Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to+know+well

  • 21 habeō

        habeō uī (old perf subj. habessit for habuerit, C.), itus, ēre    [HAB-], to have, hold, support, carry, wear: arma: anulum: arma hic paries habebit, H.: coronam in capite: soccos et pallium: catenas: Faenum in cornu, H.: aquilam in exercitu, S.— To have, hold, contain: quod (fanum) habebat auri: non me Tartara habent, V.: quem quae sint habitura deorum Concilia, etc., V.: Quae regio Anchisen habet? V.: quod habet lex in se: suam (nutricem) cinis ater habebat, V.— To have, hold, occupy, inhabit: urbem, S.: arcem: quā Poeni haberent (sc. castra), L.: Hostis habet muros, V. —Of relation or association, to have: in matrimonio Caesenniam: eos in loco patrui: uxores: patrem: (legionem) secum, Cs.: apīs in iubā: mecum scribas: quibus vendant, habere, Cs.: conlegam in praeturā Sophoclem: civitates stipendiarias, Cs.: cognitum Scaevolam: inimicos civīs: duos amicissimos: eum nuptiis adligatum: quem pro quaestore habuit.— To have, be furnished with: voltum bonum, S.: pedes quinque: Angustos aditūs, V.: manicas, V.— To have, hold, keep, retain, detain: haec cum illis sunt habenda (opp. mittenda), T.: si quod accepit habet: Bibulum in obsidione, Cs.: in liberis custodiis haberi, S.: in vinculis habendi, S.: mare in potestate, Cs.: in custodiam habitus, lodged, L.: ordines, preserve, S.: alios in eā fortunā, ut, etc., L.: exercitus sine inperio habitus, S.: Marium post principia, station, S.: Loricam Donat habere viro, gives to keep, V.: inclusum senatum.—Of ownership or enjoyment, to have, own, possess, be master of: agros: Epicratis bona omnia: in Italiā fundum: quod non desit, H.: (divitias) honeste, enjoy, S.: (leges) in monumentis habemus, i. e. are extant: sibi hereditatem: illam suas res sibi habere iussit (the formula of divorcing a wife): in vestrā amicitiā divitias, S.: nos Amaryllis habet, has my love, V.: habeo, non habeor a Laide: habet in nummis, in praediis, is rich: ad habendum nihil satis esse: amor habendi, V.: Unde habeas, quaerit nemo, sed oportet habere, Iu.— To have, get, receive, obtain: a me vitam, fortunas: imperium a populo R.: habeat hoc praemi tua indignitas: granum ex provinciā: plus dapis, H.: Partem opere in tanto, a place, V.: graviter ferit atque ita fatur, Hoc habet, it reaches him, V.: certe captus est, habet! (i. e. volneratus est) T.— To find oneself, be, feel, be situated, be off, come off: se non graviter: bene habemus nos: praeclare se res habebat: quo pacto se habeat provincia: bene habent tibi principia, T.: bene habet, it is well: atqui Sic habet, H.: credin te inpune habiturum? escape punishment, T.: virtus aeterna habetur, abides, S.— To make, render: uti eos manifestos habeant, S.: pascua publica infesta, L.—With P. perf. pass., periphrast. for perf act.: vectigalia redempta, has brought in and holds, Cs.: domitas libidines: quae conlecta habent Stoici: de Caesare satis dictum: pericula consueta, S.: neque ea res falsum me habuit, S.: edita facinora, L.— To treat, use, handle: duriter se, T.: equitatu agmen adversariorum male, Cs.: exercitum luxuriose, S.: eos non pro vanis hostibus, sed liberaliter, S.: saucii maiore curā habiti, L.— To hold, direct, turn, keep: iter hac, T.: iter ad legiones, Cs.— To hold, pronounce, deliver, utter, make: orationem de ratione censoriā: contionem ad urbem: post habitam contionem: gratulationibus habendis celebramur: quae (querelae) apud me de illo habebantur: verba.— To hold, convene, conduct, cause to take place: comitia haberi siturus: senatum, Cs.: censum: Consilium summis de rebus, V.— To hold, govern, administer, manage, wield: rem p., S.: qui cultus habendo Sit pecori, V.: animus habet cuncta, neque ipse habetur, S.: aptat habendo Ensem, V.—Of rank or position, to hold, take, occupy: priores partīs Apud me, T.: Statum de tribus secundarium.—Fig., to have, have in mind, entertain, cherish, experience, exhibit, be actuated by: si quid consili Habet, T.: alienum animum a causā: tantum animi ad audaciam: plus animi quam consili: amorem in rem p.: in consilio fidem: gratiam, gratias habere; see gratia.— To have, have in mind, mean, wish, be able: haec habebam fere, quae te scire vellem, this was in substance what, etc.: haec habui de amicitiā quae dicerem: quod huic responderet, non habebat: haec fere dicere habui de, etc.: illud adfirmare pro certo habeo, L.—Prov.: quā digitum proferat non habet.—With P. fut. pass., to have, be bound: utrumne de furto dicendum habeas, Ta.: si nunc primum statuendum haberemus, Ta. — To have, have in mind, know, be acquainted with, be informed of: regis matrem habemus, ignoramus patrem: habes consilia nostra, such are: In memoriā habeo, I remember, T.: age, si quid habes, V.—With in animo, to have in mind, purpose, intend, be inclined: rogavi, ut diceret quid haberet in animo: istum exheredare in animo habebat: hoc (flumen) transire, Cs.: bello eum adiuvare, L. — To have in mind, hold, think, believe, esteem, regard, look upon: neque vos neque deos in animo, S.: haec habitast soror, T.: alquos magno in honore, Cs.: Iunium (mensem) in metu, be afraid of: omnīs uno ordine Achivos, all alike, V.: hi numero inpiorum habentur, Cs.: quem nefas habent nominare: deos aeternos: habitus non futtilis auctor, V.: cum esset habendus rex: non nauci augurem: cuius auctoritas magni haberetur, Cs.: id pro non dicto habendum, L.: sic habeto, non esse, etc.: non necesse habeo dicere: eam rem habuit religioni, a matter of conscience: ludibrio haberi, T.: duritiam voluptati, regard as pleasure, S.— To have, have received, have acquired, have made, have incurred: a me beneficia, Cs.: tantos progressūs in Stoicis.—With satis, to have enough, be content, be satisfied: sat habeo, T.: a me satis habent, tamen plus habebunt: non satis habitum est, quaeri, etc.— To have, be characterized by, exercise, practise: salem, T.: habet hoc virtus, ut, etc., this is characteristic of merit: locus nihil habet religionis: celerem motum, Cs.: neque modum neque modestiam, S.: silentium haberi iussit, observed, S.: habebat hoc Caesar, quem cognorat, etc., this was Caesar's way: ornamenta dicendi.— To have, involve, bring, render, occasion, produce, excite: primus adventus equitatūs habuit interitum: habet amoenitas ipsa inlecebras: latrocinia nullam habent infamiam, Cs.— To hold, keep, occupy, engage, busy, exercise, inspire: hoc male habet virum, vexes, T.: animalia somnus habebat, V.: sollicitum te habebat cogitatio periculi: Qui (metus) maior absentīs habet, H.— To take, accept, bear, endure: eas (iniurias) gravius aequo, S.: aegre filium id ausum, L.— To keep, reserve, conceal: Non clam me haberet quod, etc., T.: secreto hoc audi, tecum habeto.— To keep, spend, pass: adulescentiam, S.: aetatem procul a re p., S.—With rem, to have to do, be intimate: quocum uno rem habebam, T.
    * * *
    habere, habui, habitus V
    have, hold, consider, think, reason; manage, keep; spend/pass (time)

    Latin-English dictionary > habeō

  • 22 comperio

    com-pĕrĭo, pĕri, pertum, 4, v. a. [root par-, of paro, pario; cf. 2. comparo, and aperio, operio, etc.; by others separated from these words and referred to root per-, of peiraô, peritus, periculum; but cf. Corss. Ausspr. II. 410], lit., to disclose wholly, lay open (a fact), without the access. idea of communicating the thing disclosed (which aperio expresses; v. aperio); to obtain a knowledge of a thing, to find out with certainty, to have or gain certain information, to ascertain, learn, etc. (class. in prose and poetry):

    certo comperi,

    Ter. Eun. 5, 1, 9:

    cum indicia mortis se comperisse manifesto et manu tenere diceret,

    Cic. Brut. 80, 277:

    hoc,

    Nep. Eum. 8, 4:

    stellarum ortus,

    Cat. 66, 2:

    de amore hoc comperit,

    Ter. And. 1, 3, 6:

    nihil de hoc (Sullā) consul comperi,

    Cic. Sull. 31, 86; Sall. J. 68, 1:

    postquam de scelere filii comperit,

    Nep. Paus. 5, 3; Suet. Dom. 6 al.—With inf. and acc., Ter. And. 1, 1, 63:

    posteaquam comperit eum posse vivere,

    Cic. Rosc. Am. 12, 33:

    hanc gentem Clusium inde venisse comperio,

    Liv. 5, 35, 3; Quint. 1, 7, 24: diram qui contudit hydram, comperit invidiam supremo fine domari, * Hor. Ep. 2, 1, 12:

    ubi comperi ex eis qui, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 1, 69:

    aliquid ex multis,

    Cic. Clu. 68, 192:

    ex litteris,

    Nep. Paus. 4, 5:

    per exploratores,

    Caes. B. G. 4, 19; 6, 28; Nep. Alcib. 8, 6:

    certis auctoribus,

    Cic. Att. 14, 8, 1:

    nihil testibus, nihil tabulis, nihil aliquo gravi argumento,

    id. Clu. 45, 126; Caes. B. C. 2, 37:

    a quo ut rem gestam comperit,

    Nep. Dat. 3, 4:

    quae ex fratre compererat nuntiari regi jubet,

    Curt. 6, 7, 18:

    ut postea ex captivis comperit,

    Caes. B. G. 1, 22; Hirt. B. G. 8, 17; 8, 36.—Cicero, on account of the frequent repetition of the phrase omnia comperi, in the trial of Catiline, was often bantered by his contemporaries;

    hence: (Clodius) me tantum comperisse omnia criminabatur,

    Cic. Att. 1, 14, 5; cf. id. Fam. 5, 5, 2.—With depend. question:

    dolo an vere cunctatus, parum comperimus,

    Sall. J. 113, 1; 67, 3.—
    (β).
    Esp. freq. in part. perf. pass.:

    Oppianici facinus manifesto compertum atque deprehensum,

    Cic. Clu. 14, 43:

    non ego haec incertis jacta rumoribus adfero ad vos, sed comperta et explorata,

    Liv. 42, 13, 1; cf. id. 29, 18, 7; 29, 21, 13:

    sintne haec investigata, comperta, patefacta per me,

    Quint. 9, 3, 49:

    pecuniam ex aerario scribae viatoresque aedilicii clam egessisse per indicem comperti,

    discovered, Liv. 30, 39, 7: compertus adulterare matronas, Suet. Aug. 67:

    uxorem in stupro generi compertam,

    detected, id. Tib. 35.—Also with the gen. of the crime:

    compertus stupri,

    Liv. 22, 57, 2; Just. 11, 11, 5:

    probri,

    Liv. 7, 4, 4:

    sacrilegii,

    id. 32, 1, 8:

    flagitii,

    Tac. A. 1, 3; 4, 11:

    de his haud facile compertum narraverim,

    give certain information, Sall. J. 17, 2:

    qui ex fratre comperta ipsi nuntiasset,

    Curt. 6, 8, 11:

    haec ex vate comperta nuntiabat,

    id. 7, 7, 22.— In abl. absol.: comperto lege Gabiniā Bithyniam et Pontum consuli datam, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 1130 P.; so Liv. 31, 39, 4 and 7; 33, 5, 4; Tac. A. 1, 66; 4, 36; 11, 13 fin.; 14, 57.—So, also, compertum habeo and compertum mihi est, I know full well:

    quod de his duobus habuerint compertum,

    Cic. Clu. 45, 127; so Sall. C. 2, 2; 22 fin.:

    pro comperto polliceri,

    as certain, Suet. Ner. 31.—Hence, compertē, adv., on good authority; only Gell. 1, 22, 9; and in comp., id. 1, 11, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > comperio

  • 23 consulo

    consŭlo, lŭi, ltum, 3, v. n. and a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].
    I.
    To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult.
    A. 1.
    In gen.
    (α).
    Absol.: quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate, i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14:

    consulto opus est,

    there is need of deliberation, Sall. C. 1, 6:

    dum tempus consulendi est,

    Ter. Hec. 5, 1, 19:

    satis facere consulentibus,

    Cic. Or. 42, 143:

    ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset,

    Liv. 8, 13, 18:

    ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent,

    id. 21, 16, 2:

    praesidium consulenti curiae,

    Hor. C. 2, 1, 14 et saep.—
    (β).
    With in and acc.:

    consulere in longitudinem,

    to take thought for the future, Ter. Heaut. 5, 2, 10:

    in commune,

    for the common good, id. And. 3, 3, 16; Liv. 32, 21, 1; Tac. A. 12, 5; id. Agr. 12; Curt. 5, 9, 14;

    and in the same sense: in medium,

    Verg. A. 11, 335; Liv. 24, 22, 15; Tac. H. 2, 5; Luc. 5, 46:

    in unum,

    Tac. H. 1, 68; 4, 70:

    in publicum (opp. suscipere proprias simultates),

    Plin. Ep. 9, 13, 21; Tac. A. 1, 24.—
    (γ).
    With de and abl.:

    bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; so,

    de communibus negotiis,

    id. J. 105, 1:

    de salute suorum,

    Cic. Sull. 22, 63:

    omnibus de rebus,

    Tac. A. 4, 40.—
    (δ).
    With ut or ne:

    consulere vivi ac prospicere debemus, ut illorum (liberorum) solitudo munita sit,

    Cic. Verr. 2, 1, 58, § 153:

    tu ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi et consule longe,

    Verg. A. 9, 322.— Impers.:

    ut urbi... satis esset praesidii, consultum atque provisum est,

    Cic. Cat. 2, 12, 26:

    ne deficerent, consulendum esse,

    Cels. 3, 4, 31.—
    2.
    Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for:

    tuae rei bene consulere cupio,

    Plaut. Trin. 3, 2, 9:

    quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas,

    Ter. Heaut. 4, 3, 37:

    qui parti civium consulunt, partem neglegunt,

    Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique [p. 442] servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so,

    famae, pudicitiae tuae,

    id. Phil. 2, 2, 3:

    dignitati meae,

    id. Fam. 11, 29, 1:

    suae vitae,

    Caes. B. G. 7, 12:

    receptui sibi,

    id. B. C. 3, 69:

    reipublicae juxta ac sibi,

    Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1:

    timori magis quam religioni,

    Caes. B. C. 1, 67; cf.:

    magis irae quam famae,

    Sall. C. 51, 7:

    qui mi consultum optime velit esse,

    Ter. Phorm. 1, 3, 1: mi ires consultum male? to counsel evil or badly, Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so,

    male patriae,

    Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.—With si:

    melius consulet (sibi), si, etc.,

    Cels. 1, 3, 55.—
    B.
    Act.
    1.
    Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).
    a.
    In gen.:

    cum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres,

    Cic. Fam. 11, 29, 1:

    te, qui philosophum audis,

    id. ib. 9, 26, 1:

    Apellem tragoedum, uter, etc.,

    Suet. Calig. 33 al. —Of inanim. objects:

    speculum suum,

    Ov. A. A. 3, 136; cf.:

    spectatas undas, quid se deceat,

    id. M. 4, 312:

    nares, an olerent aera Corinthōn,

    Mart. 9, 60, 11:

    diem de gemmis, etc.,

    Ov. A. A. 1, 251 sq.:

    animum nostrum,

    Quint. 4, 2, 52:

    aures meas,

    id. 9, 4, 93:

    suas vires,

    id. 10, 2, 18 al. —With two accs.:

    ibo et consulam hanc rem amicos, quid faciundum censeant,

    Plaut. Men. 4, 3, 26:

    nec te id consulo,

    Cic. Att. 7, 20, 2:

    consulere prudentiorem coepi aetates tabularum,

    Petr. 88.—Freq.,
    b.
    Esp. as t. t.
    (α).
    In the lang. of religion, to consult a deity, an oracle, omens, etc.:

    Apollinem de re,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    deum consuluit auguriis, quae suscipienda essent,

    Liv. 1, 20, 7:

    deos hominum fibris,

    Tac. A. 14, 30 fin.:

    Phoebi oracula,

    Ov. M. 3, 9; Suet. Vesp. 5:

    Tiresiam conjectorem,

    Plaut. Am. 5, 1, 76:

    haruspicem,

    Cic. Div. 2, 4, 11; Suet. Tib. 63; Cato, R. R. 5, 4:

    vates nunc extis, nunc per aves,

    Liv. 2, 42, 10:

    Cumaeam anum,

    Ov. F. 4, 158:

    avem primum visam augur,

    id. ib. 1, 180:

    spirantia exta,

    Verg. A. 4, 64; so,

    trepidantia exta,

    Ov. M. 15, 576:

    sacras sortes,

    id. ib. 11, 412:

    Etrusci haruspices male consulentes,

    Gell. 4, 5, 5.— Pass. impers.:

    si publice consuletur... sin privatim,

    Tac. G. 10. —With dependent question:

    senatus pontificum collegium consuli jussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset,

    Liv. 39, 5, 9:

    consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet,

    Tac. A. 1, 10.—
    (β).
    In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult, etc.:

    quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent,

    Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120:

    consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem,

    id. Fam. 7, 11, 2:

    si jus consuleres, peritissimus,

    Liv. 39, 40, 6:

    munus hoc eorum qui consuluntur,

    i. e. who are skilled in the law, Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.—

    With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia,

    Quint. 6, 3, 92.—The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.—
    (γ).
    In publicists' lang., to take counsel with the competent authorities, to consult:

    Quirites, utrum, etc.,

    Liv. 31, 7, 2; so,

    senatum,

    Sall. J. 28, 2:

    senatum de foedere,

    id. ib. 39, 2;

    62, 10: populum de ejus morte,

    Cic. Mil. 7, 16:

    plebem in omnia (tribuni),

    Liv. 6, 39, 2 al. —
    2.
    Aliquid.
    a.
    To take counsel or deliberate upon something, to consider:

    est consulere quiddam quod tecum volo,

    Plaut. Most. 5, 1, 53; id. Pers. 5, 2, 63:

    rem delatam consulere ordine non licuit,

    Liv. 2, 28, 2; so,

    consulere et explorare rem,

    Cic. Att. 2, 16, 4:

    consulis rem nulli obscuram,

    Verg. A. 11, 344 al.:

    bis repulsi Galli quid agant consulunt,

    Caes. B. G. 7, 83.—
    b.
    To advise something, to give advice:

    tun' consulis quicquam?

    Ter. Ad. 1, 2, 47; id. Phorm. 1, 3, 22.— Absol.:

    ab re consulit blandiloquentulus,

    advises to his hurt, Plaut. Trin. 2, 1, 17.
    II.
    Sometimes meton. (causa pro effectu).
    A.
    To take a resolution, resolve, conclude, determine.
    1.
    Neutr.; constr. absol. or with de aliquo or in aliquem:

    de nullis quam de vobis infestius aut inimicius consuluerunt,

    Liv. 28, 29, 8; so,

    de perfugis gravius quam de fugitivis,

    id. 30, 43, 13:

    in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur,

    id. 3, 36, 7; so,

    crudeliter in deditos victosque,

    id. 8, 13, 15; cf. Tac. Agr. 16. —
    2.
    Act.:

    quid in concilio consuluistis?

    Plaut. Bacch. 1, 1, 6:

    animum ego inducam tamen, ut illud, quod tuam in rem bene conducat, consulam,

    id. Cist. 3, 4: ne quid gravius de salute tuā consulas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 1:

    pessime istuc in te atque in illum consulis,

    Ter. Heaut. 3, 1, 28:

    quae reges irā inpulsi male consuluerint,

    Sall. C. 51, 4:

    nisi quod de uxore potuit honestius consuli,

    id. J. 95, 3.— Pass. impers.:

    aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est,

    Cic. Att. 7, 13, 3.—
    B.
    With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased, or satisfied with:

    sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices,

    Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    boni consulendum,

    Varr. L. L. 7, § 40 Müll.:

    tu haec quaeso consule missa boni,

    Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so,

    nostrum laborem,

    Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3:

    hoc munus,

    Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17:

    quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium,

    Plin. 33, prooem. 2, § 4;

    8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere,

    App. M. 8, p. 205, 28.— Hence,
    1.
    consultus, a, um, P. a.
    A.
    Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered:

    bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.:

    ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,

    Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum'st, I know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6:

    operā consultā,

    with mature reflection, Gell. 7 (6), 17, 3;

    in the same sense, consulto consilio,

    Paul. Sent. 1, 9, 6:

    consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere,

    it is better. more advantageous, Dig. 2, 15, 15.—
    B.
    (Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised, esp. in law; skilled or learned in the law:

    non ille magis juris consultus quam justitiae fuit,

    Cic. Phil. 9, 5, 10:

    juris atque eloquentiae,

    Liv. 10, 22, 7:

    consultissimus vir omnis divini atque humani juris,

    id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10:

    insanientis sapientiae,

    Hor. C. 1, 34, 3:

    universae disciplinae,

    Col. 11, 1, 12.—Hence, subst.: consultus, i, m., a lawyer:

    tu consultus modo rusticus,

    Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.— Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus, i, m., v. h. v.— Absol.:

    ut natura non disciplinā consultus esse videatur,

    Cic. Caecin. 27, 78:

    consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse,

    id. Brut. 40, 148:

    consultiores sibimet videntur Deo,

    Tert. adv. Marc. 2, 2.—
    2.
    Subst.: consultum, i, n.
    A.
    (Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity:

    Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc.,

    Tac. H. 2, 4.—
    B.
    (Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsul-tum, a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15;

    1, 2, 5),

    Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149:

    senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanus... aequum visum est senatum vice populi consuli,

    Just. Inst. 1, 2, 5;

    for which, consulta Patrum,

    Hor. Ep. 1, 16, 41. —Of a decree of the Sicilian council:

    ne senatus consultum Siculi homines facere possent,

    Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.—Also in other connections:

    facta et consulta fortium et sapientium,

    Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.:

    facta consultaque Alexandri,

    Sall. H. 3, 7 Dietsch:

    consulta et decreta,

    id. J. 11, 5:

    consulta sese omnia cum illo integra habere,

    all objects of consultation, plans, id. ib. 108, 2; cf.:

    ab occultis cavendum hominibus consultisque,

    plans, Liv. 25, 16, 4; and:

    approbare collegam consulta,

    id. 10, 39, 10:

    dum consulta petis,

    responses, oracles, divinations, Verg. A. 6, 151:

    tua magna,

    decisions, id. ib. 11, 410; so,

    mollia,

    Tac. A. 1, 40:

    mala,

    id. ib. 6, 6:

    ex consulto factum,

    purposely, voluntarily, Auct. Her. 2, 30, 49.—Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose.
    (α).
    Form consultō (class. in prose and poetry):

    utrum perturbatione aliquā animi an consulto et cogitata fiat injuria,

    Cic. Off. 1, 8, 27; Plaut. Poen. 3, 5, 43; Cic. N. D. 1, 31, 85; id. Leg. 1, 8, 25; Caes. B. G. 5, 16; 5, 37; Sall. J. 60, 5; 64, 5; Quint. 8, 4, 19; Tac. A. 4, 16; Suet. Caes. 56; * Hor. S. 1, 10, 14 al. —
    (β).
    Form consultē (mostly ante- and post-class.):

    qui consulte, docte atque astute cavet,

    Plaut. Rud. 4, 7, 14:

    caute atque consulte gesta,

    Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.— Comp., Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24. — Sup., Capitol. Pert. 7.

    Lewis & Short latin dictionary > consulo

  • 24 inscius

    in-scĭus, a, um, adj., not knowing, ignorant of a thing (not used by Plaut. or Ter.; v. Ritschl, Proleg. p. 64 sq.; and cf. insciens); constr., absol., with gen., rarely with de, an acc., an inf., or a rel. clause (class.).
    (α).
    Absol.:

    distinguere artificem ab inscio,

    Cic. Ac. 2, 7, 22:

    is, quem vos ad mortem inscii misistis,

    ignorantly, id. Planc. 16, 40:

    inscios inopinantesque Menapios oppresserunt,

    Caes. B. G. 4, 4:

    omnibus insciis, neque suspicantibus,

    Hirt. B. Afr. 37.—
    (β).
    With gen.:

    omnium rerum,

    Cic. Brut. 85, 292:

    haedulus inscius herbae,

    Juv. 11, 66. —
    (γ).
    With de aliqua re:

    de malitia,

    Dig. 16, 3, 31.—
    * (δ).
    With acc.: at enim scies ea, quae fuisti inscius, Turp. ap. Non. 501, 18.—
    * (ε).
    With inf.:

    imperii flectere molem haud inscius,

    Stat. Th. 3, 387 sq.: sutrinas facere inscius, Varr. ap. Non. 168, 17.—
    (ζ).
    With rel. clause:

    inscii quid in Aeduis gereretur,

    not knowing, Caes. B. G. 7, 77:

    unde vitam sumeret inscius,

    Hor. C. 3, 5, 37.—
    (η).
    With subj., Verg. A. 1, 718. —
    B.
    Special phrase: non sum inscius, I am by no means unaware, I know very well:

    nec vero sum inscius, esse utilitatem in historia,

    Cic. Fin. 5, 19, 51.—
    * II.
    Pass., unknown:

    trames,

    App. M. 5, p. 170, 12; cf. nescius.— Adv.: inscĭē, ignorantly, App. de Deo Socr. p. 43, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > inscius

  • 25 manus

    1.
    mănus, ūs (dat. manu for manui:

    alternae manu,

    Prop. 1, 11, 12; 2, 1, 60), f. [root man-, ma-, to measure; Sanscr. ma, measure, moon; cf. Germ. Mond, moon, and O. H. Germ. mund, hand; Angl.-Sax. mund], a hand.
    I.
    Lit.:

    quam vero aptas, quamque multarum artium ministras manus natura homini dedit!

    Cic. N. D. 2, 60, 150:

    vas in manus sumere,

    id. Verr. 2, 4, 27, § 62:

    Epicurum in manus sumere, i. e. scripta Epicuri,

    id. Tusc. 2, 3, 8:

    pyxidem in manu tenere,

    id. Cael. 26, 63:

    manum porrigere ad tradendum aliquid,

    id. ib.:

    de manibus deponere,

    to lay out of one's hands, lay down, id. Ac. 1, 1, 2. ponere, id. Q. Fr. 1, 1, 8:

    extorquere,

    to wrest from one's hands, id. Cat. 1, 6, 13:

    e manibus dimittere,

    to let go out of one's hands, id. Or. 30, 105: manum ad os apponere, i. e. to lay the finger on the lips in token of secrecy, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4: alicui in manu esse, to be obvious, clear:

    neque mihi in manu Jugurtha qualis foret,

    Sall. J. 14, 4:

    (feminas) in manu esse parentium, fratrum, virorum,

    subject to, Liv. 34, 2, 11; cf.:

    minus filiae uxores sorores quibusdam in manu erunt,

    id. 34, 7, 11: in manibus esse, to be in everybody's hands, to be well known:

    est in manibus oratio,

    Cic. Lael. 25, 96:

    est in manibus laudatio,

    id. Sen. 4, 12; id. Brut. 33, 125.—Also, to be near:

    hostes sunt in manibus,

    near to us, close by us, upon us, Caes. B. G. 2, 19, 7; also, to be present: attendere, quae in manibus sunt, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 1; Verg. A. 10, 280: in manibus habere, to have in hand, to be engaged on a thing:

    omnia, quae in manibus habebam, abjeci,

    Cic. Att. 13, 47, 1:

    habeo opus magnum in manibus,

    id. Ac. 1, 1, 2:

    philosophi quamcunque rem habent in manibus, in eam, etc.,

    id. Tusc. 5, 7, 18; id. Sen. 7, 22; id. Cael. 27, 65:

    milites bellum illud, quod erat in manibus, reliquisse,

    id. Rep. 2, 37, 63; cf.:

    dum occasio in manibus esset,

    Liv. 7, 36, 10:

    inimicorum in manibus mortuus est,

    among, Cic. Inv. 1, 55, 108:

    manu tenere,

    to know for certain, id. Brut. 80, 277.— Pass.:

    manibus teneri,

    to be certain, evident, Cic. Sest. 32, 69: habere in manibus, to fondle, caress, make much of:

    sic in manibus (inimicum meum) habebant, sic fovebant, etc.,

    id. Fam. 1, 9, 10:

    in manus venire,

    to come to hand, id. Q. Fr. 2, 15, b, 1:

    proelium in manibus facere,

    to fight at close quarters, Sall. J. 57, 4:

    ad manum habere,

    to have at hand, have in readiness, Quint. 12, 5, 1:

    ad manum esse,

    at hand, in hand, near, Liv. 9, 19: ad manum venire or accedere, to come hand to hand, come to close quarters:

    nonnumquam etiam res ad manus, atque ad pugnam veniebat,

    Cic. Verr. 2, 5, 11, § 28; Nep. Eum. 5, 2; Liv. 2, 30:

    ut venere in manus,

    Tac. A. 2, 80:

    ut ventum in manus,

    id. H. 4, 71:

    adire manum alicui, v. 1. adeo: ad manum intueri aliquid,

    at hand, close by, hard by, Plin. 35, 10, 36, § 97:

    prae manu or manibus,

    at hand, in readiness, in hand, Plaut. Bacch. 4, 3, 10; App. M. 6, p. 180, 32; Ter. Ad. 5, 9, 23; Gell. 19, 8:

    quem servum ille habuit ad manum,

    Cic. de Or. 3, 60, 225:

    servus a manu,

    i. e. a scribe, secretary, Suet. Caes. 74:

    de manu dare,

    to give with one's own hand, Lampr. Alex. Sev. 37: de manu in manum quippiam tradere, to deliver from hand to hand, i. e. with great care, Cic. Fam. 7, 5, 2: manum ferulae subducere, to take the hand from the rod, i. e. to be too old for the rod, Juv. 1, 15: e manu (for eminus; opp. cominus), from a distance: quae mea cominus machaera atque hasta hostibit e manu, Enn. ap. Fest. s. v. redhostire, p. 270 Müll. (Trag. v. 212 Vahl.): plenā manu, with a full or plentiful hand, bountifully, liberally:

    plenā manu dare,

    abundantly, Sen. Ben. 1, 7, 2; id. Ep. 120, 10; id. ad Polyb. 9, 7;

    so trop.: Hortalus, quam plenā manu nostras laudes in astra sustulit,

    Cic. Att. 2, 25, 1; so,

    plenis manibus pecuniam largiri,

    Lact. 3, 16, 15; cf.:

    quemquam vacuis a se manibus abire pati,

    Sen. Brev. Vit. 14, 5: manibus pedibusque aliquid facere (Greek pux kai lax), with hands and feet, i. e. with all one's power, with might and main, Ter. And. 1, 1, 134:

    per manus,

    with the hands, Caes. B. G. 6, 37:

    per manus servulae,

    by her assistance, Cic. Att. 1, 12, 3: per manus tradere, to deliver from hand to hand, from mouth to mouth, to hand down from father to son:

    traditae per manus religiones,

    Liv. 5, 51: per manus, also, by force, by main force, forcibly:

    per manus libertatem retinere,

    Sall. J. 31, 22: inter manus, in one's hands, under one's hands:

    agger inter manus proferebatur,

    Caes. B. C. 2, 2:

    villa crescit inter manus,

    Sen. Ep. 12, 1:

    nihil adhuc inter manus habui cui majorem sollicitudinem praestare deberem,

    Plin. Ep. 2, 5, 2:

    scripta quae inter manus habes,

    are occupied with, id. ib. 5, 5, 7.— Trop., palpable, evident:

    ante oculos interque manus sunt omnia vestras,

    Verg. A. 11, 311; cf.:

    manus inter parentum,

    id. ib. 2, 681: inter manus, also, in one's hands, in one's arms:

    abripite hunc intro actutum inter manus,

    Plaut. Most. 2, 1, 38:

    e convivio auferri,

    Cic. Verr. 2, 5, 11, § 28: sub manu and sub manum, at hand, near, readily, immediately, on the instant: Vocontii sub manu ut essent, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 2:

    quo celerius, ac sub manum annuntiari cognoscique posset, quid in provincia quāque gereretur, etc.,

    Suet. Aug. 49; Sen. Ep. 71, 1: sub manus succedere, according to one's wish, [p. 1112] Plaut. Mil. 3, 2, 59: alicujus manu esse, to be from or by one's hand:

    epistulae quae quidem erant tua manu,

    Cic. Att. 7, 2, 3; cf. id. ib. 8, 13, 1 (cf. II. C. infra): manu, with the hand, by hand, i. e. artificially, opp. to naturally, by nature: manu sata, i. e. by the hand of man, opp. to what grows wild. Caes. B. C. 3, 44:

    urbs manu munitissima,

    Cic. Verr. 2, 2, 2, § 4:

    quaedam ingenia manu, quod aiunt, facienda sunt,

    Sen. Ep. 52, 1:

    quidam et liberos ejurent et orbitatem manu faciant,

    id. ad Marc. 19, 2: morbi, quos manu fecimus, i. e. which we produce by our own fault (e. g. by intemperance), Sen. Brev. Vit. 3, 3: oratio manu facta, artificial, elaborate, opp. to natural, simple, id. Ep. 115, 2: manu mederi, to be a surgeon, Cels. praef. 1: manibus aequis or manu aequā, with equal advantage:

    manibus aequis abscessum est,

    Tac. A. 1, 63:

    aequā manu discedere,

    to come off with equal advantage, Sall. C. 39, 4: manus afferre, to lay hands on; trop., to destroy or weaken:

    qui diutius torqueri patitur, quem protinus potest liberare, beneficio suo manus affert,

    Sen. Ben. 2, 5, 3:

    manum inicere alicui,

    to lay the hand on one, to detain, arrest him, Cic. Rosc. Com. 16, 48: manum dare, to give or lend a hand, to help, assist, Quint. 2, 3, 7: manus dare or dedere, to give the hands to be bound; hence, in gen., to give up, yield, surrender:

    perpende, et, si tibi vera videntur, Dede manus, aut, si falsum est, accingere contra,

    Lucr. 2, 1043:

    fateor, manus vobis do,

    Plaut. Pers. 5, 2, 72:

    donicum aut certe vicissent, aut victi manum dedissent,

    Nep. Ham. 1; cf. Caes. B. G. 5, 31; Cic. Att. 2, 22, 2; Ov. H. 4, 14; 17, 260; Verg. A. 11, 568; Lact. 5, 1, 3:

    brevi manu,

    immediately, without delay, Dig. 23, 3, 43, § 1:

    longā manu,

    slowly, tediously, ib. 46, 3, 79: manum tollere, to raise the hand in token of an intention to yield, to yield, submit: cedo et tollo manum, Cic. Fragm. ap. Lact. 3, 28: manus tollere, to raise the hands in token of admiration or astonishment, Cic. Ac. 2, 19, 63: manus tendere ad aliquem, less freq. alicui, to stretch out the hands to one to implore assistance, Caes. B. G. 2, 13; Cic. Font. 17, 38:

    quae Romanis manus tendebant,

    Caes. B. G. 7, 48:

    dextram Italiae,

    Cic. Phil. 10, 4, 9:

    manu sternere aliquem,

    with the sword, Verg. A. 9, 702: utrāque manu, with both hands, i. e. willingly, readily, Mart. 1, 16, 9:

    manus manum lavat,

    one hand washes the other, one helps the other, Sen. Apoc. 9 fin.; Petr. c. 45, 13; Plin. 35, 10, 36, § 80: manum non vertere, not to turn the hand, prov. for to take no pains, make no effort:

    qui se fatentur virtutis causā ne manum quidem versuros fuisse,

    Cic. Fin. 5, 31, 93; cf. App. Mag. p. 311.
    II.
    Transf.
    A.
    The hand as the instrument used in fight; hence, personal valor, bravery:

    ne usu manuque reliquorum opinionem fallent,

    Caes. B. C. 3, 86:

    manu fortissimus,

    Liv. 39, 40:

    manu fortis,

    Nep. Dat. 1, 3:

    manu vincere,

    Ov. M. 1, 448:

    manu capere urbes,

    by force of arms, Sall. J. 5, 5:

    manum committere Teucris,

    to fight, Verg. A. 12, 60; so,

    conserere manum,

    Liv. 21, 39; 25, 11; 27, 33:

    conferre manum,

    Liv. 10, 43; Verg. A. 12, 345:

    in proelia Ferre manum,

    id. ib. 5, 403; cf.:

    et vice teli saevit nuda manus,

    Juv. 15, 54.—
    2.
    Force, violence, fighting, close combat:

    res venit ad manus atque ad pugnam,

    Cic. Verr. 2, 5, 11, § 28:

    venire ad manum,

    Liv. 2, 30:

    accedere ad manum,

    Nep. Eum. 5:

    in manus venire,

    to come to an engagement, come to close quarters, Sall. J. 89, 2:

    pugna jam ad manus venerat,

    Liv. 2, 46:

    non manu, neque vi,

    force, violence, Sall. J. 31, 18; so Tac. Agr. 9.—
    B.
    Of the hand of an artist:

    manus extrema non accessit ejus operibus,

    the last hand, the finishing touch, Cic. Brut. 33, 126: aptius a summā conspiciare manu, when you have given yourself the finishing touch, i. e. have completed your toilet, Ov. A. A. 3, 225:

    carmen nondum recepit ultimam manum,

    has not yet received the last polish, Petr. 118.—Hence, extremam bello Imponere manum, to put the finishing hand to the war, to bring it to a close, Verg. A. 7, 573.—Prov.: manum de tabula, lit., the hand from the picture, i. e. enough, Cic. Fam. 7, 25, 1.—
    C.
    A hand, handwriting; in gen., work, workmanship:

    librarii manus,

    Cic. Att. 8, 13, 1: Alexidis manum amabam, quod tam prope accedebat ad similitudinem tuae litterae, id. ib. 7, 2, 3:

    manum suam cognovit,

    id. Cat. 3, 5, 12:

    propter emissam ab eis manum,

    Dig. 22, 3, 15:

    Praxitelis manus, Scopaeque,

    Mart. 4, 39, 3:

    artificum,

    Verg. A. 1, 455.—
    D.
    For pars, a side:

    est ad hanc manum sacellum,

    Ter. Ad. 4, 2, 37:

    a laeva conspicienda manu,

    Ov. A. A. 3, 307. —
    E.
    In throwing dice, a stake: quas manus remisi, to throw up the stakes, Aug. ap. Suet. Aug. 71.—
    F.
    In fencing, a thrust, hit, blow:

    rectae, aversae, tectaeque manus,

    Quint. 9, 1, 20:

    prima, secunda, tertia, quarta,

    the prime, second, tierce, quart, id. 5, 13, 54.—
    G.
    The trunk of an elephant:

    manus etiam data elephantis,

    Cic. N. D. 2, 47, 120; Curt. 8, 14, 27; Sil. 9, 628.—
    H.
    The fore-paws of bears, Plin. 8, 36, 54, § 130.—
    K.
    The branches on a tree:

    (platanus) cui lnnumerae manus,

    Stat. S. 2, 3, 39:

    fraxineae,

    Pall. Insit. 60.—
    L.
    In milit. lang.: ferreae manus, iron hooks with which an enemy's ship was grappled, grappling-irons:

    manus ferreas atque harpagones paraverant,

    Caes. B. C. 1, 57:

    in advenientes hostium naves ferreas manus inicere,

    Liv. 36, 44 fin.:

    manus ferreas excogitare,

    Front. Strat. 2, 3, 24; Plin. 7, 56, 57, § 209; Curt. 4, 9, 2; Aur. Vict. Vir. Ill. 38; Luc. 3, 635.—
    M.
    Also milit., an armed force, corps of soldiers:

    si nova manus cum veteribus copiis se conjunxisset,

    Caes. B. G. 1, 37:

    magnam manum conducere,

    id. ib. 5, 27:

    Hasdrubalem propediem affore cum manu haudquaquam contemnenda,

    Liv. 30, 7 fin.; id. 44, 27.—
    2.
    Beyond the milit. sphere, in gen., a body, host, number, company, multitude:

    Romam veniet cum magna manu,

    Cic. Att. 16, 11, 6:

    evocatorum,

    id. Fam. 15, 4, 3:

    manus ad Quirinalia paratur,

    id. Q. Fr. 2, 3, 4; cf.:

    manum facere, copias parare,

    id. Caecin. 12, 33:

    manus bonorum,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16:

    Judaeorum,

    id. Fl. 28, 66:

    conjuratorum,

    id. Cat. 1, 5, 12:

    bicorpor,

    i. e. the Centaurs, id. Tusc. 2, 9, 22:

    purpuratorum et satellitum,

    Liv. 42, 51:

    magna clientium,

    Suet. Tib. 1:

    comitum,

    Stat. S. 5, 3, 262:

    juvenum,

    Verg. A. 6, 5.—
    N.
    Labor, hands, i. e. workmen:

    nos aera, manus, navalia demus,

    Verg. A. 11, 329:

    quale manus addunt ebori decus,

    id. ib. 1, 592.—
    O.
    Power:

    haec non sunt in nostra manu,

    Cic. Fam. 14, 2, 3; cf.: in tua manu est, it rests with you, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1:

    juxta deos in tua manu positum est,

    Tac. H. 2, 76:

    victoria in manu nobis est,

    depends on, Sall. C. 20, 10:

    in vostra manu situm,

    id. J. 31; Plaut. Merc. 3, 4, 43:

    in manu esse mihi,

    id. Trin. 1, 2, 67. —
    2.
    In partic., in jurid. lang., the legal power of a husband over his wife, the manus:

    in potestate quidem et masculi et feminae esse solent: in manum autem feminae tantum conveniunt. Olim itaque tribus modis in manum conveniebant: usu, farreo, coëmptione, etc.,

    Gai. Inst. 1, 108 sq.; Cic. Fl. 34, 84 al.—
    P.
    Law t. t., manūs injectio, i. e. an arrest: per manus injectionem agebatur, Gai Inst. 4, 21: ob eam rem ego tibi sestertium X. milium judicati manus inicio, Vet. Form. ap. Gai. ib.
    2.
    mānus, i. q. bonus, Varr. L. L. 6, 2, 4; Macr. S. 1, 3, 13; Isid. 5, 30, 14; Serv. Verg. A. 1, 139; 2, 286; v. ‡ cerus manus.

    Lewis & Short latin dictionary > manus

  • 26 Parthaon

    Parthāon, ŏnis, m., = Parthaôn, son of Agenor and Epicaste, king of Calydon, and father of Œneus: ego te simitu novi cum Parthaone, I know you as well as I do Parthaon, i. e. not at all, Plaut. Men. 5, 1, 45:

    Parthaone nate,

    i. e. Œneus, Ov. M. 9, 12; cf. Hyg. Fab. 175; 239 and 242.—Hence,
    A.
    Parthāŏnĭdes, ae, m., a descendant of Parthaon: Parthaonides dux, i. e. Tydeus, the grandson of Parthaon; acc. to others, Meleager, the brother of Tydeus, Val. Fl. 3, 705.—
    B.
    Parthāŏnĭus, a, um, adj., Parthaonian:

    Parthaonia domus,

    the house of Œneus, Stat. Th. 1, 670.

    Lewis & Short latin dictionary > Parthaon

  • 27 Parthaonides

    Parthāon, ŏnis, m., = Parthaôn, son of Agenor and Epicaste, king of Calydon, and father of Œneus: ego te simitu novi cum Parthaone, I know you as well as I do Parthaon, i. e. not at all, Plaut. Men. 5, 1, 45:

    Parthaone nate,

    i. e. Œneus, Ov. M. 9, 12; cf. Hyg. Fab. 175; 239 and 242.—Hence,
    A.
    Parthāŏnĭdes, ae, m., a descendant of Parthaon: Parthaonides dux, i. e. Tydeus, the grandson of Parthaon; acc. to others, Meleager, the brother of Tydeus, Val. Fl. 3, 705.—
    B.
    Parthāŏnĭus, a, um, adj., Parthaonian:

    Parthaonia domus,

    the house of Œneus, Stat. Th. 1, 670.

    Lewis & Short latin dictionary > Parthaonides

  • 28 Parthaonius

    Parthāon, ŏnis, m., = Parthaôn, son of Agenor and Epicaste, king of Calydon, and father of Œneus: ego te simitu novi cum Parthaone, I know you as well as I do Parthaon, i. e. not at all, Plaut. Men. 5, 1, 45:

    Parthaone nate,

    i. e. Œneus, Ov. M. 9, 12; cf. Hyg. Fab. 175; 239 and 242.—Hence,
    A.
    Parthāŏnĭdes, ae, m., a descendant of Parthaon: Parthaonides dux, i. e. Tydeus, the grandson of Parthaon; acc. to others, Meleager, the brother of Tydeus, Val. Fl. 3, 705.—
    B.
    Parthāŏnĭus, a, um, adj., Parthaonian:

    Parthaonia domus,

    the house of Œneus, Stat. Th. 1, 670.

    Lewis & Short latin dictionary > Parthaonius

  • 29 percalleo

    per-calleo, ŭi, ēre, v. a., to know or understand well:

    quinque et viginti gentium linguas,

    Gell. 17, 17, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > percalleo

  • 30 pernosco

    per-nosco, ōvi, ōtum, 3, v. a.
    I.
    To examine thoroughly:

    pernoscite, Furtumne factum existimetis, an, etc.,

    Ter. Ad. prol. 12.—Hence, in perf., to have examined or discerned, to know thoroughly, to become thoroughly acquainted with, to get a correct knowledge of:

    ingenium avidi haud pernoram hospitis,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 42:

    facta pernovit probe,

    id. Aul. 3, 5, 29:

    pernovi equidem ingenium tuum ingenuom admodum,

    id. Trin. 3, 2, 39.—
    II.
    To learn thor [p. 1350] oughly, become fully acquainted with:

    hominum mores ex corpore, oculis, vultu, etc., pernoscere,

    Cic. Fat. 5, 10:

    motus animorum sunt penitus oratori pernoscendi,

    id. de Or. 1, 5, 17.—Hence, pernōtus, a, um, P. a., thoroughly known, well known:

    pugil ob eximiam virtutem virium regi pernotus et gratus,

    Curt. 9, 7, 16; Mel. 2, 3; Min. Fel. Oct. 14, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > pernosco

  • 31 quaero

    quaero (old orthogr. QVAIRO, Epitaphs of the Scipios, 6; for the original form and etym. quaeso, ĕre, v. quaeso), sīvi or sĭi, sītum, 3, v. a., to seek.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: aliquem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 43 Vahl.); Plaut. Mil. 2, 3, 3:

    te ipsum quaerebam,

    Ter. Heaut. 4, 8, 3:

    escam in sterquilinio,

    Phaedr. 3, 12 init.
    B.
    In partic.
    1.
    To seek to get or procure, to seek or search for a thing, Ter. Heaut. 3, 1, 38:

    rem mercaturis faciendis,

    Cic. Par. 6, 2, 46.— Absol.:

    contrivi in quaerendo vitam atque aetatem meam,

    Ter. Ad. 5, 4, 15; 5, 3, 27; Hor. Ep. 1, 7, 57; id. A. P. 170.—
    b.
    Transf., to get, procure, obtain, acquire a thing:

    uxores liberorum quaerendorum causā ducere,

    Suet. Caes. 52:

    liberorum quaerundorum causā ei uxor data est,

    Plaut. Capt. 4, 2, 109; cf.:

    quaerunt litterae hae sibi liberos,

    id. Ps. 1, 1, 21.—
    2.
    To seek for something missing, to miss:

    Siciliam in uberrimā Siciliae parte,

    Cic. Verr. 2, 3, 18, § 47:

    optatos Tyndaridas,

    Prop. 1, 17, 18:

    Phoebi comam,

    Tib. 2, 3, 20:

    amnes,

    Stat. Th. 4, 703.—
    3.
    To ask, desire, with ut and subj.:

    quaeris ut suscipiam cogitationem quidnam istis agendum putem,

    Cic. Att. 14, 20, 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to seek, i. e. to think over, meditate, aim at, plan a thing:

    dum id quaero, tibi qui filium restituerem,

    Ter. Heaut. 3, 1, 83:

    quonam modo maxime ulti sanguinem nostrum pereamus,

    Sall. C. 33,5:

    fugam,

    Cic. Att. 7, 17, 1; id. Mur. 37, 80:

    sibi remedium ad rem aliquam,

    id. Clu. 9, 27:

    de gratiā quid significares, mecum ipse quaerebam,

    id. Att. 9, 11, A, 1.—With inf.:

    tristitiae causam si quis cognoscere quaerit,

    seeks, strives, endeavors, Ov. Tr. 5, 4, 7; id. Am. 1, 8, 51; Hor. C. 3, 4, 39; id. Ep. 1, 1, 2 al.—
    B.
    In partic.
    1.
    To look for, seek to gain any thing; to get, acquire, obtain, procure:

    laudem sibi,

    Ter. Heaut. 2, 3, 74:

    salutem alicui malo,

    id. Ad. 3, 2, 2:

    negabant ullā aliā in re nisi in naturā quaerendum esse illud summum bonum,

    Cic. Ac. 1, 5, 19:

    pudentem exitum suae impudentiae,

    id. Verr. 2, 1, 1, § 2:

    invidiam in aliquem,

    id. Rab. Post. 17, 46. —
    2.
    Of inanim. and abstr. subjects, to demand, need, require, = requirere:

    quod cujusquam oratoris eloquentiam quaereret,

    Cic. Verr. 2, 1, 10, § 29:

    lites ex limitibus judicem quaerant,

    Varr. R. R. 1, 15, 1:

    bellum dictatoriam majestatem quaesivisset,

    Liv. 8, 30:

    quaerit Boeotia Dircen,

    Ov. M. 2, 239. —
    3.
    To seek to learn from any one; to ask, inquire, interrogate (cf.: interrogo, percontor).
    (α).
    With ab:

    cum ab iis saepius quaereret,

    made inquiries, Caes. B. G. 1, 32:

    quaero abs te nunc, Hortensi, cum, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 83, § 191:

    quaesivit a medicis, quemadmodum se haberet,

    Nep. Dion, 2, 4:

    a quo cum quaesisset, quo se deduci vellet,

    id. Epam. 4, 5; cf. Cic. N. D. 1, 22, 60. —
    (β).
    With de:

    quaerebat paulo ante de me, quid, etc.,

    Cic. Pis. 9, 18:

    de te ipso quaero, Vatini, utrum, etc.,

    id. Vatin. 4, 10:

    quaero de te, arbitrerisne, etc.,

    Liv. 4, 40:

    cura tibi de quo quaerere nulla fuit,

    Ov. P. 4, 3, 18.—
    (γ).
    With ex:

    quaesivi ex Phaniā, quam in partem provinciae putaret, etc.,

    Cic. Fam. 3, 6, 1:

    quaerit ex solo ea, quae, etc.,

    Caes. B. G. 1, 18.—
    (δ).
    With a rel.-clause:

    ille baro te putabat quaesiturum, unum caelum esset an innumerabilia,

    Cic. Fam. 9, 26, 3:

    natura fieret laudabile carmen, an arte, Quaesitum est,

    Hor. A. P. 409:

    quaeritur inter medicos, cujus generis aquae sint utilissimae,

    Plin. 31, 3, 21, § 31.—
    4. a.
    With inf. (post-Aug.):

    e monte aliquo in alium transilire quaerens,

    Plin. 8, 53, 79, § 214:

    qui mutare sedes quaerebant,

    Tac. G. 2.—
    b.
    Transf., of animals, plants, etc., to desire, prefer, seek:

    salictum et harundinetum... umidum locum quaerunt,

    Varr. R. R. 1, 23, 5:

    glires aridum locum quaerunt,

    id. ib. 3, 15, 2; Col. 1, praef. §

    26: lupinum quaerit maxime sabulosa,

    Plin. 18, 14, 36, § 134;

    so of the soil: ager aquosus plus stercoris quaerit,

    demands, Pall. 1, 6, 15.—
    5.
    To examine or inquire into judicially, to investigate, institute an investigation; with [p. 1502] acc. (rare):

    hunc abduce, vinci, rem quaere,

    Ter. Ad. 3 (4), 36:

    non dubitabat Minucius, quin iste (Verres) illo die rem illam quaesiturus non esset,

    Cic. Verr. 2, 2, 29, § 72. —With de and abl. (class.; cf.

    Krebs, Autibarb. p. 962 sq.): de pecuniis repetundis,

    Cic. Verr. 1, 9, 27:

    de morte alicujus,

    id. Rosc. Am. 41, 119:

    de servo in dominum,

    to question by torture, put to the rack, id. Mil. 22, 59:

    aliquid per tormenta,

    Suet. Tib. 58:

    legibus,

    to investigate according to the laws, impartially, Plin. Ep. 5, 21, 3. —
    b.
    Transf.: si quaeris, si quaerimus (prop., if we, or you, look well into the matter; if we, or you, would know the truth), to say the truth, in fact, to speak honestly:

    omnino, si quaeris, ludi apparatissimi,

    Cic. Fam. 7, 1, 2:

    at sunt morosi, et anxii, et difficiles senes: si quaerimus, etiam avari,

    id. Sen. 18, 65:

    si quaeritis,

    id. de Or. 2, 62, 254; so,

    too, si verum quaeris,

    id. Fam. 12, 8, 1:

    si verum quaeritis,

    id. de Or. 2, 34, 146:

    si verum quaerimus,

    id. Tusc. 2, 23, 55: noli quaerere or quid quaeris? in short, in one word:

    noli quaerere: ita mihi pulcher hic dies visus est,

    id. Fam. 4, 4, 3:

    quid quaeris? biduo factus est mihi familiaris,

    id. ib. 3, 1, 2.— Hence, quaesītus, a, um, P. a., sought out.
    A.
    In a good sense, select, special, extraordinary (mostly post-Aug.): epulae quaesitissumae, Sall. ap. Macr. S. 2, 9, 9 (Sall. H. 2, 23, 4 Dietsch); comp.:

    leges quaesitiores (opp. simplices),

    Tac. A. 3, 26:

    quaesitior adulatio,

    id. ib. 3, 57.— Sup.:

    quaesitissimi honores,

    Tac. A. 2, 53.—
    B.
    In a bad sense (opp. to what is natural), far-fetched, studied, affected, assumed (class.):

    vitabit etiam quaesita nec ex tempore ficta, sed domo allata, quae plerumque sunt frigida,

    Cic. Or. 26, 89:

    ut numerus non quaesitus, sed ipse secutus esse videatur,

    id. ib. 65, 219:

    comitas,

    Tac. A. 6, 50:

    asperitas,

    id. ib. 5, 3.—
    C.
    Subst.: quaesītum, i, n.
    1.
    A question ( poet.):

    accipe quaesiti causam,

    Ov. M. 4, 793; id. F. 1, 278; Hor. S. 2, 6, 82.—
    2.
    A question as a rhetorical figure, = pusma, Mart. Cap. 5, § 524.

    Lewis & Short latin dictionary > quaero

  • 32 scilicet

    scīlĭcet, adv. [contr. from sci- (root of scire) licet; cf. vide-licet, i-licet], or scīre lĭcet, as it is freq. written in Lucr. and in archaic lang. in Liv., and sometimes in Cels.; prop., you may understand or know, = Gr. dêlonoti, and serving to imply that a statement is in itself obviously true, and is not overlooked by the speaker (cf. Madv. ad Cic. Fin. 5, 1, 3).
    I.
    Lit., it is evident, clear, plain, or manifest; of course, naturally, evidently, certainly, undoubtedly, etc. (freq. and class.; cf.: nimirum, nempe).
    (α).
    With obj.-clause on account of scire (ante-class., and several times in Sall.; cf. videlicet): Pa. Neque illa ulli homini nutet, nictet, annuat, etc. Di. Optumumst:

    Ita scilicet facturam,

    very good; of course she will do so, Plaut. As. 4, 1, 42; id. Curc. 2, 2, 13; id. Rud. 2, 3, 64; id. Ps. 4, 7, 83; Ter. Heaut. 2, 3, 117; 4, 8, 15; Lucr. 2, 469; Sall. J. 4, 6; 102, 9; 113, 3; id. Fragm. 1, Orat. Phil. § 5.—
    (β).
    As a simple particle: Le. Tam ego homo sum quam tu. Me. Scilicet ita res est, that is clear enough, no one disputes that, Plaut. As. 2, 4, 83: Co. Utrum amicis hodie an inimicis tuis Daturu's cenam? Ba. Pol ego amicis scilicet, id. Ps. 3, 2, 89; id. Men. 2, 3, 41:

    nunc vivat necne, id Orcum scire oportet scilicet,

    id. Capt. 2, 2, 33:

    pol me haud paenitet Scilicet boni dimidium mihi dividere cum Jove,

    id. Am. 5, 1, 73:

    video jam illum virum cui praeficias officio et muneri. Huic scilicet, Africanus (inquit), uni paene: nam in hoc fere uno sunt cetera,

    Cic. Rep. 2, 42, 69; cf. id. ib. 1, 38, 60: quā mente esset Antonius, demonstravit: pessima scilicet et infidelissima, Nam, etc., Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 1: a te litteras exspectabam: nondum scilicet;

    nam has mane rescribebam,

    not yet to be sure, Cic. Att. 13, 3, 1:

    me in dolore... maxime scilicet consolatur spes, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1; id. Q. Fr. 2, 6, 2:

    quid ad haec Naevius? ridet scilicet nostram amentiam, qui, etc.,

    id. Quint. 17, 55:

    ego valde suspenso animo exspecto, primum te scilicet, deinde Marionem,

    id. Fam. 16, 3, 2; id. Att. 2, 19, 4:

    videtis ut senectus sit operosa et semper agens aliquid et moliens: tale scilicet, quale cujusque studium in superiore vita fuit,

    such, naturally, id. Sen. 8, 26:

    Brutus terram osculo contigit: scilicet, quod ea communis mater omnium mortalium esset,

    evidently because, Liv. 1, 56 fin. —Often followed by sed, tamen, etc.:

    cognoscat (orator) rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis, sed etiam imperiosorum populorum et regum illustrium,

    Cic. Or. 34, 120:

    scilicet nimis hic quidem est progressus, sed ex eo ipso est conjectura facilis,

    id. de Or. 3, 23, 128; id. Q. Fr. 2, 12, 2:

    maxime scilicet in homine, sed in omni animali,

    id. Fin. 5, 20, 55:

    me species quaedam commovit, inanis scilicet, sed commovit tamen,

    id. ib. 5, 1, 3: nihil scilicet novi, ea tamen quae te ipsum probaturum esse confidam, id. ib. 1, 8, 28:

    tuli scilicet moleste, ut debui, sed tamen constitui ad te venire,

    id. Fam. 9, 23: tu interea Romae scilicet amicis praesto fuisti;

    sed tamen illud cogita, etc.,

    id. Mur. 20, 42; id. Tusc. 5, 39, 114:

    Meneclides quidam, satis exercitatus in dicendo, ut Thebanus scilicet,

    Nep. Epam. 5, 2: nota scilicet illa res, cum Decimus quidam Verginius, etc., that event is surely well known, etc., id. Rep. 2, 37, 63.—In an assertion put in the form of a question: Ch. Huc cum advenio, nulla erat. Pa. Comites secuti scilicet sunt virginem? followed her of course, Ter. Eun. 2, 3, 54.—
    (γ).
    Elliptically (only ante-class.):

    manifesta palam res indicat, inquis, in auras Aëris e terrā res omnes crescere alique, etc.... Scilicet: et nisi nos, etc.,

    to be sure, by all means, quite right, certainly, Lucr. 1, 809. —Esp. as an answer: Le. Abi ad meam sororem. St. Ibitur. Le. Et gratulator meae sorori. St. Scilicet, of course, certainly, Plaut. Trin. 2, 4, 178; id. Ps. 4, 7, 82; id. Poen. 3, 2, 23; 3, 4, 25; id. Rud. 4, 3, 12; Ter. Eun. 3, 1, 11; 5, 8, 10; id. Ad. 4, 7, 11; 4, 7, 33; id. Hec. 3, 5, 17; id. Phorm. 5, 3, 9. —
    B.
    In partic., of course, to be sure, doubtless, certainly, forsooth, when an assertion that is obviously false is ironically made or accepted (class.): Si. Meum gnatum rumor est amare. Da. Id populus curat scilicet! of course people trouble themselves a great deal about that! Ter. And. 1, 2, 14 (also cited Cic. Att. 13, 34); cf.:

    scilicet is superis labor est, ea cura quietos Sollicitat,

    Verg. A. 4, 379; Cic. Q. Fr. 1, 3, 1:

    et ego id scilicet nesciebam!

    id. Fin. 2, 31, 102:

    et tu scilicet mavis numine deorum id factum quam casu arbitrari?

    id. Div. 2, 21, 47; id. Verr. 2, 1, 54, § 142:

    scilicet tibi graviorem dolorem patrui tui mors attulit quam C. Graccho fratris, et tibi acerbior ejus patrui mors est, quem numquam vidisti quam illi ejus fratris, quicum concordissime vixerat, etc.,

    id. Rab. Perd. 5, 14:

    scilicet is sum, qui existimem, Cn. Pisonem et Catilinam nihil scelerate ipsos per sese sine P. Sullā facere potuisse,

    id. Sull. 24, 67; id. Pis. 9, 19; Quint. 8, prooem. § 25; cf.:

    unde illa scilicet egregia laudatio: Tanto melior, ne ego quidem intellexi,

    id. 8, 2, 18:

    scilicet medio triennio defuerat tempus, etc.,

    Tac. A. 6, 23; 1, 8 fin.; 3, 59; 11, 24; id. Agr. 2 al.—
    II.
    Transf., in the postAug. per. sometimes, like dêlonoti in later Greek, merely as an expletory or explanatory particle, namely, to wit, that is to say:

    quaedam etiam opera sub nomine alieno, nepotum scilicet et uxoris sororisque, fecit,

    Suet. Aug. 29; id. Tib. 14:

    manente villā, qualis fuerit olim, ne quid scilicet oculorum consuetudini deperiret,

    id. Vesp. 2; so,

    ne scilicet,

    id. Gram. 4; Vulg. Gen. 2, 25 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > scilicet

  • 33 scire licet

    scīlĭcet, adv. [contr. from sci- (root of scire) licet; cf. vide-licet, i-licet], or scīre lĭcet, as it is freq. written in Lucr. and in archaic lang. in Liv., and sometimes in Cels.; prop., you may understand or know, = Gr. dêlonoti, and serving to imply that a statement is in itself obviously true, and is not overlooked by the speaker (cf. Madv. ad Cic. Fin. 5, 1, 3).
    I.
    Lit., it is evident, clear, plain, or manifest; of course, naturally, evidently, certainly, undoubtedly, etc. (freq. and class.; cf.: nimirum, nempe).
    (α).
    With obj.-clause on account of scire (ante-class., and several times in Sall.; cf. videlicet): Pa. Neque illa ulli homini nutet, nictet, annuat, etc. Di. Optumumst:

    Ita scilicet facturam,

    very good; of course she will do so, Plaut. As. 4, 1, 42; id. Curc. 2, 2, 13; id. Rud. 2, 3, 64; id. Ps. 4, 7, 83; Ter. Heaut. 2, 3, 117; 4, 8, 15; Lucr. 2, 469; Sall. J. 4, 6; 102, 9; 113, 3; id. Fragm. 1, Orat. Phil. § 5.—
    (β).
    As a simple particle: Le. Tam ego homo sum quam tu. Me. Scilicet ita res est, that is clear enough, no one disputes that, Plaut. As. 2, 4, 83: Co. Utrum amicis hodie an inimicis tuis Daturu's cenam? Ba. Pol ego amicis scilicet, id. Ps. 3, 2, 89; id. Men. 2, 3, 41:

    nunc vivat necne, id Orcum scire oportet scilicet,

    id. Capt. 2, 2, 33:

    pol me haud paenitet Scilicet boni dimidium mihi dividere cum Jove,

    id. Am. 5, 1, 73:

    video jam illum virum cui praeficias officio et muneri. Huic scilicet, Africanus (inquit), uni paene: nam in hoc fere uno sunt cetera,

    Cic. Rep. 2, 42, 69; cf. id. ib. 1, 38, 60: quā mente esset Antonius, demonstravit: pessima scilicet et infidelissima, Nam, etc., Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 1: a te litteras exspectabam: nondum scilicet;

    nam has mane rescribebam,

    not yet to be sure, Cic. Att. 13, 3, 1:

    me in dolore... maxime scilicet consolatur spes, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1; id. Q. Fr. 2, 6, 2:

    quid ad haec Naevius? ridet scilicet nostram amentiam, qui, etc.,

    id. Quint. 17, 55:

    ego valde suspenso animo exspecto, primum te scilicet, deinde Marionem,

    id. Fam. 16, 3, 2; id. Att. 2, 19, 4:

    videtis ut senectus sit operosa et semper agens aliquid et moliens: tale scilicet, quale cujusque studium in superiore vita fuit,

    such, naturally, id. Sen. 8, 26:

    Brutus terram osculo contigit: scilicet, quod ea communis mater omnium mortalium esset,

    evidently because, Liv. 1, 56 fin. —Often followed by sed, tamen, etc.:

    cognoscat (orator) rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis, sed etiam imperiosorum populorum et regum illustrium,

    Cic. Or. 34, 120:

    scilicet nimis hic quidem est progressus, sed ex eo ipso est conjectura facilis,

    id. de Or. 3, 23, 128; id. Q. Fr. 2, 12, 2:

    maxime scilicet in homine, sed in omni animali,

    id. Fin. 5, 20, 55:

    me species quaedam commovit, inanis scilicet, sed commovit tamen,

    id. ib. 5, 1, 3: nihil scilicet novi, ea tamen quae te ipsum probaturum esse confidam, id. ib. 1, 8, 28:

    tuli scilicet moleste, ut debui, sed tamen constitui ad te venire,

    id. Fam. 9, 23: tu interea Romae scilicet amicis praesto fuisti;

    sed tamen illud cogita, etc.,

    id. Mur. 20, 42; id. Tusc. 5, 39, 114:

    Meneclides quidam, satis exercitatus in dicendo, ut Thebanus scilicet,

    Nep. Epam. 5, 2: nota scilicet illa res, cum Decimus quidam Verginius, etc., that event is surely well known, etc., id. Rep. 2, 37, 63.—In an assertion put in the form of a question: Ch. Huc cum advenio, nulla erat. Pa. Comites secuti scilicet sunt virginem? followed her of course, Ter. Eun. 2, 3, 54.—
    (γ).
    Elliptically (only ante-class.):

    manifesta palam res indicat, inquis, in auras Aëris e terrā res omnes crescere alique, etc.... Scilicet: et nisi nos, etc.,

    to be sure, by all means, quite right, certainly, Lucr. 1, 809. —Esp. as an answer: Le. Abi ad meam sororem. St. Ibitur. Le. Et gratulator meae sorori. St. Scilicet, of course, certainly, Plaut. Trin. 2, 4, 178; id. Ps. 4, 7, 82; id. Poen. 3, 2, 23; 3, 4, 25; id. Rud. 4, 3, 12; Ter. Eun. 3, 1, 11; 5, 8, 10; id. Ad. 4, 7, 11; 4, 7, 33; id. Hec. 3, 5, 17; id. Phorm. 5, 3, 9. —
    B.
    In partic., of course, to be sure, doubtless, certainly, forsooth, when an assertion that is obviously false is ironically made or accepted (class.): Si. Meum gnatum rumor est amare. Da. Id populus curat scilicet! of course people trouble themselves a great deal about that! Ter. And. 1, 2, 14 (also cited Cic. Att. 13, 34); cf.:

    scilicet is superis labor est, ea cura quietos Sollicitat,

    Verg. A. 4, 379; Cic. Q. Fr. 1, 3, 1:

    et ego id scilicet nesciebam!

    id. Fin. 2, 31, 102:

    et tu scilicet mavis numine deorum id factum quam casu arbitrari?

    id. Div. 2, 21, 47; id. Verr. 2, 1, 54, § 142:

    scilicet tibi graviorem dolorem patrui tui mors attulit quam C. Graccho fratris, et tibi acerbior ejus patrui mors est, quem numquam vidisti quam illi ejus fratris, quicum concordissime vixerat, etc.,

    id. Rab. Perd. 5, 14:

    scilicet is sum, qui existimem, Cn. Pisonem et Catilinam nihil scelerate ipsos per sese sine P. Sullā facere potuisse,

    id. Sull. 24, 67; id. Pis. 9, 19; Quint. 8, prooem. § 25; cf.:

    unde illa scilicet egregia laudatio: Tanto melior, ne ego quidem intellexi,

    id. 8, 2, 18:

    scilicet medio triennio defuerat tempus, etc.,

    Tac. A. 6, 23; 1, 8 fin.; 3, 59; 11, 24; id. Agr. 2 al.—
    II.
    Transf., in the postAug. per. sometimes, like dêlonoti in later Greek, merely as an expletory or explanatory particle, namely, to wit, that is to say:

    quaedam etiam opera sub nomine alieno, nepotum scilicet et uxoris sororisque, fecit,

    Suet. Aug. 29; id. Tib. 14:

    manente villā, qualis fuerit olim, ne quid scilicet oculorum consuetudini deperiret,

    id. Vesp. 2; so,

    ne scilicet,

    id. Gram. 4; Vulg. Gen. 2, 25 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > scire licet

  • 34 Senatusconsultum

    consŭlo, lŭi, ltum, 3, v. n. and a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].
    I.
    To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult.
    A. 1.
    In gen.
    (α).
    Absol.: quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate, i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14:

    consulto opus est,

    there is need of deliberation, Sall. C. 1, 6:

    dum tempus consulendi est,

    Ter. Hec. 5, 1, 19:

    satis facere consulentibus,

    Cic. Or. 42, 143:

    ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset,

    Liv. 8, 13, 18:

    ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent,

    id. 21, 16, 2:

    praesidium consulenti curiae,

    Hor. C. 2, 1, 14 et saep.—
    (β).
    With in and acc.:

    consulere in longitudinem,

    to take thought for the future, Ter. Heaut. 5, 2, 10:

    in commune,

    for the common good, id. And. 3, 3, 16; Liv. 32, 21, 1; Tac. A. 12, 5; id. Agr. 12; Curt. 5, 9, 14;

    and in the same sense: in medium,

    Verg. A. 11, 335; Liv. 24, 22, 15; Tac. H. 2, 5; Luc. 5, 46:

    in unum,

    Tac. H. 1, 68; 4, 70:

    in publicum (opp. suscipere proprias simultates),

    Plin. Ep. 9, 13, 21; Tac. A. 1, 24.—
    (γ).
    With de and abl.:

    bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; so,

    de communibus negotiis,

    id. J. 105, 1:

    de salute suorum,

    Cic. Sull. 22, 63:

    omnibus de rebus,

    Tac. A. 4, 40.—
    (δ).
    With ut or ne:

    consulere vivi ac prospicere debemus, ut illorum (liberorum) solitudo munita sit,

    Cic. Verr. 2, 1, 58, § 153:

    tu ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi et consule longe,

    Verg. A. 9, 322.— Impers.:

    ut urbi... satis esset praesidii, consultum atque provisum est,

    Cic. Cat. 2, 12, 26:

    ne deficerent, consulendum esse,

    Cels. 3, 4, 31.—
    2.
    Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for:

    tuae rei bene consulere cupio,

    Plaut. Trin. 3, 2, 9:

    quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas,

    Ter. Heaut. 4, 3, 37:

    qui parti civium consulunt, partem neglegunt,

    Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique [p. 442] servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so,

    famae, pudicitiae tuae,

    id. Phil. 2, 2, 3:

    dignitati meae,

    id. Fam. 11, 29, 1:

    suae vitae,

    Caes. B. G. 7, 12:

    receptui sibi,

    id. B. C. 3, 69:

    reipublicae juxta ac sibi,

    Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1:

    timori magis quam religioni,

    Caes. B. C. 1, 67; cf.:

    magis irae quam famae,

    Sall. C. 51, 7:

    qui mi consultum optime velit esse,

    Ter. Phorm. 1, 3, 1: mi ires consultum male? to counsel evil or badly, Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so,

    male patriae,

    Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.—With si:

    melius consulet (sibi), si, etc.,

    Cels. 1, 3, 55.—
    B.
    Act.
    1.
    Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).
    a.
    In gen.:

    cum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres,

    Cic. Fam. 11, 29, 1:

    te, qui philosophum audis,

    id. ib. 9, 26, 1:

    Apellem tragoedum, uter, etc.,

    Suet. Calig. 33 al. —Of inanim. objects:

    speculum suum,

    Ov. A. A. 3, 136; cf.:

    spectatas undas, quid se deceat,

    id. M. 4, 312:

    nares, an olerent aera Corinthōn,

    Mart. 9, 60, 11:

    diem de gemmis, etc.,

    Ov. A. A. 1, 251 sq.:

    animum nostrum,

    Quint. 4, 2, 52:

    aures meas,

    id. 9, 4, 93:

    suas vires,

    id. 10, 2, 18 al. —With two accs.:

    ibo et consulam hanc rem amicos, quid faciundum censeant,

    Plaut. Men. 4, 3, 26:

    nec te id consulo,

    Cic. Att. 7, 20, 2:

    consulere prudentiorem coepi aetates tabularum,

    Petr. 88.—Freq.,
    b.
    Esp. as t. t.
    (α).
    In the lang. of religion, to consult a deity, an oracle, omens, etc.:

    Apollinem de re,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    deum consuluit auguriis, quae suscipienda essent,

    Liv. 1, 20, 7:

    deos hominum fibris,

    Tac. A. 14, 30 fin.:

    Phoebi oracula,

    Ov. M. 3, 9; Suet. Vesp. 5:

    Tiresiam conjectorem,

    Plaut. Am. 5, 1, 76:

    haruspicem,

    Cic. Div. 2, 4, 11; Suet. Tib. 63; Cato, R. R. 5, 4:

    vates nunc extis, nunc per aves,

    Liv. 2, 42, 10:

    Cumaeam anum,

    Ov. F. 4, 158:

    avem primum visam augur,

    id. ib. 1, 180:

    spirantia exta,

    Verg. A. 4, 64; so,

    trepidantia exta,

    Ov. M. 15, 576:

    sacras sortes,

    id. ib. 11, 412:

    Etrusci haruspices male consulentes,

    Gell. 4, 5, 5.— Pass. impers.:

    si publice consuletur... sin privatim,

    Tac. G. 10. —With dependent question:

    senatus pontificum collegium consuli jussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset,

    Liv. 39, 5, 9:

    consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet,

    Tac. A. 1, 10.—
    (β).
    In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult, etc.:

    quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent,

    Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120:

    consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem,

    id. Fam. 7, 11, 2:

    si jus consuleres, peritissimus,

    Liv. 39, 40, 6:

    munus hoc eorum qui consuluntur,

    i. e. who are skilled in the law, Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.—

    With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia,

    Quint. 6, 3, 92.—The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.—
    (γ).
    In publicists' lang., to take counsel with the competent authorities, to consult:

    Quirites, utrum, etc.,

    Liv. 31, 7, 2; so,

    senatum,

    Sall. J. 28, 2:

    senatum de foedere,

    id. ib. 39, 2;

    62, 10: populum de ejus morte,

    Cic. Mil. 7, 16:

    plebem in omnia (tribuni),

    Liv. 6, 39, 2 al. —
    2.
    Aliquid.
    a.
    To take counsel or deliberate upon something, to consider:

    est consulere quiddam quod tecum volo,

    Plaut. Most. 5, 1, 53; id. Pers. 5, 2, 63:

    rem delatam consulere ordine non licuit,

    Liv. 2, 28, 2; so,

    consulere et explorare rem,

    Cic. Att. 2, 16, 4:

    consulis rem nulli obscuram,

    Verg. A. 11, 344 al.:

    bis repulsi Galli quid agant consulunt,

    Caes. B. G. 7, 83.—
    b.
    To advise something, to give advice:

    tun' consulis quicquam?

    Ter. Ad. 1, 2, 47; id. Phorm. 1, 3, 22.— Absol.:

    ab re consulit blandiloquentulus,

    advises to his hurt, Plaut. Trin. 2, 1, 17.
    II.
    Sometimes meton. (causa pro effectu).
    A.
    To take a resolution, resolve, conclude, determine.
    1.
    Neutr.; constr. absol. or with de aliquo or in aliquem:

    de nullis quam de vobis infestius aut inimicius consuluerunt,

    Liv. 28, 29, 8; so,

    de perfugis gravius quam de fugitivis,

    id. 30, 43, 13:

    in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur,

    id. 3, 36, 7; so,

    crudeliter in deditos victosque,

    id. 8, 13, 15; cf. Tac. Agr. 16. —
    2.
    Act.:

    quid in concilio consuluistis?

    Plaut. Bacch. 1, 1, 6:

    animum ego inducam tamen, ut illud, quod tuam in rem bene conducat, consulam,

    id. Cist. 3, 4: ne quid gravius de salute tuā consulas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 1:

    pessime istuc in te atque in illum consulis,

    Ter. Heaut. 3, 1, 28:

    quae reges irā inpulsi male consuluerint,

    Sall. C. 51, 4:

    nisi quod de uxore potuit honestius consuli,

    id. J. 95, 3.— Pass. impers.:

    aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est,

    Cic. Att. 7, 13, 3.—
    B.
    With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased, or satisfied with:

    sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices,

    Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    boni consulendum,

    Varr. L. L. 7, § 40 Müll.:

    tu haec quaeso consule missa boni,

    Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so,

    nostrum laborem,

    Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3:

    hoc munus,

    Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17:

    quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium,

    Plin. 33, prooem. 2, § 4;

    8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere,

    App. M. 8, p. 205, 28.— Hence,
    1.
    consultus, a, um, P. a.
    A.
    Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered:

    bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.:

    ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,

    Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum'st, I know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6:

    operā consultā,

    with mature reflection, Gell. 7 (6), 17, 3;

    in the same sense, consulto consilio,

    Paul. Sent. 1, 9, 6:

    consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere,

    it is better. more advantageous, Dig. 2, 15, 15.—
    B.
    (Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised, esp. in law; skilled or learned in the law:

    non ille magis juris consultus quam justitiae fuit,

    Cic. Phil. 9, 5, 10:

    juris atque eloquentiae,

    Liv. 10, 22, 7:

    consultissimus vir omnis divini atque humani juris,

    id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10:

    insanientis sapientiae,

    Hor. C. 1, 34, 3:

    universae disciplinae,

    Col. 11, 1, 12.—Hence, subst.: consultus, i, m., a lawyer:

    tu consultus modo rusticus,

    Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.— Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus, i, m., v. h. v.— Absol.:

    ut natura non disciplinā consultus esse videatur,

    Cic. Caecin. 27, 78:

    consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse,

    id. Brut. 40, 148:

    consultiores sibimet videntur Deo,

    Tert. adv. Marc. 2, 2.—
    2.
    Subst.: consultum, i, n.
    A.
    (Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity:

    Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc.,

    Tac. H. 2, 4.—
    B.
    (Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsul-tum, a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15;

    1, 2, 5),

    Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149:

    senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanus... aequum visum est senatum vice populi consuli,

    Just. Inst. 1, 2, 5;

    for which, consulta Patrum,

    Hor. Ep. 1, 16, 41. —Of a decree of the Sicilian council:

    ne senatus consultum Siculi homines facere possent,

    Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.—Also in other connections:

    facta et consulta fortium et sapientium,

    Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.:

    facta consultaque Alexandri,

    Sall. H. 3, 7 Dietsch:

    consulta et decreta,

    id. J. 11, 5:

    consulta sese omnia cum illo integra habere,

    all objects of consultation, plans, id. ib. 108, 2; cf.:

    ab occultis cavendum hominibus consultisque,

    plans, Liv. 25, 16, 4; and:

    approbare collegam consulta,

    id. 10, 39, 10:

    dum consulta petis,

    responses, oracles, divinations, Verg. A. 6, 151:

    tua magna,

    decisions, id. ib. 11, 410; so,

    mollia,

    Tac. A. 1, 40:

    mala,

    id. ib. 6, 6:

    ex consulto factum,

    purposely, voluntarily, Auct. Her. 2, 30, 49.—Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose.
    (α).
    Form consultō (class. in prose and poetry):

    utrum perturbatione aliquā animi an consulto et cogitata fiat injuria,

    Cic. Off. 1, 8, 27; Plaut. Poen. 3, 5, 43; Cic. N. D. 1, 31, 85; id. Leg. 1, 8, 25; Caes. B. G. 5, 16; 5, 37; Sall. J. 60, 5; 64, 5; Quint. 8, 4, 19; Tac. A. 4, 16; Suet. Caes. 56; * Hor. S. 1, 10, 14 al. —
    (β).
    Form consultē (mostly ante- and post-class.):

    qui consulte, docte atque astute cavet,

    Plaut. Rud. 4, 7, 14:

    caute atque consulte gesta,

    Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.— Comp., Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24. — Sup., Capitol. Pert. 7.

    Lewis & Short latin dictionary > Senatusconsultum

  • 35 sino

    sĭno, sīvi, sĭtum, 3 (sinit, as archaic subj. pres. formerly stood, Plaut. Curc. 1, 1, 27; Verg. Cir. 239; but in the former passage has been corrected to sierit, Fleck.; and in the latter the clause is spurious.— Perf. sii, Varr. ap. Diom. p. 371 P.:

    siit,

    Ter. Ad. 1, 2, 24, acc. to Diom. l. l.; another old form of the perf. sini, Scaur. ap. Diom. l. l.; so, too, pluperf. sinisset, Rutil. ib.— Sync. perf. sisti, Plaut. Mil. 4, 2, 80: sistis, Att. ap. Cic. Sest. 57, 122.— Subj. sieris or siris, Pac. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 106; cf. Trag. Rel. p. 84 Rib.; Plaut. Bacch. 3, 2, 18; id. Ep. 3, 3, 19; id. Trin. 2, 4, 120;

    an old formula,

    Liv. 1, 32:

    sirit,

    id. 28, 28, 11; 28, 34, 24:

    siritis,

    Plaut. Poen. 5, 1, 20: sirint, id. Bacch. 3, 3, 64; id. Merc. 3, 4, 28.— Pluperf. sisset, Liv. 27, 6:

    sissent,

    Cic. Sest. 19, 44; Liv. 3, 18; 35, 5, 11), v. a. [etym. dub.], orig., to let, put, lay, or set down; found so only in the P. a. situs (v. infra, P. a.), and in the compound pono (for posino, v. pono); cf. also 2. situs, I.—Hence, transf., and freq. in all styles and periods.
    I.
    In gen., to let, suffer, allow, permit, give leave (syn.: permitto, patior, tolero, fero); constr. usually with an obj.-clause, the subj., or absol., rarely with ut or an acc.
    (α).
    With obj.clause: exsulare sinitis, sistis pelli, pulsum patimini, Att. ap. Cic. Sest. 57, 122: neu reliquias sic meas sieris denudatis ossibus foede divexarier, Pac. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 106:

    quin tu itiner exsequi meum me sinis?

    Plaut. Merc. 5, 2, 88:

    nos Transalpinas gentes oleam et vitem serere non sinimus,

    Cic. Rep. 3, 9, 16:

    non sinam tum nobis denique responderi,

    id. Verr. 1, 17, 54 B. and K.:

    praecipitem amicum ferri sinere,

    id. Lael. 24, 89:

    latrocinium in Syriam penetrare,

    id. Phil. 11, 13, 32: vinum ad se importari, * Caes. B. G. 4, 2 fin.:

    Medos equitare inultos,

    Hor. C. 1, 2, 51:

    magnum corpus Crescere sinito,

    Verg. G. 3, 206; Plaut. Poen. 3, 3, 11; cf.:

    Cato contionatus est, se comitia haberi non siturum,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 6:

    sine sis loqui me,

    Plaut. Ps. 3, 2, 50:

    sine me dum istuc judicare,

    id. Most. 5, 2, 22; so,

    sine dum petere,

    id. Truc. 2, 7, 67 et saep.— Pass.:

    vinum in dolium conditur et ibi sinitur fermentari,

    Col. 12, 17, 1:

    neque is tamen inire sinitur,

    id. 6, 37, 9:

    vitis suci gratiā exire sinitur,

    Plin. 14, 1, 3, § 16:

    hic accusare eum moderate, per senatus auctoritatem non est situs,

    Cic. Sest. 44, 95:

    sine te exorari,

    Plin. Ep. 9, 21, 3.—
    (β).
    With subj. (so for the most part only in the imper.):

    sine te exorem, sine te prendam auriculis, sine dem savium,

    Plaut. Poen. 1, 2, 163:

    sine me expurgem,

    Ter. And. 5, 3, 29: Ch. At tandem dicat sine. Si. Age dicat;

    sino,

    id. ib. 5, 3, 24:

    ne duit, si non vult: sic sine astet,

    let him stand, Plaut. As. 2, 4, 54:

    sine pascat durus (captivus) aretque,

    Hor. Ep. 1, 16, 70:

    sine vivat ineptus,

    id. ib. 1, 17, 32:

    sine sciam,

    let me know, Liv. 2, 40, 5:

    sinite abeam viva a vobis,

    Plaut. Mil. 4, 2, 92:

    sinite instaurata revisam Proelia,

    Verg. A. 2, 669 et saep.— Poet. in the verb. finit: natura repugnat;

    Nec sinit incipiat,

    Ov. M. 3, 377.—
    (γ).
    Absol. (syn.: pati, ferre);

    suspende, vinci, verbera: auctor sum, sino,

    Plaut. Poen. 1, 1, 18:

    nobiscum versari jam diutius non potes: non feram, non patiar, non sinam,

    Cic. Cat. 1, 5, 10:

    domum ire cupio: at uxor non sinit,

    Plaut. Men. 5, 5, 60: Ba. Ego nolo dare te quicquam. Pi. Sine. Ba. Sino equidem, si lubet, id. Bacch. 1, 1, 66: nate, cave;

    dum resque sinit, tua corrige vota,

    Ov. M. 2, 89:

    moretur ergo in libertate sinentibus nobis,

    Plin. Ep. 4, 10 fin.
    (δ).
    With ut:

    sivi, animum ut expleret suom,

    Ter. And. 1, 2, 17:

    sinite, exorator ut sim, id. Hec. prol. alt. 2: neque sinam, ut,

    id. ib. 4, 2, 14:

    nec dii siverint, ut hoc decus demere mihi quisquam possit,

    Curt. 5, 8, 13:

    neque di sinant ut Belgarum decus istud sit,

    Tac. A. 1, 43.—
    (ε).
    With acc.:

    sinite arma viris et cedite ferro,

    leave arms to men, Verg. A. 9, 620:

    per te, vir Trojane, sine hanc animam et miserere precantis,

    id. ib. 10, 598:

    neu propius tectis taxum sine,

    id. G. 4, 47:

    serpentium multitudo nisi hieme transitum non sinit,

    Plin. 6, 14, 17, § 43:

    at id nos non sinemus,

    Ter. Heaut. 5, 5, 7; cf.:

    non sinat hoc Ajax,

    Ov. M. 13, 219; 7, 174.—Sometimes the acc. is used elliptically, as in Engl., and an inf. (to be, remain, do, go, etc.) is to be supplied: Sy. Sineres vero tu illum tuum Facere haec? De. Sinerem illum! Ter. Ad. 3, 3, 42:

    dum interea sic sit, istuc actutum sino,

    I'll let that by and by go, I don't care for it, Plaut. Most. 1, 1, 68:

    me in tabernā usque adhuc sineret Syrus,

    id. Ps. 4, 7, 14: Ch. Ne labora. Me. Sine me, Ter. Heaut. 1, 1, 38: quisquis es, sine me, let me ( go), id. Ad. 3, 2, 23.—
    II.
    In partic.
    A.
    In colloquial language.
    1.
    Sine, let:

    sine veniat!

    let him come! Ter. Eun. 4, 6, 1:

    insani feriant sine litora fluctus,

    Verg. E. 9, 43.—So simply sine! be it so! granted! very well! agreed, etc.:

    pulchre ludificor. Sine!

    Plaut. Truc. 2, 8, 6; id. As. 5, 2, 48; id. Aul. 3, 2, 11; id. Bacch. 4, 7, 13; Ter. Eun. 2, 3, 90 al.:

    sic sine,

    Plaut. Truc. 5, 4.—
    2.
    Sine modo, only let, i. e. if only:

    cur me verberas?... Patiar. Sine modo adveniat senex! Sine modo venire salvum, etc.,

    Plaut. Most. 1, 1, 10.—So with subj.:

    sine modo venias domum,

    Plaut. As. 5, 2, 50 Fleck.—
    B.
    Rarely like the Greek ean, to give up, cease, leave a thing undone: Al. Vin vocem? Cl. Sine:

    nolo, si occupata est,

    Plaut. Cas. 3, 2, 14: tum certare odiis, tum res rapuisse licebit. Nunc sinite (sc. certare, etc.), forbear, Verg A. 10, 15.—
    C.
    Ne di sirint (sinant), ne Juppiter sirit, etc., God forbid! Heaven forefend! Ch. Hoc capital facis... aequalem et sodalem liberum civem enicas. Eu. Ne di sirint, Plaut. Merc. 3, 4, 28; id. Bacch. 3, 3, 64;

    for which: ne di siverint,

    id. Merc. 2, 2, 51:

    illud nec di sinant,

    Plin. Ep. 2, 2, 3:

    ne istuc Juppiter O. M. sirit, urbem, etc.,

    Liv. 28, 28, 11:

    nec me ille sierit Juppiter,

    Plaut. Curc. 1, 1, 27.—Hence, sĭtus, a, um, P. a., placed, set, lying, situate (syn. positus; freq. and class.).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    (gallinis) meridie bibere dato nec plus aqua sita siet horam unam,

    nor let the water be set before them more than an hour, Cato, R. R. 89:

    pluma Quae sita cervices circum collumque coronat,

    Lucr. 2, 802:

    (aurum) probe in latebris situm,

    Plaut. Aul. 4, 2, 2; 4, 2, 8:

    proba merx facile emptorem reperit, tametsi in abstruso sita est,

    id. Poen. 1, 2, 129:

    Romuli lituus, cum situs esset in curiā Saliorum, etc.,

    Cic. Div. 1, 17, 30:

    in ore sita lingua est finita dentibus,

    id. N. D. 2, 59, 149:

    inter duo genua naribus sitis,

    Plin. 10, 64, 84, § 183:

    ara sub dio,

    id. 2, 107, 111, § 240:

    sitae fuere et Thespiades (statuae) ad aedem Felicitatis,

    id. 36, 5, 4, § 39 et saep.—Rarely of persons:

    quin socios, amicos procul juxtaque sitos trahunt exciduntque,

    Sall. H. 4, 61, 17 Dietsch; cf.:

    jam fratres, jam propinquos, jam longius sitos caedibus exhaustos,

    Tac. A. 12, 10:

    nobilissimi totius Britanniae eoque in ipsis penetralibus siti,

    id. Agr. 30:

    cis Rhenum sitarum gentium animos confirmavit,

    Vell. 2, 120, 1; cf.:

    gens in convallibus sita,

    Plin. 7, 2, 2, § 28.—
    2.
    In partic.
    a.
    Of places, lying, situate:

    locus in mediā insulā situs,

    Cic. Verr. 2, 4, 48, § 106:

    in quo (sinu) sita Carthago est,

    Liv. 30, 24, 9:

    urbes in orā Graeciae,

    Nep. Alcib. 5:

    urbs ex adverso (Carthaginis),

    Plin. 5, 1, 1, § 4:

    insulae ante promunturium,

    id. 9, 59, 85, § 180:

    regio contra Parthiae tractum,

    id. 6, 16, 18, § 46 et saep.—
    b.
    Of the dead, lying, laid, buried, interred (syn. conditus):

    declarat Ennius de Africano, hic est ille situs. Vere: nam siti dicuntur hi, qui conditi sunt,

    Cic. Leg. 2, 22, 57; cf.:

    redditur terrae corpus et ita locatum ac situm quasi operimento matris obducitur,

    id. ib. 2, 22, 56: siticines appellati qui apud sitos canere soliti essent, hoc est vitā functos et sepultos, Atei. Capito ap. Gell. 20, 2:

    C. Marii sitae reliquiae,

    Cic. Leg. 2, 2, 56:

    (Aeneas) situs est... super Numicium flumen,

    Liv. 1, 2 Drak.:

    Cn. Terentium offendisse arcam, in quā Numa situs fuisset,

    Plin. 13, 13, 27, § 84.—Hence the common phrase in epitaphs:

    HIC SITVS EST, HIC SITI SVNT, etc.,

    Inscr. Orell. 654; 4639 sq.; Tib. 3, 2, 29.—

    Comically: noli minitari: scio crucem futuram mihi sepulcrum: Ibi mei sunt majores siti, pater, avus, etc.,

    Plaut. Mil. 2, 4, 20.—
    c.
    A few times in Tacitus for conditus, built, founded:

    urbem Philippopolim, a Macedone Philippo sitam circumsidunt,

    Tac. A. 3, 38 fin.; 6, 41:

    veterem aram Druso sitam disjecerant,

    id. ib. 2, 7 fin.:

    vallum duabus legionibus situm,

    id. H. 4, 22.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., placed, situated, present, ready: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm, Enn. ap. Gell. 2, 29, 20 (Sat. v. 37 Vahl.):

    in melle sunt linguae sitae vostrae,

    Plaut. Truc. 1, 2, 76:

    quae ceteris in artibus aut studiis sita sunt,

    Cic. de Or. 1, 15, 65:

    quas (artes) semper in te intellexi sitas,

    Ter. And. 1, 1, 6:

    (voluptates) in medio sitas esse dicunt,

    within the reach of all, Cic. Tusc. 5, 33, 94.—
    2.
    In partic.: situm esse in aliquo or in aliquā re, to rest with, depend upon some one or something (a favorite figure with Cic., and found not unfreq. in other writers):

    in patris potestate est situm,

    Plaut. Stich. 1, 1, 52; cf.:

    assensio quae est in nostrā potestate sita,

    Cic. Ac. 2, 12, 37:

    hujusce rei potestas omnis in vobis sita est, judices,

    id. Mur. 39, 83; cf.:

    huic ipsi (Archiae), quantum est situm in nobis, opem ferre debemus,

    id. Arch. 1, [p. 1709] 1:

    est situm in nobis, ut, etc.,

    id. Fin. 1, 17, 57; cf.

    also: si causa appetitus non est sita in nobis, ne ipse quidem appetitus est in nostrā potestate, etc.,

    id. Fat. 17, 40:

    summam eruditionem Graeci sitam censebant in nervorum vocumque cantibus,

    id. Tusc. 1, 2, 4:

    in officio colendo sita vitae est honestas omnis et in neglegendo turpitudo,

    id. Off. 1, 2, 4:

    qui omnem vim divinam in naturā sitam esse censet,

    id. N. D. 1, 13, 35:

    cui spes omnis in fugā sita erat,

    Sall. J. 54, 8:

    in armis omnia sita,

    id. ib. 51, 4:

    in unius pernicie ejus patriae sitam putabant salutem,

    Nep. Epam. 9 et saep.:

    res omnis in incerto sita est,

    Plaut. Capt. 3, 4. 4:

    tu in eo sitam vitam beatam putas?

    Cic. Tusc. 5, 12, 35:

    jam si pugnandum est, quo consilio in temporibus situm est,

    id. Att. 7, 9, 4:

    laus in medio,

    Tac. Or. 18.

    Lewis & Short latin dictionary > sino

  • 36 statuo

    stătŭo, ui, utum, 3, v. a. [statum, sup. of sto], to cause to stand (cf.: colloco, pono).
    I.
    Corporeally.
    A.
    To cause to stand, set up, set, station, fix in an upright position.
    1.
    To set up, set in the ground, erect:

    ibi arbores pedicino in lapide statuito,

    Cato, R. R. 18:

    inter parietes arbores ubi statues,

    id. ib.:

    stipites statuito,

    id. ib.:

    palis statutis crebris,

    Varr. R. R. 1, 14 init.:

    pedamenta jacentia statuenda,

    are to be raised, Col. 4, 26:

    pedamentum inter duas vitis,

    Plin. 17, 22, 21, § 194:

    hic statui volo primum aquilam,

    the standard of the troops, Plaut. Pers. 5, 1, 7:

    signifer, statue signum,

    plant the ensign, Liv. 5, 55, 1; Val. Max. 1, 5, 1.—
    2.
    To plant (rare):

    eodem modo vineam statuito, alligato, flexatoque uti fuerit,

    Plin. 17, 22, 35, § 198:

    agro qui statuit meo Te, triste lignum (i. e. arborem),

    Hor. C. 2, 13, 10.—
    3.
    In gen., to place, set or fix, set up, set forth things or persons.
    a.
    Without specifying the place:

    ollam statuito cum aqua,

    let a jar stand with water, Cato, R. R. 156 (157):

    crateras magnos statuunt, i. e. on the table,

    Verg. A. 1, 724; so,

    crateras laeti statuunt,

    id. ib. 7, 147: haec carina satis probe fundata et bene statuta est, well placed, i. e. so that the hull stands perpendicularly (cf.:

    bene lineatam carinam collocavit, v. 42),

    Plaut. Mil. 3, 3, 44:

    nec quidquam explicare, nec statuere potuerant, nec quod statutum esset, manebat, omnia perscindente vento,

    Liv. 21, 58, 7:

    eo die tabernacula statui passus non est,

    to pitch, Caes. B. C. 1, 81; so, aciem statuere, to draw up an army:

    aciem quam arte statuerat, latius porrigit,

    Sall. J. 52, 6.—
    b.
    With designation of the place by in and abl.; by adv. of place; by ante, apud, ad, circa, super, and acc.; by pro and abl.; by abl. alone (very rare), or by in and acc. (very rare): signa domi pro supellectile statuere, Cato ap. Prisc. 7, 19, 95 (p. 782 P.):

    statuite hic lectulos,

    Plaut. Pers. 5, 1, 7:

    etiamsi in caelo Capitolium statueretur,

    Cic. Or. 3, 46, 180:

    statuitur Sollius in illo gladiatorum convivio... atuitur, ut dico, eques Romanus in Apronii convivio,

    is taken to the banquet, id. Verr. 2, 3, 25, § 61 sq.:

    tabernacula in foro statuere,

    Liv. 39, 46, 3:

    in principiis statuit tabernaculum,

    Nep. Eum. 7, 1:

    in nostris castris tibi tabernaculum statue,

    Curt. 5, 11, 6; 8, 13, 20:

    statui in medium undique conspicuum tabernaculum jussit,

    id. 9, 6, 1:

    (sagittae) longae, nisi prius in terra statuerent arcum, haud satis apte imponuntur,

    id. 8, 14, 19:

    sedes curules sacerdotum Augustalium locis, superque eas querceae coronae statuerentur,

    Tac. A. 2, 83:

    donum deae apud Antium statuitur,

    id. ib. 3, 71:

    pro rigidis calamos columnis,

    Ov. F. 3, 529:

    jamque ratem Scythicis auster statuisset in oris,

    Val. Fl. 3, 653:

    statuere vas in loco frigido,

    Pall. Oct. 22.—Of living beings:

    capite in terram statuerem, Ut cerebro dispergat viam,

    Ter. Ad. 3, 2, 18:

    qui capite ipse sua in statuit vestigia sese (= qui sese ipse capite in sua vestigia statuit),

    i. e. stands on his head, Lucr. 4, 472:

    patrem ejus a mortuis excitasses, statuisses ante oculos,

    Cic. Or. 1, 57, 245:

    captivos vinctos in medio statuit,

    Liv. 21, 42, 1:

    ubi primum equus Curtium in vado statuit,

    id. 1, 13, 5:

    quattuor cohortes in fronte statuit,

    id. 28, 33, 12:

    ante se statuit funditores,

    id. 42, 58, 10:

    puerum ad canendum ante tibicinem cum statuisset,

    id. 7, 2, 9:

    procul in conspectu eum (Philopoemenem) statuerunt,

    id. 39, 49, 11:

    media porta robora legionum, duabus circa portis milites levemque armaturam statuit,

    id. 23, 16, 8:

    bovem ad fanum Dianae et ante aram statuit,

    id. 1, 45, 6:

    cum Calchanta circa aram statuisset,

    Val. Max. 8, 11, ext. 6:

    marium si qui eo loci statuisset,

    id. 3, 1, 2 fin.:

    adulescentes ante Caesarem statuunt,

    Tac. A. 4, 8:

    in fronte statuerat ferratos, in cornibus cohortes,

    id. ib. 3, 45:

    puer quis Ad cyathum statuetur?

    Hor. C. 1, 29, 8:

    tu cum pro vitula statuis dulcem Aulide natam Ante aras,

    id. S. 2, 3, 199:

    et statuam ante aras aurata fronte juvencum,

    Verg. A. 9, 627:

    clara regione profundi Aetheros innumeri statuerunt agmina cygni,

    Stat. Th. 3, 525.—
    4. a.
    Of statues, temples, columns, altars, trophies, etc.; constr. with acc. alone, or acc. of the structure and dat. of the person for whom or in whose honor it is erected:

    siquidem mihi aram et statuam statuis,

    Plaut. As. 3, 3, 122:

    huic statuam statui decet ex auro,

    id. Bacch. 4, 4, 1:

    ne ego aurea pro statua vineam tibi statuam,

    id. Curc. 1, 2, 52:

    eique statuam equestrem in rostris statui placere,

    Cic. Phil. 5, 15, 41; so id. ib. 9, 5, 10; 9, 7, 16; id. Verr. 2, 2, 62, § 151; 2, 2, 20, § 48; so,

    simulacrum alicui statuere,

    Val. Max. 1, 1, 8:

    effigiem,

    Verg. A. 2, 184:

    Mancinus eo habitu sibi statuit quo, etc. (effigiem),

    Plin. 34, 5, 10, § 18:

    simulacrum in curia,

    Tac. A. 14, 12:

    quanam in civitate tempium statueretur,

    id. ib. 4, 55:

    se primos templum urbis Romae statuisse,

    id. ib. 4, 56; so id. ib. 4, 15:

    nec tibi de Pario statuam, Germanice, templum,

    Ov. P. 4, 8, 31:

    templa tibi statuam, tribuam tibi turis honorem,

    id. M. 14, 128:

    super terrae tumulum noluit quid statui nisi columellam,

    Cic. Leg. 2, 26, 66:

    victimas atque aras diis Manibus statuentes,

    Tac. A. 3, 2:

    statuitque aras e cespite,

    Ov. M. 7, 240:

    statuantur arae,

    Sen. Med. 579:

    aeneum statuerunt tropaeum,

    Cic. Inv. 2, 23, 69:

    monumentum,

    id. ib. § 70; so,

    in alio orbe tropaea statuere,

    Curt. 7, 7, 14;

    so,

    Plin. 3, 3, 4, § 18: ut illum di perdant qui primus statuit hic solarium, Plaut. Fragm. ap. Gell. 3, 3, 5:

    princeps Romanis solarium horologium statuisse L. Papirius Cursor proditur,

    Plin. 7, 60, 60, § 213:

    a miliario in capite Romani fori statuto,

    id. 3, 5, 9, § 66:

    carceres eo anno in Circo primum statuti,

    Liv. 8, 20, 1:

    quo molem hanc immanis equi statuere?

    Verg. A. 2, 150:

    multo altiorem statui crucem jussit,

    Suet. Galb. 9:

    obeliscam,

    Plin. 36, 9, 14, § 71:

    at nunc disturba quas statuisti machinas,

    Plaut. Ps. 1, 5, 137:

    incensis operibus quae statuerat,

    Nep. Milt. 7, 4:

    si vallum statuitur procul urbis illecebris,

    Tac. A. 4, 2:

    castra in quinto lapide a Carthagine statuit,

    Just. 22, 6, 9.—
    b.
    Poet. and in post-class. prose (rare):

    aliquem statuere = alicui statuam statuere: inter et Aegidas media statuaris in urbe,

    Ov. H. 2, 67:

    statuarque tumulo hilaris et coronatus,

    my statue will be erected, Tac. Dial. 13; so with two acc.: custodem medio statuit quam vilicus horto, whose statue he placed as protectress, etc., Mart. 3, 68, 9; cf.

    in double sense: nudam te statuet, i. e. nudam faciet (= nudabit fortunis), and statuam tibi nu dam faciet,

    Mart. 4, 28, 8.—
    5.
    Of cities, etc., to establish, found, build (in class. prose usu. condo):

    Agamemnon tres ibi urbes statuit,

    Vell. 1, 1, 2:

    urbem quam statuo vestra est,

    Verg. A. 1, 573:

    urbom praeclaram,

    id. ib. 4, 655:

    Persarum statuit Babylona Semiramis urbem,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 21:

    ibi civitatem statuerunt,

    Just. 23, 1; so,

    licentia et impunitas asyla statuendi (= aperiendi),

    Tac. A. 3, 60.—Hence, transf.: carmen statuere = carmen condere, to compose, devise a song:

    nunc volucrum... inexpertum carmen, quod tacita statuere bruma,

    Stat. S. 4, 5, 12.—
    B.
    To cause to stand still, to stop (rare; cf.

    sisto, III. B.): navem extemplo statuimus,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 57:

    et statuit fessos, fessus et ipse, boves,

    Prop. 4 (5), 9, 4:

    famuli hoc modo statuerunt aquas,

    Arn. 1, p. 30: sanguinem, Oct. Hor. 4.—
    C.
    To cause to stand firm, strengthen, support (rare; = stabilire), only transf.: qui rem publicam certo animo adjuverit, statuerit, Att. ap. Cic. Sest. 56, 120 (Trag. Rel. v. 357 Rib.).
    II.
    Trop.
    A.
    To establish, constitute (= constituo).
    1.
    Esp.: exemplum or documentum (v. edo fin., and cf. Sen. Phoen. 320), to set forth an example or precedent for warning or imitation:

    statuite exemplum impudenti, date pudori praemium,

    Plaut. Rud. 3, 2, 6:

    exemplum statuite in me ut adulescentuli Vobis placere studeant potius quam sibi,

    Ter. Heaut. prol. 51; Auct. Her. 4, 35, 47:

    ut illi intellegere possint, in quo homine statueris exemplum hujus modi,

    Cic. Verr. 2, 2, 45, § 111:

    in quos aliquid exempli populus Romanus statui putat oportere,

    id. ib. 2, 3, 90, §

    210: statuam in te exemplum, ne quis posthac infelicibus miseriis patriae illudat,

    Just. 8, 7, 14:

    documentum autem statui oportere, si quis resipiscat et antiquam societatem respiciat,

    Liv. 24, 45, 5: statueretur immo [p. 1753] documentum, quo uxorem imperator acciperet, a precedent, Tac. A. 12, 6.—
    2.
    Jus statuere, to establish a principle or relation of law:

    ut (majores nostri) omnia omnium rerum jura statuerint,

    Cic. Caecin. 12, 34: qui magistratum potestatemve habebit, si quid in aliquem novi juris statuerit, ipse quoque, adversario postulante, eodem jure uti debebit, if he has established any new principle of law, Edict. Praet. in Dig. 2, 2, 1, § 1:

    si quid injungere inferiori velis, id prius in te ac tuos si ipse juris statueris, facilius omnes oboedientes habeas,

    if you first admit it against yourself, Liv. 26, 36, 3:

    si dicemus in omnibus aequabile jus statui convenire,

    equal principles of law should be applied to all, Auct. Her. 3, 3, 4. —
    3.
    In gen., to establish by authority (of relations, institutions, rights, duties, etc.):

    (Numa) omnis partis religionis statuit sanctissime,

    Cic. Rep. 2, 14, 26:

    hoc judicium sic exspectatur ut non unae rei statui, sed omnibus constitui putetur,

    id. Tull. 15, 36:

    ad formandos animos statuendasque vitae leges, Quint. prooem. 14: sic hujus (virtutis) ut caelestium statuta magnitudo est,

    Sen. Ep. 79, 10:

    vectigal etiam novum ex salaria annona statuerunt,

    Liv. 29, 37, 2:

    novos statuere fines,

    id. 42, 24, 8:

    neque eos quos statuit terminos observat,

    id. 21, 44, 5:

    quibus rebus cum pax statuta esset,

    Just. 5, 10, 8; so id. 25, 1, 1:

    sedesque ibi statuentibus,

    id. 18, 5, 11.—
    4.
    With double acc., to constitute, appoint, create:

    Hirtius arbitrum me statuebat non modo hujus rei, sed totius consulatus sui,

    Cic. Att. 14, 1, a, 2:

    telluris erum natura nec illum, nec quemquam constituit,

    Hor. S. 2, 2, 130:

    de principatu (vinorum) se quisque judicem statuet,

    Plin. 14, 6, 8, § 59:

    praefectus his statuitur Andragoras,

    Just. 21, 4, 5.—
    B.
    To determine, fix, etc. (of temporal or local relations); constr. usually with acc. and dat. or acc. and gen.
    1.
    Modum statuere alicui or alicujus rei, to determine the manner, mode, or measure of, assign limits, restrictions or restraints to a thing or person, to impose restraints upon.
    (α).
    With dat.:

    diuturnitati imperii modum statuendum putavistis,

    that a limit should be assigned to the duration of his power, Cic. Imp. Pomp. 9, 26:

    statui mihi tum modum et orationi meae,

    imposed restraints upon myself and my words, id. Verr. 2, 5, 63, § 163:

    non statuendo felicitati modum, nec cohibendo fortunam,

    by not assigning any limits to his success, Liv. 30, 30, 23 (Pompeium) affirmabant, libertati publicae statuturum modum, Vell. 2, 40:

    cupidinibus statuat natura modum,

    Hor. S. 1, 2, 111:

    quem modum sibi ipsa statuit (crudelitas)?

    Val. Max. 9, 2 pr.:

    modum ipsae res statuunt (i. e. sibi),

    Plin. 28, 15, 61, § 216:

    modum nuptiarum sumptibus statuerunt,

    Just. 21, 4, 5:

    timori quem meo statuam modum?

    Sen. Thyest. 483;

    and with finem: jam statui aerumnis modum et finem cladi,

    id. Herc. Fur. 206. —
    (β).
    With gen.:

    honestius te inimicitiarum modum statuere potuisse quam me humanitatis,

    Cic. Sull. 17, 48:

    ipse modum statuam carminis,

    Ov. Tr. 1, 11, 44:

    errorisque sui sic statuisse modum,

    Prop. 3, 12 (4, 11), 36:

    modum statuunt fellis pondere denarii,

    they limit the quantity of the gall to the weight of a denarius, Plin. 28, 19, 77, § 254.—
    2.
    Condicionem or legem alicui, to impose a condition or law upon one, to dictate, assign a condition to:

    hanc tu condicionem statuis Gaditanis,

    Cic. Balb. 10, 25:

    providete ne duriorem vobis condicionem statuatis ordinique vestro quam ferre possit,

    id. Rab. Post. 6, 15:

    alter eam sibi legem statuerat ut, etc.,

    id. Phil. 10, 6, 12: pretio statuta lege ne modum excederet, etc., the law being assigned to the price that not, etc., i. e. the price being limited by the law, etc., Plin. 33, 7, 40, § 118:

    pacis legem universae Graeciae statuit,

    Just. 9, 5, 2.—So with ellipsis of dat., to agree upon, stipulate:

    statutis condicionibus,

    Just. 6, 1, 3:

    omnibus consentientibus Carthago conditur, statuto annuo vectigali pro solo urbis,

    id. 18, 5, 14. —
    3.
    Finem, to assign or put an end to, make an end of:

    haud opinor commode Finem statuisse orationi militem,

    Ter. Hec. 1, 2, 21:

    et finem statuit cuppedinis atque timoris,

    Lucr. 6, 25:

    cum Fulvius Flaccus finem poenae eorum statuere cogeretur,

    Val. Max. 3, 2, ext. 1: majores vestri omnium magnarum rerum et principia exorsi ab diis sunt, et finem statuerunt, finished, Liv. 45, 39, 10; so,

    terminum: nam templis numquam statuetur terminus aevi,

    Stat. S. 3, 1, 180:

    cum consilii tui bene fortiterque suscepti eum tibi finem statueris, quem ipsa fortuna terminum nostrarum contentionum esse voluisset,

    since you have assigned that end, Cic. Fam. 6, 22, 2.—
    4.
    Pretium alicui rei, to assign a price to something; fix, determine the price of something:

    quae probast mers, pretium ei statuit,

    Plaut. Mil. 3, 1, 132:

    numquam avare pretium statui arti meae,

    Ter. Heaut. prol. 48:

    statuit frumento pretium,

    Tac. A. 2, 87; so with dat. understood:

    ut eos (obsides) pretio quantum ipsi statuissent patres redimi paterentur,

    Liv. 45, 42, 7:

    pretium statuit (i. e. vecturae et sali),

    id. 45, 29, 13; so with in and acc.: ut in singulas amphoras (vini) centeni nummi statuantur, that the price may be set down at 100 sesterces for an amphora, Plin. 14, 4, 6, § 56.—
    5.
    Statuere diem, horam, tempus, locum alicui rei, or alicui, or with dat. gerund., to assign or appoint a day, time, place, etc. (for the more usual diem dicere):

    statutus est comitiis dies,

    Liv. 24, 27, 1:

    diem patrando facinori statuerat,

    id. 35, 35, 15:

    multitudini diem statuit ante quam sine fraude liceret ab armis discedere,

    Sall. C. 36, 2:

    dies insidiis statuitur,

    id. J. 70, 3:

    ad tempus locumque colloquio statuendum,

    Liv. 28, 35, 4:

    subverti leges quae sua spatia (= tempora) quaerendis aut potiundis honoribus statuerint,

    Tac. A. 2, 36.—With ellipsis of dat.:

    observans quem statuere diem,

    Mart. 4, 54, 6:

    noctem unam poscit: statuitur nox,

    Tac. A. 13, 44.—Esp. in the part. statutus, fixed, appointed (in MSS. and edd. often confounded with status; v. sisto fin.):

    institum ut quotannis... libri diebus statutis (statis) recitarentur,

    Suet. Claud. 42:

    ut die statuta omnes equos ante regiam producerent,

    Just. 1, 10, 1:

    quaedam (genera) statutum tempus anni habent,

    Plin. 17, 18, 30, § 135:

    fruges quoque maturitatem statuto tempore expectant,

    Curt. 6, 3, 7:

    sacrificium non esse redditum statuto tempore,

    id. 8, 2, 6:

    statuto tempore quo urbem Mithridati traderet,

    Just. 16, 4, 9:

    cum ad statutam horam omnes convenissent,

    id. 1, 10, 8:

    intra tempus statutum,

    fixed by the law, Dig. 4, 4, 19 and 20.—
    6.
    To recount, count up, state (very rare): statue sex et quinquaginta annos, quibus mox divus Augustus rempublicam rexit: adice Tiberii tres et viginti... centum et viginti anni colliguntur, count, fix the number at, Tac. Or. 17:

    Cinyphiae segetis citius numerabis aristas... quam tibi nostrorum statuatur summa laborum,

    Ov. P. 2, 7, 29.—
    C.
    To decide, determine, with reference to a result, to settle, fix, bring about, choose, make a decision.
    1.
    Of disputes, differences, questions, etc., between others.
    (α).
    With interrog.-clause:

    ut statuatis hoc judicio utrum posthac amicitias clarorum virorum calamitati hominibus an ornamento esse malitis,

    Cic. Balb. 28, 65:

    eam potestatem habetis ut statuatis utrum nos... semper miseri lugeamus, an, etc.,

    id. Mil. 2, 4:

    in hoc homine statuatis, possitne senatoribus judicantibus homo nocentissim us pecuniosissimusque damnari,

    id. Verr. 1, 16, 47:

    vos statuite, recuperatores, utra (sententia) utilior esse videatur,

    id. Caecin. 27, 77:

    decidis tu statuisque quid iis ad denarium solveretur,

    id. Quint. 4, 17:

    magni esse judicis statuere quid quemque cuique praestare oporteret,

    id. Off. 3, 17, 70:

    mihi vero Pompeius statuisse videtur quid vos in judicando spectare oporteret,

    id. Mil. 6, 15:

    semel (senatus) statuerent quid donatum Masinissae vellent,

    Liv. 42, 23:

    nec quid faciendum modo sit statuunt, sed, etc.,

    decide, dictate, id. 44, 22:

    nondum statuerat conservaret eum necne,

    Nep. Eum. 11, 2:

    statutumque (est) quantum curules, quantum plebei pignoris caperent,

    Tac. A. 13, 28: semel nobis esse statuendum quod consilium in illo sequamur, August. ap. Suet. Claud. 4. —
    (β).
    With de:

    ut consules de Caesaris actis cognoscerent, statuerent, judicarent,

    Cic. Att. 16, 16, B, 8:

    et collegas suos de religione statuisse, in senatu de lege statuturos,

    id. ib. 4, 2, 4:

    ut de absente eo C. Licinius statueret ac judicaret,

    Liv. 42, 22:

    si de summa rerum liberum senatui permittat rex statuendi jus,

    id. 42, 62: qui ab exercitu ab imperatore eove cui de ea re statuendi potestas fuerit, dimissus erit, Edict. Praet. in Dig. 3, 2, 1.—Often with reference to punishment:

    cum de P. Lentulo ceterisque statuetis, pro certo habetote, vos simul de exercitu Catilinae decernere,

    Sall. C. 52, 17:

    satis visum de Vestilia statuere,

    to pass sentence against, Tac. A. 2, 85:

    jus statuendi de procuratoribus,

    id. ib. 12, 54:

    facta patribus potestate statuendi de Caeciliano,

    id. ib. 6, 7; so id. ib. 13, 28; cf. id. ib. 15, 14; 2, 85; Suet. Tib. 61 fin. —In partic.: de se statuere, to decide on, or dispose of one's self, i. e. of one's life, = to commit suicide:

    eorum qui de se statuebant humabantur corpora,

    Tac. A. 6, 29.—
    (γ).
    With de and abl. and interrog.-clause:

    si quibusdam populis permittendum esse videatur ut statuant ipsi de suis rebus quo jure uti velint,

    Cic. Balb. 8, 22.—
    (δ).
    With contra:

    consequeris tamen ut eos ipsos quos contra statuas aequos placatosque dimittas,

    Cic. Or. 10, 34. —
    (ε).
    With indef. obj., usu. a neutr. pron.:

    utrum igitur hoc Graeci statuent... an nostri praetores?

    Cic. Fl. 12, 27:

    dixisti quippiam: fixum (i. e. id) et statutum est,

    id. Mur. 30, 62:

    eoque utrique quod statuit contenti sunt,

    Caes. B. C. 1, 87:

    senatus, ne quid absente rege statueret,

    Liv. 39, 24, 13:

    maturato opus est, quidquid statuere placet (senatui),

    id. 8, 13, 17:

    id ubi in P. Licinio ita statutum est,

    id. 41, 15, 10:

    interrogatus quid ipse victorem statuere debere censeret,

    Curt. 8, 14, 43:

    quid in futurum statuerim, aperiam,

    Tac. A. 4, 37:

    utque rata essent quae procuratores sui in judicando statuerent,

    Suet. Claud. 12;

    qul statuit aliquid parte inaudita altera, aequum licet statuerit, haud aequus fuit,

    Sen. Med. 2, 199:

    non ergo quod libet statuere arbiter potest,

    Dig. 4, 8, 32, § 15; cf.:

    earum rerum quas Caesar statuisset, decrevisset, egisset,

    Cic. Att. 16, 16, C, 11.—
    (ζ).
    With de or super and abl.:

    vos de crudelissimis parricidis quid statuatis cunctamini?

    Sall. C. 52, 31:

    nihil super ea re nisi ex voluntate filii statuere,

    Suet. Tib. 13:

    ne quid super tanta re absente principe statueretur,

    Tac. H. 4, 9.—
    (η).
    Absol., mostly pass. impers.:

    ita expediri posse consilium ut pro merito cujusque statueretur,

    Liv. 8, 14, 1:

    tunc ut quaeque causa erit statuetis,

    id. 3, 53, 10:

    non ex rumore statuendum,

    decisions should not be founded on rumors, Tac. A. 3, 69.—
    (θ).
    With cognoscere, to examine ( officially) and decide:

    petit ut vel ipse de eo causa cognita statuat, vel civitatem statuere jubeat,

    Caes. B. G. 1, 19:

    consuli ut cognosceret statueretque senatus permiserat,

    Liv. 39, 3, 2:

    missuros qui de eorum controversiis cognoscerent statuerentque,

    id. 40, 20, 1; 45, 13, 11:

    quod causa cognita erit statuendum,

    Dig. 2, 11, 2, § 8.—
    2.
    With reference to the mind of the subject, to decide, to make up one's mind, conclude, determine, be convinced, usu. with interrog.clause:

    numquam intellegis, statuendum tibi esse, utrum illi homicidae sint an vindices libertatis,

    Cic. Phil. 2, 12, 30:

    illud mirum videri solet, tot homines... statuere non potuisse, utrum judicem an arbitrum, rem an litem dici oporteret,

    id. Mur. 12, 27:

    neque tamen possum statuere, utrum magis mirer, etc.,

    id. de Or. 3, 22, 82:

    ipsi statuerent, quo tempore possent suo jure arma capere,

    id. Tull. 5, 12:

    ut statuerem quid esset faciendum,

    id. Att. 7, 26, 3:

    statuere enim qui sit sapiens, vel maxime videtur esse sapientis,

    id. Ac. 2, 3, 9:

    si habes jam statutum quid tibi agendum putes,

    id. Fam. 4, 2, 4:

    tu quantum tribuendum nobis putes statuas ipse, et, ut spero, statues ex nostra dignitate,

    id. ib. 5, 8, 4:

    vix statui posse utrum quae pro se, an quae contra fratrem petiturus esset ab senatu magis impetrabilia forent,

    Liv. 45, 19, 6:

    quam satis statuerat, utram foveret partem,

    id. 42, 29, 11:

    posse ipsam Liviam statuere, nubendum post Drusum, an, etc.,

    Tac. A. 4, 40:

    statue quem poenae extrahas,

    Sen. Troad. 661.—So with apud animum, to make up one's mind:

    vix statuere apud animum meum possum atrum pejor ipsa res an pejore exemplo agatur,

    Liv. 34, 2, 4:

    proinde ipsi primum statuerent apud animos quid vellent,

    id. 6, 39, 11.—Rarely with neutr, pron. as object:

    quidquid nos de communi sententia statuerimus,

    Cic. Fam. 4, 1, 2:

    sic statue, quidquid statuis, ut causam famamque tuam in arto stare scias,

    Sen. Herc. Fur. 1306.—
    D.
    To decree, order, prescribe.
    1.
    With ut or ne: statuunt ut decem milia hominum in oppidum submittantur, [p. 1754] Caes. B. G. 7, 21:

    eos (Siculos) statuisse ut hoc quod dico postularet,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 103:

    statuunt illi atque decernunt ut eae litterae... removerentur,

    id. ib. 2, 2, 71, §

    173: statuit iste ut arator... vadimonium promitteret,

    id. ib. 2, 3, 15, §

    38: orare patres ut statuerent ne absentium nomina reciperentur,

    id. ib. 2, 2, 42, §

    103: statuitur ne post M. Brutum proconsulem sit Creta provincia,

    id. Phil. 2, 38, 97:

    (Tiberius) auxit patrum honorem statuendo ut qui ad senatum provocavissent, etc.,

    Tac. A. 14, 28:

    statuiturque (a senatu) ut... in servitute haberentur,

    id. ib. 12, 53.—So of a decree, determination, or agreement by several persons or parties to be carried out by each of them:

    statutum esse (inter plebem et Poenos) ut... impedimenta diriperent,

    Liv. 23, 16, 6:

    Athenienses cum statuerent, ut urbe relicta naves conscenderent,

    Cic. Off. 3, 11, 48:

    statuunt ut fallere custodes tentent,

    Ov. M. 4, 84.—
    2.
    With acc. (post-Aug.):

    remedium statuere,

    to prescribe a remedy against public abuses, Tac. A. 3, 28; 6, 4:

    Caesar ducentesimam (vectigalis) in posterum statuit,

    decreed that one half of one per cent. be the tax, id. ib. 2, 42.—So with sic (= hoc):

    sic, di, statuistis,

    Ov. M. 4, 661.—
    3.
    With dat. and acc. (not ante-Aug.):

    eis (Vestalibus) stipendium de publico statuit,

    decreed, allowed a salary, Liv. 1, 20, 3:

    Aurelio quoque annuam pecuniam statuit princeps,

    decreed, granted, Tac. A. 13, 34:

    biduum criminibus obiciendis statuitur,

    are allowed, id. ib. 3, 13:

    itaque et alimenta pueris statuta... et patribus praemia statuta,

    Just. 12, 4, 8:

    ceu Aeolus insanis statuat certamina ventis,

    Stat. Th. 6, 300:

    non hoc statui sub tempore rebus occasum Aeoniis,

    id. ib. 7, 219:

    statuere alicui munera,

    Val. Fl. 2, 566.—
    4.
    With dat. and interrog.-clause:

    cur his quoque statuisti quantum ex hoc genere frumenti darent,

    Cic. Verr. 2, 5, 21, § 53:

    ordo iis quo quisque die supplicarent, statutus,

    Liv. 7, 28, 8.—
    5.
    In partic., of punishment, etc., to decree, measure out, inflict.
    (α).
    With poenam, etc., with or without in and acc. pers. (mostly post-Aug.):

    considerando... in utra (lege) major poena statuatur,

    Cic. Inv. 2, 49, 145:

    poenam statui par fuisse,

    Tac. A. 14, 49:

    qui non judicium, sed poenam statui videbant,

    id. ib. 11, 6:

    eadem poena in Catum Firmium statuitur,

    id. ib. 6, 31:

    senatu universo in socios facinoris ultimam statuente poenam,

    Suet. Caes. 14;

    so with mercedem (= poenam): debuisse gravissimam temeritatis mercedem statui,

    Liv. 39, 55, 3; cf.

    also: Thrasea, non quidquid nocens reus pati mereretur, id egregio sub principe statuendum disseruit,

    Tac. A. 14, 48.— Absol.:

    non debere eripi patribus vim statuendi (sc. poenas),

    Tac. A. 3, 70.—
    (β).
    With indef. obj., generally with in and acc.: aliquid gravius in aliquem, to proceed severely against:

    obsecrare coepit, ne quid gravius in fratrem statueret,

    Caes. B. G. 1, 20:

    fac aliquid gravius in Hejum statuisse Mamertinos,

    Cic. Verr. 2, 4, 9, § 19:

    res monet cavere ab illis magis quam quid in illos statuamus consultare,

    Sall. C. 52, 3:

    qui cum triste aliquid statuit, fit tristis et ipse,

    Ov. P. 2, 2, 119:

    si quid ob eam rem de se crudelius statuerent,

    Just. 2, 15, 10.—
    (γ).
    With a word expressing the kind of punishment (post-Aug.):

    in Pompeiam Sabinam exilium statuitur,

    Tac. A. 6, 24 (18).—
    (δ).
    De capite, to pass sentence of death:

    legem illam praeclaram quae de capite civis Romani nisi comitiis centuriatis statui vetaret,

    Cic. Rep. 2, 36, 61.—
    E.
    Referring to one's own acts, to resolve, determine, purpose, to propose, with inf. (first in Cic.;

    freq. and class.): statuit ab initio et in eo perseveravit, jus publicano non dicere,

    Cic. Prov. Cons. 5, 10:

    P. Clodius cum statuisset omni scelere in praetura vexare rem publicam,

    id. Mil. 9, 24:

    statuerat excusare,

    to decline the office, id. Lig. 7, 21:

    cum statuissem scribere ad te aliquid,

    id. Off. 1, 2, 4:

    quod iste certe statuerat et deliberaverat non adesse,

    id. Verr. 2, 1, 1, § 1:

    se statuisse animum advertere in omnes nauarchos,

    id. ib. 2, 5, 40, §

    105: nam statueram in perpetuum tacere,

    id. Fam. 4, 4, 4:

    statueram... nihil de illo dicere,

    id. Fragm. Clod. 1, 1:

    statueram recta Appia Romam (i. e. venire),

    id. Att. 16, 10, 1:

    Pompeius statuerat bello decertare,

    Caes. B. C. 3, 86: si cedere hinc statuisset, Liv. 44, 39, 7:

    triumphare mense Januario statuerat,

    id. 39, 15:

    immemor sim propositi quo statui non ultra attingere externa nisi qua Romanis cohaererent rebus,

    id. 39, 48:

    rex quamquam dissimulare statuerat,

    id. 42, 21:

    opperiri ibi hostium adventum statuit,

    id. 42, 54, 9:

    ut statuisse non pugnare consules cognitum est,

    id. 2, 45, 9:

    exaugurare fana statuit,

    id. 1, 55, 2:

    Delphos mittere statuit,

    id. 1, 56, 5:

    eos deducere in agros statuerunt,

    id. 40, 38, 2:

    tradere se, ait, moenia statuisse,

    id. 8, 25, 10:

    Samnitium exercitus certamine ultimo fortunam experiri statuit,

    id. 7, 37, 4:

    statuit sic adfectos hosti non obicere,

    id. 44, 36, 2:

    sub idem tempus statuit senatus Carthaginem excidere,

    Vell. 1, 12, 2:

    statui pauca disserere,

    Tac. H. 4, 73:

    amoliri juvenem specie honoris statuit,

    id. A. 2, 42:

    statuerat urbem novam condere,

    Curt. 4, 8, 1:

    statuerat parcere urbi conditae a Cyro,

    id. 7, 6, 20:

    rex statuerat inde abire,

    id. 7, 11, 4:

    Alexander statuerat ex Syria petere Africam,

    id. 10, 1, 17; 10, 5, 24; 5, 27 (9), 13; so,

    statutum habere cum animo ac deliberatum,

    to have firmly and deliberately resolved, Cic. Verr. 2, 3, 41, § 95.—With sic:

    caedis initium fecisset a me, sic enim statuerat,

    id. Phil. 3, 7, 29.—
    F.
    To judge, declare as a judgment, be of opinion, hold (especially of legal opinions), think, consider (always implying the establishment of a principle, or a decided conviction; cf.: existimo, puto, etc.).
    1.
    With acc. and inf.
    a.
    In gen.:

    senatus consulta falsa delata ab eo judicavimus... leges statuimus per vim et contra auspicia latas,

    Cic. Phil. 12, 5, 12:

    statuit senatus hoc ne illi quidem esse licitum cui concesserat omnia,

    id. Verr. 2, 3, 35, § 81:

    quin is tamen (judex) statuat fieri non posse ut de isto non severissime judicetur,

    id. ib. 2, 3, 62, §

    144: hujusce rei vos (recuperatores) statuetis nullam esse actionem qui obstiterit armatis hominibus?

    id. Caecin. 13, 39, ut quisquam juris numeretur peritus, qui id statuit esse jus quod non oporteat judicari, who holds that to be the law, id. ib. 24, 68:

    is (Pompeius) se in publico statuit esse non posse,

    id. Pis. 13, 29:

    tu unquam tantam plagam tacitus accipere potuisses, nisi hoc ita statuisses, quidquid dixisses te deterius esse facturum?

    id. Verr. 2, 3, 58, § 133:

    si causa cum causa contenderet, nos nostram perfacile cuivis probaturos statuebamus,

    we were sure, id. Quint. 30, 92:

    non statuit sibi quidquam licere quod non patrem suum facere vidisset,

    id. Verr. 2, 3, 90, § 211:

    hi sibi nullam societatem communis utilitatis causa statuunt esse cum civibus,

    assume, id. Off. 3, 6, 28:

    cum igitur statuisset opus esse ad eam rem constituendam pecunia,

    had become convinced, id. ib. 2, 23, 82:

    quo cive neminem ego statuo in hac re publica esse fortiorem,

    id. Planc. 21, 51:

    quam quidem laudem sapientiae statuo esse maximam,

    id. Fam. 5, 13, 1:

    hoc anno statuit temporis esse satis,

    Ov. F. 1, 34:

    nolim statuas me mente maligna id facere,

    Cat. 67, 37.— So with sic:

    velim sic statuas tuas mihi litteras longissimas quasque gratissimas fore,

    Cic. Fam. 7, 33 fin.:

    ego sic statuo a me in hac causa pietatis potius quam defensionis partes esse susceptas,

    I hold, lay down as the principle of my defence, id. Sest. 2, 3:

    quod sic statuit omnino consularem legem nullam putare,

    id. ib. 64, 135:

    sic statuo et judico, neminem tot et tanta habuisse ornamenta dicendi,

    id. Or. 2, 28, 122. —Hence, statui, I have judged, i. e. I know, and statueram, I had judged, i. e. I knew:

    ut ego qui in te satis consilii statuerim esse, mallem Peducaeum tibi consilium dare quam me, ironically,

    Cic. Att. 1, 5, 4:

    qui saepe audissent, nihil esse pulchrius quam Syracusarum moenia, statuerant se, si ea Verre praetore non vidissent, numquam esse visuros,

    id. Verr. 2, 5, 36, § 95.—With neutr. pron.:

    si dicam non recte aliquid statuere eos qui consulantur,

    that they hold an erroneous opinion, Cic. Caecin. 24, 68; cf.:

    quis hoc statuit umquam, aut cui concedi potest, ut eum jure potuerit occidere a quo, etc.,

    id. Tull. 24, 56; Quint. 5, 13, 21.—
    b.
    Particularly of a conclusion drawn from circumstances, to judge, infer, conclude; declare (as an inference):

    cum tuto senatum haberi non posse judicavistis, tum statuiistis, etiam intra muros Antonii scelus versari,

    Cic. Phil. 3, 5, 13: quod si aliter statuetis, videte ne hoc vos statuatis, qui vivus decesserit, ei vim non esse factam, id. Caecin. 16, 46:

    quid? si tu ipse statuisti, bona P. Quinctii ex edicto possessa non esse?

    id. Quint. 24, 76:

    ergo ad fidem bonam statuit pertinere notum esse emptori vitium quod nosset venditor,

    id. Off. 3, 16, 67:

    Juppiter esse pium statuit quodcumque juvaret,

    Ov. H. 4, 133.—With neutr. pron.:

    hoc (i. e. litteris Gabinii credendum non esse) statuit senatus cum frequens supplicationem Gabinio denegavit,

    Cic. Prov. Cons. 6, 14:

    quod si tum statuit opus esse, quid cum ille decessisset, Flacco existimatis statuendum et faciendum fuisse?

    id. Fl. 12, 29; cf. id. Caecin. 16, 46, supra; so,

    hoc si ita statuetis,

    id. ib. 16, 47.—
    c.
    Esp. with gerund.-clause.
    (α).
    To hold, judge, think, consider, acknowledge, that something must be done, or should have been done:

    tu cum tuos amicos in provinciam quasi in praedam invitabas... non statuebas tibi de illorum factis rationem esse reddendam?

    did you not consider, did it not strike you? Cic. Verr. 2, 2, 11, § 29: statuit, si hoc crimen extenuari vellet, nauarchos omnes vita esse privandos, he thought it necessary to deprive, etc., id. ib. 2, 5, 40, §

    103: ut statuas mihi non modo non cedendum, sed etiam tuo auxilio utendum fuisse,

    id. Fam. 5, 2, 10:

    statuebam sic, boni nihil ab illis nugis expectandum,

    id. Sest. 10, 24:

    Antigonus statuit aliquid sibi consilii novi esse capiendum,

    Nep. Eum. 8, 4. —So with opus fuisse:

    ut hoc statuatis oratione longa nihil opus fuisse,

    acknowledge, Cic. Verr. 1, 18, 56: causam sibi dicendam esse statuerat jam ante quam hoc usu venit, knew (cf. a. supra), id. ib. 2, 5, 39, § 101. —
    (β).
    To think that one must do something, to resolve, propose, usu. with dat. pers.:

    manendum mihi statuebam quasi in vigilia quadam consulari ac senatoria,

    Cic. Phil. 1, 1, 1: quae vobis fit injuria si statuimus, vestro nobis judicio standum esse, if we conclude, purpose, to abide, etc., id. Fl. 27, 65:

    ut ea quae statuisses tibi in senatu dicenda, reticeres,

    id. Fam. 5, 2, 1:

    statuit tamen nihil sibi in tantis injuriis gravius faciendum,

    id. Clu. 6, 16:

    Caesar statuit exspectandam classem,

    Caes. B. G. 3, 14:

    non expectandum sibi statuit dum, etc.,

    id. ib. 1, 11:

    quod eo tempore statuerat non esse faciendum,

    id. B. C. 3, 44:

    statuit sibi nihil agitandum,

    Sall. J. 39, 5:

    Metellus statuit alio more bellum gerendum,

    id. ib. 54, 5:

    Laco statuit accuratius sibi agendum cum Pharnabazo,

    Nep. Alcib. 10, 2:

    sororis filios tollendos statuit,

    Just. 38, 1.—
    2.
    With ut:

    si, ut Manilius statuebat, sic est judicatum (= ut judicandum esse statuebat),

    Cic. Caecin. 24, 69:

    ut veteres statuerunt poetae (ut = quod ita esse),

    id. Arat. 267 (33): quae majora auribus accepta sunt quam oculis noscuntur, ut statuit, as he thought, i. e. that those things were greater, etc., Liv. 45, 27:

    cum esset, ut ego mihi statuo, talis qualem te esse video,

    Cic. Mur. 14, 32.—
    3.
    With two acc. (= duco, existimo):

    omnes qui libere de re publica sensimus, statuit ille quidem non inimicos, sed hostes,

    regarded not as adversaries, but as foes, Cic. Phil. 11, 1, 3:

    Anaximenes aera deum statuit,

    id. N. D. 10, 26:

    voluptatem summum bonum statuens,

    id. Off. 1, 2, 5:

    video Lentulum cujus ego parentem deum ac patronum statuo fortunae ac nominis mei,

    id. Sest. 69, 144:

    si rectum statuerimus concedere amicis quidquid velint,

    id. Lael. 11, 38:

    Hieronymus summum bonum statuit non dolere,

    id. Fin. 2, 6, 19:

    noster vero Plato Titanum e genere statuit eos qui... adversentur magistratibus,

    id. Leg. 3, 2, 5:

    decretum postulat, quo justae inter patruos fratrumque filias nuptiae statuerentur,

    Tac. A. 12, 7:

    optimum in praesentia statuit reponere odium,

    id. Agr. 39.— P. a.: stătūtus, a, um, i. e. baculo, propped, leaning on a stick (dub. v. I. C. supra):

    vidistis senem... statutum, ventriosum?

    Plaut. Rud. 2, 2, 11.—Hence, subst.: stătūtum, i, n., a law, decision, determination, statute (late Lat.):

    Dei,

    Lact. 2, 16, 14:

    Parcarum leges ac statuta,

    id. 1, 11, 14:

    statuta Dei et placita,

    id. 7, 25, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > statuo

См. также в других словарях:

  • know well — index apprehend (perceive) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • know well — Synonyms and related words: attain mastery of, be expert in, be informed, be learned in, be master of, be told, be up on, be well informed, become adept in, command, get down cold, get down pat, get taped, get up on, get wind of, have down pat,… …   Moby Thesaurus

  • Well what do you know! — (Well) what do you know! something that you say when you are surprised by a piece of information. And they re getting married? Well, what do you know! Well, what do you know! The Raiders lost again. (humorous) …   New idioms dictionary

  • know by sight — know well enough to identify on sight …   English contemporary dictionary

  • know all the answers — Synonyms and related words: be expert in, be learned in, be master of, be up on, be well informed, command, get around, have been around, have down pat, have it taped, have savvy, know backwards, know by heart, know damn well, know inside out,… …   Moby Thesaurus

  • know backwards and forwards — Synonyms and related words: be expert in, be learned in, be master of, be up on, be well informed, command, get around, have been around, have down pat, have it taped, have savvy, know backwards, know by heart, know damn well, know inside out,… …   Moby Thesaurus

  • know —    Ike; mā ike (rare).    ♦ To know well, thoroughly, walewaha, mākaukau, ma a, lewa, hani.    ♦ To know by sight, kū ike.    ♦ To know definitely, ike pono.    ♦ To know sexually, ike; pakanaka (know a male sexually).    ♦ Not to know well, ike… …   English-Hawaiian dictionary

  • know — Synonyms and related words: absorb, account, acquaintance, aller sans dire, announcement, appreciate, apprehend, assimilate, associate with, be acquainted with, be apprised of, be aware of, be axiomatic, be certain, be cognizant of, be confident …   Moby Thesaurus

  • know from a bar of soap — verb To know well. After she won the lottery, Marge had long lost relatives who she didnt know from a bar of soap come up to her to ask for money …   Wiktionary

  • know full well — know full/perfectly/well phrase to know something while pretending not to You know full well what I am talking about. Thesaurus: to know something or someonesynonym Main entry …   Useful english dictionary

  • know — [nō] vt. knew, known, knowing [ME knowen < OE cnawan, akin to OHG cnāhan < IE base * ĝen , *ĝnō , to know, apprehend > CAN1, KEN, L gnoscere, to know, Gr gignōskein] 1. to have a clear perception or understanding of; be sure of or well… …   English World dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»