per-calleo

nosco, nōvi, nōtum, 3 (old form, GNOSCO, GNOVI, GNOTVM, acc. to Prisc. p. 569 P.; inf. pass. GNOSCIER, S. C. de Bacch.; cf. GNOTV, cognitu, Paul. ex Fest. p. 96 Müll.: GNOT (contr. for gnovit) oiden, epiginôskei; GNOTV, gnôsin, diagnôsin, Gloss. Labb.—Contr. forms in class. Lat. are nosti, noram, norim. nosse; nomus for novimus: nomus ambo Ulixem, Enn. ap. Diom. p. 382 P., or Trag. v. 199 Vahl.), v. a. [for gnosco, from the root gno; Gr. gignôskô, to begin to know], to get a knowledge of, become acquainted with, come to know a thing (syn.: scio, calleo).

Lit.

Tempp. praes.:

cum igitur, nosce te, dicit, hoc dicit, nosce animum tuum,

Cic. Tusc. 1, 22, 52: Me. Sauream non novi. Li. At nosce sane, Plaut. As. 2, 4, 58; cf.: Ch. Nosce signum. Ni. Novi, id. Bacch. 4, 6, 19; id. Poen. 4, 2, 71:

(Juppiter) nos per gentes alium alia disparat, Hominum qui facta, mores, pietatem et fidem noscamus,

id. Rud. prol. 12; id. Stich. 1, 1, 4:

id esse verum, cuivis facile est noscere,

Ter. Ad. 5, 4, 8:

ut noscere possis quidque,

Lucr. 1, 190; 2, 832; 3, 124; 418; 588; Cic. Rep. 1, 41, 64: deus ille, quem mente noscimus, id. N. D. 1, 14, 37.— Pass.:

EAM (tabulam) FIGIER IOVBEATIS, VBEI FACILVMED GNOSCIER POTISIT, S. C. de Bacch.: forma in tenebris nosci non quita est, Ter Hec. 4, 1, 57 sq.: omnes philosophiae partes tum facile noscuntur, cum, etc.,

Cic. N. D. 1, 4, 9: philosophiae praecepta noscenda, id. Fragm. ap. Lact. 3, 14:

nullique videnda, Voce tamen noscar,

Ov. M. 14, 153:

nec noscitur ulli,

by any one, id. Tr. 1, 5, 29:

noscere provinciam, nosci exercitui,

by the army, Tac. Agr. 5.—

Temppperf., to have become acquainted with, to have learned, to know:

si me novisti minus,

Plaut. Aul. 4, 10, 47:

Cylindrus ego sum, non nosti nomen meum?

id. Men. 2, 2, 20:

novi rem omnem,

Ter. And. 4, 4, 50:

qui non leges, non instituta... non jura noritis,

Cic. Pis. 13, 30:

plerique neque in rebus humanis quidquam bonum norunt, nisi, etc.,

id. Lael. 21, 79:

quam (virtutem) tu ne de facie quidem nosti,

id. Pis. 32, 81; id. Fin. 2, 22, 71:

si ego hos bene novi,

if I know them well, id. Rosc. Am. 20 fin.: si Caesarem bene novi, Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, B, 2:

Lepidum pulchre noram,

Cic. Fam. 10, 23, 1:

si tuos digitos novi,

id. Att. 5, 21, 13:

res gestas de libris novisse,

to have learned from books, Lact. 5, 19, 15:

nosse Graece, etc. (late Lat. for scire),

Aug. Serm. 45, 5; 167, 40 al.:

ut ibi esses, ubi nec Pelopidarum—nosti cetera,

Cic. Fam. 7, 28, 2; Plin. Ep. 3, 9, 11.—

To examine, consider:

ad res suas noscendas,

Liv. 10, 20:

imaginem,

Plaut. Ps. 4, 2, 29.—So esp., to take cognizance of as a judge:

quae olim a praetoribus noscebantur,

Tac. A. 12, 60.—

Transf., in the tempp. praes.

In gen., to know, recognize (rare; perh. not in Cic.): hau nosco tuom, I know your ( character, etc.), i. e. I know you no longer, Plaut. Trin. 2, 4, 44:

nosce imaginem,

id. Ps. 4, 2, 29; id. Bacch. 4, 6, 19:

potesne ex his ut proprium quid noscere?

Hor. S. 2, 7, 89; Tac. H. 1, 90.—

In partic., to acknowledge, allow, admit of a reason or an excuse (in Cic.):

numquam amatoris meretricem oportet causam noscere, Quin, etc.,

Plaut. Truc. 2, 1, 18:

illam partem excusationis... nec nosco, nec probo,

Cic. Fam. 4, 4, 1; cf.:

quod te excusas: ego vero et tuas causas nosco, et, etc.,

id. Att. 11, 7, 4:

atque vereor, ne istam causam nemo noscat,

id. Leg. 1, 4, 11.—

Transf. in tempp. perf.

To be acquainted with, i. e. to practise, possess:

alia vitia non nosse,

Sen. Q. N. 4 praef. § 9.—

In mal. part., to know (in paronomasia), Plaut. Most. 4, 2, 13; id. Pers. 1, 3, 51.—

(Eccl. Lat.) Of religious knowledge:

non noverant Dominum,

Vulg. Judic. 2, 12; ib. 2 Thess. 1, 8:

Jesum novi, Paulum scio,

I acknowledge, ib. Act. 19, 15.—Hence, nōtus, a, um, P. a., known.

Lit.:

nisi rem tam notam esse omnibus et tam manifestam videres,

Cic. Verr. 2, 3, 58, 134:

ejusmodi res ita notas, ita testatas, ita manifestas proferam,

id. ib. 2, 2, 34, §

85: fingi haec putatis, quae patent, quae nota sunt omnibus, quae tenentur?

id. Mil. 28, 76:

noti atque insignes latrones,

id. Phil. 11, 5, 10:

habere omnes philosophiae notos et tractatos locos,

id. Or. 33, 118:

facere aliquid alicui notum,

id. Fam. 5, 12, 7:

tua nobilitas hominibus litteratis est notior, populo obscurior,

id. Mur. 7, 16:

nullus fuit civis Romanus paulo notior, quin, etc.,

Caes. B. C. 2, 19:

vita P. Sullae vobis populoque Romano notissima,

Cic. Sull. 26, 72:

nulli nota domus sua,

Juv. 1, 7.—

With gen. ( poet.):

notus in fratres animi paterni,

Hor. C. 2, 2, 6: noti operum Telchines. Stat. Th. 2, 274:

notusque fugarum, Vertit terga,

Sil. 17, 148.—

With subj.-clause:

notum est, cur, etc.,

Juv. 2, 58.—

With inf. ( poet.):

Delius, Trojanos notus semper minuisse labores,

Sil. 12, 331.—

In partic.

Subst.: nōti, acquaintances, friends:

de dignitate M. Caelius notis ac majoribus natu... respondet,

Cic. Cael. 2, 3:

hi suos notos hospitesque quaerebant,

Caes. B. C. 1, 74, 5; Hor. S. 1, 1, 85; Verg. Cir. 259.—

In a bad sense, notorious:

notissimi latronum duces,

Cic. Fam. 10, 14, 1:

integrae Temptator Orion Dianae,

Hor. C. 3, 4, 70; Ov. M. 1, 198:

Clodia, mulier non solum nobilis sed etiam nota,

Cic. Cael. 13, 31; cf. id. Verr. 1, 6, 15:

moechorum notissimus,

Juv. 6, 42.—

Transf., act., knowing, that knows: novi, [p. 1217] notis praedicas, to those that know, Plaut. Ps. 4, 2, 39.

nosco, nōvi, nōtum, 3 (old form, GNOSCO, GNOVI, GNOTVM, acc. to Prisc. p. 569 P.; inf. pass. GNOSCIER, S. C. de Bacch.; cf. GNOTV, cognitu, Paul. ex Fest. p. 96 Müll.: GNOT (contr. for gnovit) oiden, epiginôskei; GNOTV, gnôsin, diagnôsin, Gloss. Labb.—Contr. forms in class. Lat. are nosti, noram, norim. nosse; nomus for novimus: nomus ambo Ulixem, Enn. ap. Diom. p. 382 P., or Trag. v. 199 Vahl.), v. a. [for gnosco, from the root gno; Gr. gignôskô, to begin to know], to get a knowledge of, become acquainted with, come to know a thing (syn.: scio, calleo).

Lit.

Tempp. praes.:

cum igitur, nosce te, dicit, hoc dicit, nosce animum tuum,

Cic. Tusc. 1, 22, 52: Me. Sauream non novi. Li. At nosce sane, Plaut. As. 2, 4, 58; cf.: Ch. Nosce signum. Ni. Novi, id. Bacch. 4, 6, 19; id. Poen. 4, 2, 71:

(Juppiter) nos per gentes alium alia disparat, Hominum qui facta, mores, pietatem et fidem noscamus,

id. Rud. prol. 12; id. Stich. 1, 1, 4:

id esse verum, cuivis facile est noscere,

Ter. Ad. 5, 4, 8:

ut noscere possis quidque,

Lucr. 1, 190; 2, 832; 3, 124; 418; 588; Cic. Rep. 1, 41, 64: deus ille, quem mente noscimus, id. N. D. 1, 14, 37.— Pass.:

EAM (tabulam) FIGIER IOVBEATIS, VBEI FACILVMED GNOSCIER POTISIT, S. C. de Bacch.: forma in tenebris nosci non quita est, Ter Hec. 4, 1, 57 sq.: omnes philosophiae partes tum facile noscuntur, cum, etc.,

Cic. N. D. 1, 4, 9: philosophiae praecepta noscenda, id. Fragm. ap. Lact. 3, 14:

nullique videnda, Voce tamen noscar,

Ov. M. 14, 153:

nec noscitur ulli,

by any one, id. Tr. 1, 5, 29:

noscere provinciam, nosci exercitui,

by the army, Tac. Agr. 5.—

Temppperf., to have become acquainted with, to have learned, to know:

si me novisti minus,

Plaut. Aul. 4, 10, 47:

Cylindrus ego sum, non nosti nomen meum?

id. Men. 2, 2, 20:

novi rem omnem,

Ter. And. 4, 4, 50:

qui non leges, non instituta... non jura noritis,

Cic. Pis. 13, 30:

plerique neque in rebus humanis quidquam bonum norunt, nisi, etc.,

id. Lael. 21, 79:

quam (virtutem) tu ne de facie quidem nosti,

id. Pis. 32, 81; id. Fin. 2, 22, 71:

si ego hos bene novi,

if I know them well, id. Rosc. Am. 20 fin.: si Caesarem bene novi, Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, B, 2:

Lepidum pulchre noram,

Cic. Fam. 10, 23, 1:

si tuos digitos novi,

id. Att. 5, 21, 13:

res gestas de libris novisse,

to have learned from books, Lact. 5, 19, 15:

nosse Graece, etc. (late Lat. for scire),

Aug. Serm. 45, 5; 167, 40 al.:

ut ibi esses, ubi nec Pelopidarum—nosti cetera,

Cic. Fam. 7, 28, 2; Plin. Ep. 3, 9, 11.—

To examine, consider:

ad res suas noscendas,

Liv. 10, 20:

imaginem,

Plaut. Ps. 4, 2, 29.—So esp., to take cognizance of as a judge:

quae olim a praetoribus noscebantur,

Tac. A. 12, 60.—

Transf., in the tempp. praes.

In gen., to know, recognize (rare; perh. not in Cic.): hau nosco tuom, I know your ( character, etc.), i. e. I know you no longer, Plaut. Trin. 2, 4, 44:

nosce imaginem,

id. Ps. 4, 2, 29; id. Bacch. 4, 6, 19:

potesne ex his ut proprium quid noscere?

Hor. S. 2, 7, 89; Tac. H. 1, 90.—

In partic., to acknowledge, allow, admit of a reason or an excuse (in Cic.):

numquam amatoris meretricem oportet causam noscere, Quin, etc.,

Plaut. Truc. 2, 1, 18:

illam partem excusationis... nec nosco, nec probo,

Cic. Fam. 4, 4, 1; cf.:

quod te excusas: ego vero et tuas causas nosco, et, etc.,

id. Att. 11, 7, 4:

atque vereor, ne istam causam nemo noscat,

id. Leg. 1, 4, 11.—

Transf. in tempp. perf.

To be acquainted with, i. e. to practise, possess:

alia vitia non nosse,

Sen. Q. N. 4 praef. § 9.—

In mal. part., to know (in paronomasia), Plaut. Most. 4, 2, 13; id. Pers. 1, 3, 51.—

(Eccl. Lat.) Of religious knowledge:

non noverant Dominum,

Vulg. Judic. 2, 12; ib. 2 Thess. 1, 8:

Jesum novi, Paulum scio,

I acknowledge, ib. Act. 19, 15.—Hence, nōtus, a, um, P. a., known.

Lit.:

nisi rem tam notam esse omnibus et tam manifestam videres,

Cic. Verr. 2, 3, 58, 134:

ejusmodi res ita notas, ita testatas, ita manifestas proferam,

id. ib. 2, 2, 34, §

85: fingi haec putatis, quae patent, quae nota sunt omnibus, quae tenentur?

id. Mil. 28, 76:

noti atque insignes latrones,

id. Phil. 11, 5, 10:

habere omnes philosophiae notos et tractatos locos,

id. Or. 33, 118:

facere aliquid alicui notum,

id. Fam. 5, 12, 7:

tua nobilitas hominibus litteratis est notior, populo obscurior,

id. Mur. 7, 16:

nullus fuit civis Romanus paulo notior, quin, etc.,

Caes. B. C. 2, 19:

vita P. Sullae vobis populoque Romano notissima,

Cic. Sull. 26, 72:

nulli nota domus sua,

Juv. 1, 7.—

With gen. ( poet.):

notus in fratres animi paterni,

Hor. C. 2, 2, 6: noti operum Telchines. Stat. Th. 2, 274:

notusque fugarum, Vertit terga,

Sil. 17, 148.—

With subj.-clause:

notum est, cur, etc.,

Juv. 2, 58.—

With inf. ( poet.):

Delius, Trojanos notus semper minuisse labores,

Sil. 12, 331.—

In partic.

Subst.: nōti, acquaintances, friends:

de dignitate M. Caelius notis ac majoribus natu... respondet,

Cic. Cael. 2, 3:

hi suos notos hospitesque quaerebant,

Caes. B. C. 1, 74, 5; Hor. S. 1, 1, 85; Verg. Cir. 259.—

In a bad sense, notorious:

notissimi latronum duces,

Cic. Fam. 10, 14, 1:

integrae Temptator Orion Dianae,

Hor. C. 3, 4, 70; Ov. M. 1, 198:

Clodia, mulier non solum nobilis sed etiam nota,

Cic. Cael. 13, 31; cf. id. Verr. 1, 6, 15:

moechorum notissimus,

Juv. 6, 42.—

Transf., act., knowing, that knows: novi, [p. 1217] notis praedicas, to those that know, Plaut. Ps. 4, 2, 39.