Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

lēgātum

  • 21 speculātor

        speculātor ōris, m    [speculor], a looker-out, spy, scout, explorer: undique speculatores citi sese ostendunt, S.: quem speculatorem quam legatum iudicari maluerunt: re per speculatores cognitā, Cs.: Carthaginiensis, L.— An explorer, inquirer, investigator, examiner: naturae: ad has excipiendas voces speculator missus, L.
    * * *
    spy, scout

    Latin-English dictionary > speculātor

  • 22 ad

    ad, prep. with acc. (from the fourth century after Christ written also at; Etrusc. suf. -a; Osc. az; Umbr. and Old Lat. ar, as [p. 27] in Eug. Tab., in S. C. de Bacch., as arveho for adveho; arfuerunt, arfuisse, for adfuerunt, etc.; arbiter for adbiter; so, ar me advenias, Plant. Truc. 2, 2, 17; cf. Prisc. 559 P.; Vel. Long. 2232 P.; Fabretti, Glos. Ital. col. 5) [cf. Sanscr. adhi; Goth. and Eng. at; Celt. pref. ar, as armor, i.e. ad mare; Rom. a].
    I.
    As antith. to ab (as in to ex), in a progressive order of relation, ad denotes, first, the direction toward an object; then the reaching of or attaining to it; and finally, the being at or near it.
    A.
    In space.
    1.
    Direction toward, to, toward, and first,
    a.
    Horizontally:

    fugere ad puppim colles campique videntur,

    the hills and fields appear to fly toward the ship, Lucr. 4, 390: meridie umbrae cadunt ad septentrionem, ortu vero ad occasum, to or toward the north and west, Plin. 2, 13, and so often of the geog. position of a place in reference to the points of compass, with the verbs jacere, vergere, spectare, etc.:

    Asia jacet ad meridiem et austrum, Europa ad septentriones et aquiionem,

    Varr. L. L. 5, § 31 Mull.;

    and in Plin. very freq.: Creta ad austrum... ad septentrionem versa, 4, 20: ad Atticam vergente, 4, 21 al.—Also trop.: animus alius ad alia vitia propensior,

    Cic. Tusc. 4, 37, 81.—
    b.
    In a direction upwards (esp. in the poets, very freq.): manusque sursum ad caelum sustulit, Naev. ap. Non. 116, 30 (B. Pun. p. 13, ed. Vahl.): manus ad caeli templa tendebam lacrimans, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 50 ed. Vahl.); cf.:

    duplices tendens ad sidera palmas,

    Verg. A. 1, 93: molem ex profundo saxeam ad caelum vomit, Att. ap. Prisc. 1325 P.: clamor ad caelum volvendus, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 104 Mull. (Ann. v. 520 ed. Vahl.) (cf. with this: tollitur in caelum clamor, Enn. ap. Macr. S. 6, 1, or Ann. v. 422):

    ad caelumque ferat flammai fulgura rursum, of Aetna,

    Lucr. 1, 725; cf. id. 2, 191; 2, 325: sidera sola micant;

    ad quae sua bracchia tendens, etc.,

    Ov. M. 7, 188:

    altitudo pertingit ad caelum,

    Vulg. Dan. 4, 17.—
    c.
    Also in the direction downwards (for the usu. in):

    tardiore semper ad terras omnium quae geruntur in caelo effectu cadente quam visu,

    Plin. 2, 97, 99, § 216.
    2.
    The point or goal at which any thing arrives.
    a.
    Without reference to the space traversed in passing, to, toward (the most common use of this prep.): cum stupro redire ad suos popularis, Naev. ap. Fest. p. 317 Mull. (B. Pun. p. 14 ed. Vahl.):

    ut ex tam alto dignitatis gradu ad superos videatur potius quam ad inferos pervenisse,

    Cic. Lael. 3, 12: ad terras decidat aether, Lucan. 2, 58. —Hence,
    (α).
    With verbs which designate going, coming, moving, bearing, bringing near, adapting, taking, receiving, calling, exciting, admonishing, etc., when the verb is compounded with ad the prep. is not always repeated, but the constr. with the dat. or acc. employed; cf. Rudd. II. pp. 154, 175 n. (In the ante-class. per., and even in Cic., ad is generally repeated with most verbs, as, ad eos accedit, Cic. Sex. Rosc. 8:

    ad Sullam adire,

    id. ib. 25:

    ad se adferre,

    id. Verr. 4, 50:

    reticulum ad naris sibi admovebat,

    id. ib. 5, 27:

    ad laborem adhortantur,

    id. de Sen. 14:

    T. Vectium ad se arcessit,

    id. Verr. 5, 114; but the poets of the Aug. per., and the historians, esp. Tac., prefer the dative; also, when the compound verb contains merely the idea of approach, the constr. with ad and the acc. is employed; but when it designates increase, that with the dat. is more usual: accedit ad urbem, he approaches the city; but, accedit provinciae, it is added to the province.)—
    (β).
    Ad me, te, se, for domum meam, tuam, suam (in Plaut. and Ter. very freq.):

    oratus sum venire ad te huc,

    Plaut. Mil. 5, 1, 12: spectatores plaudite atque ite ad vos comissatum, id. Stich. fin.:

    eamus ad me,

    Ter. Eun. 3, 5, 64:

    ancillas traduce huc ad vos,

    id. Heaut. 4, 4, 22:

    transeundumst tibi ad Menedemum,

    id. 4, 4, 17: intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se, Lucil. ap. Charis. p. 86 P.:

    te oro, ut ad me Vibonem statim venias,

    Cic. Att. 3, 3; 16, 10 al.—
    (γ).
    Ad, with the name of a deity in the gen., is elliptical for ad templum or aedem (cf.:

    Thespiadas, quae ad aedem Felicitatis sunt,

    Cic. Verr. 4, 4; id. Phil. 2, 35:

    in aedem Veneris,

    Plaut. Poen. 1, 2, 120;

    in aedem Concordiae,

    Cic. Cat. 3, 9, 21;

    2, 6, 12): ad Dianae,

    to the temple of, Ter. Ad. 4, 2, 43:

    ad Opis,

    Cic. Att. 8, 1, 14:

    ad Castoris,

    id. Quint. 17:

    ad Juturnae,

    id. Clu. 101:

    ad Vestae,

    Hor. S. 1, 9, 35 al.: cf. Rudd. II. p. 41, n. 4, and p. 334.—
    (δ).
    With verbs which denote a giving, sending, informing, submitting, etc., it is used for the simple dat. (Rudd. II. p. 175): litteras dare ad aliquem, to send or write one a letter; and: litteras dare alicui, to give a letter to one; hence Cic. never says, like Caesar and Sall., alicui scribere, which strictly means, to write for one (as a receipt, etc.), but always mittere, scribere, perscribere ad aliquem:

    postea ad pistores dabo,

    Plaut. As. 3, 3, 119:

    praecipe quae ad patrem vis nuntiari,

    id. Capt. 2, 2, 109:

    in servitutem pauperem ad divitem dare,

    Ter. Ph. 4, 3, 48:

    nam ad me Publ. Valerius scripsit,

    Cic. Fam. 14, 2 med.:

    de meis rebus ad Lollium perscripsi,

    id. ib. 5, 3:

    velim domum ad te scribas, ut mihi tui libri pateant,

    id. Att. 4, 14; cf. id. ib. 4, 16:

    ad primam (sc. epistulam) tibi hoc scribo,

    in answer to your first, id. ib. 3, 15, 2:

    ad Q. Fulvium Cons. Hirpini et Lucani dediderunt sese,

    Liv. 27, 15, 1; cf. id. 28, 22, 5.—Hence the phrase: mittere or scribere librum ad aliquem, to dedicate a book to one (Greek, prosphônein):

    has res ad te scriptas, Luci, misimus, Aeli,

    Lucil. Sat. 1, ap. Auct. Her. 4, 12:

    quae institueram, ad te mittam,

    Cic. Q. Fr. 3, 5: ego interea admonitu tuo perfeci sane argutulos libros ad Varronem;

    and soon after: mihi explices velim, maneasne in sententia, ut mittam ad eum quae scripsi,

    Cic. Att. 13, 18; cf. ib. 16; Plin. 1, 19.—So in titles of books: M. Tullii Ciceronis ad Marcum Brutum Orator; M. T. Cic. ad Q. Fratrem Dialogi tres de Oratore, etc.—In the titles of odes and epigrams ad aliquem signifies to, addressed to.
    (ε).
    With names of towns after verbs of motion, ad is used in answer to the question Whither? instead of the simple acc.; but commonly with this difference, that ad denotes to the vicinity of, the neighborhood of:

    miles ad Capuam profectus sum, quintoque anno post ad Tarentum,

    Cic. de Sen. 4, 10; id. Fam. 3, 81:

    ad Veios,

    Liv. 5, 19; 14, 18; cf. Caes. B. G. 1, 7; id. B. C. 3, 40 al.—Ad is regularly used when the proper name has an appellative in apposition to it:

    ad Cirtam oppidum iter constituunt,

    Sall. J. 81, 2; so Curt. 3, 1, 22; 4, 9, 9;

    or when it is joined with usque,

    Cic. Verr. 2, 1, 34, § 87; id. Deiot, 7, 19.— (When an adjective is added, the simple acc. is used poet., as well as with ad:

    magnum iter ad doctas proficisci cogor Athenas,

    Prop. 3, 21, 1; the simple acc., Ov. H. 2, 83: doctas jam nunc eat, inquit, Athenas).—
    (ζ).
    With verbs which imply a hostile movement toward, or protection in respect to any thing, against = adversus:

    nonne ad senem aliquam fabricam fingit?

    Ter. Heaut. 3, 2, 34:

    Lernaeas pugnet ad hydras,

    Prop. 3, 19, 9: neque quo pacto fallam, nec quem dolum ad eum aut machinam commoliar, old poet in Cic. N. D. 3, 29, 73:

    Belgarum copias ad se venire vidit,

    Caes. B. G. 2, 5; 7, 70:

    ipse ad hostem vehitur,

    Nep. Dat. 4, 5; id. Dion. 5, 4: Romulus ad regem impetus facit (a phrase in which in is commonly found), Liv. 1, 5, 7, and 44, 3, 10:

    aliquem ad hostem ducere,

    Tac. A. 2, 52:

    clipeos ad tela protecti obiciunt,

    Verg. A. 2, 443:

    munio me ad haec tempora,

    Cic. Fam. 9, 18:

    ad hos omnes casus provisa erant praesidia,

    Caes. B. G. 7, 65; 7, 41;

    so with nouns: medicamentum ad aquam intercutem,

    Cic. Off. 3, 24:

    remedium ad tertianam,

    Petr. Sat. 18:

    munimen ad imbris,

    Verg. G. 2, 352:

    farina cum melle ad tussim siccam efficasissima est,

    Plin. 20, 22, 89, § 243:

    ad muliebre ingenium efficaces preces,

    Liv. 1, 9; 1, 19 (in these two passages ad may have the force of apud, Hand).—
    (η).
    The repetition of ad to denote the direction to a place and to a person present in it is rare:

    nunc tu abi ad forum ad herum,

    Plaut. As. 2, 2, 100; cf.:

    vocatis classico ad concilium militibus ad tribunos,

    Liv. 5 47.—(The distinction between ad and in is given by Diom. 409 P., thus: in forum ire est in ipsum forum intrare; ad forum autem ire, in locum foro proximum; ut in tribunal et ad tribunal venire non unum est; quia ad tribunal venit litigator, in tribunal vero praetor aut judex; cf. also Sen. Ep. 73, 14, deus ad homines venit, immo, quod propius est, in homines venit.)—
    b.
    The terminus, with ref. to the space traversed, to, even to, with or without usque, Quint. 10, 7, 16: ingurgitavit usque ad imum gutturem, Naev. ap. Non. 207, 20 (Rib. Com. Rel. p. 30): dictator pervehitur usque ad oppidum, Naev. ap. Varr. L. L. 5, § 153 Mull. (B. Pun. p. 16 ed. Vahl.):

    via pejor ad usque Baii moenia,

    Hor. S. 1, 5, 96; 1, 1, 97:

    rigidum permanat frigus ad ossa,

    Lucr. 1, 355; 1, 969:

    cum sudor ad imos Manaret talos,

    Hor. S. 1, 9, 10:

    ut quantum posset, agmen ad mare extenderet,

    Curt. 3, 9, 10:

    laeva pars ad pectus est nuda,

    id. 6, 5, 27 al. —Hence the Plinian expression, petere aliquid (usque) ad aliquem, to seek something everywhere, even with one:

    ut ad Aethiopas usque peteretur,

    Plin. 36, 6, 9, § 51 (where Jan now reads ab Aethiopia); so,

    vestis ad Seras peti,

    id. 12, 1, 1.— Trop.:

    si quid poscam, usque ad ravim poscam,

    Plaut. Aul. 2, 5, 10:

    deverberasse usque ad necem,

    Ter. Phorm. 2, 2, 13;

    without usque: hic ad incitas redactus,

    Plaut. Trin. 2, 4, 136; 4, 2, 52; id. Poen. 4, 2, 85; illud ad incitas cum redit atque internecionem, Lucil. ap. Non. 123, 20:

    virgis ad necem caedi,

    Cic. Verr. 2, 3, 29, § 70; so Hor. S. 1, 2, 42; Liv. 24, 38, 9; Tac. A. 11, 37; Suet. Ner. 26; id. Dom. 8 al.
    3.
    Nearness or proximity in gen. = apud, near to, by, at, close by (in anteclass. per. very freq.; not rare later, esp. in the historians): pendent peniculamenta unum ad quemque pedum, trains are suspended at each foot, Enn. ap. Non. 149, 33 (Ann. v. 363 ed. Vahl.):

    ut in servitute hic ad suum maneat patrem,

    Plaut. Capt. prol. 49; cf. id. ib. 2, 3, 98;

    3, 5, 41: sol quasi flagitator astat usque ad ostium,

    stands like a creditor continually at the door, id. Most. 3, 2, 81 (cf. with same force, Att. ap. Non. 522, 25;

    apud ipsum astas): ad foris adsistere,

    Cic. Verr. 1, 66; id. Arch. 24:

    astiterunt ad januam,

    Vulg. Act. 10, 17:

    non adest ad exercitum,

    Plaut. Am. 1, 3, 6; cf. ib. prol. 133:

    aderant ad spectaculum istud,

    Vulg. Luc. 23, 48: has (testas) e fenestris in caput Deiciunt, qui prope ad ostium adspiraverunt, Lucil. ap. Non. 288, 31:

    et nec opinanti Mors ad caput adstitit,

    Lucr. 3, 959:

    quod Romanis ad manum domi supplementum esset,

    at hand, Liv. 9, 19, 6:

    haec arma habere ad manum,

    Quint. 12, 5, 1:

    dominum esse ad villam,

    Cic. Sull. 20; so id. Verr. 2, 21:

    errantem ad flumina,

    Verg. E. 6, 64; Tib. 1, 10, 38; Plin. 7, 2, § 12; Vitr. 7, 14; 7, 12; and ellipt. (cf. supra, 2. g):

    pecunia utinam ad Opis maneret!

    Cic. Phil. 1, 17.—Even of persons:

    qui primum pilum ad Caesarem duxerat (for apud),

    Caes. B. G. 6, 38; so id. ib. 1, 31; 3, 9; 5, 53; 7, 5; id. B. C. 3, 60:

    ad inferos poenas parricidii luent,

    among, Cic. Phil. 14, 13:

    neque segnius ad hostes bellum apparatur,

    Liv. 7, 7, 4: pugna ad Trebiam, ad Trasimenum, ad Cannas, etc., for which Liv. also uses the gen.:

    si Trasimeni quam Trebiae, si Cannarum quam Trasimeni pugna nobilior esset, 23, 43, 4.—Sometimes used to form the name of a place, although written separately, e. g. ad Murcim,

    Varr. L. L. 5, § 154:

    villa ad Gallinas, a villa on the Flaminian Way,

    Plin. 15, 30, 40, § 37: ad urbem esse (of generals), to remain outside the city (Rome) until permission was given for a triumph:

    “Esse ad urbem dicebantur, qui cum potestate provinciali aut nuper e provincia revertissent, aut nondum in provinciam profecti essent... solebant autem, qui ob res in provincia gestas triumphum peterent, extra urbem exspectare, donec, lege lata, triumphantes urbem introire possent,”

    Manut. ad Cic. Fam. 3, 8.—So sometimes with names of towns and verbs of rest:

    pons, qui erat ad Genavam,

    Caes. B. G. 1, 7:

    ad Tibur mortem patri minatus est,

    Cic. Phil. 6, 4, 10:

    conchas ad Caietam legunt,

    id. Or. 2, 6:

    ad forum esse,

    to be at the market, Plaut. Ps. 4, 7, 136; id. Most. 3, 2, 158; cf. Ter. Ph. 4, 2, 8; id. And. 1, 5, 19.—Hence, adverb., ad dextram (sc. manum, partem), ad laevam, ad sinistram, to the right, to the left, or on the right, on the left:

    ad dextram,

    Att. Rib. Trag. Rel. p. 225; Plaut. Poen. 3, 4, 1; Ter. Ad. 4, 2, 44; Cic. Univ. 13; Caes. B. C. 1, 69:

    ad laevam,

    Enn. Rib. Trag. Rel. p. 51; Att. ib. p. 217: ad sinistram, Ter. [p. 28] Ad. 4, 2, 43 al.:

    ad dextram... ad laevam,

    Liv. 40, 6;

    and with an ordinal number: cum plebes ad tertium milliarium consedisset,

    at the third milestone, Cic. Brut. 14, 54, esp. freq. with lapis:

    sepultus ad quintum lapidem,

    Nep. Att. 22, 4; so Liv. 3, 69 al.; Tac. H. 3, 18; 4, 60 (with apud, Ann. 1, 45; 3, 45; 15, 60) al.; cf. Rudd. II. p. 287.
    B.
    In time, analogous to the relations given in A.
    1.
    Direction toward, i. e. approach to a definite point of time, about, toward:

    domum reductus ad vesperum,

    toward evening, Cic. Lael. 3, 12:

    cum ad hiemem me ex Cilicia recepissem,

    toward winter, id. Fam. 3, 7.—
    2.
    The limit or boundary to which a space of time extends, with and without usque, till, until, to, even to, up to:

    ego ad illud frugi usque et probus fui,

    Plaut. Most. 1, 2, 53:

    philosophia jacuit usque ad hanc aetatem,

    Cic. Tusc. 1, 3, 5; id. de Sen. 14:

    quid si hic manebo potius ad meridiem,

    Plaut. Most. 3, 1, 55; so id. Men. 5, 7, 33; id. Ps. 1, 5, 116; id. As. 2, 1, 5:

    ad multam noctem,

    Cic. de Sen. 14:

    Sophocles ad summam senectutem tragoedias fecit,

    id. ib. 2; cf. id. Rep. 1, 1:

    Alexandream se proficisci velle dixit (Aratus) remque integram ad reditum suum jussit esse,

    id. Off. 2, 23, 82:

    bestiae ex se natos amant ad quoddam tempus,

    id. Lael. 8; so id. de Sen. 6; id. Somn. Sc. 1 al. —And with ab or ab-usque, to desig. the whole period of time passed away:

    ab hora octava ad vesperum secreto collocuti sumus,

    Cic. Att. 7, 8:

    usque ab aurora ad hoc diei,

    Plaut. Poen. 1, 2, 8.—
    3.
    Coincidence with a point of time, at, on, in, by:

    praesto fuit ad horam destinatam,

    at the appointed hour, Cic. Tusc. 5, 22:

    admonuit ut pecuniam ad diem solverent,

    on the day of payment, id. Att. 16, 16 A:

    nostra ad diem dictam fient,

    id. Fam. 16, 10, 4; cf. id. Verr. 2, 2, 5: ad lucem denique arte et graviter dormitare coepisse, at (not toward) daybreak, id. Div. 1, 28, 59; so id. Att. 1, 3, 2; 1, 4, 3; id. Fin. 2, 31, 103; id. Brut. 97, 313:

    ad id tempus,

    Caes. B. C. 1, 24; Sall. J. 70, 5; Tac. A. 15, 60; Suet. Aug. 87; Domit. 17, 21 al.
    C.
    The relations of number.
    1.
    An approximation to a sum designated, near, near to, almost, about, toward (cf. Gr. epi, pros with acc. and the Fr. pres de, a peu pres, presque) = circiter (Hand, Turs. I. p. 102):

    ad quadraginta eam posse emi minas,

    Plaut. Ep. 2, 2, 111:

    nummorum Philippum ad tria milia,

    id. Trin. 1, 2, 115; sometimes with quasi added:

    quasi ad quadraginta minas,

    as it were about, id. Most. 3, 1, 95; so Ter. Heaut. 1, 1, 93:

    sane frequentes fuimus omnino ad ducentos,

    Cic. Q. Fr. 2, 1:

    cum annos ad quadraginta natus esset,

    id. Clu. 40, 110:

    ad hominum milia decem,

    Caes. B. G. 1, 4:

    oppida numero ad duodecim, vicos ad quadringentos,

    id. ib. 1, 5.—In the histt. and post-Aug. authors ad is added adverbially in this sense (contrary to Gr. usage, by which amphi, peri, and eis with numerals retain their power as prepositions): ad binum milium numero utrinque sauciis factis, Sisenn. ap. Non. 80, 4:

    occisis ad hominum milibus quattuor,

    Caes. B. G. 2, 33:

    ad duorum milium numero ceciderunt,

    id. B. C. 3, 53:

    ad duo milia et trecenti occisi,

    Liv. 10, 17, 8; so id. 27, 12, 16; Suet. Caes. 20; cf. Rudd. II. p. 334.—
    2.
    The terminus, the limit, to, unto, even to, a designated number (rare):

    ranam luridam conicere in aquam usque quo ad tertiam partem decoxeris,

    Varr. R. R. 1, 2, 26; cf. App. Herb. 41:

    aedem Junonis ad partem dimidiam detegit,

    even to the half, Liv. 42, 3, 2:

    miles (viaticum) ad assem perdiderat,

    to a farthing, to the last farthing, Hor. Ep. 2, 2, 27; Plin. Ep. 1, 15:

    quid ad denarium solveretur,

    Cic. Quint. 4.—The phrase omnes ad unum or ad unum omnes, or simply ad unum, means lit. all to one, i. e. all together, all without exception; Gr. hoi kath hena pantes (therefore the gender of unum is changed according to that of omnes): praetor omnes extra castra, ut stercus, foras ejecit ad unum, Lucil. ap. Non. 394, 22:

    de amicitia omnes ad unum idem sentiunt,

    Cic. Lael. 23:

    ad unum omnes cum ipso duce occisi sunt,

    Curt. 4, 1, 22 al.:

    naves Rhodias afflixit ita, ut ad unam omnes constratae eliderentur,

    Caes. B. C. 3, 27; onerariae omnes ad unam a nobis sunt exceptae, Cic. Fam. 12, 14 (cf. in Gr. hoi kath hena; in Hebr., Exod. 14, 28).— Ad unum without omnes:

    ego eam sententiam dixi, cui sunt assensi ad unum,

    Cic. Fam. 10, 16:

    Juppiter omnipotens si nondum exosus ad unum Trojanos,

    Verg. A. 5, 687.
    D.
    In the manifold relations of one object to another.
    1.
    That in respect of or in regard to which a thing avails, happens, or is true or important, with regard to, in respect of, in relation to, as to, to, in.
    a.
    With verbs:

    ad omnia alia aetate sapimus rectius,

    in respect to all other things we grow wiser by age, Ter. Ad. 5, 3, 45:

    numquam ita quisquam bene ad vitam fuat,

    id. ib. 5, 4, 1:

    nil ibi libatum de toto corpore (mortui) cernas ad speciem, nil ad pondus,

    that nothing is lost in form or weight, Lucr. 3, 214; cf. id. 5, 570; Cic. Verr. 2, 1, 21, § 58; id. Mur. 13, 29: illi regi Cyro subest, ad immutandi animi licentiam, crudelissimus ille Phalaris, in that Cyrus, in regard to the liberty of changing his disposition (i. e. not in reality, but inasmuch as he is at liberty to lay aside his good character, and assume that of a tyrant), there is concealed another cruel Phalaris, Cic. Rep. 1, 28:

    nil est ad nos,

    is nothing to us, concerns us not, Lucr. 3, 830; 3, 845:

    nil ad me attinet,

    Ter. Ad. 1, 2, 54:

    nihil ad rem pertinet,

    Cic. Caecin. 58;

    and in the same sense elliptically: nihil ad Epicurum,

    id. Fin. 1, 2, 5; id. Pis. 68:

    Quid ad praetorem?

    id. Verr. 1, 116 (this usage is not to be confounded with that under 4.).—
    b.
    With adjectives:

    ad has res perspicax,

    Ter. Heaut. 2, 3, 129:

    virum ad cetera egregium,

    Liv. 37, 7, 15:

    auxiliaribus ad pugnam non multum Crassus confidebat,

    Caes. B. G. 3, 25:

    ejus frater aliquantum ad rem est avidior,

    Ter. Eun. 1, 2, 51; cf. id. And. 1, 2, 21; id. Heaut. 2, 3, 129:

    ut sit potior, qui prior ad dandum est,

    id. Phorm. 3, 2, 48:

    difficilis (res) ad credendum,

    Lucr. 2, 1027:

    ad rationem sollertiamque praestantior,

    Cic. N. D. 2, 62; so id. Leg. 2, 13, 33; id. Fin. 2, 20, 63; id. Rosc. Am. 30, 85; id. Font. 15; id. Cat. 1, 5, 12; id. de Or. 1, 25, 113; 1, 32, 146; 2, 49, 200; id. Fam. 3, 1, 1; Liv. 9, 16, 13; Tac. A. 12, 54 al.—
    c.
    With nouns:

    prius quam tuum, ut sese habeat, animum ad nuptias perspexerit,

    before he knew your feeling in regard to the marriage, Ter. And. 2, 3, 4 (cf. Gr. hopôs echei tis pros ti):

    mentis ad omnia caecitas,

    Cic. Tusc. 3, 5, 11:

    magna vis est fortunae in utramque partem vel ad secundas res vel ad adversas,

    id. Off. 2, 6; so id. Par. 1:

    ad cetera paene gemelli,

    Hor. Ep. 1, 10, 3.—So with acc. of gerund instead of the gen. from the same vb.:

    facultas ad scribendum, instead of scribendi,

    Cic. Font. 6;

    facultas ad agendum,

    id. de Imp. Pomp. 1, 2: cf. Rudd. II. p. 245.—
    d.
    In gramm.: nomina ad aliquid dicta, nouns used in relation to something, i. e. which derive their significance from their relation to another object: quae non possunt intellegi sola, ut pater, mater;

    jungunt enim sibi et illa propter quae intelleguntur,

    Charis. 129 P.; cf. Prisc. 580 ib.—
    2.
    With words denoting measure, weight, manner, model, rule, etc., both prop. and fig., according to, agreeably to, after (Gr. kata, pros):

    columnas ad perpendiculum exigere,

    Cic. Mur. 77:

    taleis ferreis ad certum pondus examinatis,

    Caes. B. G. 5, 12: facta sunt ad certam formam. Lucr. 2, 379:

    ad amussim non est numerus,

    Varr. 2, 1, 26:

    ad imaginem facere,

    Vulg. Gen. 1, 26:

    ad cursus lunae describit annum,

    Liv. 1, 19:

    omnia ad diem facta sunt,

    Caes. B. G. 2, 5:

    Id ad similitudinem panis efficiebant,

    id. B. C. 3, 48; Vulg. Gen. 1, 26; id. Jac. 3, 9:

    ad aequos flexus,

    at equal angles, Lucr. 4, 323: quasi ad tornum levantur, to or by the lathe, id. 4, 361:

    turres ad altitudiem valli,

    Caes. B. G. 5, 42; Liv. 39, 6:

    ad eandem crassitudinem structi,

    id. 44, 11:

    ad speciem cancellorum scenicorum,

    with the appearance of, like, Varr. R. R. 3, 5, 8:

    stagnum maris instar, circumseptum aedificiis ad urbium speciem,

    Suet. Ner. 31:

    lascivum pecus ludens ad cantum,

    Liv. Andron. Rib. Trag. Rel. p. 1:

    canere ad tibiam,

    Cic. Tusc. 4, 2: canere ad tibicinem, id. ib. 1, 2 (cf.:

    in numerum ludere,

    Verg. E. 6, 28; id. G. 4, 175):

    quod ad Aristophanis lucernam lucubravi,

    Varr. L. L. 5, § 9 Mull.: carmen castigare ad unguem, to perfection (v. unguis), Hor. A. P. 294:

    ad unguem factus homo,

    a perfect gentleman, id. S. 1, 5, 32 (cf. id. ib. 2, 7, 86):

    ad istorum normam sapientes,

    Cic. Lael. 5, 18; id. Mur. 3:

    Cyrus non ad historiae fidem scriptus, sed ad effigiem justi imperii,

    id. Q. Fr. 1, 1, 8:

    exercemur in venando ad similitudinem bellicae disciplinae,

    id. N. D. 2, 64, 161: so,

    ad simulacrum,

    Liv. 40, 6:

    ad Punica ingenia,

    id. 21, 22:

    ad L. Crassi eloquentiam,

    Cic. Var. Fragm. 8:

    omnia fient ad verum,

    Juv. 6, 324:

    quid aut ad naturam aut contra sit,

    Cic. Fin. 1, 9, 30:

    ad hunc modum institutus est,

    id. Tusc. 2, 3; Caes. B. G. 2, 31; 3, 13:

    ad eundem istunc modum,

    Ter. Ad. 3, 3, 70:

    quem ad modum, q. v.: ad istam faciem est morbus, qui me macerat,

    of that kind, Plaut. Cist. 1, 1, 73; id. Merc. 2, 3, 90; cf.

    91: cujus ad arbitrium copia materiai cogitur,

    Lucr. 2, 281:

    ad eorum arbitrium et nutum totos se fingunt,

    to their will and pleasure, Cic. Or. 8, 24; id. Quint. 71:

    ad P. Lentuli auctoritatem Roma contendit,

    id. Rab. Post. 21:

    aliae sunt legati partes, aliae imperatoris: alter omnia agere ad praescriptum, alter libere ad summam rerum consulere debet,

    Caes. B. C. 3, 51:

    rebus ad voluntatem nostram fluentibus,

    Cic. Off. 1, 26:

    rem ad illorum libidinem judicarunt,

    id. Font. 36:

    ad vulgi opinionem,

    id. Off. 3, 21.—So in later Lat. with instar:

    ad instar castrorum,

    Just. 36, 3, 2:

    scoparum,

    App. M. 9, p. 232:

    speculi,

    id. ib. 2, p. 118: ad hoc instar mundi, id. de Mundo, p. 72.—Sometimes, but very rarely, ad is used absol. in this sense (so also very rarely kata with acc., Xen. Hell. 2, 3; Luc. Dial. Deor. 8): convertier ad nos, as we (are turned), Lucr. 4, 317:

    ad navis feratur,

    like ships, id. 4, 897 Munro. —With noun:

    ad specus angustiac vallium,

    like caves, Caes. B. C. 3, 49.—Hence,
    3.
    With an object which is the cause or reason, in conformity to which, from which, or for which, any thing is or is done.
    a.
    The moving cause, according to, at, on, in consequence of:

    cetera pars animae paret et ad numen mentis momenque movetur,

    Lucr. 3, 144:

    ad horum preces in Boeotiam duxit,

    on their entreaty, Liv. 42, 67, 12: ad ea Caesar veniam ipsique et conjugi et fratribus tribuit, in consequence of or upon this, he, etc., Tac. Ann. 12, 37.—
    b.
    The final cause, or the object, end, or aim, for the attainment of which any thing,
    (α).
    is done,
    (β).
    is designed, or,
    (γ).
    is fitted or adapted (very freq.), to, for, in order to.
    (α).
    Seque ad ludos jam inde abhinc exerceant, Pac. ap. Charis. p. 175 P. (Rib. Trag. Rel. p. 80):

    venimus coctum ad nuptias,

    in order to cook for the wedding, Plaut. Aul. 3, 2, 15:

    omnis ad perniciem instructa domus,

    id. Bacch. 3, 1, 6; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 41; Liv. 1, 54:

    cum fingis falsas causas ad discordiam,

    in order to produce dissension, Ter. Hec. 4, 4, 71:

    quantam fenestram ad nequitiam patefeceris,

    id. Heaut. 3, 1, 72:

    utrum ille, qui postulat legatum ad tantum bellum, quem velit, idoneus non est, qui impetret, cum ceteri ad expilandos socios diripiendasque provincias, quos voluerunt, legatos eduxerint,

    Cic. de Imp. Pomp. 19, 57:

    ego vitam quoad putabo tua interesse, aut ad spem servandam esse, retinebo,

    for hope, id. Q. Fr. 1, 4; id. Fam. 5, 17:

    haec juventutem, ubi familiares opes defecerant, ad facinora incendebant,

    Sall. C. 13, 4:

    ad speciem atque ad usurpationem vetustatis,

    Cic. Agr. 2, 12, 31; Suet. Caes. 67:

    paucis ad speciem tabernaculis relictis,

    for appearance, Caes. B. C. 2, 35; so id. ib. 2, 41; id. B. G. 1, 51.—
    (β).
    Aut equos alere aut canes ad venandum. Ter. And. 1, 1, 30:

    ingenio egregie ad miseriam natus sum,

    id. Heaut. 3, 1, 11;

    (in the same sense: in rem,

    Hor. C. 1, 27, 1, and the dat., Ter. Ad. 4, 2, 6):

    ad cursum equum, ad arandum bovem, ad indagandum canem,

    Cic. Fin. 2, 13, 40:

    ad frena leones,

    Verg. A. 10, 253:

    delecto ad naves milite,

    marines, Liv. 22, 19 Weissenb.:

    servos ad remum,

    rowers, id. 34, 6; and:

    servos ad militiam emendos,

    id. 22, 61, 2:

    comparasti ad lecticam homines,

    Cat. 10, 16:

    Lygdamus ad cyathos,

    Prop. 4, 8, 37; cf.:

    puer ad cyathum statuetur,

    Hor. C. 1, 29, 8.—
    (γ).
    Quae oportet Signa esse [p. 29] ad salutem, omnia huic osse video, everything indicative of prosperity I see in him, Ter. And. 3, 2, 2:

    haec sunt ad virtutem omnia,

    id. Heaut. 1, 2, 33:

    causa ad objurgandum,

    id. And. 1, 1, 123:

    argumentum ad scribendum,

    Cic. Att. 9, 7 (in both examples instead of the gen. of gerund., cf. Rudd. II. p. 245):

    vinum murteum est ad alvum crudam,

    Cato R. R. 125:

    nulla res tantum ad dicendum proficit, quantum scriptio,

    Cic. Brut. 24:

    reliquis rebus, quae sunt ad incendia,

    Caes. B. C. 3, 101 al. —So with the adjectives idoneus, utilis, aptus, instead of the dat.:

    homines ad hanc rem idoneos,

    Plaut. Poen. 3, 2, 6:

    calcei habiles et apti ad pedem,

    Cic. de Or. 1, 54, 231:

    orator aptus tamen ad dicendum,

    id. Tusc. 1, 3, 5:

    sus est ad vescendum hominibus apta,

    id. N. D. 2, 64, 160:

    homo ad nullam rem utilis,

    id. Off. 3, 6:

    ad segetes ingeniosus ager,

    Ov. F. 4, 684.—(Upon the connection of ad with the gerund. v. Zumpt, § 666; Rudd. II. p. 261.)—
    4.
    Comparison (since that with which a thing is compared is considered as an object to which the thing compared is brought near for the sake of comparison), to, compared to or with, in comparison with:

    ad sapientiam hujus ille (Thales) nimius nugator fuit,

    Plaut. Capt. 2, 2, 25; id. Trin. 3, 2, 100:

    ne comparandus hic quidem ad illum'st,

    Ter. Eun. 4, 4, 14; 2, 3, 69:

    terra ad universi caeli complexum,

    compared with the whole extent of the heavens, Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    homini non ad cetera Punica ingenia callido,

    Liv. 22, 22, 15:

    at nihil ad nostram hanc,

    nothing in comparison with, Ter. Eun. 2, 3, 70; so Cic. Deiot. 8, 24; and id. de Or. 2, 6, 25.
    E.
    Adverbial phrases with ad.
    1.
    Ad omnia, withal, to crown all:

    ingentem vim peditum equitumque venire: ex India elephantos: ad omnia tantum advehi auri, etc.,

    Liv. 35, 32, 4.—
    2.
    Ad hoc and ad haec (in the historians, esp. from the time of Livy, and in authors after the Aug. per.), = praeterea, insuper, moreover, besides, in addition, epi toutois:

    nam quicumque impudicus, adulter, ganeo, etc.: praeterea omnes undique parricidae, etc.: ad hoc, quos manus atque lingua perjurio aut sanguine civili alebat: postremo omnes, quos, etc.,

    Sall. C. 14, 2 and 3:

    his opinionibus inflato animo, ad hoc vitio quoque ingenii vehemens,

    Liv. 6, 11, 6; 42, 1, 1; Tac. H. 1, 6; Suet. Aug. 22 al.—
    3.
    Ad id quod, beside that (very rare):

    ad id quod sua sponte satis conlectum animorum erat, indignitate etiam Romani accendebantur,

    Liv. 3, 62, 1; so 44, 37, 12.—
    4.
    Ad tempus.
    a.
    At a definite, fixed time, Cic. Att. 13, 45; Liv. 38, 25, 3.—
    b.
    At a fit, appropriate time, Cic. Verr. 2, 1, 54, § 141; Liv. 1, 7, 13.—
    c.
    For some time, for a short time, Cic. Off. 1, 8, 27; id. Lael. 15, 53; Liv. 21, 25, 14.—
    d.
    According to circumstances, Cic. Planc. 30, 74; id. Cael. 6, 13; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9.—
    5.
    Ad praesens (for the most part only in post-Aug. writers).
    a.
    For the moment, for a short time, Cic. Fam. 12, 8; Plin. 8, 22, 34; Tac. A. 4, 21.—
    b.
    At present, now, Tac. A. 16, 5; id. H. 1, 44.—So, ad praesentiam, Tac. A. 11, 8.—
    6.
    Ad locum, on the spot:

    ut ad locum miles esset paratus,

    Liv. 27, 27, 2.—
    7.
    Ad verbum, word for word, literally, Cic. Fin. 1, 2, 4; id. de Or. 1, 34, 157; id. Ac. 2, 44, 135 al.—
    8.
    Ad summam.
    a.
    On the whole, generally, in general, Cic. Fam. 14, 14, 3; id. Att. 14, 1; Suet. Aug. 71.—
    b.
    In a word, in short, Cic. Off. 1, 41, 149; Hor. Ep. 1, 1, 106. —
    9.
    Ad extremum, ad ultimum, ad postremum.
    a.
    At the end, finally, at last.
    (α).
    Of place, at the extremity, extreme point, top, etc.:

    missile telum hastili abiegno et cetera tereti, praeterquam ad extremum, unde ferrum exstabat,

    Liv. 21, 8, 10.—
    (β).
    Of time = telos de, at last, finally:

    ibi ad postremum cedit miles,

    Plaut. Aul. 3, 5, 52; so id. Poen. 4, 2, 22; Cic. Off. 3, 23, 89; id. Phil. 13, 20, 45; Caes. B. G. 7, 53; Liv. 30, 15, 4 al.— Hence,
    (γ).
    of order, finally, lastly, = denique: inventa componere; tum ornare oratione; post memoria sepire;

    ad extremum agere cum dignitate,

    Cic. de Or. 1, 31, 142.—
    b.
    In Liv., to the last degree, quite: improbus homo, sed non ad extremum perditus, 23, 2, 3; cf.:

    consilii scelerati, sed non ad ultimum dementis,

    id. 28, 28, 8.—
    10.
    Quem ad finem? To what limit? How far? Cic. Cat. 1, 1; id. Verr. 5, 75.—
    11.
    Quem ad modum, v. sub h. v.
    a.
    Ad (v. ab, ex, in, etc.) is not repeated like some other prepositions with interrog. and relative pronouns, after nouns or demonstrative pronouns:

    traducis cogitationes meas ad voluptates. Quas? corporis credo,

    Cic. Tusc. 3, 17, 37 (ubi v. Kuhner).—
    b.
    Ad is sometimes placed after its substantive:

    quam ad,

    Ter. Phorm. 3, 2, 39:

    senatus, quos ad soleret, referendum censuit,

    Cic. N. D. 2, 4:

    ripam ad Araxis,

    Tac. Ann. 12, 51;

    or between subst. and adj.: augendam ad invidiam,

    id. ib. 12, 8.—
    c.
    The compound adque for et ad (like exque, eque, and, poet., aque) is denied by Moser, Cic. Rep. 2, 15, p. 248, and he reads instead of ad humanitatem adque mansuetudinem of the MSS., hum. atque mans. But adque, in acc. with later usage, is restored by Hand in App. M. 10, p. 247, adque haec omnia oboediebam for atque; and in Plaut. Capt. 2, 3, 9, utroque vorsum rectum'st ingenium meum, ad se adque illum, is now read, ad te atque ad illum (Fleck., Brix).
    II.
    In composition.
    A.
    Form. According to the usual orthography, the d of the ad remains unchanged before vowels, and before b, d, h, m, v: adbibo, adduco, adhibeo, admoveo, advenio; it is assimilated to c, f, g, l, n, p, r, s, t: accipio, affigo, aggero, allabor, annumero, appello, arripio, assumo, attineo; before g and s it sometimes disappears: agnosco, aspicio, asto: and before qu it passes into c: acquiro, acquiesco.—But later philologists, supported by old inscriptions and good MSS., have mostly adopted the following forms: ad before j, h, b, d, f, m, n, q, v; ac before c, sometimes, but less well, before q; ag and also ad before g; a before gn, sp, sc, st; ad and also al before l; ad rather than an before n; ap and sometimes ad before p; ad and also ar before r; ad and also as before s; at and sometimes ad before t. In this work the old orthography has commonly been retained for the sake of convenient reference, but the better form in any case is indicated.—
    B.
    Signif. In English up often denotes approach, and in many instances will give the force of ad as a prefix both in its local and in its figurative sense.
    1.
    Local.
    a.
    To, toward: affero, accurro, accipio ( to one's self).—
    b.
    At, by: astare, adesse.—
    c.
    On, upon, against: accumbo, attero.—
    d.
    Up (cf. de- = down, as in deicio, decido): attollo, ascendo, adsurgo.—
    2.
    Fig.
    a.
    To: adjudico, adsentior.—
    b.
    At or on: admiror, adludo.—
    c.
    Denoting conformity to, or comparison with: affiguro, adaequo.—
    d.
    Denoting addition, increase (cf. ab, de, and ex as prefixes to denote privation): addoceo, adposco.—
    e.
    Hence, denoting intensity: adamo, adimpleo, aduro, and perhaps agnosco.—
    f.
    Denoting the coming to an act or state, and hence commencement: addubito, addormio, adquiesco, adlubesco, advesperascit. See more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 74-134.

    Lewis & Short latin dictionary > ad

  • 23 adscribo

    a-scrībo ( ads-, Baiter, Halm, Weissenb., K. and H.; as-, Kayser), psi, ptum, 3, v. a., to annex by writing, to add to a writing (syn.: annumero, addo, insero, attribuo, tribuo).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit., constr. absol. or with dat., in with acc. or abl.
    a.
    Absol.:

    non solum illud perscribunt, quod tum prohibiti sunt, sed etiam causam ascribunt cur etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 35:

    illud minime auguris, quod adscripsit, ob eam causam, etc.,

    id. Div. 1, 16, 29.—
    b.
    With dat.:

    Terentia salutem tibi plurimam adscribit,

    Cic. Att. 1, 5 fin.:

    coheredem sibi libertum ejus adscriptum,

    Suet. Vit. 14.—
    c.
    With in with acc. or abl.: hoc tibi respondeo: ascripsisse eundem Sullam in eandem legem: si quid, etc.: nam nisi esset, hoc in omnibus legibus non ascriberetur, Cic. Caecin. 33, 95 (B. and K., in eādem lege):

    antiquior dies in tuis adscripta litteris,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 3:

    in alterā epistulā diem non adscribis,

    do not add the date, id. Att. 3, 23:

    nomen suum in albo profitentium citharoedorum jussit adscribi,

    Suet. Ner. 21; id. Tib. 51 al.—Esp. freq. of superscriptions and inscriptions:

    Recita epistulam. TIMARCHIDES VERRIS ACCENSVS APRONIO. Jam hoc quidem non reprehendo, quod ascribit ACCENSVS,

    Cic. Verr. 2, 3, 66:

    non credo ascripturum esse magno,

    id. Agr. 2, 20:

    novo si marmori adscripserunt Praxitelem suo,

    Phaedr. 5, prol. 6:

    tumulo publice exstructo adscripserant, pro libertate eos occubuisse,

    Suet. Aug. 12 fin.:

    ut qui statuarum titulis pronepotem se Q. Catuli Capitolini semper adscripserit,

    id. Galb. 2; id. Ner. 45; id. Aug. 70.—
    B.
    Trop.
    1.
    To impute, ascribe, attribute to one the cause of something:

    hoc incommodum Scipioni ascribendum videtur,

    Cic. Inv. 1, 49:

    panaces diis inventoribus adscriptum,

    Plin. 25, 4, 11, § 30; Claud. Laud. Stil. 2, 81;

    and (per hypallagen, cf. Rudd. II. p. 393): cur autem ascribimus illum his lacrimis (instead of illi has lacrimas),

    id. Rapt. Pros. 3, 419; cf. id. Idyll. 6, 81:

    nomini meo adscribatur victoria,

    Vulg. 2 Reg. 12, 28.—
    2.
    To place to one's credit, i. e. to settle, fix, designate, appoint:

    eidem (servo) adscripsisse legatum,

    bequeathed to him, Plin. Ep. 4, 10.— Poet.:

    culpam lues, olim cum adscriptus venerit poenae dies,

    Phaedr. 4, 11, 8.—
    3.
    Adscribere sibi aliquid, to apply, refer something to one's self:

    qui facere quae non possunt, verbis elevant, Adscribere hoc debebunt exemplum sibi,

    Phaedr. 4, 3, 6.—
    II.
    A.. Esp., t. t., to enroll, enter in a list ( as citizen, soldier, colonist, etc.):

    ascribi se in eam civitatem voluit,

    to be entered, received as a citizen, Cic. Arch. 4:

    si qui foederatis civitatibus ascripti fuissent,

    id. ib.:

    urbanae militiae adscribebatur,

    Tac. H. 2, 94:

    adscribantur ex Judaeis in exercitu regis ad triginta milia virorum,

    Vulg. 1 Macc. 10, 36: adscripti dicebantur qui in colonias nomina dedissent, ut essent coloni, Paul. ex Fest. p. 13 Müll.:

    colonos Venusiam adscripserunt,

    Liv. 31, 49; so id. 32, 7; 33, 24; 34, 42;

    35, 9 al.: coloniam deduxit adscriptis veteranis,

    Suet. Ner. 9;

    so also of ambassadors,

    Phaedr. 4, 17, 16.—
    B.
    Trop.
    1.
    To reckon or number in a class, include among:

    adscripsit Liber Satyris poëtas,

    Hor. Ep. 1, 19, 4 (cf. id. ib. 1, 9, 13:

    scribe tui gregis hunc): aliquem ordinibus deorum,

    id. C. 3, 3, 35:

    nationes Germanis an Sarmatis adscribam, dubito,

    Tac. G. 46:

    aliquem antiquis temporibus,

    id. Or. 17.—
    2.
    To add or join to:

    ad hoc genus ascribamus etiam narrationes apologorum,

    Cic. de Or. 2, 66, 264:

    admiratus eorum fidem tyrannus petivit, ut se ad amicitiam tertium adscriberent,

    id. Off. 3, 10, 45; so id. Tusc. 5, 22, 63; id. ad Q. Fr. 1, 1, 5:

    tu vero ascribe me in talem numerum,

    id. Phil. 2, 13:

    suae alicujus sententiam,

    id. Opt. Gen. 6:

    unus A. Gabinius belli maritimi Cn. Pompeio socius ascribitur, i. e. additur,

    id. Imp. Pomp. 19 fin. —Hence also of attributes of a deity:

    Jovi aquila adscribitur,

    is ascribed, Plin. 10, 5, 6, § 18.

    Lewis & Short latin dictionary > adscribo

  • 24 adspicio

    a-spĭcĭo ( adsp-, Jan; asp-, others except Halm, who uses both), spexi, spectum, 3, v. a. (aspexit = aspexerit, Plaut. As. 4, 1, 25), to look to or upon a person or thing, to behold, look at, see.
    I.
    Lit., constr. in the ante - class. per. sometimes with ad; but afterwards with the acc., with a finite clause, or absol.; in eccl. Lat., with in with acc., and super with acc.
    (α).
    With ad:

    aspice ad me,

    Plaut. Capt. 3, 4, 38:

    aspicient ad me,

    Vulg. Zach. 12, 10:

    aspicere ad terram,

    Plaut. Cist. 4, 2, 25:

    ad caelum,

    Vulg. 2 Macc. 7, 28:

    Aspice nunc ad sinisteram,

    Plaut. Merc. 5, 2, 38 (Ritschl, spice):

    ad Scrofam,

    Varr. R. R. 1, 2, 26; cf. the epitaph of Pacuvius: Adulescens, tametsi properas, te hoc saxum rogat, Ut se[se] aspicias, etc., ap. Gell. 1, 24 fin. —(b With acc.: Aspice hoc sublimen candens, Enn. ap. Cic. N. D. 2, 25, 65: templum Cereris, id. ap. Varr. L. L. 7, 2, 82: me, Pac. ap. Non. p. 470, 20: aspicite (me) religatum asperis Vinctumque saxis, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Plaut. As. 4, 1, 25:

    me huc aspice,

    id. Am. 2, 2, 118:

    faciem alicujus,

    id. Ps. 1, 2, 9.—In Plaut. twice with contra: aspiciam aliquem [p. 176] contra oculis, Cas. 5, 3, 2: Th. Aspicedum contra me. Tr. Aspexi. Th. Vides? Tr. Video, Most. 5, 1, 56; so,

    non audebat aspicere contra Deum,

    Vulg. Exod. 3, 6:

    formam alicujus aspicere,

    Ter. Heaut. 4, 5, 25:

    tergum alicujus,

    Vulg. Exod. 33, 8:

    aspicite ipsum: contuemini os, etc.,

    Cic. Sull. 27:

    me,

    Vulg. Job, 7, 8:

    sic obstupuerant, sic terram intuebantur, sic furtim non numquam inter se aspiciebant, etc.,

    Cic. Cat. 3, 5, 13; so Vulg. Jer. 4, 23:

    aspicis me iratus,

    Cic. Phil. 2, 30 fin.:

    hominis omnino aspiciendi potestatem eripere,

    id. Lael. 23, 87:

    ut nemo eorum forum aut publicum aspicere vellet,

    Liv. 9, 7, 11:

    aliquid rectis oculis,

    Suet. Aug. 16:

    Aspicit hanc torvis (oculis),

    Ov. M. 6, 34:

    aspiciunt oculis Superi mortalia justis,

    id. ib. 13, 70:

    aliquid oculis aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    aspice vultus Ecce meos,

    Ov. M. 2, 92 al.:

    horrendae aspectu,

    Hor. S. 1, 8, 26:

    aspice nos hoc tantum,

    look on us thus much only, Verg. A. 2, 690 Wagner: Aspice Felicem sibi non tibi, Romule, Sullam, poët. ap. Suet. Tib. 59.—In pass. (rare):

    unde aliqua pars aspici potest,

    Cic. Mil. 3:

    pulvis procul et arma adspiciebantur,

    Tac. H. 2, 68; id. G. 13:

    super triginta milia armatorum aspiciebantur,

    id. Agr. 29; 40; id. A. 3, 45; 11, 14:

    Septentrionem ibi adnotatum primā tantum parte noctis adspici,

    Plin. 2, 73, 75, § 185:

    quasi eum aspici nefas esset,

    Cic. Verr. 5, 67; 5, 187; id. Har. Resp. 8:

    adspici humana exta nefas habetur,

    Plin. 28, 1, 2, § 5.—
    (γ).
    Absol.:

    Vide amabo, si non, quom aspicias, os inpudens videtur,

    Ter. Eun. 5, 1, 22:

    postquam aspexi, ilico Cognovi,

    id. Heaut. 4, 1, 43.—
    (δ).
    With in with acc.:

    in terram aspicere,

    Vulg. Psa. 101, 20; ib. Isa. 5, 30:

    in caelum,

    ib. Matt. 14, 9.—
    (ε).
    With super with acc.:

    super castra aspicere,

    Vulg. Judith, 9, 7 al. —
    B.
    Transf.
    1.
    a.. Of things in space, to look toward, lie toward:

    tabulatum aspiciat meridiem,

    Col. 8, 8, 2:

    cryptoporticus non aspicere vineas, sed tangere videtur,

    Plin. Ep. 5, 6, 29:

    ea pars Britanniae, quae Hiberniam aspicit,

    Tac. Agr. 24:

    terra umidior quā Gallias, ventosior quā Noricum aspicit,

    id. G. 5.—
    b.
    Of persons:

    nobilissimi totius Britanniae eoque in ipsis penetralibus siti nec servientium litora aspicientes,

    Tac. Agr. 30.—
    2.
    With the access. idea of purpose (cf.: adeo, aggredior, etc.), to look upon something in order to consider or examine it; and in gen. to consider, survey, inspect (freq. in Liv.):

    hujus ut aspicerent opus admirabile,

    Ov. M. 6, 14:

    Boeotiam atque Euboeam aspicere jussi,

    Liv. 42, 37:

    in Boeotiā aspiciendae res,

    id. 42, 67 fin.:

    Ap. Claudium legatum ad eas res aspiciendas componendasque senatus misit,

    id. 42, 5; 26, 51; 32, 5 al.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.: sic in oratione Crassi divitias atque ornamenta ejus ingenii per quaedam involucra perspexi;

    sed ea cum contemplari cuperem, vix aspiciendi potestas fuit,

    Cic. de Or. 1, 35, 161:

    sic evolavit oratio, ut ejus vim atque incitationem aspexerim, vestigia ingressumque vix viderim,

    observed, noticed, id. ib. 1, 35, 161:

    in auctorem fidei,

    Vulg. Heb. 12, 2:

    in remunerationem,

    ib. ib. 11, 26.—So esp., to examine, reflect upon, to consider, weigh, ponder (most freq. in the imperat.: aspice, see, ponder, consider, etc.).
    a.
    With acc.:

    Postea [tu] aspicito meum, quando ego tuum inspectavero,

    Plaut. Rud. 3, 4, 50:

    neque tanta (est) in rebus obscuritas, ut eas non penitus vir ingenio cernat, si modo (eas) aspexerit,

    attends to them, Cic. de Or. 3, 31, 124: aspice, ait, Perseu, nostrae primordia gentis, Ov M. 5, 190.—
    b.
    With a finite clause.
    (α).
    In the subj.:

    qui semel aspexit, quantum dimissa petitis Praestent, etc.,

    has weighed, considered, Hor. Ep. 1, 7, 96:

    aspiciebant, quomodo turba jactaret aes etc.,

    Vulg. Marc. 12, 41:

    aspiciebant, ubi (Jesus) poneretur,

    ib. ib. 15, 47:

    Quin tu illam aspice, ut placide adcubat,

    Plaut. Most. 3, 2, 168:

    quin aspice, quantum Aggrediare nefas,

    Ov. M. 7, 70:

    Aspice, venturo laetentur ut omnia saeclo!

    Verg. E. 4, 52:

    Aspice, Plautus Quo pacto partes tutetur amantis ephebi, ut patris attenti... Quantus sit dossennus,

    Hor. Ep. 2, 1, 170 sqq.:

    Aspice, num mage sit nostrum penetrabile telum,

    Verg. A. 10, 481:

    aspice, si quid loquamur,

    Hor. Ep. 1, 17, 4 sq.:

    Aspice, qui coeant populi,

    Verg. A. 8, 385:

    Qualem commendes, etiam atque etiam aspice,

    Hor. Ep. 1, 18, 76: aspice, Quanto cum fastu, quanto molimine circumspectemus etc., id. ib. 2, 2, 92.—
    (β).
    In the indic. (rare):

    Aspice, ut antrum Silvestris raris sparsit labrusca racemis,

    Verg. E. 5, 6:

    Aspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis Ingreditur,

    id. A. 6, 855:

    quantas ostentant, aspice, vires,

    id. ib. 6, 771:

    Aspice, quem gloria extulerat,

    id. Cat. 12, 1:

    aspicite, quae fecit nobiscum,

    Vulg. Tob. 13, 6.—Also, to take into consideration, to have in view:

    si genus aspicitur, Saturnum prima parentem Feci,

    Ov. F. 6, 29.—
    B.
    Esp.
    1.
    To look upon with respect, admiration:

    erat in classe Chabrias privatus, sed eum magis milites quam qui praeerant, aspiciebant,

    Nep. Chabr. 4, 1.—
    2.
    Aliquem, to look one boldly in the face, to meet his glance:

    Lacedaemonii, quos nemo Boeotiorum ausus fuit aspicere in acie,

    Nep. Epam. 8, 3 (cf. supra, I., the passage from Suet. Aug. 16). —
    3.
    Lumen aspicere, to see the light for to live:

    odi celebritatem, fugio homines, lucem aspicere vix possum,

    Cic. Att. 3, 7; id. Brut. 3, 12; cf. the foll. number fin.
    4.
    Ad inchoative (as in addubito, addormio, aduro, etc.), to get a sight of, to see, perceive, descry:

    perii, si me aspexerit,

    Plaut. Am. 1, 1, 164:

    forte unam aspicio adulescentulam,

    Ter. And. 1, 1, 91; id. Ad. 3, 3, 19:

    respexit et equum alacrem laetus aspexit,

    Cic. Div. 1, 33, 73; so id. Har. Resp. 1, 2:

    tum vero Phaëthon cunctis e partibus orbem Aspicit accensum,

    Ov. M. 2, 228; 7, 651:

    aspicit hanc visamque vocat,

    id. ib. 2, 443; 2, 714; 3, 69; 3, 356; 3, 486; 7, 384;

    7, 791 et saep.: Quem simul aspexit scabrum intonsumque,

    Hor. Ep. 1, 7, 90.—Hence trop.: lumen aspicere, to see the light for to be born:

    ut propter quos hanc suavissimam lucem aspexerit, eos indignissime luce privārit,

    Cic. Rosc. Am. 22 fin.; cf. supra, II. B. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > adspicio

  • 25 alter

    alter, tĕra, tĕrum, adj. (the measure of the gen. sing. āltĕrĭŭs as paeon primus is supported in good Latin only by examples from dactylic verse (but see alterĭus in trochaic measure, Plaut. Capt. 2, 2, 56), in which īpsĭŭs, īllĭŭs, īstĭŭs, ūnĭŭs, etc., are used as dactyls; on the contr., the regular measure āltĕrīŭs, as ditrochaeus, is sufficiently confirmed by the foll. verses of Enn., Ter., and Ter. Maur.: mox cum alterīus abligurias bona, Enn. ap. Donat. ad Ter. Phorm. 2, 2, 25 (Sat. 29 Vahl.):

    alterīus sua comparent commoda? ah!

    Ter. And. 4, 1, 4:

    nec alter[imacracute]us indigéns opís veni,

    Ter. Maur. p. 2432 P.;

    and sescupló vel una víncet alter[imacracute]us singulum,

    id. ib. p. 2412 ib.; Prisc. p. 695 ib.; alterius is also commonly used as the gen. of alius, as alīus is little used (v. h. v. fin.).— Dat. sing. f.:

    alterae,

    Plaut. Rud. 3, 4, 45; Ter. Heaut. 2, 3, 30; Caes. B. G. 5, 27; Nep. Eum. 1, 6; Col. 5, 11, 10) [a comp. form of al-ius; cf. Sanscr. antara = alius; Goth. anthar; Lith. antras = secundus; Germ. ander; Gr. heteros; Engl. either, other; also Sanscr. itara = alius], the other of two, one of two, the other, ho heteros.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    nam huic alterae patria quae sit, profecto nescio,

    Plaut. Rud. 3, 4, 45:

    necesse est enim sit alterum de duobus,

    Cic. Tusc. 1, 41, 97:

    altera ex duabus legionibus,

    Caes. B. C. 2, 20: mihi cum viris ambobus est amicitia;

    cum altero vero magnus usus,

    Cic. Clu. 42, 117:

    alter consulum,

    Liv. 40, 59:

    alter ex censoribus,

    id. 40, 52:

    in alterā parte fluminis legatum reliquit,

    on the other side, Caes. B. G. 2, 5; id. B. C. 3, 54:

    si quis te percusserit in dexteram maxillam tuam, praebe illi et alteram,

    Vulg. Matt. 5, 39; 28, 1.—Hence: alter ambove, one or both; commonly in the abbreviation:

    A. A. S. E. V. = alter ambove si eis videretur: utique C. Pansa, A. Hirtius consules alter ambove S. E. V. rationem agri habeant,

    Cic. Phil. 5 fin. Wernsd.; cf. id. ib. 8, 11; 9, 7 fin.; 14, 14 fin.; cf.

    Brison. Form. pp. 218 and 219: absente consulum altero ambobusve,

    Liv. 30, 23: ambo alterve, S. C. ap. Front. Aquaed. 100 fin.
    B.
    Esp.
    1.
    a.. In distributive clauses: alter... alter, the one... the other (cf. alius, II. A.): ho heteros... ho heteros:

    Si duobus praefurniis coques, lacunā nihil opus erit. Cum cinere eruto opus erit, altero praefurnio eruito, in altero ignis erit,

    Cato, R. R. 38, 9:

    alteram ille amat sororem, ego alteram,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 68; id. Am. 1, 2, 19; 1, 2, 20; Ter. Ad. 1, 2, 50:

    quorum alter exercitum perdidit, alter vendidit,

    Cic. Planc. 35; so id. Rosc. Am. 6, 16: namque alterā ex parte Bellovaci instabant;

    alteram Camulogenus tenebat,

    Caes. B. G. 7, 59 Herz.:

    conjunxit alteram (cortinam) alteri,

    Vulg. Exod. 36, 10; 36, 22; ib. Joan. 13, 14; ib. Rom. 12, 5.—
    b.
    In same sense, unus... alter, one... the other, as in later Gr. heis men... heteros de: vitis insitio una est per ver, altera est cum uva floret;

    ea optima est,

    Cato, R. R. 41, 1: Phorm. Una injuria est tecum. Chrem. Lege agito ergo. Phorm. Altera est tecum, Ter. Phorm. 5, 8, 90: uni epistolae respondi;

    venio ad alteram,

    Cic. Fam. 2, 17, 6:

    nomen uni Ada, et nomen alteri Sella,

    Vulg. Gen. 4, 19; ib. Matt. 6, 24:

    Erant duae factiones, quarum una populi causam agebat, altera optimatium,

    Nep. Phoc. 3, 1; Liv. 31, 21:

    consules coepere duo creari, ut si unus malus esse voluisset, alter eum coërceret,

    Eutr. 1, 8:

    Duo homines ascenderunt in templum, unus pharisaeus et alter publicanus,

    Vulg. Luc. 18, 10 al. —
    c.
    Sometimes a subst., or hic, ille, etc., stands in the place of the second alter:

    Epaminondas... Leonidas: quorum alter, etc... Leonidas autem, etc.,

    Cic. Fin. 2, 30, 97; so Vell. 2, 71, 3:

    alter gladiator habetur, hic autem, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 6, 17:

    quorum alteri Capitoni cognomen est, iste, qui adest, magnus vocatur,

    id. ib.:

    alterum corporis aegritudo, illum, etc.,

    Flor. 4, 7.—Sometimes
    (α).
    one alter is entirely omitted (cf. alius, II. A.; heteros, L. and S. I. 2.):

    duae turmae haesere: altera metu dedita hosti, pertinacior (sc. altera), etc.,

    Liv. 29, 33:

    hujus lateris alter angulus ad orientem solem, inferior ad meridiem spectat,

    Caes. B. G. 5, 13; or
    (β).
    the form changed:

    dialecticam adjungunt et physicam, alteram quod habeat rationem.... Physicae quoque etc.,

    Cic. Fin. 3, 21, 72, and 3, 22, 73. —Sometimes a further distributive word is added:

    alter adulescens decessit, alter senex, aliquis praeter hos infans,

    Sen. Ep. 66, 39:

    alter in vincula ducitur, alter insperatae praeficitur potestati, alius etc.,

    Amm. 14, 11.—
    d.
    In plur.: nec ad vivos pertineat, nec ad mortuos;

    alteri nulli sunt, alteros non attinget,

    Cic. Tusc. 1, 38, 91:

    alteri dimicant, alteri victorem timent,

    id. Fam. 6, 3: binas a te accepi litteras; quarum alteris mihi gratulabare... alteris dicebas etc., in one of which,... in the other, id. ib. 4, 14:

    quorum alteri adjuvabant, alteri etc.,

    Caes. B. G. 7, 17: duplices similitudines, unae rerum, alterae verborum, Auct. ad Her. 3, 20. —
    e.
    The second alter in a different case:

    alter alterius ova frangit,

    Cic. N. D. 2, 49:

    uterque numerus plenus, alter alterā de causā habetur,

    Macr. Somn. Scip. 2:

    qui noxii ambo, alter in alterum causam conferant,

    Liv. 5, 11:

    alteri alteros aliquantum attriverant,

    Sall. J. 79, 4; so id. ib. 42, 4;

    53, 7 al. —Also with alteruter: ne alteruter alterum praeoccuparet,

    Nep. Dion. 4, 1.—With unus:

    quom inter nos sorderemus unus alteri,

    Plaut. Truc. 2, 4, 30:

    dicunt unus ad alterum,

    Vulg. Ez. 33, 30:

    ne unus adversus alterum infletur pro alio,

    ib. 1 Cor. 4, 6.—With uterque:

    uterque suo studio delectatus contempsit alterum,

    Cic. Off. 1, 1, 4:

    utrique alteris freti finitimos sub imperium suum coëgere,

    Sall. J. 18, 12.—With nemo, nullus, neuter:

    ut nemo sit alteri similis,

    Quint. 2, 9, 2:

    cum tot saeculis nulla referta sit causa, quae esset tota alteri similis,

    id. 7, prooem. 4:

    neutrum eorum contra alterum juvare,

    Caes. B. C. 1, 1, 3:

    ut neutra alteri officiat,

    Quint. 1, 1, 3.—After two substt., the first alter generally refers to the first subst., and the second to the second:

    Philippum rebus gestis superatum a filio, facilitate video superiorem fuisse. Itaque alter semper magnus, alter saepe turpissimus,

    Cic. Off. 1, 26; cf. Plaut. Am. 1, 2, 21; Brem. ad Suet. Claud. 20.—Sometimes the order is reversed: contra nos (summa gratia et eloquentia) raciunt in hoc tempore;

    quarum alteram (i. e. eloquentiam) vereor, alteram (i. e. gratiam) metuo,

    Cic. Quinct. 1; so id. Off. 3, 18; 1, 12; cf. Spald. ad Quint. 9, 2, 6.—
    2.
    As a numeral = secundus, the second, the next, o heteros:

    primo die, alter dies, tertius dies, deinde reliquis diebus etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 7:

    proximo, altero, tertio, reliquis consecutis diebus non intermittebas etc.,

    id. Phil. 1, 13 Wernsd.:

    quadriennio post alterum consulatum,

    id. Sen. 9:

    die altero,

    Vulg. Jos. 10, 32: alteris Te mensis adhibet deum, i. e. at the dessert (= mensā secundā), Hor. C. 4, 5, 31.—So, alterā die, the next day, têi allêi hêmerai, têi heterai:

    se alterā die ad conloquium venturum,

    Caes. B. C. 3, 19; Vulg. Gen. 19, 34; ib. Matt. 27, 62:

    die altero,

    ib. Num. 11, 32; ib. Jos. 5, 11 al.—So in comparative sense:

    alterā die quam a Brindisio solvit, in Macedoniam trajecit,

    Liv. 31, 14; Suet. Vit. 3:

    intermittere diem alterum quemque oportet,

    every other day, Cels. 3, 23; 3, 13; 4, 12:

    Olea non continuis annis, sed fere altero quoque fructum adfert,

    Col. R. R. 5, 8.—With prepp.:

    qui (Ptolemaeus) tum regnabat alter post Alexandream conditam,

    next after, Cic. Off. 2, 23, 82; so, fortunate puer, tu nunc eris alter ab illo, the second or next after him, Verg. E. 5, 49:

    alter ab undecimo jam tum me ceperat annus,

    id. ib. 8, 39.—Hence,
    b.
    Also with tens, hundreds, etc.:

    accepi tuas litteras, quas mihi Cornificius altero vicesimo die reddidit,

    on the twenty-second day, Cic. Fam. 12, 25 Manut.:

    anno trecentesimo altero quam condita Roma erat,

    in the three hundred and second year, Liv. 3, 33:

    vicesima et altera laedit,

    Manil. 4, 466.—
    c.
    So of a number collectively:

    remissarios pedum XII., alteros pedum X.,

    a second ten, Cato, R. R. 19, 2:

    ad Brutum hos libros alteros quinque mittemus,

    Cic. Tusc. 5, 41, 121:

    basia mille, deinde centum, dein mille altera, dein secunda centum,

    Cat. 5, 7.—So with the numeral understood: aurea mala decem misi;

    cras altera (sc. decem) mittam,

    a second ten, Verg. E. 3, 71.—Hence,
    d.
    Unus et alter, unus atque alter, unus alterque, the one and the other.
    (α).
    For two (as in Gr. heis kai heteros):

    unus et alter dies intercesserat,

    Cic. Clu. 26:

    adductus sum tuis unis et alteris litteris,

    id. Att. 14, 18:

    et sub eā versus unus et alter erunt,

    Ov. H. 15, 182; so Suet. Tib. 63; id. Calig. 56; id. Claud. 12 (cf. id. Gram. 24: unum vel alterum, vel, cum plurimos, tres aut quattuor admittere).—
    (β).
    More freq. of an indef. number, one and another; and: unusalterve, one or two:

    Unus et item alter,

    Ter. And. 1, 1, 50:

    mora si quem tibi item unum alterumve diem abstulerit,

    Cic. Fam. 3, 9; so id. Clu. 13, 38; 13, 26:

    versus paulo concinnior unus et alter,

    Hor. Ep. 2, 1, 74; so id. S. 1, 6, 102; 2, 5, 24; id. A. P. 15:

    ex illis unus et alter ait,

    Ov. F. 2, 394; id. Am. 2, 5, 22; Petr. 108; Plin. Pan. 45 Schwarz; cf. id. ib. 52, 2; Suet. Caes. 20; id. Galb. 14 al.:

    paucis loricae, vix uni alterive cassis aut galea,

    Tac. G. 6.—
    e.
    Alterum tantum, as much more or again, twice as much (cf. Gr. heteron tosouton or hetera tosauta):

    etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam potius quam sinam, etc.,

    Plaut. Ep. 3, 4, 81; so id. Bacch. 5, 2, 65:

    altero tanto aut sesqui major,

    Cic. Or. 56, 188:

    altero tanto longior,

    Nep. Eum. 8, 5; so Dig. 28, 2, 13:

    numero tantum alterum adjecit,

    Liv. 1, 36; so id. 10, 46; Auct. B. Hisp. 30; Dig. 49, 14, 3 al.—
    f.
    Alteri totidem, as many more:

    de alteris totidem scribere incipiamus,

    Varr. L. L. 8, 24 Müll. —
    g.
    To mark the similarity of one object to another in qualities, etc., a second, another (as in English, a second father, my second self, and the like). So,
    (α).
    With a proper name, used as an appellative (cf. alius, II. G.):

    Verres, alter Orcus,

    Cic. Verr. 2, 4, 50:

    alterum se Verrem putabat,

    id. ib. 5, 33 fin.:

    Hamilcar, Mars alter,

    Liv. 21, 10.—
    (β).
    With a com. noun:

    me sicut alterum parentem observat,

    Cic. Fam. 5, 8:

    altera patria,

    Flor. 2, 6, 42 al. —
    (γ).
    Alter ego, a second self, of very intimate friends (in the class. per. perh. only in Cic. Ep.; cf. ho hetairos, heteros egô, Clem. Al. 450):

    vide quam mihi persuaserim te me esse alterum,

    Cic. Fam. 7, 5:

    me alterum se fore dixit,

    id. Att. 4, 1:

    quoniam alterum me reliquissem,

    id. Fam. 2, 15; Aus. praef. 2, 15.—
    (δ).
    Alter idem, a second self, like heteroi hautoi, Arist. Eth. M. 8, 12, 3 (on account of the singularity of the expression, introduced by tamquam):

    amicus est tamquam alter idem,

    Cic. Lael. 21, 82.—
    3.
    The one of two, either of two, without a more precise designation, for alteruter:

    non uterque sed alter,

    Cic. Ac. 2, 43, 132:

    fortasse utrumque, alterum certe,

    id. Att. 11, 18:

    melius peribimus quam sine alteris vestrūm vivemus,

    Liv. 1, 13:

    nec rogarem, ut mea de vobis altera amica foret,

    Ov. A. A. 3, 520:

    ex duobus, quorum alterum petis, etc.,

    Plin. Ep. 1, 7, 3:

    ex duobus (quorum necesse est alterum verum), etc.,

    Quint. 5, 10, 69:

    ac si necesse est in alteram errare partem, maluerim etc.,

    id. 10, 1, 26; 1, 4, 24; 9, 3, 6 al.—Once also with a negative, neither of two: hos, tamquam medios, [p. 98] nec in alterius favorem inclinatos, miserat rex, Liv. 40, 20, 4.—
    II.
    Transf.
    A.
    Another of a class = alius (as opp. to one's self, to another); subst., another, a neighbor, a fellow-creature, ho pelas (so sometimes heteros, Xen. Cyr. 2, 3, 17); cf. Ochsn. Eclog. 90 and 458 (alter designates the similarity of two objects; alius a difference in the objects contrasted): SI. INIVRIAM. FAXIT. ALTERI., Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1:

    qui alterum incusat probri, eum ipsum se intueri oportet,

    Plaut. Truc. 1, 2, 58; id. Am. prol. 84: mox dum alterius abligurias bona, quid censes dominis esse animi? Enn. ap. Don. ad Ter. Phorm. 2, 2, 25:

    ut malis gaudeant atque ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 3: qui alteris exitium paret, etc., Att. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    qui nihil alterius causā facit et metitur suis commodis omnia,

    Cic. Leg. 1, 14:

    ut aeque quisque altero delectetur ac se ipso,

    id. Off. 1, 17, 56; 1, 2, 4:

    scientem in errorem alterum inducere,

    id. ib. 3, 13, 55 et saep.:

    cave ne portus occupet alter,

    Hor. Ep. 1, 6, 32 Schmid.:

    nil obstet tibi, dum ne sit te ditior alter,

    id. S. 1, 1, 40; 1, 5, 33:

    canis parturiens cum rogāsset alteram, ut etc.,

    Phaedr. 1, 19:

    nec patientem sessoris alterius (equum) primus ascendit,

    Suet. Caes. 61; id. Tib. 58:

    in quo judicas alterum, te ipsum condemnas,

    Vulg. Rom. 2, 1:

    nemo quod suum est quaerat, sed quod alterius,

    ib. 1 Cor. 10, 24;

    14, 17: sic in semet ipso tantum gloriam habebit et non in altero,

    ib. Gal. 6, 4 al. —Hence, alter with a neg., or neg. question and comp., as an emphatic expression (mostly ante-class.; cf.

    alius, II. H.): scelestiorem nullum illuxere alterum,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 22:

    scelestiorem in terrā nullam esse alteram,

    id. Cist. 4, 1, 8:

    qui me alter audacior est homo?

    id. Am. 1, 1, 1; id. Ep. 1, 1, 24.—
    B.
    The other, the opposite:

    alterius factionis principes,

    the leaders of the opposite party, Nep. Pelop. 1, 4 (cf. id. ib. 1, 2:

    adversariae factioni): studiosiorem partis alterius,

    Suet. Tib. 11. —
    C.
    In gen., different:

    quotiens te speculo videris alterum,

    Hor. C. 4, 10, 6: abeuntes post carnem alteram (Gr. heteros, q. v. L. and S. III.), Vulg. Jud. 7.—
    D.
    In the lang. of augury, euphem. for infaustus, unfavorable, unpropitious, Fest. p. 6 (v. L. and S. Gr. Lex. s. v. heteros, III. 2.).
    The gen.
    alterius commonly serves as gen. of alius instead of alīus, Cic. Fam. 15, 1, 1; id. Att. 1, 5, 1; 1, 20, 2; Caes. B. G. 1, 36, 1; Sall. C. 52, 8; Liv. 21, 13, 3; 22, 14, 4; 26, 8, 2; 28, 37, 6 al.; Col. 8, 17, 2; 11, 2, 87; 12, 22, 2; Sen. Ep. 72, 10; 102, 3; id. Ben. 4, 3, 1; id. Ot. Sap. 4, 1; id. Brev. Vit. 16, 2; id. Q. N. 2, 34, 1 al.; Quint. 7, 9, 8; 8, 3, 73 al.; Tac. A. 15, 25; id. H. 2, 90; Plin. Ep. 10, 114, 2; Suet. Caes. 61; id. Tib. 58 al.; Gell. 2, 28 al.—It also stands as correlative to alius:

    alius inter cenandum solutus est, alterius continuata mors somno est,

    Sen. Ep. 66, 39:

    cum inventum sit ex veris (gemmis) generis alterius in aliud falsas traducere,

    Plin. 37, 12, 75, § 197; Plin. Pan. 2, 6 (Neue, Formenl. II. p. 216).
    altĕras, adv.
    [alter], for alias, acc. to Paul. ex. Fest. p. 27 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > alter

  • 26 alteras

    alter, tĕra, tĕrum, adj. (the measure of the gen. sing. āltĕrĭŭs as paeon primus is supported in good Latin only by examples from dactylic verse (but see alterĭus in trochaic measure, Plaut. Capt. 2, 2, 56), in which īpsĭŭs, īllĭŭs, īstĭŭs, ūnĭŭs, etc., are used as dactyls; on the contr., the regular measure āltĕrīŭs, as ditrochaeus, is sufficiently confirmed by the foll. verses of Enn., Ter., and Ter. Maur.: mox cum alterīus abligurias bona, Enn. ap. Donat. ad Ter. Phorm. 2, 2, 25 (Sat. 29 Vahl.):

    alterīus sua comparent commoda? ah!

    Ter. And. 4, 1, 4:

    nec alter[imacracute]us indigéns opís veni,

    Ter. Maur. p. 2432 P.;

    and sescupló vel una víncet alter[imacracute]us singulum,

    id. ib. p. 2412 ib.; Prisc. p. 695 ib.; alterius is also commonly used as the gen. of alius, as alīus is little used (v. h. v. fin.).— Dat. sing. f.:

    alterae,

    Plaut. Rud. 3, 4, 45; Ter. Heaut. 2, 3, 30; Caes. B. G. 5, 27; Nep. Eum. 1, 6; Col. 5, 11, 10) [a comp. form of al-ius; cf. Sanscr. antara = alius; Goth. anthar; Lith. antras = secundus; Germ. ander; Gr. heteros; Engl. either, other; also Sanscr. itara = alius], the other of two, one of two, the other, ho heteros.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    nam huic alterae patria quae sit, profecto nescio,

    Plaut. Rud. 3, 4, 45:

    necesse est enim sit alterum de duobus,

    Cic. Tusc. 1, 41, 97:

    altera ex duabus legionibus,

    Caes. B. C. 2, 20: mihi cum viris ambobus est amicitia;

    cum altero vero magnus usus,

    Cic. Clu. 42, 117:

    alter consulum,

    Liv. 40, 59:

    alter ex censoribus,

    id. 40, 52:

    in alterā parte fluminis legatum reliquit,

    on the other side, Caes. B. G. 2, 5; id. B. C. 3, 54:

    si quis te percusserit in dexteram maxillam tuam, praebe illi et alteram,

    Vulg. Matt. 5, 39; 28, 1.—Hence: alter ambove, one or both; commonly in the abbreviation:

    A. A. S. E. V. = alter ambove si eis videretur: utique C. Pansa, A. Hirtius consules alter ambove S. E. V. rationem agri habeant,

    Cic. Phil. 5 fin. Wernsd.; cf. id. ib. 8, 11; 9, 7 fin.; 14, 14 fin.; cf.

    Brison. Form. pp. 218 and 219: absente consulum altero ambobusve,

    Liv. 30, 23: ambo alterve, S. C. ap. Front. Aquaed. 100 fin.
    B.
    Esp.
    1.
    a.. In distributive clauses: alter... alter, the one... the other (cf. alius, II. A.): ho heteros... ho heteros:

    Si duobus praefurniis coques, lacunā nihil opus erit. Cum cinere eruto opus erit, altero praefurnio eruito, in altero ignis erit,

    Cato, R. R. 38, 9:

    alteram ille amat sororem, ego alteram,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 68; id. Am. 1, 2, 19; 1, 2, 20; Ter. Ad. 1, 2, 50:

    quorum alter exercitum perdidit, alter vendidit,

    Cic. Planc. 35; so id. Rosc. Am. 6, 16: namque alterā ex parte Bellovaci instabant;

    alteram Camulogenus tenebat,

    Caes. B. G. 7, 59 Herz.:

    conjunxit alteram (cortinam) alteri,

    Vulg. Exod. 36, 10; 36, 22; ib. Joan. 13, 14; ib. Rom. 12, 5.—
    b.
    In same sense, unus... alter, one... the other, as in later Gr. heis men... heteros de: vitis insitio una est per ver, altera est cum uva floret;

    ea optima est,

    Cato, R. R. 41, 1: Phorm. Una injuria est tecum. Chrem. Lege agito ergo. Phorm. Altera est tecum, Ter. Phorm. 5, 8, 90: uni epistolae respondi;

    venio ad alteram,

    Cic. Fam. 2, 17, 6:

    nomen uni Ada, et nomen alteri Sella,

    Vulg. Gen. 4, 19; ib. Matt. 6, 24:

    Erant duae factiones, quarum una populi causam agebat, altera optimatium,

    Nep. Phoc. 3, 1; Liv. 31, 21:

    consules coepere duo creari, ut si unus malus esse voluisset, alter eum coërceret,

    Eutr. 1, 8:

    Duo homines ascenderunt in templum, unus pharisaeus et alter publicanus,

    Vulg. Luc. 18, 10 al. —
    c.
    Sometimes a subst., or hic, ille, etc., stands in the place of the second alter:

    Epaminondas... Leonidas: quorum alter, etc... Leonidas autem, etc.,

    Cic. Fin. 2, 30, 97; so Vell. 2, 71, 3:

    alter gladiator habetur, hic autem, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 6, 17:

    quorum alteri Capitoni cognomen est, iste, qui adest, magnus vocatur,

    id. ib.:

    alterum corporis aegritudo, illum, etc.,

    Flor. 4, 7.—Sometimes
    (α).
    one alter is entirely omitted (cf. alius, II. A.; heteros, L. and S. I. 2.):

    duae turmae haesere: altera metu dedita hosti, pertinacior (sc. altera), etc.,

    Liv. 29, 33:

    hujus lateris alter angulus ad orientem solem, inferior ad meridiem spectat,

    Caes. B. G. 5, 13; or
    (β).
    the form changed:

    dialecticam adjungunt et physicam, alteram quod habeat rationem.... Physicae quoque etc.,

    Cic. Fin. 3, 21, 72, and 3, 22, 73. —Sometimes a further distributive word is added:

    alter adulescens decessit, alter senex, aliquis praeter hos infans,

    Sen. Ep. 66, 39:

    alter in vincula ducitur, alter insperatae praeficitur potestati, alius etc.,

    Amm. 14, 11.—
    d.
    In plur.: nec ad vivos pertineat, nec ad mortuos;

    alteri nulli sunt, alteros non attinget,

    Cic. Tusc. 1, 38, 91:

    alteri dimicant, alteri victorem timent,

    id. Fam. 6, 3: binas a te accepi litteras; quarum alteris mihi gratulabare... alteris dicebas etc., in one of which,... in the other, id. ib. 4, 14:

    quorum alteri adjuvabant, alteri etc.,

    Caes. B. G. 7, 17: duplices similitudines, unae rerum, alterae verborum, Auct. ad Her. 3, 20. —
    e.
    The second alter in a different case:

    alter alterius ova frangit,

    Cic. N. D. 2, 49:

    uterque numerus plenus, alter alterā de causā habetur,

    Macr. Somn. Scip. 2:

    qui noxii ambo, alter in alterum causam conferant,

    Liv. 5, 11:

    alteri alteros aliquantum attriverant,

    Sall. J. 79, 4; so id. ib. 42, 4;

    53, 7 al. —Also with alteruter: ne alteruter alterum praeoccuparet,

    Nep. Dion. 4, 1.—With unus:

    quom inter nos sorderemus unus alteri,

    Plaut. Truc. 2, 4, 30:

    dicunt unus ad alterum,

    Vulg. Ez. 33, 30:

    ne unus adversus alterum infletur pro alio,

    ib. 1 Cor. 4, 6.—With uterque:

    uterque suo studio delectatus contempsit alterum,

    Cic. Off. 1, 1, 4:

    utrique alteris freti finitimos sub imperium suum coëgere,

    Sall. J. 18, 12.—With nemo, nullus, neuter:

    ut nemo sit alteri similis,

    Quint. 2, 9, 2:

    cum tot saeculis nulla referta sit causa, quae esset tota alteri similis,

    id. 7, prooem. 4:

    neutrum eorum contra alterum juvare,

    Caes. B. C. 1, 1, 3:

    ut neutra alteri officiat,

    Quint. 1, 1, 3.—After two substt., the first alter generally refers to the first subst., and the second to the second:

    Philippum rebus gestis superatum a filio, facilitate video superiorem fuisse. Itaque alter semper magnus, alter saepe turpissimus,

    Cic. Off. 1, 26; cf. Plaut. Am. 1, 2, 21; Brem. ad Suet. Claud. 20.—Sometimes the order is reversed: contra nos (summa gratia et eloquentia) raciunt in hoc tempore;

    quarum alteram (i. e. eloquentiam) vereor, alteram (i. e. gratiam) metuo,

    Cic. Quinct. 1; so id. Off. 3, 18; 1, 12; cf. Spald. ad Quint. 9, 2, 6.—
    2.
    As a numeral = secundus, the second, the next, o heteros:

    primo die, alter dies, tertius dies, deinde reliquis diebus etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 7:

    proximo, altero, tertio, reliquis consecutis diebus non intermittebas etc.,

    id. Phil. 1, 13 Wernsd.:

    quadriennio post alterum consulatum,

    id. Sen. 9:

    die altero,

    Vulg. Jos. 10, 32: alteris Te mensis adhibet deum, i. e. at the dessert (= mensā secundā), Hor. C. 4, 5, 31.—So, alterā die, the next day, têi allêi hêmerai, têi heterai:

    se alterā die ad conloquium venturum,

    Caes. B. C. 3, 19; Vulg. Gen. 19, 34; ib. Matt. 27, 62:

    die altero,

    ib. Num. 11, 32; ib. Jos. 5, 11 al.—So in comparative sense:

    alterā die quam a Brindisio solvit, in Macedoniam trajecit,

    Liv. 31, 14; Suet. Vit. 3:

    intermittere diem alterum quemque oportet,

    every other day, Cels. 3, 23; 3, 13; 4, 12:

    Olea non continuis annis, sed fere altero quoque fructum adfert,

    Col. R. R. 5, 8.—With prepp.:

    qui (Ptolemaeus) tum regnabat alter post Alexandream conditam,

    next after, Cic. Off. 2, 23, 82; so, fortunate puer, tu nunc eris alter ab illo, the second or next after him, Verg. E. 5, 49:

    alter ab undecimo jam tum me ceperat annus,

    id. ib. 8, 39.—Hence,
    b.
    Also with tens, hundreds, etc.:

    accepi tuas litteras, quas mihi Cornificius altero vicesimo die reddidit,

    on the twenty-second day, Cic. Fam. 12, 25 Manut.:

    anno trecentesimo altero quam condita Roma erat,

    in the three hundred and second year, Liv. 3, 33:

    vicesima et altera laedit,

    Manil. 4, 466.—
    c.
    So of a number collectively:

    remissarios pedum XII., alteros pedum X.,

    a second ten, Cato, R. R. 19, 2:

    ad Brutum hos libros alteros quinque mittemus,

    Cic. Tusc. 5, 41, 121:

    basia mille, deinde centum, dein mille altera, dein secunda centum,

    Cat. 5, 7.—So with the numeral understood: aurea mala decem misi;

    cras altera (sc. decem) mittam,

    a second ten, Verg. E. 3, 71.—Hence,
    d.
    Unus et alter, unus atque alter, unus alterque, the one and the other.
    (α).
    For two (as in Gr. heis kai heteros):

    unus et alter dies intercesserat,

    Cic. Clu. 26:

    adductus sum tuis unis et alteris litteris,

    id. Att. 14, 18:

    et sub eā versus unus et alter erunt,

    Ov. H. 15, 182; so Suet. Tib. 63; id. Calig. 56; id. Claud. 12 (cf. id. Gram. 24: unum vel alterum, vel, cum plurimos, tres aut quattuor admittere).—
    (β).
    More freq. of an indef. number, one and another; and: unusalterve, one or two:

    Unus et item alter,

    Ter. And. 1, 1, 50:

    mora si quem tibi item unum alterumve diem abstulerit,

    Cic. Fam. 3, 9; so id. Clu. 13, 38; 13, 26:

    versus paulo concinnior unus et alter,

    Hor. Ep. 2, 1, 74; so id. S. 1, 6, 102; 2, 5, 24; id. A. P. 15:

    ex illis unus et alter ait,

    Ov. F. 2, 394; id. Am. 2, 5, 22; Petr. 108; Plin. Pan. 45 Schwarz; cf. id. ib. 52, 2; Suet. Caes. 20; id. Galb. 14 al.:

    paucis loricae, vix uni alterive cassis aut galea,

    Tac. G. 6.—
    e.
    Alterum tantum, as much more or again, twice as much (cf. Gr. heteron tosouton or hetera tosauta):

    etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam potius quam sinam, etc.,

    Plaut. Ep. 3, 4, 81; so id. Bacch. 5, 2, 65:

    altero tanto aut sesqui major,

    Cic. Or. 56, 188:

    altero tanto longior,

    Nep. Eum. 8, 5; so Dig. 28, 2, 13:

    numero tantum alterum adjecit,

    Liv. 1, 36; so id. 10, 46; Auct. B. Hisp. 30; Dig. 49, 14, 3 al.—
    f.
    Alteri totidem, as many more:

    de alteris totidem scribere incipiamus,

    Varr. L. L. 8, 24 Müll. —
    g.
    To mark the similarity of one object to another in qualities, etc., a second, another (as in English, a second father, my second self, and the like). So,
    (α).
    With a proper name, used as an appellative (cf. alius, II. G.):

    Verres, alter Orcus,

    Cic. Verr. 2, 4, 50:

    alterum se Verrem putabat,

    id. ib. 5, 33 fin.:

    Hamilcar, Mars alter,

    Liv. 21, 10.—
    (β).
    With a com. noun:

    me sicut alterum parentem observat,

    Cic. Fam. 5, 8:

    altera patria,

    Flor. 2, 6, 42 al. —
    (γ).
    Alter ego, a second self, of very intimate friends (in the class. per. perh. only in Cic. Ep.; cf. ho hetairos, heteros egô, Clem. Al. 450):

    vide quam mihi persuaserim te me esse alterum,

    Cic. Fam. 7, 5:

    me alterum se fore dixit,

    id. Att. 4, 1:

    quoniam alterum me reliquissem,

    id. Fam. 2, 15; Aus. praef. 2, 15.—
    (δ).
    Alter idem, a second self, like heteroi hautoi, Arist. Eth. M. 8, 12, 3 (on account of the singularity of the expression, introduced by tamquam):

    amicus est tamquam alter idem,

    Cic. Lael. 21, 82.—
    3.
    The one of two, either of two, without a more precise designation, for alteruter:

    non uterque sed alter,

    Cic. Ac. 2, 43, 132:

    fortasse utrumque, alterum certe,

    id. Att. 11, 18:

    melius peribimus quam sine alteris vestrūm vivemus,

    Liv. 1, 13:

    nec rogarem, ut mea de vobis altera amica foret,

    Ov. A. A. 3, 520:

    ex duobus, quorum alterum petis, etc.,

    Plin. Ep. 1, 7, 3:

    ex duobus (quorum necesse est alterum verum), etc.,

    Quint. 5, 10, 69:

    ac si necesse est in alteram errare partem, maluerim etc.,

    id. 10, 1, 26; 1, 4, 24; 9, 3, 6 al.—Once also with a negative, neither of two: hos, tamquam medios, [p. 98] nec in alterius favorem inclinatos, miserat rex, Liv. 40, 20, 4.—
    II.
    Transf.
    A.
    Another of a class = alius (as opp. to one's self, to another); subst., another, a neighbor, a fellow-creature, ho pelas (so sometimes heteros, Xen. Cyr. 2, 3, 17); cf. Ochsn. Eclog. 90 and 458 (alter designates the similarity of two objects; alius a difference in the objects contrasted): SI. INIVRIAM. FAXIT. ALTERI., Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1:

    qui alterum incusat probri, eum ipsum se intueri oportet,

    Plaut. Truc. 1, 2, 58; id. Am. prol. 84: mox dum alterius abligurias bona, quid censes dominis esse animi? Enn. ap. Don. ad Ter. Phorm. 2, 2, 25:

    ut malis gaudeant atque ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 3: qui alteris exitium paret, etc., Att. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    qui nihil alterius causā facit et metitur suis commodis omnia,

    Cic. Leg. 1, 14:

    ut aeque quisque altero delectetur ac se ipso,

    id. Off. 1, 17, 56; 1, 2, 4:

    scientem in errorem alterum inducere,

    id. ib. 3, 13, 55 et saep.:

    cave ne portus occupet alter,

    Hor. Ep. 1, 6, 32 Schmid.:

    nil obstet tibi, dum ne sit te ditior alter,

    id. S. 1, 1, 40; 1, 5, 33:

    canis parturiens cum rogāsset alteram, ut etc.,

    Phaedr. 1, 19:

    nec patientem sessoris alterius (equum) primus ascendit,

    Suet. Caes. 61; id. Tib. 58:

    in quo judicas alterum, te ipsum condemnas,

    Vulg. Rom. 2, 1:

    nemo quod suum est quaerat, sed quod alterius,

    ib. 1 Cor. 10, 24;

    14, 17: sic in semet ipso tantum gloriam habebit et non in altero,

    ib. Gal. 6, 4 al. —Hence, alter with a neg., or neg. question and comp., as an emphatic expression (mostly ante-class.; cf.

    alius, II. H.): scelestiorem nullum illuxere alterum,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 22:

    scelestiorem in terrā nullam esse alteram,

    id. Cist. 4, 1, 8:

    qui me alter audacior est homo?

    id. Am. 1, 1, 1; id. Ep. 1, 1, 24.—
    B.
    The other, the opposite:

    alterius factionis principes,

    the leaders of the opposite party, Nep. Pelop. 1, 4 (cf. id. ib. 1, 2:

    adversariae factioni): studiosiorem partis alterius,

    Suet. Tib. 11. —
    C.
    In gen., different:

    quotiens te speculo videris alterum,

    Hor. C. 4, 10, 6: abeuntes post carnem alteram (Gr. heteros, q. v. L. and S. III.), Vulg. Jud. 7.—
    D.
    In the lang. of augury, euphem. for infaustus, unfavorable, unpropitious, Fest. p. 6 (v. L. and S. Gr. Lex. s. v. heteros, III. 2.).
    The gen.
    alterius commonly serves as gen. of alius instead of alīus, Cic. Fam. 15, 1, 1; id. Att. 1, 5, 1; 1, 20, 2; Caes. B. G. 1, 36, 1; Sall. C. 52, 8; Liv. 21, 13, 3; 22, 14, 4; 26, 8, 2; 28, 37, 6 al.; Col. 8, 17, 2; 11, 2, 87; 12, 22, 2; Sen. Ep. 72, 10; 102, 3; id. Ben. 4, 3, 1; id. Ot. Sap. 4, 1; id. Brev. Vit. 16, 2; id. Q. N. 2, 34, 1 al.; Quint. 7, 9, 8; 8, 3, 73 al.; Tac. A. 15, 25; id. H. 2, 90; Plin. Ep. 10, 114, 2; Suet. Caes. 61; id. Tib. 58 al.; Gell. 2, 28 al.—It also stands as correlative to alius:

    alius inter cenandum solutus est, alterius continuata mors somno est,

    Sen. Ep. 66, 39:

    cum inventum sit ex veris (gemmis) generis alterius in aliud falsas traducere,

    Plin. 37, 12, 75, § 197; Plin. Pan. 2, 6 (Neue, Formenl. II. p. 216).
    altĕras, adv.
    [alter], for alias, acc. to Paul. ex. Fest. p. 27 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > alteras

  • 27 ascribo

    a-scrībo ( ads-, Baiter, Halm, Weissenb., K. and H.; as-, Kayser), psi, ptum, 3, v. a., to annex by writing, to add to a writing (syn.: annumero, addo, insero, attribuo, tribuo).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit., constr. absol. or with dat., in with acc. or abl.
    a.
    Absol.:

    non solum illud perscribunt, quod tum prohibiti sunt, sed etiam causam ascribunt cur etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 35:

    illud minime auguris, quod adscripsit, ob eam causam, etc.,

    id. Div. 1, 16, 29.—
    b.
    With dat.:

    Terentia salutem tibi plurimam adscribit,

    Cic. Att. 1, 5 fin.:

    coheredem sibi libertum ejus adscriptum,

    Suet. Vit. 14.—
    c.
    With in with acc. or abl.: hoc tibi respondeo: ascripsisse eundem Sullam in eandem legem: si quid, etc.: nam nisi esset, hoc in omnibus legibus non ascriberetur, Cic. Caecin. 33, 95 (B. and K., in eādem lege):

    antiquior dies in tuis adscripta litteris,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 3:

    in alterā epistulā diem non adscribis,

    do not add the date, id. Att. 3, 23:

    nomen suum in albo profitentium citharoedorum jussit adscribi,

    Suet. Ner. 21; id. Tib. 51 al.—Esp. freq. of superscriptions and inscriptions:

    Recita epistulam. TIMARCHIDES VERRIS ACCENSVS APRONIO. Jam hoc quidem non reprehendo, quod ascribit ACCENSVS,

    Cic. Verr. 2, 3, 66:

    non credo ascripturum esse magno,

    id. Agr. 2, 20:

    novo si marmori adscripserunt Praxitelem suo,

    Phaedr. 5, prol. 6:

    tumulo publice exstructo adscripserant, pro libertate eos occubuisse,

    Suet. Aug. 12 fin.:

    ut qui statuarum titulis pronepotem se Q. Catuli Capitolini semper adscripserit,

    id. Galb. 2; id. Ner. 45; id. Aug. 70.—
    B.
    Trop.
    1.
    To impute, ascribe, attribute to one the cause of something:

    hoc incommodum Scipioni ascribendum videtur,

    Cic. Inv. 1, 49:

    panaces diis inventoribus adscriptum,

    Plin. 25, 4, 11, § 30; Claud. Laud. Stil. 2, 81;

    and (per hypallagen, cf. Rudd. II. p. 393): cur autem ascribimus illum his lacrimis (instead of illi has lacrimas),

    id. Rapt. Pros. 3, 419; cf. id. Idyll. 6, 81:

    nomini meo adscribatur victoria,

    Vulg. 2 Reg. 12, 28.—
    2.
    To place to one's credit, i. e. to settle, fix, designate, appoint:

    eidem (servo) adscripsisse legatum,

    bequeathed to him, Plin. Ep. 4, 10.— Poet.:

    culpam lues, olim cum adscriptus venerit poenae dies,

    Phaedr. 4, 11, 8.—
    3.
    Adscribere sibi aliquid, to apply, refer something to one's self:

    qui facere quae non possunt, verbis elevant, Adscribere hoc debebunt exemplum sibi,

    Phaedr. 4, 3, 6.—
    II.
    A.. Esp., t. t., to enroll, enter in a list ( as citizen, soldier, colonist, etc.):

    ascribi se in eam civitatem voluit,

    to be entered, received as a citizen, Cic. Arch. 4:

    si qui foederatis civitatibus ascripti fuissent,

    id. ib.:

    urbanae militiae adscribebatur,

    Tac. H. 2, 94:

    adscribantur ex Judaeis in exercitu regis ad triginta milia virorum,

    Vulg. 1 Macc. 10, 36: adscripti dicebantur qui in colonias nomina dedissent, ut essent coloni, Paul. ex Fest. p. 13 Müll.:

    colonos Venusiam adscripserunt,

    Liv. 31, 49; so id. 32, 7; 33, 24; 34, 42;

    35, 9 al.: coloniam deduxit adscriptis veteranis,

    Suet. Ner. 9;

    so also of ambassadors,

    Phaedr. 4, 17, 16.—
    B.
    Trop.
    1.
    To reckon or number in a class, include among:

    adscripsit Liber Satyris poëtas,

    Hor. Ep. 1, 19, 4 (cf. id. ib. 1, 9, 13:

    scribe tui gregis hunc): aliquem ordinibus deorum,

    id. C. 3, 3, 35:

    nationes Germanis an Sarmatis adscribam, dubito,

    Tac. G. 46:

    aliquem antiquis temporibus,

    id. Or. 17.—
    2.
    To add or join to:

    ad hoc genus ascribamus etiam narrationes apologorum,

    Cic. de Or. 2, 66, 264:

    admiratus eorum fidem tyrannus petivit, ut se ad amicitiam tertium adscriberent,

    id. Off. 3, 10, 45; so id. Tusc. 5, 22, 63; id. ad Q. Fr. 1, 1, 5:

    tu vero ascribe me in talem numerum,

    id. Phil. 2, 13:

    suae alicujus sententiam,

    id. Opt. Gen. 6:

    unus A. Gabinius belli maritimi Cn. Pompeio socius ascribitur, i. e. additur,

    id. Imp. Pomp. 19 fin. —Hence also of attributes of a deity:

    Jovi aquila adscribitur,

    is ascribed, Plin. 10, 5, 6, § 18.

    Lewis & Short latin dictionary > ascribo

  • 28 aspicio

    a-spĭcĭo ( adsp-, Jan; asp-, others except Halm, who uses both), spexi, spectum, 3, v. a. (aspexit = aspexerit, Plaut. As. 4, 1, 25), to look to or upon a person or thing, to behold, look at, see.
    I.
    Lit., constr. in the ante - class. per. sometimes with ad; but afterwards with the acc., with a finite clause, or absol.; in eccl. Lat., with in with acc., and super with acc.
    (α).
    With ad:

    aspice ad me,

    Plaut. Capt. 3, 4, 38:

    aspicient ad me,

    Vulg. Zach. 12, 10:

    aspicere ad terram,

    Plaut. Cist. 4, 2, 25:

    ad caelum,

    Vulg. 2 Macc. 7, 28:

    Aspice nunc ad sinisteram,

    Plaut. Merc. 5, 2, 38 (Ritschl, spice):

    ad Scrofam,

    Varr. R. R. 1, 2, 26; cf. the epitaph of Pacuvius: Adulescens, tametsi properas, te hoc saxum rogat, Ut se[se] aspicias, etc., ap. Gell. 1, 24 fin. —(b With acc.: Aspice hoc sublimen candens, Enn. ap. Cic. N. D. 2, 25, 65: templum Cereris, id. ap. Varr. L. L. 7, 2, 82: me, Pac. ap. Non. p. 470, 20: aspicite (me) religatum asperis Vinctumque saxis, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Plaut. As. 4, 1, 25:

    me huc aspice,

    id. Am. 2, 2, 118:

    faciem alicujus,

    id. Ps. 1, 2, 9.—In Plaut. twice with contra: aspiciam aliquem [p. 176] contra oculis, Cas. 5, 3, 2: Th. Aspicedum contra me. Tr. Aspexi. Th. Vides? Tr. Video, Most. 5, 1, 56; so,

    non audebat aspicere contra Deum,

    Vulg. Exod. 3, 6:

    formam alicujus aspicere,

    Ter. Heaut. 4, 5, 25:

    tergum alicujus,

    Vulg. Exod. 33, 8:

    aspicite ipsum: contuemini os, etc.,

    Cic. Sull. 27:

    me,

    Vulg. Job, 7, 8:

    sic obstupuerant, sic terram intuebantur, sic furtim non numquam inter se aspiciebant, etc.,

    Cic. Cat. 3, 5, 13; so Vulg. Jer. 4, 23:

    aspicis me iratus,

    Cic. Phil. 2, 30 fin.:

    hominis omnino aspiciendi potestatem eripere,

    id. Lael. 23, 87:

    ut nemo eorum forum aut publicum aspicere vellet,

    Liv. 9, 7, 11:

    aliquid rectis oculis,

    Suet. Aug. 16:

    Aspicit hanc torvis (oculis),

    Ov. M. 6, 34:

    aspiciunt oculis Superi mortalia justis,

    id. ib. 13, 70:

    aliquid oculis aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    aspice vultus Ecce meos,

    Ov. M. 2, 92 al.:

    horrendae aspectu,

    Hor. S. 1, 8, 26:

    aspice nos hoc tantum,

    look on us thus much only, Verg. A. 2, 690 Wagner: Aspice Felicem sibi non tibi, Romule, Sullam, poët. ap. Suet. Tib. 59.—In pass. (rare):

    unde aliqua pars aspici potest,

    Cic. Mil. 3:

    pulvis procul et arma adspiciebantur,

    Tac. H. 2, 68; id. G. 13:

    super triginta milia armatorum aspiciebantur,

    id. Agr. 29; 40; id. A. 3, 45; 11, 14:

    Septentrionem ibi adnotatum primā tantum parte noctis adspici,

    Plin. 2, 73, 75, § 185:

    quasi eum aspici nefas esset,

    Cic. Verr. 5, 67; 5, 187; id. Har. Resp. 8:

    adspici humana exta nefas habetur,

    Plin. 28, 1, 2, § 5.—
    (γ).
    Absol.:

    Vide amabo, si non, quom aspicias, os inpudens videtur,

    Ter. Eun. 5, 1, 22:

    postquam aspexi, ilico Cognovi,

    id. Heaut. 4, 1, 43.—
    (δ).
    With in with acc.:

    in terram aspicere,

    Vulg. Psa. 101, 20; ib. Isa. 5, 30:

    in caelum,

    ib. Matt. 14, 9.—
    (ε).
    With super with acc.:

    super castra aspicere,

    Vulg. Judith, 9, 7 al. —
    B.
    Transf.
    1.
    a.. Of things in space, to look toward, lie toward:

    tabulatum aspiciat meridiem,

    Col. 8, 8, 2:

    cryptoporticus non aspicere vineas, sed tangere videtur,

    Plin. Ep. 5, 6, 29:

    ea pars Britanniae, quae Hiberniam aspicit,

    Tac. Agr. 24:

    terra umidior quā Gallias, ventosior quā Noricum aspicit,

    id. G. 5.—
    b.
    Of persons:

    nobilissimi totius Britanniae eoque in ipsis penetralibus siti nec servientium litora aspicientes,

    Tac. Agr. 30.—
    2.
    With the access. idea of purpose (cf.: adeo, aggredior, etc.), to look upon something in order to consider or examine it; and in gen. to consider, survey, inspect (freq. in Liv.):

    hujus ut aspicerent opus admirabile,

    Ov. M. 6, 14:

    Boeotiam atque Euboeam aspicere jussi,

    Liv. 42, 37:

    in Boeotiā aspiciendae res,

    id. 42, 67 fin.:

    Ap. Claudium legatum ad eas res aspiciendas componendasque senatus misit,

    id. 42, 5; 26, 51; 32, 5 al.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.: sic in oratione Crassi divitias atque ornamenta ejus ingenii per quaedam involucra perspexi;

    sed ea cum contemplari cuperem, vix aspiciendi potestas fuit,

    Cic. de Or. 1, 35, 161:

    sic evolavit oratio, ut ejus vim atque incitationem aspexerim, vestigia ingressumque vix viderim,

    observed, noticed, id. ib. 1, 35, 161:

    in auctorem fidei,

    Vulg. Heb. 12, 2:

    in remunerationem,

    ib. ib. 11, 26.—So esp., to examine, reflect upon, to consider, weigh, ponder (most freq. in the imperat.: aspice, see, ponder, consider, etc.).
    a.
    With acc.:

    Postea [tu] aspicito meum, quando ego tuum inspectavero,

    Plaut. Rud. 3, 4, 50:

    neque tanta (est) in rebus obscuritas, ut eas non penitus vir ingenio cernat, si modo (eas) aspexerit,

    attends to them, Cic. de Or. 3, 31, 124: aspice, ait, Perseu, nostrae primordia gentis, Ov M. 5, 190.—
    b.
    With a finite clause.
    (α).
    In the subj.:

    qui semel aspexit, quantum dimissa petitis Praestent, etc.,

    has weighed, considered, Hor. Ep. 1, 7, 96:

    aspiciebant, quomodo turba jactaret aes etc.,

    Vulg. Marc. 12, 41:

    aspiciebant, ubi (Jesus) poneretur,

    ib. ib. 15, 47:

    Quin tu illam aspice, ut placide adcubat,

    Plaut. Most. 3, 2, 168:

    quin aspice, quantum Aggrediare nefas,

    Ov. M. 7, 70:

    Aspice, venturo laetentur ut omnia saeclo!

    Verg. E. 4, 52:

    Aspice, Plautus Quo pacto partes tutetur amantis ephebi, ut patris attenti... Quantus sit dossennus,

    Hor. Ep. 2, 1, 170 sqq.:

    Aspice, num mage sit nostrum penetrabile telum,

    Verg. A. 10, 481:

    aspice, si quid loquamur,

    Hor. Ep. 1, 17, 4 sq.:

    Aspice, qui coeant populi,

    Verg. A. 8, 385:

    Qualem commendes, etiam atque etiam aspice,

    Hor. Ep. 1, 18, 76: aspice, Quanto cum fastu, quanto molimine circumspectemus etc., id. ib. 2, 2, 92.—
    (β).
    In the indic. (rare):

    Aspice, ut antrum Silvestris raris sparsit labrusca racemis,

    Verg. E. 5, 6:

    Aspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis Ingreditur,

    id. A. 6, 855:

    quantas ostentant, aspice, vires,

    id. ib. 6, 771:

    Aspice, quem gloria extulerat,

    id. Cat. 12, 1:

    aspicite, quae fecit nobiscum,

    Vulg. Tob. 13, 6.—Also, to take into consideration, to have in view:

    si genus aspicitur, Saturnum prima parentem Feci,

    Ov. F. 6, 29.—
    B.
    Esp.
    1.
    To look upon with respect, admiration:

    erat in classe Chabrias privatus, sed eum magis milites quam qui praeerant, aspiciebant,

    Nep. Chabr. 4, 1.—
    2.
    Aliquem, to look one boldly in the face, to meet his glance:

    Lacedaemonii, quos nemo Boeotiorum ausus fuit aspicere in acie,

    Nep. Epam. 8, 3 (cf. supra, I., the passage from Suet. Aug. 16). —
    3.
    Lumen aspicere, to see the light for to live:

    odi celebritatem, fugio homines, lucem aspicere vix possum,

    Cic. Att. 3, 7; id. Brut. 3, 12; cf. the foll. number fin.
    4.
    Ad inchoative (as in addubito, addormio, aduro, etc.), to get a sight of, to see, perceive, descry:

    perii, si me aspexerit,

    Plaut. Am. 1, 1, 164:

    forte unam aspicio adulescentulam,

    Ter. And. 1, 1, 91; id. Ad. 3, 3, 19:

    respexit et equum alacrem laetus aspexit,

    Cic. Div. 1, 33, 73; so id. Har. Resp. 1, 2:

    tum vero Phaëthon cunctis e partibus orbem Aspicit accensum,

    Ov. M. 2, 228; 7, 651:

    aspicit hanc visamque vocat,

    id. ib. 2, 443; 2, 714; 3, 69; 3, 356; 3, 486; 7, 384;

    7, 791 et saep.: Quem simul aspexit scabrum intonsumque,

    Hor. Ep. 1, 7, 90.—Hence trop.: lumen aspicere, to see the light for to be born:

    ut propter quos hanc suavissimam lucem aspexerit, eos indignissime luce privārit,

    Cic. Rosc. Am. 22 fin.; cf. supra, II. B. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > aspicio

  • 29 bimus

    bīmus, a, um, adj. [prob. contracted from bis-hiems, of two winters; cf. Eutych. ap. Cassiod. p. 2311 P., and Aufrecht, Zeitschrift für vergl. Sprachf. 4, p. 415], two years old, of two years, continuing two years:

    nuces,

    Cato, R. R. 17, 2; Varr. R. R. 2, 1, 13: una veterana legio, altera bima, octo tironum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3; so,

    semen,

    Plin. 18, 24, 54, § 195:

    surculi,

    id. 17, 14, 24, § 105:

    plantae,

    biennial, Pall. Febr. 25, 2: merum, * Hor. C. 1, 19, 15:

    nix,

    Ov. Tr. 3, 10, 16:

    pensio,

    Mart. 12, 32, 3:

    honor,

    Ov. P. 4, 9, 64:

    aestimatio ususfructus,

    Dig. 33, 2, 6:

    si legatum sit relictum annua, bima, trima die, etc., i. e. solvendum intra annum, biennium, triennium, etc.,

    ib. 33, 1, 3; cf. dies.—
    * II.
    In epist. style, as an abbreviated expression:

    bima sententia,

    the vote concerning the continuance of a provincial government for two years, Cic. Fam. 3, 8, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > bimus

  • 30 caducum

    cădūcus, a, um, adj. [cado].
    I.
    That falls or has fallen, falling, fallen (mostly poet.): bacae glandesque caducae, * Lucr. 5, 1362; cf. Dig. 50, 16, 30:

    glans caduca est, quae ex arbore cecidit: oleae,

    Cato, R. R. 23, 2:

    spica,

    that fell in mowing, Varr. R. R. 2, 2, 12:

    aqua,

    id. ib. 3, 5, 2:

    aquae,

    Ov. P. 2, 7, 39:

    frondes,

    Verg. G. 1, 368:

    frons,

    Ov. M. 7, 840; id. Tr. 3, 1, 45:

    folia,

    id. Am. 2, 16, 45:

    lacrimae,

    id. M. 6, 396:

    poma,

    Prop. 2, 32, 40:

    oliva,

    Col. 12, 52, 22:

    fulmen,

    Hor. C. 3, 4, 44:

    te, triste lignum, te caducum In domini caput immerentis,

    id. ib. 2, 13, 11; cf.

    ligna,

    Varr. L. L. 6, § 66 Müll.:

    tela,

    Prop. 4 (5), 2, 53:

    moro coma nigrior caduco,

    Mart. 8, 64, 7.—
    B.
    Caduca auspicia dicunt cum aliquid in templo excidit, veluti virga e manu, Paul. ex Fest. p. 64, 9 Müll.—
    2.
    Caduci bello, that have fallen in war, slain in battle:

    bello caduci Dardanidae,

    Verg. A. 6, 481.—
    3.
    In gen., devoted to death, destined to die:

    juvenis,

    Verg. A. 10, 622.—
    II.
    Inclined to fall, that easily falls (rare):

    vitis, quae naturā caduca est et, nisi fulta sit, ad terram fertur,

    Cic. Sen. 15, 52; cf. id. ib. 2, 5. —Hence,
    2.
    Esp., in medic. lang.: homo, epileptic, Firm. Math. 3, 6, n. 8;

    Aemil. Mac. c. de Paeonia: equus,

    Veg. 1, 25, 2:

    asellus morbo detestabili caducus,

    App. M. 9, p. 236, 12:

    morbus,

    the falling sickness, epilepsy, App. Herb. 60; Aemil. Mac. c. Aristoloch.; Isid. Orig. 14, 7, 5.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., frail, fleeting, perishable, transitory, vain (class., esp. in prose):

    in eo, qui ex animo constet et corpus caducus et infirmus,

    Cic. N. D. 1, 35, 98:

    ignis,

    quickly extinguished, Sen. Q. N. 2, 23, 2:

    res humanae fragiles caducaeque,

    Cic. Lael. 27, 102: quis confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod fragile et caducum sit, id. Fin. 2, 27, 86:

    nihil nisi mortale et caducum praeter animos,

    id. Rep. 6, 17, 17: alia omnia incerta sunt, caduca, mobilia;

    virtus est una altissimis defixa radicibus,

    id. Phil. 4, 5, 13; id. Lael. 6, 20; id. Dom. 58, 146:

    tituli,

    Plin. Pan. 55, 8:

    tempus,

    id. Ep. 3, 7, 14:

    labores,

    id. ib. 9, 3, 2:

    fama,

    Ov. P. 4, 8, 46:

    spes,

    vain, futile, id. M. 9, 597:

    preces,

    ineffectual, id. F. 1, 181:

    pars voti,

    id. Ib. 88.—
    2.
    Esp., in law, caduca bona were those possessions which did not fall to the heir mentioned in a will, because he was childless, but passed to other heirs (in default of such, to the exchequer); vacant, having no heir (cf. Hugo, Rechtsgesch. p. 760 sq.):

    quod quis sibi testamento relictum, ita ut jure civili capere possit, aliquă ex causă deinde non ceperit, caducum appellatur, veluti ceciderit ab eo, etc., Ulp. Lib. Regul. tit. 10: hereditates,

    Cic. Phil. 10, 5, 11; Cod. Th. 10, 10, 30 pr.; Dig. 22, 5, 9: portio, Gai Inst. 2, 206.—As subst.: cădūcum, i, n., property without an heir, an unowned eslate:

    legatum omne capis nec non et dulce caducum,

    Juv. 9, 88:

    caduca occupare,

    Just. 19, 3, 6: vindicare, Gal Inst. 2, 207.—
    b.
    Transf., of other things:

    nostra est omnis ista prudentiae doctrinaeque possessio, in quam homines, quasi caducam atque vacuam, abundantes otio, nobis occupatis, involaverunt,

    Cic. de Or. 3, 31, 122 (no comp. or sup.).—Hence, adv.: cădū-cĭter, precipitately, headlong: caduciter = praecipitanter;

    Varro: aquai caduciter ruentis,

    Non. p. 91, 1 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > caducum

  • 31 caducus

    cădūcus, a, um, adj. [cado].
    I.
    That falls or has fallen, falling, fallen (mostly poet.): bacae glandesque caducae, * Lucr. 5, 1362; cf. Dig. 50, 16, 30:

    glans caduca est, quae ex arbore cecidit: oleae,

    Cato, R. R. 23, 2:

    spica,

    that fell in mowing, Varr. R. R. 2, 2, 12:

    aqua,

    id. ib. 3, 5, 2:

    aquae,

    Ov. P. 2, 7, 39:

    frondes,

    Verg. G. 1, 368:

    frons,

    Ov. M. 7, 840; id. Tr. 3, 1, 45:

    folia,

    id. Am. 2, 16, 45:

    lacrimae,

    id. M. 6, 396:

    poma,

    Prop. 2, 32, 40:

    oliva,

    Col. 12, 52, 22:

    fulmen,

    Hor. C. 3, 4, 44:

    te, triste lignum, te caducum In domini caput immerentis,

    id. ib. 2, 13, 11; cf.

    ligna,

    Varr. L. L. 6, § 66 Müll.:

    tela,

    Prop. 4 (5), 2, 53:

    moro coma nigrior caduco,

    Mart. 8, 64, 7.—
    B.
    Caduca auspicia dicunt cum aliquid in templo excidit, veluti virga e manu, Paul. ex Fest. p. 64, 9 Müll.—
    2.
    Caduci bello, that have fallen in war, slain in battle:

    bello caduci Dardanidae,

    Verg. A. 6, 481.—
    3.
    In gen., devoted to death, destined to die:

    juvenis,

    Verg. A. 10, 622.—
    II.
    Inclined to fall, that easily falls (rare):

    vitis, quae naturā caduca est et, nisi fulta sit, ad terram fertur,

    Cic. Sen. 15, 52; cf. id. ib. 2, 5. —Hence,
    2.
    Esp., in medic. lang.: homo, epileptic, Firm. Math. 3, 6, n. 8;

    Aemil. Mac. c. de Paeonia: equus,

    Veg. 1, 25, 2:

    asellus morbo detestabili caducus,

    App. M. 9, p. 236, 12:

    morbus,

    the falling sickness, epilepsy, App. Herb. 60; Aemil. Mac. c. Aristoloch.; Isid. Orig. 14, 7, 5.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., frail, fleeting, perishable, transitory, vain (class., esp. in prose):

    in eo, qui ex animo constet et corpus caducus et infirmus,

    Cic. N. D. 1, 35, 98:

    ignis,

    quickly extinguished, Sen. Q. N. 2, 23, 2:

    res humanae fragiles caducaeque,

    Cic. Lael. 27, 102: quis confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod fragile et caducum sit, id. Fin. 2, 27, 86:

    nihil nisi mortale et caducum praeter animos,

    id. Rep. 6, 17, 17: alia omnia incerta sunt, caduca, mobilia;

    virtus est una altissimis defixa radicibus,

    id. Phil. 4, 5, 13; id. Lael. 6, 20; id. Dom. 58, 146:

    tituli,

    Plin. Pan. 55, 8:

    tempus,

    id. Ep. 3, 7, 14:

    labores,

    id. ib. 9, 3, 2:

    fama,

    Ov. P. 4, 8, 46:

    spes,

    vain, futile, id. M. 9, 597:

    preces,

    ineffectual, id. F. 1, 181:

    pars voti,

    id. Ib. 88.—
    2.
    Esp., in law, caduca bona were those possessions which did not fall to the heir mentioned in a will, because he was childless, but passed to other heirs (in default of such, to the exchequer); vacant, having no heir (cf. Hugo, Rechtsgesch. p. 760 sq.):

    quod quis sibi testamento relictum, ita ut jure civili capere possit, aliquă ex causă deinde non ceperit, caducum appellatur, veluti ceciderit ab eo, etc., Ulp. Lib. Regul. tit. 10: hereditates,

    Cic. Phil. 10, 5, 11; Cod. Th. 10, 10, 30 pr.; Dig. 22, 5, 9: portio, Gai Inst. 2, 206.—As subst.: cădūcum, i, n., property without an heir, an unowned eslate:

    legatum omne capis nec non et dulce caducum,

    Juv. 9, 88:

    caduca occupare,

    Just. 19, 3, 6: vindicare, Gal Inst. 2, 207.—
    b.
    Transf., of other things:

    nostra est omnis ista prudentiae doctrinaeque possessio, in quam homines, quasi caducam atque vacuam, abundantes otio, nobis occupatis, involaverunt,

    Cic. de Or. 3, 31, 122 (no comp. or sup.).—Hence, adv.: cădū-cĭter, precipitately, headlong: caduciter = praecipitanter;

    Varro: aquai caduciter ruentis,

    Non. p. 91, 1 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > caducus

  • 32 et

    ĕt, conj. [Sanscr. ati, beyond; Gr. eti, besides, yet; Lat. et-iam, at-avus], serves to connect, in the most general manner, single words or entire sentences, and.
    I.
    In gen.: qui illius impudentiam norat et duritudinem, Cato ap. Gell. 17, 2, 20: te sale nata precor, Venus et genetrix patris nostri, Enn. ap. Non. 378, 16 (Ann. v. 53 ed. Vahlen): blande et docte percontat, Naev. ap. Non. 474, 7:

    ut, quoad possem et liceret, a senis latere numquam discederem,

    Cic. Lael. 1, 1:

    de quo praeclare et multa praecipiuntur,

    id. Or. 21, 70:

    qui filium consularem clarum virum et magnis rebus gestis amisit,

    id. Fam. 4, 6; cf.:

    major (frater) et qui prius imperitarat,

    Liv. 21, 31:

    haec pueris et mulierculis et servis et servorum simillimis liberis esse grata,

    Cic. Off. 2, 16, 57 et saep.:

    salicta locis aquosis, humectis, umbrosis, propter amnes ibi seri oportet. Et id videto, uti, etc.,

    Cato, R. R. 9:

    optime vero, frater: et fleri sic decet,

    Cic. Leg. 2, 3 fin.:

    qua de re est igitur inter summos viros major dissensio? Et omitto illa, quae relicta jam videntur,

    id. Ac. 2, 42 et saep.
    II.
    In partic.
    A.
    To subjoin a word or phrase which more accurately defines or more briefly comprehends what goes before, and indeed, and moreover, and that too:

    te enim jam appello, et ea voce, ut me exaudire possis,

    Cic. Mil. 25, 67:

    at laudat, et saepe, virtutem,

    id. Tusc. 3, 20, 48; cf.:

    id, et facile, effici posse,

    Nep. Milt. 3, 4:

    errabas, Verres, et vehementer errabas,

    Cic. Verr. 2, 5, 46, § 121;

    so with a repetition of the same word: hostis et hostis,

    id. ib. 2, 2, 21, §

    51: tenetur, judices, et manifeste tenetur,

    id. ib. 2, 3, 65, § 152; id. Cat. 3, 10; id. Deiot. 3; id. Mil. 23, 61 al.; Liv. 26, 13; Sen. de Clem. 15 et saep.:

    haec nostra ut exigua et minima contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 41, 127; cf. id. ib. 2, 10, 32:

    nulla enim nobis societas cum tyrannis, et potius summa distractio est,

    id. Off. 3, 6, 32; cf.: cur eo non estis contenti? et cur id potius contenditis, quod? [p. 661] etc., id. Ac. 2, 17, 74:

    si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris,

    id. Fin. 2, 21, 69:

    omitto illa, quae relicta jam videntur, et Herillum, qui in cognitione et scientia summum bonum ponit,

    id. Ac. 2, 42:

    Romani, quibus Poeni et Hannibal in cervicibus erat,

    Just. 29, 3, 7:

    studiose ab his siderum magnitudines, intervalla, cursus anquirebantur et cuncta caelestia,

    Cic. Tusc. 5, 4, 10:

    valde a Xenocrate et Aristotele et ab illa Platonis familia discreparet,

    id. Leg. 1, 21, 55 et saep.:

    et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore,

    Cic. Fin. 1, 12, 42. —
    B.
    To connect things similar or dissimilar after the words aeque, par, idem, similis, alius, etc. (more commonly atque, v. atque, I. 2.), as, than, and:

    nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    Cic. Fin. 1, 20, 67, v. aeque:

    omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano,

    Cic. Brut. 11, 43; cf.:

    nunc tu mihi es germanus pariter corpore et animo,

    Ter. Ad. 5, 8, 34:

    Clodius eadem hora Interamnae fuerat et Romae,

    Cic. Mil. 17 fin.; cf. Sall. C. 58, 11:

    haec eodem tempore Caesari referebantur, et legati veniebant, etc.,

    Caes. B. G. 1, 37, 1:

    similem sibi videri vitam hominum et mercatum eum, qui, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 3, 9; cf.:

    neu simili forma et quom, etc.,

    Lucr. 2, 416 and 420:

    nec ratione alia, et cum,

    id. 1, 280:

    non enim alia causa est aequitatis in uno servo et in pluribus,

    than, Cic. Caecin. 20, 57; id. Off. 2, 18; id. de Or. 3, 18, 66; id. Cael. 28 fin.; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 3:

    aliter doctos (loqui) et indoctos?

    Cic. Fin. 5, 29 fin.
    C.
    To connect two immediately successive points of time (only in poets and historians, esp. since the Aug. per.; cf. atque, II. C.), often to be rendered in English by when, and then: advenit, et navibu' complevit litora, Poeta ap. Cic. Div. 1, 31 fin.:

    dixit, et extemplo... sensit medios delapsus in hostes,

    Verg. A. 2, 376:

    dixit (dixerat), et,

    id. ib. 1, 402; 2, 705; 3, 258; Val. Fl. 1, 569; Stat. Th. 2, 120 al.; cf.:

    nec plura effatus et,

    Verg. A. 8, 443:

    sic fatus et,

    Stat. Th. 12, 773:

    nec longum tempus et ingens exiit arbos,

    Verg. G. 2, 80; cf. Stat. Th. 7, 300; Plin. Ep. 5, 14, 8; Tac. H. 2, 95:

    vix prima inceperat aestas, Et pater Anchises dare fatis vela jubebat,

    Verg. A. 3, 9; so,

    vix... et,

    id. ib. 5, 858; 6, 498; Stat. Th. 2, 293; cf.:

    vixdum... et,

    Liv. 43, 4, 10; cf.

    also: simul haec effatur, et, etc.,

    Luc. 6, 246.—
    D.
    After an imperative, to subjoin the consequence of an action ( poet. and in postAug. prose), and then:

    dic quibus in terris, et eris mihi magnus Apollo,

    Verg. E. 3, 104; Ov. Am. 2, 14, 44; Phaedr. 3, 5, 7; Luc. 4, 487; 2, 515; Sen. de Clem. 1, 16; Plin. Pan. 43, 3; 45, 6: sit mihi, quod nunc est, etiam minus;

    et mihi vivam Quod superest aevi,

    Hor. Ep. 1, 18, 107.—
    E.
    To subjoin the minor proposition (assumptio or propositio minor) in a syllogism, now, but (cf. atque, II.):

    eorum, qui videntur, alia vera sunt, alia falsa: et quod falsum, id percipi non potest: nullum igitur est, etc.,

    Cic. Ac. 2, 13, 40; id. Tusc. 3, 4, 9; 5, 17; id. N. D. 3, 13, 33 al.—
    F.
    With an accessory affirmative notion, and in fact, and indeed, and truly, and so:

    multa me sollicitant... et sexcenta sunt, Cic. Att! 2, 19: et sunt illa sapientis,

    id. Tusc. 3, 8 fin.; id. Leg. 2, 3, 7:

    et erat, ut retuli, clementior,

    Tac. A. 2, 57: jam pridem a me illos abducere Thestylis orat;

    Et faciet, quoniam sordent tibi munera nostra,

    Verg. E. 2, 44 et saep.:

    estne ille noster Parmeno? et certe ipsus est,

    Ter. Eun. 5, 6, 4;

    with certe,

    id. Ad. 1, 1, 53;

    with hercle,

    Cic. Brut. 72; id. Fin. 2, 8; id. Fam. 2, 18, 2.—
    G.
    To subjoin an emphatic question or exclamation:

    et sunt qui de via Appia querantur, taceant de curia?

    Cic. Mil. 33, 91; id. Sest. 39, 80; id. Clu. 40, 111; id. Phil. 1, 8 et saep.; Verg. G. 2, 433; id. A. 1, 48; Ov. M. 13, 338 al.:

    et his tot criminibus testimoniisque convictus in eorum tabella spem sibi aliquam proponit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 16 fin.; id. Mil. 12 fin.; Plin. Pan. 28, 6; Flor. 4, 2, 89.—Esp. with quisquam:

    et quisquam dubitabit quin, etc.,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 42 Matthiae; Ov. Am. 3, 8, 1 al.—
    H.
    To connect an idea as either homogeneous or complementary to that which precedes, and so too, and also, and moreover, and at the same time; too, also, likewise (hence, often in Liv., Curt., and late Lat., rarely in Cic., = etiam; cf. Anton. Stud. pp. 26-69;

    Krebs, Antibarb. p. 420): Terentia te maxime diligit salutemque tibi plurimam ascribit, et Tulliola, deliciae nostrae,

    Cic. Att. 1, 5 fin.: Ge. Salvus sis. Di. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44; id. Trin. 1, 2, 11; id. Mil. 4, 8, 42; Ter. Hec. 1, 2, 122;

    for which: salve et tu,

    Plaut. Most. 3, 1, 42; v. the foll.:

    haec ipsa mihi sunt voluptati: et erant illa Torquatis,

    Cic. Fin. 1, 7, 25:

    ubi tunc eras? Romae. Verum quid ad rem? et alii multi,

    id. Rosc. Am. 33, 92; cf.

    ib. § 94: et illud videndum quanto magis homines mala fugiant,

    id. Part. 26:

    et mihi sunt vires, et mihi facta tuba'st!

    Tib. 2, 6, 10; cf. Ov. Tr. 1, 3, 83:

    nihil verius. Probe et ille,

    Cic. Tusc. 4, 34, 73; so,

    et ille,

    id. ib. 3, 13 fin.:

    et ipse,

    id. Caecin. 20 fin.; so id. de Or. 1, 46, 202; Liv. 1, 12; 6, 3; 41, 24 et saep.; cf.:

    simul et ille,

    Cic. Clu. 4, 10; 17, 48; 57, 155; id. Verr. 2, 5, 1:

    simul et iste,

    id. ib. 2, 1, 41; Sall. J. 20, 1 et saep.:

    et nunc ego amore pereo,

    Plaut. Poen. 1, 1, 14; so,

    et nunc,

    id. Curc. 4, 2, 7; Cic. Leg. 2, 16, 40; id. Fam. 13, 54, 2; Caes. B. G. 6, 13 fin.;

    for which: nunc et,

    Hor. C. 1, 4, 11; cf.:

    nonnumquam et,

    Caes. B. G. 1, 15, 3:

    sunt et,

    Cic. Top. 6; Verg. A. 9, 136:

    meruit et,

    Suet. Caes. 3 et saep.:

    quoniam formam cepi hujus in me et statum, Decet et facta moresque hujus habere me similes item,

    Plaut. Am. 1, 1, 111:

    nam et qui parat pecus, necesse est constituat numerum, etc.,

    Varr. R. R. 2, 1, 24: so,

    nam et,

    Cic. Leg. 1, 11; 2, 25, 63; id. de Or. 1, 25; id. Off. 1, 40, 142; Liv. 6, 19 al.; cf.:

    at et,

    Cic. Tusc. 3, 3:

    sed et,

    id. Att. 5, 10 fin.; Quint. 10, 1, 107;

    and with a preceding non modo or non solum (post-Aug.),

    Tac. G. 15, 35; id. A. 14, 39; Suet. Aug. 89 et saep.; cf.:

    et... non = ne... quidem, ego vero et in ipsa suffocatione non desii, etc.,

    Sen. Ep. 54, 3:

    ergo et,

    Cic. Fin. 3, 8, 27; id. Leg. 1, 12, 33; id. Div. 1, 50, 114:

    itaque et,

    id. Tusc. 3, 26, 63 et saep.—
    I.
    When repeated, et... et, it serves, like the Gr. kai... kai or te kai, to connect two ideas partitively, both... and, as well... as, not only... but also:

    hoc etiam ad malum accersebatur malum, Et discipulus et magister perhibebantur improbi,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 23; 4, 8, 45:

    et audax et malus,

    id. ib. 4, 9, 25:

    eloquere utrumque nobis, et quid tibi est, et quid velis nostram operam,

    id. Cist. 1, 1, 59:

    ut et severitas adhibeatur et contumelia repellatur,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    dimitto (puerum), et ut a magistris ne abducam et quod mater discedit,

    id. Q. Fr. 3, 9 fin.:

    non et legatum argentum est et non est legata numerata pecunia,

    id. Top. 13 et saep. More than twice:

    quo facilius et hujus hominis innocentissimi miserias et illorum audaciam cognoscere possitis et rei publicae calamitatem,

    Cic. Rosc. Am. 5 fin.;

    so three times,

    id. Att. 12, 4, 2; id. Q. Fr. 3, 9 fin. et saep.;

    six times,

    Cic. Fam. 13, 25;

    ten times,

    id. de Or. 1, 20, 90.—With a subordinate que or atque:

    nam et semper me coluit diligentissimeque observavit et a studiis nostris non abhorret,

    Cic. Fam. 13, 22;

    with atque,

    id. de Or. 1, 21, 95.—Et... que are sometimes used for et... et (rarely in Cic.;

    freq. in Liv. and post-Aug. writers): quis est quin intellegat et eos inmemores fuisse, nosque honestate duci?

    Cic. Fin. 5, 22, 64; id. Brut. 88, 302:

    id et singulis universisque semper honori fuisse,

    Liv. 4, 2; 5, 46 fin.; 24, 2 fin.; 32, 32 fin.; Tac. Agr. 2 fin.; Suet. Ner. 33 al.—Sometimes the second et subjoins a more weighty assertion; in which case et... et = cum... tum, not only... but also:

    homo et in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,

    Cic. Quint. 1, 3; id. Fat. 1, 2; id. de Or. 1, 9, 38; id. Off. 2, 11, 38.—
    2.
    Et... neque or neque... et, when one clause is a negative (but et... et non, et non... et, when only one word is negatived):

    ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam, nisi tuo commodo,

    Cic. Brut. 4 fin.:

    ego si et Silius is fuerit, quem tu putas nec Drusus facilem se praebuerit, Damasippum velim aggrediare,

    id. Att. 12, 33:

    cui quidem ita sunt Stoici assensi, ut et, quicquid honestum esset, id utile esse censerent, nec utile quicquam, quod non honestum,

    id. Off. 3, 3, 11: pueris nobis Cn. Aufidius praetorius et in senatu sententiam dicebat nec amicis deliberantibus deerat et Graecam scribebat historiam et videbat in litteris, id. Tusc. 5, 38 fin.:

    quia et consul aberat... nec, etc.,

    Liv. 22, 8 et saep.:

    nec miror et gaudeo,

    Cic. Fam. 10, 1 fin.:

    nam nec in eo jus cognationis servavit, cui ademit regnum, et eum, cui dedit, etc.,

    Just. 8, 6 fin.:

    id et nobis erit perjucundum et tibi non sane devium,

    Cic. Att. 2, 4 fin.:

    locus is melior, quem et non coquit sol et tangit ros,

    Varr. R. R. 3, 14.—

    Rarely neque... et = non quidem... sed: amicitias neque facile admisit et constantissime retinuit,

    Suet. Aug. 66.—
    K.
    Less freq., tum... et, et... tum, in the same sense:

    omnis ejus oratio tum in virtute laudanda et in hominibus ad virtutis studium cohortandis consumebatur,

    Cic. Ac. 1, 4, 16:

    et in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime in celeritate et continuatione verborum adhaerescens, etc.,

    id. Brut. 93, 320. See Hand Turs. II. pp. 467-540.

    Lewis & Short latin dictionary > et

  • 33 exinde

    ex-indē, and apocopated exin (like dein, proin, from deinde, proinde; cf.

    also: dein etiam saepe et exin pro deinde et exinde dicimus,

    Cic. Or. 45, 154; also exim, like him, illim, istim; acc. to the best MSS. in Enn. ap. Fest. p. 356, 4; Plaut. Poen. 3, 6, 9; Lucr. 3, 160; Verg. A. 7, 341; 8, 306; 12, 92; Tac. A. 14, 48 al.; M. Aurel. ad Fronto, p. 54; cf. exsim, eutheôs, Gloss. Philox.; v. Lachm. ad Lucr. p. 148; Wagn. ad Verg. A. 7, 341, and tom. 5, p. 437; v. Ritschl, Rhein. Mus. 7, 472 sqq.; Lorenz ad Plaut. Most. 218), adv., from there, from that place, thence (freq., but not in Ter., Caes., or Quint.).
    I.
    In space (very rare;

    not in Cic.): utcumque in alto ventus est, Epidice, exin velum vortitur,

    from there, thence, Plaut. Ep. 1, 1, 47; id. Poen. 3, 6, 9:

    si servus cujusquam in ecclesiam altariave armatus... irruerit, exinde protinus abstrahatur,

    Cod. Just. 1, 12, 4:

    regionem Commagenam, exim Cappadociam, inde Armenios petivit,

    Tac. A. 15, 12.—
    B.
    Transf., in (local) succession, after that, next in order, next:

    at vero quanta maris est pulchritudo!... exin mari finitimus aër, etc.,

    Cic. N. D. 2, 39, 101: hinc Equus summum contingit caput alvo... exin contortis Aries cum cornibus haeret, id. poët. ib. 2, 43, 111:

    auxiliares Galli Germanique in fronte, post quos pedites sagittarii, dein quatuor legiones... exin totidem aliae legiones,

    Tac. A. 2, 16.
    II.
    In time, after that, thereafter, then: exin compellare pater me voce videtur, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 45, ed. Vahl.): POPULI PARTES IN TRIBUS DISTRIBUUNTO;

    EXIN PECUNIAS, AEVITATES, ORDINES PARTIUNTO,

    Cic. Leg. 3, 3, 7:

    exin cuidam rustico Romano dormienti visus est venire qui diceret, etc.... exin filium ejus esse mortuum, etc.,

    id. Div. 1, 26, 55: quisque suos patimur Manes;

    exinde per amplum Mittimur Elysium,

    Verg. A. 6, 743:

    ad Mundam exinde castra Punica mota,

    Liv. 24, 42, 1.—
    b.
    After ubi or postquam (cf. deinde, II. d.):

    ostium ubi conspexi, exinde me ilico protinam dedi,

    Plaut. Curc. 2, 3, 84:

    postquam alium repperit... me exinde amovit loco,

    id. Truc. 1, 1, 63.—
    B.
    Transf.
    1.
    In an enumeration or succession of events, after that, then, next, furthermore (cf. deinde, II. A. b.): pone petunt, exim referunt ad pectora tonsas, Enn. s. v. tonsam, p. 356 Müll. (Ann. v. 236, ed. Vahl.): incenditque animum famae venientis amore;

    Exin bella viro memorat, quae, etc.,

    Verg. A. 6, 891:

    exin se cuncti divinis rebus ad urbem Perfectis referunt,

    id. ib. 8, 306; Liv. 31, 4, 4; 31, 6, 2; 37, 47, 8; 40, 35, 2;

    42, 9, 8: Suillio corruptionem militum... exin adulterium Poppaeae, ac postremum mollitiam corporis objectante,

    Tac. A. 11, 2; cf. id. ib. 15, 41.—
    2.
    In late Lat., i. q. ex illo tempore, from that time, since then:

    quem morem vestis exinde gens universa tenet,

    Just. 1, 2:

    cum post motam et omissam quaestionem res ad nova dominia bona fide transierint, et exinde novi viginti anni intercesserint, etc.,

    Cod. Just. 7, 33; Dig. 10, 1, 4; 41, 6, 4; 49, 15, 12.—With ut, cum, ex quo:

    exinde, ut curiam participare coepi,

    App. Mag. p. 289; so,

    exinde ut,

    id. M. 2, p. 120:

    exinde cum ex astu a magistro digressi sumus,

    id. ib. 1, p. 113:

    videri legatum habere jurisdictionem non exinde, ex quo mandata est, sed, etc.,

    Dig. 1, 16, 4, § 6; 5, 1, 67; Cod. Just. 2, 22; 4, 32.—
    III.
    In other relations, in which a going out or forth takes place.
    A.
    (Acc. to ex, III. E.) To indicate the origin or occasion of an event (post-class.), thence:

    nec quicquam idonei lucri exinde cepimus, sed vulnera,

    App. M. 6, p. 184; Cod. Just. 1, 3, 35: quodcumque exinde incommodum ecclesiae contigerit, ib. 1, 2, 14.—
    B.
    (Acc. to ex, III. H.) To indicate a rule, measure, or standard, hence, accordingly (anteclass.): proinde ut quisque fortuna utitur, ita praecellet;

    atque exinde sapere eum omnes dicimus,

    Plaut. Ps. 2, 3, 14; cf.:

    ut fama 'st homini, exin solet pecuniam invenire,

    id. Most. 1, 3, 71; id. Truc. 1, 1, 64; id. Poen. 3, 5, 9; id. Ep. 1, 1, 47:

    ad molas alii asellis, alii vaccis ac mulis utuntur, exinde ut pabuli facultas est,

    according as, Varr. R. R. 1, 20, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > exinde

  • 34 fidei committo

    fĭdĕĭ-committo (also separately fidei committo), mīsi, missum, 3, v. n. and a. [fides; lit., to intrust a thing to a person's good faith; hence], jurid. t. t., to leave any thing by last will and testament to be delivered to a third party, to bequeath in trust:

    pater filium praedia alienare prohibuerat, sed conservare liberis et ceteris cognatis fideicommiserat,

    Dig. 32, 1, 38:

    avia nepotibus heredibus institutis fideicommisit, ut solida legata fratribus solverent,

    ib. 35, 2, 14; 30, 1, 114; § 3:

    qui intestato decedit et scit bona sua ad fiscum perventura vacantia, fidei fisci committere potest, ib. § 2: fideicommissa libertas,

    given by fideicommissum, Gai. Inst. 2, 267; Dig. 40, 5, 1 sq.—Hence, fĭdĕĭcommissum, i, n., a bequest given for the benefit of a third person, by way of request, not of command; and held to be equitably due out of respect to the wish of the testator (cf. legatum):

    fideicommissum est quod non civilibus verbis, sed precative relinquitur, nec ex rigore juris civilis proficiscitur, sed ex voluntate datur relinquentis,

    Ulp. Fragm. 25, 1:

    De fideicommissis,

    Dig. 30 -32; Gai. Inst. 2, 246-289; Cod. Just. 6, 42; Suet. Claud. 23; Quint. 3, 6, 70; 9, 2, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > fidei committo

  • 35 fideicommitto

    fĭdĕĭ-committo (also separately fidei committo), mīsi, missum, 3, v. n. and a. [fides; lit., to intrust a thing to a person's good faith; hence], jurid. t. t., to leave any thing by last will and testament to be delivered to a third party, to bequeath in trust:

    pater filium praedia alienare prohibuerat, sed conservare liberis et ceteris cognatis fideicommiserat,

    Dig. 32, 1, 38:

    avia nepotibus heredibus institutis fideicommisit, ut solida legata fratribus solverent,

    ib. 35, 2, 14; 30, 1, 114; § 3:

    qui intestato decedit et scit bona sua ad fiscum perventura vacantia, fidei fisci committere potest, ib. § 2: fideicommissa libertas,

    given by fideicommissum, Gai. Inst. 2, 267; Dig. 40, 5, 1 sq.—Hence, fĭdĕĭcommissum, i, n., a bequest given for the benefit of a third person, by way of request, not of command; and held to be equitably due out of respect to the wish of the testator (cf. legatum):

    fideicommissum est quod non civilibus verbis, sed precative relinquitur, nec ex rigore juris civilis proficiscitur, sed ex voluntate datur relinquentis,

    Ulp. Fragm. 25, 1:

    De fideicommissis,

    Dig. 30 -32; Gai. Inst. 2, 246-289; Cod. Just. 6, 42; Suet. Claud. 23; Quint. 3, 6, 70; 9, 2, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > fideicommitto

  • 36 fretus

    1.
    frētus, a, um, adj. [root dhar-, Sanscr. dhar-ā-mi, hold, support; v. frēnum], leaning or supported on something, in a good or bad sense; relying or depending upon, trusting to; daring (class.; cf.: fultus, nixus).—Constr. with abl., rarely with dat., with inf. ( poet.), and with objectclause.
    (α).
    With abl.: omnes mortales dis [p. 781] sunt freti, Plaut. Cas. 2, 5, 38 sq.:

    magnanimi viri freti virtute et viribus,

    id. Am. 1, 1, 56:

    ingenio ejus,

    id. Capt. 2, 2, 100:

    dote,

    id. Men. 5, 2, 17:

    vobis,

    Ter. Eun. 5, 8, 33:

    vobis fretus,

    Cic. Planc. 42, 103:

    fretus intellegentiā vestrā,

    id. N. D. 1, 19, 49:

    fretus conscientiā officii mei,

    id. Fam. 3, 7, 6:

    gratiā Bruti,

    id. Att. 5, 21, 12:

    ingenio,

    id. de Or. 2, 24, 103:

    juventā,

    Verg. A. 5, 430 al.:

    amicitiis,

    Q. Cic. Petit. Cons. 7, 25:

    pondere enim fretae (res) stant,

    Lucr. 6, 1058:

    ferro et animis,

    Liv. 9, 40, 4:

    malitiā suā,

    Ter. Phorm. 2, 1, 43:

    multitudine solā,

    Liv. 9, 35, 3.—
    (β).
    With dat. (only in Liv.;

    v. Zumpt, Gram. § 413): multitudo hostium, nulli rei praeterquam numero freta,

    Liv. 6, 13, 1; cf.:

    tamquam constantissimae rei, fortunae,

    id. 4, 37, 6; so,

    discordiae hostium,

    id. 6, 31, 6:

    haec civitas Samnitium infidae adversus Romanos societati freta,

    id. 8, 22, 7.—
    (γ).
    With inf.:

    (naves) pontum irrumpere fretae Longius,

    daring, venturing, Stat. Th. 6, 23.—
    (δ).
    With object-clause:

    satis fretus esse etiam nunc tolerando certamini legatum,

    Liv. 10, 5, 5:

    fretus excipi posse (hostem), qua venturum sciebat,

    Curt. 7, 7, 31.
    2.
    frētus, ūs, m. [1. fretus], reliance, confidence (post-class.):

    animi tui fretu,

    Symm. Ep. 2, 82.
    3.
    frĕtus, ūs, m., a strait; v. fretum.

    Lewis & Short latin dictionary > fretus

  • 37 Graeci

    Graeci, ōrum, m., = Graikoi, the Grecians, Greeks: contendunt Graecos, Graios memorare solent sos, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 358 Vahl.):

    eos septem, quos Graeci sapientes nominaverunt,

    Cic. Rep. 1, 7:

    apud Graecos,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Fl. 27, 64:

    quia Graecorum sunt antiquissima quaeque Scripta vel optima, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 28.— Sing.: Graecus, i, m., a Greek:

    processit ille, et Graecus apud Graecos non de culpa sua dixit, etc.,

    Cic. Fl. 7, 17:

    ignobilis,

    Liv. 39, 8, 3:

    Graecus Graecaque,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Graecus, a, um, adj., of or belonging to the Greeks, Greek, Grecian:

    plus te operae Graecis dedisse rebus video... deinde nullam Graecarum rerum significationem daret,

    Cic. de Or. 2, 36, 152 sq.; cf.

    litterae,

    id. Brut. 20, 78.—In neutr. absol.:

    Graeca leguntur in omnibus fere gentibus,

    Cic. Arch. 10, 23:

    lingua (opp. Latina),

    id. Fin. 1, 3, 10:

    ludi,

    founded on Greek subjects, id. Fam. 7, 1, 3 (opp. Osci); id. Att. 16, 5, 1:

    homines,

    Grecian people, Greeks, id. Mil. 29, 80; id. Tusc. 2, 27, 65:

    testis,

    id. Fl. 5, 11:

    more bibere,

    i. e. to drink healths, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    Graeca fide mercari,

    i. e. without credit, with ready money, Plaut. As. 1, 3, 47: nux, i. e. an almond, Cloat. ap. Macr. S. 2, 44: pantherae, from Asiatic Greece, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    rosa,

    a kind of rose, Plin. 21, 4, 10, § 18: ovis, perh. Tarentine, Plaut. Merc. 3, 1, 27: via, perh. to Magna Graecia, Cic. Fam. 7, 1, 3.—Prov.: ad Calendas Graecas, i. q. our next day after never (since the Greeks had no Calends), August. ap. Suet. Aug. 87.—Hence, subst.: Graecum, i, n., the Greek language, Greek (rare):

    Graeco melius usuri,

    Quint. 5, 10, 1:

    librum e Graeco in Latinum convertere,

    Cic. Off. 2, 24, 87.— Adv. in two forms,
    1.
    Graece, in the Greek language, in Greek:

    cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    Acilius qui Graece scripsit historiam,

    id. Off. 2, 32, 115:

    loqui,

    id. Tusc. 1, 8, 15:

    optime scire,

    id. de Or. 2, 66, 265; cf.

    nescire,

    id. Fl. 4, 10:

    licet legatum Graece scriptum non valeat,

    Ulp. Fragm. 25, 9:

    omnia Graece,

    Juv. 6, 188.—
    2.
    Graecātim, in the Greek manner:

    amiciri,

    Tert. Pall. 4.—
    B.
    Graecĭa, ae, f., the country of the Greeks, Greece: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

    quod de Corintho dixi, id haud scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere,

    Cic. Rep. 2, 4, 8; id. Tusc. 2, 15, 36:

    Graecia capta ferum victorem cepit,

    Hor. Ep. 2, 1, 156:

    magna,

    Ov. H. 16, 340.—In apposition:

    terra,

    Gell. 1, 1, 2; M. Aur. ap. Fronto Ep. 2, 9 Mai.—
    2.
    Transf.: Magna Graecia, Lower Italy, inhabited by Greeks, Plin. 3, 10, 15, § 95; 3, 5, 6, § 42; Cic. de Or. 2, 37, 154; 3, 34, 139; id. Lael. 4, 13; id. Tusc. 1, 16, 38; called also Mājor Graecia, Liv. 31, 7, 11; Sen. Cons. ad Helv. 6 med.; Sil. 11, 21; whereas by a Greek proper it is called Parva Graecia, Plaut. Truc. 2, 6, 55; and absol.:

    Graecia,

    Cic. Arch. 5, 10.— Poet.: Major Graecia, in gen., for Italy:

    Itala nam tellus Graecia major erat,

    Ov. F. 4, 64.—
    C.
    Graecānĭcus, a, um, adj., of Greek origin, in the Greek manner or fashion, Grecian, Greek (rare;

    not in Cic.): alia (verba) Graeca, alia Graecanica,

    i. e. words borrowed from the Greeks, Varr. L. L. 10, § 70 Müll.:

    torcula,

    Plin. 18, 31, 74, § 317:

    pavimentum,

    id. 36, 25, 63, § 188:

    color,

    id. 34, 9, 20, § 98:

    toga, i. e. pallium,

    Suet. Dom. 4: milites, living in the Greek manner, voluptuously, Vulc. Avid. Cass. 5.—Hence, adv.: Graēcānĭce, in Greek:

    dicere,

    Varr. L. L. 9, § 89 Müll.—
    D.
    Graecŭlus, a, um, adj. dim., Grecian, Greek (mostly in a depreciating, contemptuous sense): ineptum sane negotium et Graeculum, thorough Greek, Cic. Tusc. 1, 35, 86:

    motus quidam temerarius Graeculae contionis,

    id. Fl. 10, 23:

    cautio chirographi,

    i. e. not to be relied upon, id. Fam. 7, 18, 1:

    homines,

    id. de Or. 1, 11, 47:

    ferrum,

    Flor. 2, 7, 9:

    civitas Massilia,

    id. 4, 2, 24 Duk.— Subst.:
    1.
    Graecŭlus, i, m.
    (α).
    A paltry Greek, Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 29, 70.—Prov.:

    Graeculus esuriens in caelum, jusseris, ibit,

    Juv. 3, 78.—In the form Graecŭlĭo, Petr. 76 fin.
    (β).
    Post-Aug., without any odious accessory notion, for Graecus:

    vitis,

    Col. 3, 2, 24:

    mala,

    Plin. 15, 14, 15, § 50:

    rosa,

    id. 21, 4, 10, § 18.—
    2. E.
    Graecĭensis, e, adj., Grecian (post-Aug. and very rare):

    mare,

    Plin. 4, 21, 18, § 51:

    scimpodium,

    Gell. 19, 10, 1.—
    F.
    Graecālis, e, adj., Grecian, Greek (late Lat.):

    lapides,

    inscribed with Greek letters, Front. de Col. p. 116 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > Graeci

  • 38 Graeciensis

    Graeci, ōrum, m., = Graikoi, the Grecians, Greeks: contendunt Graecos, Graios memorare solent sos, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 358 Vahl.):

    eos septem, quos Graeci sapientes nominaverunt,

    Cic. Rep. 1, 7:

    apud Graecos,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Fl. 27, 64:

    quia Graecorum sunt antiquissima quaeque Scripta vel optima, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 28.— Sing.: Graecus, i, m., a Greek:

    processit ille, et Graecus apud Graecos non de culpa sua dixit, etc.,

    Cic. Fl. 7, 17:

    ignobilis,

    Liv. 39, 8, 3:

    Graecus Graecaque,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Graecus, a, um, adj., of or belonging to the Greeks, Greek, Grecian:

    plus te operae Graecis dedisse rebus video... deinde nullam Graecarum rerum significationem daret,

    Cic. de Or. 2, 36, 152 sq.; cf.

    litterae,

    id. Brut. 20, 78.—In neutr. absol.:

    Graeca leguntur in omnibus fere gentibus,

    Cic. Arch. 10, 23:

    lingua (opp. Latina),

    id. Fin. 1, 3, 10:

    ludi,

    founded on Greek subjects, id. Fam. 7, 1, 3 (opp. Osci); id. Att. 16, 5, 1:

    homines,

    Grecian people, Greeks, id. Mil. 29, 80; id. Tusc. 2, 27, 65:

    testis,

    id. Fl. 5, 11:

    more bibere,

    i. e. to drink healths, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    Graeca fide mercari,

    i. e. without credit, with ready money, Plaut. As. 1, 3, 47: nux, i. e. an almond, Cloat. ap. Macr. S. 2, 44: pantherae, from Asiatic Greece, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    rosa,

    a kind of rose, Plin. 21, 4, 10, § 18: ovis, perh. Tarentine, Plaut. Merc. 3, 1, 27: via, perh. to Magna Graecia, Cic. Fam. 7, 1, 3.—Prov.: ad Calendas Graecas, i. q. our next day after never (since the Greeks had no Calends), August. ap. Suet. Aug. 87.—Hence, subst.: Graecum, i, n., the Greek language, Greek (rare):

    Graeco melius usuri,

    Quint. 5, 10, 1:

    librum e Graeco in Latinum convertere,

    Cic. Off. 2, 24, 87.— Adv. in two forms,
    1.
    Graece, in the Greek language, in Greek:

    cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    Acilius qui Graece scripsit historiam,

    id. Off. 2, 32, 115:

    loqui,

    id. Tusc. 1, 8, 15:

    optime scire,

    id. de Or. 2, 66, 265; cf.

    nescire,

    id. Fl. 4, 10:

    licet legatum Graece scriptum non valeat,

    Ulp. Fragm. 25, 9:

    omnia Graece,

    Juv. 6, 188.—
    2.
    Graecātim, in the Greek manner:

    amiciri,

    Tert. Pall. 4.—
    B.
    Graecĭa, ae, f., the country of the Greeks, Greece: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

    quod de Corintho dixi, id haud scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere,

    Cic. Rep. 2, 4, 8; id. Tusc. 2, 15, 36:

    Graecia capta ferum victorem cepit,

    Hor. Ep. 2, 1, 156:

    magna,

    Ov. H. 16, 340.—In apposition:

    terra,

    Gell. 1, 1, 2; M. Aur. ap. Fronto Ep. 2, 9 Mai.—
    2.
    Transf.: Magna Graecia, Lower Italy, inhabited by Greeks, Plin. 3, 10, 15, § 95; 3, 5, 6, § 42; Cic. de Or. 2, 37, 154; 3, 34, 139; id. Lael. 4, 13; id. Tusc. 1, 16, 38; called also Mājor Graecia, Liv. 31, 7, 11; Sen. Cons. ad Helv. 6 med.; Sil. 11, 21; whereas by a Greek proper it is called Parva Graecia, Plaut. Truc. 2, 6, 55; and absol.:

    Graecia,

    Cic. Arch. 5, 10.— Poet.: Major Graecia, in gen., for Italy:

    Itala nam tellus Graecia major erat,

    Ov. F. 4, 64.—
    C.
    Graecānĭcus, a, um, adj., of Greek origin, in the Greek manner or fashion, Grecian, Greek (rare;

    not in Cic.): alia (verba) Graeca, alia Graecanica,

    i. e. words borrowed from the Greeks, Varr. L. L. 10, § 70 Müll.:

    torcula,

    Plin. 18, 31, 74, § 317:

    pavimentum,

    id. 36, 25, 63, § 188:

    color,

    id. 34, 9, 20, § 98:

    toga, i. e. pallium,

    Suet. Dom. 4: milites, living in the Greek manner, voluptuously, Vulc. Avid. Cass. 5.—Hence, adv.: Graēcānĭce, in Greek:

    dicere,

    Varr. L. L. 9, § 89 Müll.—
    D.
    Graecŭlus, a, um, adj. dim., Grecian, Greek (mostly in a depreciating, contemptuous sense): ineptum sane negotium et Graeculum, thorough Greek, Cic. Tusc. 1, 35, 86:

    motus quidam temerarius Graeculae contionis,

    id. Fl. 10, 23:

    cautio chirographi,

    i. e. not to be relied upon, id. Fam. 7, 18, 1:

    homines,

    id. de Or. 1, 11, 47:

    ferrum,

    Flor. 2, 7, 9:

    civitas Massilia,

    id. 4, 2, 24 Duk.— Subst.:
    1.
    Graecŭlus, i, m.
    (α).
    A paltry Greek, Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 29, 70.—Prov.:

    Graeculus esuriens in caelum, jusseris, ibit,

    Juv. 3, 78.—In the form Graecŭlĭo, Petr. 76 fin.
    (β).
    Post-Aug., without any odious accessory notion, for Graecus:

    vitis,

    Col. 3, 2, 24:

    mala,

    Plin. 15, 14, 15, § 50:

    rosa,

    id. 21, 4, 10, § 18.—
    2. E.
    Graecĭensis, e, adj., Grecian (post-Aug. and very rare):

    mare,

    Plin. 4, 21, 18, § 51:

    scimpodium,

    Gell. 19, 10, 1.—
    F.
    Graecālis, e, adj., Grecian, Greek (late Lat.):

    lapides,

    inscribed with Greek letters, Front. de Col. p. 116 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > Graeciensis

  • 39 Graecula

    Graeci, ōrum, m., = Graikoi, the Grecians, Greeks: contendunt Graecos, Graios memorare solent sos, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 358 Vahl.):

    eos septem, quos Graeci sapientes nominaverunt,

    Cic. Rep. 1, 7:

    apud Graecos,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Fl. 27, 64:

    quia Graecorum sunt antiquissima quaeque Scripta vel optima, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 28.— Sing.: Graecus, i, m., a Greek:

    processit ille, et Graecus apud Graecos non de culpa sua dixit, etc.,

    Cic. Fl. 7, 17:

    ignobilis,

    Liv. 39, 8, 3:

    Graecus Graecaque,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Graecus, a, um, adj., of or belonging to the Greeks, Greek, Grecian:

    plus te operae Graecis dedisse rebus video... deinde nullam Graecarum rerum significationem daret,

    Cic. de Or. 2, 36, 152 sq.; cf.

    litterae,

    id. Brut. 20, 78.—In neutr. absol.:

    Graeca leguntur in omnibus fere gentibus,

    Cic. Arch. 10, 23:

    lingua (opp. Latina),

    id. Fin. 1, 3, 10:

    ludi,

    founded on Greek subjects, id. Fam. 7, 1, 3 (opp. Osci); id. Att. 16, 5, 1:

    homines,

    Grecian people, Greeks, id. Mil. 29, 80; id. Tusc. 2, 27, 65:

    testis,

    id. Fl. 5, 11:

    more bibere,

    i. e. to drink healths, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    Graeca fide mercari,

    i. e. without credit, with ready money, Plaut. As. 1, 3, 47: nux, i. e. an almond, Cloat. ap. Macr. S. 2, 44: pantherae, from Asiatic Greece, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    rosa,

    a kind of rose, Plin. 21, 4, 10, § 18: ovis, perh. Tarentine, Plaut. Merc. 3, 1, 27: via, perh. to Magna Graecia, Cic. Fam. 7, 1, 3.—Prov.: ad Calendas Graecas, i. q. our next day after never (since the Greeks had no Calends), August. ap. Suet. Aug. 87.—Hence, subst.: Graecum, i, n., the Greek language, Greek (rare):

    Graeco melius usuri,

    Quint. 5, 10, 1:

    librum e Graeco in Latinum convertere,

    Cic. Off. 2, 24, 87.— Adv. in two forms,
    1.
    Graece, in the Greek language, in Greek:

    cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    Acilius qui Graece scripsit historiam,

    id. Off. 2, 32, 115:

    loqui,

    id. Tusc. 1, 8, 15:

    optime scire,

    id. de Or. 2, 66, 265; cf.

    nescire,

    id. Fl. 4, 10:

    licet legatum Graece scriptum non valeat,

    Ulp. Fragm. 25, 9:

    omnia Graece,

    Juv. 6, 188.—
    2.
    Graecātim, in the Greek manner:

    amiciri,

    Tert. Pall. 4.—
    B.
    Graecĭa, ae, f., the country of the Greeks, Greece: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

    quod de Corintho dixi, id haud scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere,

    Cic. Rep. 2, 4, 8; id. Tusc. 2, 15, 36:

    Graecia capta ferum victorem cepit,

    Hor. Ep. 2, 1, 156:

    magna,

    Ov. H. 16, 340.—In apposition:

    terra,

    Gell. 1, 1, 2; M. Aur. ap. Fronto Ep. 2, 9 Mai.—
    2.
    Transf.: Magna Graecia, Lower Italy, inhabited by Greeks, Plin. 3, 10, 15, § 95; 3, 5, 6, § 42; Cic. de Or. 2, 37, 154; 3, 34, 139; id. Lael. 4, 13; id. Tusc. 1, 16, 38; called also Mājor Graecia, Liv. 31, 7, 11; Sen. Cons. ad Helv. 6 med.; Sil. 11, 21; whereas by a Greek proper it is called Parva Graecia, Plaut. Truc. 2, 6, 55; and absol.:

    Graecia,

    Cic. Arch. 5, 10.— Poet.: Major Graecia, in gen., for Italy:

    Itala nam tellus Graecia major erat,

    Ov. F. 4, 64.—
    C.
    Graecānĭcus, a, um, adj., of Greek origin, in the Greek manner or fashion, Grecian, Greek (rare;

    not in Cic.): alia (verba) Graeca, alia Graecanica,

    i. e. words borrowed from the Greeks, Varr. L. L. 10, § 70 Müll.:

    torcula,

    Plin. 18, 31, 74, § 317:

    pavimentum,

    id. 36, 25, 63, § 188:

    color,

    id. 34, 9, 20, § 98:

    toga, i. e. pallium,

    Suet. Dom. 4: milites, living in the Greek manner, voluptuously, Vulc. Avid. Cass. 5.—Hence, adv.: Graēcānĭce, in Greek:

    dicere,

    Varr. L. L. 9, § 89 Müll.—
    D.
    Graecŭlus, a, um, adj. dim., Grecian, Greek (mostly in a depreciating, contemptuous sense): ineptum sane negotium et Graeculum, thorough Greek, Cic. Tusc. 1, 35, 86:

    motus quidam temerarius Graeculae contionis,

    id. Fl. 10, 23:

    cautio chirographi,

    i. e. not to be relied upon, id. Fam. 7, 18, 1:

    homines,

    id. de Or. 1, 11, 47:

    ferrum,

    Flor. 2, 7, 9:

    civitas Massilia,

    id. 4, 2, 24 Duk.— Subst.:
    1.
    Graecŭlus, i, m.
    (α).
    A paltry Greek, Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 29, 70.—Prov.:

    Graeculus esuriens in caelum, jusseris, ibit,

    Juv. 3, 78.—In the form Graecŭlĭo, Petr. 76 fin.
    (β).
    Post-Aug., without any odious accessory notion, for Graecus:

    vitis,

    Col. 3, 2, 24:

    mala,

    Plin. 15, 14, 15, § 50:

    rosa,

    id. 21, 4, 10, § 18.—
    2. E.
    Graecĭensis, e, adj., Grecian (post-Aug. and very rare):

    mare,

    Plin. 4, 21, 18, § 51:

    scimpodium,

    Gell. 19, 10, 1.—
    F.
    Graecālis, e, adj., Grecian, Greek (late Lat.):

    lapides,

    inscribed with Greek letters, Front. de Col. p. 116 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > Graecula

  • 40 Graecum

    Graeci, ōrum, m., = Graikoi, the Grecians, Greeks: contendunt Graecos, Graios memorare solent sos, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 358 Vahl.):

    eos septem, quos Graeci sapientes nominaverunt,

    Cic. Rep. 1, 7:

    apud Graecos,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Fl. 27, 64:

    quia Graecorum sunt antiquissima quaeque Scripta vel optima, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 28.— Sing.: Graecus, i, m., a Greek:

    processit ille, et Graecus apud Graecos non de culpa sua dixit, etc.,

    Cic. Fl. 7, 17:

    ignobilis,

    Liv. 39, 8, 3:

    Graecus Graecaque,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Graecus, a, um, adj., of or belonging to the Greeks, Greek, Grecian:

    plus te operae Graecis dedisse rebus video... deinde nullam Graecarum rerum significationem daret,

    Cic. de Or. 2, 36, 152 sq.; cf.

    litterae,

    id. Brut. 20, 78.—In neutr. absol.:

    Graeca leguntur in omnibus fere gentibus,

    Cic. Arch. 10, 23:

    lingua (opp. Latina),

    id. Fin. 1, 3, 10:

    ludi,

    founded on Greek subjects, id. Fam. 7, 1, 3 (opp. Osci); id. Att. 16, 5, 1:

    homines,

    Grecian people, Greeks, id. Mil. 29, 80; id. Tusc. 2, 27, 65:

    testis,

    id. Fl. 5, 11:

    more bibere,

    i. e. to drink healths, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    Graeca fide mercari,

    i. e. without credit, with ready money, Plaut. As. 1, 3, 47: nux, i. e. an almond, Cloat. ap. Macr. S. 2, 44: pantherae, from Asiatic Greece, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    rosa,

    a kind of rose, Plin. 21, 4, 10, § 18: ovis, perh. Tarentine, Plaut. Merc. 3, 1, 27: via, perh. to Magna Graecia, Cic. Fam. 7, 1, 3.—Prov.: ad Calendas Graecas, i. q. our next day after never (since the Greeks had no Calends), August. ap. Suet. Aug. 87.—Hence, subst.: Graecum, i, n., the Greek language, Greek (rare):

    Graeco melius usuri,

    Quint. 5, 10, 1:

    librum e Graeco in Latinum convertere,

    Cic. Off. 2, 24, 87.— Adv. in two forms,
    1.
    Graece, in the Greek language, in Greek:

    cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    Acilius qui Graece scripsit historiam,

    id. Off. 2, 32, 115:

    loqui,

    id. Tusc. 1, 8, 15:

    optime scire,

    id. de Or. 2, 66, 265; cf.

    nescire,

    id. Fl. 4, 10:

    licet legatum Graece scriptum non valeat,

    Ulp. Fragm. 25, 9:

    omnia Graece,

    Juv. 6, 188.—
    2.
    Graecātim, in the Greek manner:

    amiciri,

    Tert. Pall. 4.—
    B.
    Graecĭa, ae, f., the country of the Greeks, Greece: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

    quod de Corintho dixi, id haud scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere,

    Cic. Rep. 2, 4, 8; id. Tusc. 2, 15, 36:

    Graecia capta ferum victorem cepit,

    Hor. Ep. 2, 1, 156:

    magna,

    Ov. H. 16, 340.—In apposition:

    terra,

    Gell. 1, 1, 2; M. Aur. ap. Fronto Ep. 2, 9 Mai.—
    2.
    Transf.: Magna Graecia, Lower Italy, inhabited by Greeks, Plin. 3, 10, 15, § 95; 3, 5, 6, § 42; Cic. de Or. 2, 37, 154; 3, 34, 139; id. Lael. 4, 13; id. Tusc. 1, 16, 38; called also Mājor Graecia, Liv. 31, 7, 11; Sen. Cons. ad Helv. 6 med.; Sil. 11, 21; whereas by a Greek proper it is called Parva Graecia, Plaut. Truc. 2, 6, 55; and absol.:

    Graecia,

    Cic. Arch. 5, 10.— Poet.: Major Graecia, in gen., for Italy:

    Itala nam tellus Graecia major erat,

    Ov. F. 4, 64.—
    C.
    Graecānĭcus, a, um, adj., of Greek origin, in the Greek manner or fashion, Grecian, Greek (rare;

    not in Cic.): alia (verba) Graeca, alia Graecanica,

    i. e. words borrowed from the Greeks, Varr. L. L. 10, § 70 Müll.:

    torcula,

    Plin. 18, 31, 74, § 317:

    pavimentum,

    id. 36, 25, 63, § 188:

    color,

    id. 34, 9, 20, § 98:

    toga, i. e. pallium,

    Suet. Dom. 4: milites, living in the Greek manner, voluptuously, Vulc. Avid. Cass. 5.—Hence, adv.: Graēcānĭce, in Greek:

    dicere,

    Varr. L. L. 9, § 89 Müll.—
    D.
    Graecŭlus, a, um, adj. dim., Grecian, Greek (mostly in a depreciating, contemptuous sense): ineptum sane negotium et Graeculum, thorough Greek, Cic. Tusc. 1, 35, 86:

    motus quidam temerarius Graeculae contionis,

    id. Fl. 10, 23:

    cautio chirographi,

    i. e. not to be relied upon, id. Fam. 7, 18, 1:

    homines,

    id. de Or. 1, 11, 47:

    ferrum,

    Flor. 2, 7, 9:

    civitas Massilia,

    id. 4, 2, 24 Duk.— Subst.:
    1.
    Graecŭlus, i, m.
    (α).
    A paltry Greek, Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 29, 70.—Prov.:

    Graeculus esuriens in caelum, jusseris, ibit,

    Juv. 3, 78.—In the form Graecŭlĭo, Petr. 76 fin.
    (β).
    Post-Aug., without any odious accessory notion, for Graecus:

    vitis,

    Col. 3, 2, 24:

    mala,

    Plin. 15, 14, 15, § 50:

    rosa,

    id. 21, 4, 10, § 18.—
    2. E.
    Graecĭensis, e, adj., Grecian (post-Aug. and very rare):

    mare,

    Plin. 4, 21, 18, § 51:

    scimpodium,

    Gell. 19, 10, 1.—
    F.
    Graecālis, e, adj., Grecian, Greek (late Lat.):

    lapides,

    inscribed with Greek letters, Front. de Col. p. 116 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > Graecum

См. также в других словарях:

  • Legatum — is a privately owned, international investment organisation, headquartered in Dubai, part of the United Arab Emirates. Legatum s primary focus is commercial investment, and has applied its investor s expertise to a long standing involvement in… …   Wikipedia

  • Legatum —    • Legatum          (юр.), назван так потому, что делался в форме приказания завещателя своим наследникам (legare приказывать и вообще завещать), между тем как fidei commissum (см. Фидеи комиссиум) выражалось в форме просьбы. Завещатель должен… …   Реальный словарь классических древностей

  • legatum — /lageytam/ Lat. In old English law, a legacy given to the church, or an accustomed mortuary. In the civil law, a legacy; a gift left by a deceased person, to be executed by the heir …   Black's law dictionary

  • legatum — /lageytam/ Lat. In old English law, a legacy given to the church, or an accustomed mortuary. In the civil law, a legacy; a gift left by a deceased person, to be executed by the heir …   Black's law dictionary

  • legatum — (Civil law.) A legacy; a bequest …   Ballentine's law dictionary

  • legatum morte testatoris tantum confirmatur, sicut donatio inter vivos traditione sola — /lageytam mortiy testatoras tsntam konfarmeytar sikat daneysh(iy)ow intar vayvows tradishiyowniy sowla/ A legacy is confirmed by the death of a testator, in the same manner as a gift from a living person is by delivery alone …   Black's law dictionary

  • legatum optionis — /lageytam opshiyownas/ In Roman law, a legacy to A. B. of any article or articles that A. B. liked to choose or select out of the testator s estate. If A. B. died after the testator, but before making the choice or selection, his representative… …   Black's law dictionary

  • legatum morte testatoris tantum confirmatur, sicut donatio inter vivos traditione sola — /lageytam mortiy testatoras tsntam konfarmeytar sikat daneysh(iy)ow intar vayvows tradishiyowniy sowla/ A legacy is confirmed by the death of a testator, in the same manner as a gift from a living person is by delivery alone …   Black's law dictionary

  • legatum optionis — /lageytam opshiyownas/ In Roman law, a legacy to A. B. of any article or articles that A. B. liked to choose or select out of the testator s estate. If A. B. died after the testator, but before making the choice or selection, his representative… …   Black's law dictionary

  • Legatum morte testatoris tantum confirmatur, sicut donatio inter vivos traditione sola — A legacy is confirmed by the death of the testator, just as a gift between living persons is confirmed by delivery alone …   Ballentine's law dictionary

  • Índice de Prosperidad Legatum — El Índice de Prosperidad Legatum es un ranking anual elaborado por el Instituto Legatum. Agrupa a 110 países, de acuerdo a una variedad de factores, entre ellos la riqueza, el crecimiento económico, el bienestar personal y calidad de vida.… …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»