-
1 additamentum
addĭtāmentum, i, n. [addo], an addition, accession, increase: inimicorum, * Cic. Sest. 31, 68:vitae,
Sen. Ep. 17, 6: praeter nomen nihil est additamenti, Pseud.Sall. ad Caes. de Rep. Ord. 2:pretii,
App. M. 9, 6. -
2 adduco
ad-dūco, xi, ctum, 3, v. a. (adduce for adduc, Plaut. Poen. 1, 3, 15; Ter. Ph. 2, 1, 29; Afr. ap. Non. 174, 32:I.adduxti for adduxisti,
Ter. Heaut. 4, 6, 15; id. Eun. 4, 7, 24:adduxe = adduxisse,
Plaut. Rud. 4, 4, 3), to lead to, to bring or convey to, draw to any place or to one's self (opp. abduco, q. v.; syn.: adfero, apporto, adveho, induco).Lit.:2.quaeso, quī possim animum bonum habere, qui te ad me adducam domum,
Plaut. Ps. 3, 2, 78:ille alter venit, quem secum adduxit Parmenio,
Ter. Eun. 4, 4, 27; Afr. ap. Non. 174, 32: quos secum Mitylenis Cratippus adduxit, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 5:Demetrius Epimachum secum adduxit,
Vitr. 10, 22, 262.—With ad:ad lenam,
Plaut. As. 5, 2, 65; cf. id. Mil. 3, 1, 193: ad cenam, Lucil. ap. Non. 159, 25 (cf.:abduxi ad cenam,
Ter. Heaut. 1, 2 [p. 32] 9):adduxit ea ad Adam,
Vulg. Gen. 2, 19; ib. Marc. 14, 53.—Or with a local adv.:tu istos adduce intro,
Plaut. Poen. 5, 3, 54:quia te adducturam huc dixeras eumpse non eampse,
id. Truc. 1, 2, 31; so Ter. And. 5, 3, 29:adduc huc filium tuum,
Vulg. Luc. 9, 41. —In gen., without regard to the access. idea of accompanying, to lead or bring a person or thing to a place, to take or conduct from one place to another (of living beings which have the power of motion, while affero is properly used of things: attuli hunc. Pseud. Quid? attulisti? Ca. Adduxi volui dicere, Plaut. Ps. 2, 4, 21).—So of conducting an army:B.exercitum,
Cic. Att. 7, 9:aquam,
to lead to, id. Cael. 14.—With in:gentes feras in Italiam,
Cic. Att. 8, 11, 2; cf. Oud. ad Caes. B. G. 4, 22, and Auct. B. G. 8, 35:in judicium adductus,
Cic. Rosc. Am. 10, 28:adducta res in judicium est,
id. Off. 3, 16, 67; so id. Clu. 17.—With dat.:puero nutricem adducit,
Ter. Hec. 5, 2, 4:qui ex Gallia pueros venales isti adducebat,
Cic. Quint. 6.— Poet. with acc.:Diae telluris ad oras applicor et dextris adducor litora remis,
Ov. M. 3, 598 (cf. advertor oras Scythicas, id. ib. 5, 649, and Rudd. II. p. 327):adducere ad populum, i. e. in judicium populi vocare,
Cic. Agr. 2, 6.—Of a courtesan, to procure:puero scorta,
Nep. Dion, 5:paelicem,
Ov. Fast. 3, 483.— Poet. also of a place, which is, as it were, brought near. Thus Hor. in describing the attractions of his Sabine farm: dicas adductum propius frondere Tarentum, Ep. 1, 16, 11.—Esp.1.To bring a thing to a destined place by drawing or pulling, to draw or pull to one's self:2.tormenta eo graviores emissiones habent, quo sunt contenta atque adducta vehementius,
Cic. Tusc. 2, 24:adducto arcu,
Verg. A. 5, 507; so,adducta sagitta,
id. ib. 9, 632:utque volat moles, adducto concita nervo,
Ov. M. 8, 357:adducta funibus arbor corruit,
id. ib. 775:funem,
Caes. B. G. 3, 14: so Luc. 3, 700:colla parvis lacertis,
Ov. M. 6, 625:equos,
id. Fast. 6, 586.—Hence trop.:habenas amicitiae,
to tighten, Cic. Lael. 13, 45; cf. Verg. A. 9, 632, and 1, 63.—Of the skin or a part of the body, to draw up, wrinkle, contract:II.adducit cutem macies,
wrinkles the skin, Ov. M. 3, 397:sitis miseros adduxerat artus,
Verg. G. 3, 483; so, frontem (opp. remittere), to contract:interrogavit, quae causa frontis tam adductae?
a brow so clouded? Quint. 10, 3, 13; so Sen. Benef. 1, 1.Fig.A.To bring a person or thing into a certain condition; with ad or in:B.numquam animum quaesti gratiā ad malas adducam partīs,
Ter. Hec. 5, 3, 38:rem adduci ad interregnum,
Cic. Att. 7, 9:ad arbitrium alterius,
id. Fam. 5, 20:ad suam auctoritatem,
id. Deiot. 10, 29:numquam prius discessit, quam ad finem sermo esset adductus,
Nep. Ep. 3:iambos ad umbilicum adducere,
Hor. Epod. 14, 8:in discrimen extremum,
Cic. Phil. 6, 7; cf. Liv. 45, 8:in summas angustias,
Cic. Quint. 5:in invidiam falso crimine,
id. Off. 3, 20:in necessitatem,
Liv. 8, 7:vitam in extremum,
Tac. A. 14, 61.—To bring or lead one to a certain act, feeling, or opinion; to prompt, induce, prevail upon, persuade, move, incite to it; with ad, in, or ut (very freq. and class., and for the most part in a good sense; while seducere and inducere denote instigating or seducing to something bad, Herz. Caes. B. G. 1, 3;C.although there are exceptions, as the foll. examples show): ad misericordiam,
Ter. Heaut. 5, 2, 42:ad nequitiem,
id. Ad. 3, 3, 4:ad iracundiam, ad fletum,
Cic. Brut. 93, 322:quae causa ad facinus adduxit,
id. Rosc. Am. 31:in metum,
id. Mur. 24:in summam exspectationem,
id. Tusc. 1, 17:in spem,
id. Att. 2, 22:in opinionem,
id. Fam. 1, 1:in suspicionem alicui,
Nep. Hann. 7:ad paenitentiam,
Vulg. Rom. 2, 4; ib. 10, 19.—With gerund:ad suspicandum,
Cic. Pr. Cons. 16:ad credendum,
Nep. Con. 3.—With ut:adductus sum officio, fide, misericordia, etc., ut onus hoc laboris mihi suscipiendum putarem,
Cic. Verr. 1, 2:nullo imbre, nullo frigore adduci, ut capite operto sit,
id. de Sen. 10: id. Cat. 1, 2; id. Fam. 3, 9; 6, 10, etc.; Caes. B. G. 6, 12; Liv. 4, 49 al.—And absol. in pass.:quibus rebus adductus ad causam accesserim demonstravi,
Cic. Verr. 1, 3:his rebus adducti,
being induced, Caes. B. G. 1, 3; 6, 10.—With quin:adduci nequeo quin existimem,
Suet. Tib. 21.—With inf.: facilius adducor ferre humana humanitus, Afr. ap. Non. 514, 20.—Adducor with inf., or with ut and subj. = adducor ad credendum, peithomai, to be induced to believe:A.ego non adducor, quemquam bonum ullam salutem putare mihi tanti fuisse,
Cic. Att. 11, 16:ut jam videar adduci, hanc quoque, quae te procrearit, esse patriam,
id. Leg. 2, 3:illud adduci vix possum, ut... videantur,
id. Fin. 1, 5, 14; id. ib. 4, 20, 55; Lucr. 5, 1341.—Hence, adductus, a, um, P. a.Drawn tight, stretched, strained, contracted. — Trop.:B. C.vultus,
Suet. Tib. 68:frons in supercilia adductior,
Capitol. Ver. 10; cf. Plin. Ep. 1, 16.—Hence,Of character, strict, serious, severe:1.modo familiaritate juvenili Nero et rursus adductus, quasi seria consociaret,
Tac. A. 14, 4:adductum et quasi virile servitium,
id. ib. 12, 7:vis pressior et adductior,
Plin. Ep. 1, 16.— Sup. not used.— Adv. only in comp. adductĭus,More tightly:2.adductius contorquere jacula,
Aus. Grat. Act. 27.— -
3 detractorius
dētractōrius, a, um, adj. [detractor], disparaging, slanderous.—Plur. as subst.: inflammat linguae mobilitas... ad detractoria, (Pseud.) August. ad Frat. Erem. 3. -
4 deviator
dēvĭātor, ōris, m. [devio], one who leaves the way, a forsaker:puritatis (Pseud.),
August. ad Frat. Erem. 29. -
5 dico
1.dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].I.To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,II.Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).A.Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:2.donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,
Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:ara condita atque dicata,
Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,aram,
id. 1, 7; 1, 20:capitolium, templum Jovis O. M.,
id. 22, 38 fin.:templa,
Ov. F. 1, 610:delubrum ex manubiis,
Plin. 7, 26, 27, § 97:lychnuchum Apollini,
id. 34, 3, 8, § 14:statuas Olympiae,
id. 34, 4, 9, § 16:vehiculum,
Tac. G. 40:carmen Veneri,
Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:cygni Apollini dicati,
Cic. Tusc. 1, 30, 73.—With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):B.Janus geminus a Numa dicatus,
Plin. 34, 7, 16, § 34:inter numina dicatus Augustus,
Tac. A. 1, 59.—Transf., beyond the relig. sphere.1.To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;* 2.aurium operam tibi dico,
Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,operam,
id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:hunc totum diem tibi,
Cic. Leg. 2, 3, 7:tuum studium meae laudi,
id. Fam. 2, 6, 4:genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,
id. Or. 13, 42:librum Maecenati,
Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:librum laudibus ptisanae,
id. 18, 7, 15, § 75 al.:(Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,
Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:se Crasso,
Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:se alii civitati,
to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;for which: se in aliam civitatem,
id. ib. 12 fin. —(I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:2.nova signa novamque aquilam,
Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,
Inscr. Orell. 1083.dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:I.dixti,
Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:dixis,
Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:dixem = dixissem,
Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).Lit.A.In gen.:b.Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,
Plaut. Am. 1, 1, 228:advenisse familiarem dicito,
id. ib. 1, 1, 197:haec uti sunt facta ero dicam,
id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:signi dic quid est?
id. ib. 1, 1, 265:si dixero mendacium,
id. ib. 1, 1, 43; cf.opp. vera dico,
id. ib. 1, 1, 238 al.:quo facto aut dicto adest opus,
id. ib. 1, 1, 15; cf.:dictu opus est,
Ter. Heaut. 5, 1, 68:nihil est dictu facilius,
id. Phorm. 2, 1, 70:turpe dictu,
id. Ad. 2, 4, 11:indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,
Plaut. Curc. 4, 2, 27:ille, quem dixi,
whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,
Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,
id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:c.non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,
id. Fin. 3, 18, 60; so,dicitur,
Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,
Tac. H. 4, 52; so,dicebatur,
id. A. 1, 10:in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,
Ter. And. 4, 5, 1:dictum est,
Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:ut supra dictum est,
Sall. J. 96, 1:sicut ante dictum est,
Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—(See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:d.ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,
Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,
Hor. Od. 3, 30, 10 al.:illi socius esse diceris,
Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,
Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:quot annos nata dicitur?
Plaut. Cist. 4, 2, 89:is nunc dicitur venturus peregre,
id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:B.dictum ac factum reddidi,
it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:dicto citius,
Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:dicto prope citius,
Liv. 23, 47, 6.—In partic.1.Pregn.a.To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):b.quem esse negas, eundem esse dicis,
Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:dicebant, ego negabam,
id. Fam. 3, 8, 5; and:quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?
id. Rab. Post. 12, 35.—For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;2.but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,
Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,freq. in Liv. when the negation precedes,
id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:3.utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,
Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,
Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.(α).With acc.:(β).oratio dicta de scripto,
Cic. Planc. 30 fin.; cf.:sententiam de scripto,
id. Att. 4, 3, 3:controversias,
Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:prooemium ac narrationem et argumenta,
id. 2, 20, 10:exordia,
id. 11, 3, 161:theses et communes locos,
id. 2, 1, 9:materias,
id. 2, 4, 41:versus,
Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:causam, of the defendant or his attorney,
to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.causas (said of the attorney),
Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:jus,
to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:(γ).ad unum judicem,
Cic. Opt. Gen. 4, 10:ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,
id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:(δ).non audeo ad ista dicere,
Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—Absol.:4.nec idem loqui, quod dicere,
Cic. Or. 32:est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,
id. Off. 1, 1, 2; so,de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,
I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,
Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:causam nullam or causam haud dico,
I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):b.tibi dicere laudes,
Tib. 1, 3, 31; so,laudes Phoebi et Dianae,
Hor. C. S. 76:Dianam, Cynthium, Latonam,
id. C. 1, 21, 1:Alciden puerosque Ledae,
id. ib. 1, 12, 25:caelestes, pugilemve equumve,
id. ib. 4, 2, 19:Pelidae stomachum,
id. ib. 1, 6, 5:bella,
id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:carmen,
Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:modos,
Hor. C. 3, 11, 7:silvestrium naturas,
Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,
Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:vir neque silendus neque dicendus sine cura,
Vell. 2, 13.—Of prophecies, to predict, foretell:5.bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,
Hor. C. 3, 3, 58:sortes per carmina,
id. A. P. 403:quicquid,
id. S. 2, 5, 59:hoc (Delphi),
Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—6.To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:7.Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,
Verg. A. 3, 335:hic ames dici pater atque princeps,
Hor. Od. 1, 2, 50:uxor quondam tua dicta,
Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:dici beatus ante obitum nemo debet,
Ov. M. 3, 135.—To name, appoint one to an office:8.ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,
Cic. Att. 9, 15, 2: so,dictatorem,
Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:consulem,
id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):magistrum equitum,
id. 6, 39:aedilem,
id. 9, 46:arbitrum bibendi,
Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—To appoint, set apart. fix upon, settle:9.nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,
Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:dotis paululum vicino suo,
Afran. ib. 26:pecuniam omnem suam doti,
Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:diem nuptiis,
Ter. And. 1, 1, 75:diem operi,
Cic. Verr. 2, 1, 57:diem juris,
Plaut. Men. 4, 2, 16:diem exercitui ad conveniendum Pharas,
Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:locum consiliis,
id. 25, 16:leges pacis,
id. 33, 12; cf.:leges victis,
id. 34, 57:legem tibi,
Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:legem sibi,
to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:pretium muneri,
Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,
Sall. J. 113, 6.—To utter, express, esp. in phrases:10.non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,
Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:dici vix potest quanta sit vis, etc.,
id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—(Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:11.dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,
Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:tibi (ego) dico,
I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:tibi dicimus,
Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.II.Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:A.nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,
Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:uxoris dico, non tuam,
Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,B.istaec dicta dicere,
Plaut. Trin. 1, 2, 40:docta,
id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.condocta,
Plaut. Poen. 3, 2, 3:meum,
id. As. 2, 4, 1:ridiculum,
id. Capt. 3, 1, 22:minimum,
Cic. Fam. 1, 9:ferocibus dictis rem nobilitare,
Liv. 23, 47, 4 al.:ob admissum foede dictumve superbe,
Lucr. 5, 1224; cf.facete,
Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:lepide,
Plaut. Most. 1, 3, 103:absurde,
id. Capt. 1, 1, 3:vere,
Nep. Alc. 8, 4:ambigue,
Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),
Plaut. Casin. 5, 4, 17.—In partic.1.A saying, maxim, proverb:2.aurea dicta,
Lucr. 3, 12; cf.veridica,
id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—3.Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:4.rerum naturam expandere dictis,
Lucr. 1, 126; 5, 56:Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,
Prop. 4 (5), 1, 61.—A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—5.An order, command:6.dicto paruit consul,
Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:haec dicta dedit,
Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—A promise, assurance:illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,
Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34. -
6 dilogia
-
7 discursor
discursor, ōris, m. [id.], one who runs about, (Pseud.) Augustin. ad Frat. Erem. Serm. 5. -
8 effugio
ef-fŭgĭo, fūgi ( inf. pass. effugiri, Pseud. Syr. Sent. 815 Rib.), 3, v. n. and a. (class. and freq., esp. in the active sense).I.Neutr., to flee away; or, with reference to the result, to escape:II.effugias ex urbe inanis,
Plaut. Trin. 3, 2, 75; so,ex urbe,
id. ib. 2, 4, 196:e proelio,
Cic. Phil. 2, 29:e manibus,
id. de Imp. Pomp. 9 al.; cf.transf.: ex sitella (sors),
Plaut. Cas. 2, 6, 44:a vita marituma,
id. Bacch. 2, 3, 108:a quibus,
Cic. Sest. 54 fin.:patriă,
Plaut. Merc. 3, 4, 75:foras,
id. Most. 1, 4, 3; cf. id. Curc. 5, 1, 8; Ter. Eun. 5, 5, 3:ad regem,
Curt. 4, 15.— Absol.:pisces ne effugiant, cavet,
Plaut. Truc. 1, 1, 16; Caes. B. G. 5, 58, 4; Cic. Att. 1, 16, 2; Verg. E. 3, 49 et saep.; cf.:via Nolam ferente,
Liv. 8, 26.—With ne: parum effugerat ne dignus crederetur (= aegre impediebat, quin, etc.; Greek par oligon exephugen, etc.), Tac. H. 3, 39 fin.:propinque clade urbis ipsi, ne quid simile paterentur, effugerunt,
Liv. 36, 25, 8.—Act.A.Of personal subjects: aliquid, to flee from, escape, avoid, shun (cf.:vito, caveo, fugio): ita vix poteris effugere infortunium,
Plaut. Am. 1, 1, 295:pauca (with subterfugere),
id. Capt. 5, 2, 18:malam rem,
id. As. 2, 4, 9:impias propinquorum manus,
Cic. Rep. 6, 12:dolores,
id. Q. Fr. 1, 4, 4:mortem,
Caes. B. G. 6, 30, 2:periculum celeritate,
id. ib. 4, 35, 1; cf. id. B. C. 2, 41, 6:equitatum Caesaris,
id. ib. 1, 65, 4:haec vincula,
Hor. S. 2, 3, 71 et saep.; cf.:haec morte effugiuntur,
Cic. Tusc. 1, 36:ea aetas tua, quae cupiditates adolescentiae jam effugerit,
i. e. has passed beyond them, Tac. H. 1, 15:effugere cupiditatem regnum est vincere,
Pub. Syr. 154 (Rib.).—Rarely with a rel. clause: numquam hodie effugies, quin mea moriaris manu, Naev. ap. Macr. S. 6, 1 (Trag. Rel. ed. Rib. p. 8).—Of inanimate subjects: res (me) effugit, it escapes me, I do not observe it:ubi eum locum omnem cogitatione sepseris, nihil te effugiet,
Cic. de Or. 2, 34 fin.:nullius rei cura Romanos,
Liv. 22, 33:neque hoc parentes Effugerit spectaculum,
Hor. Epod. 5, 102:somniculosum plurima effugiunt,
Col. 11, 1, 13 et saep.:petitiones corpore effugi,
i. e. narrowly, barely, Cic. Cat. 1, 6, 15.— Rarely with a subject-clause:custodis curam non effugiat observare desilientem matricem,
Col. 8, 11, 12. -
9 famelico
fămēlĭco, āvi, 1, v. a. [famelicus], to make hungry, cause to famish: non famelicas sed reficis, Pseud. August. ad Fratr. Erem. Serm. 10. -
10 favoratus
-
11 Febris
fē̆bris (the ē predominating in poets), is (acc. sing.:I.febrem,
Hor. Ep. 1, 16, 20; Sen. Ep. 14, 6; Quint. 2, 17, 9:febrim,
Hor. S. 2, 3, 294; Plaut. Pseud. 2, 2, 48; Cic. Fam. 7, 26, 1; Plin. 25, 4, 17, § 37 Jan. et saep.— Abl.:febri,
Cic. Cat. 1, 13, 31; id. Att. 6, 9;or: febre,
id. Att. 7, 1, 1; Suet. Vit. 14; Plin. Ep. 7, 1, 4: Juv. 10, 218 al.), f. [for fer-bris, root bhar-, to be hot, v. ferveo], a fever.Prop.: appellamus a calendo calorem, e fervore febrim, Varr. ap. Non. 46, 22:B.quotidiana,
Ter. Hec. 3, 2, 22:si cui venae sic moventur, hic habet febrem,
Cic. Fat. 8, 15; cf.:febrim habere,
id. Fam. 7, 26, 1; Suet. Oth. 6:aestu febrique jactari,
Cic. Cat. 1, 13, 31:te Romam venisse cum febri,
id. Att. 6, 9, 1; cf.:cum febri domum rediit,
id. de Or. 3, 2, 6:febri carere,
id. Fam. 16, 15, 1;for which, in an altered construction: caruitne febris te heri?
Plaut. Curc. 1, 1, 17:cum sine febri laborassem,
Cic. Att. 5, 8, 1:in febri,
id. Tusc. 1, 36, 88:in febrim subito incidere,
id. Fam. 14, 8, 1:febre liberari,
Cels. 2, 17:febri liberari,
Plin. 26, 11, 71, § 116:febre corripi,
id. 7, 51, 52, § 172:febre calere,
Juv. 10, 218:quem torret olim domestica febris,
i. e. at home in him, id. 9, 17:vigili cum febre,
id. 13, 229:reliquit eum febris,
Vulg. Johan. 4, 52.—In plur.:vide, ne tertianas quoque febres et quartanas divinas esse dicendum sit,
Cic. N. D. 3, 10, 24:febres aliae ab horrore incipiunt, aliae a frigore, aliae a calore,
Cels. 3, 3 sq.:calidae febres,
Lucr. 2, 34:opella forensis Adducit febres,
Hor. Ep. 1, 7, 9.—Febris, personified as a deity, with three temples in Rome, the principal of which was on the Palatium, in the neighborhood of the Velabrum, Cic. N. D. 3, 25, 63; id. Leg. 2, 11, 28; Plin. 2, 7, 5, § 16; Val. Max. 2, 5, 6; cf.:* II.Febri divae, Febri sanctae, Febri magnae, Camilla pro filio amato,
Inscr. Grut. p. 97, 1.—Trop., a source of uneasiness, torment:certo scio, nunc febrim tibi esse, quia, etc.,
Plaut. Ps. 2, 2, 48 Ritschl N. cr. -
12 febris
fē̆bris (the ē predominating in poets), is (acc. sing.:I.febrem,
Hor. Ep. 1, 16, 20; Sen. Ep. 14, 6; Quint. 2, 17, 9:febrim,
Hor. S. 2, 3, 294; Plaut. Pseud. 2, 2, 48; Cic. Fam. 7, 26, 1; Plin. 25, 4, 17, § 37 Jan. et saep.— Abl.:febri,
Cic. Cat. 1, 13, 31; id. Att. 6, 9;or: febre,
id. Att. 7, 1, 1; Suet. Vit. 14; Plin. Ep. 7, 1, 4: Juv. 10, 218 al.), f. [for fer-bris, root bhar-, to be hot, v. ferveo], a fever.Prop.: appellamus a calendo calorem, e fervore febrim, Varr. ap. Non. 46, 22:B.quotidiana,
Ter. Hec. 3, 2, 22:si cui venae sic moventur, hic habet febrem,
Cic. Fat. 8, 15; cf.:febrim habere,
id. Fam. 7, 26, 1; Suet. Oth. 6:aestu febrique jactari,
Cic. Cat. 1, 13, 31:te Romam venisse cum febri,
id. Att. 6, 9, 1; cf.:cum febri domum rediit,
id. de Or. 3, 2, 6:febri carere,
id. Fam. 16, 15, 1;for which, in an altered construction: caruitne febris te heri?
Plaut. Curc. 1, 1, 17:cum sine febri laborassem,
Cic. Att. 5, 8, 1:in febri,
id. Tusc. 1, 36, 88:in febrim subito incidere,
id. Fam. 14, 8, 1:febre liberari,
Cels. 2, 17:febri liberari,
Plin. 26, 11, 71, § 116:febre corripi,
id. 7, 51, 52, § 172:febre calere,
Juv. 10, 218:quem torret olim domestica febris,
i. e. at home in him, id. 9, 17:vigili cum febre,
id. 13, 229:reliquit eum febris,
Vulg. Johan. 4, 52.—In plur.:vide, ne tertianas quoque febres et quartanas divinas esse dicendum sit,
Cic. N. D. 3, 10, 24:febres aliae ab horrore incipiunt, aliae a frigore, aliae a calore,
Cels. 3, 3 sq.:calidae febres,
Lucr. 2, 34:opella forensis Adducit febres,
Hor. Ep. 1, 7, 9.—Febris, personified as a deity, with three temples in Rome, the principal of which was on the Palatium, in the neighborhood of the Velabrum, Cic. N. D. 3, 25, 63; id. Leg. 2, 11, 28; Plin. 2, 7, 5, § 16; Val. Max. 2, 5, 6; cf.:* II.Febri divae, Febri sanctae, Febri magnae, Camilla pro filio amato,
Inscr. Grut. p. 97, 1.—Trop., a source of uneasiness, torment:certo scio, nunc febrim tibi esse, quia, etc.,
Plaut. Ps. 2, 2, 48 Ritschl N. cr. -
13 ferveo
fervĕo, bŭi, 2, or fervo, vi, 3 (the latter form ante-and post-class., Plaut. Pseud. 3, 2, 51; Lucr. 2, 41 al.; poet. in class. per., e.g. Verg. G. 1, 456; id. A. 8, 677; Prop. 2, 8, 32;I.not in Hor.: si quis antiquos secutus fervĕre brevi media syllaba dicat, deprehendatur vitiose loqui, etc.,
Quint. 1, 6, 7), v. n. [root phru-, to wave, flicker; Sanscr. bhur-, be restless; cf. phrear, Germ. Brunnen, Lat. fretum; v. Fick, Vergl. Wört. p. 140; Curt. Gr. Etym. p. 304], to be boiling hot, to boil, ferment, glow (class.; most freq. in poets.; syn.: calere, aestuare, ebullire, ardescere, ignescere; ardere, flagrare, tepere).Lit.(α).Form ferveo:(β).cum aliqua jam parte mustum excoctum in se fervebit,
Col. 12, 19, 5:quaecumque immundis fervent allata popinis,
steam, smoke, Hor. S. 2, 4, 62:bacas bullire facies: et ubi diu ferbuerint,
Pall. Jan. 19:exemptusque testa, Qua modo ferbuerat Lyaeus,
Stat. S. 4, 5, 16:stomachus domini fervet vino,
Juv. 5, 49.—Form fervo: fervit aqua et fervet: fervit nunc, fervet ad annum, Lucil. ap. Quint. 1, 6, 8: quando (ahenum) fervit, Titin. ap. Non. 503, 5: facite ut ignis fervat, Pomp. ap. Non. 504, 27:(γ).postea ferve bene facito (brassicam): ubi ferverit, in catinum indito,
Cato, R. R. 157, 9:sol fervit,
is hot, Gell. 2, 29, 10.—In an uncertain form;II.ferventem,
Plin. 32, 5, 18, § 51:fervere,
id. 14, 9, 11, § 83.—Poet. transf.1.To boil up, foam, rage:2.omne Excitat (turbo) ingenti sonitu mare, fervĕre cogens,
Lucr. 6, 442:omnia tunc pariter vento nimbisque videbis Ferĕre,
Verg. G. 1, 456.—To be in a ferment, to swarm with numbers; to come forth in great numbers, to swarm forth: fervĕre piratis vastarique omnia circum, Varr. ap. Non. 503, 22:III. (α).Marte Fervĕre Leucaten,
Verg. A. 8, 677; cf.:opere omnis semita fervet... Quosque dabas gemitus, cum litora fervĕre late Prospiceres,
id. ib. 4, 407 sq.:fora litibus omnia fervent,
Mart. 2, 64, 7:forte tuas legiones per loca campi fervere cum videas,
Lucr. 2, 41:fervere classem,
id. 2, 47; Att. ap. Paul. ex Fest. p. 78 Müll. (Trag. v. 483 Rib.):fervent examina putri De bove,
Ov. F. 1, 379; Val. Fl. 6, 588; Sil. 6, 317; 9, 243 al.—Form ferveo:(β).usque eo fervet efferturque avaritia, ut, etc.,
Cic. Quint. 11, 38; cf.:fervet avaritiā miseroque cupidine pectus,
Hor. Ep. 1, 1, 33:et fervent multo linguaque corque mero,
Ov. F. 2, 732:animus tumida fervebat ab ira,
id. M. 2, 602:fervet immensusque ruit profundo Pindarus ore,
rages, Hor. C. 4, 2, 7: fervet opus redolentque thymo fragrantia mella, glows, i. e. is carried on briskly, Verg. G. 4, 169; Lucil. Aetna, 167:inter vos libertorumque cohortem Pugna fervet,
Juv. 5, 29:equus cui plurima palma fervet,
shines, id. 8, 59.— Poet., with inf.: sceptrumque capessere fervet, burns, i. e. eagerly desires, Claud. ap. Ruf. 2, 295:stagna secare,
id. B. Gild. 350.—Form fervo: heu cor irā fervit caecum, amentiā rapior ferorque, Att. ap. Non. 503, 7; cf.:A.cum fervit maxime,
Ter. Ad. 4, 1, 18 (Prisc. p. 866 P.): hoc nunc fervit animus, hoc volo, Afran. ap. Non. 503, 9:domus haec fervit flagiti,
Pomp. ib. 8:se fervere caede Lacaenae,
Val. Fl. 7, 150; cf.:hostem fervere caede novā,
Verg. A. 9, 693.— Pass. impers.: quanta vociferatione fervitur! Afran. ap. Non. 505, 25.— Hence, fervens, entis, P. a., boiling hot, glowing, burning.Lit.:2.foculi,
Plaut. Capt. 4, 2, 67:aqua,
Cic. Verr. 2, 1, 26, § 67; cf.:ferventissima aqua,
Col. 12, 50, 21: ferventes fusili ex argilla glandes, * Caes. B. G. 5, 43, 1:rotae,
swift, Sil. 2, 199; cf. Ov. P. 1, 8, 68:aurum,
shining, Mart. 10, 74, 6:in cinere ferventi leniter decoquere,
Plin. 25, 8, 50, § 90:saxa vapore,
Lucr. 1, 491:cera,
Plin. 11, 37, 45, § 127:dictamnum fervens et acre gustu,
id. 25, 8, 53, § 92:horae diei,
id. 17, 22, 35, § 189:vulnus,
smoking, warm, Ov. M. 4, 120:ferventia caedibus arva,
Sil. 9, 483:(fluvius) Spumeus et fervens,
raging, Ov. M. 3, 571:vultus modesto sanguine,
glowing, blushing, Juv. 10, 300.— Subst.:si ferventia os intus exusserint,
Plin. 30, 4, 9, § 27.—Transf., of sound, hissing:B.(sono) resultante in duris, fervente in umidis,
Plin. 2, 80, 82, § 193.—Trop., hot, heated, inflamed, impetuous:fortis animus et magnus in homine non perfecto nec sapiente ferventior plerumque est,
too ardent and impetuous, Cic. Off. 1, 15, 46: ferventes latrones, violent, furious, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 3:quale fuit Cassi rapido ferventius amni Ingenium,
impetuous, Hor. S. 1, 10, 62:meum Fervens difficili bile tumet jecur,
id. C. 1, 13, 4:fervens ira oculis,
sparkling, Ov. M. 8, 466:mero fervens,
drunken, Juv. 3, 283.— Sup.:in re ferventissima friges,
Auct. Her. 4, 15, 21.— Hence, adv.: ferventer, hotly, warmly: ferventer loqui, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2; cf.:ferventissime concerpi,
id. ib. 8, 6, 5:ferventius,
Aug. de Genes. ad Lit. 2, 5. -
14 gaudenter
gaudĕo, gāvīsus, 2 (archaic perf. gavisi, Liv. Andron. and Cass. Hem. ap. Prisc. p. 868 P.), v. n. and a. [Gr. gaiô, rejoice, for gaWiô; cf. gavisus; root gau-; gêtheô, ganumai, etc.; cf. agauros, proud, agê, astonishment], to rejoice, be glad or joyful respecting any thing, to take pleasure in, be pleased with, delight in (of inward joy, opp. laetari, to show one's self glad, exhibit joy; cf.:(α).gaudere decet, laetari non decet, quoniam docendi causa a gaudio laetitiam distinguimus,
Cic. Tusc. 4, 31, 66); usually constr. with an object-clause, quod, the abl., or absol.; less freq. with the acc., cum, quia, the gen., si, etc.With acc. and inf. or the simple inf.:(β).quae perfecta esse gaudeo vehementerque laetor,
Cic. Rosc. Am. 47, 136; cf.:quem tamen esse natum et nos gaudemus et haec civitas dum erit laetabitur,
id. Lael. 4, 14:salvum te advenire gaudeo,
Plaut. Bacch. 3, 3, 52:venire tu me gaudes?
id. ib. 2, 2, 7:quos sibi Caesar oblatos gavisus,
Caes. B. G. 4, 13 fin.:animus aliquid magnum agere gaudet,
Quint. 1, 2, 30; 2, 1, 5; 9, 2, 78:laudari in bonis gaudent,
id. 5, 12, 22:in domo vires remansuras esse gaudebant,
Curt. 10, 7, 15; Sen. ap. Quint. 8, 5, 18:iterare culpam,
Tac. H. 3, 11; Plin. Pan. 12, 4; cf.:motus doceri gaudet Ionicos,
Hor. C. 3, 6, 21; 3, 18, 15:laedere gaudes,
id. S. 1, 4, 78:spargere gaudes argumenta viri,
Juv. 9, 84.—With quod:(γ).sane gaudeo, quod te interpellavi,
Cic. Leg. 3, 1, 1:gaude, quod spectant oculi te mille loquentem,
Hor. Ep. 1, 6, 19:quod scribis te a Caesare cottidie plus diligi, immortaliter gaudeo,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; cf.:bonis viris quod ais probari quae adhuc fecerimus, valde gaudeo,
id. Att. 9, 7, 6.—With abl.:(δ).ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, omne autem id, quo gaudemus, voluptas est,
Cic. Fin. 1, 11, 37:correctione,
id. Lael. 24, 90:illis,
id. ib. 6, 22:aequitate justitiaque,
id. ib. 22, 82:hoc scientiae genere,
id. Off. 3, 33, 121:praeda ac populationibus, magis quam otio aut requie,
Liv. 22, 9, 5:scaena gaudens miraculis,
id. 5, 21, 9:equis,
Hor. S. 2, 1, 26:equis canibusque,
id. A. P. 162: rure, [p. 803] id. S. 1, 10, 45:pictis tabellis,
id. ib. 1, 1, 72:carmine (with delectari iambis),
id. Ep. 2, 2, 59:gaude sorte tua,
id. Epod. 14, 15; cf.:ille cubans gaudet mutata sorte,
id. S. 2, 6, 110:ero gaude,
i. e. at your master's return, Cat. 31, 12; Juv. 6, 74; 209; 379;7, 105.—Prov.: gaudet patientia duris,
Luc. 9, 403.—Absol.:(ε).tristis sit (servus), si eri sint tristes: hilarus sit, si gaudeant,
Plaut. Am. 3, 3, 6; 3, 4, 10:gaudebat, me laudabat,
Ter. Phorm. 4, 2, 5:gaudeat an doleat,
Hor. Ep. 1, 6, 12:et irasci nos et gaudere fingimus,
Quint. 9, 2, 26:si est nunc ullus gaudendi locus,
Cic. Att. 9, 7, 6:de Bursa, te gaudere certo scio,
id. Fam. 7, 2, 2:admonebo, ut in sinu gaudeant, gloriose loqui desinant,
id. Tusc. 3, 21, 51.—With acc. (usually with homogeneous or general objects):(ζ).hunc scio mea solide gavisurum gaudia,
Ter. And. 5, 5, 8; cf.: ut suum gaudium gauderemus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1; Cat. 61, 119:jam id gaudeo,
Ter. And. 2, 2, 25; cf.:gaudeo, etsi nil scio quod gaudeam,
Plaut. Capt. 4, 2, 62:hoc aliud est, quod gaudeamus,
id. Eun. 5, 9, 11; id. Phorm. 5, 8, 63:quod gaudere posset, hoc fuit,
Ov. M. 12, 607: nunc furit tam gavisos homines suum dolorem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:gaudent natorum fata parentes,
Stat. Th. 4, 231:tu dulces lituos ululataque proelia gaudes,
id. ib. 9, 724.—In pass.:ista pars gaudenda mihi potius quam, etc.,
Symm. Ep. 3, 29.—With cum, quia, si, in, etc.:B.quom gravidam et quom te pulcre plenam aspicio, gaudeo,
Plaut. Am. 2, 2, 49; id. Truc. 2, 4, 33; 2, 6, 35:quom tu's liber, gaudeo,
id. Men. 5, 9, 87:quia vos tranquillos video, gaudeo et volupe est mihi,
id. Am. 3, 3, 3: Er. Gaude. He. Quid ego gaudeam? Er. Quia ego impero. Age, gaude modo, id. Capt. 4, 2, 59:gaudes, si cameram percusti forte,
Hor. S. 2, 3, 273:mea Clotho et Lachesis gaudent, si pascitur inguine venter,
Juv. 9, 136:crudeles gaudent in tristi funere fratris,
Lucr. 3, 72:in puero,
Prop. 2, 4, 18 (28):tibi gratulor, mihi gaudeo, te amo,
I for my part, as for myself, Cic. Fam. 6, 15; v. in the foll. the passage Lucr. 3, 145.—Like chairein of inanim. and abstr. things, to rejoice in, delight in any thing (mostly poet. and in post-Aug. prose):II.nec tantum Phoebo gaudet Parnasia rupes,
Verg. E. 6, 29; 9, 48:postquam oleo gavisa cutis,
Stat. Th. 6, 847:umore omnia hortensia gaudent,
Plin. 19, 8, 39, § 131:rastris atque ablaqueationibus (myrrha),
id. 12, 15, 33 §66: addebantur et laudes, quibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,
Liv. 2, 60, 3:oratio gaudebit occasione laetius decurrendi,
Quint. 12, 9, 2:(paeon) ante se brevibus gaudet pyrrhichio vel choreo,
id. 9, 4, 111; 10, 7, 16:(vites) Amineae pingui arvo maxime gaudeant,
Col. 3, 2, 16:id (sc. consilium, animus) sibi solum per se sapit: id sibi gaudet,
rejoices for itself, Lucr. 3, 145.—In partic.A.In sinu or in se, to rejoice within one's self or secretly, to feel a quiet joy:B.ut in sinu gaudeant,
Cic. Tusc. 3, 21, 51:qui sapit, in tacito gaudeat ille sinu,
Tib. 4, 13, 8 (cf.:in tacito cohibe gaudia clausa sinu,
Prop. 2, 25 (3, 20), 30):tam gaudet in se tamque se ipse miratur,
Cat. 22, 17.—Like the Gr. chairein, as a word of salutation (pure Lat. salvere):Celso gaudere et bene rem gerere Albinovano Musa rogata refer,
take my greetings to Celsus, Hor. Ep. 1, 8, 1; so ib. 15.—Hence, gaudens, entis, P. a., joyful, cheerful (very rare):interea cum Musis nos delectabimus animo aequo, immo vero etiam gaudenti ac libenti,
Cic. Att. 2, 4, 2; Prop. 3, 14 (4, 13), 9; Stat. S. 4, 6, 55:si quis Forte coheredum senior male tussiet, huic tu Dic... gaudentem nummo te addicere,
with pleasure, gladly, Hor. S. 2, 5, 109.— Adv.: gauden-ter, rejoicingly (late Lat. and rare), Pseud. August. ad Fratr. Erem. Serm. 10 al. -
15 gaudeo
gaudĕo, gāvīsus, 2 (archaic perf. gavisi, Liv. Andron. and Cass. Hem. ap. Prisc. p. 868 P.), v. n. and a. [Gr. gaiô, rejoice, for gaWiô; cf. gavisus; root gau-; gêtheô, ganumai, etc.; cf. agauros, proud, agê, astonishment], to rejoice, be glad or joyful respecting any thing, to take pleasure in, be pleased with, delight in (of inward joy, opp. laetari, to show one's self glad, exhibit joy; cf.:(α).gaudere decet, laetari non decet, quoniam docendi causa a gaudio laetitiam distinguimus,
Cic. Tusc. 4, 31, 66); usually constr. with an object-clause, quod, the abl., or absol.; less freq. with the acc., cum, quia, the gen., si, etc.With acc. and inf. or the simple inf.:(β).quae perfecta esse gaudeo vehementerque laetor,
Cic. Rosc. Am. 47, 136; cf.:quem tamen esse natum et nos gaudemus et haec civitas dum erit laetabitur,
id. Lael. 4, 14:salvum te advenire gaudeo,
Plaut. Bacch. 3, 3, 52:venire tu me gaudes?
id. ib. 2, 2, 7:quos sibi Caesar oblatos gavisus,
Caes. B. G. 4, 13 fin.:animus aliquid magnum agere gaudet,
Quint. 1, 2, 30; 2, 1, 5; 9, 2, 78:laudari in bonis gaudent,
id. 5, 12, 22:in domo vires remansuras esse gaudebant,
Curt. 10, 7, 15; Sen. ap. Quint. 8, 5, 18:iterare culpam,
Tac. H. 3, 11; Plin. Pan. 12, 4; cf.:motus doceri gaudet Ionicos,
Hor. C. 3, 6, 21; 3, 18, 15:laedere gaudes,
id. S. 1, 4, 78:spargere gaudes argumenta viri,
Juv. 9, 84.—With quod:(γ).sane gaudeo, quod te interpellavi,
Cic. Leg. 3, 1, 1:gaude, quod spectant oculi te mille loquentem,
Hor. Ep. 1, 6, 19:quod scribis te a Caesare cottidie plus diligi, immortaliter gaudeo,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; cf.:bonis viris quod ais probari quae adhuc fecerimus, valde gaudeo,
id. Att. 9, 7, 6.—With abl.:(δ).ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, omne autem id, quo gaudemus, voluptas est,
Cic. Fin. 1, 11, 37:correctione,
id. Lael. 24, 90:illis,
id. ib. 6, 22:aequitate justitiaque,
id. ib. 22, 82:hoc scientiae genere,
id. Off. 3, 33, 121:praeda ac populationibus, magis quam otio aut requie,
Liv. 22, 9, 5:scaena gaudens miraculis,
id. 5, 21, 9:equis,
Hor. S. 2, 1, 26:equis canibusque,
id. A. P. 162: rure, [p. 803] id. S. 1, 10, 45:pictis tabellis,
id. ib. 1, 1, 72:carmine (with delectari iambis),
id. Ep. 2, 2, 59:gaude sorte tua,
id. Epod. 14, 15; cf.:ille cubans gaudet mutata sorte,
id. S. 2, 6, 110:ero gaude,
i. e. at your master's return, Cat. 31, 12; Juv. 6, 74; 209; 379;7, 105.—Prov.: gaudet patientia duris,
Luc. 9, 403.—Absol.:(ε).tristis sit (servus), si eri sint tristes: hilarus sit, si gaudeant,
Plaut. Am. 3, 3, 6; 3, 4, 10:gaudebat, me laudabat,
Ter. Phorm. 4, 2, 5:gaudeat an doleat,
Hor. Ep. 1, 6, 12:et irasci nos et gaudere fingimus,
Quint. 9, 2, 26:si est nunc ullus gaudendi locus,
Cic. Att. 9, 7, 6:de Bursa, te gaudere certo scio,
id. Fam. 7, 2, 2:admonebo, ut in sinu gaudeant, gloriose loqui desinant,
id. Tusc. 3, 21, 51.—With acc. (usually with homogeneous or general objects):(ζ).hunc scio mea solide gavisurum gaudia,
Ter. And. 5, 5, 8; cf.: ut suum gaudium gauderemus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1; Cat. 61, 119:jam id gaudeo,
Ter. And. 2, 2, 25; cf.:gaudeo, etsi nil scio quod gaudeam,
Plaut. Capt. 4, 2, 62:hoc aliud est, quod gaudeamus,
id. Eun. 5, 9, 11; id. Phorm. 5, 8, 63:quod gaudere posset, hoc fuit,
Ov. M. 12, 607: nunc furit tam gavisos homines suum dolorem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:gaudent natorum fata parentes,
Stat. Th. 4, 231:tu dulces lituos ululataque proelia gaudes,
id. ib. 9, 724.—In pass.:ista pars gaudenda mihi potius quam, etc.,
Symm. Ep. 3, 29.—With cum, quia, si, in, etc.:B.quom gravidam et quom te pulcre plenam aspicio, gaudeo,
Plaut. Am. 2, 2, 49; id. Truc. 2, 4, 33; 2, 6, 35:quom tu's liber, gaudeo,
id. Men. 5, 9, 87:quia vos tranquillos video, gaudeo et volupe est mihi,
id. Am. 3, 3, 3: Er. Gaude. He. Quid ego gaudeam? Er. Quia ego impero. Age, gaude modo, id. Capt. 4, 2, 59:gaudes, si cameram percusti forte,
Hor. S. 2, 3, 273:mea Clotho et Lachesis gaudent, si pascitur inguine venter,
Juv. 9, 136:crudeles gaudent in tristi funere fratris,
Lucr. 3, 72:in puero,
Prop. 2, 4, 18 (28):tibi gratulor, mihi gaudeo, te amo,
I for my part, as for myself, Cic. Fam. 6, 15; v. in the foll. the passage Lucr. 3, 145.—Like chairein of inanim. and abstr. things, to rejoice in, delight in any thing (mostly poet. and in post-Aug. prose):II.nec tantum Phoebo gaudet Parnasia rupes,
Verg. E. 6, 29; 9, 48:postquam oleo gavisa cutis,
Stat. Th. 6, 847:umore omnia hortensia gaudent,
Plin. 19, 8, 39, § 131:rastris atque ablaqueationibus (myrrha),
id. 12, 15, 33 §66: addebantur et laudes, quibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,
Liv. 2, 60, 3:oratio gaudebit occasione laetius decurrendi,
Quint. 12, 9, 2:(paeon) ante se brevibus gaudet pyrrhichio vel choreo,
id. 9, 4, 111; 10, 7, 16:(vites) Amineae pingui arvo maxime gaudeant,
Col. 3, 2, 16:id (sc. consilium, animus) sibi solum per se sapit: id sibi gaudet,
rejoices for itself, Lucr. 3, 145.—In partic.A.In sinu or in se, to rejoice within one's self or secretly, to feel a quiet joy:B.ut in sinu gaudeant,
Cic. Tusc. 3, 21, 51:qui sapit, in tacito gaudeat ille sinu,
Tib. 4, 13, 8 (cf.:in tacito cohibe gaudia clausa sinu,
Prop. 2, 25 (3, 20), 30):tam gaudet in se tamque se ipse miratur,
Cat. 22, 17.—Like the Gr. chairein, as a word of salutation (pure Lat. salvere):Celso gaudere et bene rem gerere Albinovano Musa rogata refer,
take my greetings to Celsus, Hor. Ep. 1, 8, 1; so ib. 15.—Hence, gaudens, entis, P. a., joyful, cheerful (very rare):interea cum Musis nos delectabimus animo aequo, immo vero etiam gaudenti ac libenti,
Cic. Att. 2, 4, 2; Prop. 3, 14 (4, 13), 9; Stat. S. 4, 6, 55:si quis Forte coheredum senior male tussiet, huic tu Dic... gaudentem nummo te addicere,
with pleasure, gladly, Hor. S. 2, 5, 109.— Adv.: gauden-ter, rejoicingly (late Lat. and rare), Pseud. August. ad Fratr. Erem. Serm. 10 al. -
16 jam pridem
jam-prīdem (and separat. jam prī-dem; v. jam and pridem), adv., long ago, long since, a long time ago:II.id jam pridem sensi,
Plaut. Pseud. 1, 5, 7:is jam pridem mortuus est,
Cic. Rosc. Com. 14, 42; id. Att. 11, 14, 4:erat jam pridem apud me reliquum pauxillulum nummorum,
Ter. Phorm. 1, 1, 3:jam pridem quidem, cum vultus inter vos minime fraternos cernebam,
Liv. 40, 8;so opp. nondum,
Cic. Prov. Cons. 14, 35:te nunc etiam,
Cic. Marc. 9, 28:te nunc vero,
id. Att. 2, 7, 4.—Esp., This long time, now for a long time, hitherto:cupio equidem, et jam pridem cupio, etc.,
Cic. Att. 2, 5, 1:jam pridem hanc prolem cupio enumerare meorum,
Verg. A. 6, 717; id. E. 2, 43:nihil jam sum pridem admiratus magis,
Cic. Fam. 3, 11, 1:qui bellum jam pridem parabat,
had long been preparing, Just. 12, 8, 2:veritus ne traderetur Philippo, jam pridem hosti,
Liv. 36, 14; v. jam, I. A. 1. b., and pridem. -
17 jampridem
jam-prīdem (and separat. jam prī-dem; v. jam and pridem), adv., long ago, long since, a long time ago:II.id jam pridem sensi,
Plaut. Pseud. 1, 5, 7:is jam pridem mortuus est,
Cic. Rosc. Com. 14, 42; id. Att. 11, 14, 4:erat jam pridem apud me reliquum pauxillulum nummorum,
Ter. Phorm. 1, 1, 3:jam pridem quidem, cum vultus inter vos minime fraternos cernebam,
Liv. 40, 8;so opp. nondum,
Cic. Prov. Cons. 14, 35:te nunc etiam,
Cic. Marc. 9, 28:te nunc vero,
id. Att. 2, 7, 4.—Esp., This long time, now for a long time, hitherto:cupio equidem, et jam pridem cupio, etc.,
Cic. Att. 2, 5, 1:jam pridem hanc prolem cupio enumerare meorum,
Verg. A. 6, 717; id. E. 2, 43:nihil jam sum pridem admiratus magis,
Cic. Fam. 3, 11, 1:qui bellum jam pridem parabat,
had long been preparing, Just. 12, 8, 2:veritus ne traderetur Philippo, jam pridem hosti,
Liv. 36, 14; v. jam, I. A. 1. b., and pridem. -
18 nitor
1.nītor, nīsus and nixus ( inf. nitier, Lucr. 1, 1059; old form of the part. perf.: gnitus et gnixus a genibus prisci dixerunt, Paul. ex Fest. p. 96 Müll.), 3, v. dep. n. [from gnitor; root gnic- or gnig-; cf.: nico, conivere], to bear or rest upon something.I.Lit.(α).With abl.: ambae te obsecramus genibus nixae, we implore thee upon our knees, i. e. kneeling, Plaut. Rud. 3, 3, 33:(β).stirpibus suis niti,
Cic. Tusc. 5, 13, 37:herbescens viriditas, quae nixa fibris stirpium sensim adulescit,
id. Sen. 15, 51:hastili nixus,
id. Rab. Perd. 7, 21:mulierculā nixus,
id. Verr. 2, 5, 33, § 86:juvenis, qui nititur hastā,
Verg. A. 6, 760:paribus nitens Cyllenius alis Constitit,
id. ib. 4, 252:nixus baculo,
Ov. P. 1, 8, 52.—With in and acc.:(γ).nixus in hastam,
Verg. A. 12, 398.—With de:(δ).de quā pariens arbore nixa dea est,
Ov. H. 21, 100.—With gen. of place:(ε).humi nitens,
Verg. A. 2, 380.—Absol.: Sisiphu' versat Saxum sudans nitendo, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10:B.niti modo ac statim concidere,
to strive to rise, Sall. J. 101, 11.—Transf.1.To make one's way with an effort, to press forward, advance; and, with respect to the goal, to mount, climb, fly, etc. (mostly poet.):2.quaedam serpentes ortae extra aquam simul ac primum niti possunt, aquam persequuntur,
Cic. N. D. 2, 48, 124:nituntur gradibus,
Verg. A. 2, 442:in altas rupes,
Luc. 4, 37:ad sidera,
Verg. G. 2, 427:in aëra,
Ov. P. 2, 7, 27:in adversum,
id. M. 2, 72:sursum nitier,
Lucr. 1, 1059.—Of violent bodily motion:niti corporibus et ea huc illuc, quasi vitabundi aut jacientes tela agitare,
to struggle, Sall. J. 60, 4.—To strain in giving birth, to bring forth, Plin. 9, 35, 54, § 107 (al. eniti):3.nitor,
I am in labor, Ov. M. 9, 302; Pseud.-Ov. Her. 21, 100.—To strain for a stool, Suet. Vesp. 20.—II.Trop.A.To strive, to exert one's self, make an effort, labor, endeavor:2.moderatio modo virium adsit et tantum, quantum potest, quisque nitatur,
Cic. Sen. 10, 33; Nep. Att. 15, 2:nisurus contra regem,
Caes. B. C. 2, 37; Sall. C. 38, 2:pro aliquo,
Liv. 35, 10; cf.:pro libertate summā ope niti,
Sall. J. 31, 17:nitebantur, ne gravius in eum consuleretur,
Sall. J. 13, 8; cf.:unus Miltiades maxime nitebatur, ut, etc.,
Nep. Milt. 4, 2. — Inf.:summā vi Cirtam irrumpere nititur,
Sall. J. 25, 9:patriam recuperare niti,
Nep. Pelop. 2:ingenio nitor non periisse meo,
Ov. P. 3, 5, 34; id. M. 8, 694.— Absol., of soldiers hard pressed in battle:tamen virtute et patientia nitebantur atque omnia vulnera sustinebant,
Caes. B. C. 1, 45.—To strive after a thing:3.ad immortalitatem gloriae niti,
Cic. Sen. 23, 82:ad summa, Quint. prooem. § 20: in vetitum,
Ov. Am. 3, 4, 17.—To try to prove, contend in argument, argue, with acc. and inf.:B.nitamur igitur nihil posse percipi,
Cic. Ac. 2, 21, 68.—To rest, rely, depend upon a thing.(α).With in and abl.:(β).nixus in nomine inani,
Lucr. 5, 909:conjectura in quā nititur divinatio,
Cic. Div. 2, 26, 55:ea, in quibus causa nititur,
id. Cael. 10, 25:cujus in vitā nitebatur salus civitatis,
id. Mil. 7, 19.—With abl.:(γ).spe niti,
Cic. Att. 3, 9, 2:consilio atque auctoritate alicujus,
id. Off. 1, 34, 122; id. Fam. 1, 5, a, 2:si quis hoc uno nititur quod sit ignobilis,
id. Clu. 40, 112.—With ubi:2.quo confugies? ubi nitere?
Cic. Verr. 2, 2, 64, § 155.—Hence, P. a., as subst., Nixus, i, m., only plur., Nixi, ōrum, m., three guardian deities of women in labor, the statues of whom, representing them in a kneeling posture, stood on the Capitol before the chapel of Minerva, Paul. ex Fest. p. 174 Müll.:magno Lucinam Nixosque patres clamore vocabam,
Ov. M. 9, 294.nĭtor, ōris, m. [niteo], brightness, splendor, lustre, sheen.I.Lit.:B.nitor exoriens aurorae,
Lucr. 4, 538:diurnus,
the daylight, Ov. H. 18, 78:herbarum viridis,
Lucr. 5, 783:argenti et auri,
Ov. P. 3, 4, 23:eboris,
Plin. 7, 15, 13, § 64:materiae,
of the wood, id. 16, 40, 79, § 215:speculi,
id. 11, 37, 64, § 170:gladii,
id. 2, 25, 22, § 89:nigerrimus gemmae,
id. 37, 10, 69, § 184:nitorem cutis facit sal,
id. 31, 7, 41, § 84.— Plur.:nitores splendoresque auri,
Gell. 2, 6, 4.—Transf.1.Sleekness, plumpness, good looks, beauty:2.nitor corporis,
Ter. Eun. 2, 2, 10:urit me Glycerae nitor,
Hor. C. 1, 19, 5:Liparei nitor Hebri,
id. ib. 3, 12, 6:nullus totā nitor in cute,
Juv. 9, 13.—Neatness, elegance, brilliancy of external appearance:3.si quem... aliquid offendit, si purpurae genus, si amicorum catervae, si splendor, si nitor,
Cic. Cael. 31, 77:habitus,
Juv. 3, 180:oppidum praecipui nitoris,
Plin. 4, 12, 26, § 85.—In gen., color, Lucr. 2, 819:II.ludis et externo tincta nitore caput,
Prop. 2, 14, 26 (3, 11, 2).—Trop., of speech, splendor, elegance, grace of style. —With gen.:B.adhibendus erit in eis explicandis quidam orationis nitor,
Cic. Or. 32, 115:domesticus eloquii,
Ov. P. 2, 2, 51:nitor et cultus descriptionum,
Tac. Or. 20:translationum,
Quint. 12, 10, 36.— Absol.:sublimitas et magnificentia et nitor,
Quint. 8, 3, 3:eruditione ac nitore praestare,
id. 10, 1, 98:scripsit non sine cultu ac nitore,
id. 10, 1, 124.—Of character, dignity, excellence:generis,
Ov. P. 2, 9, 17; splendid liberality, Stat. S. 3, 3, 149. -
19 Nixi
1.nītor, nīsus and nixus ( inf. nitier, Lucr. 1, 1059; old form of the part. perf.: gnitus et gnixus a genibus prisci dixerunt, Paul. ex Fest. p. 96 Müll.), 3, v. dep. n. [from gnitor; root gnic- or gnig-; cf.: nico, conivere], to bear or rest upon something.I.Lit.(α).With abl.: ambae te obsecramus genibus nixae, we implore thee upon our knees, i. e. kneeling, Plaut. Rud. 3, 3, 33:(β).stirpibus suis niti,
Cic. Tusc. 5, 13, 37:herbescens viriditas, quae nixa fibris stirpium sensim adulescit,
id. Sen. 15, 51:hastili nixus,
id. Rab. Perd. 7, 21:mulierculā nixus,
id. Verr. 2, 5, 33, § 86:juvenis, qui nititur hastā,
Verg. A. 6, 760:paribus nitens Cyllenius alis Constitit,
id. ib. 4, 252:nixus baculo,
Ov. P. 1, 8, 52.—With in and acc.:(γ).nixus in hastam,
Verg. A. 12, 398.—With de:(δ).de quā pariens arbore nixa dea est,
Ov. H. 21, 100.—With gen. of place:(ε).humi nitens,
Verg. A. 2, 380.—Absol.: Sisiphu' versat Saxum sudans nitendo, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10:B.niti modo ac statim concidere,
to strive to rise, Sall. J. 101, 11.—Transf.1.To make one's way with an effort, to press forward, advance; and, with respect to the goal, to mount, climb, fly, etc. (mostly poet.):2.quaedam serpentes ortae extra aquam simul ac primum niti possunt, aquam persequuntur,
Cic. N. D. 2, 48, 124:nituntur gradibus,
Verg. A. 2, 442:in altas rupes,
Luc. 4, 37:ad sidera,
Verg. G. 2, 427:in aëra,
Ov. P. 2, 7, 27:in adversum,
id. M. 2, 72:sursum nitier,
Lucr. 1, 1059.—Of violent bodily motion:niti corporibus et ea huc illuc, quasi vitabundi aut jacientes tela agitare,
to struggle, Sall. J. 60, 4.—To strain in giving birth, to bring forth, Plin. 9, 35, 54, § 107 (al. eniti):3.nitor,
I am in labor, Ov. M. 9, 302; Pseud.-Ov. Her. 21, 100.—To strain for a stool, Suet. Vesp. 20.—II.Trop.A.To strive, to exert one's self, make an effort, labor, endeavor:2.moderatio modo virium adsit et tantum, quantum potest, quisque nitatur,
Cic. Sen. 10, 33; Nep. Att. 15, 2:nisurus contra regem,
Caes. B. C. 2, 37; Sall. C. 38, 2:pro aliquo,
Liv. 35, 10; cf.:pro libertate summā ope niti,
Sall. J. 31, 17:nitebantur, ne gravius in eum consuleretur,
Sall. J. 13, 8; cf.:unus Miltiades maxime nitebatur, ut, etc.,
Nep. Milt. 4, 2. — Inf.:summā vi Cirtam irrumpere nititur,
Sall. J. 25, 9:patriam recuperare niti,
Nep. Pelop. 2:ingenio nitor non periisse meo,
Ov. P. 3, 5, 34; id. M. 8, 694.— Absol., of soldiers hard pressed in battle:tamen virtute et patientia nitebantur atque omnia vulnera sustinebant,
Caes. B. C. 1, 45.—To strive after a thing:3.ad immortalitatem gloriae niti,
Cic. Sen. 23, 82:ad summa, Quint. prooem. § 20: in vetitum,
Ov. Am. 3, 4, 17.—To try to prove, contend in argument, argue, with acc. and inf.:B.nitamur igitur nihil posse percipi,
Cic. Ac. 2, 21, 68.—To rest, rely, depend upon a thing.(α).With in and abl.:(β).nixus in nomine inani,
Lucr. 5, 909:conjectura in quā nititur divinatio,
Cic. Div. 2, 26, 55:ea, in quibus causa nititur,
id. Cael. 10, 25:cujus in vitā nitebatur salus civitatis,
id. Mil. 7, 19.—With abl.:(γ).spe niti,
Cic. Att. 3, 9, 2:consilio atque auctoritate alicujus,
id. Off. 1, 34, 122; id. Fam. 1, 5, a, 2:si quis hoc uno nititur quod sit ignobilis,
id. Clu. 40, 112.—With ubi:2.quo confugies? ubi nitere?
Cic. Verr. 2, 2, 64, § 155.—Hence, P. a., as subst., Nixus, i, m., only plur., Nixi, ōrum, m., three guardian deities of women in labor, the statues of whom, representing them in a kneeling posture, stood on the Capitol before the chapel of Minerva, Paul. ex Fest. p. 174 Müll.:magno Lucinam Nixosque patres clamore vocabam,
Ov. M. 9, 294.nĭtor, ōris, m. [niteo], brightness, splendor, lustre, sheen.I.Lit.:B.nitor exoriens aurorae,
Lucr. 4, 538:diurnus,
the daylight, Ov. H. 18, 78:herbarum viridis,
Lucr. 5, 783:argenti et auri,
Ov. P. 3, 4, 23:eboris,
Plin. 7, 15, 13, § 64:materiae,
of the wood, id. 16, 40, 79, § 215:speculi,
id. 11, 37, 64, § 170:gladii,
id. 2, 25, 22, § 89:nigerrimus gemmae,
id. 37, 10, 69, § 184:nitorem cutis facit sal,
id. 31, 7, 41, § 84.— Plur.:nitores splendoresque auri,
Gell. 2, 6, 4.—Transf.1.Sleekness, plumpness, good looks, beauty:2.nitor corporis,
Ter. Eun. 2, 2, 10:urit me Glycerae nitor,
Hor. C. 1, 19, 5:Liparei nitor Hebri,
id. ib. 3, 12, 6:nullus totā nitor in cute,
Juv. 9, 13.—Neatness, elegance, brilliancy of external appearance:3.si quem... aliquid offendit, si purpurae genus, si amicorum catervae, si splendor, si nitor,
Cic. Cael. 31, 77:habitus,
Juv. 3, 180:oppidum praecipui nitoris,
Plin. 4, 12, 26, § 85.—In gen., color, Lucr. 2, 819:II.ludis et externo tincta nitore caput,
Prop. 2, 14, 26 (3, 11, 2).—Trop., of speech, splendor, elegance, grace of style. —With gen.:B.adhibendus erit in eis explicandis quidam orationis nitor,
Cic. Or. 32, 115:domesticus eloquii,
Ov. P. 2, 2, 51:nitor et cultus descriptionum,
Tac. Or. 20:translationum,
Quint. 12, 10, 36.— Absol.:sublimitas et magnificentia et nitor,
Quint. 8, 3, 3:eruditione ac nitore praestare,
id. 10, 1, 98:scripsit non sine cultu ac nitore,
id. 10, 1, 124.—Of character, dignity, excellence:generis,
Ov. P. 2, 9, 17; splendid liberality, Stat. S. 3, 3, 149. -
20 Nixus
1.nītor, nīsus and nixus ( inf. nitier, Lucr. 1, 1059; old form of the part. perf.: gnitus et gnixus a genibus prisci dixerunt, Paul. ex Fest. p. 96 Müll.), 3, v. dep. n. [from gnitor; root gnic- or gnig-; cf.: nico, conivere], to bear or rest upon something.I.Lit.(α).With abl.: ambae te obsecramus genibus nixae, we implore thee upon our knees, i. e. kneeling, Plaut. Rud. 3, 3, 33:(β).stirpibus suis niti,
Cic. Tusc. 5, 13, 37:herbescens viriditas, quae nixa fibris stirpium sensim adulescit,
id. Sen. 15, 51:hastili nixus,
id. Rab. Perd. 7, 21:mulierculā nixus,
id. Verr. 2, 5, 33, § 86:juvenis, qui nititur hastā,
Verg. A. 6, 760:paribus nitens Cyllenius alis Constitit,
id. ib. 4, 252:nixus baculo,
Ov. P. 1, 8, 52.—With in and acc.:(γ).nixus in hastam,
Verg. A. 12, 398.—With de:(δ).de quā pariens arbore nixa dea est,
Ov. H. 21, 100.—With gen. of place:(ε).humi nitens,
Verg. A. 2, 380.—Absol.: Sisiphu' versat Saxum sudans nitendo, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10:B.niti modo ac statim concidere,
to strive to rise, Sall. J. 101, 11.—Transf.1.To make one's way with an effort, to press forward, advance; and, with respect to the goal, to mount, climb, fly, etc. (mostly poet.):2.quaedam serpentes ortae extra aquam simul ac primum niti possunt, aquam persequuntur,
Cic. N. D. 2, 48, 124:nituntur gradibus,
Verg. A. 2, 442:in altas rupes,
Luc. 4, 37:ad sidera,
Verg. G. 2, 427:in aëra,
Ov. P. 2, 7, 27:in adversum,
id. M. 2, 72:sursum nitier,
Lucr. 1, 1059.—Of violent bodily motion:niti corporibus et ea huc illuc, quasi vitabundi aut jacientes tela agitare,
to struggle, Sall. J. 60, 4.—To strain in giving birth, to bring forth, Plin. 9, 35, 54, § 107 (al. eniti):3.nitor,
I am in labor, Ov. M. 9, 302; Pseud.-Ov. Her. 21, 100.—To strain for a stool, Suet. Vesp. 20.—II.Trop.A.To strive, to exert one's self, make an effort, labor, endeavor:2.moderatio modo virium adsit et tantum, quantum potest, quisque nitatur,
Cic. Sen. 10, 33; Nep. Att. 15, 2:nisurus contra regem,
Caes. B. C. 2, 37; Sall. C. 38, 2:pro aliquo,
Liv. 35, 10; cf.:pro libertate summā ope niti,
Sall. J. 31, 17:nitebantur, ne gravius in eum consuleretur,
Sall. J. 13, 8; cf.:unus Miltiades maxime nitebatur, ut, etc.,
Nep. Milt. 4, 2. — Inf.:summā vi Cirtam irrumpere nititur,
Sall. J. 25, 9:patriam recuperare niti,
Nep. Pelop. 2:ingenio nitor non periisse meo,
Ov. P. 3, 5, 34; id. M. 8, 694.— Absol., of soldiers hard pressed in battle:tamen virtute et patientia nitebantur atque omnia vulnera sustinebant,
Caes. B. C. 1, 45.—To strive after a thing:3.ad immortalitatem gloriae niti,
Cic. Sen. 23, 82:ad summa, Quint. prooem. § 20: in vetitum,
Ov. Am. 3, 4, 17.—To try to prove, contend in argument, argue, with acc. and inf.:B.nitamur igitur nihil posse percipi,
Cic. Ac. 2, 21, 68.—To rest, rely, depend upon a thing.(α).With in and abl.:(β).nixus in nomine inani,
Lucr. 5, 909:conjectura in quā nititur divinatio,
Cic. Div. 2, 26, 55:ea, in quibus causa nititur,
id. Cael. 10, 25:cujus in vitā nitebatur salus civitatis,
id. Mil. 7, 19.—With abl.:(γ).spe niti,
Cic. Att. 3, 9, 2:consilio atque auctoritate alicujus,
id. Off. 1, 34, 122; id. Fam. 1, 5, a, 2:si quis hoc uno nititur quod sit ignobilis,
id. Clu. 40, 112.—With ubi:2.quo confugies? ubi nitere?
Cic. Verr. 2, 2, 64, § 155.—Hence, P. a., as subst., Nixus, i, m., only plur., Nixi, ōrum, m., three guardian deities of women in labor, the statues of whom, representing them in a kneeling posture, stood on the Capitol before the chapel of Minerva, Paul. ex Fest. p. 174 Müll.:magno Lucinam Nixosque patres clamore vocabam,
Ov. M. 9, 294.nĭtor, ōris, m. [niteo], brightness, splendor, lustre, sheen.I.Lit.:B.nitor exoriens aurorae,
Lucr. 4, 538:diurnus,
the daylight, Ov. H. 18, 78:herbarum viridis,
Lucr. 5, 783:argenti et auri,
Ov. P. 3, 4, 23:eboris,
Plin. 7, 15, 13, § 64:materiae,
of the wood, id. 16, 40, 79, § 215:speculi,
id. 11, 37, 64, § 170:gladii,
id. 2, 25, 22, § 89:nigerrimus gemmae,
id. 37, 10, 69, § 184:nitorem cutis facit sal,
id. 31, 7, 41, § 84.— Plur.:nitores splendoresque auri,
Gell. 2, 6, 4.—Transf.1.Sleekness, plumpness, good looks, beauty:2.nitor corporis,
Ter. Eun. 2, 2, 10:urit me Glycerae nitor,
Hor. C. 1, 19, 5:Liparei nitor Hebri,
id. ib. 3, 12, 6:nullus totā nitor in cute,
Juv. 9, 13.—Neatness, elegance, brilliancy of external appearance:3.si quem... aliquid offendit, si purpurae genus, si amicorum catervae, si splendor, si nitor,
Cic. Cael. 31, 77:habitus,
Juv. 3, 180:oppidum praecipui nitoris,
Plin. 4, 12, 26, § 85.—In gen., color, Lucr. 2, 819:II.ludis et externo tincta nitore caput,
Prop. 2, 14, 26 (3, 11, 2).—Trop., of speech, splendor, elegance, grace of style. —With gen.:B.adhibendus erit in eis explicandis quidam orationis nitor,
Cic. Or. 32, 115:domesticus eloquii,
Ov. P. 2, 2, 51:nitor et cultus descriptionum,
Tac. Or. 20:translationum,
Quint. 12, 10, 36.— Absol.:sublimitas et magnificentia et nitor,
Quint. 8, 3, 3:eruditione ac nitore praestare,
id. 10, 1, 98:scripsit non sine cultu ac nitore,
id. 10, 1, 124.—Of character, dignity, excellence:generis,
Ov. P. 2, 9, 17; splendid liberality, Stat. S. 3, 3, 149.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
pseud — pseud·amphora; pseud·an·dry; pseud·aposematic; pseud·apospory; pseud·apostle; pseud·arthrosis; pseud·atoll; pseud·axis; pseud·echis; pseud·emys; pseud·epigraph; pseud·epig·ra·pha; pseud·epigraphic; pseud·epigraphy; pseud·episcopacy;… … English syllables
pseud- — pseud(o) ♦ Élément, du gr. pseudês « menteur » (⇒ 1. faux). pseud(o) élément, du gr. pseudês, menteur , impliquant une idée de fausseté, d approximation, d apparence trompeuse. ⇒PSEUD(O) , (PSEUD , PSEUDO ), élém. formant … Encyclopédie Universelle
pseud... — pseud…, Pseud… 〈in Zus.〉 = pseudo…, Pseudo… … Lexikalische Deutsches Wörterbuch
Pseud... — pseud…, Pseud… 〈in Zus.〉 = pseudo…, Pseudo… … Lexikalische Deutsches Wörterbuch
pseud... — pseud..., Pseud... vgl. ↑pseudo..., Pseudo … Das große Fremdwörterbuch
pseud — pseud1 [so͞od, syo͞od] n. [< pseud(o intellectual)] [Informal, Chiefly Brit.] Brit. Informal a person who affects being an intellectual pseud2 abbrev. PSEUDONYM … English World dictionary
Pseud... — Pseud... u. Pseudo... (v. gr. Pseudes, falsch), damit zusammengesetzte Wörter deuten an, daß das im Wort Genannte nicht das Wesen, Echte. Richtige, sondern blos Untergeschobene, fälschlich so Genannte, auch Gesetzwidrige sei; von Personen zeigt… … Pierer's Universal-Lexikon
pseud... — pseud..., Wortbildungselement, pseudo … Universal-Lexikon
pseud — v. pseudo . Trimis de LauraGellner, 13.09.2007. Sursa: DN … Dicționar Român
pseud — [sju:d US su:d] n BrE [Date: 1900 2000; Origin: pseudo ] a person who pretends to know a lot about a subject and talks about it in a complicated way in order to make other people admire them used to show disapproval … Dictionary of contemporary English
pseud. — pseud. (pseudonym) n. fictitious name; pen name, name used by an author in place of his real name; assumed name … English contemporary dictionary