b.
    Prae se ferre, to show, manifest, to let be seen, to declare:

    cujus rei tantae facultatem consecutum esse me, non profiteor: secutum me esse, prae me fero,

    Cic. N. D. 1, 5, 12:

    noli, quaeso, prae te ferre, vos plane expertes esse doctrinae,

    id. ib. 2, 18, 47:

    non mediocres terrores... prae se fert et ostentat,

    id. Att. 2, 23, 3:

    hanc virtutem prae se ferunt,

    Quint. 2, 13, 11:

    liberalium disciplinarum prae se scientiam tulit,

    id. 12, 11, 21:

    magnum animum (verba),

    id. 11, 1, 37.—Of inanim. and abstr. subjects:

    (comae) turbatae prae se ferre aliquid affectus videntur,

    Quint. 11, 3, 148:

    oratio prae se fert felicissimam facilitatem,

    id. 10, 1, 11.—
    7.
    Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate:

    haec omnibus ferebat sermonibus,

    Caes. B. C. 2, 17, 2:

    alii alia sermonibus ferebant Romanos facturos,

    Liv. 33, 32, 3:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    id. 4, 5, 6:

    patres ita fama ferebant, quod, etc.,

    id. 23, 31, 13; cf. with acc.:

    hascine propter res maledicas famas ferunt,

    Plaut. Trin. 1, 2, 149:

    famam,

    id. Pers. 3, 1, 23:

    fama eadem tulit,

    Tac. A. 1, 5; cf. id. ib. 15, 60:

    nec aliud per illos dies populus credulitate, prudentes diversa fama, tulere,

    talk about, id. ib. 16, 2:

    inimici famam non ita, ut nata est, ferunt,

    Plaut. Pers. 3, 1, 23:

    quod fers, cedo,

    tell, say, Ter. Ph. 5, 6, 17:

    nostra (laus) semper feretur et praedicabitur, etc.,

    Cic. Arch. 9, 21.—With an object-clause:

    cum ipse... acturum se id per populum aperte ferret,

    Liv. 28, 40, 2; id. ib. §

    1: saepe homines morbos magis esse timendos ferunt quam Tartara leti,

    Lucr. 3, 42:

    Prognen ita velle ferebat,

    Ov. M. 6, 470; 14, 527:

    ipsi territos se ferebant,

    Tac. H. 4, 78; id. A. 4, 58; 6, 26 (32); cf.:

    mihi fama tulit fessum te caede procubuisse, etc.,

    Verg. A. 6, 503:

    commentarii ad senatum missi ferebant, Macronem praesedisse, etc.,

    Tac. A. 6, 47 (53).—
    b.
    Ferunt, fertur, feruntur, etc., they relate, tell, say; it is said, it appears, etc.—With inf.:

    quin etiam Xenocratem ferunt, cum quaereretur ex eo, etc... respondisse, etc.,

    Cic. Rep. 1, 2:

    fuisse quendam ferunt Demaratum, etc.,

    id. ib. 2, 19:

    quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse,

    id. N. D. 3, 23, 57; Hor. C. 3, 17, 2:

    homo omnium in dicendo, ut ferebant, accrrimus et copiosissimus,

    Cic. de Or. 1, 11, 45:

    Ceres fertur fruges... mortalibus instituisse,

    Lucr. 5, 14:

    in Syria quoque fertur item locus esse, etc.,

    id. 6, 755:

    is Amulium regem interemisse fertur,

    Cic. Rep. 2, 3:

    qui in contione dixisse fertur,

    id. ib. 2, 10 fin.:

    quam (urbem) Juno fertur terris omnibus unam coluisse,

    Verg. A. 1, 15:

    non sat idoneus Pugnae ferebaris,

    you were accounted, held, Hor. C. 2, 19, 27:

    si ornate locutus est, sicut fertur et mihi videtur,

    Cic. de Or. 1, 11, 49; cf.: cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas florente [p. 739] Academia, ut temporibus illis ferebatur, id. ib. § 45.—
    c.
    To give out, to pass off a person or thing by any name or for any thing; and, in the pass., to pass for any thing, to pass current:

    hunc (Mercurium) omnium inventorem artium ferunt,

    Caes. B. G. 6, 17, 1:

    ut Servium conditorem posteri fama ferrent,

    Liv. 1, 42, 4:

    qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,

    set himself up for, boast, Vell. 1, 11, 1:

    avum M. Antonium, avunculum Augustum ferens,

    boasting of, Tac. A. 2, 43; cf.:

    qui ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat ferre,

    Suet. Vesp. 23:

    ante Periclem, cujus scripta quaedam feruntur,

    Cic. Brut. 7, 27 (quoted paraphrastically, Quint. 3, 1, 12): sub nomine meo libri ferebantur artis rhetoricae, Quint. prooem. 7; cf.:

    cetera, quae sub nomine meo feruntur,

    id. 7, 2, 24; Suet. Caes. 55; id. Aug. 31; id. Caes. 20:

    multa ejus (Catonis) vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,

    Cic. Lael. 2, 6:

    qua ex re in pueritia nobilis inter aequales ferebatur,

    Nep. Att. 1, 3.—
    8.
    Polit. and jurid. t. t.
    a.
    Suffragium or sententiam, to give in one's vote, to vote, Varr. R. R. 3, 2, 1; cf.:

    ferunt suffragia,

    Cic. Rep. 1, 31; id. Fam. 11, 27, 7:

    de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit,

    id. Balb. 15, 34; cf.:

    de quo vos (judices) sententiam per tabellam feretis,

    id. Verr. 2, 4, 47, § 104;

    so of the voting of judges,

    id. Clu. 26, 72;

    of senators: parcite, ut sit qui in senatu de bello et pace sententiam ferat,

    id. Verr. 2, 2, 31, § 76; cf. id. Fam. 11, 21, 2.—
    b.
    Legem (privilegium, rogationem) ad populum, or absol., to bring forward or move a proposition, to propose a law, etc.:

    perniciose Philippus in tribunatu, cum legem agrariam ferret, etc.,

    Cic. Off. 2, 21, 73; cf. id. Sull. 23, 65:

    quae lex paucis his annis lata esset,

    id. Corn. 1, 3 (vol. xi. p. 10 B. and K.):

    familiarissimus tuus de te privilegium tulit, ut, etc.,

    id. Par. 4, 32:

    Sullam illam rogationem de se nolle ferri (shortly before: Lex ferri coepta),

    id. Sull. 23, 65:

    rogationem de aliquo, contra or in aliquem, ad populum, ad plebem,

    id. Balb. 14, 33; id. Clu. 51, 140; id. Brut. 23, 89; Caes. B. C. 3, 1, 4; Liv. 33, 25, 7:

    nescis, te ipsum ad populum tulisse, ut, etc.,

    proposed a bill, Cic. Phil. 2, 43, 100:

    ut P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem, vellentne, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54; cf. Liv. 33, 25, 6:

    quod Sulla ipse ita tulit de civitate, ut, etc.,

    Cic. Caecin. 35, 102:

    nihil de judicio ferebat,

    id. Sull. 22, 63:

    cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus,

    id. Att. 7, 6, 2.— Impers.:

    lato ut solet ad populum, ut equum escendere liceret,

    Liv. 23, 14, 2. —
    c.
    Judicem, said of the plaintiff, to offer or propose to the defendant as judge:

    quem ego si ferrem judicem, refugere non deberet,

    Cic. Rosc. Com. 15, 45; id. de Or. 2, 70, 285.—Hence, judicem alicui, in gen., to propose a judge to, i. e. to bring a suit against, to sue a person:

    se iterum ac saepius judicem illi ferre,

    Liv. 3, 57, 5; 3, 24, 5; 8, 33, 8.—
    9.
    Mercant. t. t., to enter, to set or note down a sum in a book:

    quod minus Dolabella Verri acceptum rettulit, quam Verres illi expensum tulerit, etc.,

    i. e. has set down as paid, has paid, Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 sq., v. expendo.—
    10.
    Absol., of abstr. subjects, to require, demand, render necessary; to allow, permit, suffer:

    ita sui periculi rationes ferre ac postulare,

    Cic. Verr. 2, 5, 40, § 105; cf.:

    gravioribus verbis uti, quam natura fert,

    id. Quint. 18, 57: quid ferat Fors, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. 203 ed. Vahl.):

    quamdiu voluntas Apronii tulit,

    Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57:

    ut aetas illa fert,

    as is usual at that time of life, id. Clu. 60, 168:

    ad me, ut tempora nostra, non ut amor tuus fert, vere perscribe,

    id. Q. Fr. 1, 4, 5:

    quod ita existimabam tempora rei publicae ferre,

    id. Pis. 2, 5:

    si ita commodum vestrum fert,

    id. Agr. 2, 28, 77:

    prout Thermitani hominis facultates ferebant,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

    si vestra voluntas feret,

    if such be your pleasure, id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ut opinio et spes et conjectura nostra fert,

    according to our opinion, hope, and belief, id. Att. 2, 25, 2:

    ut mea fert opinio,

    according to my opinion, id. Clu. 16, 46: si occasio tulerit, if occasion require, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    dum tempus ad eam rem tulit, sivi, animum ut expleret suum,

    Ter. And. 1, 2, 17: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu perspicies, Cic. Fam. 1, 7, 6:

    natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,

    id. Rep. 6, 18.— Impers.:

    sociam se cujuscumque fortunae, et, si ita ferret, comitem exitii promittebat (sc. res or fortuna),

    Tac. A. 3, 15; so,

    si ita ferret,

    id. H. 2, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > fero

  • 19 Flamen

    1.
    flāmen (also ‡

    FILAMEN,

    Inscr. Grut. 227, 6), mis, m. [same root with fla-gro, q. v.; lit., he who burns, sc. offerings, Corss. Ausspr. 1, 84, 146; cf. 2, 86 note; Momms. Röm. Gesch. 1, 155; and Curt. Gr. Etym. p. 301], a priest of one particular deity, a flamen (acc. to a false etym. of Varr. and Fest., v. infra, so called from the fillet which he wore around his head). Festus enumerates from the highest flamen, that of Jupiter, to the lowest, that of Pomona, fifteen of these priests;

    in the times of the emperors, the deified emperors and other deified persons also had their separate flamens assigned to them: flamines, quod in Latio capite velato erant semper, ac caput cinctum habebant filo, flamines dicti. Horum singuli cognomina habent ab eo deo, quoi sacra faciunt,

    Varr. L. L. 5, § 84 Müll.: flamen Dialis dictus, quod filo assidue velatur, indeque appellatur flamen, quasi filamen, Paul. ex Fest. p. 87, 15 Müll.; cf. also Serv. Verg. A. 8, 664:

    maximae dignationis Flamen Dialis est inter quindecim flamines, et cum ceteri discrimina majestatis suae habeant, minimi habetur Pomonalis, quod Pomona levissimo fructui agrorum praesidit pomis,

    Fest. p. 154, 27 sq.; cf.

    Müll. Comm. ad h. l. p. 385, b: DIVIS ALIIS ALII SACERDOTES, OMNIBVS PONTIFICES, SINGVLIS FLAMINES SVNTO,

    Cic. Leg. 2, 8, 20:

    (Numa) flaminem Jovi assiduum sacerdotem creavit... huic duos flamines adjecit, Marti unum, alterum Quirino,

    Liv. 1, 20, 2; cf. Cic. Rep. 2, 14; Aug. Civ. D. 2, 15; cf.

    also: est ergo flamen, ut Jovi, ut Marti, ut Quirino, sic divo Julio M. Antonius, etc.,

    Cic. Phil. 2, 43, 110:

    Tiberius flamines sibi decerni prohibuit,

    Suet. Tib. 26; v. Gell. 10, 15:

    FLAMEN D. AVGVSTI,

    Inscr. Orell. 311; 488; cf.

    AVGVSTALIS,

    ib. 643; 2366:

    DIVI CLAVDII,

    ib. 2218; 3651:

    PERPETVVS NERONIS AVG.,

    ib. 2219:

    SALVTIS AVGVSTAE,

    ib. 1171:

    ROMAE,

    ib. 2183:

    flaminem prodere,

    Cic. Mil. 10, 27:

    inaugurare flaminem,

    Liv. 27, 8, 4.
    2.
    flāmen, ĭnis, n. [flo], = pneuma, a blowing, blast, esp. of wind ( poet., most freq. in the plur.; cf.: ventus, flatus, flabra, spiritus, aura).
    I.
    Lit.:

    cur Berecynthiae Cessant flamina tibiae?

    Hor. C. 3, 19, 19; Nemes. Ecl. 1, 16: aquilo suo cum flamine, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 424 ed. Vahl.):

    Borea, surdas flamine tunde fores,

    Ov. Am. 1, 6, 54:

    venti,

    Lucr. 1, 290:

    Cauri,

    id. 6, 135; cf. Verg. A. 10, 97.—
    II.
    Transf., concr., a gale, breeze, wind:

    ferunt sua flamina classem,

    Verg. A. 5, 832; Ov. F. 3, 599:

    flamina conticuere, jacet sine fluctibus aequor,

    Val. Fl. 3, 732.
    3.
    Flāmen, ĭnis, m., a surname in the gens Claudia, Liv. 27, 21, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > Flamen

  • 20 flamen

    1.
    flāmen (also ‡

    FILAMEN,

    Inscr. Grut. 227, 6), mis, m. [same root with fla-gro, q. v.; lit., he who burns, sc. offerings, Corss. Ausspr. 1, 84, 146; cf. 2, 86 note; Momms. Röm. Gesch. 1, 155; and Curt. Gr. Etym. p. 301], a priest of one particular deity, a flamen (acc. to a false etym. of Varr. and Fest., v. infra, so called from the fillet which he wore around his head). Festus enumerates from the highest flamen, that of Jupiter, to the lowest, that of Pomona, fifteen of these priests;

    in the times of the emperors, the deified emperors and other deified persons also had their separate flamens assigned to them: flamines, quod in Latio capite velato erant semper, ac caput cinctum habebant filo, flamines dicti. Horum singuli cognomina habent ab eo deo, quoi sacra faciunt,

    Varr. L. L. 5, § 84 Müll.: flamen Dialis dictus, quod filo assidue velatur, indeque appellatur flamen, quasi filamen, Paul. ex Fest. p. 87, 15 Müll.; cf. also Serv. Verg. A. 8, 664:

    maximae dignationis Flamen Dialis est inter quindecim flamines, et cum ceteri discrimina majestatis suae habeant, minimi habetur Pomonalis, quod Pomona levissimo fructui agrorum praesidit pomis,

    Fest. p. 154, 27 sq.; cf.

    Müll. Comm. ad h. l. p. 385, b: DIVIS ALIIS ALII SACERDOTES, OMNIBVS PONTIFICES, SINGVLIS FLAMINES SVNTO,

    Cic. Leg. 2, 8, 20:

    (Numa) flaminem Jovi assiduum sacerdotem creavit... huic duos flamines adjecit, Marti unum, alterum Quirino,

    Liv. 1, 20, 2; cf. Cic. Rep. 2, 14; Aug. Civ. D. 2, 15; cf.

    also: est ergo flamen, ut Jovi, ut Marti, ut Quirino, sic divo Julio M. Antonius, etc.,

    Cic. Phil. 2, 43, 110:

    Tiberius flamines sibi decerni prohibuit,

    Suet. Tib. 26; v. Gell. 10, 15:

    FLAMEN D. AVGVSTI,

    Inscr. Orell. 311; 488; cf.

    AVGVSTALIS,

    ib. 643; 2366:

    DIVI CLAVDII,

    ib. 2218; 3651:

    PERPETVVS NERONIS AVG.,

    ib. 2219:

    SALVTIS AVGVSTAE,

    ib. 1171:

    ROMAE,

    ib. 2183:

    flaminem prodere,

    Cic. Mil. 10, 27:

    inaugurare flaminem,

    Liv. 27, 8, 4.
    2.
    flāmen, ĭnis, n. [flo], = pneuma, a blowing, blast, esp. of wind ( poet., most freq. in the plur.; cf.: ventus, flatus, flabra, spiritus, aura).
    I.
    Lit.:

    cur Berecynthiae Cessant flamina tibiae?

    Hor. C. 3, 19, 19; Nemes. Ecl. 1, 16: aquilo suo cum flamine, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 424 ed. Vahl.):

    Borea, surdas flamine tunde fores,

    Ov. Am. 1, 6, 54:

    venti,

    Lucr. 1, 290:

    Cauri,

    id. 6, 135; cf. Verg. A. 10, 97.—
    II.
    Transf., concr., a gale, breeze, wind:

    ferunt sua flamina classem,

    Verg. A. 5, 832; Ov. F. 3, 599:

    flamina conticuere, jacet sine fluctibus aequor,

    Val. Fl. 3, 732.
    3.
    Flāmen, ĭnis, m., a surname in the gens Claudia, Liv. 27, 21, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > flamen

См. также в других словарях:

  • flatus — flátus s. n. Trimis de siveco, 10.08.2004. Sursa: Dicţionar ortografic  FLÁTUS s.n. (med.) Gaze expulzate din stomac şi intestin. [pl. se. / < lat. flatus – vânt]. Trimis de LauraGellner, 06.04.2005. Sursa: DN  FLÁTUS s …   Dicționar Român

  • FLATUS — seu obsceni ventris crepitus in Microcosmo, Macrocosmi ventos referunt, ut Andr. Laurent. ait Anatom. l. 1. c. 2. Uti enim fulguta referunt excandescentium oculi coruscantes; tonittu, ructus, et intestinorum murmura, quae Graeci βορβορυγὰς et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Flatus — Fla tus, n.; pl. E. {Flatuses}, L. {Flatus}. [L., fr. flare to blow.] 1. A breath; a puff of wind. Clarke. [1913 Webster] 2. Gas generated in the stomach, intestine, or other cavities of the body. Quincy. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Flatus — Fla tus, n.; pl. E. {Flatuses}, L. {Flatus}. [L., fr. flare to blow.] 1. A breath; a puff of wind. Clarke. [1913 Webster] 2. Gas generated in the stomach, intestine, or other cavities of the body. Quincy. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • flatus — 1660s, from L. flatus a blowing, from flare to blow (see BLOW (Cf. blow) (v.1)) …   Etymology dictionary

  • Flatus — (lat.), das Entweichen angesammelter Luft im Körper, entweder nach oben (Aufstoßen) od. nach unten (Blähungen). Daher Flatulent, blähend, eitel; Flatulenz, Blähsucht …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Flatus — Flatus,der:⇨Wind(I,2) …   Das Wörterbuch der Synonyme

  • flatus — [flāt′əs] n. [L < flare, to blow: see BLAST] gas in, or expelled from, the stomach or intestines …   English World dictionary

  • Flatus — Flatulenz (von lat. flatus „Wind, Blähung“, Blähungen) bezeichnet die Aufblähung des Magens bzw. des Darms durch bei der Verdauung gebildeten Gase (z. B. Methan, Kohlenmonoxid, Kohlendioxid, Schwefelwasserstoff und andere Gär bzw. Faulgase),… …   Deutsch Wikipedia

  • Flatus — Gas in the intestinal tract or passed through the anus. The intestinal gases are hydrogen, nitrogen, carbon dioxide, and methane, all of which are odorless. The unpleasant smell of flatus is the result of trace gases such as indole, skatole, and …   Medical dictionary

  • Flatus — Blähung; Furz (derb); Flatulenz; Darmwind (umgangssprachlich); Pups (umgangssprachlich); Schoas (bayr.) (derb); Schas (österr.) (derb) * * …   Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»