-
81 deperditus
dē-perdo, dĭdi, dĭtum, 3, v a.I.To destroy, ruin (so only in the part. perf., and rare):II.sator inopia deperditus,
i. e. impoverished, Phaedr. 1, 14, 1:ut est deperditus Io,
i. e. desperately in love, Prop. 2, 30, 29 (3, 28, 29 M.); cf.amore,
Suet. Dom. 3:deperditum intelligitur, quod in rerum natura esse desiit,
Gai. Dig. 5, 3, 21.—More freq. and class.,To lose:qui non solum bona sed etiam honestatem miseri deperdiderunt,
Cic. Prov. Cons. 5, 11:nihil sui,
Caes. B. G. 1, 43, 8:vitalem sensum,
Lucr. 3, 526:folia (arbores),
Plin. 16, 22, 34, § 82:colorem,
id. 37, 8, 33, § 112 al.:gratiam,
Plaut. Ep. 1, 1, 9:tantum ejus opinionis,
Caes. B. G. 5, 54 fin.:bonam famam,
Hor. S. 1, 2, 61:usum linguae,
Ov. M. 5, 562 al.:ne quid ex his deperdat,
Cic. Tusc. 5, 14; cf.:paucos ex suis (nostri),
Caes. B. G. 3, 28 fin.:ne quid apud vos de existimatione sua deperderet,
Cic. Font. 9, 19; so,quid de libertate,
id. Verr. 2, 2, 30:nihil de jure civitatis,
id. Caecin. 35, 102:paululum admodum de celeritate (stilus),
Quint. 10, 7, 24:ne quid Summa deperdat metuens, aut ampliet ut rem,
Hor. S. 1, 4, 32:quod ex naufragio expulsum est... non est in derelicto, sed in deperdito,
Dig. 41, 2, 21; cf. ib. 5, 3, 21 (for the pass. of deperdo, depereo is used).—Hence, * dēperdĭtus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), corrupt, abandoned, Gell. 5, 1, 3. -
82 deperdo
dē-perdo, dĭdi, dĭtum, 3, v a.I.To destroy, ruin (so only in the part. perf., and rare):II.sator inopia deperditus,
i. e. impoverished, Phaedr. 1, 14, 1:ut est deperditus Io,
i. e. desperately in love, Prop. 2, 30, 29 (3, 28, 29 M.); cf.amore,
Suet. Dom. 3:deperditum intelligitur, quod in rerum natura esse desiit,
Gai. Dig. 5, 3, 21.—More freq. and class.,To lose:qui non solum bona sed etiam honestatem miseri deperdiderunt,
Cic. Prov. Cons. 5, 11:nihil sui,
Caes. B. G. 1, 43, 8:vitalem sensum,
Lucr. 3, 526:folia (arbores),
Plin. 16, 22, 34, § 82:colorem,
id. 37, 8, 33, § 112 al.:gratiam,
Plaut. Ep. 1, 1, 9:tantum ejus opinionis,
Caes. B. G. 5, 54 fin.:bonam famam,
Hor. S. 1, 2, 61:usum linguae,
Ov. M. 5, 562 al.:ne quid ex his deperdat,
Cic. Tusc. 5, 14; cf.:paucos ex suis (nostri),
Caes. B. G. 3, 28 fin.:ne quid apud vos de existimatione sua deperderet,
Cic. Font. 9, 19; so,quid de libertate,
id. Verr. 2, 2, 30:nihil de jure civitatis,
id. Caecin. 35, 102:paululum admodum de celeritate (stilus),
Quint. 10, 7, 24:ne quid Summa deperdat metuens, aut ampliet ut rem,
Hor. S. 1, 4, 32:quod ex naufragio expulsum est... non est in derelicto, sed in deperdito,
Dig. 41, 2, 21; cf. ib. 5, 3, 21 (for the pass. of deperdo, depereo is used).—Hence, * dēperdĭtus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), corrupt, abandoned, Gell. 5, 1, 3. -
83 detractorius
dētractōrius, a, um, adj. [detractor], disparaging, slanderous.—Plur. as subst.: inflammat linguae mobilitas... ad detractoria, (Pseud.) August. ad Frat. Erem. 3. -
84 dilatator
dīlātātor, ōris, m. [id.], he who propagates, a propagator:Latinae linguae,
Cassiod. Inst. Div. Litt. 21. -
85 discors
dis-cors, cordis ( nom. f. discordis, Pompon. ap. Prisc. p. 726 Com., v. 164 Rib.), adj. [cor], discordant, disagreeing, inharmonious, at variance; opp. concors (class.).I.Prop.A.Of persons: homines non contentione, non ambitione discordes, * Cic. Agr. 2, 33, 91:B.ad alia discordes,
Liv. 4, 26:in civitate discordi,
Tac. H. 2, 10:vexillarii discordium legionum,
id. A. 1, 38.— Poet.:Tanais discors,
Hor. C. 3, 29, 28 et saep.;of Minotaurus: fetus,
Ov. M. 8, 133:civitas secum ipsa discors,
Liv. 2, 23:filius (Tigranis) discors patri,
Vell. 2, 37, 2; so with dat., Tac. A. 3, 42; 11, 6; 14, 38.—Of inanimate things:II.inter se discordia membra,
Lucr. 5, 894; Liv. 9, 3:semina rerum,
Ov. M. 1, 9:venti,
Verg. A. 10, 356; Ov. M. 4, 621:arma,
Verg. G. 2, 459; Tib. 2, 3, 37; cf.bella,
Ov. M. 9, 403:animi,
Verg. A. 9, 688:vesania,
Hor. S. 2, 3, 174:concordia rerum,
id. Ep. 1, 12, 19:symphonia,
id. A. P. 374.—Transf.A.In gen., unlike, discordant, different (post-Aug):B.hostes moribus et linguis,
Curt. 4, 13, 4:linguae tot populorum,
Plin. 3, 5, 6, § 39:aestus marini tempore,
i. e. taking place at different times, id. 2, 97, 99, § 218:mixtura generum in vino, non modo in musto discors,
id. 17, 22, 35, § 187.—Different, distinct, double:a fonte discors manat hinc uno latex,
two distinct streams, Sen. Herc. Fur. 711:se scindit unius sacri Discors favilla,
id. Oed. 322:discordemque utero fetum tulit,
Ov. M. 8, 133 (Merk. al. dissortem).— Comp., sup., and adv. do not occur. -
86 diversitas
dīversĭtas, ātis, f. [diversus] (postAug.; cf.: differentia, discrepantia, discrimen, varietas, variatio).I.(Acc. to diversus, I. B.) Contrariety, contradiction, disagreement:II.mira diversitate naturae,
Tac. G. 15:inter exercitum imperatoremque,
id. H. 1, [p. 601] 62; cf. auctorum. Plin. 6, 26, 30, § 124; Suet. Calig. 8:inter medicos,
Plin. 20, 5, 20, § 42. —(Acc. to diversus, II.) Diversity, difference:III.tanta per omnes gentes nationesque linguae,
Quint. 11, 3, 87:ciborum,
id. 1, 12, 5:multiplex personarum, causarum, etc.,
id. 10, 15, 10:ingeniorum,
Plin. Ep. 7, 30 fin.:consiliorum,
Tac. H. 4, 76 et saep.:inter unciam et digitum,
Front. Aquaed. 24 et saep.—In plur., Flor. 3, 10, 6.—Concr., a variety:lignorum,
Vulg. Exod. 31, 5. -
87 doceo
dŏcĕo, cŭi, ctum, 2, v. a. [root da; Zend. dā, to know; strengthened, dak-; Gr. didaskô; Lat. disco], to teach, instruct, inform, show, tell, etc. (for syn. cf.: edoceo, perdoceo, erudio, praecipio, instituo).I.In gen., with double acc. of person and thing:II.pejor magister te istaec docuit... illa, quae te docui,
Plaut. Bacch. 1, 2, 55:hunc hominem cursuram,
id. Trin. 4, 3, 9:aliquem artem,
Cic. de Or. 2, 54:aliquem litteras,
id. Pis. 30:aliquem ejusmodi rem,
id. Quint. 25, 79:pueros elementa,
Hor. Ep. 1, 20, 17 et saep.— Pass., with acc. rei:is reliqua frustra docetur,
Quint. 4, 2, 90; 1, 5, 11; 3, 8, 70; 6, 2, 3; Hor. C. 3, 6, 21; id. S. 1, 6, 76 et saep.; cf.: doctus dogmam, Laber. ap. Prisc. p. 679 fin. P.; and:doctus militiam,
Sall. H. Fragm. 1, 40, p. 224 ed. Gerl.—With inf.:docemur auctoritate domitas habere libidines,
Cic. de Or. 1, 43, 194; 1, 57, 244; id. Fin. 2, 5, 15:docemur disputare, non vivere (= discimus),
Sen. Ep. 95, 13:equi variare gyros docentur,
Tac. G. 6; Sall. J. 85, 33; Nep. Epam. 2, 1; Liv. 21, 3, 6.—With acc. pers. and inf.:ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus, etc.,
Cic. Agr. 3, 2; so id. Phil. 2, 4, 8; Hor. S. 1, 1, 91; id. Ep. 1, 14, 30 al.; cf. ellipt. with abl. of instrument:Socratem fidibus (sc. canere),
Cic. Fam. 9, 22, 3:aliquem docendum curare equo, armisque,
Liv. 29, 1, 8; Zumpt, § 391 fin. —With acc. pers. and de, to instruct or inform one of:de ejus injuriis judices docere,
Cic. Verr. 2, 4, 51:aliquem de aliqua re,
id. Rosc. Am. 9, 26; 44, 127; id. de Or. 2, 24, 102; Sall. J. 13, 3 al. —With acc. pers. and rel. clause:doceant eum, qui vir Sex. Roscius fuerit,
Cic. Rosc. Am. 9, 25; id. Att. 8, 2, 2; id. Fam. 3, 6, 5; 5, 3; Quint. 6, 1, 20 al.—With acc. pers.:studiosos discendi erudiunt atque docent,
Cic. Off. 1, 44, 156; id. Div. 2, 2; id. de Sen. 9, 29; Quint. 2, 5, 13; Hor. S. 2, 2, 50; id. Ep. 1, 13, 1 et saep.—With acc. rei:coepit studiose omnia Docere, educare, ita uti si esset filia,
Ter. Eun. 1, 2, 37; so,aliquid,
Caes. B. G. 5, 42 fin.; Quint. 7, 10, 10; 9, 4, 137; Hor. A. P. 306 et saep.; cf.also: quod de lacu Albano docuisset,
Liv. 5, 15; so with two acc., Caes. B. G. 7, 10, 3; Cic. Clu. 70, 198.—With acc. and inf.:docui per litteras, id nec opus esse nec fieri posse,
Cic. Att. 16, 8; Caes. B. G. 5, 1, 7; 5, 28, 4; Quint. 1, 5, 43; Hor. S. 2, 3, 63 et saep.— Absol.:cum doceo et explano,
Cic. de Or. 2, 19, 82; id. Or. 42, 143; Quint. 3, 4, 15; 3, 5, 2 et saep.; cf.also: Tyrannio docet apud me,
Cic. Q. Fr. 2, 4 fin.In partic.: fabulam, like the Gr. didaskein, qs. to teach a play to the actors, to rehearse; hence, to produce, exhibit on the stage:2.minor fuit aliquanto is, qui primus fabulam dedit, quam ii, qui multas docuerant (Plautus et Naevius),
Cic. Brut. 18, 73; id. Tusc. 4, 29, 63; Hor. A. P. 288; Gell. 17, 21, 42.—Hence, doctus, a, um, P. a., learned, skilled, versed, experienced in any thing (cf.: litteratus, eruditus, peritus, gnarus, scitus).— Absol.:doctus vir et Graecis litteris eruditus,
Cic. Brut. 30, 114; cf. id. de Or. 1, 22, 102; 2, 74, 299:adolescentes humanissimi et doctissimi,
id. Cael. 10, 24.—With ex:fuit enim doctus ex disciplina Stoicorum,
Cic. Brut. 25.—With abl.:docti et Graecis litteris et Latinis,
Cic. Brut. 46; 45 fin.; Sall. C. 25, 2; Mart. 10, 76. —With adv.:nec minus Graece quam Latine doctus,
Suet. Gram. 7.—With gen.:fandi doctissima Cymodocea,
Verg. A. 10, 225:legum atque morum populi Romani jurisque civilis,
Gell. 13, 12, 1:sagittarum,
Aur. Vict. Epit. 11:artis lanificae,
Claud. in Eutr. 2, 381.—With acc.:(Maecenas) docte sermones utriusque linguae,
Hor. C. 3, 8, 5:dulces modos (with citharae sciens),
id. ib. 3, 9, 10:omnia,
Stat. Th. 2, 692:litteras,
Gell. 19, 9, 7.—With inf.:doctus sagittas tendere Sericas,
Hor. C. 1, 29, 9; 3, 6, 38; 4, 13, 7; id. Carm. Sec. 75 et saep.—With ad or in:ad delinquendum doctior,
Ov. Tr. 2, 256:in parum fausto carmine docta fui,
id. H. 21, 182:Sapphica puella Musa doctior,
more skilled in song, Cat. 35, 17:docta puella,
Prop. 1, 7, 11; 2, 11, 6 (3, 2, 6 M.);2, 13, 11 (3, 4, 11 M.).—Esp. as epithet of Catullus by other poets,
Tib. 3, 6, 41; Ov. Am. 3, 9, 62:Verona docti syllabas amat vatis,
Mart. 1, 61, 1; Ov. A. A. 2, 181.—As subst.: doctus, the man of skill.—Prov.:doctus in se semper divitias habet,
Phaedr. 4, 21, 1; but class. only in plur.: doctī, ōrum, m., the learned:doctorum est ista consuetudo,
Cic. Lael. 5, 17 et saep.—Of things as subjects:B.frontes,
Hor. C. 1, 1, 29:tibia,
Prop. 2, 30, 16 (3, 28, 16 M.):carmina,
Tib. 2, 3, 20; cf.vox,
Ov. P. 2, 5, 52:voces Pythagoreorum,
Cic. Tusc. 4, 1, 2:sermo,
Plin. Ep. 7, 25, 3:prece,
Hor. Ep. 2, 1, 135:manus artificis,
Tib. 1, 8, 12; cf. id. 2, 1, 70; Ov. F. 3, 832; 6, 792:falx,
Prop. 2, 19, 12 (3, 12, 12 M.) et saep.—In Plaut. and Ter., knowing, cunning, shrewd, subtle:1. 2.malum, callidum, doctum,
Plaut. Ps. 2, 4, 35; id. Bacch. 4, 4, 43; id. Most. 1, 3, 122; 5, 1, 24 et saep.; Ter. Hec. 2, 1, 6; id. Eun. 4, 7, 21; cf.also, dolus,
Plaut. Mil. 2, 1, 69; id. Ps. 1, 5, 70 al.— docte, adv. -
88 docti
dŏcĕo, cŭi, ctum, 2, v. a. [root da; Zend. dā, to know; strengthened, dak-; Gr. didaskô; Lat. disco], to teach, instruct, inform, show, tell, etc. (for syn. cf.: edoceo, perdoceo, erudio, praecipio, instituo).I.In gen., with double acc. of person and thing:II.pejor magister te istaec docuit... illa, quae te docui,
Plaut. Bacch. 1, 2, 55:hunc hominem cursuram,
id. Trin. 4, 3, 9:aliquem artem,
Cic. de Or. 2, 54:aliquem litteras,
id. Pis. 30:aliquem ejusmodi rem,
id. Quint. 25, 79:pueros elementa,
Hor. Ep. 1, 20, 17 et saep.— Pass., with acc. rei:is reliqua frustra docetur,
Quint. 4, 2, 90; 1, 5, 11; 3, 8, 70; 6, 2, 3; Hor. C. 3, 6, 21; id. S. 1, 6, 76 et saep.; cf.: doctus dogmam, Laber. ap. Prisc. p. 679 fin. P.; and:doctus militiam,
Sall. H. Fragm. 1, 40, p. 224 ed. Gerl.—With inf.:docemur auctoritate domitas habere libidines,
Cic. de Or. 1, 43, 194; 1, 57, 244; id. Fin. 2, 5, 15:docemur disputare, non vivere (= discimus),
Sen. Ep. 95, 13:equi variare gyros docentur,
Tac. G. 6; Sall. J. 85, 33; Nep. Epam. 2, 1; Liv. 21, 3, 6.—With acc. pers. and inf.:ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus, etc.,
Cic. Agr. 3, 2; so id. Phil. 2, 4, 8; Hor. S. 1, 1, 91; id. Ep. 1, 14, 30 al.; cf. ellipt. with abl. of instrument:Socratem fidibus (sc. canere),
Cic. Fam. 9, 22, 3:aliquem docendum curare equo, armisque,
Liv. 29, 1, 8; Zumpt, § 391 fin. —With acc. pers. and de, to instruct or inform one of:de ejus injuriis judices docere,
Cic. Verr. 2, 4, 51:aliquem de aliqua re,
id. Rosc. Am. 9, 26; 44, 127; id. de Or. 2, 24, 102; Sall. J. 13, 3 al. —With acc. pers. and rel. clause:doceant eum, qui vir Sex. Roscius fuerit,
Cic. Rosc. Am. 9, 25; id. Att. 8, 2, 2; id. Fam. 3, 6, 5; 5, 3; Quint. 6, 1, 20 al.—With acc. pers.:studiosos discendi erudiunt atque docent,
Cic. Off. 1, 44, 156; id. Div. 2, 2; id. de Sen. 9, 29; Quint. 2, 5, 13; Hor. S. 2, 2, 50; id. Ep. 1, 13, 1 et saep.—With acc. rei:coepit studiose omnia Docere, educare, ita uti si esset filia,
Ter. Eun. 1, 2, 37; so,aliquid,
Caes. B. G. 5, 42 fin.; Quint. 7, 10, 10; 9, 4, 137; Hor. A. P. 306 et saep.; cf.also: quod de lacu Albano docuisset,
Liv. 5, 15; so with two acc., Caes. B. G. 7, 10, 3; Cic. Clu. 70, 198.—With acc. and inf.:docui per litteras, id nec opus esse nec fieri posse,
Cic. Att. 16, 8; Caes. B. G. 5, 1, 7; 5, 28, 4; Quint. 1, 5, 43; Hor. S. 2, 3, 63 et saep.— Absol.:cum doceo et explano,
Cic. de Or. 2, 19, 82; id. Or. 42, 143; Quint. 3, 4, 15; 3, 5, 2 et saep.; cf.also: Tyrannio docet apud me,
Cic. Q. Fr. 2, 4 fin.In partic.: fabulam, like the Gr. didaskein, qs. to teach a play to the actors, to rehearse; hence, to produce, exhibit on the stage:2.minor fuit aliquanto is, qui primus fabulam dedit, quam ii, qui multas docuerant (Plautus et Naevius),
Cic. Brut. 18, 73; id. Tusc. 4, 29, 63; Hor. A. P. 288; Gell. 17, 21, 42.—Hence, doctus, a, um, P. a., learned, skilled, versed, experienced in any thing (cf.: litteratus, eruditus, peritus, gnarus, scitus).— Absol.:doctus vir et Graecis litteris eruditus,
Cic. Brut. 30, 114; cf. id. de Or. 1, 22, 102; 2, 74, 299:adolescentes humanissimi et doctissimi,
id. Cael. 10, 24.—With ex:fuit enim doctus ex disciplina Stoicorum,
Cic. Brut. 25.—With abl.:docti et Graecis litteris et Latinis,
Cic. Brut. 46; 45 fin.; Sall. C. 25, 2; Mart. 10, 76. —With adv.:nec minus Graece quam Latine doctus,
Suet. Gram. 7.—With gen.:fandi doctissima Cymodocea,
Verg. A. 10, 225:legum atque morum populi Romani jurisque civilis,
Gell. 13, 12, 1:sagittarum,
Aur. Vict. Epit. 11:artis lanificae,
Claud. in Eutr. 2, 381.—With acc.:(Maecenas) docte sermones utriusque linguae,
Hor. C. 3, 8, 5:dulces modos (with citharae sciens),
id. ib. 3, 9, 10:omnia,
Stat. Th. 2, 692:litteras,
Gell. 19, 9, 7.—With inf.:doctus sagittas tendere Sericas,
Hor. C. 1, 29, 9; 3, 6, 38; 4, 13, 7; id. Carm. Sec. 75 et saep.—With ad or in:ad delinquendum doctior,
Ov. Tr. 2, 256:in parum fausto carmine docta fui,
id. H. 21, 182:Sapphica puella Musa doctior,
more skilled in song, Cat. 35, 17:docta puella,
Prop. 1, 7, 11; 2, 11, 6 (3, 2, 6 M.);2, 13, 11 (3, 4, 11 M.).—Esp. as epithet of Catullus by other poets,
Tib. 3, 6, 41; Ov. Am. 3, 9, 62:Verona docti syllabas amat vatis,
Mart. 1, 61, 1; Ov. A. A. 2, 181.—As subst.: doctus, the man of skill.—Prov.:doctus in se semper divitias habet,
Phaedr. 4, 21, 1; but class. only in plur.: doctī, ōrum, m., the learned:doctorum est ista consuetudo,
Cic. Lael. 5, 17 et saep.—Of things as subjects:B.frontes,
Hor. C. 1, 1, 29:tibia,
Prop. 2, 30, 16 (3, 28, 16 M.):carmina,
Tib. 2, 3, 20; cf.vox,
Ov. P. 2, 5, 52:voces Pythagoreorum,
Cic. Tusc. 4, 1, 2:sermo,
Plin. Ep. 7, 25, 3:prece,
Hor. Ep. 2, 1, 135:manus artificis,
Tib. 1, 8, 12; cf. id. 2, 1, 70; Ov. F. 3, 832; 6, 792:falx,
Prop. 2, 19, 12 (3, 12, 12 M.) et saep.—In Plaut. and Ter., knowing, cunning, shrewd, subtle:1. 2.malum, callidum, doctum,
Plaut. Ps. 2, 4, 35; id. Bacch. 4, 4, 43; id. Most. 1, 3, 122; 5, 1, 24 et saep.; Ter. Hec. 2, 1, 6; id. Eun. 4, 7, 21; cf.also, dolus,
Plaut. Mil. 2, 1, 69; id. Ps. 1, 5, 70 al.— docte, adv. -
89 duro
dūro, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [durus], to make hard, to harden (mostly ante-class. and post-Aug.; not in Cic.).I.Lit.(α).Act.:(β).quae nobis durata ac spissa videntur, Haec, etc.,
Lucr. 2, 444; so in the part. perf.:coria (with condurare ferrum),
id. 6, 970; cf.cutis,
Ov. M. 4, 577:caementa calce (opp. interlita luto),
Liv. 21, 11:ova in aqua,
Plin. 29, 3, 11, § 45:pontus frigore,
Ov. P. 4, 9, 85:nives solo,
Hor. C. 3, 24, 39:aqua salibus,
i. e. strongly saturated, Col. 7, 4 fin., v. durus, I.:ungulas (mularum),
id. 6, 37, 11:ferrum ictibus,
Plin. 34, 15, 43, § 149:guttas in grana,
id. 12, 19, 42, § 94:uvam fumo,
i. e. to dry, preserve, Hor. S. 2, 4, 72.—In medic. lang.: corpus, i. e. to bind, make costive, opp. mollire, Cels. 2, 14; cf. id. 2, 33 fin. —In fullers' lang., to harden, stiffen or full cloth: Art. Non queo durare. Par. Si non didicisti fulloniam, non mirandumst, Plaut. As. 5, 2, 57 (with a punning reference to the meaning II. A. 2.).—Neutr.:II.tum durare solum et discludere Nerea ponto Coeperit, i. q. durescere,
Verg. E. 6, 35; so,vino minime durante, uva maxime,
Plin. 14, 3, 4, § 37.—Trop.A.(Acc. to durus, II. A. 2.).1.Act., to harden with use or labor, etc.; to make hardy or callous, to inure (class.):2.opere in duro membra manusque,
Lucr. 5, 1359; cf.:membra animumque,
Hor. S. 1, 4, 119:umeros ad vulnera,
Verg. G. 3, 257: hoc se labore durant homines adolescentes, * Caes. B. G. 6, 28, 3; cf.:exercitum crebris expeditionibus, patientiaque periculorum,
Vell. 2, 78, 2:cor,
Plaut. Ps. 1, 3, 6; cf.mentem,
Tac. A. 3, 15 al.:ab duratis usu armorum pulsi,
Liv. 7, 29; so in the part., id. 23, 18; 30, 28:durati bellis,
id. 42, 52:vitia durantur,
grow inveterate, Quint. 1, 1, 37.—Neutr. (so most freq.), to be hardened, inured to troubles, i. e. to be patient, to wait, persevere; to endure, hold out:(β).durare nequeo in aedibus,
Plaut. Am. 3, 2, 1; cf. id. Men. 5, 2, 31; Ter. Ad. 4, 2, 15; Liv. 5, 2, 7; 38, 7 fin.; Quint. 11, 3, 23; Verg. A. 9, 604; Hor. Ep. 1, 1, 82 al.; cf. impers., Liv. 10, 46:durate et vosmet rebus servate secundis,
Verg. A. 1, 207; cf. Suet. Calig. 45; Auct. ap. Quint. 9, 2, 91; Ov. Am. 3, 11, 27 al.:nequeo durare, quin, etc.,
Plaut. Curc. 1, 3, 22:durare nequeo quin intro eam,
id. Mil. 4, 6, 34; Suet. Claud. 26.—With acc., to bear, endure ( poet. and in post-Aug. prose):(γ).patior quemvis durare laborem,
Verg. A. 8, 577:quascumque vias,
Stat. S. 5, 2, 153;and of inanimate subjects: sine funibus Vix durare carinae Possunt imperiosius Aequor,
Hor. C. 1, 14, 7; cf.:(vitis genus) quod siccitatem durat et ventos,
Pall. Febr. 9, 1.—With inf.:b.non quis parumper durare opperier,
Plaut. Truc. 2, 3, 5.—In gen., to hold out, to continue in existence, to last, remain (very freq.): Ar. Ubi illaec (talenta) quae dedi ante? Cl. Abusa. Num si ea durarent mihi, [p. 621] etc., Plaut. As. 1, 3, 44:B.uti quam diutissime durent oleae,
Cato R. R. 58; 104; Varr. R. R. 1, 59, 3:omnem durare per aevom,
Lucr. 3, 605; cf. id. 3, 812; Verg. G. 2, 100; Suet. Calig. 6 al.:neque post mortem durare videtur (corpus),
Lucr. 3, 339; cf. ib. 561:ad posteros virtus durabit,
Quint. 3, 1, 21; cf. id. 1, 11, 18; 3, 1, 9; 5, 11, 41:maneat quaeso duretque gentibus, si non amor nostri, at certe odium sui,
Tac. G. 33:durante originis vi,
id. Agr. 11; cf. Petr. 96, 3:durante bello,
Tac. A. 14, 39; so with adhuc, Suet. Gramm. 24; cf.:munera, quibus donatus est, durant, ostendunturque adhuc Bais,
are still in existence, id. Tib. 6 et saep.—With inf.:ut vivere durent,
Luc. 4, 519; so Sil. 10, 653; 11, 75; Petr. 41, 2.—In Tacitus sometimes of persons, for vivere, to live:narratum ab iis, qui nostram ad juventam duraverunt,
Tac. A. 3, 16; id. Or. 17; id. Agr. 44. And once in the same author (acc. to the better reading) of extension in space: durant colles (= continuantur, ultra porriguntur; French, s'y prolongent), extend continuously to the frontier, Germ. 30.—(Acc. to durus, II. B.)1.Act., to render hard, callous, insensible; to dull, to blunt (rare and perh. not ante-Aug.):2.aerea dehinc ferro (Juppiter) duravit saecula,
Hor. Epod. 16, 65:ad plagas durari,
Quint. 1, 3, 14 (cf. §12: quae in pravam induruerunt): ad omne facinus durato,
Tac. H. 4, 59.—Of the affections, Vulg. Job, 39, 16.— Pass.:linguae vitia, inemendabili in posterum pravitate durantur,
to become confirmed, incurable, Quint. 1, 1, 37.—Neutr., to be hard, stern, callous, insensible (rare and not ante-Aug.):ut non durat (pater) ultra poenam abdicationis,
Quint. 9, 2, 88:in nullius umquam suorum necem duravit,
Tac. A. 1, 6; Petr. 105 fin.; cf.:usque ad caedem ejus duratura filii odia,
Tac. A. 14, 1 fin. -
90 egestas
ĕgestas, ātis, f. [egeo], indigence, extreme poverty, necessity, want (very freq. and class.;for syn. cf.: indigentia, inopia, penuria, paupertas, mendicitas): ista paupertas, vel potius egestas ac mendicitas,
Cic. Parad. 6, 1, 45; Plaut. Ps. 2, 4, 2; id. Trin. 2, 2, 57; 77; 4, 2, 5 al.; Cic. Rosc. Am. 49 fin.; id. Cat. 2, 11 fin.; id. Inv. 1, 47, 88; * Caes. B. G. 6, 24, 4; Verg. G. 1, 146; 3, 319; id. A. 6, 276 et saep.; cf. in plur.:egestates tot egentissimorum hominum,
Cic. Att. 9, 7, 5.—Of inanimate things:patrii sermonis,
Lucr. 1, 832; 3, 260; cf.linguae,
id. 1, 139; and:animi,
Cic. Pis. 11. —With an object-genitive, want of something:pabuli,
Sall. J. 44, 4; cf.cibi,
Tac. A. 6, 23:rei familiaris,
Suet. Vit. 7: rationis, want of knowledge, i. e. ignorance, Lucr. 5, 1211. -
91 egregium
ē-grĕgĭus, a, um ( sup.: mulier egregiissimă formă, Pac. ap. Prisc. 3, p. 600 fin. P.; Rib. Fragm. Trag. p. 105:I.egregiissime grammatice,
Gell. 14, 5, 3.— Vocat.:egregi or egregie,
Gell. 14, 5, 1 sq.), adj. [ex-grex, Corss. Ausspr. 1, 504; hence, chosen from the herd, i. e.], distinguished, surpassing, excellent, eminent (for syn. cf.: praeclarus, eximius, divinus, magnificus).In gen. (class.):II.in procuratione civitatis, egregius,
Cic. de Or. 1, 49, 215; cf.:in bellica laude,
id. Brut. 21, 84:in aliis artibus,
Sall. J. 82, 2:vir,
Cic. Lael. 19, 69:civis,
id. Brut. 25, 95:poëta,
id. de Or. 1, 3, 11:senatus,
Liv. 2, 49:par consulum,
id. 27, 34:Caesar,
Hor. C. 1, 6, 11; 3, 25, 4 et saep.:et praeclara indoles ad dicendum,
Cic. de Or. 1, 29; cf. id. Phil. 1, 1, 2; Tac. Or. 9:forma,
Ter. And. 1, 1, 45; cf.facies,
id. Phorm. 1, 2, 50:colores, odores,
Lucr. 5, 739; Cic. Fin. 2, 20, 64:corpus,
i. e. exceedingly beautiful, Hor. S. 1, 6, 67; Ov. Tr. 5, 13, 14:os,
id. H. 4, 78 et saep.:virtus,
Caes. B. G. 1, 28, 5:fides,
id. ib. 1, 19, 2:voluntas in se,
id. ib. 5, 4, 3:victoria,
Liv. 2, 47 et saep.:vir bello egregius,
Liv. 5, 47; cf. id. 7, 6; Tac. Agr. 14; Ov. M. 5, 49.—With gen.:animi,
Verg. A. 11, 417; so, fati mentisque Stat. Th. 3, 99:linguae,
Sil. 5, 77:egregii juvenum,
Stat. Th. 2, 152.—In the neutr. subst.:ut alia magna et egregia tua omittam,
Sall. J. 10, 2:postquam cuncta scelerum suorum pro egregiis accipi videt,
for distinguished acts, Tac. A. 14, 60; cf. the foll.—Post - Aug., esp. of rank and consequence, distinguished, illustrious, honorable:(α).si te privatus adoptarem, et mihi egregium erat Gnaei Pompeii subolem in penates meos asciscere, et, etc.,
Tac. H. 1, 15; cf.:idque et sibi et cunctis egregium,
id. A. 3, 6.— Subst.: ēgrĕgĭum, ii, n.:egregium publicum,
the public honor, Tac. A. 3, 70 fin. —Hence, Egrĕgĭus, ii, m., a title of public officers in high station, similar to His Excellency, Cod. Th. 6, 22, 1; and:Vir Egregius,
Inscr. Grut. 89, 4; 345, 3 et saep.; cf. Lact. 5, 14 fin. —Hence, adv.: ēgrĕgĭe, excellently, eminently; surpassingly, exceedingly, singularly; uncommonly well (cf.: eximie, unice, praesertim; praecipue, maxime, potissimum, etc.).With verbs:(β).studere (opp. mediocriter),
Ter. And. 1, 1, 31:pingere, fingere,
Cic. Brut. 73 fin.:loqui,
id. Fin. 2, 6 fin.:vincere,
brilliantly, Liv. 21, 40; cf.absolvi,
id. 9, 26 et saep.—Far more freq.,With adjectives: egregie cordatus homo, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 18 (Ann. v. 335 ed. Vahl.):(γ).fortis et bonus imperator,
Cic. de Or. 2, 66, 268:subtilis scriptor,
id. Brut. 9:munitum oppidum,
Caes. B. G. 2, 29, 2; cf. id. ib. 5, 9, 4; 5, 11, 7 et saep.—Absol., as an expression of assent, applause, etc.:egregie, Caesar, quod lacrimas parentum vectigales esse non pateris,
Plin. Pan. 38, 3; cf. Suet. Vit. 10.— Comp.:egregius cenat,
Juv. 11, 12. -
92 Egregius
ē-grĕgĭus, a, um ( sup.: mulier egregiissimă formă, Pac. ap. Prisc. 3, p. 600 fin. P.; Rib. Fragm. Trag. p. 105:I.egregiissime grammatice,
Gell. 14, 5, 3.— Vocat.:egregi or egregie,
Gell. 14, 5, 1 sq.), adj. [ex-grex, Corss. Ausspr. 1, 504; hence, chosen from the herd, i. e.], distinguished, surpassing, excellent, eminent (for syn. cf.: praeclarus, eximius, divinus, magnificus).In gen. (class.):II.in procuratione civitatis, egregius,
Cic. de Or. 1, 49, 215; cf.:in bellica laude,
id. Brut. 21, 84:in aliis artibus,
Sall. J. 82, 2:vir,
Cic. Lael. 19, 69:civis,
id. Brut. 25, 95:poëta,
id. de Or. 1, 3, 11:senatus,
Liv. 2, 49:par consulum,
id. 27, 34:Caesar,
Hor. C. 1, 6, 11; 3, 25, 4 et saep.:et praeclara indoles ad dicendum,
Cic. de Or. 1, 29; cf. id. Phil. 1, 1, 2; Tac. Or. 9:forma,
Ter. And. 1, 1, 45; cf.facies,
id. Phorm. 1, 2, 50:colores, odores,
Lucr. 5, 739; Cic. Fin. 2, 20, 64:corpus,
i. e. exceedingly beautiful, Hor. S. 1, 6, 67; Ov. Tr. 5, 13, 14:os,
id. H. 4, 78 et saep.:virtus,
Caes. B. G. 1, 28, 5:fides,
id. ib. 1, 19, 2:voluntas in se,
id. ib. 5, 4, 3:victoria,
Liv. 2, 47 et saep.:vir bello egregius,
Liv. 5, 47; cf. id. 7, 6; Tac. Agr. 14; Ov. M. 5, 49.—With gen.:animi,
Verg. A. 11, 417; so, fati mentisque Stat. Th. 3, 99:linguae,
Sil. 5, 77:egregii juvenum,
Stat. Th. 2, 152.—In the neutr. subst.:ut alia magna et egregia tua omittam,
Sall. J. 10, 2:postquam cuncta scelerum suorum pro egregiis accipi videt,
for distinguished acts, Tac. A. 14, 60; cf. the foll.—Post - Aug., esp. of rank and consequence, distinguished, illustrious, honorable:(α).si te privatus adoptarem, et mihi egregium erat Gnaei Pompeii subolem in penates meos asciscere, et, etc.,
Tac. H. 1, 15; cf.:idque et sibi et cunctis egregium,
id. A. 3, 6.— Subst.: ēgrĕgĭum, ii, n.:egregium publicum,
the public honor, Tac. A. 3, 70 fin. —Hence, Egrĕgĭus, ii, m., a title of public officers in high station, similar to His Excellency, Cod. Th. 6, 22, 1; and:Vir Egregius,
Inscr. Grut. 89, 4; 345, 3 et saep.; cf. Lact. 5, 14 fin. —Hence, adv.: ēgrĕgĭe, excellently, eminently; surpassingly, exceedingly, singularly; uncommonly well (cf.: eximie, unice, praesertim; praecipue, maxime, potissimum, etc.).With verbs:(β).studere (opp. mediocriter),
Ter. And. 1, 1, 31:pingere, fingere,
Cic. Brut. 73 fin.:loqui,
id. Fin. 2, 6 fin.:vincere,
brilliantly, Liv. 21, 40; cf.absolvi,
id. 9, 26 et saep.—Far more freq.,With adjectives: egregie cordatus homo, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 18 (Ann. v. 335 ed. Vahl.):(γ).fortis et bonus imperator,
Cic. de Or. 2, 66, 268:subtilis scriptor,
id. Brut. 9:munitum oppidum,
Caes. B. G. 2, 29, 2; cf. id. ib. 5, 9, 4; 5, 11, 7 et saep.—Absol., as an expression of assent, applause, etc.:egregie, Caesar, quod lacrimas parentum vectigales esse non pateris,
Plin. Pan. 38, 3; cf. Suet. Vit. 10.— Comp.:egregius cenat,
Juv. 11, 12. -
93 egregius
ē-grĕgĭus, a, um ( sup.: mulier egregiissimă formă, Pac. ap. Prisc. 3, p. 600 fin. P.; Rib. Fragm. Trag. p. 105:I.egregiissime grammatice,
Gell. 14, 5, 3.— Vocat.:egregi or egregie,
Gell. 14, 5, 1 sq.), adj. [ex-grex, Corss. Ausspr. 1, 504; hence, chosen from the herd, i. e.], distinguished, surpassing, excellent, eminent (for syn. cf.: praeclarus, eximius, divinus, magnificus).In gen. (class.):II.in procuratione civitatis, egregius,
Cic. de Or. 1, 49, 215; cf.:in bellica laude,
id. Brut. 21, 84:in aliis artibus,
Sall. J. 82, 2:vir,
Cic. Lael. 19, 69:civis,
id. Brut. 25, 95:poëta,
id. de Or. 1, 3, 11:senatus,
Liv. 2, 49:par consulum,
id. 27, 34:Caesar,
Hor. C. 1, 6, 11; 3, 25, 4 et saep.:et praeclara indoles ad dicendum,
Cic. de Or. 1, 29; cf. id. Phil. 1, 1, 2; Tac. Or. 9:forma,
Ter. And. 1, 1, 45; cf.facies,
id. Phorm. 1, 2, 50:colores, odores,
Lucr. 5, 739; Cic. Fin. 2, 20, 64:corpus,
i. e. exceedingly beautiful, Hor. S. 1, 6, 67; Ov. Tr. 5, 13, 14:os,
id. H. 4, 78 et saep.:virtus,
Caes. B. G. 1, 28, 5:fides,
id. ib. 1, 19, 2:voluntas in se,
id. ib. 5, 4, 3:victoria,
Liv. 2, 47 et saep.:vir bello egregius,
Liv. 5, 47; cf. id. 7, 6; Tac. Agr. 14; Ov. M. 5, 49.—With gen.:animi,
Verg. A. 11, 417; so, fati mentisque Stat. Th. 3, 99:linguae,
Sil. 5, 77:egregii juvenum,
Stat. Th. 2, 152.—In the neutr. subst.:ut alia magna et egregia tua omittam,
Sall. J. 10, 2:postquam cuncta scelerum suorum pro egregiis accipi videt,
for distinguished acts, Tac. A. 14, 60; cf. the foll.—Post - Aug., esp. of rank and consequence, distinguished, illustrious, honorable:(α).si te privatus adoptarem, et mihi egregium erat Gnaei Pompeii subolem in penates meos asciscere, et, etc.,
Tac. H. 1, 15; cf.:idque et sibi et cunctis egregium,
id. A. 3, 6.— Subst.: ēgrĕgĭum, ii, n.:egregium publicum,
the public honor, Tac. A. 3, 70 fin. —Hence, Egrĕgĭus, ii, m., a title of public officers in high station, similar to His Excellency, Cod. Th. 6, 22, 1; and:Vir Egregius,
Inscr. Grut. 89, 4; 345, 3 et saep.; cf. Lact. 5, 14 fin. —Hence, adv.: ēgrĕgĭe, excellently, eminently; surpassingly, exceedingly, singularly; uncommonly well (cf.: eximie, unice, praesertim; praecipue, maxime, potissimum, etc.).With verbs:(β).studere (opp. mediocriter),
Ter. And. 1, 1, 31:pingere, fingere,
Cic. Brut. 73 fin.:loqui,
id. Fin. 2, 6 fin.:vincere,
brilliantly, Liv. 21, 40; cf.absolvi,
id. 9, 26 et saep.—Far more freq.,With adjectives: egregie cordatus homo, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 18 (Ann. v. 335 ed. Vahl.):(γ).fortis et bonus imperator,
Cic. de Or. 2, 66, 268:subtilis scriptor,
id. Brut. 9:munitum oppidum,
Caes. B. G. 2, 29, 2; cf. id. ib. 5, 9, 4; 5, 11, 7 et saep.—Absol., as an expression of assent, applause, etc.:egregie, Caesar, quod lacrimas parentum vectigales esse non pateris,
Plin. Pan. 38, 3; cf. Suet. Vit. 10.— Comp.:egregius cenat,
Juv. 11, 12. -
94 emitto
I.Lit.A.In gen.:B.quibuscum tamquam e carceribus emissus sis,
Cic. Lael. 27, 101; cf.:aperiam carceres et equos emittere incipiam,
Varr. R. R. 2, 7, 1:ex porta ludis cum emissu'st lepus,
Plaut. Pers. 3, 3, 31:aliquem e carcere,
Cic. Planc. 12 fin.:aliquem ex vinculis,
Plaut. Capt. 2, 3, 48; Cic. Tusc. 1, 31:aliquem e custodia,
id. ib. 1, 49, 118 (cf. Nep. Cim. 1).—As milit. t. t., to send out against the enemy:essedarios ex silvis,
Caes. B. G. 5, 19, 2; cf.:equitibus emissis,
id. ib. 5, 26, 3:Caesar omnibus portis eruptione facta equitatuque emisso hostes in fugam dat,
id. ib. 5, 51, 5;5, 58, 4 et saep.: aliquem de carcere,
Cic. Verr. 2, 5, 9; cf.:Licinium fugere conantem de manibus,
id. Cael. 28; Liv. 21, 48;for which: Hannibalem e manibus,
id. 22, 3;and merely manibus,
id. 44, 36:aliquem noctu per vallum,
Caes. B. C. 1, 76, 4:aliquem pabulatum,
id. ib. 1, 81, 4; cf. id. ib. 3, 76, 1:aliquem sub jugum,
Liv. 9, 6 fin. et saep.:ut abs te non emissus ex urbe, sed immissus in urbem esse videatur,
sent out, turned out, Cic. Cat. 1, 11; cf. id. Rep. 4, 5 fin.:scutum manu,
to throw away, throw aside, Caes. B. G. 1, 25, 4:pila,
to throw, hurl, cast, discharge, id. ib. 2, 23, 1; Liv. 9, 13; 32, 17 et saep.; cf.:hastam in fines eorum,
Liv. 1, 32:aquam ex lacu Albano,
to let off, id. 5, 15; cf.:aquam impetu,
Suet. Claud. 32:lacus Velinus, a Curio emissus,
Cic. Att. 4, 15, 5; Suet. Caes. 44:flumen per prona montis,
Curt. 7, 11:sanguinem de aure,
to let, Col. 6, 14, 3; cf.:sanguinem venis,
Plin. 25, 5, 23, § 56:ova,
to lay, id. 11, 24, 29, § 85:folia,
to put forth, produce, id. 18, 20, 49, § 182; cf.transf.: ulmi emittuntur in ramos,
id. 17, 12, 18, § 90:librum de arte aleam ludendi,
to put forth, publish, Suet. Claud. 33; cf.:aliquid dignum nostro nomine emittere,
Cic. Fam. 7, 33:fulmina,
id. Div. 2, 19 fin.:sonitum ex alto,
Lucr. 4, 694; cf.:vocem caelo,
Liv. 5, 51:sonitum linguae,
Lucr. 5, 1044:vocem,
to utter, id. 4, 548; 5, 1088; Liv. 1, 54 et saep.:flatum crepitumque ventris,
Suet. Claud. 32 fin.: animam, to expire, Nep. Epam. 9, 3:spiritum,
Vulg. Matt. 27, 50:si nubium conflictu ardor expressus se emiserit, id esse fulmen,
has broken forth, burst forth, Cic. Div. 2, 19, 44.—In partic.: manu emittere aliquem for the usu. manu mittere aliquem, to release a person from one's potestas, to set free, emancipate (anteclass. and since the Aug. per.), Plaut. Capt. 3, 5, 55; id. Men. 5, 8, 52; id. Rud. 4, 6, 14 et saep.; Ter. Ph. 5, 5, 2; Liv. 24, 18, 12; Suet. Vit. 6; Tac. A. 15, 19; Macr. S. 1, 11;II.so without manu,
Plaut. Ps. 4, 2, 37; Ter. Ad. 5, 9, 19; cf.of a debtor: libra et aere liberatum emittit,
Liv. 6, 14, 5.Trop., to let forth, let go, send out:manibus manifesta suis emittere quoquam,
to let slip from our hands that which is evident, Lucr. 4, 504; cf.:emissa de manibus res est,
Liv. 37, 12:cum illud facetum dictum emissum haerere debeat (a fig. borrowed from missive weapons),
Cic. de Or. 2, 54, 219; cf.:et semel emissum volat irrevocabile verbum,
Hor. Ep. 1, 18, 71:argumenta,
Cic. de Or. 2, 53, 214; and:maledictum,
id. Planc. 23 fin. -
95 exectio
exsectĭo ( exect-), ōnis, f. [exseco], a cutting out, excision:illa conscelerata linguae,
Cic. Clu. 67, 191:fundi in armario,
id. ib. 64, 180.—In plur.:mammarum,
Arn. 5, 165. -
96 exercitatio
exercĭtātĭo, ōnis, f. [exercito].I.A moving, agitating, setting in motion:II.per aëris exercitationem (aqua) percolata tempestatibus liquescendo pervenit ad terram,
Vitr. 8, 2, 1.—Exercise, practice:corpora nostra motu atque exercitatione recalescunt,
Cic. N. D. 2, 10, 26:ut exercitatione ludoque campestri tunicati uteremur,
id. Cael. 5, 11; cf.:juventutis in gymnasiis,
id. Rep. 4, 4:esse incredibili virtute atque exercitatione in armis,
Caes. B. G. 1, 39; cf.:superiorum pugnarum,
id. ib. 3, 19, 3: usu forensi atque exercitatione tiro, Cic. Div. ap. Caecil. 15, 47; cf.:juris civilis,
id. de Or. 1, 57, 243:ususque dicendi,
id. Cael. 22, 54:dicendi,
id. Brut. 97, 331; id. Off. 1, 1, 1; Quint. 2, 12, 11; 2, 17, 12:linguae,
Cic. de Or. 3, 24, 94; cf.: vir egregia exercitatione in dialecticis, id. Fin. 3, 12, 41;and, rhetoricae,
id. N. D. 2, 67, 168:magnum opus est, egetque exercitatione non parva,
id. Lael. 5, 17:hic exercitationem virtutis perdidit,
id. Mil. 13, 35;Crotoniensibus nulla virtutis exercitatio fuit,
Just. 20, 4, 1:artes exercitationesque virtutum,
Cic. de Sen. 3, 9:ingenii,
id. ib. 11, 38:corporalis,
Vulg. 1 Tim. 4, 8 et saep. -
97 exhibeo
ex-hĭbĕo ( ex-ibeo, v. Brix. ad Plaut. Capt. 4, 2, 37), ŭi, itum, 2, v. a. [habeo; lit., to hold out, reach out; hence],I.To hold forth, tender, present; to deliver, give up, produce (class.; syn.: praebeo, porrigo, praesto, tribuo, ministro, do, dono, dedo, etc.).A.Lit.: ait Praetor: QVEM HOMINEM DOLO MALO RETINES, EXHIBEAS.... Exhibere est in publicum producere, et videndi tangendique hominis facultatem praebere;B.proprie autem exhibere est extra secretum habere,
Dig. 43, 29, 1 and 3, § 8: jam periculum est ne cogantur ad exhibendum formulam accipere, i. e. to acknowledge legal notice, etc. Sen. Ep. 50, 1:alicui omnia integra,
Cic. Verr. 2, 5, 25, § 63:exhibe librarium illud legum vestrarum,
id. Mil. 12, 33:pallium,
Petr. 15:tabulas testamenti,
Suet. Vit. 14:rationes,
Dig. 40, 5, 41 fin.:fratres exhibe,
Cic. Fl. 15, 35; so,fugitivos apud magistratus,
Dig. 11, 4, 1:aliquem apud acta,
ib. 2, 4, 17:debitorem in judicium,
ib. 12, 2, 28 quadringentos senatores ad ferrum, Suet. Ner. 12 et saep.:vias tutas,
i. e. to make safe, Ov. Pont. 4, 5, 34:toros,
i. e. to furnish, allow, id. H. 17, 194:exhibuit querulos ore gemente sonos,
uttered, id. Tr. 3, 11, 54.—Transf.1.To show, to display, to exhibit:(β). 2.exhibuit gemino praesignia tempora cornu,
Ov. M. 15, 611:notam linguae,
id. ib. 14, 526: exhibuit linguam paternam, displayed, i. e. used the language of her father, id. ib. 6, 213:faciem sucumque,
Plin. 15, 13, 12, § 41:malui me tribunum omnibus exhibere quam paucis advocatum,
Plin. Ep. 1, 23, 4:se ministratorem alicui,
Suet. Vit. 17:se adorandum adeuntibus,
id. Calig. 22 (but not in Cic. Sest. 50, 107, where the right reading is praebuit, v. Halm. ad h. l.).—In the latter (reflexive) sense sometimes without se:quid me putas populo nostro exhibiturum?
how I shall exhibit, show myself, Cic. Ac. 1, 5, 18; cf.:qui vere civilem virum exhibeat,
shows, proves himself, Quint. 12, 2, 7 Spald.; Ov. M. 6, 44:pro fratre hostem exhibuit,
Just. 27, 2.—To maintain, support, sustain (post-class.;II.esp. freq. in jurid. Lat.): si quis a liberis ali desideret, vel liberi, ut a parente exhibeantur,
Dig. 25, 3, 5; so,aliquem,
ib. 1, 12, 1; 3, 5, 33 al.; cf.:Scythas alimentis,
Just. 9, 2:vitam,
id. 11, 10; 22, 1.To show, exhibit, employ; to procure, occasion, cause:rem salvam exhibebo,
I will set it all right, Plaut. As. 2, 4, 51: quorum virtus exhibet solidum decus, Phaedr. 4, 23, 24:vocis fidem,
id. 3, 19 Epil. 9:munificentiam,
Suet. Tib. 48:liberalitatem, clementiam, comitatem,
id. Ner. 10; cf.:liberalitatem et justitiam,
Plin. Pan. 33, 2:vicem spodii,
i.e. to supply the place of, Plin. 23, 7, 63, § 125; cf.:vicem testamenti,
Dig. 29, 6, 16:humanitatem,
to exercise, exhibit, Plin. Ep. 5, 19, 2:diligentiam,
Dig. 18, 6, 2:imperium,
to exercise, Plaut. Cas. 2, 6, 57:alicui molestiam,
to cause, Cic. Att. 2, 1, 2; Plaut. Pers. 2, 4, 3; id. Capt. 4, 2, 37:negotium hominibus,
to produce, occasion, id. Poen. 1, 2, 30; cf.:qui deum nihil habere ipsum negotii (dicunt), nihil exhibere alteri,
Cic. Off. 3, 28, 102; id. ib. 3, 31, 112:negotium alicui,
Plaut. Am. 3, 2, 14; id. Most. 3, 1, 38; id. Men. 5, 9, 13; id. Pers. 2, 5, 14;and once reflexively: jam se exhibebit hic mihi negotium,
will present itself, id. Rud. 2, 6, 72:argutias mihi,
id. Most. 1, 1, 2:difficilem laborem alicui,
Col. 5, 5, 17:curam alicui,
Tib. 2, 1, 61 et saep. -
98 exibeo
ex-hĭbĕo ( ex-ibeo, v. Brix. ad Plaut. Capt. 4, 2, 37), ŭi, itum, 2, v. a. [habeo; lit., to hold out, reach out; hence],I.To hold forth, tender, present; to deliver, give up, produce (class.; syn.: praebeo, porrigo, praesto, tribuo, ministro, do, dono, dedo, etc.).A.Lit.: ait Praetor: QVEM HOMINEM DOLO MALO RETINES, EXHIBEAS.... Exhibere est in publicum producere, et videndi tangendique hominis facultatem praebere;B.proprie autem exhibere est extra secretum habere,
Dig. 43, 29, 1 and 3, § 8: jam periculum est ne cogantur ad exhibendum formulam accipere, i. e. to acknowledge legal notice, etc. Sen. Ep. 50, 1:alicui omnia integra,
Cic. Verr. 2, 5, 25, § 63:exhibe librarium illud legum vestrarum,
id. Mil. 12, 33:pallium,
Petr. 15:tabulas testamenti,
Suet. Vit. 14:rationes,
Dig. 40, 5, 41 fin.:fratres exhibe,
Cic. Fl. 15, 35; so,fugitivos apud magistratus,
Dig. 11, 4, 1:aliquem apud acta,
ib. 2, 4, 17:debitorem in judicium,
ib. 12, 2, 28 quadringentos senatores ad ferrum, Suet. Ner. 12 et saep.:vias tutas,
i. e. to make safe, Ov. Pont. 4, 5, 34:toros,
i. e. to furnish, allow, id. H. 17, 194:exhibuit querulos ore gemente sonos,
uttered, id. Tr. 3, 11, 54.—Transf.1.To show, to display, to exhibit:(β). 2.exhibuit gemino praesignia tempora cornu,
Ov. M. 15, 611:notam linguae,
id. ib. 14, 526: exhibuit linguam paternam, displayed, i. e. used the language of her father, id. ib. 6, 213:faciem sucumque,
Plin. 15, 13, 12, § 41:malui me tribunum omnibus exhibere quam paucis advocatum,
Plin. Ep. 1, 23, 4:se ministratorem alicui,
Suet. Vit. 17:se adorandum adeuntibus,
id. Calig. 22 (but not in Cic. Sest. 50, 107, where the right reading is praebuit, v. Halm. ad h. l.).—In the latter (reflexive) sense sometimes without se:quid me putas populo nostro exhibiturum?
how I shall exhibit, show myself, Cic. Ac. 1, 5, 18; cf.:qui vere civilem virum exhibeat,
shows, proves himself, Quint. 12, 2, 7 Spald.; Ov. M. 6, 44:pro fratre hostem exhibuit,
Just. 27, 2.—To maintain, support, sustain (post-class.;II.esp. freq. in jurid. Lat.): si quis a liberis ali desideret, vel liberi, ut a parente exhibeantur,
Dig. 25, 3, 5; so,aliquem,
ib. 1, 12, 1; 3, 5, 33 al.; cf.:Scythas alimentis,
Just. 9, 2:vitam,
id. 11, 10; 22, 1.To show, exhibit, employ; to procure, occasion, cause:rem salvam exhibebo,
I will set it all right, Plaut. As. 2, 4, 51: quorum virtus exhibet solidum decus, Phaedr. 4, 23, 24:vocis fidem,
id. 3, 19 Epil. 9:munificentiam,
Suet. Tib. 48:liberalitatem, clementiam, comitatem,
id. Ner. 10; cf.:liberalitatem et justitiam,
Plin. Pan. 33, 2:vicem spodii,
i.e. to supply the place of, Plin. 23, 7, 63, § 125; cf.:vicem testamenti,
Dig. 29, 6, 16:humanitatem,
to exercise, exhibit, Plin. Ep. 5, 19, 2:diligentiam,
Dig. 18, 6, 2:imperium,
to exercise, Plaut. Cas. 2, 6, 57:alicui molestiam,
to cause, Cic. Att. 2, 1, 2; Plaut. Pers. 2, 4, 3; id. Capt. 4, 2, 37:negotium hominibus,
to produce, occasion, id. Poen. 1, 2, 30; cf.:qui deum nihil habere ipsum negotii (dicunt), nihil exhibere alteri,
Cic. Off. 3, 28, 102; id. ib. 3, 31, 112:negotium alicui,
Plaut. Am. 3, 2, 14; id. Most. 3, 1, 38; id. Men. 5, 9, 13; id. Pers. 2, 5, 14;and once reflexively: jam se exhibebit hic mihi negotium,
will present itself, id. Rud. 2, 6, 72:argutias mihi,
id. Most. 1, 1, 2:difficilem laborem alicui,
Col. 5, 5, 17:curam alicui,
Tib. 2, 1, 61 et saep. -
99 exsectio
exsectĭo ( exect-), ōnis, f. [exseco], a cutting out, excision:illa conscelerata linguae,
Cic. Clu. 67, 191:fundi in armario,
id. ib. 64, 180.—In plur.:mammarum,
Arn. 5, 165. -
100 ferox
fĕrox, ōcis ( gen. plur. ferocum, Albin. 1, 275; abl. sing. feroci, Neue, Formenl. 2, 67 sq.), adj. [root in Gr. thêr, Aeol. phêr, thêrion; cf.: ferus, fera; cf. also Zend. dvar, to run, Gr. thrôskô, thorein, Lat. furere], wild, bold, courageous, warlike, spirited, brave, gallant, savage, headstrong, untamable, fierce, insolent (class.; syn.: dirus, ferus, durus, saevus, crudelis; immanis, immitis, barbarus, etc.).I.In a good sense:II.moechus qui formest ferox,
Plaut. Mil. 4, 9, 13:naturā ferox, vehemens, manu promptus erat,
Sall. C. 43 fin.; cf.:nimium es vehemens feroxque naturā,
Cic. Vat. 2, 4:ferox naturā,
Sall. J. 11, 3:vicimus vi feroces,
Plaut. Am. 1, 1, 82: Aequorum magna gens et ferox, warlike, Cic. Rep. 2, 20:Latium,
Hor. C. 1, 35, 10:Roma,
id. ib. 3, 3, 44:Parthi,
id. ib. 3, 2, 3:Sygambri,
id. ib. 4, 2, 34:miles,
id. ib. 1, 6, 3:Hector,
id. ib. 4, 9, 21: virgo (i. e. Minerva), Mart. 14, 179; cf. Sil. 9, 457:loca amoena, voluptaria facile in otio feroces militum animos molliverat,
Sall. C. 11, 5; cf. id. J. 106, 3:ferox bello,
Hor. C. 1, 32, 6; cf.:feroces ad bellandum,
Liv. 38, 13, 11:adversus pericula ferox,
Tac. H. 3, 69 fin.:Triaria ultra feminam ferox,
id. ib. 2, 63:vir nobilis ac ferox,
id. A. 4, 21.—With gen.:animi,
Tac. A. 1, 32. — Sup.:globus ferocissimorum juvenum,
Liv. 1, 12, 9:auxiliarii,
Tac. H. 2, 24:nullo adversante, cum ferocissimi cecidissent,
id. A. 1, 2.In a bad sense:(β).equi indomiti, feroces,
Plaut. Men. 5, 2, 110:leones,
Lucr. 4, 717:aper,
Verg. A. 10, 711:indulgentia ferocem fortasse atque arrogantem et infestum facit,
Cic. Att. 10, 11, 3:dote fretae, feroces,
i. e. arrogant, Plaut. Men. 5, 2, 17; cf.:ferox formā,
id. Mil. 4, 9, 13; Titin. ap. Non. 305, 6:Numidae secundis rebus feroces,
Sall. J. 94, 4; cf.:ferox viribus,
Liv. 1, 7, 5; 7, 5, 6:robore corporis stolide ferox,
Tac. A. 1, 3:nequicquam Veneris praesidio ferox,
Hor. C. 1, 15, 13:sit Medea ferox invictaque,
id. A. P. 123:animus ferox inopiā rei familiaris,
Sall. C. 5, 7; cf.:quibus aetas animusque ferox erat,
id. ib. 38, 1:oculi,
Luc. 5, 211:patribus ferox,
haughty toward the senators, Liv. 7, 40, 8.— Comp.:in bellis civilibus, victoria, etiamsi ad meliores venit, tamen eos ipsos ferociores impotentioresque reddit,
Cic. Fam. 4, 9, 3; id. Fragm. ap. Non. 305, 10:et quia tecum eram, propterea animo eram ferocior,
Plaut. Mil. 4, 8, 13; id. Rud. 3, 1, 14; Quint. 2, 2, 3. — Sup.:duas ferocissimas affectiones amoris atque odii coërcere,
Gell. 1, 3 fin.:bestiae,
Vulg. 2 Macc. 11, 9.—With gen.:(γ).linguae feroces,
Tac. H. 1, 35:ferox scelerum,
eager for, prone to crimes, id. A. 4, 12:deorum Spretor erat mentisque ferox Ixione natus,
Ov. M. 8, 614:scelerum,
Tac. A. 4, 12.—With in and acc.:(δ).ferox in suos erat miles, ignavus in hostes,
Amm. 22, 4, 7.—With inf.:1.ferox est, viginti minas meas tractare sese,
Plaut. As. 2, 4, 62:odium renovare ferox,
Sil. 11, 8.—Hence, adv.: fĕrōcĭter.(Acc. to I.) Courageously, valorously, bravely:2.strenue et ferociter facta in bello plura memorari possunt,
Liv. 3, 47, 2:adequitare,
id. 9, 22, 4:mandata edere,
Tac. A. 15, 5.— Comp.:pauci ferocius decernunt,
Sall. J. 104, 2.— Sup.:cum quo ferocissime pro Romana societate adversus Punicum foedus steterat,
Liv. 23, 8, 3.—(Acc. to II.) Fiercely, savagely, insolently:aspere et ferociter et libere dicta,
Cic. Planc. 13, 33:increpare,
Plaut. Am. 1, 1, 58:dictae sententiae,
Liv. 2, 55, 11.— Comp.:paulo ferocius (exagitatus),
Cic. Q. Fr. 2, 13, 2.— Sup.:obloqui,
Curt. 10, 2 fin.
См. также в других словарях:
Linguae — Développeur Billig Dernière version 0.12 Béta ( … Wikipédia en Français
línguae — Se usa en la locución locución … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
Linguae — Lingua Lin gua (l[i^][ng] gw[.a]), n.; pl. {Lingu[ae]} (l[i^][ng] gw[=e]). [L., the tongue.] (Zo[ o]l.) (a) A tongue. (b) A median process of the labium, at the under side of the mouth in insects, and serving as a tongue. [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
linguae — lin·guae (lingґgwe) [L.] genitive and plural of lingua … Medical dictionary
linguae — n. tongue; tongue like structure … English contemporary dictionary
Tres linguae sacrae — Das christliche Konzept der tres linguae sacrae (deutsch: „drei heilige Sprachen“), tres linguae sapientales (deutsch: „drei Sprachen der Weisheit“) oder auch tres linguae praecipuae (deutsch: „drei herausragende Sprachen“) bezeichnet die… … Deutsch Wikipedia
Thesaurus Linguae Latinae — Bibliothek des Thesaurus linguae Latinae. Zettelarchiv des Thesaurus linguae Latinae … Deutsch Wikipedia
Thesaurus Linguae Graecae — Le Thesaurus Linguae Graecae (TLG) est un centre de recherche à l Université de Californie à Irvine consacré à la réalisation d une base de données du même nom regroupant l ensemble des textes écrits en grec depuis l Antiquité jusqu à nos jours,… … Wikipédia en Français
Thesaurus Linguae Latinae — Le Thesaurus Linguae Latinae (en abrégé ThlL ou TLL) est un dictionnaire unilingue de la langue latine, qui couvre toute la latinité depuis ses débuts jusqu à Isidore de Séville. Le projet a débuté en 1893, à l initiative d Eduard Woelfflin… … Wikipédia en Français
Thesaurus Linguae Sericae — The Thesaurus Linguae Sericae (TLS; Chinese: 新編漢文典) is an international collaborative project designed to explore the conceptual schemes of the Chinese language. The project was conceived by Christoph Harbsmeier, its chief editor, and receives… … Wikipedia
Thesaurus Linguae Latinae — The Thesaurus linguae Latinae is the most comprehensive dictionary of the Latin language; it covers every author and work from the first items of Latin up to 600 AD. The long term project, situated at the Bayerische Akademie der Wissenschaften,… … Wikipedia