Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

nĕfārĭum

  • 21 per

    per, prep. with acc. (by solecism with abl. PER QVO, = whereby, Inscr. Miseni Repert. ex a. p. Chr. n. 159; Inscr. Orell. 3300) [kindr. with Gr. para; Sanscr. pāra, ulterior; Lith. pèr; cf.: parumper, paulisper; v. Curt. Griech. Etym. p. 269], denotes, like the Gr. dia, motion through a space, or extension over it.
    I.
    Lit., of space, through, through the midst of, throughout, all over, all along: per amoena salicta raptare aliquem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 40 Vahl.): inde Fert sese (equus) campi per caerula laetaque prata, id. ap. Macr. S. 6, 3 (id. v. 505 ib.): per amoenam urbem leni fluit agmine flumen, id. ap. id. ib. 6, 4 (id. v. 177 ib.):

    per membranas oculorum cernere,

    Cic. N. D. 2, 57, 142:

    coronam auream per forum ferre,

    id. Att. 14, 16, 2:

    iit hasta per tempus utrumque,

    Verg. A. 9, 418:

    se per munitiones deicere,

    Caes. B. G. 3, 26:

    per mare pauperiem fugiens, per saxa, per ignes,

    Hor. Ep. 1, 1, 46:

    per ignes,

    Ov. M. 8, 76:

    per Averna,

    id. ib. 14, 105:

    per caelum,

    Verg. A. 4, 700:

    per vias fabulari,

    in all the streets, Plaut. Cist. 5, 1:

    per totam urbem,

    id. Ep. 2, 2, 11:

    qui per provincias atque imperium tuum pecunias ei credidissent,

    in the provinces, Cic. Fam. 1, 7, 6:

    invitati hospitaliter per domos,

    Liv. 1, 9:

    via secta per ambas (zonas),

    Verg. G. 1, 238; 245:

    nascuntur copiosissime in Balearibus ac per Hispanias,

    in, Plin. 19, 5, 30, § 94:

    per illas gentes celebratur,

    throughout, Tac. A. 12, 12:

    gustūs elementa per omnia quaerunt,

    Juv. 11, 14.—

    Placed after the noun: viam per,

    Lucr. 6, 1264:

    transtra per et remos et pictas abiete puppes,

    Verg. A. 5, 663; 6, 692.
    II.
    Transf.
    A.
    Of time, through, throughout, during, for:

    quod des bubus per hiemem,

    the winter through, during the winter, Cato, R. R. 25:

    nulla res per triennium, nisi ad nutum istius, judicata est,

    Cic. Verr. 1, 5, 13:

    nulla abs te per hos dies epistula... venerat,

    during these days, id. Att. 2, 8, 1:

    per decem dies ludi facti sunt,

    id. Cat. 3, 8, 20:

    per idem tempus,

    during, at, in the course of, id. Brut. 83, 286; Suet. Galb. 10:

    per noctem cernuntur sidera,

    during the night, in the night-time, Plin. 2, 10, 7, § 48:

    per inducias,

    during, Liv. 38, 2: per multa bella, id. 8, 13:

    per ludos,

    id. 2, 18:

    per comitia,

    Suet. Caes. 80:

    per somnum,

    id. ib. 45: per tempus, during, i. e. at the right time, = in tempore, Plaut. Poen. 1, 1, 6; Ter. And. 4, 4, 44; id. Hec. 4, 3, 16.—So distr.:

    per singulas noctes,

    Suet. Caes. 1; id. Calig. 22; cf.:

    per haec,

    meanwhile, id. Claud. 27:

    per quae,

    id. Tib. 52.—
    B.
    To indicate the agent, instrument, or means, through, by, by means of:

    statuerunt injurias per vos ulcisci,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    detrimenta publicis rebus per homines eloquentissimos importata,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    quid ais? vulgo occidebantur? Per quos? et a quibus?

    by whom? and by whose command? id. Rosc. Am. 29, 80:

    quae domi gerenda sunt, ea per Caeciliam transiguntur,

    id. ib. 51, 149:

    quod nefarium stuprum non per illum factum est,

    id. Cat. 2, 4, 7.—Placed after its case:

    Exerce vocem, quam per vivis et colis,

    Plaut. Poen. prol. 13.—Esp.: per fidem decipere, fallere, etc. (= datā fide): per fidem deceptus sum, through confidence, i. e. in my host who betrayed me, Plaut. Most. 2, 2, 69; Cic. Inv. 1, 39, 71; Caes. B. G. 1, 46, 3.—So, per se, per te, through himself, by himself, of himself, etc.:

    homo per se cognitus, sine ullā commendatione majorum,

    Cic. Brut. 25, 96:

    per me tibi obstiti, = solus,

    by myself, id. Cat. 1, 5, 11:

    satis per te tibi consulis,

    Hor. Ep. 1, 17, 1:

    per se solus,

    Liv. 1, 49.—With ipse:

    nihil ipsos per se sine P. Sullā facere potuisse,

    Cic. Sull. 24, 67:

    ipsum per se, suā vi, sua naturā, sua sponte laudabile,

    id. Fin. 2, 15, 50.—To form an adverb. expression, in, by, through, etc.:

    non dubitavi id a te per litteras petere,

    by letter, Cic. Fam. 2, 6, 2:

    per summum dedecus vitam amittere,

    in the most infamous manner, most infamously, id. Rosc. Am. 11, 30:

    per iram facere aliquid,

    in anger, id. Tusc. 4, 37, 79:

    per commodum,

    Liv. 30, 29, 3 (cf. II. A. supra):

    per commodum rei publicae,

    id. 10, 25, 17; 22, 57, 1; 31, 11, 2:

    per ludum et jocum,

    sporting and jesting, in sport and jest, Cic. Verr. 2, 1, 60, § 155; cf. id. ib. 2, 5, 70, §

    181: per vim,

    forcibly, Sall. J. 23, 1:

    per dolum,

    id. ib. 11, 8:

    per otium,

    at leisure, Liv. 4, 58, 12:

    ceteris copiis per otium trajectis,

    id. 21, 28, 4:

    cibo per otium capto,

    id. 21, 55, 1:

    per tumultum = tumultuose,

    id. 44, 45, 14. —
    C.
    To designate the reason, cause, inducement, etc., through, for, by, on account of, for the sake of:

    per metum mussari,

    Plaut. Aul. 2, 1, 12:

    qui per virtutem perit, at non interit,

    id. Capt. 3, 5, 32:

    cum antea per aetatem nondum hujus auctoritatem loci attingere auderem,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 1:

    per aetatem,

    Caes. B. G. 2, 16 fin.:

    Druso propinquanti quasi per officium obviae fuere legiones,

    Tac. A. 1, 24:

    ut nihil eum delectaret, quod aut per naturam fas esset aut per leges liceret,

    Cic. Mil. 16, 43:

    cum per valetudinem posses, venire tamen noluisti,

    id. Fam. 7, 1, 1: per me, per te, etc., as far as concerns me, you, etc.:

    si per vos licet,

    Plaut. As. prol. 12:

    per me vel stertas licet,

    Cic. Ac. 2, 29, 93; cf.:

    sin hoc non licet per Cratippum,

    id. Off. 3, 7, 33:

    fides publica per sese inviolata,

    Sall. J. 33, 3:

    per me ista pedibus trahantur,

    Cic. Att. 4, 16, 10:

    per me stetisse, quo minus hae fierent nuptiae,

    Ter. And. 4, 2, 16:

    si per suos esset licitum,

    Nep. Eum. 10, 3:

    inspicere vitia nec per magistros nec per aetatem licebat,

    Macr. S. 1, 24. —Hence, in oaths, entreaties, asseverations, etc., by a god, by men, or by inanimate or abstract things, by:

    IOVRANTO PER IOVEM, etc., Tab. Bant. lin. 15: per pol saepe peccas,

    Plaut. Cas. 2, 6, 18; cf.:

    si per plures deos juret,

    Cic. Rab. Post. 13, 36:

    quid est enim, per deos, optabilius sapientiā?

    id. Off. 2, 2, 5:

    per deos atque homines,

    id. Div. 2, 55, 116:

    per dexteram te istam oro,

    id. Deiot. 3, 8; cf.:

    per tuam fidem Te obtestor,

    Ter. And. 1, 5, 55:

    nunc te per amicitiam et per amorem obsecro,

    id. ib. 2, 1, 26:

    per pietatem!

    Plaut. Trin. 2, 2, 4:

    per comitatem edepol, pater, etc.,

    id. ib. 2, 2, 52.—In this signif. often separated from its object:

    per ego vobis deos atque homines dies, ut, etc.,

    Plaut. Men. 5, 7, 1:

    per ego te deos oro,

    Ter. And. 3, 3, 6; 5, 1, 15:

    per ego te, fili... precor quaesoque, etc.,

    Liv. 23, 9, 2:

    per ego has lacrimas... te Oro,

    Verg. A. 4, 314; 12, 56; Tib. 4, 5, 7; Ov. F. 2, 841:

    per vos Tyrrhena faventum Stagna deum, per ego et Trebiam cineresque Sagunti Obtestor,

    Sil. 12, 79 sq.; 1, 658; Stat. Th. 11, 367.—With ellips. of object:

    per, si qua est... Intemerata fides, oro, i. e. per eam,

    Verg. A. 2, 142; 10, 903:

    per, si quid merui de te bene, perque manentem amorem, Ne, etc.,

    Ov. M. 7, 854.—Sometimes to indicate an apparent or pretended cause or inducement, under the show or pretext of, under color of:

    qui per tutelam aut societatem aut rem mandatam aut fiduciae rationem fraudavit quempiam,

    Cic. Caecin. 3, 7:

    naves triremes per causam exercendorum remigum ad fauces portus prodire jussit,

    under pretext of, Caes. B. C. 3, 24;

    v. causa: per speciem alienae fungendae vicis suas opes firmavit,

    Liv. 1, 41 fin.:

    per simulationem officii,

    Tac. H. 1, 74.—
    D.
    In composition, it usually adds intensity to the signif., thoroughly, perfectly, completely, exceedingly, very much, very (very often in Cicero's epistolary style, and in new-formed words, as perbenevolus, percautus, percupidus, perbelle, perofficiose, pergaudeo; see these articles): pervelle, perfacilis, peramanter; sometimes it denotes the completion of an action, e. g. perorare, peragere;

    sometimes it is repeated: perdifficilis et perobscura quaestio,

    Cic. N. D. 1, 1, 1; so id. Rep. 1, 12, 18; id. Brut. 43, 158; id. Cael. 20 fin.; id. Fam. 9, 20, 3 al.;

    but also: perexiguā et minuta,

    id. Tusc. 2, 13, 30:

    percautus et diligens,

    id. Q. Fr. 1, 1, 6, § 18 al.; cf. Madv. ad Cic. Fin. p. 410.—It frequently occurs in tmesi:

    nobis ista sunt pergrata perque jucunda,

    Cic. de Or. 1, 47, 205:

    per mihi mirum visum est,

    id. ib. 49, 214:

    per enim magni aestimo,

    id. Att. 10, 1, 1:

    ibi te quam primum per videre velim, = videre pervelim,

    id. ib. 15, 4, 2:

    Platoni per fuit familiaris,

    Gell. 2, 18, 1:

    per, inquit, magister optime, exoptatus mihi nunc venis,

    id. 18, 4, 2.—Per quam (also perquam), very, exceedingly, extremely:

    per quam breviter perstrinxi,

    Cic. de Or. 2, 49, 201:

    per quam modica civium merita,

    Plin. Pan. 60:

    per quam velim scire,

    very much indeed, id. Ep. 7, 27, 1:

    PARENTES PER QVAM INFELICISSIMI,

    Inscr. Murat. 953, 2.—As one word:

    illorum mores perquam meditate tenes,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 16:

    propulit perquam indignis modis,

    id. Rud. 3, 3, 9:

    erat perquam onerosum,

    Plin. Ep. 2, 11, 13:

    perquam honorificum,

    id. ib. 3, 4, 3.—Separated by an intervening word:

    per pol quam paucos reperias,

    Ter. Hec. 1, 1, 1.—Placed after the word it governs; v. supra, I. fin. and II. B.

    Lewis & Short latin dictionary > per

  • 22 privilegium

    prīvĭlēgĭum, ii, n. [privus-lex], a bill or law in favor of or against an individual (class.): in privatos homines leges ferri noluerunt;

    id est enim privilegium,

    Cic. Leg. 3, 19, 44; cf. id. Sest. 30, 65; id. Dom. 17, 43:

    de te privilegium tulit,

    id. Par. 4, 32; id. Brut. 23, 89:

    licuit tibi ferre non legem, sed nefarium privilegium,

    id. Dom. 10, 26:

    privilegia irrogare,

    id. ib. 10, 42:

    vim et crudelitatem privilegii publicis litteris consignavit,

    id. Red. in Sen. 11, 29.—
    II.
    In the post-Aug. period, an ordinance in favor of an individual, privilege, prerogative (cf.:

    beneficium, jus praecipuum, immunitas): coloniam habuisse privilegium, et vetustissimum morem, arbitrio suo rempublicam administrare,

    Plin. Ep. 10, 47 (56), 1; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 109 (110): quaedam privilegia parentibus data sunt, Sen. Ben. 3, 11, 1:

    privilegio munitus,

    Dig. 38, 17, 2:

    privilegium aetatis,

    Just. 2, 10, 2; Ambros. in Psa. 118, Serm. 13, 15:

    sacerdotum,

    Suet. Aug. 93:

    athletarum,

    id. ib. 45.

    Lewis & Short latin dictionary > privilegium

  • 23 scelero

    scĕlĕro, no perf., ātum, 1, v. a. [id.], to pollute, defile, contaminate, desecrate (in the verb. finit. rare, and only poet.;

    syn.: temero, polluo): impia non verita est divos scelerare parentes,

    Cat. 64, 405; cf. Stat. Th. 2, 663:

    sanguine fauces,

    id. ib. 8, 761:

    parce pias scelerare manus,

    Verg. A. 3, 42:

    Cererem,

    Juv. 9, 25:

    animum,

    Sil. 16, 122; cf.:

    dextram sanguine,

    Stat. Th. 9, 666. —Hence, scĕlĕrātus, a, um, P. a., polluted, profaned by crime.
    A.
    Lit. (appellatively;

    only in the poets): terra,

    Verg. A. 3, 60:

    terrae,

    Ov. P. 1, 6, 29:

    limina Thracum,

    id. M. 13, 628.—
    2.
    In partic., as an adj. prop., denoting places where crimes had been committed or criminals punished. So,
    a.
    Sceleratus Vicus, that part of the Vicus Cyprius, on the Esquiline, in which Tullia, daughter of Servius Tullius, drove over her father ' s corpse, Liv. 1, 48; Varr. L. L. 5, § 159 Müll.; Ov. F. 6, 609; Fest. pp. 332 and 333 Müll.—
    b.
    Sceleratus Campus, under the city will hard by the porta Collina, where unchaste Vestals were buried alive, Liv. 8, 15; Fest. l. l.; Serv. Verg. A. 11, 206.—
    c.
    Scelerata sedes, the place of punishment for the wicked in Tartarus, Tib. 1, 3, 67; Ov. M. 4, 455;

    also called Sceleratum limen,

    Verg. A. 6, 563.—For Scelerata Porta and Castra, v. infra, B. 2. b.—
    B.
    Transf.
    1.
    Subjectively, bad, impious, wicked, ac-cursed, infamous, vicious, flagitious; in the masc. subst., a bad, impious, or vicious person; a wretch, miscreant (the predom. signif.; freq. with nefarius, impious, etc.; cf. consceleratus);

    of persons: virum sceleratum, facinorosum, nefarium,

    Cic. Rep. 3, 17, 27:

    deliberantium genus totum sceleratum et impium,

    id. Off. 3, 8, 37; id. Mur. 30, 62 (with nefarius); id. Att. 9, 15, 5 (with impurus); Caes. B. G. 6, 13 (with impius); Plaut. Pers. 2, 4, 4; Ter. And. 1, 1, 132; id. Ad. 4, 2, 14; Cic. Cat. 1, 9, 23; Caes. B. G. 6, 34; Sall. C. 52, 36:

    facto plus et sceleratus eodem,

    Ov. M. 3, 5:

    puella,

    id. R. Am. 299; Liv. 1, 59; 31, 31; Suet. Ner. 46; Hor. S. 2, 3, 71; 2, 3, 221 al.— Comp.:

    homo sceleratior,

    Ov. M. 11, 781.— Sup.:

    refertam esse Graeciam sceleratissimorum hominum,

    Cic. Planc. 41, 98; Sall. J. 14, 2; 31, 12; Liv. 4, 32 et saep.—Of things:

    sceleratas ejus preces et nefaria vota cognovimus,

    Cic. Clu. 68, 194:

    contra patriam scelerata arma capere,

    id. Phil. 11, 1, 1; Ov. M. 5, 102:

    conjuratio,

    Liv. 2, 6:

    insania belli,

    Verg. A. 7, 461:

    caput,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    vox (with inhumana),

    Cic. Fin. 3, 19, 64:

    consilia,

    Vell. 2, 130, 3:

    amor habendi,

    Ov. M. 1, 131:

    munera,

    id. ib. 8, 94:

    ignes,

    id. F. 6, 439.— Comp.:

    a sceleratiore hastā,

    Cic. Off. 2, 8, 29:

    causa parricidii,

    Just. 10, 2, 1. — Sup.:

    res,

    Quint. 3, 8, 45:

    fraus humani ingenii,

    Plin. 34, 14, 39, § 138.— Poet.:

    subit ira sceleratas sumere poenas,

    i.e. to take satisfaction for her crimes, Verg. A. 2, 576. —
    2.
    (As a result of viciousness or criminality; cf. scelus, II. C.) Hurtful, harmful, noxious, pernicious, unhappy, unfortunate, calamitous, etc. (only poet. and in postAug. prose):

    teritur sinapis scelerata: qui terunt, oculi ut exstillent, facit,

    Plaut. Ps. 3, 2, 28:

    herba,

    App. Herb. 8.— Sup.:

    sceleratissimis serpentium haemorrhoidi et presteri,

    Plin. 24, 13, 73, § 117:

    frigus,

    Verg. G. 2, 256:

    lues,

    Mart. 1, 102, 6:

    poëmata,

    id. 3, 50, 9 et saep.: MATER, Inscr. Rein. cl. 12, 122; so Inscr. Fabr. p. 237, 631:

    PARENTES,

    Inscr. Murat. 1187, 2.—
    b.
    Made hurtful, i. e. poisoned:

    scelerata sucis spicula,

    Sil. 3, 272.—
    c.
    As an adj. prop.
    (α).
    Scelerata Porta, the gate (also called Porta Carmentalis) through which the three hundred Fabii marched on their fatal expedition, Fest. pp. 334 and 335 Müll.; Serv. Verg. A. 8, 337; Flor. 1, 12, 2.—
    (β).
    Scelerata Castra, the camp in which D. Drusus died, Suet. Claud. 1.—Hence, adv.: scĕlĕrātē (acc. to B. 1.), impiously, wickedly, nefariously (Ciceronian):

    peccavi scelerateque feci,

    Cic. Q. Fr. 1, 3, 2:

    facere (with audacter),

    id. Sull. 24, 67:

    dicere (opp. pie),

    id. Mil. 38, 103:

    susceptum bellum,

    id. Cat. 1, 10, 27.— Comp.:

    sceleratius,

    Vulg. Ezech. 16, 52. — Sup.:

    sceleratissime machinatus omnes insidias,

    Cic. Sest. 64, 133.

    Lewis & Short latin dictionary > scelero

  • 24 scelestus

    scĕlestus, a, um, adj. [scelus; like funestus, from funus], wicked, villanous, infamous, accursed, abominable; knavish, roguish; and subst., a wicked person, a knave, rogue, scoundrel, miscreant (freq. ante-class. in Plaut. and Ter.; after the class. per. sceleratus is more freq.; by Cic. not used of persons).
    I.
    Lit., of persons:

    ego sum malus, Ego sum sacer, scelestus,

    Plaut. Bacch. 4, 6, 14:

    eheu, scelestus galeam in navi perdidi,

    id. Rud. 3, 5, 22:

    perjuravisti, sceleste,

    id. Ps. 1, 3, 120 sq.:

    o scelestum atque audacem hominem!

    Ter. Eun. 4, 4, 41; Plaut. Most. 3, 1, 36; id. Merc. 1, 90; id. Ps. 3, 2, 103 et saep.; Ter. Heaut. 5, 2, 17; id. Ad. 2, 1, 5; id. Eun. 1, 1, 26 al.; Sall. C. 51, 32; 52, 15; Quint. 2, 16, 2; Hor. C. 2, 4, 17; 3, 2, 31; 3, 11, 39; id. Epod. 7, 1.— Comp., Plaut. Aul. 3, 2, 5; id. Cist. 4, 1, 8; id. Bacch. 2, 3, 22 al.— Sup., Plaut. Am. 2, 1, 2.—As a term of reproach or abuse: sceleste, scelesta, etc., you knave! you wretch! sceleste. Plaut. Ps. 1, 3, 120; 1, 3. 126; Ter. And. 4, 4, 51; id Eun. 4, 4, 1; id. Heaut. 2, 3, 71:

    scelesta,

    Plaut. As. 1, 2, 23; id. Most. 1, 3, 26; Ter. Eun. 5, 1, 1; 5, 1, 16:

    scelesti,

    Plaut. Men. 5, 7, 28; cf. sup.:

    scelestissime, audes mihi praedicare id?

    you arrant rogue! id. Am. 2, 1, 11.—Of things:

    scelestum ac nefarium facinus,

    Cic. Rosc. Am. 13, 37:

    res scelesta, atrox, nefaria,

    id. ib. 22, 62:

    numquam quidquam facinus feci pejus neque scelestius,

    Plaut. Men. 3, 1, 2:

    scelesto facinori scelestiorem sermonem addidit,

    Liv. 5, 27:

    scelestae hae sunt aedes, impia est habitatio,

    Plaut. Most. 2, 2, 73:

    scelestior cena,

    id. Rud. 2, 6, 24:

    lingua,

    id. Am. 2, 1, 7:

    facta,

    id. Mil. 3, 1, 139:

    ser-vitus,

    id. Curc. 1, 1, 40:

    vacuam domum scelestis nuptiis fecisse,

    Sall. C. 15, 2:

    servitium,

    id. H. Fragm. 3, 61, 9 Dietsch:

    malitia,

    Phaedr. 2, 4, 5.—
    II.
    Transf., in Plaut. for sceleratus (B. 2.), baleful, calamitous, unlucky, unfortunate:

    scelestiorem ego annum argento faenori Numquam ullum vidi,

    Plaut. Most. 3, 1, 1:

    me (vidisti) adeo scelestum, qui, etc.,

    id. Rud. 4, 4, 123; id. Cas. 3, 5, 34:

    ne ego sum miser, Scelestus,

    id. Most. 3, 1, 36; id. Capt. 3, 5, 104; id. As. 5, 2, 6; id. Rud. 3, 5, 22; id. Men. 3, 1, 2; id. Cist. 4, 2, 17; cf.

    scelesta, vae te!

    Cat. 8, 15 Ellis ad loc.— Adv.: scĕlestē (acc. to. I.), wickedly, viciously, impiously, abominably, detestably:

    sceleste atque impie facere,

    Liv. 24, 25:

    parta bona,

    Plaut. Rud. 2, 6, 22:

    insimulare,

    Vell. 2, 60, 3:

    exercere arma,

    Val. Max. 5, 1, 3.— Comp.:

    interit pudor,

    Aug. Ep. 202.—Humorously: tu sceleste suspi-caris, ego aphelôs scripsi, roguishly, Cic. Att. 6, 1, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > scelestus

  • 25 scelus

    scĕlus, ĕris, n. [Sanscr. root skhal, to fall, akin to khal-, to deceive; cf. Goth. skal, to owe], an evil deed; a wicked, heinous, or impious action; a crime, sin, enormity, wickedness (the strongest general term for a morally bad act or quality; very freq. both in sing. and plur.; cf. nefas).
    I.
    Lit.
    1.
    Absol.:

    facinus est vincire civem Romanum, scelus verberare, prope parricidium necare,

    Cic. Verr. 2, 5, 66, § 170; cf. so (opp. to flagitia and delicta) Tac. G. 12:

    majus in sese scelus concipere nefariis sceleribus coöpertus,

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 9; id. Rosc. Am. 13, 37:

    detestabile scelus,

    id. Lael. 8, 27:

    scelus atque perfidia,

    id. Rosc. Am. 38, 109; so (with perfidia) id. Phil. 11, 2, 5; id. Att. 2, 22, 2; 3, 13, 2; Sall. J. 107, 2; Liv. 40, 39 al.; cf. (with audacia) Cic. Verr. 2, 5, 66, § 170; (with furor) id. ib. 2, 5, 62, § 161; (with avaritia) id. ib. 2, 5, 9, § 24; id. Clu. 8, 23:

    documentum Persarum sceleris,

    id. Rep. 3, 9, 15:

    ex hac parte pudor pugnat, illinc petulantia... hinc pietas, illinc scelus,

    id. Cat. 2, 11, 25:

    scelus est igitur, nocere bestiae, quod scelus qui velit, etc.,

    id. Rep. 3, 11, 19:

    quid mali aut sceleris fingi aut excogitari potest, quod, etc.,

    id. Cat. 2, 4, 7:

    nefario scelere concepto,

    id. Verr. 2, 4, 32, § 72:

    concipere in se,

    id. ib. 2, 1, 4, §

    9 (v. supra): tantum sceleris admittere,

    id. Att. 9, 10, 3:

    scelus nefarium facere,

    id. de Or. 1, 51, 221; cf. id. Rosc. Am. 9, 25:

    perficere,

    id. Clu. 68, 194:

    scelus an-helare,

    id. Cat. 2, 1, 1:

    moliri,

    id. Att. 7, 11, 1:

    edere,

    id. Phil. 13, 9, 21; cf.:

    edere in aliquem,

    id. Sest. 27, 58:

    suscipere,

    id. Phil. 11, 1, 2:

    scelere se alligare,

    id. Fl. 17, 41:

    scelere astringi,

    id. Sest. 50, 108:

    scelere obstringi,

    id. Verr. 2, 4, 32, § 71:

    obrui,

    Liv. 3, 19 et saep.—
    2.
    With gen. obj.:

    scelus legatorum contra jus gentium interfectorum,

    the crime of murdering their deputies, Liv. 4, 32.—Prov.:

    vulgo dicitur: Scelera non habere consilium,

    Quint. 7, 2, 44.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of animals or inanimate things (post-Aug.; perh. only in Plin.), a bad quality, vicious nature, a vice, fault: nec bestiarum solum ad nocendum scelera [p. 1641] sunt, sed interim aquarum quoque et locorum, Plin. 25, 3, 6, § 20:

    maximum salamandrae,

    id. 29, 4, 23, § 74:

    Scythae sagittas tingunt viperină sanie... inremediabile id scelus,

    id. 11, 53, 115, § 279.—
    B.
    Concr., in vulgar lang. as a term of reproach, rascal, scoundrel, villain, rogue; and of women, drab, baggage, etc.: minime miror, navis si fracta tibi, Scelus te et sceleste parta quae vexit bona, Plant. Rud. 2, 6, 22; id. Am. 2, 1, 7; id. Bacch. 5, 1, 9; id. Mil. 3, 2, 14; 3, 2, 27; id. Pers. 4, 9, 6; Ter. And. 2, 1, 17; 4, 1, 42; id. Eun. 5, 4, 19; id. Ad. 5, 1, 6; 5, 1, 12 al.; cf.:

    scelus viri,

    you scoundrel of a man, Plaut. Truc. 2, 7, 60.— With a masc. pron.:

    is me scelus attondit, etc.,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 9:

    ubi illic est scelus, quid me perdidit?

    Ter. And. 3, 5, 1; cf.:

    scelus, quemnam hic laudat?

    id. ib. 5, 2, 3.—
    C.
    In Plaut., Ter., and Mart., a mishap (qs. arising from wickedness), a misfortune, calamity (cf. sceleratus, B. 2., and scelestus, II.):

    perdidi unum filium puerum quadrimum... Major potitus hostium est: quod hoc est scelus!

    Plaut. Capt. 3, 5, 104: Pa. Quid hoc est sceleris? Ch. Perii, Ter. Eun. 2, 3, 34 Ruhnk.; Mart. 7, 14, 1.—
    D.
    A natural catastrophe: scelera naturae, i. e. earthquakes, inundations, etc., Plin. 2, 93, 95, § 206.

    Lewis & Short latin dictionary > scelus

  • 26 socius

    sŏcĭus, a, um, adj. [root sec- of sequor], sharing, joining in, partaking, united, associated, kindred, allied, fellow (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf. subst. infra):

    hic (Augustus) socium cum Jove nomen habet,

    Ov. F. 1, 608:

    aurea possedit socio Capitolia templo Mater,

    i. e. in common with Jupiter, id. ib. 6, 73:

    regnum,

    id. M. 5, 378:

    classis,

    id. ib. 13, 352:

    sepulcrum,

    id. H. 11, 123:

    lectus,

    id. A. A. 2, 377:

    ignes,

    id. M. 9, 795:

    anni,

    id. H. 2, 33:

    linguae,

    id. Tr. 5, 10, 35:

    dei,

    id. F. 2, 618:

    spes,

    id. M. 13, 375:

    sociis quid noctibus uxor anxia,

    Stat. S. 3, 5, 1:

    platanus clara in Lyciā gelidi fontis sociā amoenitate,

    Plin. 12, 1, 5, § 9:

    potestas,

    Amm. 26, 2, 8.—
    II.
    Esp., leagued, allied, confederate:

    cura sociae retinendae urbis,

    Liv. 27, 1; so,

    urbs,

    id. 31, 24:

    civitates,

    id. 41, 6 fin.; Quint. 3, 8, 12; cf.:

    civitas nobis,

    Tac. A. 13, 57:

    agmina,

    Verg. A. 2, 371: manus, i. e. of the allies (in the Bellum Sociale), Ov. Am. 3, 15, 10:

    classis,

    id. M. 13, 352:

    arma,

    Sil. 7, 635.—Hence, substt
    A.
    sŏcĭus, i, m. ( gen. plur. socium, Liv. 43, 6, 12; 44, 21, 10; v. II. B. infra;

    also in the poets,

    Verg. A. 5, 174; Prop. 3, 7, 41; Neue, Formenl. 1, 112 sq.).
    1.
    In gen., fellow, sharer, partner, comrade, companion, associate (very freq. and class.;

    syn.: consors, particeps): belli particeps et socius et adjutor,

    Cic. Att. 9, 10, 5; cf.:

    consiliorum omnium particeps et socius paene regni,

    id. Rep. 2, 20, 35; cf.:

    regni sociis,

    Luc. 1, 92:

    hereditatis,

    Plin. Pan. 38:

    tuorum consiliorum (with particeps),

    Plaut. Mil. 4, 2, 22:

    fortunarum omnium (with particeps),

    Cic. Font. 17, 37 (21, 47):

    me quidem certe tuarum actionum, sententiarum, rerum denique omnium socium comitemque habebis,

    id. Fam. 1, 9, 22:

    praeter Laelium neminem habeo culpae socium,

    id. Att. 11, 14, 1:

    Agusius, omnium laborum, periculorum meorum socius,

    id. Fam. 13, 71:

    socius et consors gloriosi laboris,

    id. Brut. 1, 2; Sall. J. 29, 2:

    Romuli socius in Sabino proelio,

    Cic. Rep. 2, 8, 14; for which, with dat.:

    alicui socius,

    Plaut. Rud. 1, 2, 72:

    hunc cape consiliis socium,

    Verg. A. 5, 712:

    hos castris adhibe socios,

    id. 8, 56:

    socium esse in negotiis,

    Ter. Heaut. 3, 1, 9:

    quia sine sociis nemo quicquam tale conatur,

    Cic. Lael. 12, 42:

    socium ad malam rem quaerere,

    Plaut. As. 2, 2, 22:

    cum sociis operum,

    Hor. Ep. 2, 1, 142:

    ante alios Infert se socium Aeneas,

    Verg. A. 4, 142:

    amissā sociorum parte,

    Ov. M. 14, 242.— Poet.:

    generis socii,

    i. e. relatives, Ov. M. 3, 259; cf.

    sanguinis,

    id. Tr. 4, 5, 29:

    tori,

    i. e. a spouse, consort, id. M. 14, 678.—
    2.
    In partic.
    a.
    In mercant. lang., a copartner, partner in business:

    socii putandi sunt, quos inter res communicata est, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 20, § 50; id. Rosc. Am. 40, 116; id. Quint. 3, 12:

    nefarium est socium fallere qui se in negotio conjunxit,

    id. Rosc. Com. 6, 16.—So, socii, of the company of farmers of the public revenue, Cic. Fam. 13, 9, 3; Plin. 33, 7, 40, § 120; cf. societas, II. A. 2. —Hence,
    (β).
    Jurid. t. t.:

    pro socio (agere, damnari, etc.),

    for defrauding a partner, Cic. Fl. 18, 43; id. Quint. 3, 13; cf. Dig. 17, [p. 1716] tit. 2: Pro socio.—
    b.
    In publicists' lang., an ally, confederate (cf. foederatus); plur., Plaut. Men. 1, 2, 25:

    servate vestros socios,

    id. Cist. 1, 3, 51:

    Boios receptos ad se socios sibi asciscunt,

    Caes. B. G. 1, 5 fin.; 1, 11 fin.; 1, 14; 1, 15;

    1, 36: Cyprius rex, cujus majores huic populo socii atque amici semper fuerunt,

    Cic. Dom. 20, 52; Liv. 29, 17; 44, 1 et saep. al.;

    opp. hostes,

    Sall. C. 51, 38; id. J. 92, 2.— Sing.:

    socius et amicus populi Romani,

    Sall. J. 24, 3.—In the connection, socii et Latini, or, more freq., socii et nomen Latinum, the term socii denotes the Italian people dwelling out of Latium who were under the protection of and allied with Rome, the Italian allies, Cic. Lael. 3, 12; id. Rep. 6, 12, 12; id. Sest. 13, 30; id. Rep. 1, 19, 31; 3, 29, 41; Sall. J. 39, 2; 42, 1:

    socii nomenque Latinum,

    id. ib. 43, 4 Kritz N. cr.; Liv. 29, 27;

    for which, also: socii ac nominis Latini,

    id. 41, 8;

    and without ellipsis: per homines nominis Latini et socios Italicos impedimenta parabant,

    Sall. J. 40, 2; cf.

    also: quos (milites) uti ex Latio et a sociis cogeret,

    id. ib. 95, 1. —The socii Latini nominis, on the other hand, are simply the Latin allies, the Latins, Liv. 40, 36; 32, 8; 41, 12:

    socii ab nomine Latino,

    id. 22, 38.—In this sense the gen. plur. is usually socium, Liv. 21, 17, 2; 22, 27, 11 et saep.:

    socii navales,

    id. 21, 50; v. navalis.—
    B.
    sŏcĭa, ae, f.:

    eos, qui nos socias sumpserunt sibi,

    Plaut. Stich. 1, 2, 45:

    (eloquentia) pacis est comes otiique socia,

    Cic. Brut. 12, 45:

    vitae socia virtus, mortis comes gloria,

    id. Font. 17, 39 (21, 49); cf.: est socia mortis homini vita ingloria, Publ. Syr. App. 213 Rib.:

    nox socia,

    Cic. Phil. 2, 18, 45:

    quam plurimas uxores habent.... nulla pro sociā obtinet,

    Sall. J. 80, 7:

    addit se sociam,

    Verg. E. 6, 20:

    socias sorores Impietatis habet,

    Ov. M. 4, 3:

    hic socias tu quoque junge moras,

    id. A. A. 1, 492:

    sociae doloris casusque tui,

    App. M. 5, p. 166, 18.— Poet.: socia generisque torique, related by blood and marriage, relative and wife (Juno), Ov. M. 1, 620; so,

    tori,

    id. ib. 8, 521;

    10, 268: ulmus cum sociā vite,

    id. ib. 14, 662.

    Lewis & Short latin dictionary > socius

  • 27 truculenta

    trŭcŭlentus, a, um, adj. [trux], savage, fierce, ferocious, stern, grim, harsh, cruel, fell (mostly poet. and in post-Aug. prose; syn.: saevus, crudelis, trux).
    1.
    Lit.:

    agrestis, saevus, tristis, parcus, truculentus, tenax,

    Ter. Ad. 5, 4, 12; cf.:

    quam taeter incedebat! quam truculentus! quam terribilis aspectu,

    Cic. Sest. 8, 19:

    truculentus atque saevus,

    Plaut. Bacch. 4, 5, 3; id. Truc. 2, 2, 10 sq.; 3, 2, 6; Quint. 11, 3, 73; Ov. M. 13, 558:

    tigris etiam feris ceteris truculenta,

    Plin. 8, 4, 5, § 10.— Hence, subst.: Trŭcŭlentus, i, m., a play by Plautus, Cic. Sen. 14, 50; Varr. L. L. 7, 3.— Comp.:

    nulla Getis gens est truculentior,

    Ov. P. 2, 7, 31:

    quo truculentior visu foret,

    Tac. H. 4, 22:

    feta truculentior ursa,

    Ov. M. 13, 803:

    Armeniam invasit truculentior quam antea,

    Tac. A. 12, 50.—
    2.
    Of things:

    truculentis oculis,

    Plaut. As. 2, [p. 1905] 3, 21:

    aequor,

    wild, stormy, Cat. 64, 179:

    vocibus truculentis strepere,

    wild, tumultuous, mutinous, Tac. A. 1, 25.— Subst.: trŭcŭlenta, ōrum, fierce conduct or language:

    truculenta pelagi tulistis,

    Cat. 63, 16; cf.

    caeli,

    Tac. A. 2, 24:

    truculenta loquens,

    Ov. M. 13, 558.— Sup.:

    truculentissimum ac nefarium facinus,

    Auct. Her. 4, 8, 12.— Adv.: trŭcŭlentē or trŭcŭ-lenter, savagely, fiercely, ferociously:

    nolite truculenter insequi inania verba populorum,

    Cassiod. Var. 1, 13; Ven. Fort. Vit. S. Mart. 4, 541.— Comp.:

    quod truculentius se gereret quam ceteri,

    Cic. Agr. 2, 5, 13:

    instans,

    Val. Max. 3, 8, 5.— Sup.:

    quam potuit truculentissime eum aspexit,

    Quint. 6, 1, 43.

    Lewis & Short latin dictionary > truculenta

  • 28 truculenter

    trŭcŭlentus, a, um, adj. [trux], savage, fierce, ferocious, stern, grim, harsh, cruel, fell (mostly poet. and in post-Aug. prose; syn.: saevus, crudelis, trux).
    1.
    Lit.:

    agrestis, saevus, tristis, parcus, truculentus, tenax,

    Ter. Ad. 5, 4, 12; cf.:

    quam taeter incedebat! quam truculentus! quam terribilis aspectu,

    Cic. Sest. 8, 19:

    truculentus atque saevus,

    Plaut. Bacch. 4, 5, 3; id. Truc. 2, 2, 10 sq.; 3, 2, 6; Quint. 11, 3, 73; Ov. M. 13, 558:

    tigris etiam feris ceteris truculenta,

    Plin. 8, 4, 5, § 10.— Hence, subst.: Trŭcŭlentus, i, m., a play by Plautus, Cic. Sen. 14, 50; Varr. L. L. 7, 3.— Comp.:

    nulla Getis gens est truculentior,

    Ov. P. 2, 7, 31:

    quo truculentior visu foret,

    Tac. H. 4, 22:

    feta truculentior ursa,

    Ov. M. 13, 803:

    Armeniam invasit truculentior quam antea,

    Tac. A. 12, 50.—
    2.
    Of things:

    truculentis oculis,

    Plaut. As. 2, [p. 1905] 3, 21:

    aequor,

    wild, stormy, Cat. 64, 179:

    vocibus truculentis strepere,

    wild, tumultuous, mutinous, Tac. A. 1, 25.— Subst.: trŭcŭlenta, ōrum, fierce conduct or language:

    truculenta pelagi tulistis,

    Cat. 63, 16; cf.

    caeli,

    Tac. A. 2, 24:

    truculenta loquens,

    Ov. M. 13, 558.— Sup.:

    truculentissimum ac nefarium facinus,

    Auct. Her. 4, 8, 12.— Adv.: trŭcŭlentē or trŭcŭ-lenter, savagely, fiercely, ferociously:

    nolite truculenter insequi inania verba populorum,

    Cassiod. Var. 1, 13; Ven. Fort. Vit. S. Mart. 4, 541.— Comp.:

    quod truculentius se gereret quam ceteri,

    Cic. Agr. 2, 5, 13:

    instans,

    Val. Max. 3, 8, 5.— Sup.:

    quam potuit truculentissime eum aspexit,

    Quint. 6, 1, 43.

    Lewis & Short latin dictionary > truculenter

  • 29 Truculentus

    trŭcŭlentus, a, um, adj. [trux], savage, fierce, ferocious, stern, grim, harsh, cruel, fell (mostly poet. and in post-Aug. prose; syn.: saevus, crudelis, trux).
    1.
    Lit.:

    agrestis, saevus, tristis, parcus, truculentus, tenax,

    Ter. Ad. 5, 4, 12; cf.:

    quam taeter incedebat! quam truculentus! quam terribilis aspectu,

    Cic. Sest. 8, 19:

    truculentus atque saevus,

    Plaut. Bacch. 4, 5, 3; id. Truc. 2, 2, 10 sq.; 3, 2, 6; Quint. 11, 3, 73; Ov. M. 13, 558:

    tigris etiam feris ceteris truculenta,

    Plin. 8, 4, 5, § 10.— Hence, subst.: Trŭcŭlentus, i, m., a play by Plautus, Cic. Sen. 14, 50; Varr. L. L. 7, 3.— Comp.:

    nulla Getis gens est truculentior,

    Ov. P. 2, 7, 31:

    quo truculentior visu foret,

    Tac. H. 4, 22:

    feta truculentior ursa,

    Ov. M. 13, 803:

    Armeniam invasit truculentior quam antea,

    Tac. A. 12, 50.—
    2.
    Of things:

    truculentis oculis,

    Plaut. As. 2, [p. 1905] 3, 21:

    aequor,

    wild, stormy, Cat. 64, 179:

    vocibus truculentis strepere,

    wild, tumultuous, mutinous, Tac. A. 1, 25.— Subst.: trŭcŭlenta, ōrum, fierce conduct or language:

    truculenta pelagi tulistis,

    Cat. 63, 16; cf.

    caeli,

    Tac. A. 2, 24:

    truculenta loquens,

    Ov. M. 13, 558.— Sup.:

    truculentissimum ac nefarium facinus,

    Auct. Her. 4, 8, 12.— Adv.: trŭcŭlentē or trŭcŭ-lenter, savagely, fiercely, ferociously:

    nolite truculenter insequi inania verba populorum,

    Cassiod. Var. 1, 13; Ven. Fort. Vit. S. Mart. 4, 541.— Comp.:

    quod truculentius se gereret quam ceteri,

    Cic. Agr. 2, 5, 13:

    instans,

    Val. Max. 3, 8, 5.— Sup.:

    quam potuit truculentissime eum aspexit,

    Quint. 6, 1, 43.

    Lewis & Short latin dictionary > Truculentus

  • 30 truculentus

    trŭcŭlentus, a, um, adj. [trux], savage, fierce, ferocious, stern, grim, harsh, cruel, fell (mostly poet. and in post-Aug. prose; syn.: saevus, crudelis, trux).
    1.
    Lit.:

    agrestis, saevus, tristis, parcus, truculentus, tenax,

    Ter. Ad. 5, 4, 12; cf.:

    quam taeter incedebat! quam truculentus! quam terribilis aspectu,

    Cic. Sest. 8, 19:

    truculentus atque saevus,

    Plaut. Bacch. 4, 5, 3; id. Truc. 2, 2, 10 sq.; 3, 2, 6; Quint. 11, 3, 73; Ov. M. 13, 558:

    tigris etiam feris ceteris truculenta,

    Plin. 8, 4, 5, § 10.— Hence, subst.: Trŭcŭlentus, i, m., a play by Plautus, Cic. Sen. 14, 50; Varr. L. L. 7, 3.— Comp.:

    nulla Getis gens est truculentior,

    Ov. P. 2, 7, 31:

    quo truculentior visu foret,

    Tac. H. 4, 22:

    feta truculentior ursa,

    Ov. M. 13, 803:

    Armeniam invasit truculentior quam antea,

    Tac. A. 12, 50.—
    2.
    Of things:

    truculentis oculis,

    Plaut. As. 2, [p. 1905] 3, 21:

    aequor,

    wild, stormy, Cat. 64, 179:

    vocibus truculentis strepere,

    wild, tumultuous, mutinous, Tac. A. 1, 25.— Subst.: trŭcŭlenta, ōrum, fierce conduct or language:

    truculenta pelagi tulistis,

    Cat. 63, 16; cf.

    caeli,

    Tac. A. 2, 24:

    truculenta loquens,

    Ov. M. 13, 558.— Sup.:

    truculentissimum ac nefarium facinus,

    Auct. Her. 4, 8, 12.— Adv.: trŭcŭlentē or trŭcŭ-lenter, savagely, fiercely, ferociously:

    nolite truculenter insequi inania verba populorum,

    Cassiod. Var. 1, 13; Ven. Fort. Vit. S. Mart. 4, 541.— Comp.:

    quod truculentius se gereret quam ceteri,

    Cic. Agr. 2, 5, 13:

    instans,

    Val. Max. 3, 8, 5.— Sup.:

    quam potuit truculentissime eum aspexit,

    Quint. 6, 1, 43.

    Lewis & Short latin dictionary > truculentus

  • 31 turpe

    turpis, e, adj. [Sanscr. root tarp-, to be ashamed], ugly, unsightly, unseemly, foul, filthy (class.; esp. freq. in a trop. sense; syn.: taeter, foedus, deformis, obscaenus, immundus).
    I.
    Lit.:

    aspectus deformis atque turpis,

    Cic. Off. 1, 35, 126; Plaut. Poen. 1, 2, 125:

    ornatus,

    id. ib. 1, 2, 94; cf.

    infra, II.: vestitus,

    Ter. Phorm. 1, 2, 57:

    colores foedā specie,

    Lucr. 2, 421:

    pes,

    Hor. S. 1, 2, 102:

    podex,

    id. Epod. 8, 5:

    rana,

    id. ib. 5, 19:

    pecus,

    id. S. 1, 3, 100:

    viri morbo,

    deformed, disfigured, id. C. 1, 37, 9:

    macies,

    id. ib. 3, 27, 53:

    scabies,

    Verg. G. 3, 441:

    podagrae,

    id. ib. 3, 299:

    udo membra flmo,

    i. e. befouled, id. A. 5, 358; cf.

    toral,

    Hor. Ep. 1, 5, 22; Mart. 7, 36, 5; 8, 79, 2.— Sup.: simia quam similis turpissima bestia nobis, Enn. ap. Cic. N. D. 1, 35, 97 (Sat. v. 45 Vahl.)—
    II.
    Transf., of sound, disagreeable, cacophonous:

    si etiam abfugit turpe visum est,

    Cic. Or. 47, 158.—
    III.
    Trop., unseemly, shameful, disgraceful, base, infamous, scandalous, dishonorable (syn.:

    inhonestus, impurus, sordidus, indecorus): pulchrum ornatum turpes mores pejus caeno collinunt,

    Plaut. Most. 1, 3, 133:

    verbum,

    Ter. Heaut. 5, 4, 19:

    cum esset proposita aut fuga turpis aut gloriosa mors,

    Cic. Fin. 2, 30, 97:

    mors honesta saepe vitam quoque turpem exornat, at vita turpis saepe ne morti quidem honestae locum relinquit,

    id. Quint. 15, 49:

    adulescentia,

    id. Font. 15, 34:

    causam,

    Auct. Her. 1, 6, 9:

    causa,

    Caes. B. C. 3, 20:

    luxuria cum omni aetati turpis, tum senectuti foedissima est,

    Cic. Off. 1, 34, 123:

    si enim disserunt, nihil esse obscenum, nihil turpe dictu,

    id. Fam. 9, 22, 1:

    neque rogemus res turpes, nec faciamus rogati,

    id. Lael. 12, 40:

    formido mortis,

    id. Rep. 1, 3, 4:

    pars ingentem formidine turpi Scandunt equum,

    Verg. A. 2, 400:

    repulsa,

    Hor. Ep. 1, 1, 43:

    turpem senectam Degere,

    id. C. 1, 31, 19:

    adulter,

    id. ib. 1, 33, 9:

    meretricis amor,

    id. S. 1, 4, 111:

    non turpis ad te, sed miser confugit,

    Cic. Quint. 31, 98; id. Att. 5, 11, 5:

    prodis ex judice Dama Turpis,

    Hor. S. 2, 7, 55:

    sub dominā meretrice turpis,

    id. Ep. 1, 2, 25:

    Egestas,

    Verg. A. 6, 276:

    facta,

    Quint. 1, 2, 2:

    fama,

    Tac. A. 12, 49:

    nihil turpe est, cujus placet pretium,

    Sen. Ep. 95, 33:

    luxus,

    Juv. 6, 298:

    fames,

    Flor. 4, 5, 3:

    foedus,

    Val. Max. 1, 6, 7:

    metus,

    id. 2, 9, 8.— Comp.:

    quid hoc turpius? quid foedius?

    Cic. Phil. 2, 34, 86:

    quid est autem nequius aut turpius effeminato viro?

    id. Tusc. 3, 17, 36:

    nihil est turpius quam cum eo bellum gerere, quocum familiariter vixeris,

    id. Lael. 21, 77; 26, 99; Caes. B. G. 4, 2.— Sup.:

    homo turpissimus atque inhonestissimus,

    Cic. Rosc. Am. 18, 50:

    iste omnium turpissimus et sordidissimus,

    id. Att. 9, 9, 3:

    turpissima fuga,

    Caes. B. C. 2, 31: turpissimus calumniae quaestus, Crassus ap. Cic. de Or. 2, 55, 226:

    quod quidem mihi videtur esse turpissimum,

    Cic. Tusc. 2, 4, 12.—
    b.
    As subst.: turpĕ, is, n., a base or shameful thing, a disgrace, shame, reproach:

    nec honesto quicquam honestius, nec turpi turpius,

    Cic. Fin. 4, 27, 75: turpe senex miles, turpe senilis amor. Ov. Am. 1, 9, 4: honesta et turpia virtutis ac malitiae societas efficit, Sen. Ep. 31, 5.— Adv. ( poet.):

    turpe incedere,

    in an unsightly manner, unbecomingly, Cat. 42, 8:

    gemens,

    Stat. Th. 3, 334.—
    c.
    Turpe est, or simply turpe, with a subj.-clause:

    habere quaestui rem publicam, non modo turpe est, sed sceleratum etiam et nefarium,

    Cic. Off. 2, 22, 77:

    quod facere non turpe est, modo, etc.,

    id. ib. 1, 35, 127:

    benevolentiam adsentando colligere turpe est,

    id. Lael. 17, 61:

    quid autem turpius quam illudi?

    id. ib. 26, 99; cf. id. ib. 21, 77:

    turpe erit, ingenium mitius esse feris,

    Ov. Am. 1, 10, 26; cf.:

    turpe ducet cedere pari,

    Quint. 1, 2, 22.— Hence, adv.: turpĭter, in an ugly or unsightly manner.
    1.
    Lit. (so rare):

    ut turpiter atrum Desinat in piscem mulier formosa superne,

    Hor. A. P. 3:

    claudicare,

    Ov. Am. 2, 17, 20.—
    2.
    Trop., in an unseemly manner, basely, shamefully, dishonorably (class.):

    turpiter et nequiter facere aliquid,

    Cic. Tusc. 3, 17, 36;

    unum illud extimescebam, ne quid turpiter facerem,

    id. Att. 9, 7, 1:

    turpiter se in castra recipere,

    Caes. B. G. 7, 20:

    me turpiter hodie hic dabo,

    Ter. Eun. 2, 1, 24; id. Hec. 4, 4, 2; Cic. Att. 6, 3, 9; 7, 2, 7; id. Mil. 4, 9; Caes. B. G. 7, 80; id. B. C. 3, 24; Auct. B. G. 8, 13; Hor. A. P. 284; Ov. M. 4, 187; Phaedr. 1, 25, 2; Val. Max. 2, 7, 15.— Comp., Ov. Tr. 5, 6, 13.— Sup., Cic. N. D. 1, 12, 29; Sen. Ep. 82, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > turpe

  • 32 turpis

    turpis, e, adj. [Sanscr. root tarp-, to be ashamed], ugly, unsightly, unseemly, foul, filthy (class.; esp. freq. in a trop. sense; syn.: taeter, foedus, deformis, obscaenus, immundus).
    I.
    Lit.:

    aspectus deformis atque turpis,

    Cic. Off. 1, 35, 126; Plaut. Poen. 1, 2, 125:

    ornatus,

    id. ib. 1, 2, 94; cf.

    infra, II.: vestitus,

    Ter. Phorm. 1, 2, 57:

    colores foedā specie,

    Lucr. 2, 421:

    pes,

    Hor. S. 1, 2, 102:

    podex,

    id. Epod. 8, 5:

    rana,

    id. ib. 5, 19:

    pecus,

    id. S. 1, 3, 100:

    viri morbo,

    deformed, disfigured, id. C. 1, 37, 9:

    macies,

    id. ib. 3, 27, 53:

    scabies,

    Verg. G. 3, 441:

    podagrae,

    id. ib. 3, 299:

    udo membra flmo,

    i. e. befouled, id. A. 5, 358; cf.

    toral,

    Hor. Ep. 1, 5, 22; Mart. 7, 36, 5; 8, 79, 2.— Sup.: simia quam similis turpissima bestia nobis, Enn. ap. Cic. N. D. 1, 35, 97 (Sat. v. 45 Vahl.)—
    II.
    Transf., of sound, disagreeable, cacophonous:

    si etiam abfugit turpe visum est,

    Cic. Or. 47, 158.—
    III.
    Trop., unseemly, shameful, disgraceful, base, infamous, scandalous, dishonorable (syn.:

    inhonestus, impurus, sordidus, indecorus): pulchrum ornatum turpes mores pejus caeno collinunt,

    Plaut. Most. 1, 3, 133:

    verbum,

    Ter. Heaut. 5, 4, 19:

    cum esset proposita aut fuga turpis aut gloriosa mors,

    Cic. Fin. 2, 30, 97:

    mors honesta saepe vitam quoque turpem exornat, at vita turpis saepe ne morti quidem honestae locum relinquit,

    id. Quint. 15, 49:

    adulescentia,

    id. Font. 15, 34:

    causam,

    Auct. Her. 1, 6, 9:

    causa,

    Caes. B. C. 3, 20:

    luxuria cum omni aetati turpis, tum senectuti foedissima est,

    Cic. Off. 1, 34, 123:

    si enim disserunt, nihil esse obscenum, nihil turpe dictu,

    id. Fam. 9, 22, 1:

    neque rogemus res turpes, nec faciamus rogati,

    id. Lael. 12, 40:

    formido mortis,

    id. Rep. 1, 3, 4:

    pars ingentem formidine turpi Scandunt equum,

    Verg. A. 2, 400:

    repulsa,

    Hor. Ep. 1, 1, 43:

    turpem senectam Degere,

    id. C. 1, 31, 19:

    adulter,

    id. ib. 1, 33, 9:

    meretricis amor,

    id. S. 1, 4, 111:

    non turpis ad te, sed miser confugit,

    Cic. Quint. 31, 98; id. Att. 5, 11, 5:

    prodis ex judice Dama Turpis,

    Hor. S. 2, 7, 55:

    sub dominā meretrice turpis,

    id. Ep. 1, 2, 25:

    Egestas,

    Verg. A. 6, 276:

    facta,

    Quint. 1, 2, 2:

    fama,

    Tac. A. 12, 49:

    nihil turpe est, cujus placet pretium,

    Sen. Ep. 95, 33:

    luxus,

    Juv. 6, 298:

    fames,

    Flor. 4, 5, 3:

    foedus,

    Val. Max. 1, 6, 7:

    metus,

    id. 2, 9, 8.— Comp.:

    quid hoc turpius? quid foedius?

    Cic. Phil. 2, 34, 86:

    quid est autem nequius aut turpius effeminato viro?

    id. Tusc. 3, 17, 36:

    nihil est turpius quam cum eo bellum gerere, quocum familiariter vixeris,

    id. Lael. 21, 77; 26, 99; Caes. B. G. 4, 2.— Sup.:

    homo turpissimus atque inhonestissimus,

    Cic. Rosc. Am. 18, 50:

    iste omnium turpissimus et sordidissimus,

    id. Att. 9, 9, 3:

    turpissima fuga,

    Caes. B. C. 2, 31: turpissimus calumniae quaestus, Crassus ap. Cic. de Or. 2, 55, 226:

    quod quidem mihi videtur esse turpissimum,

    Cic. Tusc. 2, 4, 12.—
    b.
    As subst.: turpĕ, is, n., a base or shameful thing, a disgrace, shame, reproach:

    nec honesto quicquam honestius, nec turpi turpius,

    Cic. Fin. 4, 27, 75: turpe senex miles, turpe senilis amor. Ov. Am. 1, 9, 4: honesta et turpia virtutis ac malitiae societas efficit, Sen. Ep. 31, 5.— Adv. ( poet.):

    turpe incedere,

    in an unsightly manner, unbecomingly, Cat. 42, 8:

    gemens,

    Stat. Th. 3, 334.—
    c.
    Turpe est, or simply turpe, with a subj.-clause:

    habere quaestui rem publicam, non modo turpe est, sed sceleratum etiam et nefarium,

    Cic. Off. 2, 22, 77:

    quod facere non turpe est, modo, etc.,

    id. ib. 1, 35, 127:

    benevolentiam adsentando colligere turpe est,

    id. Lael. 17, 61:

    quid autem turpius quam illudi?

    id. ib. 26, 99; cf. id. ib. 21, 77:

    turpe erit, ingenium mitius esse feris,

    Ov. Am. 1, 10, 26; cf.:

    turpe ducet cedere pari,

    Quint. 1, 2, 22.— Hence, adv.: turpĭter, in an ugly or unsightly manner.
    1.
    Lit. (so rare):

    ut turpiter atrum Desinat in piscem mulier formosa superne,

    Hor. A. P. 3:

    claudicare,

    Ov. Am. 2, 17, 20.—
    2.
    Trop., in an unseemly manner, basely, shamefully, dishonorably (class.):

    turpiter et nequiter facere aliquid,

    Cic. Tusc. 3, 17, 36;

    unum illud extimescebam, ne quid turpiter facerem,

    id. Att. 9, 7, 1:

    turpiter se in castra recipere,

    Caes. B. G. 7, 20:

    me turpiter hodie hic dabo,

    Ter. Eun. 2, 1, 24; id. Hec. 4, 4, 2; Cic. Att. 6, 3, 9; 7, 2, 7; id. Mil. 4, 9; Caes. B. G. 7, 80; id. B. C. 3, 24; Auct. B. G. 8, 13; Hor. A. P. 284; Ov. M. 4, 187; Phaedr. 1, 25, 2; Val. Max. 2, 7, 15.— Comp., Ov. Tr. 5, 6, 13.— Sup., Cic. N. D. 1, 12, 29; Sen. Ep. 82, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > turpis

  • 33 tyrannicus

    tyrannĭcus, a, um, adj., = turannikos, tyrannous, tyrannical:

    tetrum facinus, crudele, nefarium, tyrannicum,

    Auct. Her. 2, 30, 49:

    leges,

    Cic. Leg. 1, 15, 42:

    ira,

    Sen. Ben. 1, 11, 2:

    crudelitas,

    Just. 16, 4, 11:

    dominatio,

    id. 16, 4, 16:

    vitia,

    id. 21, 5, 9:

    regia et paene tyrannica facere,

    Eutr. 6, 25.— Adv.: tyrannĭcē, tyrannically:

    ea quae regie seu potius tyrannice statnit,

    Cic. Verr. 2, 3, 48, § 115.

    Lewis & Short latin dictionary > tyrannicus

  • 34 ulciscor

    ulciscor, ultus, 3, v. inch. dep. [etym. dub.].
    I.
    To avenge one's self on, take vengeance on, or punish for wrong done (very freq. and class.; cf.: vindico, punio, persequor).
    A.
    With a personal object:

    ego pol illum ulciscar hodie Thessalum veneficum, Qui, etc.,

    Plaut. Am. 4, 5, 9:

    ego illum fame, ego illum Siti, maledictis, malefactis, amatorem Ulciscar,

    id. Cas. 2, 1, 10:

    inimicos,

    id. Trin. 3, 1, 18:

    aliquem pro scelere,

    Caes. B. G. 1, 14:

    ulciscendi Romanos pro iis, quas acceperant, injuriis occasio,

    id. ib. 5, 38:

    odi hominem et odero: utinam ulcisci possem! sed illum ulciscentur mores sui,

    Cic. Att. 9, 12, 2:

    numquam illum res publica suo jure esset ulta,

    id. Mil. 33, 88:

    quos ego non tam ulcisci studeo, quam sanare,

    id. Cat. 2, 8, 17:

    quos intellegis non, ut per te alium, sed ut per alium aliquem te ipsum ulciscantur, laborare,

    id. Div. in Caecil. 6, 22:

    victos acerbius,

    Sall. J. 42, 4:

    Alphesiboea suos ulta est pro conjuge fratres,

    Prop. 1, 15, 15 (19):

    ulta pellicem,

    Hor. Epod. 3, 13; 5, 63; cf.:

    inimici ulciscendi causā,

    Cic. Inv. 2, 5, 18:

    ejus casūs, quem ulciscitur,

    Quint. 6, 1, 18.— Absol.:

    has tris ulciscendi rationes Taurus scriptas reliquit,

    Gell. 7, 14, 5.—
    B.
    To take revenge for, to avenge, punish injustice, wrongs, etc.;

    with a non-personal object: quā in re Caesar non solum publicas sed etiam privatas injurias ultus est,

    Caes. B. G. 1, 12:

    statuerunt, istius injurias per vos ulcisci,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9; id. Fam. 12, 1, 2:

    injurias rei publicae,

    id. Phil. 6, 1, 2:

    Etruscorum injurias bello,

    id. Rep. 2, 21, 38:

    cum alii ulcisci dolorem aliquem suum vellent,

    id. Sest. 20, 46:

    injuriam,

    id. Verr. 2, 1, 28, § 72:

    peccata peccatis et injurias injuriis,

    id. Inv. 2, 27, 81 al.; cf.:

    ultum ire injurias festinare,

    to proceed to revenge, to revenge, Sall. J. 68, 1:

    ultum ire scelera et injurias,

    Quint. 11, 1, 42:

    istius nefarium scelus,

    Cic. Verr. 2, 1, 27, § 68:

    patrui mortem,

    id. Rab. Perd. 5, 14:

    senis iracundiam,

    Ter. Phorm. 1, 4, 12:

    offensas tuas,

    Ov. Tr. 2, 134:

    barbaras Regum libidines,

    Hor. C. 4, 12, 8:

    illatum a Persis Graeciae bellum,

    Just. 2, 15, 13.—
    II.
    Transf., with the person to whom wrong has been done as the object, to take vengeance for, to avenge a person (much less freq. but class.):

    quos nobis poëtae tradiderunt patris ulciscendi causā supplicium de matre sumpsisse,

    Cic. Rosc. Am. 24, 66; Auct. Her. 1, 16, 26:

    caesos fratres,

    Ov. M. 12, 603:

    fratrem,

    id. ib. 8, 442:

    patrem justa per arma,

    id. F. 3, 710:

    numen utrumque,

    id. ib. 5, 574:

    cadentem patriam,

    Verg. A. 2, 576:

    quibus (armis) possis te ulcisci lacessitus,

    Cic. de Or. 1, 8, 32:

    se,

    id. Mil. 14, 38; id. Verr. 2, 4, 40, § 87; Plin. Ep. 8, 7, 2; Ov. M. 7, 397; id. P. 1, 8, 20:

    Hannibal se a transfugis ultus est,

    Front. Strat. 3, 16, 4.— Transf., of things:

    a ferro sanguis humanus se ulciscitur: contactum namque eo celerius subinde rubiginem trahit,

    Plin. 34, 14, 41, § 146.—With the two constructions combined:

    non hercle ego is sum, qui sum, ni hanc injuriam meque ultus pulcre fuero,

    Plaut. Men. 3, 2, 7.
    1.
    Act. collat. form ulcisco, ĕre: nisi patrem materno sanguine exanclando ulciscerem, Enn. ap. Non. 292, 16 (Trag. v. 184 Vahl.).—
    2.
    ulciscor, ci, in a passive signif.:

    quicquid sine sanguine civium ulcisci nequitur, jure factum sit,

    Sall. J. 31, 8: ob iras graviter ultas, graviter ultae, Liv 2, 17, 7; so,

    ultus,

    avenged, Val. Fl. 4, 753:

    ulta ossa patris,

    Ov. H. 8, 120.

    Lewis & Short latin dictionary > ulciscor

  • 35 uterlibet

    ŭter-lĭbet, utrălĭbet, utrumlĭbet, pron.
    I.
    Which of the two you please, whichsoever of the two (rare but class.):

    utrumlibet elige, alterum incredibile est, alterum nefarium et ante hoc tempus utrumque inauditum,

    Cic. Quint. 26, 81.—
    II.
    Indef., either one (of two), either of the two:

    eos consules esse, quorum utrolibet duce bellum Etruscum geri recte possit,

    Liv. 10, 24, 17:

    quae non dicere, si utrum libet esset liberum, maluissemus,

    Quint. 11, 1, 60; cf. id. 9, 1, 7:

    fingamus utrumlibet non recte dictum,

    id. 1, 5, 35; cf. id. 5, 10, 70; 6, 4, 18:

    si parti utrilibet omnino alteram detrahas,

    id. 2, 19, 2:

    ubi utrolibet modo curatum est,

    Cels. 6, 18, 10:

    adjecto vel irino vel laureo oleo, sic ut utrilibet paulum aceti misceatur,

    id. 6, 7, 7:

    sanguinem fluentem ex utrālibet parte sistit,

    Plin. 24, 4, 8, § 13:

    in utramlibet partem,

    Scrib. Comp. 101: 255.—Hence,
    A.
    ŭtrālĭbet, adv., on whichever of two sides, on either side, Plin. 2, 18, 16, § 79.—
    B.
    ŭtrōlĭbet, adv., to either one of two sides, to either side:

    ne inclinata utrolibet cervix,

    Quint. 1, 11, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > uterlibet

  • 36 victima

    victĭma, ae, f. [perh. root vig- of vigeo; with superl. ending; cf. Corss. Ausspr. 1, 509 sq.], a beast for sacrifice adorned with the fillet (vitta), a sacrifice, victim (cf. hostia).
    I.
    Lit., Plaut. Ps. 1, 3, 93; Hor. C. 3, 23, 12; Verg. G. 2, 147; Cic. Att. 1, 13, 1; Caes. B. G. 6, 16; Liv. 45, 7, 1; Ov. M. 7, 162; id. F. 1, 335; Juv. 12, 113; Luc. 1, 611; Sen. Herc. Fur. 923 al.—
    II.
    Trop., a victim:

    quam potestis P. Lentulo mactare victimam gratiorem quam si L. Flacci sanguine illius nefarium in nos omnes odium saturaveritis?

    Cic. Fl. 38, 95: se victimam rei publicae praebere, id. Fin. 2, 19, 61:

    victima deceptus decipientis ero,

    Ov. Am. 3, 3, 22:

    me nuptiali victimam feriat die,

    Sen. Herc. Oet. 348.

    Lewis & Short latin dictionary > victima

См. также в других словарях:

  • Darkspace — Pays d’origine Suisse Genre musical Black Metal Années d activité 1999 Aujourd hui Labels Avantgarde Music Site officiel http://www.myspace …   Wikipédia en Français

  • Chaq Mol — Datos generales Nombre real Bo Karlsson Origen  Suecia …   Wikipedia Español

  • Frozen (banda) — Saltar a navegación, búsqueda Para otros usos de este término, véase Frozen. Frozen Frozen (promo session 2007) Información personal …   Wikipedia Español

  • fario — ► sustantivo masculino Buena o mala suerte: ■ este equipo de fútbol estuvo a punto de caer en picado, aunando a su tradicional mal fario la incompetencia del colegiado. * * * fario Mal fario. Mala suerte. * * * fario. (Del lat. hisp. malfarium,… …   Enciclopedia Universal

  • HOMO — a Rom. significatione varie novatur. In iure feudali is primatio dicitur, qui, accepto feudo, domino tenetur militare. Al. Vasallus, olim quoque Baro et leudes. Irem quilibet praediorum tenens. Etiam cliens, famulus. subditus quivis. Aliquando… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MAGIA — I. MAGIA fons Siciliae in agro Syracusano. Item urbs Illyriae. Steph. et alia Carmaniae. Ptol. II. MAGIA triplex Vossio: Primum genus totum est in occultis naturae proprietatibus indagandis, et earum operationibus promovendis; adeoque naturâ… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PARRICIDA — apud Romanos, antiquitus significabat, qui parem, i. e. hominem occidisset, ut notant Franciscus Balduinus de legibus Romuli p. 25. et Iacobus Raevardus Comm. in Reg. iur. c. 109. Unde lex Numae: Si quis hominem liberum dolô sciens morti duit,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • SIMIA — Aegypriis olim pro Numine, a quibus ad Pithecusios earum cultus pervenit, teste Diodorô Siculô l. 20. ubi Simias apud illos easdem cum hominibus domos frequentare, paratos in cellis penariis cibos sumere nominaque ut plurimum ab illis Parentes… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ԱՆԱՐԺԱՆԱԳՈՐԾՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 0116 Chronological Sequence: 6c գ. Գործ անարժան. ապիրատութիւն. եղեռն. պղծութիւն. ἁνοσιούργημα nefarium *Ուսուցանելն եւ ուսանիլն իւղագլխեալս՝ ոչ փոքր պիղծ անարժանագործութիւն է: Ամպարշտագոյն անարժանագործութիւն: Նահատակ անարժանագործութեան… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • enorme — et sans mesure, Enormis et hoc enorme. Images ou statues de grandeur et hauteur enorme et excessive, Enormes colossi. Qui est d enorme hauteur, Colosseus, Colossicus. Un cas enorme, Facinus arrox, Horrendum, Horridum, Nefarium, Dirum nefas,… …   Thresor de la langue françoyse

  • meschante — Chose si meschante et malheureuse qu elle n est point a dire n a raconter, Nefas, Nefandum. Meschant, Flagitiosus, Impius, Improbus, Impurus, Nequam, Perditus, Scelestus, Teter. Meschant abandonné à toute gourmandise et à toute impudicité, Asotus …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»