Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

superstes

  • 1 superstes

    sŭperstĕs, ĭtis, adj. [super-sto].
    I.
    One who stands by or is present at any thing, a by-stander, witness (only in the foll. passages):

    superstites testes praesentes significat, cujus rei testimonium est, quod superstitibus praesentibus ei, inter quos controversia est, vindicias sumere jubentur. Plautus in Artemone: nunc mihi licet quidvis loqui, nemo hic adest superstes,

    Fest. p. 305 Müll.; cf. Serv. Verg. A. 3, 339: suis utrisque superstitibus praesentibus istam viam dico: inite viam, an old legal formula in Cic. Mur. 12, 26. —
    B.
    Poet., pregn., standing over as in triumph:

    spoliisque animosa superstes, Unda, velut victrix, sinuataque despicit undas,

    Ov. M. 11, 552; Stat. Th. 8, 471.—
    II.
    That remains alive after another ' s death, outliving, surviving (the predom. signif.); constr. usually with dat.; less freq. with gen. or absol.
    (α).
    With dat.:

    sicut tuum vis unicum gnatum tuae Superesse vitae sospitem et superstitem,

    Plaut. As. 1, 1, 2:

    ut vitae tuae superstes suppetat,

    id. Trin. 1, 2, 19:

    ut tibi superstes uxor aetatem siet,

    id. As. 1, 1, 6:

    ita mihi atque huic sies superstes,

    Ter. Heaut. 5, 4, 7:

    ut viro tuo semper sis superstes,

    Plaut. Cas. 4, 4, 2:

    ut sui sibi liberi superstites essent,

    Cic. N. D. 2, 28, 72:

    superstes filio pater,

    Liv. 1, 34, 3:

    rei publicae,

    Cic. Fam. 6, 2, 3; 9, 17, 1:

    ubi privatus superstes regno suo consenescat,

    Liv. 42, 50, 8: patriae (Aeneas) Hor. C. S. 42:

    gloriae suae,

    Liv. 2, 7, 8:

    priscis illa superstes avis,

    Ov. A. A. 3, 128:

    ceteri (liberi) superstites patri fuerunt,

    Suet. Calig. 7:

    cenis tribus perna superstes,

    Mart. 10, 48, 17:

    Tiberio,

    Tac. A. 5, 8.—
    (β).
    With gen. (mostly post-Aug.):

    utinam te non solum vitae, sed etiam dignitatis meae superstitem reliquissem!

    Cic. Q. Fr. 1, 3, 1:

    alterius vestrum superstes,

    Liv. 40, 8, 18:

    omnium,

    Plin. 7, 48, 49, § 156:

    superstes omnium meorum,

    Quint. 6, prooem. § 4; cf.:

    omnium suorum,

    Suet. Tib. 62 fin.:

    iniquorum,

    Tac. A. 3, 4 fin.:

    non modo aliorum sed etiam nostri superstites sumus,

    id. Agr. 3:

    multique superstites bellorum infamiam laqueo finierunt,

    id. G. 6 fin.
    (γ).
    Absol.:

    quod superstitem Augustum reliquissent,

    Suet. Aug. 59:

    mortem obiit repentinam superstitibus liberis, etc.,

    id. ib. 4:

    liberis superstitibus,

    Quint. 6, prooem. §

    6: per ecastor scitus puer est natus Pamphilo. Deos quaeso, ut sit superstes,

    that he may live, Ter. And. 3, 2, 7:

    superstes hereditatem regni accipiam (sc. patri),

    Liv. 40, 11, 6:

    illum aget pennā metuente solvi Fama superstes,

    Hor. C. 2, 2, 8:

    me tamen exstincto fama superstes erit,

    Ov. Tr. 3, 7, 50:

    dimidiā parte superstes ero,

    id. ib. 1, 2, 44:

    post mea mansurum fata superstes opus,

    id. Am. 3, 15, 20:

    superstite Romā,

    Luc. 7, 660:

    (silva fertur) Nymphas etiam mutasse superstes,

    i. e. survived their transformations, Stat. Th. 6, 95.

    Lewis & Short latin dictionary > superstes

  • 2 superstes

        superstes itis, adj.    [super+STA-], standing by, present, witnessing: suis utrisque superstitibus praesentibus.—Poet.: spoliisque animosa superstes, Unda, velut victrix, etc., standing up as in triumph, O.— Remaining alive, outliving, surviving: puer, ut sit superstes, that he may live, T.: superstes hereditatem regni accipiam (sc. patri), L.: Fama, posthumous, H.: Dimidiā parte superstes ero, O.: Ita mihi atque huic sis superstes, T.: ut sibi sui liberi superstites essent: filio pater, L.: ubi privatus superstes regno suo consenescat, L.: priscis illa superstes avis, O.: te dignitatis meae superstitem reliquisse: alterius vestrum superstes, L.: etiam nostri superstites sumus, i. e. our better selves, Ta.
    * * *
    (gen.), superstitis ADJ
    outliving, surviving; standing over/near; present, witnessing

    Latin-English dictionary > superstes

  • 3 superstes

    survivor of another's death

    Latin-English dictionary of medieval > superstes

  • 4 cum or (earlier) quom (not quum)

        cum or (earlier) quom (not quum) conj.    [1 CA-].    I. Prop., of time (cum temporale), constr. with indic. in an independent assertion; with subj. in a subordinate statement.—Fixing a point of time, when, at the time when: Lacrumo, quom in mentem venit, now that, T.: auditis, cum ea breviter dicuntur: eo cum venio: Postera cum lustrabat terras dies, V.: cum contionem habuit: cum proxime Romae fui: cum Italia vexata est: cum stellas fugarat dies, V.: quom non potest haberi, cupis, T.: tempus cum pater iacebat: eo tempore, cum necesse erat: memini noctis illius, cum pollicebar: tunc, cum adempta sunt arma, L.: etiam tum, cum verisimile erit, latratote, not until: cum peroraro, tum requiratis: cum signum dedero, tum invadite, L.: sese, cum opus esset, signum daturum, Cs.: sua bona, cum causae dicendae data facultas sit, tum se experturum, L. — Fixing or defining a period of time, when, while, during the time that, as, as long as, after: Alium esse censes nunc me, atque olim quom dabam? T.: risum vix tenebam, cum comparabas, etc.: tum, cum illum exterminari volebam, putabam, etc.: Hasdrubal, cum haec gerebantur, apud Syphaeum erat, L.—Of repeated action, when, whenever, at times when, as often as, always... when, if: omnes, quom valemus, recta consilia aegrotis damus, T.: cum permagna praemia sunt, est causa peccandi: Cum furit... Profuit aestūs avertere, V.: cum cogniti sunt, retinent caritatem: cum rosam viderat, tum incipere ver arbitrabatur, never until.—In clauses stating a fact, the point or period of time fixed by the main sentence (cum inversum), when, at the time when, and at this time, and meanwhile, and yet: longe iam abieram, quom sensi, T.: dies nondum decem intercesserant, cum filius necatur: Vix ea fatus erat, cum scindit se nubes, V.: multum diei processerat, cum etiamtum eventus in incerto erat, S.: nondum lucebat, cum scitum est: iamque hoc facere apparabant, cum matres procurrerunt, Cs.: Et iam phalanx ibat... flammas cum puppis Extulerat, V.: anni sunt octo, cum interea invenitis, etc.: cum interim milites domum obsidere coeperunt: nondum centum anni sunt, cum lata lex est.—Describing a time by natural events, when, while, as soon as: ipsi, cum iam dilucesceret, deducuntur: cum lux adpropinquaret.—In narration, describing the occasion or circumstances of an action (cum historicum), when, on the occasion that, under the circumstances that, while, after.—With imperf: Magistratus quom ibi adesset, occeptast agi, T.: Marius, cum secaretur, vetuit se adligari: Caesar cum ab hoste non amplius abesset... legati revertuntur, Cs.: heri, cum vos non adessetis: cum ad tribum Polliam ventum est, et praeco cunctaretur, ‘cita,’ inquit, etc., L.: Socrates, cum XXX tyranni essent, pedem portā non extulit, as long as: vidi, Cum tu terga dares, O.: is cum interrogaretur... respondit.—With maxime, just as, precisely when: Caesar, cum maxime furor arderet Antoni, exercitum comparavit: cum maxime agmen explicaretur, adoriuntur, L. — With perf: hic pagus, cum domo exisset, Cassium interfecerat, Cs.: cum domos vacuas fecissent, iunguntur nuptiis, L.: cum fanum expilavisset, navigabat Syracusas. — Of repeated occasions, when, whenever, on every occasion that, as often as.—With imperf: dispersos, cum longius procederent, adoriebatur, Cs.: saepe, cum aliquem videret, etc., on seeing, N.: numquam est conspectus, cum veniret. — With pluperf: Cum cohortes ex acie procucurrissent, Numidae effugiebant, Cs.: qui cum in convivium venisset: quantum obfuit multis, cum fecissent, etc.—Describing a time named in the principal sentence, when, such that, in which: Si ullum fuit tempus quom ego fuerim, etc., T.: fuit antea tempus, cum Galli superarent, Cs.: vigesimo anno, cum tot praetores in provinciā fuissent: eodem anno, cum omnia infida essent, L.: biduum supererat, cum frumentum metiri oporteret, in which, Cs.: fuit cum arbitrarer, etc.: audivi cum diceret, etc.—    II. Meton., of identical actions, when, in that, by the fact that: Qui quom hunc accusant, Naevium accusant, T.: quae cum taces, nulla esse concedis: quod cum facit, iudicat, etc.: senatum intueri videor, cum te videor, L.: loco ille motus est, cum ex urbe est depulsus: quod cum dederis, illud dederis, ut, etc.: illa scelera, cum eius domum evertisti (which you committed) in uprooting: purgatio est cum factum conceditur, culpa removetur.—In hypothesis, assuming a fact, when, if: ad cuius fidem confugiet, cum per eius fidem laeditur, etc.—Contrary to fact, when, if, if at such a time: haec neque cum ego dicerem, neque cum tu negares, magni momenti nostra esset oratio: quod esset iudicium, cum tres... adsedissent?—Explaining a feeling, etc., that, because, for: Dis habeo gratiam, Quom adfuerunt liberae, T.: gratulor tibi, cum tantum vales. — As connective, correl. with tum, while, when; cum... tum, as... so, both... and, and besides, while... especially: Quom id mihi placebat, tum omnes bona dicere, T.: cum omnes eo convenerant, tum navium quod ubique fuerat coëgerant, Cs.: qui cum multa providit, tum quod te consulem non vidit: movit patres cum causa, tum auctor, L.—In the adverb. phrase cum maxime, with ellips. of predicate, in the highest degree, most: hanc Amabat, ut quom maxime, tum Pamphilus, as much as ever, T.: ea, quae fiunt cum maxime, i. e. at this very moment: sed cum maxime tamen hoc significabat, precisely this: quae multos iam annos, et nunc cum maxime, cupit.—    III. Praegn., giving a cause or reason (cum causale), when, since, because, inasmuch as, seeing that, in that, in view of the fact that: haud invito sermo mi accessit tuos, Quom... intellego, T.: Deos quaeso ut sit superstes, Quom veritust facere, etc., T.: an pater familiarissimis suscensuit, cum Sullam laudarent? for praising: quae cum ita sint, videamus, etc.: cum longinqua instet militia, commeatum do, L.: cum tanta multitudo tela conicerent, potestas erat, etc., Cs.: cum esset egens, coepit, etc.: Caesar cum constituisset hiemare in continenti, obsides imperat, Cs.—So often nunc cum, now that, since in fact: nunc vero cum sit unus Pompeius.—Often with praesertim, especially since, more than all when: nam puerum non tollent... Praesertim quom sit, etc., T.: cum praesertim vos aliam miseritis.—With quippe, since evidently, since of course: nihil est virtute amabilius... quippe cum propter virtutem diligamus, etc. — In contrasts, when, while, whereas, while on the contrary, and yet (cum adversativum): finem faciam dicundi, quom ipse finem non facit? T.: quo tandem ore mentionem facitis... cum fateamini, etc.: cum maximis eum rebus liberares... culpam relinquebas: simulat se confiteri, cum interea aliud machinetur.—In concessions, when, although, notwithstanding (cum concessivum): nil quom est, nil defit tamen, T.: pecuniam facere cum posset, non statuit: cum aquae vim vehat ingentem (Druentia), non tamen navium patiens est, L.: patrem meum, cum proscriptus non esset, ingulastis: quam causam dixerat, cum annos ad quinquaginta natus esset?

    Latin-English dictionary > cum or (earlier) quom (not quum)

  • 5 ō

       ō    (rarely, before a vowel o, V.), interj. of feeling or surprise, O! oh!: O vir fortis es, T.: o Romule, Romule die, Enn. ap. C.: o mi Furni!: o paterni generis oblite: O faciem pulchram, T.: o rem totam odiosam: o pietas animi: o ego, H.: O multum miseri, O.: O utinam possem, etc., O.: o si solitae quicquam virtutis adesset! oh! if, etc., V.: O mihi tam longae maneat, etc., V.: o lux Dardaniae, spes o fidissima Teucrūm, V.: quid o tua fulmina cessant! O.: O soror, o coniux, o femina sola superstes, O.
    * * *

    Latin-English dictionary > ō

  • 6 super-stō

        super-stō stetī, —, āre,    to stand upon, stand over: scalae conminutae, qui supersteterant adflicti sunt, S.: agger pondere superstantium in fossam procubuit, L.: signa cum columnis, quibus superstabant, L.: corporibus hostium, L.: Ossa inhumata (volucres), O.; cf. Quem... lapsum superstes Immolat, V.

    Latin-English dictionary > super-stō

  • 7 accido

    1.
    ac-cīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to begin to cut or to cut into [cf.: adamo, addubito, etc.); hence, so to cut a thing that it falls, to fell, to cut (as verb. finit. very rare).
    I.
    Lit.:

    accidunt arbores, tantum ut summa species earum stantium relinquatur,

    Caes. B. G. 6, 27, 4:

    accisa ornus ferro,

    Verg. A. 2, 626; cf.:

    velut accisis recrescenti stirpibus,

    Liv. 26, 41, 22:

    accisis crinibus,

    cut close, Tac. G. 19: ab locustis genus omne acciditur frugum, eaten up, Arnob. 1, 3.— Poet., to use up:

    fames accisis coget dapibus consumere mensas,

    Verg. A. 7, 125.—
    II.
    Fig., to impair, weaken:

    ita proelio uno accidit Vestinorum res, ut, etc.,

    Liv. 8, 29, 12; so,

    post accisas a Camillo Volscorum res,

    id. 6, 5, 2; cf. 6, 12, 6.—Hence, accīsus, a, um, P. a., cut off or down; impaired, ruined: accisae res (opp. integrae), troubled, disordered, or unfortunate state of things:

    res,

    Cic. Prov. Cons. 14, 34; Liv. 3, 10, 8; 8, 11, 12 al.:

    copiae,

    Hirt. B. G. 8, 31; Liv. 8, 11, 8:

    robur juventutis,

    id. 7, 29 fin.:

    opes,

    Hor. S. 2, 2, 114:

    accisae desolataeque gentes,

    Sil. 8, 590:

    reliquiae (hostium),

    Tac. A. 1, 61.
    2.
    ac-cĭdo, cīdi, no sup., 3, v. n. [cado], to fall upon or down upon a thing, to reach it by falling.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. constr. with ad, in, local adverbs, with dat. or absol.: utinam ne accidisset abiegna ad terram trabes, Enn. ap. Auct. Her. 2, 22 (Trag. p. 281 ed. Vahl., where it is: accĕdisset, acc. to the MSS., v. Vahl. N. v.):

    signa de caelo ad terram,

    Plaut. Rud. prol. 8; so,

    tam crebri ad terram accidebant quam pira,

    id. Poen. 2, 38: trabs in humum accidens, Varr. ap. Non. 494 fin.; so,

    imago aetheris ex oris in terrarum accidat oras,

    Lucr. 4, 215:

    rosa in mensas,

    Ov. F. 5, 360: quo Castalia per struices saxeas lapsu accidit, Liv. Andr. ap. Fest. p. 310 Müll. (Rib. Trag. Rel. p. 5):

    ut missa tela gravius acciderent,

    fall upon, hit, Caes. B. G. 3, 14; so Liv. 2, 50, 7.—
    B.
    Esp.: a. ad genua or genibus, of a suppliant, to fall at one's knees: me orat mulier lacrimansque ad genua accidit, Enn. ap. Non. 517, 15 (Com. v. 9 ed. Vahl.); so Ter. Hec. 3, 3, 18; Suet. Caes. 20; id. Claud. 10;

    for which: genibus praetoris,

    Liv. 44, 31;

    also: ad pedes,

    Cic. Att. 1, 14, 5, and absol.: quo accĭdam? quo applicem? Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 114 ed. Vahl., where it is accĕdam).—
    C.
    Transf., to strike the senses, to reach a thing by means of the senses; constr. with ad, the dat. or acc.: vox, sermo accidit ad aurīs (or auribus; also, aurīs alicujus), the voice, the speech falls upon or reaches the ear: nota vox ad aurīs accidit, Att. ap. Non. 39, 5:

    nova res molitur ad aurīs accidere,

    Lucr. 2, 1024; and:

    nihil tam populare ad populi Romani aurīs accidisse,

    Cic. Sest. 50, 107:

    auribus,

    Liv. 24, 46, 5; Quint. 12, 10, 75:

    aurīs,

    Plaut. Stich. 1, 2, 31; absol., Liv. 10, 5, 2; 27, 15, 16 sq.; Curt. 4, 4, 5 al.; cf.

    also: clamor accidit ad aurīs,

    Liv. 26, 40, 10; and absol.:

    clamor accidit,

    id. 4, 33, 9; 40, 32, 2;

    likewise: nomen famaque alicujus accidit ad aliquem,

    id. 21, 10, 12; v. Fabri ad h. l.—Hence sometimes in Livy: vox or fama accidit (ad aurīs or ad aliquem), with an acc. c. inf.:

    ut vox etiam ad hostes accideret captum Cominium esse,

    Liv. 10, 41, 7:

    quia repente fama accidit classem Punicam adventare,

    the report came, id. 27, 29, 7; v. Weissenb. a. h. l.
    II.
    Fig.
    A.
    In gen., to fall out, come to pass, happen, occur; and with dat. pers., to happen to, to befall one. (The distinction between the syn. evenio, accido, and contingo is this: evenio, i. e. ex-venio, is used of either fortunate or unfortunate events: accido, of occurrences which take us by surprise; hence it is used either of an indifferent, or, which is its general use, of an unfortunate occurrence: contingo, i. e. contango, indicates that an event accords with [p. 17] one's wishes; and hence is generally used of fortunate events. As Isid. says, Differ. 1: Contingunt bona: accidunt mala: eveniunt utraque):

    res accidit,

    Caes. B. G. 1, 14;

    Id acciderat, ut Galli consilium caperent,

    ib. 3, 2:

    si quid adversi acciderit,

    Cic. Ac. 2, 38, 121; cf. ib. 1, 26, 57:

    nollem accidisset tempus, in quo, etc.,

    id. Fam. 3, 10:

    si qua calamitas accidisset,

    id. Verr. 2, 3, 55: id. Rosc. Am. 34:

    contra opinionem accidit,

    Caes. B. G. 3, 9:

    pejus Sequanis accidit,

    ib. 1, 31:

    periculum accidit,

    ib. 3, 3:

    detrimentum accidit,

    ib. 7, 52. Also of fortunate occurrences:

    omnia tibi accidisse gratissima,

    Cic. Fam. 3, 1; 11, 15:

    accidit satis opportune,

    Caes. B. G. 4, 22; cf. Brem. Nep. Milt. 1, 1; Herz. Caes. B. G. 7, 3.—Constr. with ut (Zumpt, § 621), sometimes with quod:

    accidit perincommode, quod eum nusquam vidisti,

    Cic. Att. 1, 17; or with inf.:

    nec enim acciderat mihi opus esse,

    id. Fam. 6, 11. Pleonast. in narrations: accidit ut, it happened, or came to pass, that: accidit ut una nocte omnes Hermae dejicerentur, it happened that, etc., Nep. Alc. 3, 2; so Cic. Fam. 3, 8, 8; id. Att. 1, 5, 4 al.—
    B.
    In part.
    1.
    Si quid cui accidat, or si quid humanitus accidat, euphemist. for to die; if any thing should happen to one (for which Ennius says:

    si quid me fuerit humanitus, Ann. v. 128 ed. Vahl.): si quid pupillo accidisset,

    Cic. Inv. 2, 21; Caes. B. G. 1, 18;

    si quid mihi humanitus accidisset,

    Cic. Phil. 1, 4; Dig. 34, 4, 30 § 2 al. (cf. the Greek ei ti pathoi); so, per aposiopesin, sive—quod heu timeo, sive superstes eris, Ov. Her. 13, 164. (But Cic. Mil. 22, 58; Caes. B. G. 2, 35, and similar passages, are to be taken in the usual signif.)—
    2.
    To turn out (this very rare):

    timeo “incertum” hoc quorsum accidat,

    Ter. And. 1, 5, 29:

    si secus acciderit,

    Cic. Fam. 6, 21, 2. —
    3.
    In gram., to belong to:

    plurima huic (verbo) accidunt (i. e. genus, tempora),

    Quint. 1, 5, 41 al.

    Lewis & Short latin dictionary > accido

  • 8 immorior

    immŏrĭor ( inm-), mortuus, 3, v. dep. n. [in-morior], to die in or upon any thing ( poet. and in post-Aug. prose).—Constr. with dat. and rarely in aliqua re.
    I.
    Lit.:

    illa sorori immoritur,

    Ov. M. 6, 296:

    hastae,

    Val. Fl. 6, 570:

    fortiter Euxinis aquis,

    Ov. P. 3, 7, 40; cf.:

    ipsis aquis,

    id. M. 7, 572:

    stellio immortuus vino,

    Plin. 29, 4, 22, § 73:

    apes immortuae in melle,

    id. 29, 6, 38, § 128: non exigo, ut immoriaris legationi, immorare, Auct. ap. Quint. 9, 3, 73:

    tormentis,

    Sen. Contr. 5, 34, 6:

    saepe tormentis pro silentio rerum creditarum immortui,

    Just. 44, 2, 3.—Of things:

    manus immortua,

    dying, withering, Luc. 3, 613:

    aura superstes Immoritur velis,

    i. e. dies away, Stat. Th. 1, 481.—
    * II.
    Trop.: immoritur studiis (dat. = macerat et enecat se opere rustico exercendo), he pines away, Hor. Ep. 1, 7, 85.

    Lewis & Short latin dictionary > immorior

  • 9 inmorior

    immŏrĭor ( inm-), mortuus, 3, v. dep. n. [in-morior], to die in or upon any thing ( poet. and in post-Aug. prose).—Constr. with dat. and rarely in aliqua re.
    I.
    Lit.:

    illa sorori immoritur,

    Ov. M. 6, 296:

    hastae,

    Val. Fl. 6, 570:

    fortiter Euxinis aquis,

    Ov. P. 3, 7, 40; cf.:

    ipsis aquis,

    id. M. 7, 572:

    stellio immortuus vino,

    Plin. 29, 4, 22, § 73:

    apes immortuae in melle,

    id. 29, 6, 38, § 128: non exigo, ut immoriaris legationi, immorare, Auct. ap. Quint. 9, 3, 73:

    tormentis,

    Sen. Contr. 5, 34, 6:

    saepe tormentis pro silentio rerum creditarum immortui,

    Just. 44, 2, 3.—Of things:

    manus immortua,

    dying, withering, Luc. 3, 613:

    aura superstes Immoritur velis,

    i. e. dies away, Stat. Th. 1, 481.—
    * II.
    Trop.: immoritur studiis (dat. = macerat et enecat se opere rustico exercendo), he pines away, Hor. Ep. 1, 7, 85.

    Lewis & Short latin dictionary > inmorior

  • 10 integer

    intĕger, tēgra, tēgrum (long e in intēgri, intēgros, etc., Lucr. 1, 927; Verg. E. 4, 5; Hor. S. 2, 2, 113 al.), adj. [2. in and root tag-, tango], untouched, unhurt, unchanged.
    I.
    Lit.
    A.
    Undiminished, whole, entire, complete, perfect:

    integer et plenus thensaurus,

    Plaut. Truc. 4, 12, 13:

    exercitus,

    id. Bacch. 4, 9, 148:

    annus,

    Cic. Prov. Cons. 8:

    quarum (sublicarum) pars inferior integra remanebat,

    Caes. B. G. 7, 35:

    integris bonis exulare,

    Suet. Caes. 42:

    nec superstes Integer,

    Hor. C. 2, 17, 7:

    puer malasque comamque Integer,

    with beard, and hair on his head, Stat. Th. 8, 487:

    signa (litterarum),

    unbroken, Cic. Cat. 3, 3, 6.— Adv.: ad integrum, wholly, entirely:

    corpore carens,

    Macr. Som. Scip. 1, 5. —
    B. 1.
    Absol.:

    adulescens cum sis, tum, cum est sanguis integer,

    Plaut. Merc. 3, 2, 7:

    aetas,

    Ter. And. 1, 1, 45:

    cum recentes atque integri defessis successissent,

    Caes. B. C. 3, 94;

    so opp. defessi,

    id. B. G. 7, 41;

    opp. defatigati,

    id. ib. 7, 48; 5, 16; id. B. C. 3, 40:

    integris viribus repugnare,

    id. B. G. 3, 4:

    si ad quietem integri iremus, opp. onustus cibo et vino,

    Cic. Div. 1, 29:

    integra valetudo,

    id. Fin. 2, 20, 64:

    integrum se salvumque velle,

    id. ib. 2, 11, 33:

    omnibus rebus integros incolumesque esse,

    id. Fam. 13, 4:

    florentes atque integri,

    id. Planc. 35:

    integros pro sauciis arcessere,

    Sall. C. 60, 4;

    so opp. saucius,

    Cic. Mur. 25, 50:

    Horatius,

    Liv. 1, 25:

    nasus,

    Juv. 15, 56; 10, 288;

    so opp. truncus,

    Plin. 7, 11, 10. §

    50: cecidit Cethegus integer, et jacuit Catilina cadavere toto,

    not mutilated, Juv. 10, 288:

    opes, opp. accisae,

    Hor. S. 2, 2, 113:

    mulier aetate integra,

    in the flower of her age, Ter. And. 1, 1, 45:

    corpora sana et integri sanguinis,

    Quint. 8 praef. § 19;

    tantum capite integro (opp. transfigurato),

    unchanged, Suet. Ner. 46:

    quam integerrimis corporibus cibum offerre,

    free from fever, Cels. 3, 4:

    antequam ex toto integer fiat,

    id. ib.:

    integra aetate ac valetudine,

    Suet. Tib. 10. —
    2.
    With gen.:

    integer aevi sanguis (= integri aevi sanguis, i. e. juvenilis vigor),

    Verg. A. 2, 638; 9, 255; Ov. M. 9, 441:

    integer annorum,

    Stat. Th. 1, 415 (cf. II. A. infra): deos aevi integros, Enn. ap. Serv. Verg. A. 9, 255 (Trag. v. 440 Vahl.). —
    3.
    With abl.:

    fama et fortunis integer,

    Sall. H 2, 41, 5:

    copiis integra (regio),

    id. ib. 1, 95:

    neque aetate neque corpore integer,

    Suet. Aug. 19: pectore maturo fuerat puer integer aevo, Ped. Albin. 3, 5:

    dum vernat sanguis, dum rugis integer annus,

    Prop. 4 (5), 5, 59.—
    4.
    With a ( ab) and abl. (rare):

    a populi suffragiis integer,

    i. e. who has not been rejected, Sall. H. 1, 52 D.:

    cohortes integrae ab labore,

    Caes. B. G. 3, 26:

    gens integra a cladibus belli,

    Liv. 9, 41, 8.—
    5.
    Esp. in phrase ad or in integrum (sc. statum), to a former condition or state:

    potius quam redeat ad integrum haec eadem oratio,

    i. e. to have the same story over again, Ter. Heaut. 5, 3, 8:

    quod te absente hic filius egit restitui in integrum aequum est,

    id. Phorm. 2, 4, 11:

    quos ego non idcirco esse arbitror in integrum restitutos,

    Cic. Clu. 36, 98; id. Fl. 32, 79:

    (judicia) in integrum restituit,

    Caes. B. C. 3, 1, 4. —
    C.
    Not worn, fresh, new, unused:

    ad integrum bellum cuncta parare,

    Sall. J. 73, 1:

    consilia,

    id. ib. 108, 2:

    pugnam edere,

    Liv. 8, 9, 13.—Hence, esp. adv.: de integro, ab integro, ex integro, anew, afresh:

    ut mihi de integro scribendi causa non sit,

    Cic. Att. 13, 27; id. Clu. 60, 167:

    acrius de integro obortum est bellum,

    Liv. 21, 8, 2:

    relata de integro res ad senatum,

    id. 21, 6, 5:

    columnam efficere ab integro novam,

    Cic. Verr. 2, 1, 56, § 147:

    magnus ab integro saeclorum nascitur ordo,

    Verg. E. 4, 5:

    recipere ex integro vires,

    Quint. 10, 3, 20:

    navibus ex integro fabricatis,

    Suet. Aug. 16.—
    D.
    Untainted, fresh, sweet:

    ut anteponantur integra contaminatis,

    Cic. Top. 18, 69:

    fontes,

    Hor. C. 1, 26, 6:

    sapor,

    id. S. 2, 4, 54:

    aper, opp. vitiatus,

    id. ib. 2, 2, 91.—
    E.
    Not before attempted, fresh:

    ex integra Graeca integram comoediam Hodie sum acturus,

    Ter. Heaut. prol. 4:

    alias ut uti possim causa hac integra,

    this pretext as a fresh one, id. Hec. 1, 2, 5:

    eum Plautus locum reliquit integrum,

    not treated, not imitated, id. Ad. prol. 9.
    II.
    Trop.
    A.
    Blameless, irreproachable, spotless, pure, honest, virtuous:

    cum illo nemo neque integrior esset in civitate, neque sanctior,

    Cic. de Or. 1, 53:

    (homines) integri, innocentes, religiosi,

    id. Verr. 2, 4, 4, § 7:

    integerrima vita,

    id. Planc. 1:

    incorrupti atque integri testes,

    id. Fin. 1, 21:

    vitae,

    Hor. C. 1, 22, 1:

    integer urbis,

    not spoiled by the city, untainted with city vices, Val. Fl. 2, 374:

    vir a multis vitiis integer, Sen. de Ira, 1, 18, 3.— Of female chastity: loquere filiam meam quis integram stupraverit,

    Plaut. Truc. 4, 3, 47:

    narratque, ut virgo ab se integra etiam tum siet,

    Ter. Hec. 1, 2, 70:

    quibus liberos conjugesque suas integras ab istius petulantia conservare non licitum est,

    Cic. Verr. 1, 5, 14:

    virgines,

    Cat. 61, 36.—
    B.
    Of the mind or disposition.
    1.
    Free from passion or prejudice, unbiassed, impartial: integrum se servare, to keep one's self neutral, Cic. Att. 7, 26, 2:

    arbiter,

    Juv. 8, 80:

    scopulis surdior Icari Voces audit, adhuc integer,

    untouched with love, heart-whole, Hor. C. 3, 7, 21:

    bracchia et vultum teretesque suras Integer laudo,

    id. ib. 2, 4, 21.—
    2.
    Healthy, sound, sane, unimpaired:

    animi,

    Hor. S. 2, 3, 220:

    mentis,

    id. ib. 2, 3, 65; cf.

    mens,

    id. C. 1, 31, 18:

    a conjuratione,

    without complicity in, Tac. A. 15, 52:

    integrius judicium a favore et odio,

    Liv. 45, 37, 8.—
    C.
    New to a thing, ignorant of it:

    rudem me discipulum, et integrum accipe,

    Cic. N. D. 3, 3:

    suffragiis integer,

    Sall. H. 1, 52 Dietsch—
    D.
    In which nothing has yet been done, undecided, undetermined:

    integram rem et causam relinquere,

    Cic. Att. 5, 21, 13:

    rem integram ad reditum suum jussit esse,

    id. Off. 2, 23, 82:

    integram omnem causam reservare alicui,

    id. Fam. 13, 4, 2:

    ea dicam, quae ipsi, re integra saepe dixi,

    id. Mur. 21:

    ut quam integerrima ad pacem essent omnia,

    Caes. B. C. 1, 85:

    offensiones,

    not yet cancelled, Tac. A. 3, 24:

    integrum est mihi,

    it is still in my power, I am at liberty, Cic. Att. 15, 23:

    loquor de legibus promulgatis, de quibus est integrum vobis,

    id. Phil. 1, 10:

    non est integrum, Cn. Pompeio consilio jam uti tuo,

    id. Pis. 24:

    ei ne integrum quidem erat, ut, etc.,

    id. Tusc. 5, 21, 62. —

    So, integrum dare,

    to grant full power, to leave at liberty, Cic. Part. 38. — Adv.: intĕgrē.
    1.
    Lit., wholly, entirely:

    mutare,

    Tac. H. 1, 52.—
    2.
    Trop.
    a.
    Irreproachably, honestly, justly:

    incorrupte atque integre judicare,

    Cic. Fin. 1, 9:

    in amicorum periculis caste integreque versatus,

    id. Imp. Pomp. 1. — Comp.: quid dici potest integrius, quid incorruptius, Cic. Mil. 22.— Sup.:

    Asiam integerrime administravit,

    Suet. Vesp. 4:

    procuratione integerrime functus,

    Plin. Ep. 7, 25. —
    b.
    Purely, correctly:

    integre et ample et ornate dicere,

    Cic. Opt. Gen. 4, 12:

    proprie atque integre loqui,

    Gell. 7, 11, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > integer

  • 11 metuo

    mĕtŭo, ŭi, ūtum (cf.:

    nimis ante metutum,

    Lucr. 5, 1140), 3, v. a. and n. [metus], to fear, be afraid of a person or thing; to hesitate, not to venture, not to wish (syn.: vereor, formido, timeo); with inf., with ne, to fear lest; with ui or ne non, to fear that not; also of inanimate things, with acc., to fear, revere, reverence one; as a v. n., to fear, be afraid, be in fear, be apprehensive, esp. as the effect of the idea of threatening evil (whereas timere usually denotes the effect of some external cause of terror); to dread, apprehend; with an indirect interrogation: non metuo quin, for non dubito quin, I doubt not but; to be anxious about any one; with dat. (class.).
    I.
    Act.: quem metuont oderunt, Enn. ap. Cic. Off. 2, 7, 23 (Trag. v. 403 Vahl.):

    deos et amo et metuo,

    Plaut. Poen. 1, 2, 73:

    male ego metuo milvos,

    id. ib. 5, 5, 13:

    metuebant (senem) servi, verebantur liberi,

    Cic. Sen. 11, 37:

    tu, qui crimen ais te metuisse,

    id. Verr. 2, 5, 30, § 78: nec pol istae metuunt Deos, Ter. Hec. 5, 2, 6:

    absentem patrem,

    id. Phorm. 1, 2, 68:

    nec metuit quemquam,

    id. Ad. 1, 2, 5.—With ab:

    quid a nobis metuit?

    Plaut. Capt. 2, 1, 12:

    a me insidias,

    Cic. Fam. 5, 6, 2:

    supplicia a vobis metuere debent,

    to fear from you, id. Rosc. Am. 3, 8:

    a quo (Ajace) sibi non injuriā summum periculum metuebat,

    Auct. Her. 2, 19, 29:

    a quo domino sibi metuebat graves cruciatus,

    Aug. Lib. Arbitr. 1, 4, 9; Gregor. M. Homil. 1, 14, 2; Aug. cont. Acad. 2, 8.—With ex:

    si periculum ex illis metuit,

    Sall. C. 52, 16.—With de:

    de lanificio neminem metuo, una aetate quae sit,

    i. e. no one's competition in spinning, Plaut. Merc. 3, 1, 22.—Of inanim. subjects:

    quae res cotidie videntur, minus metuunt furem,

    Varr. R. R. 1, 22.—
    (β).
    With inf.:

    metuont credere omnes,

    Plaut. Ps. 1, 3, 70:

    ut tentare spem certaminis metuunt,

    Liv. 32, 31:

    nil metuunt jurare,

    Cat. 64, 146:

    reddere soldum,

    not to wish, be averse to, Hor. S. 2, 5, 65:

    praebere,

    id. Ep. 1, 18, 1.—Of nonpersonal subjects:

    illum aget pennā metuente solvi Fama superstes,

    Hor. C. 2, 2, 7. —
    (γ).
    With ne:

    nimis metuebam male, ne abiisses,

    Plaut. Ps. 4, 1, 8:

    male metuo ne... morbus aggravescat,

    Ter. Hec. 3, 2, 2:

    fratrem, ne intus sit (Gr. construction),

    id. Eun. 3, 5, 62.—
    (δ).
    With ut:

    ornamenta, quae locavi, metuo, ut possim recipere,

    Plaut. Curc. 4, 1, 3:

    metuo ut hodie possim emolirier,

    id. Bacch. 4, 5, 2:

    metuo ut substet hospes,

    Ter. And. 5, 4, 11:

    ut sis vitalis,

    Hor. S. 2, 1, 61.—
    (ε).
    With ne non:

    metuo ne non sit surda,

    Plaut. Cas. 3, 3, 12; id. Pers. 4, 6, 4:

    metuis ne non, quom velis, convincas esse illum tuom?

    Ter. Heaut. 5, 3, 15.—
    (ζ).
    With quin:

    non metuo meae quin uxori latae suppetiae sient,

    Plaut. Am. 5, 1, 54.—
    (η).
    With object-clause, to await with fear, anxiety; to be in apprehension, concerned about:

    metuo, patres quot fuerint,

    Plaut. Truc. 4, 3, 35:

    metui, quid futurum denique esset,

    I dreaded, awaited with fear, Ter. Heaut. 3, 3, 8: metuo quid agam. Sy. Metuis? quasi non ea potestas sit tua, etc., id. ib. 4, 3, 42:

    metuo qualem tu me esse hominem existumes,

    id. Eun. 4, 6, 20.—
    (θ).
    Pass. with dat.:

    jam maturis metuendus Juppiter uvis,

    Verg. G. 2, 419. —
    (ι).
    Absol.:

    se e contempto metuendum fecit,

    Sall. H. 1, 48, 3.—
    B.
    (Eccl. Lat.) Of religious fear, to revere, dread, hold in reverence:

    Deum,

    Vulg. Lev. 25, 43:

    Dominum Deum nostrum,

    id. Jer. 5, 24:

    sanctuarium meum,

    id. Lev. 19, 30.—
    II.
    Neutr., to fear, be afraid, be apprehensive, etc.
    (α).
    With de:

    neque tam de suā vitā, quam de me metuit,

    fears not so much for his own life as for me, Cic. Att. 10, 4, 6.—
    (β).
    With ab:

    metuens ab Hannibale,

    afraid of Hannibal, Liv. 23, 36.—
    (γ).
    With pro:

    metuere pro aliquo,

    Petr. 123.—
    (δ).
    With dat., to be anxious about or for a person or thing:

    metuens pueris,

    Plaut. Am. 5, 1, 60:

    inopi metuens formica senectae,

    Verg. G. 1, 186:

    tum decuit metuisse tuis,

    id. A. 10, 94.—Hence, mĕtŭens, entis, P. a., fearing, afraid of any thing; anxious for any person or thing; with gen. or absol. (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    contentus parvo metuensque futuri,

    Hor. S. 2, 2, 110:

    metuens virgae,

    Juv. 7, 210.— Comp.:

    quo non metuentius ullum Numinis ingenium,

    Ov. F. 6, 259:

    Nero metuentior in posterum,

    Tac. A. 13, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > metuo

  • 12 nise

    nĭ-sĭ (archaic forms nisei and nise, Lex Rubria, v. Ritschl, Legis Rubriae pars superstes, Bonnae, 1851, and Rhein. Mus. tom. 8, p. 448 sq.), conj., if not, unless.
    I. A.
    In gen.:

    quid tu malum curas, Utrum crudum an coctum-edim? nisi tu mihi es tutor,

    Plaut. Aul. 3, 2, 15:

    quod nisi esset, certe postea non discessisset,

    Cic. Clu. 66, 189:

    non posse ejus imperia diutius sustineri, nisi quid in Caesare sit auxilii,

    Caes. B. G. 1, 31; Suet. Caes. 52.—
    B.
    With interrogatives and negatives, usually in a different clause.
    1.
    After an interrogative or negative clause, except, save only, only:

    ne quis enuntiaret, nisi quibus mandatum esset,

    Caes. B. G. 1, 30:

    hoc sentio, nisi in bonis, amicitiam esse non posse,

    Cic. Lael. 5, 18:

    etenim dicere nemo potest, nisi qui prudenter intellegit,

    id. Brut. 6, 23:

    quid est pietas, nisi voluntas grata in parentes,

    id. Planc. 33, 82; Ov. H. 2, 27:

    negant enim quem quam esse virum bonum, nisi sapientem,

    Cic. Lael. 5, 18.—
    2.
    With a foll. negative:

    sic orator, nisi multitudine audiente, eloquens esse non possit,

    Cic. de Or. 2, 83, 338:

    Labienus juravit, se, nisi victorem, in castra non reversurum,

    Caes. B. C. 3, 87.—
    3.
    Closely connected with non (mostly post-Aug.):

    legationis non nisi condemnato et ejecto eo, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 39, § 98:

    qui non nisi aput Germanias adsequi nomen imperatorium posset,

    Tac. A. 2, 26:

    ad quem non nisi per Sejanum aditus,

    id. ib. 4, 68; 14, 63; 15, 1; Suet. Caes. 56; id. Aug. 21; 41; Quint. 1, 5, 19; Plin. 10, 36, 52, § 108; Plin. Ep. 6, 6, 4.—(The passages in which nisi was supposed to stand for nisi non or non nisi have been critically amended; v. Hand, Turs. 4, 253; Kritz and Fabri ad Sall. J. 54, 5; Drakenb. and Weissenb. ad Liv. 34, 16, 1; Duker ad Flor. 1, 12, 18.)—
    C.
    Esp.
    1.
    After nihil, nihil aliud, etc., save, but, than:

    nihil am plius nisi,

    Cic. Planc. 41, 99:

    nihil est quod festines, nisi ut valeas,

    id. Fam. 16, 6, 3:

    erat historia nihil aliud nisi annalium confectio,

    id. de Or. 2, 12, 52; id. Phil. 3, 5, 13, id. Rosc. Am. 37, 108.—
    2.
    Non aliter nisi, on no other condition:

    non aliter neque classem revocaturum neque exercitum reducturum, nisi, etc.,

    Liv. 45, 11, 11.—
    3.
    Nisi si, except if, unless:

    nisi si etiam illuc pervenerint,

    Varr. R. R. 2, 9:

    noli putare me ad quemquam longiores epistulas scribere, nisi si qui ad me plura scripsit, etc.,

    Cic. Fam. 14, 2, 1:

    nisi vero si quis est qui,

    id. Cat. 2, 4, 6. —
    4.
    Nisi ut, except that, unless:

    neque convivia inire ausus est, nisi ut speculatores cum lanceis circumstarent,

    Suet. Claud. 35. —
    5.
    Nisi quod, except that which, save only that:

    nam nunc homines nihili faciunt quod licet nisi quod lubet,

    Plaut. Trin. 4, 3, 25:

    cum Patrone Epicureo mihi omnia sunt communia, nisi quod in philosophiā vehementer ab eo dissentio,

    Cic. Fam. 13, 1, 2:

    praedia me valde delectant, nisi quod me aere circum foraneo obruerunt,

    id. Att. 2, 1, 11; id. Tusc. 3, 24, 58:

    ab negotiis numquam voluptas remorata est, nisi quod de uxore potuit honestius consuli,

    Sall. J. 95, 3; Tac. A. 14, 14:

    unde causa et origo peregrino sacro parum comperi, nisi quod signum ipsum... docet advectam religionem,

    id. G. 9.—
    6.
    Nisi quia, except because, i. e. until that at nesciebam id dicere illam, nisi quia Correxit miles, quod intellexi minus, Ter. Eun. 4, 5, 10.—
    II.
    In transitions; also in the combinations nisi vero, nisi forte, nisi tamen, unless perhaps, etc., mostly ironical (cf. Gr. ei mê ara, ei mê ge, ektos ei mê):

    nisi unum hoc faciam ut in puteo cenam coquant,

    Plaut. Aul. 2, 7, 3:

    nisi forte volumus Epicureorum opinionem sequi, qui, etc.,

    Cic. Fat. 16, 37:

    nisi vero existimatis dementem Africanum fuisse, qui, etc.,

    id. Mil. 3, 8: ne requiras;

    nisi forte adulescentes pueritiam debent requirere,

    id. Sen. 10, 33:

    Hostis nullus erat, nisi forte quem vos jussissetis,

    Sall. J. 14, 10; cf. Zumpt, Gram. § 569.

    Lewis & Short latin dictionary > nise

  • 13 nisei

    nĭ-sĭ (archaic forms nisei and nise, Lex Rubria, v. Ritschl, Legis Rubriae pars superstes, Bonnae, 1851, and Rhein. Mus. tom. 8, p. 448 sq.), conj., if not, unless.
    I. A.
    In gen.:

    quid tu malum curas, Utrum crudum an coctum-edim? nisi tu mihi es tutor,

    Plaut. Aul. 3, 2, 15:

    quod nisi esset, certe postea non discessisset,

    Cic. Clu. 66, 189:

    non posse ejus imperia diutius sustineri, nisi quid in Caesare sit auxilii,

    Caes. B. G. 1, 31; Suet. Caes. 52.—
    B.
    With interrogatives and negatives, usually in a different clause.
    1.
    After an interrogative or negative clause, except, save only, only:

    ne quis enuntiaret, nisi quibus mandatum esset,

    Caes. B. G. 1, 30:

    hoc sentio, nisi in bonis, amicitiam esse non posse,

    Cic. Lael. 5, 18:

    etenim dicere nemo potest, nisi qui prudenter intellegit,

    id. Brut. 6, 23:

    quid est pietas, nisi voluntas grata in parentes,

    id. Planc. 33, 82; Ov. H. 2, 27:

    negant enim quem quam esse virum bonum, nisi sapientem,

    Cic. Lael. 5, 18.—
    2.
    With a foll. negative:

    sic orator, nisi multitudine audiente, eloquens esse non possit,

    Cic. de Or. 2, 83, 338:

    Labienus juravit, se, nisi victorem, in castra non reversurum,

    Caes. B. C. 3, 87.—
    3.
    Closely connected with non (mostly post-Aug.):

    legationis non nisi condemnato et ejecto eo, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 39, § 98:

    qui non nisi aput Germanias adsequi nomen imperatorium posset,

    Tac. A. 2, 26:

    ad quem non nisi per Sejanum aditus,

    id. ib. 4, 68; 14, 63; 15, 1; Suet. Caes. 56; id. Aug. 21; 41; Quint. 1, 5, 19; Plin. 10, 36, 52, § 108; Plin. Ep. 6, 6, 4.—(The passages in which nisi was supposed to stand for nisi non or non nisi have been critically amended; v. Hand, Turs. 4, 253; Kritz and Fabri ad Sall. J. 54, 5; Drakenb. and Weissenb. ad Liv. 34, 16, 1; Duker ad Flor. 1, 12, 18.)—
    C.
    Esp.
    1.
    After nihil, nihil aliud, etc., save, but, than:

    nihil am plius nisi,

    Cic. Planc. 41, 99:

    nihil est quod festines, nisi ut valeas,

    id. Fam. 16, 6, 3:

    erat historia nihil aliud nisi annalium confectio,

    id. de Or. 2, 12, 52; id. Phil. 3, 5, 13, id. Rosc. Am. 37, 108.—
    2.
    Non aliter nisi, on no other condition:

    non aliter neque classem revocaturum neque exercitum reducturum, nisi, etc.,

    Liv. 45, 11, 11.—
    3.
    Nisi si, except if, unless:

    nisi si etiam illuc pervenerint,

    Varr. R. R. 2, 9:

    noli putare me ad quemquam longiores epistulas scribere, nisi si qui ad me plura scripsit, etc.,

    Cic. Fam. 14, 2, 1:

    nisi vero si quis est qui,

    id. Cat. 2, 4, 6. —
    4.
    Nisi ut, except that, unless:

    neque convivia inire ausus est, nisi ut speculatores cum lanceis circumstarent,

    Suet. Claud. 35. —
    5.
    Nisi quod, except that which, save only that:

    nam nunc homines nihili faciunt quod licet nisi quod lubet,

    Plaut. Trin. 4, 3, 25:

    cum Patrone Epicureo mihi omnia sunt communia, nisi quod in philosophiā vehementer ab eo dissentio,

    Cic. Fam. 13, 1, 2:

    praedia me valde delectant, nisi quod me aere circum foraneo obruerunt,

    id. Att. 2, 1, 11; id. Tusc. 3, 24, 58:

    ab negotiis numquam voluptas remorata est, nisi quod de uxore potuit honestius consuli,

    Sall. J. 95, 3; Tac. A. 14, 14:

    unde causa et origo peregrino sacro parum comperi, nisi quod signum ipsum... docet advectam religionem,

    id. G. 9.—
    6.
    Nisi quia, except because, i. e. until that at nesciebam id dicere illam, nisi quia Correxit miles, quod intellexi minus, Ter. Eun. 4, 5, 10.—
    II.
    In transitions; also in the combinations nisi vero, nisi forte, nisi tamen, unless perhaps, etc., mostly ironical (cf. Gr. ei mê ara, ei mê ge, ektos ei mê):

    nisi unum hoc faciam ut in puteo cenam coquant,

    Plaut. Aul. 2, 7, 3:

    nisi forte volumus Epicureorum opinionem sequi, qui, etc.,

    Cic. Fat. 16, 37:

    nisi vero existimatis dementem Africanum fuisse, qui, etc.,

    id. Mil. 3, 8: ne requiras;

    nisi forte adulescentes pueritiam debent requirere,

    id. Sen. 10, 33:

    Hostis nullus erat, nisi forte quem vos jussissetis,

    Sall. J. 14, 10; cf. Zumpt, Gram. § 569.

    Lewis & Short latin dictionary > nisei

  • 14 nisi

    nĭ-sĭ (archaic forms nisei and nise, Lex Rubria, v. Ritschl, Legis Rubriae pars superstes, Bonnae, 1851, and Rhein. Mus. tom. 8, p. 448 sq.), conj., if not, unless.
    I. A.
    In gen.:

    quid tu malum curas, Utrum crudum an coctum-edim? nisi tu mihi es tutor,

    Plaut. Aul. 3, 2, 15:

    quod nisi esset, certe postea non discessisset,

    Cic. Clu. 66, 189:

    non posse ejus imperia diutius sustineri, nisi quid in Caesare sit auxilii,

    Caes. B. G. 1, 31; Suet. Caes. 52.—
    B.
    With interrogatives and negatives, usually in a different clause.
    1.
    After an interrogative or negative clause, except, save only, only:

    ne quis enuntiaret, nisi quibus mandatum esset,

    Caes. B. G. 1, 30:

    hoc sentio, nisi in bonis, amicitiam esse non posse,

    Cic. Lael. 5, 18:

    etenim dicere nemo potest, nisi qui prudenter intellegit,

    id. Brut. 6, 23:

    quid est pietas, nisi voluntas grata in parentes,

    id. Planc. 33, 82; Ov. H. 2, 27:

    negant enim quem quam esse virum bonum, nisi sapientem,

    Cic. Lael. 5, 18.—
    2.
    With a foll. negative:

    sic orator, nisi multitudine audiente, eloquens esse non possit,

    Cic. de Or. 2, 83, 338:

    Labienus juravit, se, nisi victorem, in castra non reversurum,

    Caes. B. C. 3, 87.—
    3.
    Closely connected with non (mostly post-Aug.):

    legationis non nisi condemnato et ejecto eo, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 39, § 98:

    qui non nisi aput Germanias adsequi nomen imperatorium posset,

    Tac. A. 2, 26:

    ad quem non nisi per Sejanum aditus,

    id. ib. 4, 68; 14, 63; 15, 1; Suet. Caes. 56; id. Aug. 21; 41; Quint. 1, 5, 19; Plin. 10, 36, 52, § 108; Plin. Ep. 6, 6, 4.—(The passages in which nisi was supposed to stand for nisi non or non nisi have been critically amended; v. Hand, Turs. 4, 253; Kritz and Fabri ad Sall. J. 54, 5; Drakenb. and Weissenb. ad Liv. 34, 16, 1; Duker ad Flor. 1, 12, 18.)—
    C.
    Esp.
    1.
    After nihil, nihil aliud, etc., save, but, than:

    nihil am plius nisi,

    Cic. Planc. 41, 99:

    nihil est quod festines, nisi ut valeas,

    id. Fam. 16, 6, 3:

    erat historia nihil aliud nisi annalium confectio,

    id. de Or. 2, 12, 52; id. Phil. 3, 5, 13, id. Rosc. Am. 37, 108.—
    2.
    Non aliter nisi, on no other condition:

    non aliter neque classem revocaturum neque exercitum reducturum, nisi, etc.,

    Liv. 45, 11, 11.—
    3.
    Nisi si, except if, unless:

    nisi si etiam illuc pervenerint,

    Varr. R. R. 2, 9:

    noli putare me ad quemquam longiores epistulas scribere, nisi si qui ad me plura scripsit, etc.,

    Cic. Fam. 14, 2, 1:

    nisi vero si quis est qui,

    id. Cat. 2, 4, 6. —
    4.
    Nisi ut, except that, unless:

    neque convivia inire ausus est, nisi ut speculatores cum lanceis circumstarent,

    Suet. Claud. 35. —
    5.
    Nisi quod, except that which, save only that:

    nam nunc homines nihili faciunt quod licet nisi quod lubet,

    Plaut. Trin. 4, 3, 25:

    cum Patrone Epicureo mihi omnia sunt communia, nisi quod in philosophiā vehementer ab eo dissentio,

    Cic. Fam. 13, 1, 2:

    praedia me valde delectant, nisi quod me aere circum foraneo obruerunt,

    id. Att. 2, 1, 11; id. Tusc. 3, 24, 58:

    ab negotiis numquam voluptas remorata est, nisi quod de uxore potuit honestius consuli,

    Sall. J. 95, 3; Tac. A. 14, 14:

    unde causa et origo peregrino sacro parum comperi, nisi quod signum ipsum... docet advectam religionem,

    id. G. 9.—
    6.
    Nisi quia, except because, i. e. until that at nesciebam id dicere illam, nisi quia Correxit miles, quod intellexi minus, Ter. Eun. 4, 5, 10.—
    II.
    In transitions; also in the combinations nisi vero, nisi forte, nisi tamen, unless perhaps, etc., mostly ironical (cf. Gr. ei mê ara, ei mê ge, ektos ei mê):

    nisi unum hoc faciam ut in puteo cenam coquant,

    Plaut. Aul. 2, 7, 3:

    nisi forte volumus Epicureorum opinionem sequi, qui, etc.,

    Cic. Fat. 16, 37:

    nisi vero existimatis dementem Africanum fuisse, qui, etc.,

    id. Mil. 3, 8: ne requiras;

    nisi forte adulescentes pueritiam debent requirere,

    id. Sen. 10, 33:

    Hostis nullus erat, nisi forte quem vos jussissetis,

    Sall. J. 14, 10; cf. Zumpt, Gram. § 569.

    Lewis & Short latin dictionary > nisi

  • 15 O

    1.
    O, o, the fourteenth letter of the Latin alphabet, corresponding to the Gr. o and ô. The Latin language possessed both the sound and the sign from the earliest times; whereas the Etruscan language never possessed the o, and the Umbrian seems not to have received it as an alphabetical character till a later period. The oldest monuments of the Latin tongue frequently employ o where the classic language has u. So on the Column. Rostr. MACESTRATOS ( acc. plur.), EXFOCIONT, CONSOL, PRIMOS ( nom. sing.), CAPTOM; in the epitaphs of the Scipios, HONC OINO, COSENTIONT, DVONORO OPTVMO VIRO (bonorum optumum virum); in the S. C. de Bacch. IN OQVOLTOD al. And even in the later inscrr. and MSS., we sometimes find o for u:

    POPLICO, POPOLVM, TABOLEIS, in the Tab. Bantina: FACIONDAM DEDERONT,

    Inscr. Orell. 1585:

    MONDO, HOC TOMOLO,

    ib. 4858:

    fondus, fornacatibus, solitodo, etc., in good MSS. (v. Freund,

    Cic. Mil. p. 18). And, on the contrary, u for o in the old forms, fruns, funtes, for frons, fontes, v. h. vv.: RVBVSTIS for robustis, in the Cenot. Pisan.; v. Inscr. Orell. 642:

    NVMENCLATOR,

    Inscr. Grut. 630, 5:

    CONSVBRINVS,

    ib. 1107, 1:

    SACERDVS,

    ib. 34, 5:

    VNV LOCV,

    ib. 840, 1. O appears in class. Lat. particularly in connection with qu and v: quom, avos. This interchange of o and u seems to have been effected rather by dialectical and local than by organic and historical causes; just as in the modern Italian dialects a preference is shown on the one hand for o and on the other for u, and in one and the same dialect the Latin o has passed over into u and the u into o. —On the commutation of o and e, see the letter E.—We have o for au in Clodius, plodo, plostrum, sodes, etc. (also in polulum for paululum, Cato, R. R. 10, 2).— O inserted in the archaic forms:

    Patricoles, Hercoles, v. Ritschl ap. Rhein. Mus. 8, p. 475 sq., and 9, p. 480. As an abbreviation, O. stands for omnis and optimus: I. O. M., Jovi Optimo Maximo: O. E. B. Q. C., ossa ejus bene quiescant condita,

    Inscr. Orell. 4489; cf.:

    O. I. B. Q., ossa illius bene quiescant,

    ib. 4483; 4490:

    O. N. F., omnium nomine faciundae,

    ib. 4415:

    O. T. B. Q., ossa tua bene quiescant: O. V., optimo viro,

    ib. 4135;

    also: optimi viri,

    ib. 5037.
    2.
    ō (long also before an initial vowel:

    o ego,

    Ov. M. 8, 51; Hor. A. P. 301;

    but also short: ŏ Alexi,

    Verg. E. 2, 65), interj. The commonest exclamation of joy, astonishment, [p. 1232] desire, grief, indignation, etc.; O! Oh! constr. usually with voc. or acc.; less freq. with nom., gen., utinam, si.
    1.
    With voc.: o Romule, Romule die, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41 Vahl. (Ann. v. 115 Vahl.): o Tite, tute Tuti, id. ap. Prisc. p. 947 P. (Ann. v. 113 Vahl.); cf.: o Tite, si quid te adjuero, id. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 339 Vahl.):

    o mi Furni!

    Cic. Fam. 10, 26, 2:

    o paterni generis oblite,

    id. Pis. 26, 62.—
    2.
    With acc.:

    o faciem pulchram... o infortunatum senem,

    Ter. Eun. 2, 3, 5 and 7:

    o miseras hominum mentes,

    Lucr. 2, 14:

    o me perditum, o me afflictum!

    Cic. Fam. 14, 4, 3:

    o hominem nequam!

    id. Att. 4, 13, 2:

    o praeclarum custodem ovium, ut aiunt, lupum!

    id. Phil. 3, 11, 27:

    o rem totam odiosam,

    id. Att. 6, 4, 1:

    o Bruti amanter seriptas, litteras,

    id. ib. 15, 10.—
    3.
    With nom. (rare): o pietas animi, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 27, 88 (Ann. v. 8 Vahl.): o Patricoles, id. ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38 (Trag. v. 14 Vahl.):

    o vir fortis atque amicus!

    Ter. Phorm. 2, 2, 10:

    o ego ter felix,

    Ov. M. 8, 51; so,

    o ego,

    Hor. A. P. 301:

    o multum miseri,

    Ov. M. 4, 155:

    o qualis facies!

    Juv. 10, 157.—
    4.
    With utinam:

    o utinam Obrutus esset!

    Ov. H. 1, 5; id. M. 1, 363 al.—
    5.
    With si: quamquam, o si solitae quicquam virtutis adesset! yet oh! if, etc., Verg. A. 11, 415.—
    6.
    With gen.:

    o nuntii beati,

    Cat. 9, 5.—By poets also placed after a word:

    o lux Dardaniae, spes o fidissima Teucrūm,

    Verg. A. 2, 281:

    quid o tua fulmina cessant!

    Ov. M. 2, 279.—Three times repeated: o pater, o genitor, o sanguen dis oriundum, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41 (Ann. v. 117 Vahl.); cf.: o pater, o patria, o Priami domus, id. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 118 Vahl.):

    o soror, o conjux, o femina sola superstes,

    Ov. M. 1, 351.

    Lewis & Short latin dictionary > O

  • 16 o

    1.
    O, o, the fourteenth letter of the Latin alphabet, corresponding to the Gr. o and ô. The Latin language possessed both the sound and the sign from the earliest times; whereas the Etruscan language never possessed the o, and the Umbrian seems not to have received it as an alphabetical character till a later period. The oldest monuments of the Latin tongue frequently employ o where the classic language has u. So on the Column. Rostr. MACESTRATOS ( acc. plur.), EXFOCIONT, CONSOL, PRIMOS ( nom. sing.), CAPTOM; in the epitaphs of the Scipios, HONC OINO, COSENTIONT, DVONORO OPTVMO VIRO (bonorum optumum virum); in the S. C. de Bacch. IN OQVOLTOD al. And even in the later inscrr. and MSS., we sometimes find o for u:

    POPLICO, POPOLVM, TABOLEIS, in the Tab. Bantina: FACIONDAM DEDERONT,

    Inscr. Orell. 1585:

    MONDO, HOC TOMOLO,

    ib. 4858:

    fondus, fornacatibus, solitodo, etc., in good MSS. (v. Freund,

    Cic. Mil. p. 18). And, on the contrary, u for o in the old forms, fruns, funtes, for frons, fontes, v. h. vv.: RVBVSTIS for robustis, in the Cenot. Pisan.; v. Inscr. Orell. 642:

    NVMENCLATOR,

    Inscr. Grut. 630, 5:

    CONSVBRINVS,

    ib. 1107, 1:

    SACERDVS,

    ib. 34, 5:

    VNV LOCV,

    ib. 840, 1. O appears in class. Lat. particularly in connection with qu and v: quom, avos. This interchange of o and u seems to have been effected rather by dialectical and local than by organic and historical causes; just as in the modern Italian dialects a preference is shown on the one hand for o and on the other for u, and in one and the same dialect the Latin o has passed over into u and the u into o. —On the commutation of o and e, see the letter E.—We have o for au in Clodius, plodo, plostrum, sodes, etc. (also in polulum for paululum, Cato, R. R. 10, 2).— O inserted in the archaic forms:

    Patricoles, Hercoles, v. Ritschl ap. Rhein. Mus. 8, p. 475 sq., and 9, p. 480. As an abbreviation, O. stands for omnis and optimus: I. O. M., Jovi Optimo Maximo: O. E. B. Q. C., ossa ejus bene quiescant condita,

    Inscr. Orell. 4489; cf.:

    O. I. B. Q., ossa illius bene quiescant,

    ib. 4483; 4490:

    O. N. F., omnium nomine faciundae,

    ib. 4415:

    O. T. B. Q., ossa tua bene quiescant: O. V., optimo viro,

    ib. 4135;

    also: optimi viri,

    ib. 5037.
    2.
    ō (long also before an initial vowel:

    o ego,

    Ov. M. 8, 51; Hor. A. P. 301;

    but also short: ŏ Alexi,

    Verg. E. 2, 65), interj. The commonest exclamation of joy, astonishment, [p. 1232] desire, grief, indignation, etc.; O! Oh! constr. usually with voc. or acc.; less freq. with nom., gen., utinam, si.
    1.
    With voc.: o Romule, Romule die, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41 Vahl. (Ann. v. 115 Vahl.): o Tite, tute Tuti, id. ap. Prisc. p. 947 P. (Ann. v. 113 Vahl.); cf.: o Tite, si quid te adjuero, id. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 339 Vahl.):

    o mi Furni!

    Cic. Fam. 10, 26, 2:

    o paterni generis oblite,

    id. Pis. 26, 62.—
    2.
    With acc.:

    o faciem pulchram... o infortunatum senem,

    Ter. Eun. 2, 3, 5 and 7:

    o miseras hominum mentes,

    Lucr. 2, 14:

    o me perditum, o me afflictum!

    Cic. Fam. 14, 4, 3:

    o hominem nequam!

    id. Att. 4, 13, 2:

    o praeclarum custodem ovium, ut aiunt, lupum!

    id. Phil. 3, 11, 27:

    o rem totam odiosam,

    id. Att. 6, 4, 1:

    o Bruti amanter seriptas, litteras,

    id. ib. 15, 10.—
    3.
    With nom. (rare): o pietas animi, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 27, 88 (Ann. v. 8 Vahl.): o Patricoles, id. ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38 (Trag. v. 14 Vahl.):

    o vir fortis atque amicus!

    Ter. Phorm. 2, 2, 10:

    o ego ter felix,

    Ov. M. 8, 51; so,

    o ego,

    Hor. A. P. 301:

    o multum miseri,

    Ov. M. 4, 155:

    o qualis facies!

    Juv. 10, 157.—
    4.
    With utinam:

    o utinam Obrutus esset!

    Ov. H. 1, 5; id. M. 1, 363 al.—
    5.
    With si: quamquam, o si solitae quicquam virtutis adesset! yet oh! if, etc., Verg. A. 11, 415.—
    6.
    With gen.:

    o nuntii beati,

    Cat. 9, 5.—By poets also placed after a word:

    o lux Dardaniae, spes o fidissima Teucrūm,

    Verg. A. 2, 281:

    quid o tua fulmina cessant!

    Ov. M. 2, 279.—Three times repeated: o pater, o genitor, o sanguen dis oriundum, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41 (Ann. v. 117 Vahl.); cf.: o pater, o patria, o Priami domus, id. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 118 Vahl.):

    o soror, o conjux, o femina sola superstes,

    Ov. M. 1, 351.

    Lewis & Short latin dictionary > o

  • 17 procul

    prŏcul, adv. [procello, to drive away], in the distance, at a distance, a great way off, far, afar off, from afar.
    I.
    Lit., of place (class.; cf.: longe, eminus); constr. absol.; with adv. of place; with ab and abl. (not in Cic., Cæs., or Sall.); with abl. alone:

    cuja vox sonat procul?

    Plaut. Curc. 1, 2, 18:

    sequi procul,

    id. Poen. 3, 3, 6:

    non jam procul, sed hic praesentes sua templa dii defendunt,

    Cic. Cat. 2, 13. 29:

    ubi turrim constitui procul viderunt,

    Caes. B. G. 2, 30:

    jubet, ut procul tela coniciant, neu propius accedant,

    id. ib. 5, 34:

    procul attendere,

    Cic. de Or. 2, 36, 153:

    procul e fluctu Trinacria,

    Verg. A. 3, 554:

    est procul in pelago saxum,

    id. ib. 5, 124:

    procul et e longinquo,

    Plin. 27, 3, 2, § 9:

    omnibus arbitris procul amotis,

    Sall. C. 20, 1:

    procul o, procul este, profani,

    keep aloof! Verg. A. 6, 258:

    cui procul astanti, Pettalus irridens dixit,

    Ov. M. 5, 114; cf.:

    adstans non procul,

    App. M. 7, p. 183, 14.—With other particles of place, as hinc, inde, alicunde, longe, etc.:

    procul hinc stans,

    at a distance from this place, Ter. Hec. 4, 3, 1; Plaut. Truc. 4, 1, 11:

    istic procul,

    id. Mil. 4, 4, 33:

    istinc procul,

    id. Rud. 4, 4, 104:

    procul inde,

    Ov. Am. 3, 14, 18:

    procul alicunde,

    Cic. Verr. 2, 2, 20, § 48:

    procul longe,

    Plaut. Curc. 2, 2, 10.— With a or ab, far from, far away from (class.):

    procul a terrā abripi,

    Cic. de Or. 3, 36, 145:

    esse procul a conspectu,

    far out of sight, id. Agr. 2, 32, 87:

    a castris,

    Caes. B. G. 5, 17:

    a portā,

    Liv. 1, 12, 8:

    ab Ariciā,

    id. 2, 26, 5:

    ab hoste,

    id. 7, 37, 6:

    a domo,

    id. 4, 18, 1; 5, 4, 11:

    a patriā,

    id. 23, 29, 7; Verg. E. 10, 46:

    a mari,

    Plin. 2, 103, 106, § 227:

    a Pado,

    id. 3, 17, 21, § 124:

    a litore,

    Quint. 12, prooem. §

    2: ab ore,

    id. 11, 3, 96:

    a fratre,

    Plin. Ep. 5, 9, 3:

    a mari,

    Sen. Q. N. 6, 7 fin. —With simple abl., far from, far away from: patriā procul, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 295 Vahl.):

    urbe,

    Ov. P. 1, 5, 73:

    ripā Tiberis,

    Liv. 2, 13, 6:

    oppido,

    id. 3, 22, 4:

    moenibus,

    id. 4, 10, 5:

    Nomento,

    id. 4, 22, 2:

    mari,

    Liv. 38, 16, 15:

    haud procul castris,

    Tac. H. 4, 22:

    Teutoburgiensi Saltu,

    id. A. 1, 60:

    regno,

    id. ib. 2, 67:

    non procul Euripidis poëtae sepulcro,

    Plin. 31, 2, 19, § 28:

    urbe Romā,

    id. 2, 94, 96, § 209:

    oppido,

    id. 3, 3, 4, § 21.—
    II.
    Trop., far, distant, remote; constr, with ab, the abl., or absol.:

    conscia mihi sum a me culpam hanc esse procul,

    Ter. Ad. 3, 2, 50:

    procul ab omni metu,

    Cic. Tusc. 5, 14, 41:

    viri, qui sunt procul ab aetatis hujus memoriā,

    id. Rep. 1, 1, 1:

    caelestia procul sunt a nostrā cognitione,

    id. Ac. 1, 4, 15:

    res procul ab ostentatione positae,

    Quint. 1, prooem. §

    4: quis tam procul a litteris, quin sic incipiat,

    so unacquainted with letters, so unlettered, id. 7, 1, 46; 8, 3, 23:

    ab odio, ab irā,

    id. 6, 2, 14:

    a sapiente,

    Sen. Ira, 1, 6, 4:

    ab omni negotio,

    id. Brev. Vit. 11, 2:

    a praesenti modestiā,

    Tac. A. 12, 6.— With simple abl.:

    liber invidiā, procul contentionibus,

    Quint. 12, 11, 7:

    eam (plebem) procul urbe haberi,

    out of public affairs, Liv. 4, 58, 12:

    procul negotiis,

    Hor. Epod. 2, 1:

    ambitione,

    id. S. 1, 6, 52:

    voluptatibus habere aliquem,

    to keep one aloof from enjoyments, deprive him of them, Tac. A. 4, 62:

    tali more,

    id. ib. 4, 28:

    procul dubio,

    without doubt, Quint. 1, 5, 14; 9, 1, 27; Plin. 9, 61, 87, § 184; Liv. 39, 40, 10; Suet. Ner. 3;

    for which: dubio procul,

    Flor. 2, 6; Lucr. 1, 812:

    procul vero est,

    far from the truth, untrue, Col. 1 praef. fin.—Absol.:

    assentatio vitiorum adjutrix procul amoveatur,

    Cic. Lael. 24, 89:

    homines superbissimi procul errant,

    err widely, greatly, Sall. J. 85, 38:

    pauperies immunda domus procul absit, i.e. pauperies domestica procul absit,

    Hor. Ep. 2, 2, 199:

    durabisne procul dominoque legere superstes, Thebai?

    Stat. Th. 12, 810: non procul est quin, it does not want much of, etc., almost, nearly, Sil. 2, 335:

    haud procul est quin Romam agnosceret,

    Liv. 1, 5, 6.—
    B.
    In partic. (post-Aug. and very rare), in estimation of value, far removed from, much inferior to: aes suo colore pretiosum, procul a Corinthio (est), is far beneath or inferior to, much poorer than, Plin. 34, 2, 3, § 8.

    Lewis & Short latin dictionary > procul

  • 18 residuae

    rĕsĭdŭus, a, um, adj. [resideo], that is left behind, that remains over and above, remaining, residuary; subst., the remainder, residue, rest (class.; cf.:

    reliquus, superstes): odium,

    Cic. Fam. 1, 9, 20: sollicitudo, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 3:

    ex residuā vetere simultate,

    Liv. 29, 37; cf. Suet. Calig. 15:

    irae bellorum,

    Liv. 1, 30; cf.

    bellum,

    Suet. Ner. 13:

    nomen libertatis (with reliqua umbra),

    Plin. Ep. 8, 24, 4:

    residuae integraeque etiam nunc (copiae),

    Suet. Oth. 9; cf.:

    manus Spartaci et Catilinae,

    id. Aug. 3; and:

    stirps horum,

    id. Vit. 1:

    quid potest esse in calamitate residui, quod, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 97, § 226; cf.:

    ne cui residui spiritus quicquam inesset,

    Suet. Tib. 62:

    residui nobilium,

    Tac. A. 11, 23:

    paucos comites residuos fortuna fecit,

    Just. 27, 2, 2; 7, 6, 2:

    residuum cibariorum,

    Suet. Galb. 7; cf.:

    nihil residuum crudelitatis,

    Flor. 3, 4, 2:

    residua diurni actūs conficere,

    Suet. Aug. 78.—
    b.
    In business lang., of a payment, outstanding, due:

    pecuniae,

    Cic. Clu. 34, 94; Liv. 33, 47; so,

    summae,

    Dig. 26, 7, 7, § 9:

    quid relatum, quid residuum sit,

    Cic. Agr. 2, 22, 59.— Plur. subst.: rĕsĭdŭae, ārum, f. (sc. pecuniae), arrears, dues:

    vectigalium,

    Suet. Aug. 101:

    lege Juliā de residuis tenetur, qui publicam pecuniam delegatam in usum aliquem retinuit neque in eum consumpsit,

    Dig. 48, 13, 2; cf. ib. 48, 13, 5 and 16.
    In the fragment of Attius ap.
    Fest. p. 280 Müll. (Trag. Rel. p. 192 Rib.), perh. = reses, slothfui, inactive; cf.: residuus quasi tardus, Placid. Gloss.

    Lewis & Short latin dictionary > residuae

  • 19 residuus

    rĕsĭdŭus, a, um, adj. [resideo], that is left behind, that remains over and above, remaining, residuary; subst., the remainder, residue, rest (class.; cf.:

    reliquus, superstes): odium,

    Cic. Fam. 1, 9, 20: sollicitudo, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 3:

    ex residuā vetere simultate,

    Liv. 29, 37; cf. Suet. Calig. 15:

    irae bellorum,

    Liv. 1, 30; cf.

    bellum,

    Suet. Ner. 13:

    nomen libertatis (with reliqua umbra),

    Plin. Ep. 8, 24, 4:

    residuae integraeque etiam nunc (copiae),

    Suet. Oth. 9; cf.:

    manus Spartaci et Catilinae,

    id. Aug. 3; and:

    stirps horum,

    id. Vit. 1:

    quid potest esse in calamitate residui, quod, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 97, § 226; cf.:

    ne cui residui spiritus quicquam inesset,

    Suet. Tib. 62:

    residui nobilium,

    Tac. A. 11, 23:

    paucos comites residuos fortuna fecit,

    Just. 27, 2, 2; 7, 6, 2:

    residuum cibariorum,

    Suet. Galb. 7; cf.:

    nihil residuum crudelitatis,

    Flor. 3, 4, 2:

    residua diurni actūs conficere,

    Suet. Aug. 78.—
    b.
    In business lang., of a payment, outstanding, due:

    pecuniae,

    Cic. Clu. 34, 94; Liv. 33, 47; so,

    summae,

    Dig. 26, 7, 7, § 9:

    quid relatum, quid residuum sit,

    Cic. Agr. 2, 22, 59.— Plur. subst.: rĕsĭdŭae, ārum, f. (sc. pecuniae), arrears, dues:

    vectigalium,

    Suet. Aug. 101:

    lege Juliā de residuis tenetur, qui publicam pecuniam delegatam in usum aliquem retinuit neque in eum consumpsit,

    Dig. 48, 13, 2; cf. ib. 48, 13, 5 and 16.
    In the fragment of Attius ap.
    Fest. p. 280 Müll. (Trag. Rel. p. 192 Rib.), perh. = reses, slothfui, inactive; cf.: residuus quasi tardus, Placid. Gloss.

    Lewis & Short latin dictionary > residuus

  • 20 resto

    rē-sto, stĭti, 1 ( perf. subj. restaverit, Prop. 2, 34, 53), v. n.
    I.
    To stop behind, keep back, stand still (very rare and only poet., whereas resisto is class.).
    A.
    Lit.: si resto, pergit, ut eam: si ire conor, prohibet betere, Pac. ap. Non. 77, 25. —
    B.
    Trop.: impetus haut longe mediis regionibus restat, Enn. ap. Fest. p. 285 Müll. (Ann. v. 475 Vahl.):

    nullo dominae teritur molimine amator Restat et immerita sustinet aure minas,

    stands firm, holds out, Prop. 2, 25 (3, 20), 18. —
    II.
    To withstand, resist, oppose (so less freq. than resisto, and not in Cic. or Cæs.).
    A.
    Of military resistance, to stand firm, hold out, not yield; constr. usually absol.; rarely with dat. or adversum: Illyrii restant sicis sibinisque fodantes, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 336 Müll. (Ann. v. 496 Vahl.): validam urbem multos dies restantem pugnando vicit, Sall. ap. Non. 526, 12 (id. H. 1, 75 Dietsch):

    quia summā vi restare (milites) nunciabantur,

    Liv. 4, 58 Drak.:

    solā virtute militum restantes caeduntur caeduntque,

    id. 6, 30; 32; 8, 39; 23, 45; 26, 3; 29, 2;

    34, 14: dum restat Hector,

    Prop. 3, 8, 31:

    nunc in restantes mucronem comminus urget,

    Sil. 10, 25.— Impers. pass.:

    ut quā minimā vi restatur, eā parte irrumpat,

    Liv. 34, 15. — With dat.:

    paucis plures vix restatis,

    Liv. 23, 45 fin.:

    restando adversis,

    Sil. 10, 125.—With adversum:

    paulum morae attulere ferrati restantibus laminis adversum pila et gladios,

    Tac. A. 3, 46.—
    B.
    Apart from milit. lang., in gen.:

    nunc ratio nulla est restandi, nulla facultas, etc.,

    Lucr. 1, 110:

    is mihi, dum resto, juvenili guttura pugno Rupit,

    Ov. M. 3, 626; 7, 411:

    in quā re nunc tam confidenter restas, stulta?

    oppose me, Ter. Heaut. 5, 3, 7; cf. Plaut. Most. 5, 2, 50. —Of things:

    aera claustris restantia vociferantur,

    Lucr. 2, 450:

    restantia claustra,

    Sil. 7, 130.—
    III.
    To be left, remain (syn. remaneo; the predominant signif. of the word;

    most freq. in the third person): hujus generis reliquias Restare video,

    Ter. Ad. 3, 3, 91:

    ego conviviis delector nec cum aequalibus solum qui pauci jam admodum restant, sed cum vestrā etiam aetate,

    Cic. Sen. 14, 46:

    ego vivendo vici mea fata, superstes Restarem ut genitor,

    Verg. A. 11, 161:

    de bonis quod restat reliquiarum,

    Plaut. Rud. 5, 1, 7; cf. id. Cist. 1, 3, 40:

    unam sibi spem reliquam in Etruscis restare,

    Liv. 10, 16; Cic. Scaur. Fragm. 45, p. 268 Orell.:

    quae (studia) sola ei in malis restiterunt,

    id. Sull. 26, 74:

    omnes composui. Felices! Nunc ego resto,

    Hor. S. 1, 9, 28; Pers. 3, 97:

    de viginti Restabam solus,

    Ov. M. 3, 687:

    jam labor exiguus Phoebo restabat,

    id. ib. 6, 486:

    duae restant noctes de mense secundo,

    id. F. 2, 857:

    si e nobis aliquid nisi umbra restat,

    id. Am. 3, 9, 60:

    jam duo restabant fata tum,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 35:

    qui e divisione tripartitā duas partes absolverit, huic necesse est restare tertiam,

    Cic. Off. 3, 2, 9:

    infinitae caedi,

    id. Cat. 3, 10: dona ferens pelago et flammis restantia Trojae, left, remaining from the sea, etc., Verg. A. 1, 679:

    unum etiam restat amico nostro ad omne dedecus, ut, etc.,

    id. Att. 8, 7:

    hoc unum restabat, ut,

    Ov. M. 2, 471; cf.:

    illud etiam restiterat, ut, etc.,

    Cic. Quint. 9, 33.— Impers.:

    restat, ut aut summa neglegentia tibi obstiterit, aut, etc.,

    Cic. Quint. 12, 41; so,

    restat, ut,

    id. N. D. 2, 16, 44; 17 init.; Hor. Ep. 1, 1, 27 al.—With inf. (mostly poet.):

    nec aliud restabat quam corrigere, etc.,

    Liv. 44, 4, 8:

    restabat aliud nihil, nisi oculos pascere,

    Ter. Phorm. 1, 2, 35; Ov. M. 1, 700; Stat. S. 4, 1, 40.—
    2.
    In partic., with reference to the future, to remain for, await one (rare and mostly poet.):

    quid restat, nisi porro ut fiam miser,

    Ter. Hec. 3, 1, 20:

    placet (vobis) socios sic tractari, quod restat, ut per haec tempora tractatos videtis?

    i. e. hereafter, for the future, Cic. Verr. 2, 3, 89, § 208:

    nudus humi jacet infans... ut aequom est, cui tantum in vitā restet transire malorum,

    Lucr. 5, 227; Hor. Ep. 1, 6, 27:

    hoc Latio restare canunt,

    Verg. A. 7, 270; Ov. F. 2, 749.

    Lewis & Short latin dictionary > resto

См. также в других словарях:

  • Nesophontes superstes — Nesophontes …   Wikipédia en Français

  • Nesophontes Superstes — Nesophontes superstes …   Wikipédia en Français

  • Nesophontes superstes — Nesophontes superstes …   Wikipédia en Français

  • Microvoluta superstes — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Mollusca Class …   Wikipedia

  • Sigapatella superstes —   Sigapatella superstes …   Wikipedia Español

  • Sigapatella superstes — Taxobox name = Sigapatella superstes image caption = regnum = Animalia phylum = Mollusca classis = Gastropoda subclassis = Orthogastropoda superordo = Heterobranchia ordo = Littorinimorpha superfamilia = Calyptraeoidea familia = Calyptraeidae… …   Wikipedia

  • Tyrannochthonius superstes —   Tyrannochthonius superstes Clasificación científica Reino …   Wikipedia Español

  • Halkieria — Taxobox name = Halkieria fossil range = fossil range|533|511|Lower to Middle Cambrian image title = Halkieria evangelista from the Lower Cambrian Sirius Passet, North Greenland regnum = Animalia phylum = ?Mollusca unranked ordo = Halwaxiida… …   Wikipedia

  • SUPERSTITION — L’analyse historique des variations sémantiques du terme «superstition» confirme le jugement de Renan, qui voyait là un mot d’une clarté superficielle: utilisé pour désigner des croyances et des pratiques religieuses irrationnelles, il se révèle… …   Encyclopédie Universelle

  • Epiophlebia — Epiophlebia …   Википедия

  • Bangweulu Tsessebe — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Mammalia …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»