-
61 К-259
КОНЦЫ С КОНЦАМИ HE СХОДЯТСЯ ( VP subj. the verb may take the initial position, otherwise fixed WO1. \К-259 (у кого) coll. Also: КОНЦЫ С КОНЦАМИ едва (еле-еле и т. п.) СХОДЯТСЯ coll one can barely support himself (and his family) on the money he has, earns etc: у X-a концы с концами не сходятся ' X can barely make (has trouble making etc) ends meetX can barely keep his head above water X can barely keep body and soul together.Семья у нас большая, работает только муж, концы с концами не сходятся. We have a big family and only my husband works, so we have trouble making ends meet.2. - (в чём) there is a contradiction, a lack of necessary agreement between various aspects of some matter, lines of argumentation etcit doesn't add upthere are a lot of loose ends it doesn't (all) fit together it's full of holes (in refer, to a story) it doesn't hang together.Сначала он (Виктор) всё ожидал удара по затылку, прямо по желваку... а потом решил: вряд ли. Концы с концами не сходились (Стругацкие 1). At first he (Victor) kept on waiting for a blow on the back of his head, right on his lump, then he decided it was unlikely. It didn't fit together (1a).Он утверждает, что не виноват, но в его рассказах концы с концами не сходятся (Марченко 2). According to him, he was innocent, but his story did not hang together (2a).3. the final results of a calculation ( usu. of receipts and expenditures, debits and credits etc) are not what they should be, are not as expectedthe accounts do not balance (out)it doesn't add up. -
62 концы с концами
[VPsubj; the verb may take the initial position, otherwise fixed WO]=====1. концы с концами (у кого) coll. Also: КОНЦЫ С КОНЦАМИ едва (еле-еле и т. п.) СХОДЯТСЯ coll one can barely support himself (and his family) on the money he has, earns etc: у X-a концы с концами не сходятся ≈ X can barely make (has trouble making etc) ends meet; X can barely keep his head above water; X can barely keep body and soul together.♦ Семья у нас большая, работает только муж, концы с концами не сходятся. We have a big family and only my husband works, so we have trouble making ends meet.2. концы с концами (в чём) there is a contradiction, a lack of necessary agreement between various aspects of some matter, lines of argumentation etc:- [in refer, to a story] it doesn't hang together.♦ Сначала он [Виктор] всё ожидал удара по затылку, прямо по желваку... а потом решил: вряд ли. Концы с концами не сходились (Стругацкие 1). At first he [Victor] kept on waiting for a blow on the back of his head, right on his lump, then he decided it was unlikely. It didn't fit together (1a).♦ Он утверждает, что не виноват, но в его рассказах концы с концами не сходятся (Марченко 2). According to him, he was innocent, but his story did not hang together (2a).3. the final results of a calculation (usu. of receipts and expenditures, debits and credits etc) are not what they should be, are not as expected:- it doesn't add up.Большой русско-английский фразеологический словарь > концы с концами
-
63 концы с концами не сходятся
[VPsubj; the verb may take the initial position, otherwise fixed WO]=====1. концы с концами не сходятся (у кого) coll. Also: КОНЦЫ С КОНЦАМИ едва (еле-еле и т. п.) СХОДЯТСЯ coll one can barely support himself (and his family) on the money he has, earns etc: у X-a концы с концами не сходятся ≈ X can barely make (has trouble making etc) ends meet; X can barely keep his head above water; X can barely keep body and soul together.♦ Семья у нас большая, работает только муж, концы с концами не сходятся. We have a big family and only my husband works, so we have trouble making ends meet.2. концы с концами не сходятся (в чём) there is a contradiction, a lack of necessary agreement between various aspects of some matter, lines of argumentation etc:- [in refer, to a story] it doesn't hang together.♦ Сначала он [Виктор] всё ожидал удара по затылку, прямо по желваку... а потом решил: вряд ли. Концы с концами не сходились (Стругацкие 1). At first he [Victor] kept on waiting for a blow on the back of his head, right on his lump, then he decided it was unlikely. It didn't fit together (1a).♦ Он утверждает, что не виноват, но в его рассказах концы с концами не сходятся (Марченко 2). According to him, he was innocent, but his story did not hang together (2a).3. the final results of a calculation (usu. of receipts and expenditures, debits and credits etc) are not what they should be, are not as expected:- it doesn't add up.Большой русско-английский фразеологический словарь > концы с концами не сходятся
-
64 концы с концами сходятся
[VPsubj; the verb may take the initial position, otherwise fixed WO]=====1. концы с концами сходятся (у кого) coll. Also: КОНЦЫ С КОНЦАМИ едва (еле-еле и т. п.) СХОДЯТСЯ coll one can barely support himself (and his family) on the money he has, earns etc: у X-a концы с концами не сходятся ≈ X can barely make (has trouble making etc) ends meet; X can barely keep his head above water; X can barely keep body and soul together.♦ Семья у нас большая, работает только муж, концы с концами не сходятся. We have a big family and only my husband works, so we have trouble making ends meet.2. концы с концами сходятся (в чём) there is a contradiction, a lack of necessary agreement between various aspects of some matter, lines of argumentation etc:- [in refer, to a story] it doesn't hang together.♦ Сначала он [Виктор] всё ожидал удара по затылку, прямо по желваку... а потом решил: вряд ли. Концы с концами не сходились (Стругацкие 1). At first he [Victor] kept on waiting for a blow on the back of his head, right on his lump, then he decided it was unlikely. It didn't fit together (1a).♦ Он утверждает, что не виноват, но в его рассказах концы с концами не сходятся (Марченко 2). According to him, he was innocent, but his story did not hang together (2a).3. the final results of a calculation (usu. of receipts and expenditures, debits and credits etc) are not what they should be, are not as expected:- it doesn't add up.Большой русско-английский фразеологический словарь > концы с концами сходятся
-
65 service
(the ships of a country that are employed in trading, and their crews: His son has joined the merchant navy.) handelsflåtebetjeningIsubst. \/ˈsɜːvɪs\/1) tjeneste, tjenestegjøring2) ( militærvesen) militærtjeneste, tjenestegjøring, krigstjeneste3) ( militærvesen) forsvarsgren, tjenestegren, forsvar4) ( militærvesen) tjenestetid5) ( militærvesen) betjening, behandling6) ( flertall services) service, tjeneste, samfunnstjeneste7) ( om offentlige tjenester) etat, verk, tjeneste, vesen, -verk, -vesen, forvaltning8) (teknikk osv.) service, regelmessig ettersyn• take the car in for service every 10, 000 kilometres9) servering, betjening, service10) servise11) tjeneste, hjelp, nytte, brukden bilen kan bli til god nytte for deg, du kan få god bruk for den bilen• is it still in service?12) ( samferdsel) forbindelse, trafikk, turer, linje, strekning• shall we meet after service?• whose service is it?20) ( gammeldags) ærbødig hilsenbe at somebody's service stå til noens tjenestebe in somebody's service være i tjeneste hos noenbe of service to somebody hjelpe noen, være noen til hjelp, være til nytte for noenbe on active service være i aktiv tjeneste gjøre krigstjenestebranch of service ( militærvesen) våpenart, forsvarsgrendo good service to somebody være til stor nytte for noendo\/perform the service of gjøre tjeneste som, tjenestegjøre somdo\/render service tjenestegjøre, gjøre tjenesteenlist something in one's service ta noe i brukenter the service of somebody la seg feste hos noen, trå i tjeneste for noenfind something of service ha nytte av noefit for service tjenestedyktiggoods and services ( økonomi) varer og tjenestergo out to service eller go into service gå\/reise ut og tjene, ta seg huspostgo to service gå til gudstjeneste, gå til kirkenlocal authority service kommunal tjenesteoffer\/tender one's services tilby sine tjenesterOn His\/Her Majesty's Service ( som påskrift) tjenesteforsendelseon service i tjeneste, i tjenestesammenheng• is he still on active service?out of service uten tjeneste, ledig, arbeidsløs ute av driftinnstilt, ute av driftthe postal services postvesenetpublic medical service offentlig helsevesenput into service ta i bruk sette i trafikkretire from service avgå, søke avskjed, si oppround-the-clock service døgnet-rundt-servicesee active service kjempe, være med i krigensee some\/good service ( overført) være med på litt av hvert, oppleve myeservice of a writ forkynnelse av stevningsocial services sosialomsorg, sosialtjenestetake service with feste seg bort hos, ta tjeneste hostake somebody into one's service ta noen i tjeneste, ansette noenIIverb \/ˈsɜːvɪs\/1) betjene2) yte service (på)3) ta inn for service, etterse -
66 испытание
assay, examination, test, testing, trial* * *испыта́ние с.1. ( единичный акт) test; особ. мор. trial; ( совокупность действий) testingв слу́чае успе́шного результа́та испыта́ний … — if the test is satisfactory …выде́рживать испыта́ние — pass [stand] a testдоводи́ть испыта́ние до разруше́ния (образца́) — carry a test to failure [destruction] (of a specimen)доводи́ть испыта́ние до разры́ва образца́ — carry a test to rupture of a specimenне пройти́ испыта́ния — fail the testобъяви́ть (результа́ты) испыта́ния недействи́тельными — invalidate a testподверга́ть испыта́нию — test, put to test, try out, subject to [apply] a testпредставля́ть на испыта́ния — present for testsпроводи́ть испыта́ние — carry out [run] a testуспе́шно проходи́ть испыта́ние — pass the test to satisfaction2. ( в теории вероятностей) trial, run, experimentв k-м испыта́нии — in the kth trialиспыта́ние заверша́ется неуда́чей — a trial failsиспыта́ние заверша́ется успе́хом — a trial succeedsиспыта́ние мо́жет име́ть оди́н (и то́лько оди́н) исхо́д — a trial may have one (and only one) outcomeарбитра́жное испыта́ние — arbitration testаттестацио́нные испыта́ния — certification testбала́нсовое испыта́ние тепл. — heat losses test; boiler efficiency testиспыта́ние без нагру́зки — no-load testиспыта́ние без разруше́ния ( образца) — non-destructive testбиологи́ческое испыта́ние — biological testбуксиро́вочное испыта́ние ( в опытовом бассейне) мор. — towing testиспыта́ние в аэродинами́ческой трубе́ — (wind-)tunnel testиспыта́ние в аэродинами́ческой трубе́ крупномасшта́бной моде́ли — large-scale wind-tunnel test(ing)испыта́ние в ва́кууме — vacuum test(ing)испыта́ние в непреры́вном режи́ме — continuous testиспыта́ние в полевы́х усло́виях — field testиспыта́ние в пото́ке — flow testиспыта́ние в преры́вистом режи́ме — intermittent testиспыта́ние в свобо́дном паде́нии — free-fall test(ing)испыта́ние в свобо́дном полё́те — free-flight test(ing)испыта́ние в солево́м тума́не — salt-mist testвыборо́чное испыта́ние — random [percent] testиспыта́ние в эксплуатацио́нных усло́виях — field (service) testгаранти́йное испыта́ние — warranty testгидравли́ческое испыта́ние (ёмкостей, труб и т. п.) — hydrostatic testгосуда́рственные испыта́ния — state testing, governmental testsиспыта́ние грохоче́нием — screen testиспыта́ние дви́гателя на эффекти́вную тормозну́ю мо́щность — brake horse-power testдиагности́ческое испыта́ние вчт., элк. — marginal check, marginal testдиагности́ческое испыта́ние выявля́ет возмо́жные неиспра́вности до их наступле́ния — marginal testing locates defects before they become seriousдиагности́ческое испыта́ние прово́дится в ра́мках регла́ментных рабо́т — marginal testing is a form of preventive maintenanceдинами́ческое испыта́ние1. ( как вид механического испытания материалов) dynamic (impact) test2. ( в условиях меняющихся параметров) радио, элк. dynamic test, dynamic runдинамометри́ческое испыта́ние1. текст. tensile test2. маш. dynamometer testдли́тельное испыта́ние — long-run [long-duration, long-time, long-term] testдово́дочное испыта́ние — development(al) testиспыта́ние дождева́нием текст. — spray testдоро́жное испыта́ние — (on-the-)road testзаводски́е испыта́ния — factory [shop] tests, tests at the manufacturer's worksиспыта́ние запи́ленного образца́ — notch-bar testи́мпульсное испыта́ние — impulse testи́мпульсное испыта́ние без пробо́я — impulse-withstand [withstand-impulse] testинерцио́нное испыта́ние мор. — stopping [stopway] testиссле́довательские испыта́ния — investigation testsкалориметри́ческое испыта́ние — calorimeter testклимати́ческие испыта́ния — environmental testsиспыта́ние ко́жи — leather control, leather examinationколориметри́ческое испыта́ние — colorimetric testко́мплексное испыта́ние — comprehensive testконтро́льное испыта́ние — (производится на каждом изделии для контроля качества в отличие от типового испытания) routine test; ( поверочное) check testиспыта́ние краси́теля на вса́сывание волокно́м — dye suction testиспыта́ние краси́теля на раствори́мость — dye solubility testиспыта́ние кра́ски на высыха́ние — paint drying testиспыта́ние кра́ски на истира́ние — paint rub testиспыта́ние кра́ски на сма́зывание — paint smear testкратковре́менное испыта́ние — short-term [short-time] testиспыта́ние купели́рованием метал. — cupel(ling) testлаборато́рное испыта́ние — laboratory testлё́тное испыта́ние — flight test(ing)манё́вренное испыта́ние мор. — manoeuvrability [manoeuvring] trialиспыта́ние ма́сел на коксу́емость — oil carbonization testиспыта́ние ма́сел на разжиже́ние — oil dilution testиспыта́ние материа́лов — material(s) test(ing)испыта́ние материа́лов, неразруша́ющее — non-destructive material(s) testingиспыта́ние материа́лов, огнево́е — test of materials for fire-proofness or for fire-resistanceиспыта́ние материа́лов, разруша́ющее — destructive material(s) testingиспыта́ние ме́тодом интерференцио́нных поло́с — schlieren testиспыта́ние ме́тодом модели́рования (на ЭВМ) — simulation testиспыта́ние ме́тодом торцо́вой зака́лки — end quench testиспыта́ние ме́тодом (физи́ческого) модели́рования — (physical) model test(ing)испыта́ние ме́тодом экстра́кции (портландцеме́нта) — extraction test (on portland cement)механи́ческие испыта́ния — mechanical testingморехо́дное испыта́ние — seakeeping [seaworthiness] trialиспыта́ние на адеква́тность (напр. уравнения регрессии) стат. — test for goodness of fit (e. g., of a regression equation)испыта́ние на артикуля́цию свз. — articulation testиспыта́ние на баллисти́ческом динамо́метре текст. — ballistic testиспыта́ние на вибропро́чность — vibration-survival testиспыта́ние на виброусто́йчивость — vibration-resistance testиспыта́ние на водоотта́лкиваемость текст. — water repulsion testиспыта́ние на возду́шную зака́ливаемость — air-hardenability testиспыта́ние на воспламеня́емость — flammability testиспыта́ние на выжива́ние — survival testиспыта́ние на выно́сливость — endurance testиспыта́ние на вы́тяжку — cupping testиспыта́ние на вы́тяжку по Ольсе́ну — Olsen cupping testиспыта́ние на вы́тяжку по Эриксе́ну — Erichsen cupping testиспыта́ние на вя́зкость — ( твёрдых материалов) toughness test; ( жидкостей) viscosity testиспыта́ние на гермети́чность — leakage [tightness] testиспыта́ние на гидрата́цию — slaking testиспыта́ние на глубо́кую вы́тяжку — deep-drawing testиспыта́ние на гнилосто́йкость текст. — soil burial testиспыта́ние на горя́чее круче́ние — hot twist testиспыта́ние на горя́чий изги́б — hot bend(ing) testиспыта́ние на горя́чую оса́дку — hot upset testиспыта́ние на долгове́чность — durability [service-life] testиспыта́ние надре́занного образца́ — notched-bar [notched-specimen] testиспыта́ние на жидкотеку́честь — fluidity testиспыта́ние на заги́б — bend-over testиспыта́ние на зади́р — galling testиспыта́ние на замора́живание — freezing testиспыта́ние на замора́живание и отта́ивание — freeze-thaw testиспыта́ние на за́пуск холо́дного дви́гателя — cold start testназе́мное испыта́ние ав., косм. — ground test(ing)испыта́ние на изги́б — bend(ing) testиспыта́ние на изги́б с переги́бом — bending-and-unbending [alternating bending] testиспыта́ние на изло́м1. fracture test2. текст. folding testиспыта́ние на изно́с — wear(ing) testиспыта́ние на интенси́вность отка́зов — failure-rate testиспыта́ние на испаря́емость — evaporation testиспыта́ние на истира́ние — abrasion testиспыта́ние на истира́ние при смя́тии текст. — crease-abrasion testиспыта́ние на кип кож. — boiling (water) testиспыта́ние на коро́ткое замыка́ние — short-circuit testиспыта́ние на корро́зию — corrosion testиспыта́ние на кпд — efficiency testиспыта́ние на круче́ние — torsion test; twist(ing) testиспыта́ние на лаборато́рном маке́те элк. — breadboard test(ing)испыта́ние на лакообразова́ние — lacquer testиспыта́ние нали́вом мор. — floading testиспыта́ние на ли́пкость кож. — tackiness testиспыта́ние на ло́мкость — friability testиспыта́ние на ме́сте устано́вки — site test(ing)испыта́ние на ме́сте эксплуата́ции — site test(ing)испыта́ние на микротвё́рдость — microhardness testиспыта́ние на многокра́тное растяже́ние текст. — repeated stress testиспыта́ние на моде́ли — model [mock-up, dummy] testиспыта́ние на морозосто́йкость — freezing [subzero] testиспыта́ние на нагре́в1. ( электродвигателей) heat run2. ( материалов) heat(ing) testиспыта́ние на надё́жность — reliability testиспыта́ние на надры́в — tear testиспыта́ние на обледене́ние — icing [ice-formation] testиспыта́ние на обраба́тываемость ре́занием — machinability [machining] testиспыта́ние на обслу́живание ( жил кабелей) — tinning testиспыта́ние на огнесто́йкость — ( материалов) fire resistance test; ( тканей) burning testиспыта́ние на окисля́емость — oxidation testиспыта́ние на оса́дку — jumping-up [upsetting] testиспыта́ние на отборто́вку — flanging testиспыта́ние на отка́з — fault testingиспыта́ние на перегру́зку — overload testиспыта́ние на пла́вкость — melting [fusion] testиспыта́ние на пло́тность (соединений, швов и т. п.) — leak testingиспыта́ние на повто́рное растяже́ние — repeated tension testиспыта́ние на поглоще́ние — absorption testиспыта́ние на ползу́честь — creep testиспыта́ние на ползу́честь до разры́ва — rupture [stress-rupture, creep-rupture] testиспыта́ние на по́лный расхо́д то́плива ав. — fuel run-out testиспыта́ние на принуди́тельный отка́з — forced-failure testиспыта́ние на проги́б — flexure testиспыта́ние на продо́льный изги́б — buckling testиспыта́ние на прока́ливаемость — hardenability testиспыта́ние на прохожде́ние вы́зова тлф. — signalling [ringing] testиспыта́ние на про́чность — strength testиспыта́ние на про́чность к декатиро́вке текст. — ironing testиспыта́ние на про́чность к изги́бу текст. — deflection testиспыта́ние на про́чность кипяче́нием текст. — boiling [boil-off] testиспыта́ние на про́чность окра́ски текст. — fastness testиспыта́ние на про́чность прода́вливанием текст. — bursting(-strength) testиспыта́ние на про́чность шва текст. — seam-slippage testиспыта́ние на разбо́рчивость ре́чи тлв. — ( без учёта смысла) articulation test; ( с учётом смысла) intelligibility testиспыта́ние на разда́вливание — crushing testиспыта́ние на разда́чу ( труб) — flare testиспыта́ние на разма́лываемость — grindability testиспыта́ние на разры́в1. мех. break(ing) test2. текст. breaking [strength] testиспыта́ние на разры́в поло́ски тка́ни — grab [strip] testиспыта́ние на раска́лывание — splitting testиспыта́ние на расплю́щивание — flattening testиспыта́ние на рассла́ивание кож. — peel [separation] testиспыта́ние на рассыпа́ние литейн. — collapsibility testиспыта́ние на раствори́мость — solubility testиспыта́ние на растре́скивание — cracking testиспыта́ние на растяже́ние — tensile [tension] test(ing)испыта́ние на растяже́ние при переме́нной нагру́зке — varying-rate tensile [tension] testиспыта́ние на расхо́д то́плива ав. — consumption testиспыта́ние на релакса́цию (напряже́ний) — (stress-)relaxation testиспыта́ние на сва́риваемость1. метал. weldability test2. кож. boiling (water) testиспыта́ние на свойла́чиваемость текст. — milling testиспыта́ние на сгора́емость — combustibility testиспыта́ние на сжа́тие — compression testиспыта́ние на скоростны́е показа́тели авто — performance [speed] testиспыта́ние на ско́рость старе́ния элк. — degradation rate testиспыта́ние на сохраня́емость — storage testиспыта́ние на спека́емость — sintering testиспыта́ние на срез — shearing testиспыта́ние на срок слу́жбы — life test(ing)испыта́ние на срок хране́ния — shelf-life testиспыта́ние на старе́ние — ageing testиспыта́ние на сто́йкость к микрооргани́змам текст. — pure-culture testиспыта́ние на сто́йкость к пле́сени и грибка́м ( электрического и электронного оборудования) — mould-growth testиспыта́ние на сто́йкость к пятнообра́зованию текст. — spotting testиспыта́ние на сцепле́ние — bond [adhesion] testиспыта́ние на сцепле́ние отры́вом стр. — strip-off adhesion testиспыта́ние на твё́рдость — hardness test(ing) (Примечание. Отдельные виды испыта́ний на твё́рдость см. в статье определе́ние твё́рдости.)испыта́ние на твё́рдость опило́вкой — file testиспыта́ние на твё́рдость, стати́ческое — static hardness testиспыта́ние на техни́ческий преде́л (напр. прочности) — proof testиспыта́ние на то́пливную экономи́чность — fuel-consumption testиспыта́ние на транспорта́бельность — transportability testиспыта́ние на трещинообразова́ние — cracking testиспыта́ние на тропи́ческие усло́вия — tropical-exposure testнату́рное испыта́ние — full-scale testнату́рное, фрагмента́рное испыта́ние — partial system test, physical [test] simulationиспыта́ние на уда́рную вя́зкость — impact testиспыта́ние на уда́рную вя́зкость по Изо́ду — Izod [cantilever-beam] impact testиспыта́ние на уда́рную вя́зкость по Шарпи́ — Sharpy [simple-beam] impact testиспыта́ние на уплотне́ние гру́нта — compaction [consolidation] testиспыта́ние на упру́гость1. elasticity test2. текст. extension [recovery, restorability] testиспыта́ние на уста́лость — fatigue testиспыта́ние на уста́лость при изги́бе — fatigue bending [endurance bending, repeated bending-stress] testиспыта́ние на уста́лость при растяже́нии — fatigue tension testиспыта́ние на фла́ттер — flutter test(ing)испыта́ние на холо́дную уса́дку ( шерсти) — cold testиспыта́ние на холосто́м ходу́ — no-load testиспыта́ние на центрифу́ге — centrifuge test(ing)испыта́ние на эксплуатацио́нные показа́тели — performance testingиспыта́ние на эласти́чность текст. — elasticity testиспыта́ние на электри́ческую про́чность под напряже́нием, вызыва́ющим пробо́й — disruptive-discharge test, break-down test, puncture testиспыта́ние на электри́ческую про́чность под напряже́нием ни́же пробивно́го — withstand-voltage testнеразруша́ющее испыта́ние — non-destructive test(ing)испыта́ние одино́чной ни́ти текст. — single-end [single-strand] testиспыта́ние отму́чиванием — decantation testиспыта́ние па́смой текст. — skein testиспыта́ние пая́льной ла́мпой — blow-pipe testперви́чное испыта́ние — primary testиспыта́ние перего́нкой — distillation testповто́рное испыта́ние — duplicate testиспыта́ние погруже́нием — immersion testиспыта́ние под давле́нием — pressure testиспыта́ние под нагру́зкой — load(ing) testиспыта́ние под напряже́нием эл. — voltage test (on a cable)полево́е испыта́ние — field testиспыта́ние по сокращё́нной програ́мме — abbreviated testing, abbreviated testsпредвари́тельное испыта́ние — preliminary testпредмонта́жное испыта́ние — pre-installation testпредпусково́е испыта́ние — pre-operational testиспыта́ние при высо́кой температу́ре — high-temperature testприё́мо-сда́точные испыта́ния — approval testsприё́мочные испыта́ния — (official) acceptance testsиспыта́ние при заме́дленном хо́де проце́сса — slow testиспыта́ние при ко́мнатной температу́ре — room-temperature testиспыта́ние при ни́зкой температу́ре — subzero [low-temperature, cold] testиспыта́ние при постоя́нной нагру́зке — steady [constant] load testиспыта́ние при стати́ческой нагру́зке — static testиспыта́ние при цикли́ческих нагру́зках — cyclic load testиспыта́ние прозво́нкой [прозва́ниванием] жарг., эл. — continuity test(ing)испыта́ние прока́ткой на клин — taper rolling testпромы́шленные испыта́ния — commercial [production] testsпропульси́вное испыта́ние мор. — propulsion trialиспыта́ние прямы́м окисле́нием — direct oxidation testразго́нное испыта́ние — overspeed testиспыта́ние раке́тного дви́гателя, огнево́е — test (bed) firingрекурси́вное испыта́ние — life (service) testиспыта́ние сбра́сыванием (напр. кокса, огнеупора) — shatter testиспыта́ние сварно́го соедине́ния — weld testиспыта́ние сварно́го шва — weld testсда́точное испыта́ние мор. — delivery trialсенситометри́ческое испыта́ние кфт. — sensitometric testсклерометри́ческое испыта́ние — scratch(-hardness) testскоростно́е испыта́ние мор. — speed trialсокращё́нное испыта́ние — abbreviated testиспыта́ние с разруше́нием ( образца) — destruction testиспыта́ние сро́стков ( жил кабеля) — joint [splice] testстати́ческое испыта́ние — static testсте́ндовое испыта́ние — bench test; ракет. captive test; мор. testbed trialстопроце́нтное испыта́ние — total-lot [100%] testиспыта́ние с части́чным разруше́нием ( образца) — semi-destructive testтеплово́е испыта́ние — thermal testтехни́ческие испыта́ния — engineering testsиспыта́ние ти́па (проводится в соответствии с требованиями ИКАО при определении полётопригодности данного типа самолёта и выдачи сертификации) ав. — type testтипово́е испыта́ние (испытывается как правило, первый экземпляр данного типа конструкции; проводится по полной и/или расширенной программе, в отличие от контро́льного испыта́ния) — type testиспыта́ние травле́нием — pickle testиспыта́ние тре́нием — friction testтя́говое испыта́ние — pull testуско́ренное испыта́ние — accelerated testфациа́льные испыта́ния горн. — environmental testingфизи́ческие испыта́ния — physical testingиспыта́ние форму́емости — remoulding testхими́ческие испыта́ния — chemical testingходово́е испыта́ние1. авто (on-the-)road test2. мор. performance [sea] trialходово́е, прогресси́вное испыта́ние мор. — standardization trialиспыта́ние холо́дной штампо́вкой — cold-pressing testцикли́ческое испыта́ние — cyclic testиспыта́ние чугуна́ на толщину́ отбелё́нного сло́я — chill testшварто́вное испыта́ние мор. — dock(side) trialэксплуатацио́нные испыта́ния — service tests -
67 time
time [taɪm]━━━━━━━━━━━━━━━━━1. noun3. compounds━━━━━━━━━━━━━━━━━1. nouna. temps m• have you got time to wait for me? est-ce que tu as le temps de m'attendre ?• the letter was in my pocket all the time la lettre était dans ma poche depuis le début► in good time ( = with time to spare) en avance• let me know in good time prévenez-moi suffisamment à l'avance► to take + time• to take time out to do sth trouver le temps de faire qch ; (during studies) interrompre ses études pour faire qch► to have time for• I've no time for that sort of thing ( = too busy) je n'ai pas de temps pour ça ; ( = not interested) ce genre d'histoire ne m'intéresse pasb. ( = period) for a time pendant un certain temps• what a long time you've been! il vous en a fallu du temps !• for a short time we thought that... pendant un moment nous avons pensé que...► some timec. ( = period worked) to work full time travailler à plein temps• we get paid time and a half on Saturdays le samedi, nous sommes payés une fois et demie le tarif normald. ( = day) temps m• what great times we've had! c'était le bon temps !f. (by clock) heure f• what time is it? quelle heure est-il ?• what time is he arriving? à quelle heure est-ce qu'il arrive ?• the time is 4.30 il est 4 heures et demie► preposition + time• just in time (for sth/to do sth) juste à temps (pour qch/pour faire qch)g. ( = moment) moment m• by the time I had finished, it was dark le temps que je termine, il faisait nuit• some times... at other times des fois... des fois• the time has come to decide... il est temps de décider...h. ( = occasion) fois f• the times I've told him that! je le lui ai dit je ne sais combien de fois !i. (multiplying) fois f• ten times the size of... dix fois plus grand que...a. ( = choose time of) [+ visit] choisir le moment de• you timed that perfectly! vous ne pouviez pas mieux choisir votre moment !• well-timed [remark, entrance] tout à fait opportunb. ( = count time of) [+ race, runner, worker] chronométrer ; [+ programme, piece of work] minuter3. compounds• a time-honoured tradition une tradition ancienne or vénérable ► time-lag noun (between events) décalage m• to take time off from work prendre un congé ► time-share transitive verb (Computing) utiliser en temps partagé noun maison f (or appartement m ) en multipropriété• it's like living in a time warp c'est comme si on était transporté dans une autre époque ► time zone noun fuseau m horaire* * *[taɪm] 1.1) ( continuum) temps min ou with time —
as time goes/went by — avec le temps
2) ( specific duration) temps mflight/journey time — durée f du vol/voyage
you've got all the time in the world —
you took a long time! —
in no time at all —
in five days'/weeks' time — dans cinq jours/semaines
in your own time — ( at your own pace) à ton rythme; ( outside working hours) en dehors des heures de travail
3) (hour of the day, night) heure fwhat time is it? —
10 am French time — 10 heures, heure française
this time last week/year — il y a exactement huit jours/un an
the train times — les horaires mpl des trains
to lose time — [clock] retarder
not before time! — il était (or il est) grand temps!
4) (era, epoch) époque ftime was ou there was a time when one could... — à une certaine époque on pouvait...
to keep up ou move with the times — être à la page
in times past —
it was before my time — ( before my birth) je n'étais pas encore né; ( before I came here) je n'étais pas encore ici
5) ( moment) moment mby the time I finished the letter the post had gone — le temps de finir ma lettre et le courrier était parti
from that ou this time on — à partir de ce moment
6) ( occasion) fois ftime after time —
7) ( experience)to have a tough ou hard time doing — avoir du mal à faire
he's having a rough ou hard ou tough time — il traverse une période difficile
the good/bad times — les moments heureux/difficiles
8) Administration ( hourly rate)to work/be paid time — travailler/être payé à l'heure
9) Music mesure fto beat ou mark time — battre la mesure
10) Sport temps m11) Mathematics, fig2.ten times longer/stronger — dix fois plus long/plus fort
transitive verb1) ( schedule) gen prévoir; fixer [appointment, meeting]we time our trips to fit in with school holidays — nous faisons coïncider nos voyages avec les vacances scolaires
to be well-/badly-timed — être opportun/inopportun
2) ( judge) calculer [blow, shot]3) (measure speed, duration) chronométrer [athlete, cyclist]; mesurer la durée de [journey, speech]3.••to have time on one's hands — ( for brief period) avoir du temps devant soi; ( longer) avoir beaucoup de temps libre
to do time — (colloq) ( prison) faire de la taule (colloq)
long time no see! — (colloq) ça fait un bail (colloq) (qu'on ne s'est pas vu)!
-
68 rien
rien [ʀjɛ̃]━━━━━━━━━━━━━━━━━━1. <a. nothing• qu'est-ce qui ne va pas ? -- rien what's wrong? -- nothing• ça ou rien, c'est pareil it makes no odds► ne... rien not... anything nothing• je n'en sais trop rien I haven't a clue (PROV) on n'a rien sans rien(PROV) nothing ventured, nothing gained► avoir + rien• ils n'ont rien (possessions) they haven't got anything they have nothing ; (maladie, blessure) they're OK• ça va, tu n'as rien ? are you OK?• n'avoir rien contre qn/qch to have nothing against sb/sth• j'en ai rien à foutre (inf!) I don't give a damn (inf!)• on n'a rien sans rien you don't get anything for nothing► être + rien• pour lui, 50 km à vélo, ce n'est rien cycling 50 kilometres is nothing for him• élever quatre enfants, ce n'est pas rien bringing up four children is quite something• tu t'es fait mal ? -- non, c'est rien (inf) did you hurt yourself? -- no, it's nothing• pardon ! -- c'est rien or ce n'est rien (inf) sorry! -- it doesn't matter► faire + rien• rien à faire ! it's no good!• rien n'y fait ! nothing's any good!► en rien• ce tableau ne ressemble en rien au reste de son œuvre this picture is nothing like his other works► rien de + adjectif ou adverbe nothing• je t'achèterai le journal, rien d'autre ? I'll get you a newspaper - do you want anything else?• rien de tel qu'une bonne douche chaude ! there's nothing like a nice hot shower!b. ( = quelque chose) anything• as-tu jamais rien vu de pareil ? have you ever seen anything like it?► de rien !• je vous remercie -- de rien ! (inf) thank you -- you're welcome!• il ne quitterait son pays pour rien au monde he wouldn't leave his country for anything► rien du tout nothing at all• qu'as-tu vu ? -- rien du tout what did you see? -- nothing at all• qu'est-ce que c'est que ce cadeau de rien du tout ? what on earth can I (or you etc) do with this stupid little present?► rien de rien (inf) absolutely nothing• il ne fait rien, mais rien de rien (inf) he does nothing, and I mean nothing► pour rien ( = inutilement) for nothing ; ( = pour peu d'argent) for next to nothing• pourquoi tu dis ça ? -- pour rien why do you say that? -- no reason• ce n'est pas pour rien que... it's not for nothing that...► rien que• la vérité, rien que la vérité the truth and nothing but the truth• rien qu'à le voir, j'ai deviné I guessed by just looking at him• je voudrais vous voir, rien qu'une minute could I see you just for a minute?• c'est à moi, rien qu'à moi it's mine and mine alone• il voulait 500 €, rien que ça ! he wanted a mere 500 euros!• elle veut être actrice, rien que ça ! she wants to be an actress, no less!2. <• j'ai failli rater le train, il s'en est fallu d'un rien I came within a hair's breadth of missing the train• « moi pas » dit-elle un rien insolente "I'm not", she said rather insolently► un rien de a touch of* * *
I
1. ʀjɛ̃pronom indéfini1) ( nulle chose)il n'est rien pour moi — he means ou is nothing to me
pour rien — ( en vain) for nothing; ( à bas prix) for next to nothing
‘pourquoi?’ - ‘pour rien’ — ‘why?’ - ‘no reason’
‘merci’ - ‘de rien’ — ‘thank you’ - ‘you're welcome’ ou ‘not at all’
‘que prends-tu?’ - ‘rien du tout’ — ‘what are you having?’ - ‘nothing at all’
ça ou rien, c'est pareil — it makes no odds
c'est trois fois rien — (colloq) it's next to nothing
rien de rien — (colloq) absolutely nothing
2) ( seulement)elle voudrait un bureau rien qu'à elle — (colloq) she would like an office all to herself
la vérité, rien que la vérité — the truth and nothing but the truth
rien que ça? — (colloq) ( en réponse) is that all?
ils habitent un château, rien que ça! — iron they live in a castle, no less! ou if you please!
3) ( quoi que ce soit) anything
2.
de rien (du tout) locution adjective
3.
(colloq) un rien locution adverbiale a (tiny) bit
4.
en rien locution adverbiale at all, in any way••rien à faire! — ( c'est impossible) it's no good ou use!; ( refus) no way! (colloq)
ce n'est pas rien! — ( exploit) it's quite something!; ( tâche) it's no joke, it's not exactly a picnic! (colloq); ( somme) it's not exactly peanuts! (colloq)
II ʀjɛ̃nom masculin1) ( vétille)faire quelque chose comme un rien — (colloq) to do something very easily
2) (colloq) ( petite quantité)3) (colloq) ( personne)un/une rien du tout — ( insignifiant) a nobody; ( sans moralité) a no-good (colloq), a worthless person
* * *ʀjɛ̃1. pron1) (= sans 'ne') nothing"Qu'est-ce que vous avez?" — "Rien." — "What have you got?" — "Nothing."
"Qu'est-ce que tu as acheté?" — "Rien." — "What have you bought?" — "Nothing."
pour rien au monde; Pour rien au monde je ne le vendrais. — I wouldn't sell it for anything in the world.
2) (avec 'ne')ne... rien — not... anything, nothing
Il n'a rien dit. — He didn't say anything., He hasn't said anything.
Il n'a rien fait. — He didn't do anything., He hasn't done anything.
il n'a rien (= n'est pas blessé) — he's all right
3) (= quelque chose)rien de; rien d'intéressant — nothing interesting
n'avoir rien de; Il n'a rien d'un champion. — He's no champion.
rien que — just, only
Rien que la voiture coûte un million. — The car alone costs a million.
de rien! — not at all!, don't mention it!
"Merci beaucoup!" — "De rien!" — "Thank you very much!" — "Not at all!"
rien à faire! — it's no good!, it's no use!
en rien; il ne lui ressemble en rien — he's nothing like him
2. nm1) (= quantité infime)2) (= chose insignifiante)Il se met en colère pour un rien. — He loses his temper over the slightest thing.
des petits riens; des riens — trivial things pl little things pl
* * *I.A pron indéf1 ( nulle chose) rien n'est impossible nothing is impossible; un mois à ne rien faire a month doing nothing; j'ai décidé de ne rien dire I decided to say nothing ou not to say anything; il n'y a rien qui puisse la consoler nothing can console her; il n'y a plus rien there's nothing left; il n'y a plus rien à faire ( comme travail) there's nothing left ou else to do; ( pour le sauver) there's nothing more ou else that can be done; ce n'est rien it's nothing; elle n'est rien she's a nobody; il n'est rien pour moi he means ou is nothing to me; ils ne nous sont rien they're nothing to do with us; il n'en est rien it's nothing of the sort; elle ne t'a rien fait she hasn't done anything to you; n'avoir rien à faire avec qn to have nothing to do with sb; rien n'y fait! nothing's any good!; il n'a rien d'un intrigant there's nothing of the schemer about him; elle n'a rien de sa sœur she's nothing like her sister; rien de bon nothing good; rien d'autre nothing else; rien de moins/de plus nothing less/more (que than); rien de meilleur/de pire/de mieux nothing better/worse/better (que than); il n'y a rien de tel/de tel que la marche pour garder la forme there's nothing like it/like walking to keep you fit; il n'y a rien eu de cassé nothing was broken; ça n'a rien de luxueux there's nothing luxurious about it; je n'ai jamais rien vu de pire I've never seen anything worse; rien à déclarer/signaler nothing to declare/report; partir de rien to start from nothing; faire un drame d'un rien to make a drama out of nothing; pour rien ( en vain) for nothing; ( à bas prix) for next to nothing; ‘pourquoi?’-‘pour rien’ ‘why?’-‘no reason’; ce n'est pas pour rien que it's not without reason ou not for nothing that; parler pour rien to waste one's breath; ‘merci’-‘de rien’ ‘thank you’-‘you're welcome’, ‘not at all’; en moins de rien in no time at all; ‘que prends-tu?’-‘rien du tout’ ‘what are you having?’-‘nothing at all’; c'est ça ou rien it's that or nothing, take it or leave it; ‘mais vous avez un contrat’-‘ça ou rien(, c'est pareil)’ ‘but you have a contract’-‘I might as well not have one’, ‘it makes no odds’; c'est mieux que rien it's better than nothing; c'est moins que rien it's nothing at all; c'est trois fois rien it's next to nothing; rien à rien, rien de rien○ absolutely nothing; faire qch comme rien to do sth very easily;2 ( seulement) rien que la bouteille pèse deux kilos the bottle alone weighs two kilos; j'en ai eu pour 35 euros rien qu'avec les fleurs the flowers alone cost me 35 euros; c'est à lui et rien qu'à lui it's his and his alone; elle voudrait un bureau rien qu'à elle○ she would like an office all to herself; il n'est rien qu'un scribouillard he's nothing but ou he's just a penpusher; ‘qu'y a-t-il à boire?’-‘rien que de l'eau’ ‘what is there to drink?’-‘just water’; la vérité, rien que la vérité the truth and nothing but the truth; rien que pour te plaire just to please you; j'en ai la nausée rien que d'y penser I feel sick just thinking about it; rien qu'à voir comment il s'habille just by looking at the way he dresses; rien que ça○? ( en réponse) is that all?; ils habitent un château, rien que ça! iron they live in a castle, no less! ou if you please! iron;3 ( quoi que ce soit) anything; avant de rien signer before signing anything; sans que j'en sache rien without my knowing anything about it; il m'a demandé si je n'avais rien vu he asked me if I had seen anything; as-tu jamais rien fait pour eux? have you ever done anything for them?;4 Sport gén nil; ( au tennis) love; rien partout, rien à rien nil nil; rien à 15 ( au tennis) love 15.B de rien (du tout) loc adj fille de rien worthless girl; un petit bleu de rien (du tout) a tiny bruise; une affaire de rien du tout a trivial matter.C ○adv c'est rien moche! it isn't half ugly○! GB, it's really ugly.E en rien loc adv at all, in any way; cela ne me concerne en rien that doesn't concern me at all ou in any way; ce n'est en rien nécessaire it's not at all necessary, it's in no way necessary; il ne te ressemble en rien he's not at all like you, he's nothing like you.rien à faire! ( c'est impossible) it's no good ou use!; ( refus) no way○!; on n'a rien pour rien you get nothing for nothing; ce n'est pas rien! ( exploit) it's quite something!; ( tâche) it's no joke, it's not exactly a picnic○!; ( somme) it's not exactly peanuts○!II.rien nm1 ( vétille) être puni pour un rien to be punished for the slightest thing; un rien le fâche the slightest thing annoys him; un rien l'habille, elle s'habille d'un rien she looks good in the simplest thing; se disputer pour un rien to quarrel over nothing; perdre son temps à des riens to waste one's time on trivial things; les petits riens qui rendent la vie agréable the little things which make life pleasant; faire qch comme un rien to do sth very easily;2 ( petite quantité) un rien de a touch of; un rien d'humour a touch of humourGB; un rien de sel a tiny pinch of salt; un rien de cognac a dash of brandy; en un rien de temps in next to no time;3 ( personne) un/une rien du tout ( insignifiant) a nobody; ( sans moralité) a no-good○, a worthless person.[rjɛ̃] pronom indéfini1. [nulle chose] nothingrien de cassé/grave, j'espère? nothing broken/serious, I hope?rien de plus nothing else ou more[en réponse négative à une question]je vous remercie — de rien! thanks — you're welcome ou not at all ou don't mention itune affaire de rien du tout a trifling ou trivial matterrien à dire, c'est parfait! what can I say, it's perfect!rien à faire, la voiture ne veut pas démarrer it's no good, the car (just) won't startj'en ai rien à faire (familier) ou àcirer (très familier) I don't give a damn ou a toss (très familier)2. [en corrélation avec 'ne']rien n'est plus beau que... there's nothing more beautiful than...rien n'y a fait, elle a refusé (there was) nothing doing, she said noce n'est rien, ça va guérir it's nothing, it'll get betterce n'est pas rien it's no small thing ou matterje croyais avoir perdu, il n'en est rien I thought I'd lost, but not at all ou quite the contraryils se disaient mariés, en fait il n'en est rien they claimed they were married but they're nothing of the sortil n'est (plus) rien pour moi he's ou he means nothing to me (anymore)et moi alors, je ne suis rien (dans tout ça)? and what about me (in all this), don't I count for anything ou don't I matter?je ne me souviens de rien I remember nothing, I don't remember anythingon ne voit rien avec cette fumée you can't see anything ou a thing with all this smokecela ou ça ne fait rien it doesn't matterça ne (te) fait rien si je te dépose en dernier? would you mind if I dropped you off last?, is it OK with you if I drop you off last?ça n'a rien à voir avec toi it's got nothing to do with you, it doesn't concern youje n'ai rien contre lui I have nothing against him, I don't have anything against himne t'inquiète pas, tu n'y es pour rien don't worry, it's not your faultpour ne rien vous cacher... to be completely open with you...elle n'avait jamais rien vu de semblable she had never seen such a thing ou anything like itrien ne sert de courir (il faut partir à point) La Fontaine (allusion) slow and steady wins the race (proverbe)3. [quelque chose] anything4. JEUX5. [au tennis] love6. (locution)rien moins que [bel et bien]: elle est rien moins que décidée à le poursuivre en justice she's well and truly determined to take him to courtelle est rien moins que sotte [nullement] she is far from stupid————————[rjɛ̃] adverbeils sont rien riches they really are rolling in it (très familier & UK), they sure as hell are rich (US)————————[rjɛ̃] nom masculin1. [néant]2. [chose sans importance]un rien the merest trifle ou slightest thing3. un rien de [très peu de] a touch ofun rien de frivolité a touch ou tinge ou hint of frivolity————————en rien locution adverbialeça n'a en rien affecté ma décision it hasn't influenced my decision at all ou in the least ou in any waypour rien locution adverbialepour deux/trois fois rien for next to nothing————————rien du tout nom masculin et fémininun/une rien du tout a nobody————————rien que locution adverbialerien qu'une fois just ou only onceviens, rien qu'un jour do come, (even) if only for a dayrien que d'y penser, j'ai des frissons the mere thought of it ou just thinking about it makes me shiverla vérité, rien que la vérité the truth and nothing but the truth————————un rien locution adverbialesa robe est un rien trop étroite her dress is a touch ou a shade ou a tiny bit too tight -
69 bene
bĕnĕ, adv. of manner and intensity [bonus; the first vowel assimilated to the e of the foll. syllable; cf. Corss. Ausspr. 2, 366], well ( comp. melius, better; sup. optime [v. bonus init. ], best; often to be rendered by more specific Engl. adverbs).I.As adjunct of verbs.A.In gen.1.Of physical or external goodness, usefulness, ornament, and comfort:2.villam rusticam bene aedificatam habere expedit,
Cato, R. R. 3:villam bonam beneque aedificatam,
Cic. Off. 3, 13, 55:quid est agrum bene colere? Bene arare,
Cato, R. R. 61:agro bene culto nihil potest esse... uberius,
Cic. Sen. 16, 57:ubi cocta erit bene,
Cato, R. R. 157; 3; 4;32 et saep.: te auratam et vestitam bene,
Plaut. Men. 5, 2, 50: ornatus hic satis me condecet? Ps. Optume, it is very becoming, id. Ps. 4, 1, 26:me bene curata cute vises,
well tended, Hor. Ep. 1, 4, 15:bene olere,
Verg. E. 2, 48:bene sonare,
Quint. 8, 3, 16:neque tamen non inprimis bene habitavit,
in the very best style, Nep. Att. 13, 1:a Catone cum quaereretur, quid maxime in re familiari expediret, respondet Bene pascere? Quid secundum? Satis bene pascere,
Cic. Off. 2, 25, 89: so,bene cenare,
Cat. 13, 17; Hor. Ep. 1, 6, 56:bene de rebus domesticis constitutum esse,
to be in good circumstances, Cic. Sest. 45, 97;similarly: rem (i. e. familiarem) bene paratam comitate perdidit,
well arranged, Plaut. Rud. prol. 38.—With respect to the mind.a.Perception, knowledge, ability:b.quas tam bene noverat quam paedagogos nostros novimus,
Sen. Ep. 27, 5:quin melius novi quam te et vidi saepius,
Plaut. Capt. 5, 2, 22:novi optime (Bacchus) et saepe vidi,
Cic. Fam. 7, 23, 2:qui optime suos nosse deberet,
Nep. Con. 4, 1; cf. Hor. Ep. 1, 18, 1; id. S. 1, 9, 22: satin' haec meministi et tenes? Pa. Melius quam tu qui docuisti, Plaut. Pers. 2, 2, 2:quod eo mihi melius cernere videor quo ab eo proprius absum,
Cic. Sen. 21, 77:ut hic melius quam ipse illa scire videatur,
id. de Or. 1, 15, 66; id. Or. 38, 132:cum Sophocles vel optime scripserit Electram suam,
id. Fin. 1, 2, 5:gubernatoris ars quia bene navigandi rationem habet,
of able seamanship, id. ib. 1, 13, 42:melius in Volscis imperatum est,
better generalship was displayed, Liv. 2, 63, 6:nihil melius quam omnis mundus administratur,
Cic. Inv. 1, 34, 59: de medico bene existimari scribis, that he is well thought ( spoken) of, i. e. his ability, id. Fam. 16, 14, 1:prudentibus et bene institutis,
well educated, id. Sen. 14, 50:sapientibus et bene natura constitutis,
endowed with good natural talent, id. Sest. 65, 137:quodsi melius geruntur ea quae consilio geruntur quam, etc.,
more ably, id. Inv. 1, 34, 59:tabulas bene pictas collocare in bono lumine,
good paintings, id. Brut. 75, 261:canere melius,
Verg. E. 9, 67; Quint. 10, 1, 91:bene pronuntiare,
id. 11, 3, 12:bene respondere interrogationibus,
id. 5, 7, 28; 6, 3, 81.—Of feeling, judgment, and will:c.similis in utroque nostrum, cum optime sentiremus, error fuit,
when we had the best intentions, Cic. Fam. 4, 2, 3; so id. ib. 6, 4, 2; so,bene sentire,
id. ib. 6, 1, 3; so,bene, optime de re publica sentire,
to hold sound views on public affairs, id. Off. 1, 41, 149; id. Fam. 4, 14, 1; id. Phil. 3, 9, 23:bene animatas eas (insulas) confirmavit,
well disposed, Nep. Cim. 2, 4:ei causae quam Pompeius animatus melius quam paratus susceperat,
Cic. Fam. 6, 6, 10; so, optime animati, Varr. ap. Non. p. 201, 7:quod bene cogitasti aliquando, laudo,
that you had good intentions, Cic. Phil. 2, 14, 34:se vero bene sperare (i. e. de bello),
had good hopes, Liv. 6, 6, 18:sperabis omnia optime,
Cic. Fam. 4, 13, 7:tibi bene ex animo volo,
Ter. Heaut. 5, 2, 6; so freq.: bene alicui velle, v. volo: bene aliquid consulere, to plan something well:vigilando, agendo, bene consulendo prospera omnia cedunt,
Sall. C. 52, 29:omnia non bene consulta,
id. J. 92, 2. —Of morality, honesty, honor, etc.(α).Bene vivere, or bene beateque vivere ( = kalôs kagathôs), to lead a moral and happy life:(β).qui virtutem habeat, eum nullius rei ad bene vivendum indigere,
Cic. Inv. 1, 51, 93:in dialectica vestra nullam esse ad melius vivendum vim,
id. Fin. 1, 19, 63:quod ni ita accideret et melius et prudentius viveretur,
id. Sen. 19, 67; cf. id. Ac. 1, 4, 15; id. Fin. 1, 13, 45; id. Off. 1, 6, 19; id. Fam. 4, 3, 3 et saep. (for another meaning of bene vivere, cf. e. infra).—Bene mori, to die honorably, bravely, creditably, gloriously:(γ).qui se bene mori quam turpiter vivere maluit,
Liv. 22, 50, 7:ne ferrum quidem ad bene moriendum oblaturus est hostis,
id. 9, 3, 3; so id. 21, 42, 4:tum potui, Medea, mori bene,
Ov. H. 12, 5.—Bene partum, what is honestly, honorably earned or acquired:(δ).multa bona bene parta habemus,
Plaut. Trin. 2, 2, 65:mei patris bene parta indiligenter Tutatur,
Ter. Phorm. 5, 3, 5:res familiaris primum bene parta sit, nullo neque turpi quaestu, neque odioso,
Cic. Off. 1, 26, 92:diutine uti bene licet partum bene,
Plaut. Rud. 4, 7, 15; Sall. C. 51, 42 (cf.:mala parta,
Cic. Phil. 2, 27, 65:male par tum,
Plaut. Poen. 4, 2, 22).—Apud bonos bene agier, an old legal formula: bona fide agi (v. bonus), to be transacted in good faith among good men. ubi erit illa formula fiduciae ut inter bonos bene agier oportet? Cic. Fam. 7, 12, 2; id. Off. 3, 15, 61; 3, 17, 70.—(ε).Non bene = male, not faithfully:d.esse metus coepit ne jura jugalia conjunx Non bene servasset,
Ov. M. 7, 716.—Representing an action as right or correct, well, rightly, correctly: bene mones, Ibo, you are right ( to admonish me), Ter. And. 2, 2, 36:e.sequi recusarunt bene monentem,
Liv. 22, 60, 17:quom mihi et bene praecipitis, et, etc.,
since you give sound advice, Plaut. Poen. 3, 2, 55; so Ter. Ad. 5, 9, 6; 3, 3, 80; Lucil. ap. Non. p. 372, 7:bene enim majores accubitionem epularem amicorum convivium nominarunt, melius quam Graeci,
Cic. Sen. 13, 45:hoc bene censuit Scaevola,
correctly, Dig. 17, 1, 48.—Pleasantly, satisfactorily, profitably, prosperously, fortunately, successfully:f.nunc bene vivo et fortunate atque ut volo atque animo ut lubet,
Plaut. Mil. 3, 1, 111:nihil adferrent quo jucundius, id est melius, viveremus,
Cic. Fin. 1, 41, 72:si bene qui cenat, bene vivit,
Hor. Ep. 1, 6, 56: quamobrem melius apud bonos quam apud fortunatos beneficium collocari puto, is better or more profitably invested, Cic. Off. 2, 20, 71:perdenda sunt multa beneficia ut semel ponas bene, Sen. Ben. poet. 1, 2, 1: etiamsi nullum (beneficium) bene positurus sit,
id. ib. 1, 2, 2:quando hoc bene successit,
Ter. Ad. 2, 4, 23: bene ambulatum'st? Di. Huc quidem, hercle, ad te bene, Quia tui vivendi copia'st, has your walk been pleasant? Plaut. Truc. 2, 4, 18:melius ominare,
use words of better omen, id. Rud. 2, 3, 7; Cic. Brut. 96, 329:qui se suamque aetatem bene curant,
Plaut. Ps. 4, 7, 36.—So, bene (se) habere: ut bene me haberem filiai nuptiis, have a good time at, etc., Plaut. Aul. 2, 8, 2:qui se bene habet suisque amicis usui est,
who enjoys his life and is a boon companion, id. Mil. 3, 1, 128:nam hanc bene se habere aetatem nimio'st aequius,
id. Merc. 3, 2, 6: bene consulere alicui, to take good care for somebody ' s interests:tuae rei bene consulere cupio,
id. Trin. 3, 2, 9:ut qui mihi consultum optume velit esse,
Ter. Phorm. 1, 3, 1:me optime consulentem saluti suae,
Cic. Fam. 4, 14, 2:qui se ad sapientes viros bene consulentes rei publicae contulerunt,
id. Off. 2, 13, 46.—So, bene mereri, and rarely bene merere, to deserve well of one, i. e. act for his advantage; absol. or with de:addecet Bene me, renti bene referre gratiam,
Plaut. Rud. 5, 3, 36:Licinii aps te bene merenti male refertur gratia?
id. Ps. 1, 3, 86:ut memorem in bene meritos animum praestarem,
Cic. Fam. 1, 9, 10:cogor nonnumquam homines non optime de me meritos rogatu eorum qui bene meriti sunt, defendere,
id. ib. 7, 1, 4:tam bene meritis de nomine Punico militibus,
Liv. 23, 12, 5:si bene quid de te merui,
Verg. A. 4, 317; cf. Cic. Opt. Gen. 7, 20; id. Sest. 1, 2; 12, 39; 66, 139; 68, 142; id. Mil. 36, 99; id. Phil. 2, 14, 36 et saep.; v. mereo, D. and P. a.—So esp. referring to price: bene emere, to buy advantageously, i. e. cheaply; bene vendere, to sell advantageously, i. e. at a high price: bene ego hercle vendidi te, Plaut. [p. 230] Durc. 4, 2, 34:et quoniam vendat, velle quam optime vendere,
Cic. Off. 3, 12, 51:ita nec ut emat melius, nec ut vendat quidquam, simulabit vir bonus,
id. ib. 3, 15, 61: vin' bene emere? Do. Vin' tu pulcre vendere? Plaut. Pers. 4, 4, 38:melius emetur,
Cato, R. R. 1: quo melius emptum sciatis, Cic. ap. Suet. Caes. 50 fin.:qui vita bene credat emi honorem,
cheaply, Verg. A. 9, 206; Sil 4, 756.—Expressing kindness, thanks, etc.: bene facis, bene vocas, bene narras, I thank you, am obliged to you for doing, calling, saying (colloq.): merito amo te. Ph. Bene facis, thanks! Ter Eun. 1, 2, 106; cf.:g.in consuetudinem venit, bene facis et fecisti non mdicantis esse, sed gratias agentis, Don. ad loc.' placet, bene facitis,
Plaut. Rud. 3, 6, 43: dividuom talentum faciam. La. Bene facis, id. ib. 5, 3, 52: si quid erit dubium, immutabo Da. Bene fecisti, id. Ep. 5, 1, 40 Lo. Adeas, si velis. La. Bene hercle factum vobis habeo gratiam. Accedam propius, id. Rud. 3, 6, 2; Ter. Ad. 4, 3, 10.—With gratiam habere: bene fecisti;gratiam habeo maximam,
Ter. Eun. 5, 8, 61; cf.bene benigneque arbitror te facere,
Plaut. Most. 3, 2, 130: quin etiam Graecis licebit utare cum voles... Bene sane facis, sed enitar ut Latine loquar, I thank you for the permission, but, etc., Cic. Ac. 1, 7, 25: an exitum Cassi Maelique expectem? Bene facitis quod abominamini... sed, etc., I am much obliged to you for abhorring this, but, etc., Liv. 6, 18, 9: bene edepol narras; nam illi faveo virgini, thanks for telling me, for, etc., Ter. Eun. 5, 3, 7 (cf.:male hercule narras,
I owe you little thanks for saying so, Cic. Tusc. 1, 6, 10):bene, ita me di ament, nuntias,
Ter. Hec. 4, 4, 20:benenarras,
Cic. Att. 16, 14, 4; 13, 33, 2: tu ad matrem adi. Bene vocas; benigne dicis Cras apud te, thanks for your invitation, but, etc., Plaut. Merc. 5, 2, 108: eamus intro ut prandeamus. Men. Bene vocas, tam gratia'st, id. Men. 2, 3, 41.—Of accuracy, etc., well, accurately, truly, completely:h.cum ceterae partes aetatis bene descriptae sint,
Cic. Sen. 2, 5:cui bene librato... Obstitit ramus,
Ov. M. 8, 409:at bene si quaeras,
id. ib. 3, 141:tibi comprimam linguam. Hau potes: Bene pudiceque adservatur,
Plaut. Am. 1, 1, 196:bene dissimulare amorem,
entirely, Ter. And. 1, 1, 105:quis enim bene celat amorem?
Ov. H. 12, 37.—So with a negation, = male restat parvam quod non bene compleat urnam, Ov. M. 12, 615: non bene conveniunt... Majestas et amor, id. ib 2, 846.—Redundant, with vix (Ovid.):vix bene Castalio descenderat antro, Incustoditam lente videt ire juvencam ( = vix descenderat cum, etc.),
Ov. M. 3, 14:tactum vix bene limen erat, Aesonides, dixi, quid agit meus?
id. H. 6, 24:vix bene desieram, rettulit illa mihi,
id. F 5, 277.—Sup., most opportunely, at the nick of time (comic):i.sed eccum meum gnatum optume video,
Plaut. Merc. 2, 2, 57:sed optume eccum exit senex,
id. Rud. 3, 3, 44. optume adveniens, puere, cape Chlamydem, etc., id. Merc. 5, 2, 69: Davum optume Video, Ter And. 2, 1, 35; 4, 2, 3; Plaut. Rud. 3, 5, 25; 4, 5, 19; Ter. Eun. 5, 2, 66; id. Heaut. 4, 5, 9; 5, 5, 2.—Pregn.: bene polliceri = large polliceri, to make liberal promises ' praecepit ut ceteros adeant, bene polliceantur, Sall. C. 41, 5; cf.: bene promittere, to promise success:B.quae autem inconstantia deorum ut primis minentur extis, bene promittant secundis?
Cic. Div. 2, 17, 38.—In partic.1.Bene dicere.a.To speak well, i. e. eloquently:b.qui optime dicunt,
the most eloquent, Cic. de Or. 1, 26, 119; 2, 2, 5:etiam bene dicere haud absurdum est,
Sall. C. 3, 1:abunde dixit bene quisquis rei satisfecit,
Quint. 12, 9, 7;cf: bene loqui,
to use good language, speak good Latin, Cic. Brut. 58, 212, 64, 228.—To speak ably:c.multo oratorem melius quam ipsos illos quorum eae sint artes esse dicturum,
Cic. Or. 1, 15, 65; cf. Hor. Ep. 1, 2, 4. bene dicendi scientia, Quint. 7, 3, 12.—To speak correctly or elegantly:d.eum et Attice dicere et optime, ut..bene dicere id sit, Attice dicere,
Cic. Opt. Gen. 4, 13 ' optime dicta, Quint. 10, 1, 19.—So, bene loqui:ut esset perfecta illa bene loquendi laus,
Cic. Brut. 72, 252:at loquitur pulchre. Num melius quam Plato?
id. Opt. Gen. 5, 16.—To speak well, i e. kindly, of one, to praise him; absol. or with dat., or reflex., with inter (less correctly as one word, benedicere): cui bene dixit umquam bono? Of what good man has he ever spoken well, or, what good man has he ever praised, Cic. Sest. 52, 110. bene, quaeso, inter vos dicatis, et amice absenti tamen, Plaut. Mil. 4, 8, 31.—Ironically:e.bene equidem tibi dico qui te digna ut eveniant precor,
Plaut. Rud. 3, 2, 26:nec tibi cessaret doctus bene dicere lector,
Ov. Tr. 5, 9, 9: cui a viris bonis bene dicatur, Metell. Numid. ap. Gell. 6, 11, 3.— And dat understood:si bene dicatis (i. e. mihi) vostra ripa vos sequar,
Plaut. Poen. 3, 3, 18 ' omnes bene dicunt (ei), et amant (eum), Ter. Ad. 5, 4, 11:ad bene dicendum (i e. alteri) delectandumque redacti,
Hor. Ep 2, 1, 155 —Part. ' indignis si male dicitur, male dictum id esse duco;Verum si dignis dicitur, bene dictum'st,
is a praise, Plaut. Curc. 4, 2, 27 sq.: nec bene nec male dicta profuerunt ad confirmandos animos, Liv 23, 46, 1; cf. Ter. Phorm. prol. 20 infra. —Bene audio = bene dicitur mihi, I am praised:bene dictis si certasset, audisset bene,
Ter. Phorm. prol. 20; v. audio, 5.—To use words of good omen (euphêmein): Ol. Quid si fors aliter quam voles evenerit? St. Bene dice, dis sum fretus ( = fave lingua, melius ominare), Plaut. Cas. 2, 5, 38 heja, bene dicito, id. As. 3, 3, 155.—f.Bene dixisti, a formula of approbation: ne quan do iratus tu alio conferas. Th. Bene dixti, you are right, Ter. Eun. 3, 1, 61. bene et sapienter dixti dudum, etc., it was a good and wise remark of yours that, etc., id. Ad. 5, 8, 30.—g.Bene dicta, fine or specious, plausible words (opp. deeds):2.bene dictis tuis bene facta aures meae expostulant,
Plaut. Pers. 4, 3, 25; so,bene loqui: male corde consultare, Bene lingua loqui,
use fine words, Plaut. Truc. 2, 1, 16.—Bene facere.a.Bene aliquid facere, to do, make, something well, i. e. ably (v. I. A. 2. a. supra):b.vel non facere quod non op time possis, vel facere quod non pessime facias,
Cic. Or. 2, 20, 86:non tamen haec quia possunt bene aliquando fieri passim facienda sunt,
Quint. 4, 1, 70:Jovem Phidias optime fecit,
id. 2, 3, 6; so, melius facere, Afran. ap. Macr. 6, 1.— P. a.:quid labor aut bene facta juvant?
his labor and well-done works are no pleasure to him, Verg. G. 3, 525. —Bene facere, with dat. absol., with in and abl., or with erga, to do a good action, to benefit somebody, to impart benefits (less cor rectly as one word, benefacio)(α).With dat.:(β).bonus bonis bene feceris,
Plaut. Poen. 5, 4, 60:bene si amico feceris, ne pigeat fecisse,
id. Trin. 2, 2, 66:malo bene facere tantumdem est periculum quantum bono male facere,
id. Poen. 3, 3, 20:homini id quod tu facis bene,
id. Ep 1, 2, 33:tibi lubens bene faxim,
Ter. Ad. 5, 5, 6, 5, 6, 8; 5, 8, 25:at tibi di semper... faciant bene,
may the gods bless you, Plaut. Men. 5, 7, 32:di tibi Bene faciant,
Ter. Ad. 5, 7, 20; so Plaut. Pers. 4, 3, 18.— Pass.:quod bonis bene fit beneficium,
Plaut. Capt. 2, 2, 108:pulchrum est bene facere reipublicae,
Sall. C. 3, 1:ego ne ingratis quidem bene facere absistam,
Liv. 36, 35, 4.—Reflexively. sibi bene facere, enjoy one ' s self, have a good time, genio indulgere (v. I. A. 2. e. supra): nec quisquam est tam ingenio duro quin, ubi quidquam occasionis sit sibi faciat bene, Plaut. As. grex 5.—With in and abl.:(γ).quoniam bene quae in me fecerunt, ingrata ea habui,
Plaut. Am. 1, 1, 30.—With erga:(δ).si quid amicum erga bene feci,
Plaut. Trin. 5, 2, 4.—With ellipsis of dat., to impart benefits:(ε).ingrata atque irrita esse omnia intellego Quae dedi et quod bene feci,
Plaut. As. 1, 2, 11:quod bene fecisti, referetur gratia,
id. Capt. 5, 1, 20:ego quod bene feci, male feci,
id. Ep. 1, 2, 34; id. Trin. 2, 2, 41:si beneficia in rebus, non in ipsa benefaciendi voluntate consisterent,
Sen. Ben. 1, 7, 1:benefaciendi animus,
id. ib. 2, 19, 1.—So esp. in formula of thanks, etc.' bene benigneque arbitror te facere, I thank you heartily, Plaut. Most. 3, 2, 129: Jup. Jam nunc irata non es? Alc. Non sum. Jup. Bene facis, id. Am. 3, 2, 56; v Brix ad Plaut. Trin. 384.—P. a. as subst.: bĕnĕ facta, orum, n., benefits, benefactions (cf. beneficium): bene facta male locata male facta arbitror, Enn. ap. Cic. Off. 2, 18, 62 (Trag. v 429 Vahl.): pol, bene facta tua me hortantur tuo ut imperio paream, Plaut Pers. 5, 2, 65: pro bene factis ejus uti ei pretium possim reddere. id. Capt. 5, 1, 20;bene facta referre,
Claud. Laud. Stil. 3, 182 tenere, id. ib. 2, 42.—So freq. in eccl. writ ers:et si bene feceritis his qui vobis bene faciunt,
Vulg. Luc. 6, 33:bene facite his qui oderunt vos,
id. Matt. 5, 44.—Absol., to do good, perform meritorious acts (in fin. verb only eccl. Lat.)' discite bene facere, Vulg. Isa. 1, 17:(ζ).interrogo vos si licet sabbatis bene facere an male,
id. Luc. 6, 9:qui bene facit, ex Deo est,
id. Joan. Ep. 3, 11.— In P a. (class.): bene facta (almost always in plur.), merits, meritorious acts, brave deeds:bene facta recte facta sunt,
Cic. Par 3, 1, 22:omnia bene facta in luce se collocari volunt,
id. Tusc. 2, 26, 64; id. Sen. 3, 9:bene facta mea reipublicae procedunt,
Sall. J 85, 5, cf. id. C. 8, 5; id. H. Fragm. 1, 19: veteribus bene factis nova pensantes maleficia, Liv 37, 1, 2; cf. Quint. 3, 7, 13, 12, 1, 41; Prop. 2, 1, 24; Ov. M. 15, 850, Claud. VI. Cons. Hon. 386.— Sing.: bene factum a vobis, dum vivitis non abscedet, Cato ap. Gell. 16, 1, 4.—In medical language, to be of good effect, benefit, do good:(η).id bene faciet et alvum bonam faciet,
Cato, R. R. 157, 6.—So with ad: ad capitis dolorem bene facit serpyllum, Scrib Comp. 1; so id. ib. 5; 9; 13; 41.—In the phrase bene facis, etc., as a formula of thanks, v I A. 2. f. supra.—(θ).Expressing joy, I am glad of it, I am glad that etc. (comic.) Da. Tua quae fuit Palaestra, ea filia inventa'st mea. La. Bene meher cule factum'st, Plaut. Rud. 5, 3, 9: bis tanto valeo quam valui prius. Ly. Bene hercle factum et gaudeo, id. Merc. 2, 2, 27; Ter And. 5, 6, 11; id. Hec. 5, 4, 17; id. Eun. 5, 8, 7:3.bene factum et volup est hodie me his mulierculis Tetulisse auxilium,
Plaut. Rud. 4, 1, 1; Ter. Hec. 3, 5, 11; so, bene factum gaudeo: nam hic noster pater est Ant. Ita me Juppiter bene amet, benefac tum gaudeo, Plaut. Poen. 5, 5, 47; Ter Phorm. 5, 6, 43; cf.: Me. Rex Creo vigiles nocturnos singulos semper locat. So. Bene facit, quia nos eramus peregri, tutatu'st domum, I am glad of it, etc., Plaut. Am. 1, 1, 19. bene fecit A. Silius qui transegerit: neque enim ei deesse volebam, et quid possem timebam, I am glad that A. Silius, etc., Cic. Att. 12, 24, 1.—With esse.a.Bene est, impers., it is well.(α).In the epistolary formula: si vales bene est; or, si vales bene est, (ego) valeo (abbrev. S.V.B.E.V.), Afran. ap Prisc. p 804 P; Cic. Fam. 5, 14, 1; 10, 34, 1; 4, 1, 1; cf. id. ib. 5, 7, 1; 5, 9, 1; 5, 10, 1; 10, 33, 1; 10, 14, 8; 10, 14, 11;(β).14, 14, 1, 14, 14, 16: si valetis gaudeo,
Plaut. Pers. 4, 3, 41 —These formulas were obsolete at Seneca's time: mos antiquis fuit, usque ad meam servatus aetatem, primis epistulae verbis adicere: Si vales, bene est;ego valeo,
Sen. Ep. 15, 1.—= bene factum est (cf. I. 2. k. supra): oculis quoque etiam plus jam video quam prius: Ly. Bene est, Plaut. Merc. 2, 2, 26: hic est intus filius apud nos tuus. De. Optume'st, id. ib. 5, 4, 49; Ter. Ad. 3, 3, 48, 5, 5, 3; id. Hec. 5, 4, 31.—b.Bene est alicui, impers., it is ( goes) well with one, one does well, is well off, enjoys himself, is happy: nam si curent, bene bonis sit, male malis, quod nunc abest, Enn ap. Cic. N. D. 3, 32, 79 (Trag. v. 355 Vahl.):c.bona si esse veis, bene erit tibi,
Plaut. Merc. 3, 1, 12:quia illi, unde huc abvecta sum, malis bene esse solitum'st,
id. ib. 3, 1, 13:qui neque tibi bene esse patere, et illis qui bus est invides,
id. Ps. 4, 7, 35 (so id. Trin. 2, 2, 71): num quippiam aluit me vis? De. Ut bene sit tibi, id Pers. 4, 8, 5; id. Poen. 4, 2, 90; Ter Phorm. 1, 2, 101: nemini nimium bene est, Afran. ap. Charis. p. 185 P.:si non est, jurat bene solis esse maritis,
Hor. Ep 1, 1, 88:nec tamen illis bene erit, quia non bono gaudent,
Sen. Vit. Beat. 11, 4: BENE SIT NOBIS, Inscr Orell. 4754; Plaut. Truc. 2, 4, 95; 4, 2, 36; id. Curc. 4, 2, 31; id. Pers. 5, 2, 74; id. Stich. 5, 5, 12; id. Merc. 2, 2, 55; Ter. Ad. 1, 1, 9.— Comp.: istas minas decem, qui me procurem dum melius sit mi, des. Plaut. Curc. 4, 2, 40:spero ex tuis litteris tibi melius esse,
that your health is better, Cic. Fam. 16, 22, 1; Plaut. Most. 3, 2, 1; Ter And. 2, 5, 16.—With dat. understood: patria est ubi cumque est bene (i. e. cuique), where one does well, there is his country, Poet. ap. Cic Tusc 5, 37, 108 (Trag. Rel. inc. p. 248 Rib). [p. 231] —With abl., to be well off in, to feast upon a thing:ubi illi bene sit ligno, aqua calida, cibo, vestimentis,
Plaut. Cas. 2, 3, 39:at mihi bene erat, non piscibus, Sed pullo atque hoedo,
Hor. S. 2, 2, 120.—Bene sum = bene mihi est:4.minore nusquam bene fui dispendio,
Plaut. Men. 3, 2, 20:de eo (argento) nunc bene sunt tua virtute,
id. Truc. 4, 2, 28: dato qui bene sit;ego ubi bene sit tibi locum lepidum dabo,
id. Bacch. 1, 1, 51:scis bene esse si sit unde,
id. Capt. 4, 2, 70.—Bene habere.a.With subj. nom.(α).To enjoy, Plaut. Ps. 4, 7, 35 al.; v. I. A. 2. e. supra.—(β). (γ).With se, to be well, well off. imperator se bene habet, it is well with, Sen. Ep. 24, 9; cf.:b.si te bene habes,
Plaut. Mil. 3, 1, 122 Brix ad loc.—Hoc bene habet, or bene habet, impers. ( = res se bene habet), it is well, matters stand well:5.bene habet: jacta sunt fundamenta defensionis,
Cic. Mur. 6, 14:bene habet: di pium movere bellum,
Liv. 8, 6, 4:atque bene habet si a collega litatum est,
id. 8, 9, 1; Juv. 10, 72; Stat. Th. 11, 557.— So pers.: bene habemus nos, si in his spes est;opinor, aliud agamus,
we are well off, Cic. Att. 2, 8, 1.—Bene agere, with cum and abl.(α).To treat one well:(β).bene egissent Athenienses cum Miltiade si, etc.,
Val. Max. 5, 3, ext. 3.—Impers.: bene agitur cum aliquo, it goes well with one, he is fortunate:6.bene dicat secum esse actum,
that he has come off well, Ter. Ad. 2, 2, 2:non tam bene cum rebus humanis agitur ut meliora pluribus placeant,
Sen. Vit. Beat. 2, 1.— With ellipsis of cum and abl.:si hinc non abeo intestatus, bene agitur pro noxia (sc. mecum),
Plaut. Mil. 5, 23.—Rem (negotium) bene gerere.(α).To administer well private or public affairs: multi suam rem bene gessere et publicam patria procul, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. Rel. v. 295 Vahl.):(β).non ut multis bene gestae, sed, ut nemini, conservatae rei publicae,
Cic. Pis. 3, 6; so,qui ordo bene gestae rei publicae testimonium multis, mihi uni conservatae dedit,
id. Phil. 2, 1, 2:rem publicam,
id. Pis. 19, 45:Apollini republica vestra bene gesta servataque... donum mittitote,
Liv. 23, 11, 3.—To be successful, meet with success, acquit one ' s self well; usu. of war;7.also of private affairs: bello extincto, re bene gesta, vobis gratis habeo, etc.,
Plaut. Pers. 5, 1, 2:quando bene gessi rem, volo hic in fano supplicare,
id. Curc. 4, 2, 41;quasi re bene gesta,
Ter. Ad. 5, 1, 13:rem te valde bene gessisse rumor erat,
that you had met with great success, Cic. Fam. 1, 8, 7; id. Planc. 25, 61:conclamant omnes occasionem negotii bene gerendi amittendam non esse,
Caes. B. G. 5, 57:haec cogitanti accidere visa est facultas bene rei gerendae,
id. ib. 7, 44:res bello bene gestae,
success in war, Liv. 23, 12, 11:laeti bene gestis corpora rebus Procurate,
Verg. A. 9, 157; cf. Cic. Planc. 25, 61; Liv. 1, 37, 6; 4, 47, 1; 8, 30, 5; 22, 25, 4; 23, 36, 2.—Bene vertere, in wishes.(α).With the rel. quod or quae res as subject, to turn out well; absol. or with dat.:(β).quae res tibi et gnatae tuae bene feliciterque vortat,
Plaut. Aul. 4, 10, 58:quod utrisque bene vertat,
Liv. 8, 5, 6:quod bene verteret,
id. 3, 26, 9; cf. id. 3, 35, 8; 3, 62, 5; 7, 39, 10; v. verto; cf.:quod bene eveniat,
Cato, R. R. 141.—With di as subject:8.di bene vortant,
may the gods let it turn out well, may the gods grant success, Plaut. Aul. 2, 3, 5; cf. Ter. Ad. 4, 7, 10; id. Hec. 1, 2, 121; id. Phorm. 3, 3, 19; v. verte.—Bene, colloquially in leave-taking: bene ambula, walk well, i. e. have a pleasant walk! Plaut. Most. 3, 2, 166: De. Bene ambulato! Ly. Bene vale! id. Merc 2, 2, 55:9.bene valete et vivite!
id. Mil. 4, 8, 30:cives bene valete!
id. Merc. 5, 2, 25; cf. id. Ep. 5, 1, 40; id. Merc. 2, 4, 28; 5, 4, 65; id. Curc. 4, 2, 30; Ter. Heaut. 1, 1, 115; id. Hec. 1, 2, 122:salvere jubeo te, mi Saturides, bene,
Plaut. Most. 3, 1, 35: LAGGE, FILI, BENE QVIESCAS, Sepulch. Inscr. Orell. p. 4755.—In invocations to the gods, often redundant (cf. bonus):10.ita me Juppiter bene amet,
Plaut. Poen. 5, 5, 47:di te bene ament, Hegio,
id. Capt. 1, 2, 29:ita me di bene ament,
Ter. Eun. 4, 1, 1; cf. id. ib. 5, 2, 43; id. Hec. 2, 1, 9; id. Phorm. 1, 3, 13:Jane pater uti te... bonas preces bene precatus siem,
Cato, R. R. 134: bene sponsis, beneque volueris in precatione augurali Messala augur ait significare spoponderis, volueris, Fest. p. 351 Mull. (p. 267 Lind.).—Elliptical expressions.(α).Bene, melius, optime, instead of bene, etc., dicit, dicis, or facit, facis, etc.:(β).bene Pericles (i.e. dixit),
Cic. Off. 1,40, 144:bene (Philippus) ministrum et praebitorem,
id. ib. 2, 14, 53:existimabatur bene, Latine (i. e. loqui),
id. Brut. 74, 259; so id. Sen. 14, 47:at bene Areus,
Quint. 2, 15, 36; cf. id. 10, 1, 56:nam ante Aristippus, et ille melius (i.e. hoc dixerat),
Cic. Fin. 1, 8, 26:sed haec tu melius vel optime omnium (i.e. facies),
id. Fam. 4, 13, 7; id. Fin. 1, 18, 61; 1, 19, 63; id. Off. 3, 11, 49; id. Sen. 20, 73; id. Opt. Gen. 6, 18; Quint. 10, 3, 25; 10, 2, 24; 6, 1, 3; 9, 4, 23.—In applauding answers' bene and optime, good! bravo! excellent! euge, euge! Perbene! Plaut. Rud. 1, 2, 75: huc respice. Da. Optume! id. ib. 3, 4, 3; cf. id. Merc. 1, 2, 114; 5, 4, 16.—(γ).In drinking health, with acc. or dat., health to you, your health! bene vos! bene nos! bene te! bene me! bene nostram etiam Stephanium! Plaut. Stich. 5, 4, 27; Tib 2, 1, 31: bene te, pater optime Caesar, etc.; Ov. F. 2, 637:11.bene mihi, bene vobis, bene amicae meae!
Plaut. Pers. 5, 1, 21; Ov.A.A. 1, 601.—Pregn., in ellipt. predicate: quod (imperium) si (ei) sui bene crediderint cives... credere et Latinos debere, if his own citizens did well to intrust the supreme power to him, etc., Liv. 1, 50, 5:II. 1.in Velia aedificent quibus melius quam P. Valerio creditur libertas,
to whom it will be safer to intrust liberty, id. 2, 7, 11:melius peribimus quam sine alteris vestrum viduae aut orbae vivemus,
it will be better for us to perish, id. 1, 13, 3:bene Arruntium morte usum,
that it was right for Arruntius to die, Tac. A. 6, 48; Liv. 2, 30, 6; Quint. 9, 4, 92; Tac. A. 2, 44.—With adjj.: bene tempestate serena, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.): foedus feri bene firmum, id. ap. Porphyr. ad Hor. C. 3, 24, 50 (Ann. v. 33 ib.); cf.:2.bene firmus,
Cic. Fam. 16, 8, 1; id. Phil. 6, 7, 18:bene robustus,
id. Div. in Caecil. 15, 48:bene morigerus fuit puer,
Plaut. Capt. 5, 2, 13:bene ergo ego hinc praedatus ibo,
id. Ps. 4, 7, 39:bene lautum,
id. Rud. 3, 3, 39:bene et naviter oportet esse impudentem,
Cic. Fam. 5, 12, 3:id utrum Romano more locutus sit, bene nummatum te futurum, an, etc.,
id. ib. 7, 16, 3:bene sanos,
id. Fin. 1, 16, 52; 1, 21, 71; Hor. S. 1, 3, 61; 1, 9, 44:bene longinquos dolores,
Cic. Fin. 2, 29, 94:sermonem bene longum,
id. Or. 2, 88, 361:bene magna caterva,
id. Mur. 33, 69:magna multitudo,
Hirt. B. Hisp. 4:barbatus,
Cic. Cat. 2, 10, 22:fidum pectus,
Hor. C. 2, 12, 15:cautus,
Ov. H. 1, 44:multa,
Ov. Tr. 1, 7, 15: multi, Pollio ap. Cic. Fam 10, 33, 4:homo optime dives,
Sen. Vit. Beat. 23, 2.—With advv.: bene saepe libenter, Enn. Ann. ap. Gell. 12, 4, 4 (Ann. v. 239 Vahl.); cf.:bene libenter victitas,
Ter. Eun. 5, 8, 44:bene mane haec scripsi,
Cic. Att. 4, 9, 2; 4, 10, 16:bene penitus,
id. Verr. 2, 2, 70, § 169:bene longe,
Hirt. B. Hisp. 25:bene gnaviter,
Sen. Ot. Sap. 1 (28), 5.—With adverb. phrase:siad te bene ante lucem venisset,
Cic. Or. 2, 64, 259. -
70 bene facta
bĕnĕ, adv. of manner and intensity [bonus; the first vowel assimilated to the e of the foll. syllable; cf. Corss. Ausspr. 2, 366], well ( comp. melius, better; sup. optime [v. bonus init. ], best; often to be rendered by more specific Engl. adverbs).I.As adjunct of verbs.A.In gen.1.Of physical or external goodness, usefulness, ornament, and comfort:2.villam rusticam bene aedificatam habere expedit,
Cato, R. R. 3:villam bonam beneque aedificatam,
Cic. Off. 3, 13, 55:quid est agrum bene colere? Bene arare,
Cato, R. R. 61:agro bene culto nihil potest esse... uberius,
Cic. Sen. 16, 57:ubi cocta erit bene,
Cato, R. R. 157; 3; 4;32 et saep.: te auratam et vestitam bene,
Plaut. Men. 5, 2, 50: ornatus hic satis me condecet? Ps. Optume, it is very becoming, id. Ps. 4, 1, 26:me bene curata cute vises,
well tended, Hor. Ep. 1, 4, 15:bene olere,
Verg. E. 2, 48:bene sonare,
Quint. 8, 3, 16:neque tamen non inprimis bene habitavit,
in the very best style, Nep. Att. 13, 1:a Catone cum quaereretur, quid maxime in re familiari expediret, respondet Bene pascere? Quid secundum? Satis bene pascere,
Cic. Off. 2, 25, 89: so,bene cenare,
Cat. 13, 17; Hor. Ep. 1, 6, 56:bene de rebus domesticis constitutum esse,
to be in good circumstances, Cic. Sest. 45, 97;similarly: rem (i. e. familiarem) bene paratam comitate perdidit,
well arranged, Plaut. Rud. prol. 38.—With respect to the mind.a.Perception, knowledge, ability:b.quas tam bene noverat quam paedagogos nostros novimus,
Sen. Ep. 27, 5:quin melius novi quam te et vidi saepius,
Plaut. Capt. 5, 2, 22:novi optime (Bacchus) et saepe vidi,
Cic. Fam. 7, 23, 2:qui optime suos nosse deberet,
Nep. Con. 4, 1; cf. Hor. Ep. 1, 18, 1; id. S. 1, 9, 22: satin' haec meministi et tenes? Pa. Melius quam tu qui docuisti, Plaut. Pers. 2, 2, 2:quod eo mihi melius cernere videor quo ab eo proprius absum,
Cic. Sen. 21, 77:ut hic melius quam ipse illa scire videatur,
id. de Or. 1, 15, 66; id. Or. 38, 132:cum Sophocles vel optime scripserit Electram suam,
id. Fin. 1, 2, 5:gubernatoris ars quia bene navigandi rationem habet,
of able seamanship, id. ib. 1, 13, 42:melius in Volscis imperatum est,
better generalship was displayed, Liv. 2, 63, 6:nihil melius quam omnis mundus administratur,
Cic. Inv. 1, 34, 59: de medico bene existimari scribis, that he is well thought ( spoken) of, i. e. his ability, id. Fam. 16, 14, 1:prudentibus et bene institutis,
well educated, id. Sen. 14, 50:sapientibus et bene natura constitutis,
endowed with good natural talent, id. Sest. 65, 137:quodsi melius geruntur ea quae consilio geruntur quam, etc.,
more ably, id. Inv. 1, 34, 59:tabulas bene pictas collocare in bono lumine,
good paintings, id. Brut. 75, 261:canere melius,
Verg. E. 9, 67; Quint. 10, 1, 91:bene pronuntiare,
id. 11, 3, 12:bene respondere interrogationibus,
id. 5, 7, 28; 6, 3, 81.—Of feeling, judgment, and will:c.similis in utroque nostrum, cum optime sentiremus, error fuit,
when we had the best intentions, Cic. Fam. 4, 2, 3; so id. ib. 6, 4, 2; so,bene sentire,
id. ib. 6, 1, 3; so,bene, optime de re publica sentire,
to hold sound views on public affairs, id. Off. 1, 41, 149; id. Fam. 4, 14, 1; id. Phil. 3, 9, 23:bene animatas eas (insulas) confirmavit,
well disposed, Nep. Cim. 2, 4:ei causae quam Pompeius animatus melius quam paratus susceperat,
Cic. Fam. 6, 6, 10; so, optime animati, Varr. ap. Non. p. 201, 7:quod bene cogitasti aliquando, laudo,
that you had good intentions, Cic. Phil. 2, 14, 34:se vero bene sperare (i. e. de bello),
had good hopes, Liv. 6, 6, 18:sperabis omnia optime,
Cic. Fam. 4, 13, 7:tibi bene ex animo volo,
Ter. Heaut. 5, 2, 6; so freq.: bene alicui velle, v. volo: bene aliquid consulere, to plan something well:vigilando, agendo, bene consulendo prospera omnia cedunt,
Sall. C. 52, 29:omnia non bene consulta,
id. J. 92, 2. —Of morality, honesty, honor, etc.(α).Bene vivere, or bene beateque vivere ( = kalôs kagathôs), to lead a moral and happy life:(β).qui virtutem habeat, eum nullius rei ad bene vivendum indigere,
Cic. Inv. 1, 51, 93:in dialectica vestra nullam esse ad melius vivendum vim,
id. Fin. 1, 19, 63:quod ni ita accideret et melius et prudentius viveretur,
id. Sen. 19, 67; cf. id. Ac. 1, 4, 15; id. Fin. 1, 13, 45; id. Off. 1, 6, 19; id. Fam. 4, 3, 3 et saep. (for another meaning of bene vivere, cf. e. infra).—Bene mori, to die honorably, bravely, creditably, gloriously:(γ).qui se bene mori quam turpiter vivere maluit,
Liv. 22, 50, 7:ne ferrum quidem ad bene moriendum oblaturus est hostis,
id. 9, 3, 3; so id. 21, 42, 4:tum potui, Medea, mori bene,
Ov. H. 12, 5.—Bene partum, what is honestly, honorably earned or acquired:(δ).multa bona bene parta habemus,
Plaut. Trin. 2, 2, 65:mei patris bene parta indiligenter Tutatur,
Ter. Phorm. 5, 3, 5:res familiaris primum bene parta sit, nullo neque turpi quaestu, neque odioso,
Cic. Off. 1, 26, 92:diutine uti bene licet partum bene,
Plaut. Rud. 4, 7, 15; Sall. C. 51, 42 (cf.:mala parta,
Cic. Phil. 2, 27, 65:male par tum,
Plaut. Poen. 4, 2, 22).—Apud bonos bene agier, an old legal formula: bona fide agi (v. bonus), to be transacted in good faith among good men. ubi erit illa formula fiduciae ut inter bonos bene agier oportet? Cic. Fam. 7, 12, 2; id. Off. 3, 15, 61; 3, 17, 70.—(ε).Non bene = male, not faithfully:d.esse metus coepit ne jura jugalia conjunx Non bene servasset,
Ov. M. 7, 716.—Representing an action as right or correct, well, rightly, correctly: bene mones, Ibo, you are right ( to admonish me), Ter. And. 2, 2, 36:e.sequi recusarunt bene monentem,
Liv. 22, 60, 17:quom mihi et bene praecipitis, et, etc.,
since you give sound advice, Plaut. Poen. 3, 2, 55; so Ter. Ad. 5, 9, 6; 3, 3, 80; Lucil. ap. Non. p. 372, 7:bene enim majores accubitionem epularem amicorum convivium nominarunt, melius quam Graeci,
Cic. Sen. 13, 45:hoc bene censuit Scaevola,
correctly, Dig. 17, 1, 48.—Pleasantly, satisfactorily, profitably, prosperously, fortunately, successfully:f.nunc bene vivo et fortunate atque ut volo atque animo ut lubet,
Plaut. Mil. 3, 1, 111:nihil adferrent quo jucundius, id est melius, viveremus,
Cic. Fin. 1, 41, 72:si bene qui cenat, bene vivit,
Hor. Ep. 1, 6, 56: quamobrem melius apud bonos quam apud fortunatos beneficium collocari puto, is better or more profitably invested, Cic. Off. 2, 20, 71:perdenda sunt multa beneficia ut semel ponas bene, Sen. Ben. poet. 1, 2, 1: etiamsi nullum (beneficium) bene positurus sit,
id. ib. 1, 2, 2:quando hoc bene successit,
Ter. Ad. 2, 4, 23: bene ambulatum'st? Di. Huc quidem, hercle, ad te bene, Quia tui vivendi copia'st, has your walk been pleasant? Plaut. Truc. 2, 4, 18:melius ominare,
use words of better omen, id. Rud. 2, 3, 7; Cic. Brut. 96, 329:qui se suamque aetatem bene curant,
Plaut. Ps. 4, 7, 36.—So, bene (se) habere: ut bene me haberem filiai nuptiis, have a good time at, etc., Plaut. Aul. 2, 8, 2:qui se bene habet suisque amicis usui est,
who enjoys his life and is a boon companion, id. Mil. 3, 1, 128:nam hanc bene se habere aetatem nimio'st aequius,
id. Merc. 3, 2, 6: bene consulere alicui, to take good care for somebody ' s interests:tuae rei bene consulere cupio,
id. Trin. 3, 2, 9:ut qui mihi consultum optume velit esse,
Ter. Phorm. 1, 3, 1:me optime consulentem saluti suae,
Cic. Fam. 4, 14, 2:qui se ad sapientes viros bene consulentes rei publicae contulerunt,
id. Off. 2, 13, 46.—So, bene mereri, and rarely bene merere, to deserve well of one, i. e. act for his advantage; absol. or with de:addecet Bene me, renti bene referre gratiam,
Plaut. Rud. 5, 3, 36:Licinii aps te bene merenti male refertur gratia?
id. Ps. 1, 3, 86:ut memorem in bene meritos animum praestarem,
Cic. Fam. 1, 9, 10:cogor nonnumquam homines non optime de me meritos rogatu eorum qui bene meriti sunt, defendere,
id. ib. 7, 1, 4:tam bene meritis de nomine Punico militibus,
Liv. 23, 12, 5:si bene quid de te merui,
Verg. A. 4, 317; cf. Cic. Opt. Gen. 7, 20; id. Sest. 1, 2; 12, 39; 66, 139; 68, 142; id. Mil. 36, 99; id. Phil. 2, 14, 36 et saep.; v. mereo, D. and P. a.—So esp. referring to price: bene emere, to buy advantageously, i. e. cheaply; bene vendere, to sell advantageously, i. e. at a high price: bene ego hercle vendidi te, Plaut. [p. 230] Durc. 4, 2, 34:et quoniam vendat, velle quam optime vendere,
Cic. Off. 3, 12, 51:ita nec ut emat melius, nec ut vendat quidquam, simulabit vir bonus,
id. ib. 3, 15, 61: vin' bene emere? Do. Vin' tu pulcre vendere? Plaut. Pers. 4, 4, 38:melius emetur,
Cato, R. R. 1: quo melius emptum sciatis, Cic. ap. Suet. Caes. 50 fin.:qui vita bene credat emi honorem,
cheaply, Verg. A. 9, 206; Sil 4, 756.—Expressing kindness, thanks, etc.: bene facis, bene vocas, bene narras, I thank you, am obliged to you for doing, calling, saying (colloq.): merito amo te. Ph. Bene facis, thanks! Ter Eun. 1, 2, 106; cf.:g.in consuetudinem venit, bene facis et fecisti non mdicantis esse, sed gratias agentis, Don. ad loc.' placet, bene facitis,
Plaut. Rud. 3, 6, 43: dividuom talentum faciam. La. Bene facis, id. ib. 5, 3, 52: si quid erit dubium, immutabo Da. Bene fecisti, id. Ep. 5, 1, 40 Lo. Adeas, si velis. La. Bene hercle factum vobis habeo gratiam. Accedam propius, id. Rud. 3, 6, 2; Ter. Ad. 4, 3, 10.—With gratiam habere: bene fecisti;gratiam habeo maximam,
Ter. Eun. 5, 8, 61; cf.bene benigneque arbitror te facere,
Plaut. Most. 3, 2, 130: quin etiam Graecis licebit utare cum voles... Bene sane facis, sed enitar ut Latine loquar, I thank you for the permission, but, etc., Cic. Ac. 1, 7, 25: an exitum Cassi Maelique expectem? Bene facitis quod abominamini... sed, etc., I am much obliged to you for abhorring this, but, etc., Liv. 6, 18, 9: bene edepol narras; nam illi faveo virgini, thanks for telling me, for, etc., Ter. Eun. 5, 3, 7 (cf.:male hercule narras,
I owe you little thanks for saying so, Cic. Tusc. 1, 6, 10):bene, ita me di ament, nuntias,
Ter. Hec. 4, 4, 20:benenarras,
Cic. Att. 16, 14, 4; 13, 33, 2: tu ad matrem adi. Bene vocas; benigne dicis Cras apud te, thanks for your invitation, but, etc., Plaut. Merc. 5, 2, 108: eamus intro ut prandeamus. Men. Bene vocas, tam gratia'st, id. Men. 2, 3, 41.—Of accuracy, etc., well, accurately, truly, completely:h.cum ceterae partes aetatis bene descriptae sint,
Cic. Sen. 2, 5:cui bene librato... Obstitit ramus,
Ov. M. 8, 409:at bene si quaeras,
id. ib. 3, 141:tibi comprimam linguam. Hau potes: Bene pudiceque adservatur,
Plaut. Am. 1, 1, 196:bene dissimulare amorem,
entirely, Ter. And. 1, 1, 105:quis enim bene celat amorem?
Ov. H. 12, 37.—So with a negation, = male restat parvam quod non bene compleat urnam, Ov. M. 12, 615: non bene conveniunt... Majestas et amor, id. ib 2, 846.—Redundant, with vix (Ovid.):vix bene Castalio descenderat antro, Incustoditam lente videt ire juvencam ( = vix descenderat cum, etc.),
Ov. M. 3, 14:tactum vix bene limen erat, Aesonides, dixi, quid agit meus?
id. H. 6, 24:vix bene desieram, rettulit illa mihi,
id. F 5, 277.—Sup., most opportunely, at the nick of time (comic):i.sed eccum meum gnatum optume video,
Plaut. Merc. 2, 2, 57:sed optume eccum exit senex,
id. Rud. 3, 3, 44. optume adveniens, puere, cape Chlamydem, etc., id. Merc. 5, 2, 69: Davum optume Video, Ter And. 2, 1, 35; 4, 2, 3; Plaut. Rud. 3, 5, 25; 4, 5, 19; Ter. Eun. 5, 2, 66; id. Heaut. 4, 5, 9; 5, 5, 2.—Pregn.: bene polliceri = large polliceri, to make liberal promises ' praecepit ut ceteros adeant, bene polliceantur, Sall. C. 41, 5; cf.: bene promittere, to promise success:B.quae autem inconstantia deorum ut primis minentur extis, bene promittant secundis?
Cic. Div. 2, 17, 38.—In partic.1.Bene dicere.a.To speak well, i. e. eloquently:b.qui optime dicunt,
the most eloquent, Cic. de Or. 1, 26, 119; 2, 2, 5:etiam bene dicere haud absurdum est,
Sall. C. 3, 1:abunde dixit bene quisquis rei satisfecit,
Quint. 12, 9, 7;cf: bene loqui,
to use good language, speak good Latin, Cic. Brut. 58, 212, 64, 228.—To speak ably:c.multo oratorem melius quam ipsos illos quorum eae sint artes esse dicturum,
Cic. Or. 1, 15, 65; cf. Hor. Ep. 1, 2, 4. bene dicendi scientia, Quint. 7, 3, 12.—To speak correctly or elegantly:d.eum et Attice dicere et optime, ut..bene dicere id sit, Attice dicere,
Cic. Opt. Gen. 4, 13 ' optime dicta, Quint. 10, 1, 19.—So, bene loqui:ut esset perfecta illa bene loquendi laus,
Cic. Brut. 72, 252:at loquitur pulchre. Num melius quam Plato?
id. Opt. Gen. 5, 16.—To speak well, i e. kindly, of one, to praise him; absol. or with dat., or reflex., with inter (less correctly as one word, benedicere): cui bene dixit umquam bono? Of what good man has he ever spoken well, or, what good man has he ever praised, Cic. Sest. 52, 110. bene, quaeso, inter vos dicatis, et amice absenti tamen, Plaut. Mil. 4, 8, 31.—Ironically:e.bene equidem tibi dico qui te digna ut eveniant precor,
Plaut. Rud. 3, 2, 26:nec tibi cessaret doctus bene dicere lector,
Ov. Tr. 5, 9, 9: cui a viris bonis bene dicatur, Metell. Numid. ap. Gell. 6, 11, 3.— And dat understood:si bene dicatis (i. e. mihi) vostra ripa vos sequar,
Plaut. Poen. 3, 3, 18 ' omnes bene dicunt (ei), et amant (eum), Ter. Ad. 5, 4, 11:ad bene dicendum (i e. alteri) delectandumque redacti,
Hor. Ep 2, 1, 155 —Part. ' indignis si male dicitur, male dictum id esse duco;Verum si dignis dicitur, bene dictum'st,
is a praise, Plaut. Curc. 4, 2, 27 sq.: nec bene nec male dicta profuerunt ad confirmandos animos, Liv 23, 46, 1; cf. Ter. Phorm. prol. 20 infra. —Bene audio = bene dicitur mihi, I am praised:bene dictis si certasset, audisset bene,
Ter. Phorm. prol. 20; v. audio, 5.—To use words of good omen (euphêmein): Ol. Quid si fors aliter quam voles evenerit? St. Bene dice, dis sum fretus ( = fave lingua, melius ominare), Plaut. Cas. 2, 5, 38 heja, bene dicito, id. As. 3, 3, 155.—f.Bene dixisti, a formula of approbation: ne quan do iratus tu alio conferas. Th. Bene dixti, you are right, Ter. Eun. 3, 1, 61. bene et sapienter dixti dudum, etc., it was a good and wise remark of yours that, etc., id. Ad. 5, 8, 30.—g.Bene dicta, fine or specious, plausible words (opp. deeds):2.bene dictis tuis bene facta aures meae expostulant,
Plaut. Pers. 4, 3, 25; so,bene loqui: male corde consultare, Bene lingua loqui,
use fine words, Plaut. Truc. 2, 1, 16.—Bene facere.a.Bene aliquid facere, to do, make, something well, i. e. ably (v. I. A. 2. a. supra):b.vel non facere quod non op time possis, vel facere quod non pessime facias,
Cic. Or. 2, 20, 86:non tamen haec quia possunt bene aliquando fieri passim facienda sunt,
Quint. 4, 1, 70:Jovem Phidias optime fecit,
id. 2, 3, 6; so, melius facere, Afran. ap. Macr. 6, 1.— P. a.:quid labor aut bene facta juvant?
his labor and well-done works are no pleasure to him, Verg. G. 3, 525. —Bene facere, with dat. absol., with in and abl., or with erga, to do a good action, to benefit somebody, to impart benefits (less cor rectly as one word, benefacio)(α).With dat.:(β).bonus bonis bene feceris,
Plaut. Poen. 5, 4, 60:bene si amico feceris, ne pigeat fecisse,
id. Trin. 2, 2, 66:malo bene facere tantumdem est periculum quantum bono male facere,
id. Poen. 3, 3, 20:homini id quod tu facis bene,
id. Ep 1, 2, 33:tibi lubens bene faxim,
Ter. Ad. 5, 5, 6, 5, 6, 8; 5, 8, 25:at tibi di semper... faciant bene,
may the gods bless you, Plaut. Men. 5, 7, 32:di tibi Bene faciant,
Ter. Ad. 5, 7, 20; so Plaut. Pers. 4, 3, 18.— Pass.:quod bonis bene fit beneficium,
Plaut. Capt. 2, 2, 108:pulchrum est bene facere reipublicae,
Sall. C. 3, 1:ego ne ingratis quidem bene facere absistam,
Liv. 36, 35, 4.—Reflexively. sibi bene facere, enjoy one ' s self, have a good time, genio indulgere (v. I. A. 2. e. supra): nec quisquam est tam ingenio duro quin, ubi quidquam occasionis sit sibi faciat bene, Plaut. As. grex 5.—With in and abl.:(γ).quoniam bene quae in me fecerunt, ingrata ea habui,
Plaut. Am. 1, 1, 30.—With erga:(δ).si quid amicum erga bene feci,
Plaut. Trin. 5, 2, 4.—With ellipsis of dat., to impart benefits:(ε).ingrata atque irrita esse omnia intellego Quae dedi et quod bene feci,
Plaut. As. 1, 2, 11:quod bene fecisti, referetur gratia,
id. Capt. 5, 1, 20:ego quod bene feci, male feci,
id. Ep. 1, 2, 34; id. Trin. 2, 2, 41:si beneficia in rebus, non in ipsa benefaciendi voluntate consisterent,
Sen. Ben. 1, 7, 1:benefaciendi animus,
id. ib. 2, 19, 1.—So esp. in formula of thanks, etc.' bene benigneque arbitror te facere, I thank you heartily, Plaut. Most. 3, 2, 129: Jup. Jam nunc irata non es? Alc. Non sum. Jup. Bene facis, id. Am. 3, 2, 56; v Brix ad Plaut. Trin. 384.—P. a. as subst.: bĕnĕ facta, orum, n., benefits, benefactions (cf. beneficium): bene facta male locata male facta arbitror, Enn. ap. Cic. Off. 2, 18, 62 (Trag. v 429 Vahl.): pol, bene facta tua me hortantur tuo ut imperio paream, Plaut Pers. 5, 2, 65: pro bene factis ejus uti ei pretium possim reddere. id. Capt. 5, 1, 20;bene facta referre,
Claud. Laud. Stil. 3, 182 tenere, id. ib. 2, 42.—So freq. in eccl. writ ers:et si bene feceritis his qui vobis bene faciunt,
Vulg. Luc. 6, 33:bene facite his qui oderunt vos,
id. Matt. 5, 44.—Absol., to do good, perform meritorious acts (in fin. verb only eccl. Lat.)' discite bene facere, Vulg. Isa. 1, 17:(ζ).interrogo vos si licet sabbatis bene facere an male,
id. Luc. 6, 9:qui bene facit, ex Deo est,
id. Joan. Ep. 3, 11.— In P a. (class.): bene facta (almost always in plur.), merits, meritorious acts, brave deeds:bene facta recte facta sunt,
Cic. Par 3, 1, 22:omnia bene facta in luce se collocari volunt,
id. Tusc. 2, 26, 64; id. Sen. 3, 9:bene facta mea reipublicae procedunt,
Sall. J 85, 5, cf. id. C. 8, 5; id. H. Fragm. 1, 19: veteribus bene factis nova pensantes maleficia, Liv 37, 1, 2; cf. Quint. 3, 7, 13, 12, 1, 41; Prop. 2, 1, 24; Ov. M. 15, 850, Claud. VI. Cons. Hon. 386.— Sing.: bene factum a vobis, dum vivitis non abscedet, Cato ap. Gell. 16, 1, 4.—In medical language, to be of good effect, benefit, do good:(η).id bene faciet et alvum bonam faciet,
Cato, R. R. 157, 6.—So with ad: ad capitis dolorem bene facit serpyllum, Scrib Comp. 1; so id. ib. 5; 9; 13; 41.—In the phrase bene facis, etc., as a formula of thanks, v I A. 2. f. supra.—(θ).Expressing joy, I am glad of it, I am glad that etc. (comic.) Da. Tua quae fuit Palaestra, ea filia inventa'st mea. La. Bene meher cule factum'st, Plaut. Rud. 5, 3, 9: bis tanto valeo quam valui prius. Ly. Bene hercle factum et gaudeo, id. Merc. 2, 2, 27; Ter And. 5, 6, 11; id. Hec. 5, 4, 17; id. Eun. 5, 8, 7:3.bene factum et volup est hodie me his mulierculis Tetulisse auxilium,
Plaut. Rud. 4, 1, 1; Ter. Hec. 3, 5, 11; so, bene factum gaudeo: nam hic noster pater est Ant. Ita me Juppiter bene amet, benefac tum gaudeo, Plaut. Poen. 5, 5, 47; Ter Phorm. 5, 6, 43; cf.: Me. Rex Creo vigiles nocturnos singulos semper locat. So. Bene facit, quia nos eramus peregri, tutatu'st domum, I am glad of it, etc., Plaut. Am. 1, 1, 19. bene fecit A. Silius qui transegerit: neque enim ei deesse volebam, et quid possem timebam, I am glad that A. Silius, etc., Cic. Att. 12, 24, 1.—With esse.a.Bene est, impers., it is well.(α).In the epistolary formula: si vales bene est; or, si vales bene est, (ego) valeo (abbrev. S.V.B.E.V.), Afran. ap Prisc. p 804 P; Cic. Fam. 5, 14, 1; 10, 34, 1; 4, 1, 1; cf. id. ib. 5, 7, 1; 5, 9, 1; 5, 10, 1; 10, 33, 1; 10, 14, 8; 10, 14, 11;(β).14, 14, 1, 14, 14, 16: si valetis gaudeo,
Plaut. Pers. 4, 3, 41 —These formulas were obsolete at Seneca's time: mos antiquis fuit, usque ad meam servatus aetatem, primis epistulae verbis adicere: Si vales, bene est;ego valeo,
Sen. Ep. 15, 1.—= bene factum est (cf. I. 2. k. supra): oculis quoque etiam plus jam video quam prius: Ly. Bene est, Plaut. Merc. 2, 2, 26: hic est intus filius apud nos tuus. De. Optume'st, id. ib. 5, 4, 49; Ter. Ad. 3, 3, 48, 5, 5, 3; id. Hec. 5, 4, 31.—b.Bene est alicui, impers., it is ( goes) well with one, one does well, is well off, enjoys himself, is happy: nam si curent, bene bonis sit, male malis, quod nunc abest, Enn ap. Cic. N. D. 3, 32, 79 (Trag. v. 355 Vahl.):c.bona si esse veis, bene erit tibi,
Plaut. Merc. 3, 1, 12:quia illi, unde huc abvecta sum, malis bene esse solitum'st,
id. ib. 3, 1, 13:qui neque tibi bene esse patere, et illis qui bus est invides,
id. Ps. 4, 7, 35 (so id. Trin. 2, 2, 71): num quippiam aluit me vis? De. Ut bene sit tibi, id Pers. 4, 8, 5; id. Poen. 4, 2, 90; Ter Phorm. 1, 2, 101: nemini nimium bene est, Afran. ap. Charis. p. 185 P.:si non est, jurat bene solis esse maritis,
Hor. Ep 1, 1, 88:nec tamen illis bene erit, quia non bono gaudent,
Sen. Vit. Beat. 11, 4: BENE SIT NOBIS, Inscr Orell. 4754; Plaut. Truc. 2, 4, 95; 4, 2, 36; id. Curc. 4, 2, 31; id. Pers. 5, 2, 74; id. Stich. 5, 5, 12; id. Merc. 2, 2, 55; Ter. Ad. 1, 1, 9.— Comp.: istas minas decem, qui me procurem dum melius sit mi, des. Plaut. Curc. 4, 2, 40:spero ex tuis litteris tibi melius esse,
that your health is better, Cic. Fam. 16, 22, 1; Plaut. Most. 3, 2, 1; Ter And. 2, 5, 16.—With dat. understood: patria est ubi cumque est bene (i. e. cuique), where one does well, there is his country, Poet. ap. Cic Tusc 5, 37, 108 (Trag. Rel. inc. p. 248 Rib). [p. 231] —With abl., to be well off in, to feast upon a thing:ubi illi bene sit ligno, aqua calida, cibo, vestimentis,
Plaut. Cas. 2, 3, 39:at mihi bene erat, non piscibus, Sed pullo atque hoedo,
Hor. S. 2, 2, 120.—Bene sum = bene mihi est:4.minore nusquam bene fui dispendio,
Plaut. Men. 3, 2, 20:de eo (argento) nunc bene sunt tua virtute,
id. Truc. 4, 2, 28: dato qui bene sit;ego ubi bene sit tibi locum lepidum dabo,
id. Bacch. 1, 1, 51:scis bene esse si sit unde,
id. Capt. 4, 2, 70.—Bene habere.a.With subj. nom.(α).To enjoy, Plaut. Ps. 4, 7, 35 al.; v. I. A. 2. e. supra.—(β). (γ).With se, to be well, well off. imperator se bene habet, it is well with, Sen. Ep. 24, 9; cf.:b.si te bene habes,
Plaut. Mil. 3, 1, 122 Brix ad loc.—Hoc bene habet, or bene habet, impers. ( = res se bene habet), it is well, matters stand well:5.bene habet: jacta sunt fundamenta defensionis,
Cic. Mur. 6, 14:bene habet: di pium movere bellum,
Liv. 8, 6, 4:atque bene habet si a collega litatum est,
id. 8, 9, 1; Juv. 10, 72; Stat. Th. 11, 557.— So pers.: bene habemus nos, si in his spes est;opinor, aliud agamus,
we are well off, Cic. Att. 2, 8, 1.—Bene agere, with cum and abl.(α).To treat one well:(β).bene egissent Athenienses cum Miltiade si, etc.,
Val. Max. 5, 3, ext. 3.—Impers.: bene agitur cum aliquo, it goes well with one, he is fortunate:6.bene dicat secum esse actum,
that he has come off well, Ter. Ad. 2, 2, 2:non tam bene cum rebus humanis agitur ut meliora pluribus placeant,
Sen. Vit. Beat. 2, 1.— With ellipsis of cum and abl.:si hinc non abeo intestatus, bene agitur pro noxia (sc. mecum),
Plaut. Mil. 5, 23.—Rem (negotium) bene gerere.(α).To administer well private or public affairs: multi suam rem bene gessere et publicam patria procul, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. Rel. v. 295 Vahl.):(β).non ut multis bene gestae, sed, ut nemini, conservatae rei publicae,
Cic. Pis. 3, 6; so,qui ordo bene gestae rei publicae testimonium multis, mihi uni conservatae dedit,
id. Phil. 2, 1, 2:rem publicam,
id. Pis. 19, 45:Apollini republica vestra bene gesta servataque... donum mittitote,
Liv. 23, 11, 3.—To be successful, meet with success, acquit one ' s self well; usu. of war;7.also of private affairs: bello extincto, re bene gesta, vobis gratis habeo, etc.,
Plaut. Pers. 5, 1, 2:quando bene gessi rem, volo hic in fano supplicare,
id. Curc. 4, 2, 41;quasi re bene gesta,
Ter. Ad. 5, 1, 13:rem te valde bene gessisse rumor erat,
that you had met with great success, Cic. Fam. 1, 8, 7; id. Planc. 25, 61:conclamant omnes occasionem negotii bene gerendi amittendam non esse,
Caes. B. G. 5, 57:haec cogitanti accidere visa est facultas bene rei gerendae,
id. ib. 7, 44:res bello bene gestae,
success in war, Liv. 23, 12, 11:laeti bene gestis corpora rebus Procurate,
Verg. A. 9, 157; cf. Cic. Planc. 25, 61; Liv. 1, 37, 6; 4, 47, 1; 8, 30, 5; 22, 25, 4; 23, 36, 2.—Bene vertere, in wishes.(α).With the rel. quod or quae res as subject, to turn out well; absol. or with dat.:(β).quae res tibi et gnatae tuae bene feliciterque vortat,
Plaut. Aul. 4, 10, 58:quod utrisque bene vertat,
Liv. 8, 5, 6:quod bene verteret,
id. 3, 26, 9; cf. id. 3, 35, 8; 3, 62, 5; 7, 39, 10; v. verto; cf.:quod bene eveniat,
Cato, R. R. 141.—With di as subject:8.di bene vortant,
may the gods let it turn out well, may the gods grant success, Plaut. Aul. 2, 3, 5; cf. Ter. Ad. 4, 7, 10; id. Hec. 1, 2, 121; id. Phorm. 3, 3, 19; v. verte.—Bene, colloquially in leave-taking: bene ambula, walk well, i. e. have a pleasant walk! Plaut. Most. 3, 2, 166: De. Bene ambulato! Ly. Bene vale! id. Merc 2, 2, 55:9.bene valete et vivite!
id. Mil. 4, 8, 30:cives bene valete!
id. Merc. 5, 2, 25; cf. id. Ep. 5, 1, 40; id. Merc. 2, 4, 28; 5, 4, 65; id. Curc. 4, 2, 30; Ter. Heaut. 1, 1, 115; id. Hec. 1, 2, 122:salvere jubeo te, mi Saturides, bene,
Plaut. Most. 3, 1, 35: LAGGE, FILI, BENE QVIESCAS, Sepulch. Inscr. Orell. p. 4755.—In invocations to the gods, often redundant (cf. bonus):10.ita me Juppiter bene amet,
Plaut. Poen. 5, 5, 47:di te bene ament, Hegio,
id. Capt. 1, 2, 29:ita me di bene ament,
Ter. Eun. 4, 1, 1; cf. id. ib. 5, 2, 43; id. Hec. 2, 1, 9; id. Phorm. 1, 3, 13:Jane pater uti te... bonas preces bene precatus siem,
Cato, R. R. 134: bene sponsis, beneque volueris in precatione augurali Messala augur ait significare spoponderis, volueris, Fest. p. 351 Mull. (p. 267 Lind.).—Elliptical expressions.(α).Bene, melius, optime, instead of bene, etc., dicit, dicis, or facit, facis, etc.:(β).bene Pericles (i.e. dixit),
Cic. Off. 1,40, 144:bene (Philippus) ministrum et praebitorem,
id. ib. 2, 14, 53:existimabatur bene, Latine (i. e. loqui),
id. Brut. 74, 259; so id. Sen. 14, 47:at bene Areus,
Quint. 2, 15, 36; cf. id. 10, 1, 56:nam ante Aristippus, et ille melius (i.e. hoc dixerat),
Cic. Fin. 1, 8, 26:sed haec tu melius vel optime omnium (i.e. facies),
id. Fam. 4, 13, 7; id. Fin. 1, 18, 61; 1, 19, 63; id. Off. 3, 11, 49; id. Sen. 20, 73; id. Opt. Gen. 6, 18; Quint. 10, 3, 25; 10, 2, 24; 6, 1, 3; 9, 4, 23.—In applauding answers' bene and optime, good! bravo! excellent! euge, euge! Perbene! Plaut. Rud. 1, 2, 75: huc respice. Da. Optume! id. ib. 3, 4, 3; cf. id. Merc. 1, 2, 114; 5, 4, 16.—(γ).In drinking health, with acc. or dat., health to you, your health! bene vos! bene nos! bene te! bene me! bene nostram etiam Stephanium! Plaut. Stich. 5, 4, 27; Tib 2, 1, 31: bene te, pater optime Caesar, etc.; Ov. F. 2, 637:11.bene mihi, bene vobis, bene amicae meae!
Plaut. Pers. 5, 1, 21; Ov.A.A. 1, 601.—Pregn., in ellipt. predicate: quod (imperium) si (ei) sui bene crediderint cives... credere et Latinos debere, if his own citizens did well to intrust the supreme power to him, etc., Liv. 1, 50, 5:II. 1.in Velia aedificent quibus melius quam P. Valerio creditur libertas,
to whom it will be safer to intrust liberty, id. 2, 7, 11:melius peribimus quam sine alteris vestrum viduae aut orbae vivemus,
it will be better for us to perish, id. 1, 13, 3:bene Arruntium morte usum,
that it was right for Arruntius to die, Tac. A. 6, 48; Liv. 2, 30, 6; Quint. 9, 4, 92; Tac. A. 2, 44.—With adjj.: bene tempestate serena, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.): foedus feri bene firmum, id. ap. Porphyr. ad Hor. C. 3, 24, 50 (Ann. v. 33 ib.); cf.:2.bene firmus,
Cic. Fam. 16, 8, 1; id. Phil. 6, 7, 18:bene robustus,
id. Div. in Caecil. 15, 48:bene morigerus fuit puer,
Plaut. Capt. 5, 2, 13:bene ergo ego hinc praedatus ibo,
id. Ps. 4, 7, 39:bene lautum,
id. Rud. 3, 3, 39:bene et naviter oportet esse impudentem,
Cic. Fam. 5, 12, 3:id utrum Romano more locutus sit, bene nummatum te futurum, an, etc.,
id. ib. 7, 16, 3:bene sanos,
id. Fin. 1, 16, 52; 1, 21, 71; Hor. S. 1, 3, 61; 1, 9, 44:bene longinquos dolores,
Cic. Fin. 2, 29, 94:sermonem bene longum,
id. Or. 2, 88, 361:bene magna caterva,
id. Mur. 33, 69:magna multitudo,
Hirt. B. Hisp. 4:barbatus,
Cic. Cat. 2, 10, 22:fidum pectus,
Hor. C. 2, 12, 15:cautus,
Ov. H. 1, 44:multa,
Ov. Tr. 1, 7, 15: multi, Pollio ap. Cic. Fam 10, 33, 4:homo optime dives,
Sen. Vit. Beat. 23, 2.—With advv.: bene saepe libenter, Enn. Ann. ap. Gell. 12, 4, 4 (Ann. v. 239 Vahl.); cf.:bene libenter victitas,
Ter. Eun. 5, 8, 44:bene mane haec scripsi,
Cic. Att. 4, 9, 2; 4, 10, 16:bene penitus,
id. Verr. 2, 2, 70, § 169:bene longe,
Hirt. B. Hisp. 25:bene gnaviter,
Sen. Ot. Sap. 1 (28), 5.—With adverb. phrase:siad te bene ante lucem venisset,
Cic. Or. 2, 64, 259. -
71 good
1. n добро, благо2. n пользаto do good — быть полезным, приносить пользу
that will do more harm than good — это принесёт больше вреда, чем пользы
it will do you good to spend a week in the country — неделя в деревне пойдёт вам на пользу, вам будет полезно провести неделю в деревне
what is the good of it? — какой в этом смысл?; что в этом толку?
what good will that do you?, what good will it be to you? — зачем вам это?, какой вам смысл делать это?
a lot of good that will do you! — напрасно вы это затеваете; от этого толку не будет
he will come to no good — для него это добром не кончится; он плохо кончит
to good purpose — с большим успехом; с большой пользой
3. n добрые людиfor good — навсегда, окончательно
4. a хорошийgood breeding — хорошее воспитание, хорошие манеры
in good English — на хорошем английском языке, безупречным английским языком
very good! — прекрасно!, отлично!, замечательно!
good points — хорошие стати, хороший экстерьер
to have a good time — хорошо провести время, здорово повеселиться
5. a приятный, хороший6. a выгодный; удобный7. a имеющий хорошую репутацию; хорошийit is rather good than bad — это скорее хороший, чем плохой
8. a высокий, важныйpeople of a good position — люди, занимающие высокое положение
none so good — вовсе не хороший, неважный
9. a полезныйmedicine good for a headache — лекарство, хорошо помогающее от головной боли
he drinks more than is good for him — он чересчур много пьёт; он пьёт во вред здоровью
10. a годныйbe good money — выгодный; выгодно помещенные деньги
11. a умелый, искусный, хорошийto be a good dancer — быть хорошим танцором, хорошо танцевать
12. a подходящий; отвечающий цели, назначению; соответствующийa good man for the work — человек, подходящий для данной работы
a good light for reading — свет, удобный для чтения
to take a good aim — метко стрелять, точно попадать в цель
13. a добрый, доброжелательныйGood Hope — — мыс Доброй Надежды
14. a благоприятный, положительный15. a добродетельный; чистый16. a воспитанный, послушный17. a милый, любезный, добрыйbe good enough to … — будьте так любезны …
with a good grace — охотно, любезно
good tidings — хорошие новости, добрые вести
18. a свежий, неиспорченный; доброкачественный19. a настоящий, неподдельный20. a надёжный; кредитоспособный21. a здоровый, хорошийin good fix — в порядке, в хорошем состоянии
22. a способный, в состоянии23. a действительный; действующийgood till month order — приказ, действующий в течение месяца
good this month order — приказ, действующий в течение месяца
good till week order — приказ, действующий в течение недели
24. a основательный; оправданный; справедливый; законный25. a достаточный; обильный, изрядныйa good deal — много, значительное количество
to come in a good third — занять почётное третье добрый, милый
a good bit — изрядно, много
26. a эмоц. -усил. сильный, большой, крепкий; как следуетgood many — многие; большое количество
27. a хорошоthe Good Book — библия; священное писание
good God!, good gosh!, good gracious! — господи!, боже мой!, боже правый!
good grief! — чёрт возьми!; ну и ну!
good old John ! — браво, Джон !
good Lord, deliver us! — господи, спаси и помилуй!
the good people — эльфы, феи
as good as — почти; всё равно что
he has as good as got the job — это место у него в кармане; считай, что он уже получил эту работу
as good as pie — очень хороший, симпатичный; благонравный, паинька
as good as wheat — очень хорошо, подходяще
as good as a play — очень интересно, забавно
his word is as good as his bond — он никогда не нарушает обещаний, он всегда держит своё слово
too good to be true — так хорошо, что не верится; невероятно, не может быть
to have a good mind to … — намереваться, собираться
Синонимический ряд:1. admirable (adj.) admirable; capital; exceptional; precious; satisfactory; valuable2. advantageous (adj.) advantageous; auspicious; benefic; beneficial; benignant; brave; favoring; favourable; fortunate; gainful; helpful; lucrative; moneymaking; paying; profitable; promising; propitious; remunerative; serviceable; toward; useful; well-paying; worthwhile3. appropriate (adj.) appropriate; befitting; convenient; expedient; fit; fitting; meet; proper; suitable; tailor-made; useful4. big (adj.) altruistic; benevolent; benign; big; charitable; chivalrous; eleemosynary; humane; humanitarian; kind-hearted; philanthropic5. blameless (adj.) blameless; exemplary; guiltless; inculpable; innocent; irreprehensible; irreproachable; lily-white; moral; righteous; unblamable; upright; virtuous6. choice (adj.) choice; excellent; quality; superior7. clever (adj.) clever; scintillating; smart; sprightly8. commendable (adj.) commendable; favorable; flattering9. conscientious (adj.) conscientious; dependable10. considerable (adj.) considerable; great; immeasurable; large; sensible; sizable11. considerate (adj.) considerate; generous12. decent (adj.) acceptable; adequate; all of; all right; ample; common; decent; full; right; sufficient; tolerable; unexceptionable; unexceptional; unimpeachable; unobjectionable13. delicious (adj.) delicious; flavorful; tasty14. genial (adj.) agreeable; cheering; enjoyable; genial; satisfying15. healthful (adj.) healthful; hygienic; salubrious; salutary; salutiferous; wholesome16. healthy (adj.) healthy; sound; vigorous17. honest (adj.) honest; just; pure18. honorable (adj.) honorable; noble; respectable19. kind (adj.) beneficent; friendly; kind; kindly; obliging; well-disposed20. obedient (adj.) decorous; dutiful; heedful; obedient; tractable; well-behaved21. pleasant (adj.) congenial; grateful; gratifying; nice; pleasant; pleasing; pleasurable; pleasureful; welcome22. real (adj.) authentic; genuine; original; real; true; undoubted; unquestionable; valid23. reliable (adj.) loyal; reliable; trustworthy24. safe (adj.) safe; solid; stable25. skillful (adj.) able; adept; adroit; au fait; capable; competent; dexterous; efficient; pretty; proficient; qualified; skilful; skilled; skillful; wicked; workmanlike; workmanly26. well-founded (adj.) cogent; justified; well-founded; well-grounded27. whole (adj.) complete; entire; flawless; intact; perfect; round; unbroken; undamaged; unhurt; unimpaired; uninjured; unmarred; untouched; whole28. worthy (adj.) deserving; fair; honourable; immaculate; unblemished; unsullied; worthy29. advantage (noun) advantage; asset; benediction; benefit; blessing; boon; gain; godsend; interest; profit; prosperity; usefulness; utility; weal; welfare; well-being; worth30. kindness (noun) excellence; kindness; merit; righteousness31. right (noun) right; straight32. virtue (noun) goodness; morality; probity; purity; rectitude; rightness; uprightness; virtue; virtuousnessАнтонимический ряд:abominable; bad; base; bland; calamity; contemptible; corrupt; counterfeit; curse; debased; defective; depraved; detestable; detriment; disadvantage; disagreeable; disgraceful; fickle; harm; ill; improper; incompetent; inferior; irresponsible; naughty; notorious; uncomplimentary; unstable -
72 best
A n1 (most enjoyable, pleasant) the best le/la meilleur/-e m/f ; it's the best of the stories cette histoire, c'est la meilleure ; the North will have the best of the weather c'est le nord du pays qui profitera du beau temps ; I think we've had the best of the day je pense que le beau temps est fini pour aujourd'hui ; to look the best être le mieux ; to sound the best avoir le meilleur son, sonner le mieux ; to taste the best être le/la meilleur/-e ; to smell the best avoir la meilleure odeur ;2 (of the highest quality, standard) the best le/la meilleur/-e m/f ; the best there is le meilleur qui soit ; the best of its kind le meilleur du genre ; it's not her best (of book, play) ce n'est pas le/la meilleur/-e qu'elle ait écrit/-e ; only the best is good enough for me/my son pour moi/mon fils je veux ce qu'il y a de mieux ; only the best is good enough for him seul le meilleur peut lui convenir ;3 ( most competent) the best le/la meilleur/-e m/f ; she's one of the best c'est l'une des meilleures ; to be the best at être le/la meilleur/-e en [subject, game] ; who's the best at drawing/swimming? qui dessine/nage le mieux? ;4 (most appropriate, desirable or valid) the best le/la meilleur/-e m/f ; it's the best I've got c'est le meilleur que j'aie ; it's for the best ( recommending course of action) c'est la meilleure solution ; ( of something done) c'est tant mieux ; to do sth for the best faire qch pour le mieux ; it's not the best of times to do ce n'est pas le meilleur moment pour faire ;5 ( most favourable) the best le mieux ; the best we can hope for/say le mieux qu'on puisse espérer/dire ; at best au mieux ; I find it difficult to do at the best of times j'ai déjà du mal à le faire ; he's a difficult man at the best of times déjà en temps ordinaire il est difficile à vivre ; to make the best of sth s'accommoder de qch ;6 (peak, height) to be at its best [wine, cheese] être parfait ; [city, view, landscape] être le/la plus beau/belle ; this is modern art at its best c'est ce que l'art moderne peut produire de mieux ; to be at one's best (physically, in mood) être au mieux de sa forme ; to be at one's best writing poetry/playing villains exceller dans la poésie/dans les rôles de méchants ; this is Eliot at her best c'est Eliot dans ce qu'elle a fait de meilleur ; it was not in the best of taste ce n'était pas du meilleur goût ; the best of friends les meilleurs amis du monde ;7 ( greatest personal effort) to do one' s best to do faire de son mieux or faire (tout) son possible pour faire ; is that the best you can/the car can do? c'est le mieux que tu puisses/que la voiture puisse faire? ; to get the best out of obtenir le meilleur de [pupil, worker], tirer le meilleur parti de [gadget] ;8 (virtues, qualities) to bring out the best in sb [crisis, suffering] inciter qn à donner le meilleur de lui-même ;9 ( most advantageous or pleasing part) the best of it is gen le mieux, c'est que ; ( most amusing) le plus beau, c'est que ; to get the best of avoir la part du lion dans [deal, bargain] ; gagner dans [arrangement] ;10 ( good clothes) to keep sth for best garder or réserver qch pour les grandes occasions ; ⇒ Sunday best ;11 ( good wishes) ( on an occasion) meilleurs vœux mpl ; ( friendly greeting) amitiés fpl ; give her my best transmets-lui mes meilleurs vœux or amitiés ; all the best! ( good luck) bonne chance! ; ( cheers) à ta santé! ; all the best, Ellie ( in letter) amitiés, Ellie ; wishing you all the best on your retirement meilleurs vœux de bonheur pour votre retraite ;12 ( winning majority) best of three/five au meilleur des trois/cinq ; to play (the) best of three jouer au meilleur des trois ; it's the best of five c'est au meilleur des cinq.1 ( most excellent or pleasing) meilleur ; the best book I've ever read/written le meilleur livre que j'aie jamais lu/écrit ; the best idea she's had all day la meilleure idée qu'elle ait eue de la journée ; the best hotel in town le meilleur hôtel de la ville ; the best thing about sth/about doing ce qu'il y a de mieux dans qch/lorsqu'on fait ; one of the best things about sth/about doing l'un des plus grands avantages de qch/lorsqu'on fait ; to look best être le mieux ; to sound best avoir le meilleur son, sonner le mieux ; to taste best être le/la meilleur/-e ; to smell best avoir la meilleure odeur ; this wine is best served chilled ce vin est parfait si on le sert frais ; she looks best in black c'est en noir qu'elle est le mieux ; she speaks the best French c'est elle qui parle le mieux français ; she said it in her best French elle l'a dit dans son meilleur français ; in your best handwriting dans ta plus belle écriture ; my best dress ma plus belle robe ; my best sheets mes plus beaux draps ; ‘best before end May’ ‘à consommer de préférence avant fin mai’ ;2 ( most competent) [teacher, poet] meilleur ; the award for best actor le prix du meilleur acteur ; who is the best swimmer? qui nage le mieux? ; to be best at être le/la meilleur/-e en [subject, sport] ; être le/la meilleur/-e à [instrument] ; to be best at cooking cuisiner le mieux ; the best mother you could wish for la meilleure mère dont on puisse rêver ; may the best man win! que le meilleur gagne! ;3 ( most appropriate or suitable) [tool, example, way, time, idea] meilleur ; these ones are best for cutting paper pour couper du papier ceux-ci sont le mieux ; they're best for cutting paper, not fabric c'est pour couper du papier et non pas du tissu qu'ils conviennent le mieux ; it is best for older children cela convient mieux aux enfants plus âgés ; the best person for the job la personne qui convient le mieux pour ce travail ; the best thing to do la meilleure chose à faire ; the best thing would be to do, it would be best to do le mieux serait de faire ; it would be best if he did le mieux serait qu'il fasse ;4 ( most beneficial) [exercise, food] meilleur ; to consider what is best for sb réfléchir à ce qui est le mieux pour qn.C adv ( superlative of well) le mieux ; to behave/fit/hear best se comporter/aller/entendre le mieux ; the best fed/qualified/organized le mieux nourri/qualifié/organisé ; the best organized person la personne la mieux organisée ; the best prepared/equipped/loved le plus préparé/équipé/aimé ; the best loved woman la femme la plus aimée ; to like sth best aimer qch le mieux or le plus ; to like sth best of all aimer qch mieux or plus que tout ; best of all mieux que tout ; he works best on his own c'est seul qu'il travaille le mieux ; to do best réussir le mieux ; who did best? qui a le mieux réussi? ; to do sth as best one can faire qch de son mieux ; you'd best do ○ tu ferais mieux de faire ; such advice is best ignored/followed il vaut mieux ignorer/suivre de tels conseils ; you know best c'est toi le meilleur juge.D vtr (defeat, outdo) ( in argument) avoir le dessus sur [person] ; (in contest, struggle) battre, vaincre [opponent] ; to be bested in an argument avoir le dessous dans une discussion.to do sth with the best of them faire qch avec tout un chacun ; it happens to the best of us (mishap, failure) ça arrive à tout le monde ; ( death) c'est notre lot à tous. -
73 hard
hard [hα:d]1. adjectivea. ( = not soft) dur ; [blow, kick, punch] violent• to set hard [concrete, clay] bien prendre• no hard feelings! sans rancune !• to show there are no hard feelings pour montrer qu'il n'y a pas de rancune entre nous (or eux etc)• to take a hard line with sb/on sth se montrer intransigeant avec qn/quand il s'agit de qch• to be hard on sb [person] être dur avec qn• hard luck! pas de chance !b. ( = not easy) dur ; [battle, fight] rude• I find it hard to believe that... j'ai du mal à croire que...• it's hard work! c'est dur !c. ( = committed) he's a hard worker il est travailleurd. [winter, climate] rude ; [frost] forte. [evidence] tangible ; [fact] concret2. adverb• no matter how hard I try, I... j'ai beau essayer, je...b. ( = badly) to take sth hard être très affecté par qch3. compounds► hard hat noun casque m ; ( = riding hat) bombe f ; (US = construction worker) ouvrier m du bâtiment• a hard-headed businessman un homme d'affaires qui a la tête sur les épaules ► hard-hearted adjective insensible* * *[hɑːd] 1.1) ( firm) durto go ou grow ou become hard — durcir
frozen hard — complètement gelé; hard lens
2) ( difficult) [problem, question, task] dur, difficile; [choice, decision] difficile; [bargaining, negotiations, fight] dur, serréto be hard to open — être dur or difficile à ouvrir
it's hard to do — c'est dur or difficile à faire
to find it hard to do something — avoir du mal à faire quelque chose, trouver dur or difficile de faire quelque chose
it's hard to accept/believe — on a du mal à accepter/croire ( that que)
it was hard work ou going — ça a été dur or difficile
hard work never hurt ou killed anybody! — le travail n'a jamais fait de mal à personne!
to be a hard worker — être travailleur/-euse
to find something out ou learn something the hard way — apprendre quelque chose à ses dépens
3) ( harsh) [life, year] difficile; [blow] fig dur, terrible; [winter] rudehard luck ou lines (colloq) GB! — pas de chance!
to take a hard line — adopter une attitude ferme ( on something à propos de quelque chose; with somebody envers quelqu'un)
it's a hard life — gen, hum, iron la vie est dure
to give somebody a hard time — (colloq) ( make things difficult) rendre la vie impossible à quelqu'un; ( tell off) passer un savon (colloq) à quelqu'un
4) (stern, cold) [person, look, words] dur, sévère5) ( concrete) [evidence, fact] solide6) ( stark) [colour, light] dur7) ( strong) [liquor] fort; [drug] dur; [pornography] hard (colloq) (inv)8) Politicsthe hard left/right — la gauche/droite (pure et) dure
9) Chemistry [water] dur, calcaire10) Linguistics [consonant] dur11) (colloq) ( tough) [person] dur12) Finance [currency] fort2.1) (strongly, energetically) [push, hit, cry] fort; [work] dur; [study, think] sérieusement; [rain] à verse; [snow] abondamment; [look, listen] attentivementto be hard hit — fig être durement frappé (by par)
to try hard — ( intellectually) faire beaucoup d'efforts; ( physically) essayer de toutes ses forces
no matter how hard I try/work, I... — j'ai beau essayer/travailler, je...
to be hard at it (colloq) ou at work — être en plein travail
2) ( with directions)hard behind — juste derrière; heel
••to be/feel hard done by — être/se sentir brimé
-
74 aliquid
ălĭquis, aliquid; plur. aliqui [alius-quis; cf. Engl. somebody or other, i.e. some person [p. 88] obscurely definite; v. Donald. Varron. p. 381 sq.] ( fem. sing. rare).— Abl. sing. aliqui, Plaut. Aul. prol. 24; id. Most. 1, 3, 18; id. Truc. 5, 30; id. Ep. 3, 1, 11.— Nom. plur. masc. aliques, analog. to ques, from quis, acc. to Charis. 133 P.— Nom. and acc. plur. neutr. always aliqua.— Dat. and abl. plur. aliquibus, Liv. 22, 13;I.oftener aliquis,
id. 26, 15; 26, 49; Plin. 2, 48, 49, § 131.—Alicui, trisyl., Tib. 4, 7, 2), indef. subst. pron., some one, somebody, any one, something, any thing; in the plur., some, any (it is opp. to an object definitely stated, as also to no one, nobody. The synn. quis, aliquis, and quidam designate an object not denoted by name; quis leaves not merely the object, but even its existence, uncertain; hence it is in gen. used in hypoth. and conditional clauses, with si, nisi, num, quando, etc.; aliquis, more emphatic than quis, denotes that an object really exists, but that nothing depends upon its individuality; no matter of what kind it may be, if it is only one, and not none; quidam indicates not merely the existence and individuality of an object, but that it is known as such to the speaker, only that he is not acquainted with, or does not choose to give, its more definite relations; cf. Jahn ad Ov. M. 9, 429, and the works there referred to).A.. In gen.: nam nos decebat domum Lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (as a transl. of Eurip. Cresph. Fragm. ap. Stob. tit. 121, Edei gar hêmas sullogon poioumenous Ton phunta thrênein, etc.):B.Ervom tibi aliquis cras faxo ad villam adferat,
Plaut. Most. 1, 1, 65:hunc videre saepe optabamus diem, Quom ex te esset aliquis, qui te appellaret patrem,
Ter. Hec. 4, 4, 30:utinam modo agatur aliquid!
Cic. Att. 3, 15:aliquid facerem, ut hoc ne facerem,
I would do any thing, that I might not do this, Ter. And. 1, 5, 24; so id. Phorm. 5, 6, 34:fit plerumque, ut ei, qui boni quid volunt adferre, adfingant aliquid, quo faciant id, quod nuntiant, laetius,
Cic. Phil. 1, 3:quamvis enim demersae sunt leges alicujus opibus,
id. Off. 2, 7, 24:quod motum adfert alicui,
to any thing, id. Tusc. 1, 23, 53: te donabo ego hodie aliqui (abl.), Plaut. Most. 1, 3, 18; so, gaudere aliqui me volo, in some thing (or some way), id. Truc. 5, 30:nec manibus humanis (Deus) colitur indigens aliquo,
any thing, Vulg. Act. 17, 25:non est tua ulla culpa, si te aliqui timuerunt,
Cic. Marcell. 6 fin.:in narratione, ut aliqua neganda, aliqua adicienda, sic aliqua etiam tacenda,
Quint. 4, 2, 67:sunt aliqua epistulis eorum inserta,
Tac. Or. 25:laudare aliqua, ferre quaedam,
Quint. 2, 4, 12:quaero, utrum aliquid actum an nihil arbitremur,
Cic. Tusc. 5, 6, 15: quisquis est ille, si modo est aliquis (i. e. if only there is some one), qui, etc., id. Brut. 73, 255; so id. Ac. 2, 43, 132, etc.; Liv. 2, 10 fin.:nunc aliquis dicat mihi: Quid tu?
Hor. S. 1, 3, 19; so id. ib. 2, 2, 94; 2, 2, 105; 2, 3, 6; 2, 5, 42, and id. Ep. 2, 1, 206.— Fem. sing.:Forsitan audieris aliquam certamine cursus Veloces superāsse viros,
Ov. M. 10, 560:si qua tibi spon sa est, haec tibi sive aliqua est,
id. ib. 4, 326.—Not unfrequently with adj.:C.Novo modo novum aliquid inventum adferre addecet,
Plaut. Ps. 1, 5, 156:novum aliquid advertere,
Tac. A. 15, 30:judicabant esse profecto aliquid naturā pulchrum atque praeclarum,
Cic. Sen. 13, 43:mihi ne diuturnum quidem quidquam videtur, in quo est aliquid extremum,
in which there is any end, id. ib. 19, 69; cf. id. ib. 2, 5:dignum aliquid elaborare,
Tac. Or. 9:aliquid improvisum, inopinatum,
Liv. 27, 43:aliquid exquisitum,
Tac. A. 12, 66:aliquid illustre et dignum memoriā,
id. Or. 20:sanctum aliquid et providum,
id. G. 8:insigne aliquid faceret eis,
Ter. Eun. 5, 5, 31:aliquid magnum,
Verg. A. 9, 186, and 10, 547:quos magnum aliquid deceret, Juv 8, 263: dicens se esse aliquem magnum,
Vulg. Act. 8, 9:majus aliquid et excelsius,
Tac. A. 3, 53:melius aliquid,
Vulg. Heb. 11, 40:deterius aliquid,
ib. Joan. 5, 14.—Also with unus, to designate a single, but not otherwise defined person:ad unum aliquem confugiebant,
Cic. Off. 2, 12, 41 (cf. id. ib. 2, 12, 42: id si ab uno justo et bono viro consequebantur, erant, etc.): sin aliquis excellit unus e multis;effert se, si unum aliquid adfert,
id. de Or. 3, 33, 136; so id. Verr. 2, 2, 52:aliquis unus pluresve divitiores,
id. Rep. 1, 32: nam si natura non prohibet et esse virum bonum et esse dicendiperitum:cur non aliquis etiam unus utrumque consequi possit? cur autem non se quisque speret fore illum aliquem?
that one, Quint. 12, 1, 31; 1, 12, 2.—Partitive with ex, de, or the gen.:D.aliquis ex vobis,
Cic. Cael. 3:aliquem ex privatis audimus jussisse, etc.,
Plin. 13, 3, 4, § 22:ex principibus aliquis,
Vulg. Joan. 7, 48; ib. Rom. 11, 14:aliquis de tribus nobis,
Cic. Leg. 3, 7:si de iis aliqui remanserint,
Vulg. Lev. 26, 39; ib. 2 Reg. 9, 3:suorum aliquis,
Cic. Phil. 8, 9:exspectabam aliquem meorum,
id. Att. 13, 15: succurret fortasse alicui vestrūm, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1:trium rerum aliqua consequemur,
Cic. Part. 8, 30:impetratum ab aliquo vestrūm,
Tac. Or. 15; so Vulg. 1 Cor. 6, 1:principum aliquis,
Tac. G. 13:cum popularibus et aliquibus principum,
Liv. 22, 13:horum aliquid,
Vulg. Lev. 15, 10.—Aliquid (nom. or acc.), with gen. of a subst. or of a neutr, adj. of second decl. instead of the adj. aliqui, aliqua, aliquod, agreeing with such word:E.aliquid pugnae,
Plaut. Capt. 3, 4, 54:vestimenti aridi,
id. Rud. 2, 6, 16:consilii,
id. Ep. 2, 2, 71:monstri,
Ter. And. 1, 5, 15:scitamentorum,
Plaut. Men. 1, 3, 26:armorum,
Tac. G. 18:boni,
Plaut. Aul. 4, 6, 5; Ter. And. 2, 3, 24; Vulg. Joan. 1, 46:aequi,
Ter. Ad. 2, 1, 33:mali,
Plaut. Ep. 1, 1, 60; Ter. Eun. 5, 5, 29:novi,
Q. Cic. Pet. Cons. 1, 1; Vulg. Act. 17, 21:potionis,
Plaut. Men. 5, 2, 22:virium,
Cic. Fam. 11, 18:falsi,
id. Caecin. 1, 3:vacui,
Quint. 10, 6, 1:mdefensi,
Liv. 26, 5 al. —Very rarely in abl.:aliquo loci morari,
Dig. 18, 7, 1.—Frequently, esp. in Cic., with the kindred words aliquando, alicubi, aliquo, etc., for the sake of emphasis or rhetorical fulness, Cic. Planc. 14, 35:F.asperius locutus est aliquid aliquando,
id. ib. 13, 33; id. Sest. 6, 14; id. Mil. 25, 67:non despero fore aliquem aliquando,
id. de Or. 1, 21, 95; id. Rep. 1, 9; id. Or. 42, 144; id. Fam. 7, 11 med.: evadat saltem aliquid aliquā, quod conatus sum, Lucil. ap. Non. 293, 1; App. Mag. p. 295, 17 al.—In conditional clauses with si, nisi, quod si, etc.:G.si aliquid de summā gravitate Pompeius dimisisset,
Cic. Phil. 13, 1: si aliquid ( really any thing, in contrast with nihil) dandum est voluptati, id. Sen. 13, 44: quod si non possimus aliquid proficere suadendo, Lucc. ap. Cic. Fam. 5, 14, 5:Quod si de iis aliqui remanserint,
Vulg. Lev. 26, 39:si quando aliquid tamquam aliqua fabella narratur,
Cic. de Or. 2, 59:si quis vobis aliquid dixerit,
Vulg. Matt. 21, 3; ib. Luc. 19, 8:si aliquem, cui narraret, habuisset,
Cic. Lael. 23, 88:si aliquem nacti sumus, cujus, etc.,
id. ib. 8, 27:cui (puero) si aliquid erit,
id. Fam. 14, 1:nisi alicui suorum negotium daret,
Nep. Dion, 8, 2:si aliquid eorum praestitit,
Liv. 24, 8.—In negative clauses with ne:H.Pompeius cavebat omnia, no aliquid vos timeretis,
Cic. Mil. 24, 66:ne, si tibi sit pecunia adempta, aliquis dicat,
Nep. Epam. 4, 4:ne alicui dicerent,
Vulg. Luc. 8, 46.—In Plaut. and Ter. collect. with a plur. verb (cf. tis, Matth. Gr. 673): aperite atque Erotium aliquis evocate, open, some one (of you), etc., Plaut. Men. 4, 2, 111 (cf. id. Ps. 5, 1, 37:I.me adesse quis nuntiate): aperite aliquis actutum ostium,
Ter. Ad. 4, 4, 27.—In Verg. once with the second person sing.:► In the following passages, with the critical authority added, aliquis seems to stand for the adj.Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor, Qui face Dardanios ferroque sequare colonos,
Verg. A. 4, 625.aliqui, as nemo sometimes stands with a noun for the adj. nullus:II.nos quibus est alicunde aliquis objectus labos,
Ter. Hec. 3, 1, 6 Fleck.;Et ait idem, ut aliquis metus adjunctus sit ad gratiam,
Cic. Div. in Caecil. 7, 24 B. and K.:num igitur aliquis dolor in corpore est?
id. Tusc. 1, 34, 82 iid.:ut aliquis nos deus tolleret,
id. Am. 23, 87 iid.: sin casus aliquis interpellārit, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8 iid.:si deus aliquis vitas repente mutāsset,
Tac. Or. 41 Halm:sic est aliquis oratorum campus,
id. ib. 39 id.:sive sensus aliquis argutā sententiā effulsit,
id. ib. 20 id. A similar use of aliquid for the adj. aliquod was asserted to exist in Plaut. by Lind. ad Cic. Inv. 2, 6, 399, and this is repeated by Klotz, s. v. aliquis, but Lemaire's Index gives only one instance: ni occupo aliquid mihi consilium, Plaut. Men. 5, 2, 94, where Brix now reads aliquod.Esp.A.With alius, aliud: some or any other, something else, any thing else:B.dum aliud aliquid flagitii conficiat,
Ter. Phorm. 5, 2, 5:potest fieri, ut alius aliquis Cornelius sit,
Cic. Fragm. B. VI. 21:ut per alium aliquem te ipsum ulciscantur,
id. Div. in Caecil. 6, 22:non est in alio aliquo salus,
Vulg. Act. 4, 12:aliquid aliud promittere,
Petr. 10, 5 al. —And with the idea of alius implied, in opp. to a definite object or objects, some or any other, something else, any thing else: aut ture aut vino aut aliqui (abl.) semper supplicat, Plaut. Aul prol. 24:C.vellem aliquid Antonio praeter illum libellum libuisset scribere,
Cic. Brut. 44:aut ipse occurrebat aut aliquos mittebat,
Liv. 34, 38:cum seditionem sedare vellem, cum frumentum imperarem..., cum aliquid denique rei publicae causā gererem,
Cic. Verr. 1, 27, 20: commentabar declamitans saepe cum M. Pisone et cum Q. Pompeio aut cum aliquo cotidie id. Brut. 90, 310; Vell. 1, 17; Tac. A. 1, 4: (Tiberius) neque spectacula omnino edidit;et iis, quae ab aliquo ederentur, rarissime interfuit,
Suet. Tib. 47.—In a pregn. signif. as in Gr. tis, ti, something considerable, important, or great = aliquid magnum (v. supra. I. B.; cf. in Gr. hoti oiesthe ti poiein ouden poiountes, Plat. Symp. 1, 4):1.non omnia in ducis, aliquid et in militum manu esse,
Liv. 45, 36.—Hence, esp.,Esse aliquem or aliquid, to be somebody or something, i. e to be of some worth, value, or note, to be esteemed:2.atque fac, ut me velis esse aliquem,
Cic. Att. 3, 15 fin.:aude aliquid brevibus Gyaris dignum, si vis esse aliquis,
Juv. 1, 73:an quidquam stultius quam quos singulos contemnas, eos esse aliquid putare universos?
Cic. Tusc. 5, 36, 104:exstitit Theodas dicens se esse aliquem,
Vulg. Act. 5, 36: si umquam in dicendo fuimus aliquid. Cic. Att. 4, 2:ego quoque aliquid sum,
id. Fam. 6, 18:qui videbantur aliquid esse,
Vulg. Gal. 2, 2; 2, 6: quod te cum Culeone scribis de privilegio locutum, est aliquid ( it is something, it is no trifle):sed, etc.,
Cic. Att. 3, 15: est istuc quidem aliquid, sed, etc.; id. Sen. 3; id. Cat. 1, 4:est aliquid nupsisse Jovi,
Ov. F. 6, 27:Est aliquid de tot Graiorum milibus unum A Diomede legi,
id. M. 13, 241:est aliquid unius sese dominum fecisse lacertae,
Juv. 3, 230:omina sunt aliquid,
Ov. Am. 1, 12, 3; so,crimen abesse,
id. F. 1, 484:Sunt aliquid Manes,
Prop. 5, 7, 1:est aliquid eloquentia,
Quint. 1, prooem. fin. —Dicere aliquid, like legein ti, to say something worth the while:3.diceres aliquid et magno quidem philosopho dignum,
Cic. Tusc. 3, 16, 35; cf. Herm. ad Vig. 731; 755; so, assequi aliquid, to effect something considerable:Etenim si nunc aliquid assequi se putant, qui ostium Ponti viderunt,
Cic. Tusc. 1, 20, 45.—In colloquial lang.: fiet aliquid, something important or great, will, may come to pass or happen: Ch. Invenietur, exquiretur, aliquid fiet. Eu. Enicas. Jam istuc aliquid fiet, metuo, Plaut. Merc. 2, 4, 25:D.mane, aliquid fiet, ne abi,
id. Truc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 1, 14.—Ad aliquid esse, in gram. lang., to refer or relate to something else, e. g. pater, filius, frater, etc. (v. ad):E.idem cum interrogantur, cur aper apri et pater patris faciat, il lud nomen positum, hoc ad aliquid esse contendunt,
Quint. 1, 6, 13 Halm.—Atque aliquis, poet. in imitation of hôide de tis, and thus some one (Hom. II. 7, 178;F.7, 201 al.): Atque aliquis, magno quaerens exempla timori, Non alios, inquit, motus, etc.,
Luc. 2, 67 Web.; Stat. Th. 1, 171; Claud. Eutr. 1, 350.—It is sometimes omitted before qui, esp. in the phrase est qui, sunt qui:G.praemittebatque de stipulatoribus suis, qui perscrutarentur, etc.,
Cic. Off. 2, 7, 25:sunt quibus in satirā videar nimis acer,
Hor. S. 2, 1, 1:sunt qui adiciant his evidentiam, quae, etc.,
Quint. 4, 2, § 63 (cf. on the contr. § 69: verum in his quoque confessionibus est aliquid. quod ex invidiā detrahi possit).—Aliquid, like nihil (q. v. I. g), is used of persons:A.Hinc ad Antonium nemo, illinc ad Caesarem cotidie aliquid transfugiebat,
Vell. 2, 84, 2 (cf. in Gr. tôn d allôn ou per ti... oute theôn out anthrôpôn, Hom. H. Ven. 34 sq. Herm.).— Hence the advv.ălĭquid (prop. acc. denoting in what respect, with a verb or [p. 89] adj.; so in Gr. ti), somewhat, in something, in some degree, to some extent:B.illud vereor, ne tibi illum succensere aliquid suspicere,
Cic. Deiot. 13, 35:si in me aliquid offendistis,
at all, in any respect, id. Mil. 36, 99:quos tamen aliquid usus ac disciplina sublevarent,
somewhat, Caes. B. G. 1, 40:Philippi regnum officere aliquid videtur libertati vestrae,
Liv. 31, 29:Nos aliquid Rutulos contra juvisse nefandum est?
Verg. A. 10, 84:neque circumcisio aliquid valet,
Vulg. Gal. 6, 15:perlucens jam aliquid, incerta tamen lux,
Liv. 41, 2:aliquid et spatio fessus,
Plin. 5, 9, 10, § 54; cf. Hand, Turs. I. p. 259; Ellendt ad Cic. de Or. 1, 9, 35.—ălĭquō (from aliquoi, old dat. denoting direction whither; cf.: eo, quo, alio, etc.).1.Somewhither (arch.), to some place, somewhere; in the comic poets sometimes also with a subst. added, which designates the place more definitely:2.ut aliquo ex urbe amoveas,
Plaut. Ep. 2, 2, 94:aliquo abicere,
Ter. Ad. 4, 7, 26:concludere,
id. Eun. 4, 3, 25 (cf. id. Ad. 4, 2, 13, in cellam aliquam concludere):ab eorum oculis aliquo concederes,
Cic. Cat. 1, 17:demigrandum potius aliquo est quam, etc.,
id. Dom. 100:aliquem aliquo impellere,
id. Vatin. 15:aliquo exire,
id. Q. Fr. 3, 1:aliquo advenire vel sicunde discedere,
Suet. Calig. 4; Plaut. Rud. 2, 6, 51; id. Men. 5, 1, 3:in angulum Aliquo abire,
Ter. Ad. 5, 2, 10; 3, 3, 6:aliquem rus aliquo educere,
Cic. Q. Fr. 3, 3.—With a gen., like quo, ubi, etc.: migrandum Rhodum aut aliquo terrarum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 5.—With the idea of alio implied, = alio quo, somewhere else, to some other place (cf. aliquis, II. B.):C.dum proficiscor aliquo,
Ter. And. 2, 1, 28:at certe ut hinc concedas aliquo,
id. Heaut. 3, 3, 11:si te parentes timerent atque odissent tui, ab eorum oculis aliquo concederes,
Cic. Cat. 1, 7, 17; cf. Hand, Turs. I. p. 265.—ălĭquam, adv. (prop. acc. fem.), = in aliquam partem, in some degree; only in connection with diu, multus, and plures.1.Aliquam diu (B. and K.), or together aliquamdiu (Madv., Halm, Dietsch), awhile, for a while, for some time; also pregn., for some considerable time (most freq. in the histt., esp. Cæs. and Livy; also in Cic.).a.Absol.:b.ut non aliquando condemnatum esse Oppianicum, sed aliquam diu incolumem fuisse miremini,
Cic. Clu. 9, 25:Aristum Athenis audivit aliquam diu,
id. Ac. 1, 3, 12:in vincula conjectus est, in quibus aliquamdiu fuit,
Nep. Con. 5, 3;id. Dion, 3, 1: quā in parte rex affuit, ibi aliquamdiu certatum,
Sall. J. 74, 3; Liv. 3, 70, 4.—Often followed by deinde, postea, postremo, tandem, etc.:* c.pugnatur aliquamdiu pari contentione: deinde, etc., Auct. B. G. 8, 19, 3: cunctati aliquamdiu sunt: pudor deinde commovit aciem,
Liv. 2, 10, 9; so id. 1, 16:quos aliquamdiu inermos timuissent, hos postea armatos superāssent,
Caes. B. G. 1, 40, 6:controversia aliquamdiu fuit: postremo, etc.,
Liv. 3, 32, 7; 25, 15, 14; 45, 6, 6:ibi aliquamdiu atrox pugna stetit: tandem, etc.,
Liv. 29, 2, 15; 34, 28, 4 and 11; Suet. Ner. 6.—With donec, as a more definite limitation of time, some time... until, a considerable time... until:d.exanimis aliquamdiu jacuit, donec, etc.,
Suet. Caes. 82. —Meton., for a long distance; most freq. of rivers:2.Rhodanus aliquamdiu Gallias dirimit,
Mel. 2, 5, 5; so id. 3, 5, 6; 3, 9, 8 al.—Of the Corycian cave in Cilicia:deinde aliquamdiu perspicuus, mox, et quo magis subitur, obscurior,
Mel. 1, 13.—Aliquam multi, or aliquammulti, somewhat many, considerable in number or quantity (mostly post-class.):D.sunt vestrūm aliquam multi, qui L. Pisonem cognōrunt,
Cic. Verr. 2, 4, 25, § 56 B. and K.: aliquammultos non comparuisse, * Gell. 3, 10, 17 Hertz:aliquammultis diebus decumbo,
App. Mag. p. 320, 10.—Also adv.: aliquam multum, something much, to a considerable distance, considerably:sed haec defensio, ut dixi, aliquam multum a me remota est,
App. Mag. p. 276, 7 dub.—And comp. * aliquam plures, somewhat more, considerably more:aliquam pluribus et amarioribus perorantem,
Tert. Apol. 12 dub.; cf. Hand, Turs. I. p. 243.—ălĭquā, adv. (prop. abl. fem.).1.Somewhere (like mod. Engl. somewhere for somewhither):2.antevenito aliquā aliquos,
Plaut. Mil. 2, 2, 66: aliquā evolare si posset, * Cic. Verr. 2, 1, 26, § 67:si quā evasissent aliquā,
Liv. 26, 27, 12.—Transf. to action, in some way or other, in some manner, = aliquo modo:E.aliquid aliquā sentire,
Plaut. Merc. 2, 2, 62: evadere aliquā, Lucil. ap. Non. 293, 1:aliquid aliquā resciscere,
Ter. Phorm. 5, 1, 19, and 4, 1, 19: aliquā nocere, * Verg. E. 3, 15:aliquā obesse,
App. Mag. p. 295, 17.—ălĭqui, adv. (prop. abl. = aliquo modo), in some way, somehow:► The forms aliqua, neutr.Quamquam ego tibi videor stultus, gaudere me aliqui volo,
Plaut. Truc. 5, 30 (but in this and like cases, aliqui may be treated as the abl. subst.; cf. supra, I. A.); cf. Hand, Turs. I. p. 242.plur., and aliquam, acc., and aliquā, abl., used adverbially, may also be referred to the adj. ălĭqui, ălĭqua, ălĭquod. -
75 aliquis
ălĭquis, aliquid; plur. aliqui [alius-quis; cf. Engl. somebody or other, i.e. some person [p. 88] obscurely definite; v. Donald. Varron. p. 381 sq.] ( fem. sing. rare).— Abl. sing. aliqui, Plaut. Aul. prol. 24; id. Most. 1, 3, 18; id. Truc. 5, 30; id. Ep. 3, 1, 11.— Nom. plur. masc. aliques, analog. to ques, from quis, acc. to Charis. 133 P.— Nom. and acc. plur. neutr. always aliqua.— Dat. and abl. plur. aliquibus, Liv. 22, 13;I.oftener aliquis,
id. 26, 15; 26, 49; Plin. 2, 48, 49, § 131.—Alicui, trisyl., Tib. 4, 7, 2), indef. subst. pron., some one, somebody, any one, something, any thing; in the plur., some, any (it is opp. to an object definitely stated, as also to no one, nobody. The synn. quis, aliquis, and quidam designate an object not denoted by name; quis leaves not merely the object, but even its existence, uncertain; hence it is in gen. used in hypoth. and conditional clauses, with si, nisi, num, quando, etc.; aliquis, more emphatic than quis, denotes that an object really exists, but that nothing depends upon its individuality; no matter of what kind it may be, if it is only one, and not none; quidam indicates not merely the existence and individuality of an object, but that it is known as such to the speaker, only that he is not acquainted with, or does not choose to give, its more definite relations; cf. Jahn ad Ov. M. 9, 429, and the works there referred to).A.. In gen.: nam nos decebat domum Lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (as a transl. of Eurip. Cresph. Fragm. ap. Stob. tit. 121, Edei gar hêmas sullogon poioumenous Ton phunta thrênein, etc.):B.Ervom tibi aliquis cras faxo ad villam adferat,
Plaut. Most. 1, 1, 65:hunc videre saepe optabamus diem, Quom ex te esset aliquis, qui te appellaret patrem,
Ter. Hec. 4, 4, 30:utinam modo agatur aliquid!
Cic. Att. 3, 15:aliquid facerem, ut hoc ne facerem,
I would do any thing, that I might not do this, Ter. And. 1, 5, 24; so id. Phorm. 5, 6, 34:fit plerumque, ut ei, qui boni quid volunt adferre, adfingant aliquid, quo faciant id, quod nuntiant, laetius,
Cic. Phil. 1, 3:quamvis enim demersae sunt leges alicujus opibus,
id. Off. 2, 7, 24:quod motum adfert alicui,
to any thing, id. Tusc. 1, 23, 53: te donabo ego hodie aliqui (abl.), Plaut. Most. 1, 3, 18; so, gaudere aliqui me volo, in some thing (or some way), id. Truc. 5, 30:nec manibus humanis (Deus) colitur indigens aliquo,
any thing, Vulg. Act. 17, 25:non est tua ulla culpa, si te aliqui timuerunt,
Cic. Marcell. 6 fin.:in narratione, ut aliqua neganda, aliqua adicienda, sic aliqua etiam tacenda,
Quint. 4, 2, 67:sunt aliqua epistulis eorum inserta,
Tac. Or. 25:laudare aliqua, ferre quaedam,
Quint. 2, 4, 12:quaero, utrum aliquid actum an nihil arbitremur,
Cic. Tusc. 5, 6, 15: quisquis est ille, si modo est aliquis (i. e. if only there is some one), qui, etc., id. Brut. 73, 255; so id. Ac. 2, 43, 132, etc.; Liv. 2, 10 fin.:nunc aliquis dicat mihi: Quid tu?
Hor. S. 1, 3, 19; so id. ib. 2, 2, 94; 2, 2, 105; 2, 3, 6; 2, 5, 42, and id. Ep. 2, 1, 206.— Fem. sing.:Forsitan audieris aliquam certamine cursus Veloces superāsse viros,
Ov. M. 10, 560:si qua tibi spon sa est, haec tibi sive aliqua est,
id. ib. 4, 326.—Not unfrequently with adj.:C.Novo modo novum aliquid inventum adferre addecet,
Plaut. Ps. 1, 5, 156:novum aliquid advertere,
Tac. A. 15, 30:judicabant esse profecto aliquid naturā pulchrum atque praeclarum,
Cic. Sen. 13, 43:mihi ne diuturnum quidem quidquam videtur, in quo est aliquid extremum,
in which there is any end, id. ib. 19, 69; cf. id. ib. 2, 5:dignum aliquid elaborare,
Tac. Or. 9:aliquid improvisum, inopinatum,
Liv. 27, 43:aliquid exquisitum,
Tac. A. 12, 66:aliquid illustre et dignum memoriā,
id. Or. 20:sanctum aliquid et providum,
id. G. 8:insigne aliquid faceret eis,
Ter. Eun. 5, 5, 31:aliquid magnum,
Verg. A. 9, 186, and 10, 547:quos magnum aliquid deceret, Juv 8, 263: dicens se esse aliquem magnum,
Vulg. Act. 8, 9:majus aliquid et excelsius,
Tac. A. 3, 53:melius aliquid,
Vulg. Heb. 11, 40:deterius aliquid,
ib. Joan. 5, 14.—Also with unus, to designate a single, but not otherwise defined person:ad unum aliquem confugiebant,
Cic. Off. 2, 12, 41 (cf. id. ib. 2, 12, 42: id si ab uno justo et bono viro consequebantur, erant, etc.): sin aliquis excellit unus e multis;effert se, si unum aliquid adfert,
id. de Or. 3, 33, 136; so id. Verr. 2, 2, 52:aliquis unus pluresve divitiores,
id. Rep. 1, 32: nam si natura non prohibet et esse virum bonum et esse dicendiperitum:cur non aliquis etiam unus utrumque consequi possit? cur autem non se quisque speret fore illum aliquem?
that one, Quint. 12, 1, 31; 1, 12, 2.—Partitive with ex, de, or the gen.:D.aliquis ex vobis,
Cic. Cael. 3:aliquem ex privatis audimus jussisse, etc.,
Plin. 13, 3, 4, § 22:ex principibus aliquis,
Vulg. Joan. 7, 48; ib. Rom. 11, 14:aliquis de tribus nobis,
Cic. Leg. 3, 7:si de iis aliqui remanserint,
Vulg. Lev. 26, 39; ib. 2 Reg. 9, 3:suorum aliquis,
Cic. Phil. 8, 9:exspectabam aliquem meorum,
id. Att. 13, 15: succurret fortasse alicui vestrūm, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1:trium rerum aliqua consequemur,
Cic. Part. 8, 30:impetratum ab aliquo vestrūm,
Tac. Or. 15; so Vulg. 1 Cor. 6, 1:principum aliquis,
Tac. G. 13:cum popularibus et aliquibus principum,
Liv. 22, 13:horum aliquid,
Vulg. Lev. 15, 10.—Aliquid (nom. or acc.), with gen. of a subst. or of a neutr, adj. of second decl. instead of the adj. aliqui, aliqua, aliquod, agreeing with such word:E.aliquid pugnae,
Plaut. Capt. 3, 4, 54:vestimenti aridi,
id. Rud. 2, 6, 16:consilii,
id. Ep. 2, 2, 71:monstri,
Ter. And. 1, 5, 15:scitamentorum,
Plaut. Men. 1, 3, 26:armorum,
Tac. G. 18:boni,
Plaut. Aul. 4, 6, 5; Ter. And. 2, 3, 24; Vulg. Joan. 1, 46:aequi,
Ter. Ad. 2, 1, 33:mali,
Plaut. Ep. 1, 1, 60; Ter. Eun. 5, 5, 29:novi,
Q. Cic. Pet. Cons. 1, 1; Vulg. Act. 17, 21:potionis,
Plaut. Men. 5, 2, 22:virium,
Cic. Fam. 11, 18:falsi,
id. Caecin. 1, 3:vacui,
Quint. 10, 6, 1:mdefensi,
Liv. 26, 5 al. —Very rarely in abl.:aliquo loci morari,
Dig. 18, 7, 1.—Frequently, esp. in Cic., with the kindred words aliquando, alicubi, aliquo, etc., for the sake of emphasis or rhetorical fulness, Cic. Planc. 14, 35:F.asperius locutus est aliquid aliquando,
id. ib. 13, 33; id. Sest. 6, 14; id. Mil. 25, 67:non despero fore aliquem aliquando,
id. de Or. 1, 21, 95; id. Rep. 1, 9; id. Or. 42, 144; id. Fam. 7, 11 med.: evadat saltem aliquid aliquā, quod conatus sum, Lucil. ap. Non. 293, 1; App. Mag. p. 295, 17 al.—In conditional clauses with si, nisi, quod si, etc.:G.si aliquid de summā gravitate Pompeius dimisisset,
Cic. Phil. 13, 1: si aliquid ( really any thing, in contrast with nihil) dandum est voluptati, id. Sen. 13, 44: quod si non possimus aliquid proficere suadendo, Lucc. ap. Cic. Fam. 5, 14, 5:Quod si de iis aliqui remanserint,
Vulg. Lev. 26, 39:si quando aliquid tamquam aliqua fabella narratur,
Cic. de Or. 2, 59:si quis vobis aliquid dixerit,
Vulg. Matt. 21, 3; ib. Luc. 19, 8:si aliquem, cui narraret, habuisset,
Cic. Lael. 23, 88:si aliquem nacti sumus, cujus, etc.,
id. ib. 8, 27:cui (puero) si aliquid erit,
id. Fam. 14, 1:nisi alicui suorum negotium daret,
Nep. Dion, 8, 2:si aliquid eorum praestitit,
Liv. 24, 8.—In negative clauses with ne:H.Pompeius cavebat omnia, no aliquid vos timeretis,
Cic. Mil. 24, 66:ne, si tibi sit pecunia adempta, aliquis dicat,
Nep. Epam. 4, 4:ne alicui dicerent,
Vulg. Luc. 8, 46.—In Plaut. and Ter. collect. with a plur. verb (cf. tis, Matth. Gr. 673): aperite atque Erotium aliquis evocate, open, some one (of you), etc., Plaut. Men. 4, 2, 111 (cf. id. Ps. 5, 1, 37:I.me adesse quis nuntiate): aperite aliquis actutum ostium,
Ter. Ad. 4, 4, 27.—In Verg. once with the second person sing.:► In the following passages, with the critical authority added, aliquis seems to stand for the adj.Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor, Qui face Dardanios ferroque sequare colonos,
Verg. A. 4, 625.aliqui, as nemo sometimes stands with a noun for the adj. nullus:II.nos quibus est alicunde aliquis objectus labos,
Ter. Hec. 3, 1, 6 Fleck.;Et ait idem, ut aliquis metus adjunctus sit ad gratiam,
Cic. Div. in Caecil. 7, 24 B. and K.:num igitur aliquis dolor in corpore est?
id. Tusc. 1, 34, 82 iid.:ut aliquis nos deus tolleret,
id. Am. 23, 87 iid.: sin casus aliquis interpellārit, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8 iid.:si deus aliquis vitas repente mutāsset,
Tac. Or. 41 Halm:sic est aliquis oratorum campus,
id. ib. 39 id.:sive sensus aliquis argutā sententiā effulsit,
id. ib. 20 id. A similar use of aliquid for the adj. aliquod was asserted to exist in Plaut. by Lind. ad Cic. Inv. 2, 6, 399, and this is repeated by Klotz, s. v. aliquis, but Lemaire's Index gives only one instance: ni occupo aliquid mihi consilium, Plaut. Men. 5, 2, 94, where Brix now reads aliquod.Esp.A.With alius, aliud: some or any other, something else, any thing else:B.dum aliud aliquid flagitii conficiat,
Ter. Phorm. 5, 2, 5:potest fieri, ut alius aliquis Cornelius sit,
Cic. Fragm. B. VI. 21:ut per alium aliquem te ipsum ulciscantur,
id. Div. in Caecil. 6, 22:non est in alio aliquo salus,
Vulg. Act. 4, 12:aliquid aliud promittere,
Petr. 10, 5 al. —And with the idea of alius implied, in opp. to a definite object or objects, some or any other, something else, any thing else: aut ture aut vino aut aliqui (abl.) semper supplicat, Plaut. Aul prol. 24:C.vellem aliquid Antonio praeter illum libellum libuisset scribere,
Cic. Brut. 44:aut ipse occurrebat aut aliquos mittebat,
Liv. 34, 38:cum seditionem sedare vellem, cum frumentum imperarem..., cum aliquid denique rei publicae causā gererem,
Cic. Verr. 1, 27, 20: commentabar declamitans saepe cum M. Pisone et cum Q. Pompeio aut cum aliquo cotidie id. Brut. 90, 310; Vell. 1, 17; Tac. A. 1, 4: (Tiberius) neque spectacula omnino edidit;et iis, quae ab aliquo ederentur, rarissime interfuit,
Suet. Tib. 47.—In a pregn. signif. as in Gr. tis, ti, something considerable, important, or great = aliquid magnum (v. supra. I. B.; cf. in Gr. hoti oiesthe ti poiein ouden poiountes, Plat. Symp. 1, 4):1.non omnia in ducis, aliquid et in militum manu esse,
Liv. 45, 36.—Hence, esp.,Esse aliquem or aliquid, to be somebody or something, i. e to be of some worth, value, or note, to be esteemed:2.atque fac, ut me velis esse aliquem,
Cic. Att. 3, 15 fin.:aude aliquid brevibus Gyaris dignum, si vis esse aliquis,
Juv. 1, 73:an quidquam stultius quam quos singulos contemnas, eos esse aliquid putare universos?
Cic. Tusc. 5, 36, 104:exstitit Theodas dicens se esse aliquem,
Vulg. Act. 5, 36: si umquam in dicendo fuimus aliquid. Cic. Att. 4, 2:ego quoque aliquid sum,
id. Fam. 6, 18:qui videbantur aliquid esse,
Vulg. Gal. 2, 2; 2, 6: quod te cum Culeone scribis de privilegio locutum, est aliquid ( it is something, it is no trifle):sed, etc.,
Cic. Att. 3, 15: est istuc quidem aliquid, sed, etc.; id. Sen. 3; id. Cat. 1, 4:est aliquid nupsisse Jovi,
Ov. F. 6, 27:Est aliquid de tot Graiorum milibus unum A Diomede legi,
id. M. 13, 241:est aliquid unius sese dominum fecisse lacertae,
Juv. 3, 230:omina sunt aliquid,
Ov. Am. 1, 12, 3; so,crimen abesse,
id. F. 1, 484:Sunt aliquid Manes,
Prop. 5, 7, 1:est aliquid eloquentia,
Quint. 1, prooem. fin. —Dicere aliquid, like legein ti, to say something worth the while:3.diceres aliquid et magno quidem philosopho dignum,
Cic. Tusc. 3, 16, 35; cf. Herm. ad Vig. 731; 755; so, assequi aliquid, to effect something considerable:Etenim si nunc aliquid assequi se putant, qui ostium Ponti viderunt,
Cic. Tusc. 1, 20, 45.—In colloquial lang.: fiet aliquid, something important or great, will, may come to pass or happen: Ch. Invenietur, exquiretur, aliquid fiet. Eu. Enicas. Jam istuc aliquid fiet, metuo, Plaut. Merc. 2, 4, 25:D.mane, aliquid fiet, ne abi,
id. Truc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 1, 14.—Ad aliquid esse, in gram. lang., to refer or relate to something else, e. g. pater, filius, frater, etc. (v. ad):E.idem cum interrogantur, cur aper apri et pater patris faciat, il lud nomen positum, hoc ad aliquid esse contendunt,
Quint. 1, 6, 13 Halm.—Atque aliquis, poet. in imitation of hôide de tis, and thus some one (Hom. II. 7, 178;F.7, 201 al.): Atque aliquis, magno quaerens exempla timori, Non alios, inquit, motus, etc.,
Luc. 2, 67 Web.; Stat. Th. 1, 171; Claud. Eutr. 1, 350.—It is sometimes omitted before qui, esp. in the phrase est qui, sunt qui:G.praemittebatque de stipulatoribus suis, qui perscrutarentur, etc.,
Cic. Off. 2, 7, 25:sunt quibus in satirā videar nimis acer,
Hor. S. 2, 1, 1:sunt qui adiciant his evidentiam, quae, etc.,
Quint. 4, 2, § 63 (cf. on the contr. § 69: verum in his quoque confessionibus est aliquid. quod ex invidiā detrahi possit).—Aliquid, like nihil (q. v. I. g), is used of persons:A.Hinc ad Antonium nemo, illinc ad Caesarem cotidie aliquid transfugiebat,
Vell. 2, 84, 2 (cf. in Gr. tôn d allôn ou per ti... oute theôn out anthrôpôn, Hom. H. Ven. 34 sq. Herm.).— Hence the advv.ălĭquid (prop. acc. denoting in what respect, with a verb or [p. 89] adj.; so in Gr. ti), somewhat, in something, in some degree, to some extent:B.illud vereor, ne tibi illum succensere aliquid suspicere,
Cic. Deiot. 13, 35:si in me aliquid offendistis,
at all, in any respect, id. Mil. 36, 99:quos tamen aliquid usus ac disciplina sublevarent,
somewhat, Caes. B. G. 1, 40:Philippi regnum officere aliquid videtur libertati vestrae,
Liv. 31, 29:Nos aliquid Rutulos contra juvisse nefandum est?
Verg. A. 10, 84:neque circumcisio aliquid valet,
Vulg. Gal. 6, 15:perlucens jam aliquid, incerta tamen lux,
Liv. 41, 2:aliquid et spatio fessus,
Plin. 5, 9, 10, § 54; cf. Hand, Turs. I. p. 259; Ellendt ad Cic. de Or. 1, 9, 35.—ălĭquō (from aliquoi, old dat. denoting direction whither; cf.: eo, quo, alio, etc.).1.Somewhither (arch.), to some place, somewhere; in the comic poets sometimes also with a subst. added, which designates the place more definitely:2.ut aliquo ex urbe amoveas,
Plaut. Ep. 2, 2, 94:aliquo abicere,
Ter. Ad. 4, 7, 26:concludere,
id. Eun. 4, 3, 25 (cf. id. Ad. 4, 2, 13, in cellam aliquam concludere):ab eorum oculis aliquo concederes,
Cic. Cat. 1, 17:demigrandum potius aliquo est quam, etc.,
id. Dom. 100:aliquem aliquo impellere,
id. Vatin. 15:aliquo exire,
id. Q. Fr. 3, 1:aliquo advenire vel sicunde discedere,
Suet. Calig. 4; Plaut. Rud. 2, 6, 51; id. Men. 5, 1, 3:in angulum Aliquo abire,
Ter. Ad. 5, 2, 10; 3, 3, 6:aliquem rus aliquo educere,
Cic. Q. Fr. 3, 3.—With a gen., like quo, ubi, etc.: migrandum Rhodum aut aliquo terrarum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 5.—With the idea of alio implied, = alio quo, somewhere else, to some other place (cf. aliquis, II. B.):C.dum proficiscor aliquo,
Ter. And. 2, 1, 28:at certe ut hinc concedas aliquo,
id. Heaut. 3, 3, 11:si te parentes timerent atque odissent tui, ab eorum oculis aliquo concederes,
Cic. Cat. 1, 7, 17; cf. Hand, Turs. I. p. 265.—ălĭquam, adv. (prop. acc. fem.), = in aliquam partem, in some degree; only in connection with diu, multus, and plures.1.Aliquam diu (B. and K.), or together aliquamdiu (Madv., Halm, Dietsch), awhile, for a while, for some time; also pregn., for some considerable time (most freq. in the histt., esp. Cæs. and Livy; also in Cic.).a.Absol.:b.ut non aliquando condemnatum esse Oppianicum, sed aliquam diu incolumem fuisse miremini,
Cic. Clu. 9, 25:Aristum Athenis audivit aliquam diu,
id. Ac. 1, 3, 12:in vincula conjectus est, in quibus aliquamdiu fuit,
Nep. Con. 5, 3;id. Dion, 3, 1: quā in parte rex affuit, ibi aliquamdiu certatum,
Sall. J. 74, 3; Liv. 3, 70, 4.—Often followed by deinde, postea, postremo, tandem, etc.:* c.pugnatur aliquamdiu pari contentione: deinde, etc., Auct. B. G. 8, 19, 3: cunctati aliquamdiu sunt: pudor deinde commovit aciem,
Liv. 2, 10, 9; so id. 1, 16:quos aliquamdiu inermos timuissent, hos postea armatos superāssent,
Caes. B. G. 1, 40, 6:controversia aliquamdiu fuit: postremo, etc.,
Liv. 3, 32, 7; 25, 15, 14; 45, 6, 6:ibi aliquamdiu atrox pugna stetit: tandem, etc.,
Liv. 29, 2, 15; 34, 28, 4 and 11; Suet. Ner. 6.—With donec, as a more definite limitation of time, some time... until, a considerable time... until:d.exanimis aliquamdiu jacuit, donec, etc.,
Suet. Caes. 82. —Meton., for a long distance; most freq. of rivers:2.Rhodanus aliquamdiu Gallias dirimit,
Mel. 2, 5, 5; so id. 3, 5, 6; 3, 9, 8 al.—Of the Corycian cave in Cilicia:deinde aliquamdiu perspicuus, mox, et quo magis subitur, obscurior,
Mel. 1, 13.—Aliquam multi, or aliquammulti, somewhat many, considerable in number or quantity (mostly post-class.):D.sunt vestrūm aliquam multi, qui L. Pisonem cognōrunt,
Cic. Verr. 2, 4, 25, § 56 B. and K.: aliquammultos non comparuisse, * Gell. 3, 10, 17 Hertz:aliquammultis diebus decumbo,
App. Mag. p. 320, 10.—Also adv.: aliquam multum, something much, to a considerable distance, considerably:sed haec defensio, ut dixi, aliquam multum a me remota est,
App. Mag. p. 276, 7 dub.—And comp. * aliquam plures, somewhat more, considerably more:aliquam pluribus et amarioribus perorantem,
Tert. Apol. 12 dub.; cf. Hand, Turs. I. p. 243.—ălĭquā, adv. (prop. abl. fem.).1.Somewhere (like mod. Engl. somewhere for somewhither):2.antevenito aliquā aliquos,
Plaut. Mil. 2, 2, 66: aliquā evolare si posset, * Cic. Verr. 2, 1, 26, § 67:si quā evasissent aliquā,
Liv. 26, 27, 12.—Transf. to action, in some way or other, in some manner, = aliquo modo:E.aliquid aliquā sentire,
Plaut. Merc. 2, 2, 62: evadere aliquā, Lucil. ap. Non. 293, 1:aliquid aliquā resciscere,
Ter. Phorm. 5, 1, 19, and 4, 1, 19: aliquā nocere, * Verg. E. 3, 15:aliquā obesse,
App. Mag. p. 295, 17.—ălĭqui, adv. (prop. abl. = aliquo modo), in some way, somehow:► The forms aliqua, neutr.Quamquam ego tibi videor stultus, gaudere me aliqui volo,
Plaut. Truc. 5, 30 (but in this and like cases, aliqui may be treated as the abl. subst.; cf. supra, I. A.); cf. Hand, Turs. I. p. 242.plur., and aliquam, acc., and aliquā, abl., used adverbially, may also be referred to the adj. ălĭqui, ălĭqua, ălĭquod. -
76 aliquod
ălĭquis, aliquid; plur. aliqui [alius-quis; cf. Engl. somebody or other, i.e. some person [p. 88] obscurely definite; v. Donald. Varron. p. 381 sq.] ( fem. sing. rare).— Abl. sing. aliqui, Plaut. Aul. prol. 24; id. Most. 1, 3, 18; id. Truc. 5, 30; id. Ep. 3, 1, 11.— Nom. plur. masc. aliques, analog. to ques, from quis, acc. to Charis. 133 P.— Nom. and acc. plur. neutr. always aliqua.— Dat. and abl. plur. aliquibus, Liv. 22, 13;I.oftener aliquis,
id. 26, 15; 26, 49; Plin. 2, 48, 49, § 131.—Alicui, trisyl., Tib. 4, 7, 2), indef. subst. pron., some one, somebody, any one, something, any thing; in the plur., some, any (it is opp. to an object definitely stated, as also to no one, nobody. The synn. quis, aliquis, and quidam designate an object not denoted by name; quis leaves not merely the object, but even its existence, uncertain; hence it is in gen. used in hypoth. and conditional clauses, with si, nisi, num, quando, etc.; aliquis, more emphatic than quis, denotes that an object really exists, but that nothing depends upon its individuality; no matter of what kind it may be, if it is only one, and not none; quidam indicates not merely the existence and individuality of an object, but that it is known as such to the speaker, only that he is not acquainted with, or does not choose to give, its more definite relations; cf. Jahn ad Ov. M. 9, 429, and the works there referred to).A.. In gen.: nam nos decebat domum Lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (as a transl. of Eurip. Cresph. Fragm. ap. Stob. tit. 121, Edei gar hêmas sullogon poioumenous Ton phunta thrênein, etc.):B.Ervom tibi aliquis cras faxo ad villam adferat,
Plaut. Most. 1, 1, 65:hunc videre saepe optabamus diem, Quom ex te esset aliquis, qui te appellaret patrem,
Ter. Hec. 4, 4, 30:utinam modo agatur aliquid!
Cic. Att. 3, 15:aliquid facerem, ut hoc ne facerem,
I would do any thing, that I might not do this, Ter. And. 1, 5, 24; so id. Phorm. 5, 6, 34:fit plerumque, ut ei, qui boni quid volunt adferre, adfingant aliquid, quo faciant id, quod nuntiant, laetius,
Cic. Phil. 1, 3:quamvis enim demersae sunt leges alicujus opibus,
id. Off. 2, 7, 24:quod motum adfert alicui,
to any thing, id. Tusc. 1, 23, 53: te donabo ego hodie aliqui (abl.), Plaut. Most. 1, 3, 18; so, gaudere aliqui me volo, in some thing (or some way), id. Truc. 5, 30:nec manibus humanis (Deus) colitur indigens aliquo,
any thing, Vulg. Act. 17, 25:non est tua ulla culpa, si te aliqui timuerunt,
Cic. Marcell. 6 fin.:in narratione, ut aliqua neganda, aliqua adicienda, sic aliqua etiam tacenda,
Quint. 4, 2, 67:sunt aliqua epistulis eorum inserta,
Tac. Or. 25:laudare aliqua, ferre quaedam,
Quint. 2, 4, 12:quaero, utrum aliquid actum an nihil arbitremur,
Cic. Tusc. 5, 6, 15: quisquis est ille, si modo est aliquis (i. e. if only there is some one), qui, etc., id. Brut. 73, 255; so id. Ac. 2, 43, 132, etc.; Liv. 2, 10 fin.:nunc aliquis dicat mihi: Quid tu?
Hor. S. 1, 3, 19; so id. ib. 2, 2, 94; 2, 2, 105; 2, 3, 6; 2, 5, 42, and id. Ep. 2, 1, 206.— Fem. sing.:Forsitan audieris aliquam certamine cursus Veloces superāsse viros,
Ov. M. 10, 560:si qua tibi spon sa est, haec tibi sive aliqua est,
id. ib. 4, 326.—Not unfrequently with adj.:C.Novo modo novum aliquid inventum adferre addecet,
Plaut. Ps. 1, 5, 156:novum aliquid advertere,
Tac. A. 15, 30:judicabant esse profecto aliquid naturā pulchrum atque praeclarum,
Cic. Sen. 13, 43:mihi ne diuturnum quidem quidquam videtur, in quo est aliquid extremum,
in which there is any end, id. ib. 19, 69; cf. id. ib. 2, 5:dignum aliquid elaborare,
Tac. Or. 9:aliquid improvisum, inopinatum,
Liv. 27, 43:aliquid exquisitum,
Tac. A. 12, 66:aliquid illustre et dignum memoriā,
id. Or. 20:sanctum aliquid et providum,
id. G. 8:insigne aliquid faceret eis,
Ter. Eun. 5, 5, 31:aliquid magnum,
Verg. A. 9, 186, and 10, 547:quos magnum aliquid deceret, Juv 8, 263: dicens se esse aliquem magnum,
Vulg. Act. 8, 9:majus aliquid et excelsius,
Tac. A. 3, 53:melius aliquid,
Vulg. Heb. 11, 40:deterius aliquid,
ib. Joan. 5, 14.—Also with unus, to designate a single, but not otherwise defined person:ad unum aliquem confugiebant,
Cic. Off. 2, 12, 41 (cf. id. ib. 2, 12, 42: id si ab uno justo et bono viro consequebantur, erant, etc.): sin aliquis excellit unus e multis;effert se, si unum aliquid adfert,
id. de Or. 3, 33, 136; so id. Verr. 2, 2, 52:aliquis unus pluresve divitiores,
id. Rep. 1, 32: nam si natura non prohibet et esse virum bonum et esse dicendiperitum:cur non aliquis etiam unus utrumque consequi possit? cur autem non se quisque speret fore illum aliquem?
that one, Quint. 12, 1, 31; 1, 12, 2.—Partitive with ex, de, or the gen.:D.aliquis ex vobis,
Cic. Cael. 3:aliquem ex privatis audimus jussisse, etc.,
Plin. 13, 3, 4, § 22:ex principibus aliquis,
Vulg. Joan. 7, 48; ib. Rom. 11, 14:aliquis de tribus nobis,
Cic. Leg. 3, 7:si de iis aliqui remanserint,
Vulg. Lev. 26, 39; ib. 2 Reg. 9, 3:suorum aliquis,
Cic. Phil. 8, 9:exspectabam aliquem meorum,
id. Att. 13, 15: succurret fortasse alicui vestrūm, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1:trium rerum aliqua consequemur,
Cic. Part. 8, 30:impetratum ab aliquo vestrūm,
Tac. Or. 15; so Vulg. 1 Cor. 6, 1:principum aliquis,
Tac. G. 13:cum popularibus et aliquibus principum,
Liv. 22, 13:horum aliquid,
Vulg. Lev. 15, 10.—Aliquid (nom. or acc.), with gen. of a subst. or of a neutr, adj. of second decl. instead of the adj. aliqui, aliqua, aliquod, agreeing with such word:E.aliquid pugnae,
Plaut. Capt. 3, 4, 54:vestimenti aridi,
id. Rud. 2, 6, 16:consilii,
id. Ep. 2, 2, 71:monstri,
Ter. And. 1, 5, 15:scitamentorum,
Plaut. Men. 1, 3, 26:armorum,
Tac. G. 18:boni,
Plaut. Aul. 4, 6, 5; Ter. And. 2, 3, 24; Vulg. Joan. 1, 46:aequi,
Ter. Ad. 2, 1, 33:mali,
Plaut. Ep. 1, 1, 60; Ter. Eun. 5, 5, 29:novi,
Q. Cic. Pet. Cons. 1, 1; Vulg. Act. 17, 21:potionis,
Plaut. Men. 5, 2, 22:virium,
Cic. Fam. 11, 18:falsi,
id. Caecin. 1, 3:vacui,
Quint. 10, 6, 1:mdefensi,
Liv. 26, 5 al. —Very rarely in abl.:aliquo loci morari,
Dig. 18, 7, 1.—Frequently, esp. in Cic., with the kindred words aliquando, alicubi, aliquo, etc., for the sake of emphasis or rhetorical fulness, Cic. Planc. 14, 35:F.asperius locutus est aliquid aliquando,
id. ib. 13, 33; id. Sest. 6, 14; id. Mil. 25, 67:non despero fore aliquem aliquando,
id. de Or. 1, 21, 95; id. Rep. 1, 9; id. Or. 42, 144; id. Fam. 7, 11 med.: evadat saltem aliquid aliquā, quod conatus sum, Lucil. ap. Non. 293, 1; App. Mag. p. 295, 17 al.—In conditional clauses with si, nisi, quod si, etc.:G.si aliquid de summā gravitate Pompeius dimisisset,
Cic. Phil. 13, 1: si aliquid ( really any thing, in contrast with nihil) dandum est voluptati, id. Sen. 13, 44: quod si non possimus aliquid proficere suadendo, Lucc. ap. Cic. Fam. 5, 14, 5:Quod si de iis aliqui remanserint,
Vulg. Lev. 26, 39:si quando aliquid tamquam aliqua fabella narratur,
Cic. de Or. 2, 59:si quis vobis aliquid dixerit,
Vulg. Matt. 21, 3; ib. Luc. 19, 8:si aliquem, cui narraret, habuisset,
Cic. Lael. 23, 88:si aliquem nacti sumus, cujus, etc.,
id. ib. 8, 27:cui (puero) si aliquid erit,
id. Fam. 14, 1:nisi alicui suorum negotium daret,
Nep. Dion, 8, 2:si aliquid eorum praestitit,
Liv. 24, 8.—In negative clauses with ne:H.Pompeius cavebat omnia, no aliquid vos timeretis,
Cic. Mil. 24, 66:ne, si tibi sit pecunia adempta, aliquis dicat,
Nep. Epam. 4, 4:ne alicui dicerent,
Vulg. Luc. 8, 46.—In Plaut. and Ter. collect. with a plur. verb (cf. tis, Matth. Gr. 673): aperite atque Erotium aliquis evocate, open, some one (of you), etc., Plaut. Men. 4, 2, 111 (cf. id. Ps. 5, 1, 37:I.me adesse quis nuntiate): aperite aliquis actutum ostium,
Ter. Ad. 4, 4, 27.—In Verg. once with the second person sing.:► In the following passages, with the critical authority added, aliquis seems to stand for the adj.Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor, Qui face Dardanios ferroque sequare colonos,
Verg. A. 4, 625.aliqui, as nemo sometimes stands with a noun for the adj. nullus:II.nos quibus est alicunde aliquis objectus labos,
Ter. Hec. 3, 1, 6 Fleck.;Et ait idem, ut aliquis metus adjunctus sit ad gratiam,
Cic. Div. in Caecil. 7, 24 B. and K.:num igitur aliquis dolor in corpore est?
id. Tusc. 1, 34, 82 iid.:ut aliquis nos deus tolleret,
id. Am. 23, 87 iid.: sin casus aliquis interpellārit, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8 iid.:si deus aliquis vitas repente mutāsset,
Tac. Or. 41 Halm:sic est aliquis oratorum campus,
id. ib. 39 id.:sive sensus aliquis argutā sententiā effulsit,
id. ib. 20 id. A similar use of aliquid for the adj. aliquod was asserted to exist in Plaut. by Lind. ad Cic. Inv. 2, 6, 399, and this is repeated by Klotz, s. v. aliquis, but Lemaire's Index gives only one instance: ni occupo aliquid mihi consilium, Plaut. Men. 5, 2, 94, where Brix now reads aliquod.Esp.A.With alius, aliud: some or any other, something else, any thing else:B.dum aliud aliquid flagitii conficiat,
Ter. Phorm. 5, 2, 5:potest fieri, ut alius aliquis Cornelius sit,
Cic. Fragm. B. VI. 21:ut per alium aliquem te ipsum ulciscantur,
id. Div. in Caecil. 6, 22:non est in alio aliquo salus,
Vulg. Act. 4, 12:aliquid aliud promittere,
Petr. 10, 5 al. —And with the idea of alius implied, in opp. to a definite object or objects, some or any other, something else, any thing else: aut ture aut vino aut aliqui (abl.) semper supplicat, Plaut. Aul prol. 24:C.vellem aliquid Antonio praeter illum libellum libuisset scribere,
Cic. Brut. 44:aut ipse occurrebat aut aliquos mittebat,
Liv. 34, 38:cum seditionem sedare vellem, cum frumentum imperarem..., cum aliquid denique rei publicae causā gererem,
Cic. Verr. 1, 27, 20: commentabar declamitans saepe cum M. Pisone et cum Q. Pompeio aut cum aliquo cotidie id. Brut. 90, 310; Vell. 1, 17; Tac. A. 1, 4: (Tiberius) neque spectacula omnino edidit;et iis, quae ab aliquo ederentur, rarissime interfuit,
Suet. Tib. 47.—In a pregn. signif. as in Gr. tis, ti, something considerable, important, or great = aliquid magnum (v. supra. I. B.; cf. in Gr. hoti oiesthe ti poiein ouden poiountes, Plat. Symp. 1, 4):1.non omnia in ducis, aliquid et in militum manu esse,
Liv. 45, 36.—Hence, esp.,Esse aliquem or aliquid, to be somebody or something, i. e to be of some worth, value, or note, to be esteemed:2.atque fac, ut me velis esse aliquem,
Cic. Att. 3, 15 fin.:aude aliquid brevibus Gyaris dignum, si vis esse aliquis,
Juv. 1, 73:an quidquam stultius quam quos singulos contemnas, eos esse aliquid putare universos?
Cic. Tusc. 5, 36, 104:exstitit Theodas dicens se esse aliquem,
Vulg. Act. 5, 36: si umquam in dicendo fuimus aliquid. Cic. Att. 4, 2:ego quoque aliquid sum,
id. Fam. 6, 18:qui videbantur aliquid esse,
Vulg. Gal. 2, 2; 2, 6: quod te cum Culeone scribis de privilegio locutum, est aliquid ( it is something, it is no trifle):sed, etc.,
Cic. Att. 3, 15: est istuc quidem aliquid, sed, etc.; id. Sen. 3; id. Cat. 1, 4:est aliquid nupsisse Jovi,
Ov. F. 6, 27:Est aliquid de tot Graiorum milibus unum A Diomede legi,
id. M. 13, 241:est aliquid unius sese dominum fecisse lacertae,
Juv. 3, 230:omina sunt aliquid,
Ov. Am. 1, 12, 3; so,crimen abesse,
id. F. 1, 484:Sunt aliquid Manes,
Prop. 5, 7, 1:est aliquid eloquentia,
Quint. 1, prooem. fin. —Dicere aliquid, like legein ti, to say something worth the while:3.diceres aliquid et magno quidem philosopho dignum,
Cic. Tusc. 3, 16, 35; cf. Herm. ad Vig. 731; 755; so, assequi aliquid, to effect something considerable:Etenim si nunc aliquid assequi se putant, qui ostium Ponti viderunt,
Cic. Tusc. 1, 20, 45.—In colloquial lang.: fiet aliquid, something important or great, will, may come to pass or happen: Ch. Invenietur, exquiretur, aliquid fiet. Eu. Enicas. Jam istuc aliquid fiet, metuo, Plaut. Merc. 2, 4, 25:D.mane, aliquid fiet, ne abi,
id. Truc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 1, 14.—Ad aliquid esse, in gram. lang., to refer or relate to something else, e. g. pater, filius, frater, etc. (v. ad):E.idem cum interrogantur, cur aper apri et pater patris faciat, il lud nomen positum, hoc ad aliquid esse contendunt,
Quint. 1, 6, 13 Halm.—Atque aliquis, poet. in imitation of hôide de tis, and thus some one (Hom. II. 7, 178;F.7, 201 al.): Atque aliquis, magno quaerens exempla timori, Non alios, inquit, motus, etc.,
Luc. 2, 67 Web.; Stat. Th. 1, 171; Claud. Eutr. 1, 350.—It is sometimes omitted before qui, esp. in the phrase est qui, sunt qui:G.praemittebatque de stipulatoribus suis, qui perscrutarentur, etc.,
Cic. Off. 2, 7, 25:sunt quibus in satirā videar nimis acer,
Hor. S. 2, 1, 1:sunt qui adiciant his evidentiam, quae, etc.,
Quint. 4, 2, § 63 (cf. on the contr. § 69: verum in his quoque confessionibus est aliquid. quod ex invidiā detrahi possit).—Aliquid, like nihil (q. v. I. g), is used of persons:A.Hinc ad Antonium nemo, illinc ad Caesarem cotidie aliquid transfugiebat,
Vell. 2, 84, 2 (cf. in Gr. tôn d allôn ou per ti... oute theôn out anthrôpôn, Hom. H. Ven. 34 sq. Herm.).— Hence the advv.ălĭquid (prop. acc. denoting in what respect, with a verb or [p. 89] adj.; so in Gr. ti), somewhat, in something, in some degree, to some extent:B.illud vereor, ne tibi illum succensere aliquid suspicere,
Cic. Deiot. 13, 35:si in me aliquid offendistis,
at all, in any respect, id. Mil. 36, 99:quos tamen aliquid usus ac disciplina sublevarent,
somewhat, Caes. B. G. 1, 40:Philippi regnum officere aliquid videtur libertati vestrae,
Liv. 31, 29:Nos aliquid Rutulos contra juvisse nefandum est?
Verg. A. 10, 84:neque circumcisio aliquid valet,
Vulg. Gal. 6, 15:perlucens jam aliquid, incerta tamen lux,
Liv. 41, 2:aliquid et spatio fessus,
Plin. 5, 9, 10, § 54; cf. Hand, Turs. I. p. 259; Ellendt ad Cic. de Or. 1, 9, 35.—ălĭquō (from aliquoi, old dat. denoting direction whither; cf.: eo, quo, alio, etc.).1.Somewhither (arch.), to some place, somewhere; in the comic poets sometimes also with a subst. added, which designates the place more definitely:2.ut aliquo ex urbe amoveas,
Plaut. Ep. 2, 2, 94:aliquo abicere,
Ter. Ad. 4, 7, 26:concludere,
id. Eun. 4, 3, 25 (cf. id. Ad. 4, 2, 13, in cellam aliquam concludere):ab eorum oculis aliquo concederes,
Cic. Cat. 1, 17:demigrandum potius aliquo est quam, etc.,
id. Dom. 100:aliquem aliquo impellere,
id. Vatin. 15:aliquo exire,
id. Q. Fr. 3, 1:aliquo advenire vel sicunde discedere,
Suet. Calig. 4; Plaut. Rud. 2, 6, 51; id. Men. 5, 1, 3:in angulum Aliquo abire,
Ter. Ad. 5, 2, 10; 3, 3, 6:aliquem rus aliquo educere,
Cic. Q. Fr. 3, 3.—With a gen., like quo, ubi, etc.: migrandum Rhodum aut aliquo terrarum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 5.—With the idea of alio implied, = alio quo, somewhere else, to some other place (cf. aliquis, II. B.):C.dum proficiscor aliquo,
Ter. And. 2, 1, 28:at certe ut hinc concedas aliquo,
id. Heaut. 3, 3, 11:si te parentes timerent atque odissent tui, ab eorum oculis aliquo concederes,
Cic. Cat. 1, 7, 17; cf. Hand, Turs. I. p. 265.—ălĭquam, adv. (prop. acc. fem.), = in aliquam partem, in some degree; only in connection with diu, multus, and plures.1.Aliquam diu (B. and K.), or together aliquamdiu (Madv., Halm, Dietsch), awhile, for a while, for some time; also pregn., for some considerable time (most freq. in the histt., esp. Cæs. and Livy; also in Cic.).a.Absol.:b.ut non aliquando condemnatum esse Oppianicum, sed aliquam diu incolumem fuisse miremini,
Cic. Clu. 9, 25:Aristum Athenis audivit aliquam diu,
id. Ac. 1, 3, 12:in vincula conjectus est, in quibus aliquamdiu fuit,
Nep. Con. 5, 3;id. Dion, 3, 1: quā in parte rex affuit, ibi aliquamdiu certatum,
Sall. J. 74, 3; Liv. 3, 70, 4.—Often followed by deinde, postea, postremo, tandem, etc.:* c.pugnatur aliquamdiu pari contentione: deinde, etc., Auct. B. G. 8, 19, 3: cunctati aliquamdiu sunt: pudor deinde commovit aciem,
Liv. 2, 10, 9; so id. 1, 16:quos aliquamdiu inermos timuissent, hos postea armatos superāssent,
Caes. B. G. 1, 40, 6:controversia aliquamdiu fuit: postremo, etc.,
Liv. 3, 32, 7; 25, 15, 14; 45, 6, 6:ibi aliquamdiu atrox pugna stetit: tandem, etc.,
Liv. 29, 2, 15; 34, 28, 4 and 11; Suet. Ner. 6.—With donec, as a more definite limitation of time, some time... until, a considerable time... until:d.exanimis aliquamdiu jacuit, donec, etc.,
Suet. Caes. 82. —Meton., for a long distance; most freq. of rivers:2.Rhodanus aliquamdiu Gallias dirimit,
Mel. 2, 5, 5; so id. 3, 5, 6; 3, 9, 8 al.—Of the Corycian cave in Cilicia:deinde aliquamdiu perspicuus, mox, et quo magis subitur, obscurior,
Mel. 1, 13.—Aliquam multi, or aliquammulti, somewhat many, considerable in number or quantity (mostly post-class.):D.sunt vestrūm aliquam multi, qui L. Pisonem cognōrunt,
Cic. Verr. 2, 4, 25, § 56 B. and K.: aliquammultos non comparuisse, * Gell. 3, 10, 17 Hertz:aliquammultis diebus decumbo,
App. Mag. p. 320, 10.—Also adv.: aliquam multum, something much, to a considerable distance, considerably:sed haec defensio, ut dixi, aliquam multum a me remota est,
App. Mag. p. 276, 7 dub.—And comp. * aliquam plures, somewhat more, considerably more:aliquam pluribus et amarioribus perorantem,
Tert. Apol. 12 dub.; cf. Hand, Turs. I. p. 243.—ălĭquā, adv. (prop. abl. fem.).1.Somewhere (like mod. Engl. somewhere for somewhither):2.antevenito aliquā aliquos,
Plaut. Mil. 2, 2, 66: aliquā evolare si posset, * Cic. Verr. 2, 1, 26, § 67:si quā evasissent aliquā,
Liv. 26, 27, 12.—Transf. to action, in some way or other, in some manner, = aliquo modo:E.aliquid aliquā sentire,
Plaut. Merc. 2, 2, 62: evadere aliquā, Lucil. ap. Non. 293, 1:aliquid aliquā resciscere,
Ter. Phorm. 5, 1, 19, and 4, 1, 19: aliquā nocere, * Verg. E. 3, 15:aliquā obesse,
App. Mag. p. 295, 17.—ălĭqui, adv. (prop. abl. = aliquo modo), in some way, somehow:► The forms aliqua, neutr.Quamquam ego tibi videor stultus, gaudere me aliqui volo,
Plaut. Truc. 5, 30 (but in this and like cases, aliqui may be treated as the abl. subst.; cf. supra, I. A.); cf. Hand, Turs. I. p. 242.plur., and aliquam, acc., and aliquā, abl., used adverbially, may also be referred to the adj. ălĭqui, ălĭqua, ălĭquod. -
77 amplissime
amplus, a, um, adj. [some regard this as a shortened form of anapleôs, = filled up, full; others, as for ambulus from amb-, rounded out, as superus from super, etc.; v. Doed. Syn. II. p. 113; but perh. it is better to form it from am- and -plus, akin to -pleo, plenus, q. v. Pott], thus pr., full all round; hence, great, large. —In space, of large extent, great, large, wide, ample, spacious (the forms amplus and amplior are very rare in the ante-class. per., and rare in all periods. Amplius is com. in the ante-class., freq. in the class., and very freq. in the post-class. per., the Vulg. rarely using the other forms, but using this 121 times. Amplissimus belongs to prose, and is scarcely used before Cicero, with whom it was a very favorite word. It was also used by Plin. Maj. and Min., but never by Tac., Sall. (in his genuine works), nor the Vulg. Catullus used only the form amplius, and Prop. only amplus, while Tib. and Pers. never used this word in any form. Ampliter is found mostly in Plaut.; and ample and amplissime are used a few times by Cic. and by writers that followed him; syn.: magnus, ingens, latus, late patens, spatiosus, laxus).I.Lit.:B.amplus et spectu protervo ferox,
Pac. Trag. Rel. p. 94 Rib.:qui (Pluto) ter amplum Geryonen compescit unda,
Hor. C. 2, 14, 7:ampla domus dedecori domino fit, si est in ea solitudo,
Cic. Off. 1, 39, 139; so Verg. A. 2, 310:admodum amplum et excelsum signum,
Cic. Verr. 4, 74:collis castris parum amplus,
Sall. J. 98, 3:porticibus in amplis,
Verg. A. 3, 353:per amplum mittimur Elysium,
id. ib. 6, 743:vocemque per ampla volutant Atria,
id. ib. 1, 725:nil vulva pulchrius ampla,
Hor. Ep. 1, 15, 41:amplae aures,
Plin. 11, 52, 114, § 274:milium amplum grano,
id. 18, 7, 10, § 55:cubiculum amplum,
Plin. Ep. 2, 17, 6:baptisterium amplum atque opacum,
id. ib. 5, 6, 25.— Comp.:quanto est res amplior,
Lucr. 2, 1133:Amplior Urgo et Capraria,
Plin. 3, 6, 12, § 81:avis paulo amplior passere,
id. 10, 32, 47, § 89:amplior specie mortali,
Suet. Aug. 94; id. Caes. 76 (for the neutr. amplius, v. infra).— Sup.:amplissima curia... gymnasium amplissimum,
Cic. Verr. 2, 4, 53:urbs amplissima atque ornatissima,
id. Agr. 2, 76:amplissimum peristylum,
id. Dom. 116:(candelabrum) ad amplissimi templi ornatum esse factum,
id. Verr. 4, 65:mons Italiae amplissimus,
Plin. 3, 5, 7, § 48:amplissimum flumen,
Plin. Ep. 8, 8, 3:amplissimus lacus,
id. ib. 10, 41, 2:amplissima insula,
Plin. 6, 20, 23, § 71:amplissimi horti,
Plin. Ep. 8, 18, 11:amplissima arborum,
Plin. 16, 39, 76, § 200:est (topazon) amplissima gemmarum,
id. 37, 8, 32, § 109:amplissimum cubiculum,
Plin. Ep. 5, 6, 23.—Transf., great, abundant, ample, much, long:II.bono atque amplo lucro,
Plaut. Am. prol. 6 and Ep. 2, 2, 117:pabula miseris mortalibus ampla,
Lucr. 5, 944:ampla civitas,
Cic. Verr. 4, 81; 4, 96:civitas ampla atque florens,
Caes. B. G. 4, 3:gens ampla,
Plin. 5, 30, 33, § 125:amplae copiae,
Caes. B. G. 5, 19:ampla manus militum,
Liv. Epit. 1, 4, 9:pecuaria res ampla,
Cic. Quinct. 12:res familiaris ampla,
id. Phil. 13, 8:(res) ampla,
Sall. H. Fragm. 3, 82, 20 Kritz:patrimonium amplum et copiosum,
Cic. Sex. Rosc. 6; id. Dom. 146: id. Phil. 2, 67:amplae divitiae,
Hor. S. 2, 2, 101:esse patri ejus amplas facultates,
Plin. Ep. 1, 14, 9:in amplis opibus heres,
Plin. 9, 36, 59, § 122.— Comp.:amplior numerus,
Cic. Mil. 57; Sall. J. 105, 3; Tac. A. 14, 53:ampliores aquae,
Plin. 5, 9, 10, § 58:amplior exercitus,
Sall. J. 54, 3; Suet. Vesp. 4:commeatus spe amplior,
Sall. J. 75, 8:amplior pecunia, Auct. B. Alex. 56: pecunia amplior,
Plin. Ep. 3, 11, 2:pretia ampliora,
Plin. 10, 29, 43, § 84:omnia longe ampliora invenire quam etc.,
Plin. Ep. 1, 14, 10:ampliores noctes,
Plin. 18, 26, 63, § 232:ut ampliori tempore maneret,
Vulg. Act. 18, 20.— Sup.:peditatus copiae amplissimae e Gallia,
Cic. Font. 8:exercitus amplissimus,
Plin. Ep. 2, 13, 2; 9, 13, 11:amplissima pecunia,
Cic. Rosc. Am. 31:amplissimae fortunae,
id. Verr. 2, 5, 8; id. Quinct. 49; id. Phil. 10, 4:amplissimae patrimonii copiae,
id. Fl. 89:amplissimas summas emptionibus occupare,
Plin. Ep. 8, 2, 3:opes amplissimae,
id. ib. 8, 18, 4:amplissima dies horarum quindecim etc.,
the longest day, Plin. 6, 34, 39, § 218.—Also subst. in comp. neutr. (v. amplius, adv. infra), more:ut quirem exaudire amplius,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:si vis amplius dari, Dabitur,
Plaut. Trin. 2, 1, 18:jam amplius orat,
id. ib. 2, 1, 19:daturus non sum amplius,
Cic. Verr. 2, 2, 29:non complectar in his libris amplius quam quod etc.,
id. de Or. 1, 6, 22:tantum adfero quantum ipse optat, atque etiam amplius,
Plaut. Capt. 4, 1, 10:ni amplius etiam, quod ebibit,
id. Trin. 2, 1, 20: Ph. Etiamne amplius? Th. Nil, Ter. Eun. 1, 2, 63: Tr. Dimidium Volo ut dicas. Gr. Immo hercle etiam amplius, Plaut. Rud. 4, 3, 21: Th. Nempe octoginta debentur huic minae? Tr. Haud nummo amplius, id. Most. 3, 3, 16:etiam amplius illam adparare condecet,
Turp. Com. Rel. p. 100 Rib.:hoc onere suscepto amplexus animo sum aliquanto amplius,
Cic. Verr. 2, 1:si sit opus liquidi non amplius urna,
Hor. S. 1, 1, 54:omnis numerus amplius octingentis milibus explebat,
Vell. 2, 110, 3:Segestanis imponebat aliquanto amplius quam etc.,
Cic. Verr. 4, 76:illa corona contentus Thrasybulus neque amplius requisivit,
Nep. Thras. 4, 3:amplius possidere,
Plin. 18, 4, 3, § 17:Ille imperio ei reddito haud amplius, quam ut duo ex tribus filiis secum militarent, exegit,
Curt. 8, 4, 21:dedit quantum maximum potuit, daturus amplius, si potuisset,
Plin. Ep. 3, 21, 6:cum hoc amplius praestet, quod etc.,
id. ib. 7, 25, 1.—Also with part. gen., more of, a greater quantity or number of:gaudeo tibi liberorum esse amplius,
Plaut. Cist. 5, 4:te amplius bibisse praedicet loti,
Cat. 39, 21:amplius frumenti auferre,
Cic. Verr. 3, 49:expensum est auri viginti paulo amplius,
id. Fl. 6, 8:amplius negotii contrahi,
id. Cat. 4, 9:si amplius obsidum vellet,
Caes. B. G. 6, 9, ubi v. Herz.:quanto ejus amplius processerat temporis,
id. B. C. 3, 25.—Fig.A.Of internal power or force, great, strong, violent, impetuous:B.pro viribus amplis,
Lucr. 5, 1174:amplae vires peditum,
Plin. 6, 20, 23, § 75;ampla nepotum Spes,
Prop. 4, 22, 41:poena sera, sed ampla,
full, strict, id. 4, 5, 32. — Comp.:haec irae factae essent multo ampliores,
Ter. Hec. 3, 1, 9:si forte morbus amplior factus siet, i. e. gravior,
id. ib. 3, 1, 50:amplior metus,
Cic. Clu. 128:amplior potentia feris,
Plin. 28, 10, 42, § 153:ampliorem dicendi facultatem consequi,
Quint. 2, 3, 4:amplior eoque acrior impetus,
Flor. 4, 2, 66:spes amplior,
Sall. J. 105, 4:amplius accipietis judicium,
severer, Vulg. Matt. 23, 14:amplior auctoritas,
Plin. 37, 3, 12, § 47:amplior virtus,
higher merit, Quint. 8, 3, 83:idem aut amplior cultus (dei),
Plin. 28, 2, 4, § 18:amplior est quaestio,
Quint. 3, 5, 8:ampliora verba,
of larger meaning, id. 8, 4, 2: scientia intellegentiaque ac sapientia ampliores inventae sunt in te, Vulg. Dan. 5, 14:quo legatis animus amplior esset,
Sall. C. 40, 6; 59, 1:spiritus amplior,
Vulg. Dan. 5, 12; 6, 3.— Sup.:(honos) pro amplissimis meritis redditur,
Cic. Phil. 5, 41:cujus sideris (Caniculae) effectus amplissimi in terra sentiuntur,
very violent, Plin. 2, 40, 40, § 107:amplissima spes,
Suet. Caes. 7:his finis cognitionis amplissimae,
most important trial, Plin. Ep. 2, 11, 23.—Of external splendor, great, handsome, magnificent, splendid, glorious:C.illis ampla satis forma, pudicitia,
great enough, Prop. 1, 2, 24:haec ampla sunt, haec divina,
Cic. Sest. 102; id. Arch. 23:res gestae satis amplae,
Sall. C. 8, 2:cur parum amplis adfecerit praemiis,
Cic. Mil. 57:ampla quidem, sed pro ingentibus meritis praemia acceperunt,
Tac. A. 14, 53:amplum in modum praemia ostentare,
Aur. Vict. Caes. 26, 6:amplis honoribus usi,
Sall. J. 25, 4:amplis honoribus auctos,
Hor. S. 1, 6, 11.—Sometimes in mal. part. or ironically:amplam occasionem calumniae nactus,
a fine opportunity, Cic. Verr. 2, 61:spolia ampla refertis Tuque puerque tuus,
glorious spoils, Verg. A. 4, 93.— Comp.:ne ullum munus aedilitatis amplius aut gratius populo esse possit,
Cic. Verr. 2, 1, 5; id. Mur. 37:praemiis ad perdiscendum amplioribus commoveri,
id. de Or. 1, 4, 13:alicui ampliorem laudem tribuere,
id. Sest. 27:in aliqua re esse laudem ampliorem,
id. Marcell. 4:corporis membris plus dedit, id amplius atque augustius ratus (Zeuxis),
Quint. 12, 10, 5:ut Augustus vocaretur ampliore cognomine,
Suet. Aug. 7.— Subst.:in potestatibus eo modo agitabat, ut ampliore, quam gerebat, dignus haberetur,
of something greater, Sall. J. 63, 5.— Sup.:ut consules monumentum quam amplissimum faciundum curent,
Cic. Phil. 14, 38; 14, 31; id. Verr. 4, 82:hoc munus aedilitatis amplissimum,
id. ib. 1, 12, 36; Aur. Vict. Vir. Ill. 1, 74:alicui amplissimas potestates dare,
Cic. Agr. 2, 31:insignibus amplissimis ornatus,
id. ib. 2, 101:dona amplissima conferre,
Plin. 18, 3, 3, § 9:praemia legatis dedistis amplissima,
Cic. Cat. 4, 5; id. Phil. 2, 32:spe amplissimorum praemiorum adduci,
id. Mil. 5; id. de Or. 1, 5, 16:velut praemium quoddam amplissimum longi laboris,
Quint. 10, 7, 1:munera amplissima mittere,
Caes. B. G. 1, 43:vestris beneficiis amplissimis adfectus,
Cic. Imp. Pomp. 51; id. Dom. 98:laudi amplissimae lauream concedere,
id. Pis. 74:laudibus amplissimis adficere,
id. Phil. 7, 11:amplissimam gloriam consequi,
id. Prov. Cons. 39:ut eum amplissimo regis honore et nomine adfeceris,
id. Deiot. 14:amplissimis aliquem efferre honoribus,
Aur. Vict. Epit. 17, 3:amplissimis uti honoribus,
Cic. Fl. 45:amplissimos honores adipisci,
id. Verr. 5, 181:honores adsequi amplissimos,
id. Mil. 81:aliquem ad honores amplissimos perducere,
id. Am. 20, 73:meus labor fructum est amplissimum consecutus,
id. Imp. Pomp 2:mihi gratiae verbis amplissimis aguntur,
in the handsomest termis, id. Cat. 3, 14; id. Phil. 2, 13; id. Quir. 15:ei amplissimis verbis gratias egimus,
id. Phil. 1, 3:provincia Gallia merito ornatur verbis amplissimis ab senatu,
id. ib. 4, 9:amplissimis verbis conlaudatus,
Suet. Caes. 16:amplissimo populi senatusque judicio exercitus habuistis,
Cic. Agr. 1, 12; id. Fl. 5; id. Dom. 86; id. Planc. 93:de meo consulatu amplissima atque ornatissima decreta fecerunt,
id. Dom. 74:quam universi populi, illius gentis, amplissimum testimonium (said of Cic.),
Plin. 7, 30, 31, § 116.—In respect of the opinion of others, esteemed, renowned, etc.:D.quicquid est, quamvis amplum sit, id est parum tum cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:quid hunc hominem magnum aut amplum de re publica cogitare (putare possumus), qui etc.,
great or noble, id. Imp. Pomp. 37:omnia, quae vobis cara atque ampla sunt,
id. Agr. 2, 9; id. Arch. 23:convenerunt corrogati et quidem ampli quidam homines,
id. Phil. 3, 20:hoc studium parvi properemus et ampli,
small and great, Hor. Ep. 1, 3, 28:amplis doctoribus instructus,
Tac. A. 14, 52:sin autem sunt amplae et honestae familiae plebeiae,
Cic. Mur. 7, 15.— Comp.:cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:ampliores ordines,
Caes. B. C. 1, 77, where Dinter reads priores: quo (ingenio) neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est, [p. 112] Sall. J. 2, 4:nihil amplius potes (tribuere) amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:quid amplius facitis?
Vulg. Matt. 5, 47.— Sup.:ex amplissimo genere nubere,
Cic. Cael. 34:amplissimo genere natus,
Caes. B. G. 4, 12:genere copiisque amplissimus, id. ib 6, 15: quam (familiam) vidit amplissimam,
Cic. Phil. 13, 12:amplissimos patruos habere,
id. Sex. Rosc. 147:amplissima civitas,
id. Verr. 5, 122:apud illos Fabiorum nomen est amplissimum,
id. Font. 36; id. Caecin. 104; id. Verr. 3, 96; id. Deiot. 14:mihi hic locus ad agendum amplissimus est visus,
id. Imp. Pomp. 1:non adgrediar ad illa maxima atque amplissima prius quam etc.,
id. Sest. 5:licet tribuas ei quantum amplissimum potes, nihil tamen amplius potes amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:amplissimis operibus increscere,
id. ib. 8, 4, 3:honores in amplissimo consilio collocare,
Cic. Sen. 2:amplissimi orbis terrae consilii principes,
id. Phil. 3, 34: honoris amplissimi puto esse accusare improbos, I esteem it to be the greatest honor, etc., id. Div. in Caecil. 70:promotus ad amplissimas procurationes,
Plin. Ep. 7, 31, 3:praeter honores amplissimos cognomenque etc.,
Plin. 7, 44, 45, § 142:spes amplissimae dignitatis,
Cic. Agr. 2, 49; id. Sen. 19, 68; Suet. Vit. 2.—Hence, amplissimus (almost always thus in sup.) as a title for persons holding great and honored offices, as consul, senator, etc., or as an honorable epithet of the office itself or the body of officers, distinguished, very distinguished, honorable, right honorable, most honorable, etc.:E.is mihi videtur amplissimus, qui sua virtute in altiorem locum pervenit,
Cic. Sex. Rosc. 83:homo et suis et populi Romani ornamentis amplissimus,
id. Mur. 8:P. Africanus rebus gestis amplissimus,
id. Caecin. 69:ut homines amplissimi testimonium de sua re non dicerent,
id. Sex. Rosc. 102; id. Clu. 197:Q. Catuli atque ceterorum amplissimorum hominum auctoritas,
id. Imp. Pomp. 63:vir amplissimus ejus civitatis,
id. Verr. 4, 17; id. Fl. 32:exercitum Cn. Domitii, amplissimi viri, sustentavit,
id. Deiot. 5, 14:cum habeas amplissimi viri religionem (of L. Lucullus),
id. Arch. 4, 8; id. Lig. 22:in quo consilio amplissimi viri judicarent,
id. Mil. 5; id. Balb. 1; id. Dom. 2:comitatus virorum amplissimorum,
id. Sull. 9:viros primarios atque amplissimos civitatis in consilium advocare,
id. Verr. 3, 18:ordinis amplissimi esse,
Aur. Vict. Caes. 13, 1; 37, 6:cives amplissimos legare,
Cic. Balb. 42:hoc amplissimum nomen, i. e. senatorium,
id. Verr. 3, 96:amplissimus honos, i. e. consulatus,
id. Rep. 1, 6; so,amplissimo praeditus magistratu,
Suet. Aug. 26:amplissimus ordo, i. e. senatorius,
Plin. Ep. 10, 3; Suet. Calig. 49:amplissimi ordines, i. e. senatus et equites,
id. Vesp. 9:amplissimum collegium decemvirale,
Cic. Verr. 2, 4, 49:an vero vir amplissimus, P. Scipio, pontifex maximus, etc.,
id. Cat. 1, 3:amplissimum sacerdotium,
id. Verr. 2, 126; id. Phil. 13, 8:sacerdotium amplissimum,
id. Verr. 2, 127.—As rhet. epithet:I.amplus orator,
one that speaks richly and with dignity, Cic. Or. 9; id. Brut. 68:herous (pes), qui est idem dactylus Aristoteli amplior, iambus humanior videatur,
grander, more stately, Quint. 9, 4, 88:amplius compositionis genus,
more copious style, id. 9, 4, 129.— Adv. (on the extent of the use of the different forms of the adverb, v. supra init.), largely, abundantly, copiously.Lit.a.Form amplĭter:b.benigne ei largi atque ampliter,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:aptate munde atque ampliter convivium,
Pomp. Com. Rel. p. 234 Rib.:extructam ampliter mensam,
Lucil. 13, 7 Mull.:opsonato ampliter,
Plaut. Cas. 2, 8, 65:adpositum est ampliter,
id. Mil. 3, 1, 163:acceptus hilare atque ampliter,
id. Merc. prol. 98:modeste melius facere sumptum quam ampliter,
id. Stich. 5, 4, 10:parum (digitulos) immersisti ampliter,
not deep enough, id. Bacch. 4, 4, 26.—Form amplē:II.exornat ample magnificeque triclinium,
Cic. Verr. 4, 62: qui ample valetudinarios nutriunt, in great numbers (v. the context), Cels. praef. med. —Trop., fully, handsomely.a.Form amplĭter:b.ampliter dicere,
fully, particularly, Gell. 10, 3, 4:laudare ampliter,
id. 2, 6, 11.—Form amplē: duo genera sunt: unum attenuate presseque, alterum sublate ampleque dicentium, with great fulness, richly (v. amplus, II. E.), Cic. Brut. 55, 201; so,a.elate ampleque loqui,
id. Tusc. 5, 9, 24:satis ample sonabant in Pompeiani nominis locum Cato et Scipio,
full grandly filled the place of, Flor. 4, 2, 65.— Comp.: amplĭus, more, longer, further, besides (syn.: ultra, praeterea); of time, number, and action (while plus denotes more in quantity, measure, etc.; magis, more, in the comparison of quality, and sometimes of action; and potius, rather, the choice between different objects or acts), constr. absol., with comp. abl., and, in the case of numerals, like minus, plus, propius, q. v., without quam with the nom., acc., or gen., or rarely with the abl. comp., or with quam, but chiefly in the post-Aug. per.; cf. Zumpt, § 485; Madv. § 305; Roby, § 1273; Herz. ad Caes. B. G. 4, 12; and Draeger, Hist. Synt. I. p. 521 sq.In gen.:b.deliberatum est non tacere [me] amplius,
Afran. Com. Rel. p. 199 Rib.:otium ubi erit, de istis rebus tum amplius tecum loquar,
Plaut. Truc. 4, 4, 18:cui amplius male faxim,
id. Aul. 3, 2, 6: De. Etiam? Li. Amplius, id. As. 1, 1, 29: Ar. Vale. Ph. Aliquanto amplius valerem, si hic maneres, id. ib. 3, 3, 2:etiam faxo amabit (eam) amplius,
id. Men. 5, 2, 40:multo tanto illum accusabo, quam te accusavi, amplius,
id. ib. 5, 2, 49:quo populum servare potissit amplius,
Lucil. 1, 15 Mull.:At ego amplius dico,
Cic. Verr. 2, 26:amplius posse,
Sall. J. 69, 2:armis amplius valere,
id. ib. 111, 1:si lamentetur miser amplius aequo,
Lucr. 3, 953:tribus vobis opsonatumst an opsono amplius Tibi et parasito et mulieri?
besides, Plaut. Men. 2, 2, 45:Quam vellem invitatum, ut nobiscum esset amplius,
Ter. Heaut. 1, 2, 11:in illo exercitu cuncta (probra) fuere et alia amplius,
Sall. J. 44, 5:felices ter et amplius,
Hor. C. 1, 13, 17:binas aut amplius domos continuare,
Sall. C. 20, 11:ter nec amplius,
Suet. Caes. 25:cum non solum de his scripserit, sed amplius praecepta (reliquerit),
Quint. 12, 11, 24:multa promi amplius possunt,
Plin. 2, 17, 15, § 77:si studere amplius possum,
Quint. 6, prooem. 4:auram communem amplius haurire potui?
id. 6, prooem. 12:sagum, quod amplius est,
Vulg. Exod. 26, 12.—And so very often with the pron. quid, etc.; with the negatives nihil, non, neque, nec, ne; and sometimes with nemo and haud.(α).With quid, etc.:(β).Quid faciam amplius?
Ter. Ad. 4, 7, 14, and Cic. Har. Resp. 42:quid dicam amplius?
Quint. 8, 4, 7:quid a me amplius dicendum putatis?
Cic. Verr. 3, 60:quid quaeris amplius?
id. Sex. Rosc. 145; id. Dom. 41; id. Verr. 2, 191:quid vultis amplius?
id. Mil. 35:quid amplius vis?
Hor. Epod. 17, 30:quid exspectatis amplius?
Cic. Verr. 2, 174:quid amplius exspectabo,
Vulg. 4 Reg. 6, 33:quid loquar amplius de hoc homine?
Cic. Caecin. 25:quid amplius laboremus?
Quint. 8, prooem. 31:quid habet amplius homo?
Vulg. Eccl. 1, 3; 6, 8:quid ego aliud exoptem amplius, nisi etc.,
Plaut. As. 3, 3, 134:quid amplius debeam optare?
Quint. 4, 1, 51: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, Plaut. Merc. 2, 2, 11; Ter. And. 2, 1, 25: De. An quid est etiam amplius? He. Vero amplius, id. Ad. 3, 4, 22:quid est quod tibi mea ars efficere hoc possit amplius?
more than this, id. And. 1, 1, 4:Etenim quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si etc.,
Cic. Cat. 1, 3, 6; id. Sull. 90:si quid amplius scit,
Plaut. Rud. 2, 2, 23:si quid ego addidero amplius,
id. Trin. 4, 2, 13:si amplius aliquid gloriatus fuero,
Vulg. 2 Cor. 10, 8.—And often hoc amplius, where hoc is commonly an abl., but sometimes may be regarded as a nom. or an acc.:hoc amplius si quid poteris,
any thing beyond this, Cic. de Or. 1, 10, 44: et hoc amplius (additur), quod etc., and this further, that etc., id. Sull. 44; so Quint. 5, 13, 36:de paedagogis hoc amplius, ut aut sint etc.,
id. 1, 1, 8:Mario urbe Italiaque interdicendum, Marciano hoc amplius, Africa,
Plin. Ep. 2, 11, 19; Quint. 1, 5, 50; 1, 5, 55; sometimes in plur., his amplius:his amplius apud eundem (est) etc.,
Quint. 9, 3, 15;so rarely eo amplius: inferiasque his annua religione, publice instituit, et eo amplius matri Circenses,
Suet. Calig. 15:quaeris quid potuerit amplius adsequi,
Cic. Planc. 60: prius quam (hic) turbarum quid faciat amplius, Plaut. Men. 5, 2, 93:quare jam te cur amplius excrucies?
Cat. 76, 10.—With nihil, etc.:(γ).habet nihil amplius quam lutum,
Lucil. 9, 46 Mull.:nihil habui amplius, quod praeciperem,
Quint. 7, 1, 64:nihil enim dixit amplius,
Cic. Deiot. 21:Nihil dico amplius: causa dicta est,
I say no more; I have done with my case, id. ib. 8:nihil amplius dico, nisi me etc.,
id. Planc. 96:nihil amplius dicam quam victoriam etc.,
id. Marcell. 17.—Hence, nihil dico or dicam amplius, when one fears to wound by declaring his opinion, etc., I say no more, have nothing further to say or add:vetus est, Nihili cocio est. Scis cujus? non dico amplius,
Plaut. As. 1, 3, 51:si, quod equitis Romani filius est, inferior esse debuit: omnes tecum equitum Romanorum filii petiverunt. Nihil dico amplius,
Cic. Planc. 7 (tacite significat eos dignitate inferiores esse Plancio, Manut. ad h.l.):Alterius vero partis nihil amplius dicam quam id, quod etc.,
id. Marcell. 6, 17:amplius nihil respondit,
Vulg. Marc. 15, 5:nihil amplius addens,
ib. Deut. 5, 22:nihil noverunt amplius,
ib. Eccl. 9, 5:nihil amplius optet,
Hor. Ep. 1, 2, 46:nihil amplius potes,
Plin. Ep. 2, 13, 10:amplius quod desideres, nihil erit,
this will leave nothing to be desired, Cic. Tusc. 1, 11, 24:nil amplius oro, nisi ut etc.,
Hor. S. 2, 6, 4:ipse Augustus nihil amplius quam equestri familia ortum se scribit,
Suet. Aug. 2:si non amplius, ad lustrum hoc protolleret unum,
Lucil. 1, 33 Mull.:non luctabor tecum, Crasse, amplius,
Cic. de Or. 1, 17, 74; id. Tusc. 5, 34, 98:verbum non amplius addam,
Hor. S. 1, 1, 121:non amplius me objurgabis,
Quint. 5, 10, 47:non amplius posse,
Sall. Fragm. Hist. 3, 82, 19 Kritz:non habent amplius quid faciant,
Vulg. Luc. 12, 4: non videbitis amplius faciem meam. ib. Gen. 44, 23; ib. Heb. 10, 17:amplius illa jam non inveniet,
ib. Apoc. 18, 14:studium, quo non aliud ad dignitatem amplius excogitari potest,
Tac. Or. 5:extra me non est alia amplius,
Vulg. Soph. 2, 15:neque hoc amplius quam quod vides nobis quicquamst,
Plaut. Rud. 1, 5, 21:neque va dari amplius neque etc.,
Cic. Quinct. 23:nec jam amplius ullae Adparent terrae,
Verg. A. 3, 192; 3, 260; 5, 8; 9, 426; 9, 519; 11, 807; 12, 680; id. G. 4, 503:nec irascar amplius,
Vulg. Ezech. 16, 42; ib. Apoc. 7, 16:ne amplius dona petas,
Cat. 68, 14:urere ne possit calor amplius aridus artus,
Lucr. 4, 874;ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43:ut ne quem amplius posthac discipulum reciperet,
Suet. Gram. 17:ne amplius morando Scaurum incenderet,
Sall. J. 25, 10; id. Fragm. Hist. 1, 2, 10 Kritz;3, 82, 17: ne amplius divulgetur,
Vulg. Act. 4, 17:ut nequaquam amplius per eamdem viam revertamini,
ib. Deut. 17, 16:nolite amplius accipere pecuniam,
ib. 4 Reg. 12, 7.—With nemo:c.cur non restipulatur neminem amplius petiturum?
Cic. Q. Rosc. 12, 36:cum amplius nemo occurreret,
nobody further, no one more, Curt. 8, 10, 2; so,neminem amplius viderunt,
Vulg. Marc. 9, 7:nemo emet amplius,
no one will buy any longer, any more, ib. Apoc. 18, 11 (for cases of haud with amplius, v. c. a and g).—With numerals and numeral forms.(α).Without quam:(β).amplius horam suffixum in cruce me memini esse,
Cat. 69, 3:horam amplius jam in demoliendo signo homines moliebantur,
Cic. Verr. 4, 95:amplius annos triginta tribunus fuerat,
Sall. C. 59, 6:me non amplius novem annos nato,
Nep. Hann. 2, 3:per annos amplius quadraginta,
Suet. Aug. 72; 32:quid si tandem amplius triennium est?
Cic. Q. Rosc. 8:Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo,
Verg. A. 1, 683:inveniebat Sabim flumen non amplius milia passuum decem abesse,
Caes. B. G. 2, 16; 4, 12:reliquum spatium, quod est non amplius pedum sexcentorum, mons continet,
id. ib. 1, 28;2, 29: amplius sestertium ducentiens acceptum hereditatibus rettuli,
Cic. Phil. 2, 40; id. Fl. 68; so Plin. Ep. 10, 39, 1:huic paulo amplius tertiam partem denegem?
id. ib. 5, 7, 3:cum eum amplius centum cives Romani cognoscerent,
Cic. Verr. 1, 14; 5, 155:victi amplius ducenti ceciderunt,
Liv. 21, 29, 3: non amplius quattuordecim cohortes, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C:ex omni multitudine non amplius quadraginta locum cepere,
Sall. J. 58, 3: torrentes amplius centum, [p. 113] Plin. 5, 28, 29, § 103; 9, 5, 4, § 10.—And very rarely placed after the numeral:qui septingentos jam annos amplius numquam mutatis legibus vivunt,
Cic. Fl. 63:pugnatum duas amplius horas,
Liv. 25, 19, 15 Weissenb.:duo haud amplius milia peditum effugerunt,
id. 28, 2:decem amplius versus perdidimus,
Plin. Ep. 3, 5, 12:tris pateat caeli spatium non amplius ulnas,
Verg. E. 3, 105.—With the comp. abl. (rare but class.):(γ).cum jam amplius horis sex continenter pugnaretur,
Caes. B. G. 3, 5; 4, 37:pugnatum amplius duabus horis est,
Liv. 27, 12:neque triennio amplius supervixit,
Suet. Caes. 89:uti non amplius quinis aut senis milibus passuum interesset,
Caes. B. G. 1, 15; 1, 23; 2, 7;6, 29: non amplius patet milibus quinque et triginta,
Sall. Fragm. Hist. 4, 1, 34 Kritz:est ab capite paulo amplius mille passibus locus,
Plin. Ep. 10, 90, 1:ab Capsa non amplius duum milium intervallo,
Sall. J. 91, 3:(Catilina) cum initio non amplius duobus milibus (militum) habuisset,
id. C. 56, 2; so,denas alii, alii plures (uxores) habent, set reges eo amplius,
id. J. 80, 7.—And prob. the following ambiguous cases: cum mille non amplius equitibus,
Sall. J. 105, 3:oppidum non amplius mille passuum abesse,
id. ib. 68, 3.—With quam (postAug. and eccl.):d. (α).non amplius, cum plurimum, quam septem horas dormiebat,
Suet. Aug. 78:nec amplius quam septem et viginti dies Brundisii commoratus,
id. ib. 17:Toto triennio semel omnino eam nec amplius quam uno die paucissimis vidit horis,
id. Tib. 51:demoratus dies non amplius quam octo aut decem,
Vulg. Act. 25, 6:ut non amplius apud te quam quarta (pars) remaneret,
Plin. Ep. 5, 19:ut vexillum veteranorum, non amplius quam quingenti numero, copias fuderint,
Tac. A. 3, 21:haud amplius quam ducentos misit,
id. ib. 14, 32:insidiantur ei ex iis viri amplius quam quadraginta,
Vulg. Act. 23, 21.—Amplius, t. t. of judges when they deferred an important case for future examination:(β).Amplius adeo prolixum temporis spatium significat, ut judices quotienscunque significarent, adhuc se audire velle, amplius dicebant. Itaque negotium differebant, unde hodieque ampliari judicium differri dicitur,
Charis. 176 P.; so Don. ad Ter. Eun. 2, 3, 39; cf.also amplio and ampliatio: cum consules re audita amplius de consilii sententia pronuntiavissent,
Cic. Brut. 22, 86:antea vel judicari primo poterat vel amplius pronuntiari,
id. Verr. 2, 1, 26:ut de Philodamo amplius pronuntiaretur,
id. ib. 2, 1, 29.—And metaph.: ego amplius deliberandum censeo,
Ter. Phorm. 2, 4, 17.—Amplius non petere, judicial t. phr., to bring no further action, to make no further claim:(γ).quid ita satis non dedit, AMPLIVS [A SE] NEMINEM PETITVRVM?
Cic. Rosc. Com. 12, 35:Tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero amplius eo nomine neminem, cujus petitio sit, petiturum,
id. Brut. 5, 18:sunt duo, quae te rogo: primum, ut si quid satis dandum erit, AMPLIVS EO NOMINE NON PETI, cures etc.,
id. Fam. 13, 28 A:quod ille recusarit satis dare amplius abs te non peti,
id. Att. 1, 8, 1.—Hoc amplius, beside the general use given above (II. Comp. b. a), as t. phr. of senators when they approved a measure, but amended it by addition:(δ).Servilio adsentior et HOC AMPLIVS CENSEO, magnum Pompeium fecisse etc.,
Cic. Phil. 12, 21, 50:cui cum essem adsensus, decrevi HOC AMPLIVS, ut etc.,
id. ad Brut. 1, 5, 1;so Seneca: fortasse et post omnes citatus nihil improbabo ex iis, quae priores decreverint, et dicam HOC AMPLIVS CENSEO, Vit. Beat. 3, 2: Quaedam ex istis sunt, quibus adsentire possumus, sed HOC AMPLIVS CENSEO,
id. Q. N. 3, 15, 1.—To this may be added the elliptical phrases, nihil amplius and si nihil amplius:► The form amplius has the ambiguity of the Engl.nihil amplius, denoting that there is nothing further than has been declared: sese ipsum abs te repetit. Nihil amplius,
Cic. Verr. 5, 49, 128;(res publica) ulta suas injurias est per vos interitu tyranni. Nihil amplius,
id. Fam. 12, 1, 2; and, si nihil amplius, marking a limit, if nothing more, at least:excedam tectis? An, si nihil amplius, obstem?
Ov. M. 9, 148.word more, which is sometimes an adj., sometimes a subst., and sometimes an adv., and some of the above examples would admit of different classifications; as, non amplius dicere, not to speak further (adv.) or not to say more (subst.), Plaut. As. 1, 3, 51; but some of them would admit of only one explanation;I.as, ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43. Sup.: amplissimē.Lit., very largely, most abundantly:II.ut quibus militibus amplissime (agri) dati adsignati essent,
in the largest shares, Cic. Phil. 5, 53:duumviri (deos) tribus quam amplissume tum apparari poterat stratis lectis placavere,
Liv. 5, 13, 6 Weissenb.—Fig., most generously, most handsomely:qui amplissime de salute mea decreverint,
Cic. Dom. 44:amplissime laudare,
in the handsomest style, Plin. 18, 3, 3, § 11; Suet. Calig. 15:honores amplissime gessit,
Cic. Verr. 2, 112:pater cum amplissime ex praetura triumphasset,
with the greatest pomp, id. Mur. 15:placere eum quam amplissime supremo suo die efferri,
should be carried forth with every possible solemnity, id. Phil. 9, 7, 16. V. on this word, Hand, Turs. I. pp. 287-296. -
78 amplus
amplus, a, um, adj. [some regard this as a shortened form of anapleôs, = filled up, full; others, as for ambulus from amb-, rounded out, as superus from super, etc.; v. Doed. Syn. II. p. 113; but perh. it is better to form it from am- and -plus, akin to -pleo, plenus, q. v. Pott], thus pr., full all round; hence, great, large. —In space, of large extent, great, large, wide, ample, spacious (the forms amplus and amplior are very rare in the ante-class. per., and rare in all periods. Amplius is com. in the ante-class., freq. in the class., and very freq. in the post-class. per., the Vulg. rarely using the other forms, but using this 121 times. Amplissimus belongs to prose, and is scarcely used before Cicero, with whom it was a very favorite word. It was also used by Plin. Maj. and Min., but never by Tac., Sall. (in his genuine works), nor the Vulg. Catullus used only the form amplius, and Prop. only amplus, while Tib. and Pers. never used this word in any form. Ampliter is found mostly in Plaut.; and ample and amplissime are used a few times by Cic. and by writers that followed him; syn.: magnus, ingens, latus, late patens, spatiosus, laxus).I.Lit.:B.amplus et spectu protervo ferox,
Pac. Trag. Rel. p. 94 Rib.:qui (Pluto) ter amplum Geryonen compescit unda,
Hor. C. 2, 14, 7:ampla domus dedecori domino fit, si est in ea solitudo,
Cic. Off. 1, 39, 139; so Verg. A. 2, 310:admodum amplum et excelsum signum,
Cic. Verr. 4, 74:collis castris parum amplus,
Sall. J. 98, 3:porticibus in amplis,
Verg. A. 3, 353:per amplum mittimur Elysium,
id. ib. 6, 743:vocemque per ampla volutant Atria,
id. ib. 1, 725:nil vulva pulchrius ampla,
Hor. Ep. 1, 15, 41:amplae aures,
Plin. 11, 52, 114, § 274:milium amplum grano,
id. 18, 7, 10, § 55:cubiculum amplum,
Plin. Ep. 2, 17, 6:baptisterium amplum atque opacum,
id. ib. 5, 6, 25.— Comp.:quanto est res amplior,
Lucr. 2, 1133:Amplior Urgo et Capraria,
Plin. 3, 6, 12, § 81:avis paulo amplior passere,
id. 10, 32, 47, § 89:amplior specie mortali,
Suet. Aug. 94; id. Caes. 76 (for the neutr. amplius, v. infra).— Sup.:amplissima curia... gymnasium amplissimum,
Cic. Verr. 2, 4, 53:urbs amplissima atque ornatissima,
id. Agr. 2, 76:amplissimum peristylum,
id. Dom. 116:(candelabrum) ad amplissimi templi ornatum esse factum,
id. Verr. 4, 65:mons Italiae amplissimus,
Plin. 3, 5, 7, § 48:amplissimum flumen,
Plin. Ep. 8, 8, 3:amplissimus lacus,
id. ib. 10, 41, 2:amplissima insula,
Plin. 6, 20, 23, § 71:amplissimi horti,
Plin. Ep. 8, 18, 11:amplissima arborum,
Plin. 16, 39, 76, § 200:est (topazon) amplissima gemmarum,
id. 37, 8, 32, § 109:amplissimum cubiculum,
Plin. Ep. 5, 6, 23.—Transf., great, abundant, ample, much, long:II.bono atque amplo lucro,
Plaut. Am. prol. 6 and Ep. 2, 2, 117:pabula miseris mortalibus ampla,
Lucr. 5, 944:ampla civitas,
Cic. Verr. 4, 81; 4, 96:civitas ampla atque florens,
Caes. B. G. 4, 3:gens ampla,
Plin. 5, 30, 33, § 125:amplae copiae,
Caes. B. G. 5, 19:ampla manus militum,
Liv. Epit. 1, 4, 9:pecuaria res ampla,
Cic. Quinct. 12:res familiaris ampla,
id. Phil. 13, 8:(res) ampla,
Sall. H. Fragm. 3, 82, 20 Kritz:patrimonium amplum et copiosum,
Cic. Sex. Rosc. 6; id. Dom. 146: id. Phil. 2, 67:amplae divitiae,
Hor. S. 2, 2, 101:esse patri ejus amplas facultates,
Plin. Ep. 1, 14, 9:in amplis opibus heres,
Plin. 9, 36, 59, § 122.— Comp.:amplior numerus,
Cic. Mil. 57; Sall. J. 105, 3; Tac. A. 14, 53:ampliores aquae,
Plin. 5, 9, 10, § 58:amplior exercitus,
Sall. J. 54, 3; Suet. Vesp. 4:commeatus spe amplior,
Sall. J. 75, 8:amplior pecunia, Auct. B. Alex. 56: pecunia amplior,
Plin. Ep. 3, 11, 2:pretia ampliora,
Plin. 10, 29, 43, § 84:omnia longe ampliora invenire quam etc.,
Plin. Ep. 1, 14, 10:ampliores noctes,
Plin. 18, 26, 63, § 232:ut ampliori tempore maneret,
Vulg. Act. 18, 20.— Sup.:peditatus copiae amplissimae e Gallia,
Cic. Font. 8:exercitus amplissimus,
Plin. Ep. 2, 13, 2; 9, 13, 11:amplissima pecunia,
Cic. Rosc. Am. 31:amplissimae fortunae,
id. Verr. 2, 5, 8; id. Quinct. 49; id. Phil. 10, 4:amplissimae patrimonii copiae,
id. Fl. 89:amplissimas summas emptionibus occupare,
Plin. Ep. 8, 2, 3:opes amplissimae,
id. ib. 8, 18, 4:amplissima dies horarum quindecim etc.,
the longest day, Plin. 6, 34, 39, § 218.—Also subst. in comp. neutr. (v. amplius, adv. infra), more:ut quirem exaudire amplius,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:si vis amplius dari, Dabitur,
Plaut. Trin. 2, 1, 18:jam amplius orat,
id. ib. 2, 1, 19:daturus non sum amplius,
Cic. Verr. 2, 2, 29:non complectar in his libris amplius quam quod etc.,
id. de Or. 1, 6, 22:tantum adfero quantum ipse optat, atque etiam amplius,
Plaut. Capt. 4, 1, 10:ni amplius etiam, quod ebibit,
id. Trin. 2, 1, 20: Ph. Etiamne amplius? Th. Nil, Ter. Eun. 1, 2, 63: Tr. Dimidium Volo ut dicas. Gr. Immo hercle etiam amplius, Plaut. Rud. 4, 3, 21: Th. Nempe octoginta debentur huic minae? Tr. Haud nummo amplius, id. Most. 3, 3, 16:etiam amplius illam adparare condecet,
Turp. Com. Rel. p. 100 Rib.:hoc onere suscepto amplexus animo sum aliquanto amplius,
Cic. Verr. 2, 1:si sit opus liquidi non amplius urna,
Hor. S. 1, 1, 54:omnis numerus amplius octingentis milibus explebat,
Vell. 2, 110, 3:Segestanis imponebat aliquanto amplius quam etc.,
Cic. Verr. 4, 76:illa corona contentus Thrasybulus neque amplius requisivit,
Nep. Thras. 4, 3:amplius possidere,
Plin. 18, 4, 3, § 17:Ille imperio ei reddito haud amplius, quam ut duo ex tribus filiis secum militarent, exegit,
Curt. 8, 4, 21:dedit quantum maximum potuit, daturus amplius, si potuisset,
Plin. Ep. 3, 21, 6:cum hoc amplius praestet, quod etc.,
id. ib. 7, 25, 1.—Also with part. gen., more of, a greater quantity or number of:gaudeo tibi liberorum esse amplius,
Plaut. Cist. 5, 4:te amplius bibisse praedicet loti,
Cat. 39, 21:amplius frumenti auferre,
Cic. Verr. 3, 49:expensum est auri viginti paulo amplius,
id. Fl. 6, 8:amplius negotii contrahi,
id. Cat. 4, 9:si amplius obsidum vellet,
Caes. B. G. 6, 9, ubi v. Herz.:quanto ejus amplius processerat temporis,
id. B. C. 3, 25.—Fig.A.Of internal power or force, great, strong, violent, impetuous:B.pro viribus amplis,
Lucr. 5, 1174:amplae vires peditum,
Plin. 6, 20, 23, § 75;ampla nepotum Spes,
Prop. 4, 22, 41:poena sera, sed ampla,
full, strict, id. 4, 5, 32. — Comp.:haec irae factae essent multo ampliores,
Ter. Hec. 3, 1, 9:si forte morbus amplior factus siet, i. e. gravior,
id. ib. 3, 1, 50:amplior metus,
Cic. Clu. 128:amplior potentia feris,
Plin. 28, 10, 42, § 153:ampliorem dicendi facultatem consequi,
Quint. 2, 3, 4:amplior eoque acrior impetus,
Flor. 4, 2, 66:spes amplior,
Sall. J. 105, 4:amplius accipietis judicium,
severer, Vulg. Matt. 23, 14:amplior auctoritas,
Plin. 37, 3, 12, § 47:amplior virtus,
higher merit, Quint. 8, 3, 83:idem aut amplior cultus (dei),
Plin. 28, 2, 4, § 18:amplior est quaestio,
Quint. 3, 5, 8:ampliora verba,
of larger meaning, id. 8, 4, 2: scientia intellegentiaque ac sapientia ampliores inventae sunt in te, Vulg. Dan. 5, 14:quo legatis animus amplior esset,
Sall. C. 40, 6; 59, 1:spiritus amplior,
Vulg. Dan. 5, 12; 6, 3.— Sup.:(honos) pro amplissimis meritis redditur,
Cic. Phil. 5, 41:cujus sideris (Caniculae) effectus amplissimi in terra sentiuntur,
very violent, Plin. 2, 40, 40, § 107:amplissima spes,
Suet. Caes. 7:his finis cognitionis amplissimae,
most important trial, Plin. Ep. 2, 11, 23.—Of external splendor, great, handsome, magnificent, splendid, glorious:C.illis ampla satis forma, pudicitia,
great enough, Prop. 1, 2, 24:haec ampla sunt, haec divina,
Cic. Sest. 102; id. Arch. 23:res gestae satis amplae,
Sall. C. 8, 2:cur parum amplis adfecerit praemiis,
Cic. Mil. 57:ampla quidem, sed pro ingentibus meritis praemia acceperunt,
Tac. A. 14, 53:amplum in modum praemia ostentare,
Aur. Vict. Caes. 26, 6:amplis honoribus usi,
Sall. J. 25, 4:amplis honoribus auctos,
Hor. S. 1, 6, 11.—Sometimes in mal. part. or ironically:amplam occasionem calumniae nactus,
a fine opportunity, Cic. Verr. 2, 61:spolia ampla refertis Tuque puerque tuus,
glorious spoils, Verg. A. 4, 93.— Comp.:ne ullum munus aedilitatis amplius aut gratius populo esse possit,
Cic. Verr. 2, 1, 5; id. Mur. 37:praemiis ad perdiscendum amplioribus commoveri,
id. de Or. 1, 4, 13:alicui ampliorem laudem tribuere,
id. Sest. 27:in aliqua re esse laudem ampliorem,
id. Marcell. 4:corporis membris plus dedit, id amplius atque augustius ratus (Zeuxis),
Quint. 12, 10, 5:ut Augustus vocaretur ampliore cognomine,
Suet. Aug. 7.— Subst.:in potestatibus eo modo agitabat, ut ampliore, quam gerebat, dignus haberetur,
of something greater, Sall. J. 63, 5.— Sup.:ut consules monumentum quam amplissimum faciundum curent,
Cic. Phil. 14, 38; 14, 31; id. Verr. 4, 82:hoc munus aedilitatis amplissimum,
id. ib. 1, 12, 36; Aur. Vict. Vir. Ill. 1, 74:alicui amplissimas potestates dare,
Cic. Agr. 2, 31:insignibus amplissimis ornatus,
id. ib. 2, 101:dona amplissima conferre,
Plin. 18, 3, 3, § 9:praemia legatis dedistis amplissima,
Cic. Cat. 4, 5; id. Phil. 2, 32:spe amplissimorum praemiorum adduci,
id. Mil. 5; id. de Or. 1, 5, 16:velut praemium quoddam amplissimum longi laboris,
Quint. 10, 7, 1:munera amplissima mittere,
Caes. B. G. 1, 43:vestris beneficiis amplissimis adfectus,
Cic. Imp. Pomp. 51; id. Dom. 98:laudi amplissimae lauream concedere,
id. Pis. 74:laudibus amplissimis adficere,
id. Phil. 7, 11:amplissimam gloriam consequi,
id. Prov. Cons. 39:ut eum amplissimo regis honore et nomine adfeceris,
id. Deiot. 14:amplissimis aliquem efferre honoribus,
Aur. Vict. Epit. 17, 3:amplissimis uti honoribus,
Cic. Fl. 45:amplissimos honores adipisci,
id. Verr. 5, 181:honores adsequi amplissimos,
id. Mil. 81:aliquem ad honores amplissimos perducere,
id. Am. 20, 73:meus labor fructum est amplissimum consecutus,
id. Imp. Pomp 2:mihi gratiae verbis amplissimis aguntur,
in the handsomest termis, id. Cat. 3, 14; id. Phil. 2, 13; id. Quir. 15:ei amplissimis verbis gratias egimus,
id. Phil. 1, 3:provincia Gallia merito ornatur verbis amplissimis ab senatu,
id. ib. 4, 9:amplissimis verbis conlaudatus,
Suet. Caes. 16:amplissimo populi senatusque judicio exercitus habuistis,
Cic. Agr. 1, 12; id. Fl. 5; id. Dom. 86; id. Planc. 93:de meo consulatu amplissima atque ornatissima decreta fecerunt,
id. Dom. 74:quam universi populi, illius gentis, amplissimum testimonium (said of Cic.),
Plin. 7, 30, 31, § 116.—In respect of the opinion of others, esteemed, renowned, etc.:D.quicquid est, quamvis amplum sit, id est parum tum cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:quid hunc hominem magnum aut amplum de re publica cogitare (putare possumus), qui etc.,
great or noble, id. Imp. Pomp. 37:omnia, quae vobis cara atque ampla sunt,
id. Agr. 2, 9; id. Arch. 23:convenerunt corrogati et quidem ampli quidam homines,
id. Phil. 3, 20:hoc studium parvi properemus et ampli,
small and great, Hor. Ep. 1, 3, 28:amplis doctoribus instructus,
Tac. A. 14, 52:sin autem sunt amplae et honestae familiae plebeiae,
Cic. Mur. 7, 15.— Comp.:cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:ampliores ordines,
Caes. B. C. 1, 77, where Dinter reads priores: quo (ingenio) neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est, [p. 112] Sall. J. 2, 4:nihil amplius potes (tribuere) amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:quid amplius facitis?
Vulg. Matt. 5, 47.— Sup.:ex amplissimo genere nubere,
Cic. Cael. 34:amplissimo genere natus,
Caes. B. G. 4, 12:genere copiisque amplissimus, id. ib 6, 15: quam (familiam) vidit amplissimam,
Cic. Phil. 13, 12:amplissimos patruos habere,
id. Sex. Rosc. 147:amplissima civitas,
id. Verr. 5, 122:apud illos Fabiorum nomen est amplissimum,
id. Font. 36; id. Caecin. 104; id. Verr. 3, 96; id. Deiot. 14:mihi hic locus ad agendum amplissimus est visus,
id. Imp. Pomp. 1:non adgrediar ad illa maxima atque amplissima prius quam etc.,
id. Sest. 5:licet tribuas ei quantum amplissimum potes, nihil tamen amplius potes amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:amplissimis operibus increscere,
id. ib. 8, 4, 3:honores in amplissimo consilio collocare,
Cic. Sen. 2:amplissimi orbis terrae consilii principes,
id. Phil. 3, 34: honoris amplissimi puto esse accusare improbos, I esteem it to be the greatest honor, etc., id. Div. in Caecil. 70:promotus ad amplissimas procurationes,
Plin. Ep. 7, 31, 3:praeter honores amplissimos cognomenque etc.,
Plin. 7, 44, 45, § 142:spes amplissimae dignitatis,
Cic. Agr. 2, 49; id. Sen. 19, 68; Suet. Vit. 2.—Hence, amplissimus (almost always thus in sup.) as a title for persons holding great and honored offices, as consul, senator, etc., or as an honorable epithet of the office itself or the body of officers, distinguished, very distinguished, honorable, right honorable, most honorable, etc.:E.is mihi videtur amplissimus, qui sua virtute in altiorem locum pervenit,
Cic. Sex. Rosc. 83:homo et suis et populi Romani ornamentis amplissimus,
id. Mur. 8:P. Africanus rebus gestis amplissimus,
id. Caecin. 69:ut homines amplissimi testimonium de sua re non dicerent,
id. Sex. Rosc. 102; id. Clu. 197:Q. Catuli atque ceterorum amplissimorum hominum auctoritas,
id. Imp. Pomp. 63:vir amplissimus ejus civitatis,
id. Verr. 4, 17; id. Fl. 32:exercitum Cn. Domitii, amplissimi viri, sustentavit,
id. Deiot. 5, 14:cum habeas amplissimi viri religionem (of L. Lucullus),
id. Arch. 4, 8; id. Lig. 22:in quo consilio amplissimi viri judicarent,
id. Mil. 5; id. Balb. 1; id. Dom. 2:comitatus virorum amplissimorum,
id. Sull. 9:viros primarios atque amplissimos civitatis in consilium advocare,
id. Verr. 3, 18:ordinis amplissimi esse,
Aur. Vict. Caes. 13, 1; 37, 6:cives amplissimos legare,
Cic. Balb. 42:hoc amplissimum nomen, i. e. senatorium,
id. Verr. 3, 96:amplissimus honos, i. e. consulatus,
id. Rep. 1, 6; so,amplissimo praeditus magistratu,
Suet. Aug. 26:amplissimus ordo, i. e. senatorius,
Plin. Ep. 10, 3; Suet. Calig. 49:amplissimi ordines, i. e. senatus et equites,
id. Vesp. 9:amplissimum collegium decemvirale,
Cic. Verr. 2, 4, 49:an vero vir amplissimus, P. Scipio, pontifex maximus, etc.,
id. Cat. 1, 3:amplissimum sacerdotium,
id. Verr. 2, 126; id. Phil. 13, 8:sacerdotium amplissimum,
id. Verr. 2, 127.—As rhet. epithet:I.amplus orator,
one that speaks richly and with dignity, Cic. Or. 9; id. Brut. 68:herous (pes), qui est idem dactylus Aristoteli amplior, iambus humanior videatur,
grander, more stately, Quint. 9, 4, 88:amplius compositionis genus,
more copious style, id. 9, 4, 129.— Adv. (on the extent of the use of the different forms of the adverb, v. supra init.), largely, abundantly, copiously.Lit.a.Form amplĭter:b.benigne ei largi atque ampliter,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:aptate munde atque ampliter convivium,
Pomp. Com. Rel. p. 234 Rib.:extructam ampliter mensam,
Lucil. 13, 7 Mull.:opsonato ampliter,
Plaut. Cas. 2, 8, 65:adpositum est ampliter,
id. Mil. 3, 1, 163:acceptus hilare atque ampliter,
id. Merc. prol. 98:modeste melius facere sumptum quam ampliter,
id. Stich. 5, 4, 10:parum (digitulos) immersisti ampliter,
not deep enough, id. Bacch. 4, 4, 26.—Form amplē:II.exornat ample magnificeque triclinium,
Cic. Verr. 4, 62: qui ample valetudinarios nutriunt, in great numbers (v. the context), Cels. praef. med. —Trop., fully, handsomely.a.Form amplĭter:b.ampliter dicere,
fully, particularly, Gell. 10, 3, 4:laudare ampliter,
id. 2, 6, 11.—Form amplē: duo genera sunt: unum attenuate presseque, alterum sublate ampleque dicentium, with great fulness, richly (v. amplus, II. E.), Cic. Brut. 55, 201; so,a.elate ampleque loqui,
id. Tusc. 5, 9, 24:satis ample sonabant in Pompeiani nominis locum Cato et Scipio,
full grandly filled the place of, Flor. 4, 2, 65.— Comp.: amplĭus, more, longer, further, besides (syn.: ultra, praeterea); of time, number, and action (while plus denotes more in quantity, measure, etc.; magis, more, in the comparison of quality, and sometimes of action; and potius, rather, the choice between different objects or acts), constr. absol., with comp. abl., and, in the case of numerals, like minus, plus, propius, q. v., without quam with the nom., acc., or gen., or rarely with the abl. comp., or with quam, but chiefly in the post-Aug. per.; cf. Zumpt, § 485; Madv. § 305; Roby, § 1273; Herz. ad Caes. B. G. 4, 12; and Draeger, Hist. Synt. I. p. 521 sq.In gen.:b.deliberatum est non tacere [me] amplius,
Afran. Com. Rel. p. 199 Rib.:otium ubi erit, de istis rebus tum amplius tecum loquar,
Plaut. Truc. 4, 4, 18:cui amplius male faxim,
id. Aul. 3, 2, 6: De. Etiam? Li. Amplius, id. As. 1, 1, 29: Ar. Vale. Ph. Aliquanto amplius valerem, si hic maneres, id. ib. 3, 3, 2:etiam faxo amabit (eam) amplius,
id. Men. 5, 2, 40:multo tanto illum accusabo, quam te accusavi, amplius,
id. ib. 5, 2, 49:quo populum servare potissit amplius,
Lucil. 1, 15 Mull.:At ego amplius dico,
Cic. Verr. 2, 26:amplius posse,
Sall. J. 69, 2:armis amplius valere,
id. ib. 111, 1:si lamentetur miser amplius aequo,
Lucr. 3, 953:tribus vobis opsonatumst an opsono amplius Tibi et parasito et mulieri?
besides, Plaut. Men. 2, 2, 45:Quam vellem invitatum, ut nobiscum esset amplius,
Ter. Heaut. 1, 2, 11:in illo exercitu cuncta (probra) fuere et alia amplius,
Sall. J. 44, 5:felices ter et amplius,
Hor. C. 1, 13, 17:binas aut amplius domos continuare,
Sall. C. 20, 11:ter nec amplius,
Suet. Caes. 25:cum non solum de his scripserit, sed amplius praecepta (reliquerit),
Quint. 12, 11, 24:multa promi amplius possunt,
Plin. 2, 17, 15, § 77:si studere amplius possum,
Quint. 6, prooem. 4:auram communem amplius haurire potui?
id. 6, prooem. 12:sagum, quod amplius est,
Vulg. Exod. 26, 12.—And so very often with the pron. quid, etc.; with the negatives nihil, non, neque, nec, ne; and sometimes with nemo and haud.(α).With quid, etc.:(β).Quid faciam amplius?
Ter. Ad. 4, 7, 14, and Cic. Har. Resp. 42:quid dicam amplius?
Quint. 8, 4, 7:quid a me amplius dicendum putatis?
Cic. Verr. 3, 60:quid quaeris amplius?
id. Sex. Rosc. 145; id. Dom. 41; id. Verr. 2, 191:quid vultis amplius?
id. Mil. 35:quid amplius vis?
Hor. Epod. 17, 30:quid exspectatis amplius?
Cic. Verr. 2, 174:quid amplius exspectabo,
Vulg. 4 Reg. 6, 33:quid loquar amplius de hoc homine?
Cic. Caecin. 25:quid amplius laboremus?
Quint. 8, prooem. 31:quid habet amplius homo?
Vulg. Eccl. 1, 3; 6, 8:quid ego aliud exoptem amplius, nisi etc.,
Plaut. As. 3, 3, 134:quid amplius debeam optare?
Quint. 4, 1, 51: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, Plaut. Merc. 2, 2, 11; Ter. And. 2, 1, 25: De. An quid est etiam amplius? He. Vero amplius, id. Ad. 3, 4, 22:quid est quod tibi mea ars efficere hoc possit amplius?
more than this, id. And. 1, 1, 4:Etenim quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si etc.,
Cic. Cat. 1, 3, 6; id. Sull. 90:si quid amplius scit,
Plaut. Rud. 2, 2, 23:si quid ego addidero amplius,
id. Trin. 4, 2, 13:si amplius aliquid gloriatus fuero,
Vulg. 2 Cor. 10, 8.—And often hoc amplius, where hoc is commonly an abl., but sometimes may be regarded as a nom. or an acc.:hoc amplius si quid poteris,
any thing beyond this, Cic. de Or. 1, 10, 44: et hoc amplius (additur), quod etc., and this further, that etc., id. Sull. 44; so Quint. 5, 13, 36:de paedagogis hoc amplius, ut aut sint etc.,
id. 1, 1, 8:Mario urbe Italiaque interdicendum, Marciano hoc amplius, Africa,
Plin. Ep. 2, 11, 19; Quint. 1, 5, 50; 1, 5, 55; sometimes in plur., his amplius:his amplius apud eundem (est) etc.,
Quint. 9, 3, 15;so rarely eo amplius: inferiasque his annua religione, publice instituit, et eo amplius matri Circenses,
Suet. Calig. 15:quaeris quid potuerit amplius adsequi,
Cic. Planc. 60: prius quam (hic) turbarum quid faciat amplius, Plaut. Men. 5, 2, 93:quare jam te cur amplius excrucies?
Cat. 76, 10.—With nihil, etc.:(γ).habet nihil amplius quam lutum,
Lucil. 9, 46 Mull.:nihil habui amplius, quod praeciperem,
Quint. 7, 1, 64:nihil enim dixit amplius,
Cic. Deiot. 21:Nihil dico amplius: causa dicta est,
I say no more; I have done with my case, id. ib. 8:nihil amplius dico, nisi me etc.,
id. Planc. 96:nihil amplius dicam quam victoriam etc.,
id. Marcell. 17.—Hence, nihil dico or dicam amplius, when one fears to wound by declaring his opinion, etc., I say no more, have nothing further to say or add:vetus est, Nihili cocio est. Scis cujus? non dico amplius,
Plaut. As. 1, 3, 51:si, quod equitis Romani filius est, inferior esse debuit: omnes tecum equitum Romanorum filii petiverunt. Nihil dico amplius,
Cic. Planc. 7 (tacite significat eos dignitate inferiores esse Plancio, Manut. ad h.l.):Alterius vero partis nihil amplius dicam quam id, quod etc.,
id. Marcell. 6, 17:amplius nihil respondit,
Vulg. Marc. 15, 5:nihil amplius addens,
ib. Deut. 5, 22:nihil noverunt amplius,
ib. Eccl. 9, 5:nihil amplius optet,
Hor. Ep. 1, 2, 46:nihil amplius potes,
Plin. Ep. 2, 13, 10:amplius quod desideres, nihil erit,
this will leave nothing to be desired, Cic. Tusc. 1, 11, 24:nil amplius oro, nisi ut etc.,
Hor. S. 2, 6, 4:ipse Augustus nihil amplius quam equestri familia ortum se scribit,
Suet. Aug. 2:si non amplius, ad lustrum hoc protolleret unum,
Lucil. 1, 33 Mull.:non luctabor tecum, Crasse, amplius,
Cic. de Or. 1, 17, 74; id. Tusc. 5, 34, 98:verbum non amplius addam,
Hor. S. 1, 1, 121:non amplius me objurgabis,
Quint. 5, 10, 47:non amplius posse,
Sall. Fragm. Hist. 3, 82, 19 Kritz:non habent amplius quid faciant,
Vulg. Luc. 12, 4: non videbitis amplius faciem meam. ib. Gen. 44, 23; ib. Heb. 10, 17:amplius illa jam non inveniet,
ib. Apoc. 18, 14:studium, quo non aliud ad dignitatem amplius excogitari potest,
Tac. Or. 5:extra me non est alia amplius,
Vulg. Soph. 2, 15:neque hoc amplius quam quod vides nobis quicquamst,
Plaut. Rud. 1, 5, 21:neque va dari amplius neque etc.,
Cic. Quinct. 23:nec jam amplius ullae Adparent terrae,
Verg. A. 3, 192; 3, 260; 5, 8; 9, 426; 9, 519; 11, 807; 12, 680; id. G. 4, 503:nec irascar amplius,
Vulg. Ezech. 16, 42; ib. Apoc. 7, 16:ne amplius dona petas,
Cat. 68, 14:urere ne possit calor amplius aridus artus,
Lucr. 4, 874;ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43:ut ne quem amplius posthac discipulum reciperet,
Suet. Gram. 17:ne amplius morando Scaurum incenderet,
Sall. J. 25, 10; id. Fragm. Hist. 1, 2, 10 Kritz;3, 82, 17: ne amplius divulgetur,
Vulg. Act. 4, 17:ut nequaquam amplius per eamdem viam revertamini,
ib. Deut. 17, 16:nolite amplius accipere pecuniam,
ib. 4 Reg. 12, 7.—With nemo:c.cur non restipulatur neminem amplius petiturum?
Cic. Q. Rosc. 12, 36:cum amplius nemo occurreret,
nobody further, no one more, Curt. 8, 10, 2; so,neminem amplius viderunt,
Vulg. Marc. 9, 7:nemo emet amplius,
no one will buy any longer, any more, ib. Apoc. 18, 11 (for cases of haud with amplius, v. c. a and g).—With numerals and numeral forms.(α).Without quam:(β).amplius horam suffixum in cruce me memini esse,
Cat. 69, 3:horam amplius jam in demoliendo signo homines moliebantur,
Cic. Verr. 4, 95:amplius annos triginta tribunus fuerat,
Sall. C. 59, 6:me non amplius novem annos nato,
Nep. Hann. 2, 3:per annos amplius quadraginta,
Suet. Aug. 72; 32:quid si tandem amplius triennium est?
Cic. Q. Rosc. 8:Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo,
Verg. A. 1, 683:inveniebat Sabim flumen non amplius milia passuum decem abesse,
Caes. B. G. 2, 16; 4, 12:reliquum spatium, quod est non amplius pedum sexcentorum, mons continet,
id. ib. 1, 28;2, 29: amplius sestertium ducentiens acceptum hereditatibus rettuli,
Cic. Phil. 2, 40; id. Fl. 68; so Plin. Ep. 10, 39, 1:huic paulo amplius tertiam partem denegem?
id. ib. 5, 7, 3:cum eum amplius centum cives Romani cognoscerent,
Cic. Verr. 1, 14; 5, 155:victi amplius ducenti ceciderunt,
Liv. 21, 29, 3: non amplius quattuordecim cohortes, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C:ex omni multitudine non amplius quadraginta locum cepere,
Sall. J. 58, 3: torrentes amplius centum, [p. 113] Plin. 5, 28, 29, § 103; 9, 5, 4, § 10.—And very rarely placed after the numeral:qui septingentos jam annos amplius numquam mutatis legibus vivunt,
Cic. Fl. 63:pugnatum duas amplius horas,
Liv. 25, 19, 15 Weissenb.:duo haud amplius milia peditum effugerunt,
id. 28, 2:decem amplius versus perdidimus,
Plin. Ep. 3, 5, 12:tris pateat caeli spatium non amplius ulnas,
Verg. E. 3, 105.—With the comp. abl. (rare but class.):(γ).cum jam amplius horis sex continenter pugnaretur,
Caes. B. G. 3, 5; 4, 37:pugnatum amplius duabus horis est,
Liv. 27, 12:neque triennio amplius supervixit,
Suet. Caes. 89:uti non amplius quinis aut senis milibus passuum interesset,
Caes. B. G. 1, 15; 1, 23; 2, 7;6, 29: non amplius patet milibus quinque et triginta,
Sall. Fragm. Hist. 4, 1, 34 Kritz:est ab capite paulo amplius mille passibus locus,
Plin. Ep. 10, 90, 1:ab Capsa non amplius duum milium intervallo,
Sall. J. 91, 3:(Catilina) cum initio non amplius duobus milibus (militum) habuisset,
id. C. 56, 2; so,denas alii, alii plures (uxores) habent, set reges eo amplius,
id. J. 80, 7.—And prob. the following ambiguous cases: cum mille non amplius equitibus,
Sall. J. 105, 3:oppidum non amplius mille passuum abesse,
id. ib. 68, 3.—With quam (postAug. and eccl.):d. (α).non amplius, cum plurimum, quam septem horas dormiebat,
Suet. Aug. 78:nec amplius quam septem et viginti dies Brundisii commoratus,
id. ib. 17:Toto triennio semel omnino eam nec amplius quam uno die paucissimis vidit horis,
id. Tib. 51:demoratus dies non amplius quam octo aut decem,
Vulg. Act. 25, 6:ut non amplius apud te quam quarta (pars) remaneret,
Plin. Ep. 5, 19:ut vexillum veteranorum, non amplius quam quingenti numero, copias fuderint,
Tac. A. 3, 21:haud amplius quam ducentos misit,
id. ib. 14, 32:insidiantur ei ex iis viri amplius quam quadraginta,
Vulg. Act. 23, 21.—Amplius, t. t. of judges when they deferred an important case for future examination:(β).Amplius adeo prolixum temporis spatium significat, ut judices quotienscunque significarent, adhuc se audire velle, amplius dicebant. Itaque negotium differebant, unde hodieque ampliari judicium differri dicitur,
Charis. 176 P.; so Don. ad Ter. Eun. 2, 3, 39; cf.also amplio and ampliatio: cum consules re audita amplius de consilii sententia pronuntiavissent,
Cic. Brut. 22, 86:antea vel judicari primo poterat vel amplius pronuntiari,
id. Verr. 2, 1, 26:ut de Philodamo amplius pronuntiaretur,
id. ib. 2, 1, 29.—And metaph.: ego amplius deliberandum censeo,
Ter. Phorm. 2, 4, 17.—Amplius non petere, judicial t. phr., to bring no further action, to make no further claim:(γ).quid ita satis non dedit, AMPLIVS [A SE] NEMINEM PETITVRVM?
Cic. Rosc. Com. 12, 35:Tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero amplius eo nomine neminem, cujus petitio sit, petiturum,
id. Brut. 5, 18:sunt duo, quae te rogo: primum, ut si quid satis dandum erit, AMPLIVS EO NOMINE NON PETI, cures etc.,
id. Fam. 13, 28 A:quod ille recusarit satis dare amplius abs te non peti,
id. Att. 1, 8, 1.—Hoc amplius, beside the general use given above (II. Comp. b. a), as t. phr. of senators when they approved a measure, but amended it by addition:(δ).Servilio adsentior et HOC AMPLIVS CENSEO, magnum Pompeium fecisse etc.,
Cic. Phil. 12, 21, 50:cui cum essem adsensus, decrevi HOC AMPLIVS, ut etc.,
id. ad Brut. 1, 5, 1;so Seneca: fortasse et post omnes citatus nihil improbabo ex iis, quae priores decreverint, et dicam HOC AMPLIVS CENSEO, Vit. Beat. 3, 2: Quaedam ex istis sunt, quibus adsentire possumus, sed HOC AMPLIVS CENSEO,
id. Q. N. 3, 15, 1.—To this may be added the elliptical phrases, nihil amplius and si nihil amplius:► The form amplius has the ambiguity of the Engl.nihil amplius, denoting that there is nothing further than has been declared: sese ipsum abs te repetit. Nihil amplius,
Cic. Verr. 5, 49, 128;(res publica) ulta suas injurias est per vos interitu tyranni. Nihil amplius,
id. Fam. 12, 1, 2; and, si nihil amplius, marking a limit, if nothing more, at least:excedam tectis? An, si nihil amplius, obstem?
Ov. M. 9, 148.word more, which is sometimes an adj., sometimes a subst., and sometimes an adv., and some of the above examples would admit of different classifications; as, non amplius dicere, not to speak further (adv.) or not to say more (subst.), Plaut. As. 1, 3, 51; but some of them would admit of only one explanation;I.as, ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43. Sup.: amplissimē.Lit., very largely, most abundantly:II.ut quibus militibus amplissime (agri) dati adsignati essent,
in the largest shares, Cic. Phil. 5, 53:duumviri (deos) tribus quam amplissume tum apparari poterat stratis lectis placavere,
Liv. 5, 13, 6 Weissenb.—Fig., most generously, most handsomely:qui amplissime de salute mea decreverint,
Cic. Dom. 44:amplissime laudare,
in the handsomest style, Plin. 18, 3, 3, § 11; Suet. Calig. 15:honores amplissime gessit,
Cic. Verr. 2, 112:pater cum amplissime ex praetura triumphasset,
with the greatest pomp, id. Mur. 15:placere eum quam amplissime supremo suo die efferri,
should be carried forth with every possible solemnity, id. Phil. 9, 7, 16. V. on this word, Hand, Turs. I. pp. 287-296. -
79 in
1.in (old forms endŏ and indŭ, freq. in ante-class. poets; cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 et saep.), prep. with abl. and acc. [kindr. with Sanscr. an; Greek en, en-tha, en-then, eis, i. e. en-s, ana; Goth. ana; Germ. in], denotes either rest or motion within or into a place or thing; opp. to ex; in, within, on, upon, among, at; into, to, towards.I.With abl.A.In space.1.Lit., in (with abl. of the place or thing in which):2.aliorum fructus in terra est, aliorum et extra,
Plin. 19, 4, 22, § 61:alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum,
Cic. Tusc. 1, 9, 19:eo in rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,
id. Brut. 43, 161:qui sunt cives in eadem re publica,
id. Rep. 1, 32 fin.:facillimam in ea re publica esse concordiam, in qua idem conducat omnibus,
id. ib.:T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gererentur, conspicatus,
Caes. B. G. 2, 26, 4:quod si in scaena, id est in contione verum valet, etc.,
Cic. Lael. 26, 97:in foro palam Syracusis,
id. Verr. 2, 2, 33, § 81:plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt,
Caes. B. C. 2, 35:tulit de caede, quae in Appia via facta esset,
Cic. Mil. 6, 15:in via fornicata,
Liv. 22, 36:vigebat in illa domo mos patrius et disciplina,
Cic. de Sen. 11, 37:in domo furtum factum ab eo qui domi fuit,
Quint. 5, 10, 16:nupta in domo,
Liv. 6, 34, 9:copias in castris continent,
in, within, Caes. B. C. 1, 66:cum in angusto quodam pulpito stans diceret,
Quint. 11, 3, 130:se ac suos in vehiculo conspici,
Liv. 5, 40, 10:malo in illa tua sedecula sedere, quam in istorum sella curuli,
Cic. Att. 4, 10:sedere in solio,
id. Fin. 2, 21, 66:Albae constiterant, in urbe opportuna,
id. Phil. 4, 2, 6. —Sometimes, also, with names of places: omnes se ultro sectari in Epheso memorat mulieres,
Plaut. Mil. 3, 1, 182:heri aliquot adolescentuli coiimus in Piraeo,
Ter. Eun. 3, 4, 1:navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii,
Cic. Att. 8, 3, 6:complures (naves) in Hispali faciendas curavit,
Caes. B. C. 2, 18:caesos in Marathone ac Salamine,
Quint. 12, 10, 24:in Berenice urbe Troglodytarum,
Plin. 2, 73, 75, § 183.—In indicating a multitude or number, of, in, or among which a person or thing is, in, among (= gen. part.):3.in his poeta hic nomen profitetur suum,
Ter. Eun. prol. 3:Thales, qui sapientissimus in septem fuit,
Cic. Leg. 2, 11, 26:peto ut eum complectare, diligas, in tuis habeas,
id. Fam. 13, 78, 2; cf.:in perditis et desperatis,
id. ib. 13, 56, 1:omnia quae secundum naturam fiunt, sunt habenda in bonis,
id. de Sen. 19, 71:dolor in maximis malis ducitur,
id. Leg. 1, 11, 31:justissimus unus in Teucris,
Verg. A. 2, 426:cecidere in pugna ad duo milia... in his quatuor Romani centuriones,
Liv. 27, 12, 16:in diis et feminae sunt,
Lact. 1, 16, 17.—Of analogous relations of place or position:B.sedere in equo,
on horseback, id. Verr. 2, 5, 10:quid legati in equis,
id. Pis. 25, 60:sedere in leone,
Plin. 35, 10, 36, § 109:in eo flumine pons erat,
on, over, Caes. B. G. 2, 5:in herboso Apidano,
on the banks of, Prop. 1, 3, 6:in digitis,
on tiptoe, Val. Fl. 4, 267:castra in limite locat,
on the rampart, Tac. A. 1, 50:ipse coronam habebat unam in capite, alteram in collo,
on, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 27:oleae in arbore,
Cels. 2, 24:Caesaris in barbaris erat nomen obscurius,
among, Caes. B. C. 1, 61:in ceteris nationibus, Cels. praef. 1: qui in Brutiis praeerat,
Liv. 25, 16, 7:in juvenibus,
Quint. 11, 1, 32:nutus in mutis pro sermone est,
id. 11, 3, 66.—Of dress, like cum, q. v.:in veste candida,
Liv. 45, 20, 5; 34, 7, 3:in calceis,
id. 24, 38, 2:in insignibus,
id. 5, 41, 2:in tunicis albis,
Plin. Ep. 7, 27, 13:in Persico et vulgari habitu,
Curt. 3, 3, 4:in lugubri veste,
id. 10, 5, 17:in Tyriis,
Ov. A. A. 2, 297:in Cois,
id. ib. v. 298; cf.:homines in catenis Romam mittere,
Liv. 29, 21, 12; 32, 1, 8: quis multa te in rosa urget, etc., Hor C. 1, 5, 1; so, in viola aut in rosa, Cic. Tusc. [p. 912] 5, 26, 73.—So of arms:duas legiones in armis,
Caes. B. G. 7, 11, 6; cf. Verg. A. 3, 395:in armis hostis,
under arms, Ov. M. 12,65:quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt (= coram),
Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81; so,in oculis provinciae,
id. Q. Fr. 1, 1, 2:in oculis omnium,
id. ib. 1, 3, 7:divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt,
Sall. C. 20, 14; Curt. 4, 13, 1; Liv. 22, 12, 6:Julianus in ore ejus (Vitellii) jugulatur,
Tac. H. 3, 77; Sen. Ben. 7, 19, 7.—Of a passage in any writing (but when the author is named, by meton., for his works, apud is used, Krebs, Antibarb. p. 561):in populorum institutis aut legibus,
Cic. Leg. 1, 15, 42:in illis libris qui sunt de natura deorum,
id. Fat. 1, 1:in Timaeo dicit,
id. N. D. 1, 12, 30:epistula, in qua omnia perscripta erant,
Nep. Pelop. 3, 2:perscribit in litteris, hostes ab se discessisse,
Caes. B. G. 5, 49; but in is also used with an author's name when, not a place in his book, but a feature of his style, etc., is referred to:in Thucydide orbem modo orationis desidero,
Cic. Or. 71, 234:in Herodoto omnia leniter fluunt,
Quint. 9, 4, 18.—Of books:libri oratorii diu in manibus fuerunt,
Cic. Att. 4, 13, 2; id. Lael. 25, 96; but more freq. trop.: in manibus habere, tenere, etc., to be engaged, occupied with, to have under control or within reach:philosophi quamcunque rem habent in manibus,
id. Tusc. 5, 7, 18:quam spem nunc habeat in manibus, exponam,
id. Verr. 1, 6, 16:rem habere in manibus,
id. Att. 6, 3, 1; cf.:neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret,
in my power, Sall. J. 14, 4:postquam nihil esse in manu sua respondebatur,
Liv. 32, 24, 2:quod ipsorum in manu sit,... bellum an pacem malint,
Tac. A. 2, 46; but, cum tantum belli in manibus esset, was in hand, busied (cf.:inter manus),
Liv. 4, 57, 1; so,quorum epistulas in manu teneo,
Cic. Phil. 12, 4, 9; cf. id. Att. 2, 2, 2:in manu poculum tenens,
id. Tusc. 1, 29, 71:coronati et lauream in manu tenentes,
Liv. 40, 37, 3; Suet. Claud. 15 fin. —Of that which is thought of as existing in the mind, memory, character, etc.:in animo esse,
Cic. Fam. 14, 11:in animo habere,
id. Rosc. Am. 18, 52:lex est ratio insita in natura,
id. Leg. 1, 6, 18:in memoria sedere,
id. de Or. 2, 28, 122; cf.:tacito mutos volvunt in pectore questus,
Luc. 1, 247:quanta auctoritas fuit in C. Metello!
Cic. de Sen. 17, 61. —So freq. of a person's qualities of mind or character:erat in eo summa eloquentia, summa fides,
Cic. Mur. 28, 58; cf.:in omni animante est summum aliquid atque optimum, ut in equis,
id. Fin. 4, 41, 37:si quid artis in medicis est,
Curt. 3, 5, 13; cf.:nibil esse in morte timendum,
Lucr. 3, 866.— Esp., in eo loco, in that state or condition:in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc.,
Liv. 7, 35, 7: si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cat. ap. Quint. 9, 2, 21; so,quo in loco, etc.: cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco res essent, cognovissent,
Caes. B. G. 2, 26:videtis, quo in loco res haec siet, Ter Phorm. 2, 4, 6: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit,
Liv. 37, 14, 5.—Hence, without loco, in eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.:non in eo esse Carthaginiensium res, ut Galliam armis obtineant,
Liv. 30, 19, 3:cum res non in eo esset, ut Cyprum tentaret,
id. 33, 41, 9; 8, 27, 3; 2, 17, 5; Nep. Mil. 7, 3; id. Paus. 5, 1 (cf. I. C. 1. infra).—In time, indicating its duration, in, during, in the course of:b.feci ego istaec itidem in adulescentia,
in my youth, when I was young, Plaut. Bacch. 3, 3, 6:in tempore hoc,
Ter. And. 4, 5, 24:in hoc tempore,
Tac. A. 13, 47:in tali tempore,
Sall. C. 48, 5; Liv. 22, 35; 24, 28 al.:in diebus paucis,
Ter. And. 1, 1, 77:in brevi spatio,
id. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Vesp. 4:in qua aetate,
Cic. Brut. 43 fin.:in ea aetate,
Liv. 1, 57:in omni aetate,
Cic. de Sen. 3, 9:in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum subegisset,
Suet. Caes. 7:qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pulchrius,
in the course of, during the year, Cic. Off. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno):nihil in vita se simile fecisse,
id. Verr. 2, 3, 91: nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius. id. Clu. 6, 18:in tota vita inconstans,
id. Tusc. 4, 13, 29.—In tempore, at the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore; v. tempus): eccum ipsum video in tempore huc se recipere, Ter. Phorm. 2, 4, 24:c.ni pedites equitesque in tempore subvenissent,
Liv. 33, 5:spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit,
id. 2, 47:rebellaturi,
Tac. A. 12, 50:atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obviam,
Ter. And. 3, 2, 52: in tempore, opportune. Nos sine praepositione dicimus tempore et tempori, Don. ad Ter. And. 4, 4, 19.—In praesentia and in praesenti, at present, now, at this moment, under these circumstances:d.sic enim mihi in praesentia occurrit,
Cic. Tusc. 1, 8, 14:vestrae quidem cenae non solum in praesentia, sed etiam postero die jucundae sunt,
id. ib. 5, 35, 100:id quod unum maxime in praesentia desiderabatur,
Liv. 21, 37:haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.,
for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4.—With gerunds and fut. pass. participles, to indicate duration of time, in:C.fit, ut distrahatur in deliberando animus,
Cic. Off. 1, 3, 9; id. Fam. 2, 6, 2:vitiosum esse in dividendo partem in genere numerare,
id. Fin. 2, 9, 26:quod in litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat,
id. Cat. 3, 3, 6:ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret,
Caes. B. G. 2, 21:in agris vastandis incendiisque faciendis hostibus,
in laying waste, id. ib. 5, 19:in excidenda Numantia,
Cic. Off. 1, 22, 76:cum in immolanda Iphigenia tristis Calchas esset,
id. Or. 21, 74.—In other relations, where a person or thing is thought of as in a certain condition, situation, or relation, in:2.qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,
Cic. Cat. 2, 8, 18:se in insperatis repentinisque pecuniis jactare,
id. Cat. 2, 9, 20:Larinum in summo timore omnium cum armatis advolavit,
id. Clu. 8, 25.—So freq., of qualities or states of mind: summa in sollicitudine ac timore Parthici belli,
Caes. B. C. 3, 31:torpescentne dextrae in amentia illa?
Liv. 23, 9, 7:hunc diem perpetuum in laetitia degere,
Ter. Ad. 4, 1, 5; Cic. Cat. 4, 1, 2:in metu,
Tac. A. 14, 43:in voluptate,
Cic. Fin. 1, 19, 62:alicui in amore esse,
beloved, id. Verr. 2, 4, 1, § 3:alicui in amoribus esse,
id. Att. 6, 1, 12:res in invidia erat,
Sall. J. 25, 5; Liv. 29, 37, 17: sum in expectatione omnium rerum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 10:num... Diogenem Stoicum coegit in suis studiis obmutescere senectus?
in his studies, Cic. de Sen. 7, 21:mirificam cepi voluptatem ex tua diligentia: quod in summis tuis occupationibus mihi tamen rei publicae statum per te notum esse voluisti,
even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4.—So freq., of business, employment, occupations, etc.: in aliqua re versari,
Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105:similia iis, quae in consilio dixerat,
Curt. 5, 5, 23:in certamine armorum atque in omni palaestra quid satis recte cavetur,
Quint. 9, 4, 8:agi in judiciis,
id. 11, 1, 78:tum vos mihi essetis in consilio,
Cic. Rep. 3, 18, 28:in actione... dicere,
Quint. 8, 2, 2.—Of an office, magistracy:in quo tum magistratu forte Brutus erat,
Liv. 1, 59, 7; 4, 17, 1:in eo magistratu pari diligentia se praebuit,
Nep. Han. 7, 5 (cf. B. 1. supra):in ea ipsa causa fuit eloquentissimus,
Cic. Brut, 43, 160:qui non defendit nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio, quam, etc.,
is in the wrong, acts wrongly, id. Off. 1, 7, 23:etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,
is wrong, id. Fin. 5, 11, 31:non sunt in eo genere tantae commoditates corporis,
id. ib. 4, 12, 29; cf.:an omnino nulla sit in eo genere distinctio,
id. Or. 61, 205:Drusus erat de praevaricatione absolutus in summa quatuor sententiis,
on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16; cf.:et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque converto,
id. ib. 3, 5, 5;but, in summa, sic maxime judex credit, etc.,
in a word, in fine, Quint. 9, 2, 72; Auct. B. Alex. 71; Just. 37, 1, 8:horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurrentis exercitus erat: ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis,
in part, Liv. 44, 9, 5; cf.:quod mihi in parte verum videtur,
Quint. 2, 8, 6:patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est,
id. 5, 7, 22:hoc facere in eo homine consueverunt,
in the case of, Caes. B. G. 7, 21:in furibus aerarii,
Sall. C. 52, 12:Achilles talis in hoste fuit,
Verg. A. 2, 540:in hoc homine saepe a me quaeris, etc.,
in the case of, Cic. Verr. 2, 3, 3, § 6: in nominibus impiis, Sall. C. 51, 15:suspectus et in morte matris fuit,
Suet. Vit. 14:qui praesentes metuunt, in absentia hostes erunt, = absentes,
Curt. 6, 3, 8 (cf. I. B. c. supra).—Of the meaning of words, etc.:non solum in eodem sensu, sed etiam in diverso, eadem verba contra,
Quint. 9, 3, 36:aliter voces aut eaedem in diversa significatione ponuntur,
id. 9, 3, 69:Sallustius in significatione ista non superesse sed superare dicit,
Gell. 1, 22, 15:stips non dicitur in significatione trunci,
Charis. 1, 18, 39:semper in significatione ea hortus,
Plin. 19, 4, 19, § 50. —In with abl. of adjj. is used with the verbs esse and habere to express quality:II.cum exitus haud in facili essent, i. e. haud faciles,
Liv. 3, 8, 9:adeo moderatio tuendae libertatis in difficili est,
id. 3, 8, 11; 3, 65, 11; but mostly with adjj. of the first and second declension:in obscuro esse, Liv. praef. § 3: in dubio esse,
id. 2, 3, 1; 3, 19, 8; Ov. H. 19, 174:dum in dubiost animus,
Ter. And. 1, 5, 31; 2, 2, 10:in integro esse,
Cic. Fam. 15, 16, 3; id. Att. 11, 15, 4:in incerto esse,
Liv. 5, 28, 5:in obvio esse,
id. 37, 23, 1:in tuto esse,
id. 38, 4, 10; cf.:videre te in tuto,
Cat. 30, 6:in aequo esse,
Liv. 39, 37, 14; Tac. A. 2, 44:in expedito esse,
Curt. 4, 2, 22:in proximo esse,
Quint. 1, 3, 4:in aperto esse,
Sall. C. 5, 3:in promisco esse,
Liv. 7, 17, 7:in augusto esse,
Cels. 5, 27, 2:in incerto haberi,
Sall. J. 46, 8; Tac. A. 15, 17:in levi habitum,
id. H. 2, 21; cf.:in incerto relinquere,
Liv. 5, 28, 5; Tac. H. 2, 83.With acc.A.In space, with verbs of motion, into or to a place or thing (rarely with names of towns and small islands;2.v. Zumpt, Gram. § 398): influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,
Cic. Rep. 2, 19:in Ephesum advenit,
Plaut. Mil. 2, 1, 35:in Epirum venire,
Cic. Att. 13, 25, 3:ibo in Piraeeum, visamque, ecquae advenerit in portum ex Epheso navis mercatoria,
Plaut. Bacch. 2, 3, 2: venio ad Piraeea, in quo magis reprehendendus sum, quod... Piraeea scripserim, non Piraeeum, quam in quod addiderim;non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,
Cic. Att. 7, 3, 10:se contulisse Tarquinios, in urbem Etruriae florentissimam,
id. Rep. 2, 19:remigrare in domum veterem e nova,
id. Ac. 1, 4, 13:cum in sua rura venerunt,
id. Tusc. 5, 35, 102:a te ipso missi in ultimas gentes,
id. Fam. 15, 9:in Ubios legatos mittere,
Caes. B. G. 4, 11:dein Thalam pervenit, in oppidum magnum et opulentum,
Sall. J. 75, 1:Regillum antiquam in patriam se contulerat,
Liv. 3, 58, 1:abire in exercitum,
Plaut. Am. prol. 102.— With nuntio:cum id Zmyrnam in contionem nuntiatum est,
Tac. A. 4, 56:nuntiatur in castra,
Lact. Most. Pers. 46; cf.:allatis in castra nuntiis,
Tac. H. 4, 32: in manus sumere, tradere, etc., into one's hands:iste unumquodque vas in manus sumere,
Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63:Falerios se in manus Romanis tradidisse,
Liv. 5, 27, 3.—Rarely with the verbs ponere, collocare, etc. (pregn., i. e. to bring into... and place there):in crimen populo ponere,
Plaut. Trin. 3, 3, 10:ut liberos, uxores suaque omnia in silvas deponerent,
Caes. B. G. 4, 19:duplam pecuniam in thesauros reponi,
Liv. 29, 19, 7:prius me collocavi in arborem,
Plaut. Aul. 4, 8, 6:sororem et propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse,
Caes. B. G. 1, 18.— Motion in any direction, up to, to, into, down to:in caelum ascendere,
Cic. Lael. 23 fin.:filium ipse paene in umeros suos extulisset,
id. de Or. 1, 53, 228:tamquam in aram confugitis ad deum,
up to the altar, id. Tusc. 3, 10, 25:Saturno tenebrosa in Tartara misso,
Ov. M. 1, 113:in flumen deicere,
Cic. Rosc. Am. 25, 70; Nep. Chab. 4, 3.—Denoting mere direction towards a place or thing, and hence sometimes joined with versus, towards:3.quid nunc supina sursum in caelum conspicis,
Plaut. Cist. 2, 3, 78:si in latus aut dextrum aut sinistrum, ut ipsi in usu est, cubat,
Cels. 2, 3:Belgae spectant in septentriones et orientem solem,
Caes. B. G. 1, 1:in orientem Germaniae, in occidentem Hispaniae obtenditur, Gallis in meridiem etiam inspicitur,
Tac. Agr. 10:in laevum prona nixus sedet Inachus urna,
Stat. Th. 2, 218.—With versus:castra ex Biturigibus movet in Arvernos versus,
towards, Caes. B. G. 7, 8 fin.:in Galliam versus movere,
Sall. C. 56, 4: in [p. 913] ltaliam versus, Front. Strat. 1, 4, 11:si in urbem versus venturi erant,
Plin. Ep. 10, 82. —So of that which is thought of as entering into the mind, memory, etc. (cf. I. A. 2. fin.):B.in memoriam reducere,
Cic. Inv 1, 52, 98:in animum inducere,
Liv. 27, 9:in mentem venire,
Cic. Fam. 7, 3:frequens imitatio transit in mores,
Quint. 1, 11, 3. —Or into a writing or speech: in illam Metellinam orationem addidi quaedam,
Cic. Att. 1, 13, 5.—In time, into, till, for:C.dormiet in lucem,
into the daylight, till broad day, Hor. Ep. 1, 18, 34:statim e somno, quem plerumque in diem extrahunt, lavantur,
Tac. G. 22: sermonem in multam noctem produximus, deep into the night, Cic. Rep. Fragm. ap. Arus. Mess. p. 239 Lindem.:in multam noctem luxit,
Suet. Tib. 74:si febris in noctem augetur,
Cels. 7, 27:dixit in noctem atque etiam nocte illatis lucernis,
Plin. Ep. 4, 9, 14:indutias in triginta annos impetraverunt,
for thirty years, Liv. 9, 37, 12; 7, 20, 8:nisi id verbum in omne tempus perdidissem,
forever, Cic. Fam. 5, 15, 1:ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum diem,
for the following day, id. Off. 3, 14, 58:audistis auctionem constitutam in mensem Januarium,
id. Agr. 1, 2, 4:subito reliquit annum suum seque in annum proximum transtulit,
id. Mil. 9, 24:solis defectiones itemque lunae praedicuntur in multos annos,
for many years, id. Div. 2, 6, 17:postero die Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie,
Liv. 27, 2:qui ab matutino tempore duraverunt in occasum,
Plin. 2, 31, 31, § 99:seritur (semen lini) a Kalendis Octobribus in ortum aquilae,
Col. 2, 10, 17.—With usque:neque illi didicerunt haec usque in senectutem,
Quint. 12, 11, 20:in illum usque diem servati,
id. 8, 3, 68:in serum usque patente cubiculo,
Suet. Oth. 11:regnum trahat usque in tempora fati,
Sil. 11, 392: in posterum (posteritatem) or in futurum, in future, for the future: in praesens, for the present: in perpetuum or in aeternum, forever:sancit in posterum, ne quis, etc.,
Cic. Cat. 4, 5, 10:res dilata est in posterum,
id. Fam. 10, 12, 3:video quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens, at in posteritatem impendeat,
id. Cat. 1, 9, 22:id aegre et in praesentia hi passi et in futurum etiam metum ceperunt,
Liv. 34, 27, 10; cf.:ingenti omnium et in praesens laetitia et in futurum spe,
id. 30, 17, 1:effugis in futurum,
Tac. H. 1, 71:quod eum tibi quaestoris in loco constitueras, idcirco tibi amicum in perpetuum fore putasti?
Cic. Verr. 2, 1, 30; cf.:oppidum omni periculo in perpetuum liberavit,
id. Fam. 13, 4, 2:quae (leges) non in tempus aliquod, sed perpetuae utilitatis causa in aeternum latae sunt,
Liv. 34, 6, 4: in tempus, for a while, for a short time, for the occasion (postAug.):sensit miles in tempus conficta,
Tac. A. 1, 37:ne urbs sine imperio esset, in tempus deligebatur, qui jus redderet,
id. ib. 6, 11:scaena in tempus structa,
id. ib. 14, 20. —So in diem, for the day, to meet the day's want:nihil ex raptis in diem commeatibus superabat,
Liv. 22, 40, 8:rapto in diem frumento,
id. 4, 10, 1;but, cum illa fundum emisset in diem,
i. e. a fixed day of payment, Nep. Att. 9, 5: in singulos dies, or simply in dies, with comparatives and verbs denoting increase, from day to day, daily:vitium in dies crescit,
Vell. 2, 5, 2:in dies singulos breviores litteras ad te mitto,
Cic. Att. 5, 7:qui senescat in dies,
Liv. 22, 39, 15: in diem, daily:nos in diem vivimus,
Cic. Tusc. 5, 11, 33:in diem et horam,
Hor. S. 2, 6, 47;and in horas,
hourly, id. C. 2, 13, 14; id. S. 2, 7, 10.—In other relations, in which an aiming at, an inclining or striving towards a thing, is conceivable, on, about, respecting; towards, against; for, as; in, to; into:2.id, quod apud Platonem est in philosophos dictum,
about the philosophers, Cic. Off. 1, 9, 28:Callimachi epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est,
id. Tusc. 1, 34, 84; cf.:cum cenaret Simonides apud Scopam cecinissetque id car men, quod in eum scripsisset, etc.,
id. de Or. 2, 86, 352:quo amore tandem inflammati esse debemus in ejus modi patriam,
towards, id. ib. 1, 44, 196:in liberos nostros indulgentia,
id. ib. 2, 40, 168:de suis meritis in rem publicam aggressus est dicere,
id. Or. 38, 133: ita ad impietatem in deos, in homines adjunxit injuriam, against, id. N. D. 3, 34 fin.:in dominum quaeri,
to be examined as a witness against, id. Mil. 22, 60:in eos impetum facere,
id. Att. 2, 22, 1:invehi in Thebanos,
Nep. Epam. 6, 1; id. Tim. 5, 3:quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,
id. Leg. 1, 10, 29:num etiam in deos immortales inauspicatam legem valuisse?
Liv. 7, 6, 11:vereor coram in os te laudare amplius,
to your face, Ter. Ad. 2, 4, 5:si in me exerciturus (pugnos), quaeso, in parietem ut primum domes,
Plaut. Am. 1, 1, 168:in puppim rediere rates,
Luc. 3, 545 Burm. (cf.:sic equi dicuntur in frena redire, pulsi in terga recedere, Sulp. ad loc.): Cumis eam vidi: venerat enim in funus: cui funeri ego quoque operam dedi,
to the funeral, to take charge of the funeral, Cic. Att. 15, 1, B:se quisque eum optabat, quem fortuna in id certamen legeret,
Liv. 21, 42, 2:quodsi in nullius mercedem negotia eant, pauciora fore,
Tac. A. 11, 6:haec civitas mulieri redimiculum praebeat, haec in collum, haec in crines,
Cic. Verr. 2, 3, 33:Rhegium quondam in praesidium missa legio,
Liv. 28, 28; so,datae in praesidium cohortes,
Tac. H. 4, 35: hoc idem significat Graecus ille in eam sententiam versus, to this effect or purport, Cic. Div. 2, 10, 25; cf. id. Fam. 9, 15, 4:haec et in eam sententiam cum multa dixisset,
id. Att. 2, 22:qui omnia sic exaequaverunt, ut in utramque partem ita paria redderent, uti nulla selectione uterentur,
id. Fin. 3, 4, 12:in utramque partem disputat,
on both sides, for and against, id. Off. 3, 23, 89: te rogo, me tibi in omnes partes defendendum putes, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 fin.:facillime et in optimam partem cognoscuntur adulescentes, qui se ad claros et sapientes viros contulerunt,
id. Off. 2, 13, 46:cives Romani servilem in modum cruciati et necati,
in the manner of slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; cf.:miserandum in modum milites populi Romani capti, necati sunt,
id. Prov. Cons. 3, 5:senior quidam Veiens vaticinantis in modum cecinit,
Liv. 5, 15, 4;also: domus et villae in urbium modum aedificatae,
Sall. C. 12, 3:perinde ac si in hanc formulam omnia judicia legitima sint,
Cic. Rosc. Com. 5, 15:judicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Naevius edebat, non recusasse,
id. Quint. 20, 63; cf.:senatusconsultum in haec verba factum,
Liv. 30, 43, 9:pax data Philippo in has leges est,
id. 33, 30:Gallia omnis divisa est in partes tres,
Caes. B. G. 1, 1; cf.:quae quidem in confirmationem et reprehensionem dividuntur,
Cic. Part. Or. 9, 33: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for or over each state, id. Verr. 2, 2, 53; cf. id. ib. 2, 4, 26:itaque Titurium Tolosae quaternos denarios in singulas vini amphoras portorii nomine exegisse,
id. Font. 5, 9:extulit eum plebs sextantibus collatis in capita,
a head, for each person, Liv. 2, 33 fin.:Macedonibus treceni nummi in capita statutum est pretium,
id. 32, 17, 2; cf.:Thracia in Rhoemetalcen filium... inque liberos Cotyis dividitur (i. e. inter),
Tac. A. 2, 67.—Of the object or end in view, regarded also as the motive of action or effect:3.non te in me illiberalem, sed me in se neglegentem putabit,
Cic. Fam. 13, 1, 16:neglegentior in patrem,
Just. 32, 3, 1:in quem omnes intenderat curas,
Curt. 3, 1, 21:quos ardere in proelia vidi,
Verg. A. 2, 347:in bellum ardentes,
Manil. 4, 220:nutante in fugam exercitu,
Flor. 3, 10, 4:in hanc tam opimam mercedem agite ( = ut eam vobis paretis, Weissenb. ad loc.),
Liv. 21, 43, 7:certa praemia, in quorum spem pugnarent,
id. 21, 45, 4:in id sors dejecta,
id. 21, 42, 2:in id fide accepta,
id. 28, 17, 9:in spem pacis solutis animis,
id. 6, 11, 5 et saep.:ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc.,
Hor. Epod. 17, 63:nec in hoc adhibetur, ut, etc.,
Sen. Ep. 16, 3:alius non in hoc, ut offenderet, facit, id. de Ira, 2, 26, 3: in quod tum missi?
Just. 38, 3, 4.—So, like ad, with words expressing affections or inclination of the mind:in obsequium plus aequo pronus,
Hor. Ep. 1, 18, 10:paratus in res novas,
Tac. H. 4, 32:in utrumque paratus,
Verg. A. 2, 61.—Of the result of an act or effort:4.denique in familiae luctum atque in privignorum funus nupsit,
Cic. Clu. 66, 188:paratusque miles, ut ordo agminis in aciem adsisteret,
Tac. A. 2, 16: excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, Verg. A. 6, 42:portus ab Euroo fluctu curvatus in arcum,
id. ib. 3, 533:populum in obsequia principum formavit,
Just. 3, 2, 9:omnium partium decus in mercedem conruptum erat,
Sall. H. 1, 13 Dietsch:commutari ex veris in falsa,
Cic. Fat. 9, 17; 9, 18:in sollicitudinem versa fiducia est,
Curt. 3, 8, 20.—Esp. in the phrase: in gratiam or in honorem, alicujus, in kindness, to show favor, out of good feeling, to show honor, etc., to any one (first in Liv.; cf. Weissenb. ad Liv. 28, 21, 4;5.Krebs, Antibarb. p. 562): in gratiam levium sociorum injuriam facere,
Liv. 39, 26, 12:pugnaturi in gratiam ducis,
id. 28, 21, 4:quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,
id. 28, 39, 13; cf. id. 35, 2, 6; 26, 6, 16:oratio habita in sexus honorem,
Quint. 1, 1, 6:convivium in honorem victoriae,
id. 11, 2, 12:in honorem Quadratillae,
Plin. Ep. 7, 24, 7:in honorem tuum,
Sen. Ep. 20, 7; 79, 2; 92, 1; Vell. 2, 41 al.—In the phrase, in rem esse, to be useful, to avail (cf.: e re esse;6.opp.: contra rem esse): ut aequom est, quod in rem esse utrique arbitremur,
Plaut. Aul. 2, 1, 10:si in rem est Bacchidis,
Ter. Hec. 1, 2, 27; 2, 2, 7:hortatur, imperat, quae in rem sunt,
Liv. 26, 44, 7:cetera, quae cognosse in rem erat,
id. 22, 3, 2; 44, 19, 3:in rem fore credens universos adpellare,
Sall. C. 20, 1; cf.:in duas res magnas id usui fore,
Liv. 37, 15, 7:in hos usus,
Verg. A. 4, 647.—To form adverbial expressions:7.non nominatim, qui Capuae, sed in universum qui usquam coissent, etc.,
in general, Liv. 9, 26, 8; cf.:terra etsi aliquanto specie differt, in universum tamen aut silvis horrida aut paludibus foeda,
Tac. G. 5:in universum aestimanti, etc.,
id. ib. 6:aestate in totum, si fieri potest, abstinendum est (Venere),
wholly, entirely, Cels. 1, 3 fin.; cf. Col. 2, 1, 2:in plenum dici potest, etc.,
fully, Plin. 16, 40, 79, § 217:Marii virtutem in majus celebrare,
beyond due bounds, Sall. J. 73, 5:aliter se corpus habere atque consuevit, neque in pejus tantum, sed etiam in melius,
for the worse, for the better, Cels. 2, 2:in deterius,
Tac. A. 14, 43:in mollius,
id. ib. 14, 39:quid enim est iracundia in supervacuum tumultuante frigidius? Sen. de Ira, 2, 11: civitas saepta muris neque in barbarum corrupta (v. barbarus),
Tac. A. 6, 42; cf.:aucto in barbarum cognomento,
id. H. 5, 2:priusquam id sors cerneret, in incertum, ne quid gratia momenti faceret, in utramque provinciam decerni,
while the matter was uncertain, Liv. 43, 12, 2:nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos In tantum spe tollet avos,
so much, Verg. A. 6, 876:in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,
Liv. 22, 27, 4; cf.:quaedam (aquae) fervent in tantum, ut non possint esse usui,
Sen. Q. N. 3, 24:viri in tantum boni, in quantum humana simplicitas intellegi potest,
Vell. 2, 43, 4:quippe pedum digitos, in quantum quaeque secuta est, Traxit,
Ov. M. 11, 71:meliore in omnia ingenio animoque quam fortuna usus,
in all respects, Vell. 2, 13:ut simul in omnia paremur,
Quint. 11, 3, 25:in antecessum dare,
beforehand, Sen. Ep. 118.—Sometimes with esse, habere, etc., in is followed by the acc. (constr. pregn.), to indicate a direction, aim, purpose, etc. (but v. Madvig. Gram. § 230, obs. 2, note, who regards these accusatives as originating in errors of pronunciation); so, esse in potestatem alicujus, to come into and remain in one ' s power: esse in mentem alicui, to come into and be in one ' s mind: esse in conspectum, to appear to and be in sight: esse in usum, to come into use, be used, etc.:III.quod, qui illam partem urbis tenerent, in eorum potestatem portum futurum intellegebant,
Cic. Verr. 2, 5, 38:ut portus in potestatem Locrensium esset,
Liv. 24, 1, 13; 2, 14, 4:eam optimam rem publicam esse duco, quae sit in potestatem optimorum,
Cic. Leg. 3, 17:neque enim sunt motus in nostram potestatem,
Quint. 6, 2, 29:numero mihi in mentem fuit,
Plaut. Am. 1, 1, 25; cf.:ecquid in mentem est tibi?
id. Bacch. 1, 2, 53:nec prius surrexisse ac militibus in conspectum fuisse, quam, etc.,
Suet. Aug. 16:quod satis in usum fuit, sublato, ceterum omne incensum est,
Liv. 22, 20, 6: ab hospitibus clientibusque suis, ab exteris nationibus, quae in amicitiam populi Romani dicionemque essent, injurias propulsare, Cic. Div. ap. Caecil. 20, 66: adesse in senatum [p. 914] jussit a. d. XIII. Kal. Octobr., id. Phil. 5, 7, 19.—Less freq. with habere: facito in memoriam habeas tuam majorem filiam mihi te despondisse, call or bring to mind, Plaut. Poen. 5, 4, 108:M. Minucium magistrum equitum, ne quid rei bellicae gereret, prope in custodiam habitum,
put in prison, kept in prison, Liv. 22, 25, 6:reliquos in custodiam habitos,
Tac. H. 1, 87.—So rarely with other verbs:pollicetur se provinciam Galliam retenturum in senatus populique Romani potestatem,
Cic. Phil. 3, 4, 8. —In composition, n regularly becomes assimilated to a foll. l, m, or r, and is changed before the labials into m: illabor, immitto, irrumpo, imbibo, impello.—As to its meaning, according as it is connected with a verb of rest or motion, it conveys the idea of existence in a place or thing, or of motion, direction, or inclination into or to a place or thing: inesse; inhibere, inferre, impellere, etc. See Hand, Turs. III. pp. 243- 356.2.in (before b and p, im; before l, m, and r, the n assimilates itself to these consonants), an inseparable particle [kindred with Sanscr. a-, an-; Gr. a-, an; Goth. and Germ. un-], which negatives the meaning of the noun or participle with which it is connected; Engl. un-, in-, not: impar, unequal: intolerabilis, unbearable, intolerable: immitis, not mild, rude, etc. -
80 significatio
signĭfĭcātĭo, ōnis, f. [id.].I.A pointing out, indicating, denoting, signifying; an expression, indication, mark, sign, token, = indicium, signum, episêmasia, etc. (freq. and class.).(α).Absol.:(β).gestus sententiam non demonstratione sed significatione declarans,
Cic. de Or. 3, 59, 220:aliquem nutu significationeque appellare,
id. Fam. 1, 9, 20: ignibus significatione factā. Caes. B. G. 2, 33:significatione per castella fumo factā,
id. B. C. 3, 65; id. B. G. 7, 81.—With subj. gen.:ex significatione Gallorum,
Caes. B. G. 7, 12 fin.:litterarum,
Cic. Imp. Pomp. 3, 7.—With obj. gen. (so most freq.):(γ).voluntatis,
Cic. Clu. 11, 31:victoriae,
Caes. B. G. 5, 53:adventus,
id. ib. 6, 29 fin.:virtutis,
Cic. Lael. 14, 48; cf. id. Off. 1, 15, 46:significatio calamitatum,
id. Div. 2, 25, 54:artificii,
id. de Or. 2, 30, 153:probitatis,
id. Lael. 9, 32; id. Fam. 5, 7, 2 et saep.— Plur.:valetudinis significationes,
Cic. Div. 2, 69, 142:rerum futurarum,
id. N. D. 2, 66, 166. —With object-clause (very rare):II.ex quibus magna significatio fit, non adesse constantiam,
Cic. Off. 1, 36, 131.— Plur.:multas nec dubias significationes saepe jecit: ne reliquis quidem se parsurum senatoribus,
Suet. Ner. 37.—In partic.A.Pregn., like the Gr. episêmasia, a sign or token of assent, an expression of approbation, applause:B.populi judiciis atque omni significatione florere,
Cic. Sest. 49, 105; cf. id. ib. 57, 122;59, 127: ut ex ipsā significatione potuit cognosci,
Caes. B. C. 1, 86.— Plur., Cic. Q. Fr. 1, 1, 14, § 42:significationibus acclamationibus multitudinis,
Liv. 31, 15, 2 (corresp. to assentatio).—Also, like episêmasia, a sign, token, foretoken, prognostic of the weather (Plinian):C.est et aquarum significatio, etc.... caeli quidem murmur non dubiam habet significationem. Praesagiunt et animalia,
Plin. 18, 35, 85, § 359 sq. —In rhet. lang., significance, emphasis:D.significatio est, quae plus in suspicione relinquit, quam positum est in oratione,
Auct. Her. 4, 53, 67; Cic. de Or. 3, 53, 203; id. Or. 40, 139; Quint. 9, 2, 3 (as a transl. of the Gr. emphasis).—In gram., meaning, sense, import, signification of a word or phrase:E.verbi,
Varr. L. L. 9, § 40 Müll.:scripti,
Cic. Part. Or. 31, 108; cf. id. ib. 38, 132:est igitur tropus sermo a naturali et principali significatione translatus ad aliam,
Quint. 9, 1, 4:ejusdem verbi contraria significatio,
id. 9, 3, 68:voces eaedem diversā in significatione ponuntur,
id. 9, 3, 69:verborum,
id. 10, 1, 10:latens,
id. 10, 1, 90:propriae,
Gell. 12, 13, 2.—So the titles of the lexical works of Aelius Gallus, Verrius Flaccus, Festus, etc.: De verborum Significatione or Significationibus.—Meaning, intent:duas significationes habet propositio vestra,
includes two assertions, Sen. Ep. 87, 28.
См. также в других словарях:
fit — fit1 fittable, adj. /fit/, adj., fitter, fittest, v., fitted or fit, fitting, n. adj. 1. adapted or suited; appropriate: This water isn t fit for drinking. A long necked giraffe is fit for browsing treetops. 2 … Universalium
Out & Equal — Workplace Advocates Founder(s) Selisse Berry Founded 1998 Location … Wikipedia
Out Run — Éditeur Sega Développeur Sega AM2 Concepteur Yū Suzuki … Wikipédia en Français
Fit to Be Tied (1952 film) — Infobox Hollywood cartoon cartoon name = Fit to Be Tied series = Tom and Jerry caption = The title card of Fit to Be Tied director = William Hanna Joseph Barbera story artist = William Hanna Joseph Barbera animator = Kenneth Muse Irven Spence Ray … Wikipedia
Out of Africa — For the 1985 film based in part on this novel, see Out of Africa (film). For other uses, see Out of Africa (disambiguation). Out of Africa … Wikipedia
Out Campaign — The scarlet A The Out Campaign is a public awareness initiative for freethought and atheism. It was initiated by Dr. R. Elisabeth Cornwell, Executive Director of the Richard Dawkins Foundation for Reason and Science, and is endorsed by Richard… … Wikipedia
out·fit·ter — /ˈaʊtˌfıtɚ/ noun, pl ters [count] 1 US : a business that provides equipment, supplies, and often trained guides for activities such as hunting, hiking, etc. Hunters say it s the best outfitter in the state. also : a … Useful english dictionary
work out — phrasal verb Word forms work out : present tense I/you/we/they work out he/she/it works out present participle working out past tense worked out past participle worked out 1) [transitive] to solve a problem by doing a calculation I was born in… … English dictionary
Late works (Liszt) — The radical change Franz Liszt s compositional style underwent in the last 20 years of his life was unprecedented in Western classical music. The tradition of music had been one of unified progression, even to the extent of Johannes Brahms First… … Wikipedia
work out — 1) PHRASAL VERB If you work out a solution to a problem or mystery, you manage to find the solution by thinking or talking about it. [V P n (not pron)] Negotiators are due to meet later today to work out a compromise... [V P wh] It took me some… … English dictionary
Honda Fit — Infobox Automobile assembly = Suzuka, Mie, Japan Sumaré, São Paulo, Brazil Guangzhou, Guangdong Province, China Ayutthaya, Thailand Karawang, Indonesia name = Honda Fit manufacturer = Honda Motor Company production = 2001–present aka = Honda Jazz … Wikipedia