intus

intus, adv. [1. in and the abl. termination -tus; Sanscr. -tas; cf. entos].

On the inside, within:

ibi intro atque intus subducam ratiunculam,

Plaut. Capt. 1, 2, 89:

vide sitne istaec nostra intus,

id. Mil. 2, 6, 55:

intus insidiae sunt: intus inclusum periculum est: intus est hostis,

Cic. Cat. 2, 5:

estne frater intus?

Ter. Ad. 4, 2, 30:

intus domique,

Cic. de Sen. 4:

ea, quae sunt intus in corpore,

id. Fin. 3, 5, 18; cf.:

intus in mundo,

id. Univ. 10:

intus in animis,

id. Fin. 1, 13, 44; so,

intus in cella Fortis Fortunae,

Liv. 27, 11, 3:

te intus et in cute novi,

Pers. 3, 30:

extra et mtus hostem habere,

Caes. B. C. 3, 69.— Poet., with abl.:

membris intus,

Lucr. 4, 1091:

tali intus templo,

Verg. A. 7, 192.— With gen.:

aedium,

i.e. in the house, App. M. 8, p. 215, 24:

adductos intus agere equos,

closer to the goal, Ov. F. 6, 586; cf.:

intus agere lacrimas,

to moderate, Albin. Eleg. 114.—Prov.: intus canere, v. Aspendius.—

To the inside, into, within, in (for the usual intro, cf. Quint. 1, 5, 50):

intus novam nuptam deduxi viā, rectā,

into the house, Plaut. Cas. 5, 2, 7 dub. (al. intro):

die, me orare ut aliquis intus prodeat,

id. Cist. 3, 8:

quo simul atque intus est itum,

Caes. B. C. 3, 26 (al. intro):

intus in artus,

Lucr. 2, 711; Ov. M. 10, 457; Tac. H. 1, 35: pollice intus inclinato, inwards ( = introrsus), Quint. 11, 3, 99; so Cels. 8, 4. —

From within = endothen, ex interiore parte (mostly anteclass.; cf. Brix ad Plaut. Capt. 196):

tu in tus pateram proferto foras,

Plaut. Am. 2, 2, 138:

evocato aliquem intus ad te,

id. Most. 3, 1, 145; id. Men. 1, 3, 35; id. Mil. 4, 4, 33; 49; cf.:

intus evocato aliquem foras,

id. Ps. 2, 2, 10; and:

argentum intus efferre foras,

id. Bacch. 1, 1, 62:

obsera otium intus,

Ter. Eun. 4, 6, 25:

quicquid spinosum est et intus eminet,

Cels. 8, 4.

* * *

within.

• You smile at your tears but have them in your heart. (Martialis)

fŏris, is, and more freq. in plur., fŏres, um, f. [Sanscr. dvār; Gr. thura; O. H. Germ. tor; Engl. door, etc.; cf. foras], a door, gate; in plur., the two leaves of a door (syn.: porta, janua, valvae, ostium, limen).

Lit.

Sing.:

crepuit foris,

Plaut. Am. 1, 2, 34; cf. id. Cas. 5, 1, 17:

foris crepuit, concrepuit,

id. Aul. 4, 5, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Bacch. 4, 9, 134; Ter. Ad. 2, 3, 11:

constitit ad geminae limina prima foris,

Ov. H. 12, 150:

ut lictor forem virgā percuteret,

Liv. 6, 34, 6:

cum forem cubiculi clauserat,

Cic. Tusc. 5, 20, 59:

forem thalami claudere,

Ov. A. A. 3, 228:

forem obdere alicui,

id. P. 2, 2, 42:

exclusus fore, cum Longarenus foret intus,

Hor. S. 1, 2, 67.—

Plur.:

ex quo (Jano) fores in liminibus profanarum aedium januae nominantur,

Cic. N. D. 2, 27, 67:

pol, haud periculum est, cardines ne foribus effringantur,

Plaut. As. 2, 3, 4 sq.; cf.:

sonitum prohibe forum et crepitum cardinum,

id. Curc. 1, 3, 1:

a nobis graviter crepuerunt fores,

Ter. Heaut. 3, 3, 52:

ad fores assistere,

Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

extra fores limenque carceris,

id. Tusc. 5, 28, 80:

robustae,

Hor. C. 3, 16, 2:

invisae,

id. S. 2, 3, 262:

asperae,

id. C. 3, 10, 3:

durae,

Tib. 1, 1, 56:

foribus inest clavis,

id. 1, 6, 34:

hostes incidentes semiapertis portarum foribus,

Liv. 26, 39, 22.—

Transf., the door, opening, entrance of other things:

aeneus equus, cujus in lateribus fores essent,

Cic. Off. 3, 9, 38:

nassarum,

Plin. 32, 2, 5, § 11:

apum,

id. 21, 14, 48, § 82.—

Trop.:

quasi amicitiae fores aperire,

Cic. Fam. 13, 10, 4:

artis fores apertas intrare,

Plin. 35, 9, 36, § 61:

rerum,

id. 2, 8, 6, § 31.

fŏris, adv. [abl. form (denoting both the place where and the place whence), and answering to the acc. form foras, v. foras init. ].

Out at the doors, out of doors, abroad, without (opp. intus, domi, etc.):

sinito ambulare, si foris, si intus volent,

Plaut. Capt. 1, 2, 5: cf.:

foris pascuntur, intus opus faciunt,

Varr. R. R. 3, 16, 5:

ille relictus intus, exspectatus foris,

Cic. Sull. 5. 17; cf.

also: nam et intus paveo, et foris formido,

Plaut. Cist. 4, 2, 20: aliorum intus corpus et foris lignum, ut nucum;

aliis foris corpus, intus lignum, ut prunis,

Plin. 15, 28, 34, § 112:

cum et intra vallum et foris caederentur,

Nep. Dat. 6:

domi et foris aegre quod sit, satis semper est,

Plaut. Cas. 2, 2, 8; cf.:

ut domo sumeret, neu foris quaereret,

id. Bacch. 4, 4, 6:

nec minore saevitia foris et in exteros grassatus est,

Suet. Ner. 36:

(consilium petere) foris potius quam domo,

Cic. Phil. 2, 11, 26:

te foris sapere, tibi non posse te auxiliarier,

Ter. Heaut. 5, 1, 49:

si foris cenat,

Plaut. Men. 1, 2, 17; cf.:

venit ad nos Cicero tuus ad cenam, cum Pomponia foris cenaret,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19 Orell. N. cr.:

cenitare,

id. Fam. 7, 16, 2; 9, 24, 3:

extrinsecus, cum ea, quae sunt foris neque inhaerent in rei natura, colliguntur,

id. de Or. 2, 39, 163:

haec studia delectant domi, non impediunt foris,

in public life, id. Arch. 7, 16; cf.:

cum ea contentio mihi magnum etiam foris fructum tulisset,

i. e. beyond the senate, id. Fam. 1, 9, 20:

fuit ille vir cum foris clarus, tum domi admirandus, neque rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis,

id. Phil. 2, 28, 69:

et domi dignitas et foris auctoritas retinetur,

abroad, id. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

id. Off. 1, 22, 76; and:

otium foris, foeda domi lascivia,

Tac. A. 13, 25:

foris valde plauditur,

among the people, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1:

egere, foris esse Gabinium, sine provincia stare non posse,

i. e. in the people's power, in debt, id. Pis. 6, 12.—

As prep. with acc. (late Lat.): constitutus si sit fluvius, qui foris agrum non vagatur, beyond, Auct. de Limit. p. 273 Goes.:

ut terminos foris limites ponerentur,

id. ib. —

From without, from abroad, = extrinsecus:

at, quaecumque foris veniunt, impostaque nobis Pondera sunt,

Lucr. 5, 543:

sed quod ea non parit oratoris ars, sed foris ad se delata, tamen arte tractat,

Cic. Part. 14, 48: aut sumere ex sua vi atque natura, aut assumere foris. id. de Or. 2, 39, 163; cf.:

foris assumuntur ea, quae non sua vi sed extranea sublevantur,

id. ib. 2, 40, 173; id. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 71:

auxilium non petendum est foris,

id. Tusc. 3, 3, [p. 768] 6:

ut in ipsa (arte) insit, non foris petatur extremum,

id. Fin. 3, 7, 24.—

Strengthened by ab:

quoniam in ulcus penetrat omnis a foris injuria,

Plin. 17, 24, 37, § 227.

fŏris, is, and more freq. in plur., fŏres, um, f. [Sanscr. dvār; Gr. thura; O. H. Germ. tor; Engl. door, etc.; cf. foras], a door, gate; in plur., the two leaves of a door (syn.: porta, janua, valvae, ostium, limen).

Lit.

Sing.:

crepuit foris,

Plaut. Am. 1, 2, 34; cf. id. Cas. 5, 1, 17:

foris crepuit, concrepuit,

id. Aul. 4, 5, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Bacch. 4, 9, 134; Ter. Ad. 2, 3, 11:

constitit ad geminae limina prima foris,

Ov. H. 12, 150:

ut lictor forem virgā percuteret,

Liv. 6, 34, 6:

cum forem cubiculi clauserat,

Cic. Tusc. 5, 20, 59:

forem thalami claudere,

Ov. A. A. 3, 228:

forem obdere alicui,

id. P. 2, 2, 42:

exclusus fore, cum Longarenus foret intus,

Hor. S. 1, 2, 67.—

Plur.:

ex quo (Jano) fores in liminibus profanarum aedium januae nominantur,

Cic. N. D. 2, 27, 67:

pol, haud periculum est, cardines ne foribus effringantur,

Plaut. As. 2, 3, 4 sq.; cf.:

sonitum prohibe forum et crepitum cardinum,

id. Curc. 1, 3, 1:

a nobis graviter crepuerunt fores,

Ter. Heaut. 3, 3, 52:

ad fores assistere,

Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

extra fores limenque carceris,

id. Tusc. 5, 28, 80:

robustae,

Hor. C. 3, 16, 2:

invisae,

id. S. 2, 3, 262:

asperae,

id. C. 3, 10, 3:

durae,

Tib. 1, 1, 56:

foribus inest clavis,

id. 1, 6, 34:

hostes incidentes semiapertis portarum foribus,

Liv. 26, 39, 22.—

Transf., the door, opening, entrance of other things:

aeneus equus, cujus in lateribus fores essent,

Cic. Off. 3, 9, 38:

nassarum,

Plin. 32, 2, 5, § 11:

apum,

id. 21, 14, 48, § 82.—

Trop.:

quasi amicitiae fores aperire,

Cic. Fam. 13, 10, 4:

artis fores apertas intrare,

Plin. 35, 9, 36, § 61:

rerum,

id. 2, 8, 6, § 31.

fŏris, adv. [abl. form (denoting both the place where and the place whence), and answering to the acc. form foras, v. foras init. ].

Out at the doors, out of doors, abroad, without (opp. intus, domi, etc.):

sinito ambulare, si foris, si intus volent,

Plaut. Capt. 1, 2, 5: cf.:

foris pascuntur, intus opus faciunt,

Varr. R. R. 3, 16, 5:

ille relictus intus, exspectatus foris,

Cic. Sull. 5. 17; cf.

also: nam et intus paveo, et foris formido,

Plaut. Cist. 4, 2, 20: aliorum intus corpus et foris lignum, ut nucum;

aliis foris corpus, intus lignum, ut prunis,

Plin. 15, 28, 34, § 112:

cum et intra vallum et foris caederentur,

Nep. Dat. 6:

domi et foris aegre quod sit, satis semper est,

Plaut. Cas. 2, 2, 8; cf.:

ut domo sumeret, neu foris quaereret,

id. Bacch. 4, 4, 6:

nec minore saevitia foris et in exteros grassatus est,

Suet. Ner. 36:

(consilium petere) foris potius quam domo,

Cic. Phil. 2, 11, 26:

te foris sapere, tibi non posse te auxiliarier,

Ter. Heaut. 5, 1, 49:

si foris cenat,

Plaut. Men. 1, 2, 17; cf.:

venit ad nos Cicero tuus ad cenam, cum Pomponia foris cenaret,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19 Orell. N. cr.:

cenitare,

id. Fam. 7, 16, 2; 9, 24, 3:

extrinsecus, cum ea, quae sunt foris neque inhaerent in rei natura, colliguntur,

id. de Or. 2, 39, 163:

haec studia delectant domi, non impediunt foris,

in public life, id. Arch. 7, 16; cf.:

cum ea contentio mihi magnum etiam foris fructum tulisset,

i. e. beyond the senate, id. Fam. 1, 9, 20:

fuit ille vir cum foris clarus, tum domi admirandus, neque rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis,

id. Phil. 2, 28, 69:

et domi dignitas et foris auctoritas retinetur,

abroad, id. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

id. Off. 1, 22, 76; and:

otium foris, foeda domi lascivia,

Tac. A. 13, 25:

foris valde plauditur,

among the people, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1:

egere, foris esse Gabinium, sine provincia stare non posse,

i. e. in the people's power, in debt, id. Pis. 6, 12.—

As prep. with acc. (late Lat.): constitutus si sit fluvius, qui foris agrum non vagatur, beyond, Auct. de Limit. p. 273 Goes.:

ut terminos foris limites ponerentur,

id. ib. —

From without, from abroad, = extrinsecus:

at, quaecumque foris veniunt, impostaque nobis Pondera sunt,

Lucr. 5, 543:

sed quod ea non parit oratoris ars, sed foris ad se delata, tamen arte tractat,

Cic. Part. 14, 48: aut sumere ex sua vi atque natura, aut assumere foris. id. de Or. 2, 39, 163; cf.:

foris assumuntur ea, quae non sua vi sed extranea sublevantur,

id. ib. 2, 40, 173; id. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 71:

auxilium non petendum est foris,

id. Tusc. 3, 3, [p. 768] 6:

ut in ipsa (arte) insit, non foris petatur extremum,

id. Fin. 3, 7, 24.—

Strengthened by ab:

quoniam in ulcus penetrat omnis a foris injuria,

Plin. 17, 24, 37, § 227.

extrā (old form EXTRAD repeatedly in the S. C. de Bacchan.; v. below, and cf. the letter D.), adv. and praep. [contr. from exterā, sc. parte, from exter].

Adv. ( comp. exterius, see below), on the outside, without (syn.: extrinsecus, foris; opp. intra, intus, in).

Lit.:

vitiles (alvos apium) fimo bubulo oblinunt intus et extra,

Varr. R. R. 3, 16, 16; cf.:

cum extra et intus hostem haberent,

Caes. B. C. 3, 69, 4; Cels. 6, 18, 7; 9:

maceries levigatur extra intraque,

Col. 8, 15, 2;

for which without a copula: extra intra,

Plin. 6, 32, 38, § 205; cf.:

nil intra est oleam, nil extra est in nuce duri,

Hor. Ep. 2, 1, 31:

et in corpore et extra esse quaedam bona,

Cic. Fin. 2, 21, 68; cf.:

aut in animis aut in corporibus aut extra esse possunt,

id. Part. Or. 11, 37:

ea, quae extra sunt,

id. Rep. 6, 26; cf. id. N. D. 2, 59, 147; and: illa, quae sunt extra, outward goods (ta exô), id. Fin. 5, 23 fin.:

sint extra licet usus belli,

remain aloof, Quint. 1, 10, 48 Spald.—With verbs of motion:

ut nulla pars hujusce generis excederet extra,

Cic. Univ. 5:

ubi jam nihil tale extra fertur,

Cels. 7, 27:

cum extra fulgorem spargunt,

Plin. 37, 8, 37, § 117:

ad causam extra arcessitum,

Quint. 5, 12, 4; cf.:

extra petita,

id. 5, 11, 44.— Comp. in nearly the sense of the positive:

Exteriusque sitae (urbes) bimari spectantur ab Isthmo,

situated without, Ov. M. 6, 420:

vasa intrinsecus et exterius crasse picari (jubebat),

on the outside, externally, Col. 12, 44, 5.—

Transf., to indicate that which, being beyond or outside of a thing, forms an exception or addition to it, except, besides.

So freq. in the expression extra quam, in conditional sentences usually extra quam si, like praeterquam, except that, unless that, except in case (orig. in the civil law lang.; elsewh. rare): VTEI. EA. BACANALIA. SEI. QVA. SVNT. EXTRAD. QVAM. SEI. QVID. IBEI. SACRI. EST, etc., S. C. de Bacch. fin.; cf.

respecting this senatusconsultum in Livy: ut omnia Bacchanalia diruerent: extra quam si qua ibi vetusta ara aut signum consecratum esset,

Liv. 39, 18, 7:

si addat exceptionem hanc: extra quam si quis, etc.,

Cic. Inv. 1, 33, 56; cf. id. Att. 6, 1, 15; Liv. 38, 38, 9; Dig. 43, 12, 1, § 16:

extra quam qui, etc.,

Liv. 26, 34, 6:

postulat is, quicum agitur, a praetore exceptionem: extra quam in reum capitis praejudicium fiat,

Cic. Inv. 2, 20, 59.—

Beyond the technical lang.:

negant, sapientem suscepturum ullam rei publicae partem, extra quam si eum tempus et necessitas coëgerit?

unless. Cic. Rep. 1, 6: extra quam si nolint fame perire, id. Inv. 2, 57, 172.—

Additional, for the more usual praeterea, besides, extra, additional:

quaedam, inquit, pluris sunt quam venierunt, et ob hoc aliquid mihi extra pro illis, quamvis empta sint, debes,

Sen. Ben. 6, 15, 2.

Praep. with acc. (rarely following its case:

urbem extra,

Tac. A. 13, 47; in late Lat. sometimes also with abl., as extra fano, extra sanctuario, Hyg. de Lim.; cf. Salmas. ad Capitol. Ver. 9, p. 431), outside of, without, beyond.

Lit.: aut intra muros aut extra, Enn. ap. Prisc. p. 725 P. (Ann. v. 391 ed. Vahl.);

imitated by Horace: Iliacos intra muros peccatur et extra,

Hor. Ep. 1, 2, 16: quid sic te extra aedes exanimata eliminas? Enn. ap. Non. 39, 4 (Trag. v. 290 ed. Vahl.):

NEVE EXTRAD VRBEM SACRA QVISQVAM FECISE VELET, S. C. de Bacchan.: extra portam Collinam,

Cic. Leg. 2, 23, 58:

extra Peloponnesum,

id. Rep. 2, 4:

extra provinciam,

Caes. B. G. 1, 10 fin.:

extra ostium limenque carceris,

Cic. Tusc. 5, 5, 13; so,

extra limen Apuliae,

Hor. C. 3, 4, 10 et saep.—With abstract substantives:

esse extra noxiam,

Ter. Heaut. 2, 3, 57:

extra noxiam,

id. Hec. 2, 3, 3:

extra noxam, extra famam noxae,

Liv. 34, 61, 9; cf.:

ut extra ruinam sint eam, quae impendet,

beyond, apart from, Cic. Att. 11, 24, 2:

extra causam esse,

id. Caecin. 32, 94; so,

extra hanc contentionem certamenque nostrum,

id. Div. in Caecil. 12, 37:

extra ordinem,

id. Prov. Cons. 8, 19; id. Clu. 31, 85; id. Fam. 6, 5, 6:

extra quotidianam consuetudinem,

Caes. B. C. 3, 85, 3:

extra numerum,

Plaut. Men. 1, 3, 1; Cic. Par. 3, 2, 26; Hor. Ep. 1, 18, 59:

extra modum,

Cic. de Or. 3, 11, 41:

extra jocum,

joking apart, seriously, id. Fam. 7, 16, 2 et saep.: ne quo ad cenam exiret extra consilium meum, without my advice, Titin. ap. Non. 95, 2; cf.:

ipsi medium ingenium, magis extra vitia quam cum virtutibus,

Tac. H. 1, 49:

extra honorem,

Suet. Claud. 14; Plin. 2, 59, 60, § 150. —With verbs of motion:

imperatores in medium exeunt extra turbam ordinum,

beyond, Plaut. Am. 1, 1, 68:

extra portam deducere,

id. Capt. 3, 5, 78; cf.:

extra portam perire,

id. Mil. 2, 4, 7:

fines terminique, extra quos egredi non possim,

Cic. Quint. 10, 35; cf.:

extra cancellos egredi,

id. ib. §

36: extra modum sumptu et magnificentia prodire,

id. Off. 1, 39, 140:

ut extra tabulam non emineat,

Cels. 6, 7, 9 et saep.—

Transf. (acc. to I. B.), in indicating an exception or addition (= praeter).

Excepting, except: optumam progeniem Priamo peperisti extra me (= me exceptā), Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 83 ed. Vahl.):

extra unum te,

Plaut. Am. 2, 2, 203; cf.:

extra unum Palaestrionem,

id. Mil. 2, 2, 6:

extra unam aniculam,

Ter. Ph. 1, 2, 48:

extra ducem paucosque praeterea reliqui primum in ipso bello rapaces, deinde, etc.,

Cic. Fam. 7, 3, 2:

vacationem militiae esse extra tumultum Gallicum,

id. Phil. 5, 19, 53:

ad haec, quae interrogatus es, responde: extra ea cave vocem mittas,

Liv. 8, 32, 8.—

Besides, in addition to:

quod Cato si voluit, extra familiam debuit dicere vilicum et vilicam,

Varr. R. R. 1, 18, 3.

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

in-clūdo, si, sum, 3, v. a. [claudo], to shut up, shut in, confine, enclose, imprison, keep in (class.).—Constr. with in and abl., in and acc., rarely with the simple abl., dat., or absol.

Lit.

With in and abl.:

habemus senatusconsultum inclusum in tabulis, tamquam in vagina reconditum,

Cic. Cat. 1, 2, 4:

armatos in cella Concordiae,

id. Phil. 3, 12, 31:

in uno cubiculo,

id. Verr. 2, 2, 53, § 133:

in curia,

id. Att. 6, 1, 6; 6, 2, 8:

omne animal in mundo intus,

id. Univ. 10:

dum sumus inclusi in his compagibus corporis,

id. de Sen. 21, 77:

consule in carcere incluso,

id. Att. 2, 1, 8; cf.:

avis inclusa in cavea,

id. Div. 2, 35, 73; cf.:

(Animus) inclusus in corpore,

id. Rep. 6, 26:

veriti, ne includerentur vento in hostium orā,

weather-bound on the coast, Liv. 37, 24, 9.—

With in and acc.:

aliquem in custodias,

Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:

aliquem in carcerem,

Liv. 38, 59 fin. —

With the simple abl.:

inclusi parietibus,

Cic. Rep. 3, 9; cf.:

aliquem carcere,

Liv. 38, 60, 6:

vim terrae cavernis,

Cic. Div. 1, 36, 79; id. de Sen. 15, 51:

inclusus caveā,

Ov. Ib. 521:

minora castra inclusa majoribus,

Caes. B. C. 3, 66, 5; cf. id. ib. 3, 67 fin.:

grandes zmaragdos auro,

i. e. to set, Lucr. 4, 1127; cf.:

suras auro,

to sheathe, Verg. A. 11, 488; 12, 430:

inclusus carcere nassae,

caught, Juv. 12, 123.—

With dat.:

corpora furtim Includunt caeco lateri,

Verg. A. 2, 19:

publicae custodiae aliquem,

Val. Max. 4, 6, ext. 3.—

Absol., or with acc.:

inclusum atque abditum latere in occulto,

Cic. Rab. Perd. 7, 21:

fila numerata porri,

Juv. 14, 133:

intrat positas inclusa per aequora moles,

id. 12, 75:

pars Heracleae incluserunt sese,

Liv. 36, 17, 9;

for which: Aetolorum utraeque manus Heracleam sese incluserunt,

id. 36, 16, 5:

si quis alienum hominem aut pecudem incluserit et fame necaverit,

Gai. Inst. 3, 219.— Poet.:

huc aliena ex arbore germen Includunt,

ingraft, Verg. G. 2, 76. —

Transf.

To obstruct, hinder, stop up (rare, and mostly post-Aug.):

dolor includit vocem,

Cic. Rab. Post. 17, 48:

consuli primo tam novae rei admiratio incluserat vocem,

Liv. 2, 2, 8:

spiritum,

id. 21, 58, 4; Plin. 11, 37, 84, § 209:

lacrimas (dolor),

Stat. Th. 12, 318:

os alicui insertā spongiā, Sen. de Ira, 3, 10: post inclusum volatum,

Pall. 1, 26, 1; cf. 7, 5, 4.—

To bound, limit:

Asiam in duas partes Agrippa divisit: unam inclusit ab oriente Phrygia... alteram determinavit ab oriente Armenia minore, etc.,

Plin. 5, 27, 28, § 102. —

Trop.

In gen., to include, enclose, insert in any thing.

With in and abl.:

qua de re agitur illud, quod multis locis in jurisconsultorum includitur formulis,

Cic. Brut. 79, 275:

similem sui speciem in clipeo Minervae,

id. Tusc. 1, 15, 34:

animorum salus inclusa in ipsa est,

id. ib. 4, 27, 58.—

With in and acc.:

in hujus me tu consilii societatem tamquam in equum Trojanum cum principibus includis?

Cic. Phil. 2, 13, 32:

quam (opinationem) in omnes definitiones superiores inclusimus,

id. Tusc. 4, 7, 15; id. Att. 13, 19, 3:

eos in eam formam,

id. Or. 5, 19: [p. 924] orationem in epistulam, id. Att. 1, 16, 10; id. Q. Fr. 1, 7, 24.—

With abl. (freq. in Liv.):

illa quae mihi sunt inclusa medullis,

Cic. Att. 15, 4, 3; cf. Liv. 36, 17, 11; 6, 8, 9:

oratio libro inclusa,

id. 45, 25, 3:

verba versu includere,

Cic. de Or. 3, 48, 184:

si aperias haec, quae verbo uno inclusa erant,

Quint. 8, 3, 68; 12, 10, 66:

antiquo me includere ludo quaeris,

Hor. Ep. 1, 1, 3.—

With dat.: topothesian quam postulas, includam orationi meae, Cic. Att. 1, 13, 5; cf. Liv. 45, 25, 3:

quas aureae armillae inclusas gestavit,

Suet. Ner. 6 fin.:

portae,

Val. Max. 5, 6, 3.—

With adv. of place:

intus inclusum periculum est,

Cic. Cat. 2, 5, 11.—

In partic.

Of time, to close, finish, end ( poet. and in post-Aug. prose):

sic nobis, qui nunc magnum spiramus amantes, Forsitan includet crastina fata dies,

Prop. 2, 15 (3, 7), 54; cf. Sil. 13, 686:

tempora quae semel Notis condita fastis Inclusit (= consignavit), volucris dies,

Hor. C. 4, 13, 16; so,

hujus actionem (vespera),

Plin. Ep. 2, 11, 18:

mellationem idibus Nov. fere,

Plin. 11, 16, 15, § 42:

omnes potiones aqua frigida,

Cels. 1, 8 fin. —

To restrain, control:

adversus imperatorem, nullis neque temporis nec juris inclusum angustiis,

Liv. 24, 8, 7.

servo, āvi, ātum, 1 (old fut. perf. servasso, Plaut. Most. 1, 3, 71: servassis, an old formula in Cato, R. R. 141, 3:

servassit,

Plaut. Cist. 4, 2, 76:

servassint,

id. As. 3, 3, 64; id. Cas. 2, 5, 16; id. Ps. 1, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 1; id. Trin. 2, 2, 103), v. a. [cf. salus].

Lit.

In gen., to save, deliver, keep unharmed, preserve, protect, etc. (very freq. and class.; syn. salvo): Ph. Perdis me tuis dictis. Cu. Immo servo et servatum volo, Plaut. Curc. 2, 3, 56; cf.:

qui ceteros servavi, ut nos periremus,

Cic. Fam. 14, 2, 2:

pol me occidistis, amici, Non servastis,

Hor. Ep. 2, 2, 139:

aliquem ex periculo,

Caes. B. C. 2, 41 fin.:

aliquem ex judicio,

Cic. Verr. 2, 3, 57, § 131:

vita ex hostium telis servata,

id. Rep. 1, 3, 5:

urbs ex belli ore et faucibus erepta atque servata,

id. Arch. 9, 21.—With ab and abl. (mostly post - Aug. and rare):

si tamen servari a furibus possunt,

Pall. 5, 8, 7 fin.:

super omnia Capitolium summamque rem in eo solus a Gallis servaverat,

Plin. 7, 28, 29, § 103.—Mars pater, te precor, pastores pecuaque salva servassis duisque bonam salutem mihi, etc., an old formula of prayer, Cato, R. R. 141, 3:

di te servassint semper,

Plaut. As. 3, 3, 64:

di te servassint mihi,

id. Cas. 2, 5, 16; id. Ps. 1, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 1; id. Trin. 2, 2, 103:

ita me servet Juppiter,

Ter. Phorm. 5, 3, 24:

serva, quod in te est, filium et me et familiam,

id. Heaut. 4, 8, 4: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratiā. Enn. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69 (Trag. v. 316 Vahl.):

invitum qui servat idem facit occidenti,

Hor. A. P. 467:

Graeciae portus per se (i. e. Themistoclem) servatos,

Cic. Rep. 1, 3, 5: [p. 1684] servare rem publicam, id. Sest. 22, 49:

quoniam me unā vobiscum servare non possum, vestrae quidem certe vitae prospiciam, etc.,

Caes. B. G. 7, 50:

impedimenta cohortesque,

id. B. C. 1, 70:

urbem insulamque Caesari,

id. ib. 2, 20:

sua,

Cato, R. R. 5, 1:

rem suam,

Hor. A. P. 329:

servabit odorem Testa,

id. Ep. 1, 2, 69:

Sabinus Vitisator, curvam servans sub imagine falcem,

keeping, retaining, Verg. A. 7, 179 et saep.:

urbem et cives integros incolumesque,

Cic. Cat. 3, 10, 25:

pudicitiam liberorum ab eorum libidine tutam,

id. Verr. 2, 1, 27, § 68:

se integros castosque,

id. Tusc. 1, 30, 72: omnia mihi integra, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17, 1.— Poet. with inf.:

infecta sanguine tela Conjugibus servant parvisque ostendere natis,

Stat. Th. 9, 188.— Absol.: So. Perii, pugnos ponderat. Me. Quid si ego illum tractim tangam ut dormiat? So. Servaveris:

Nam continuas has tres noctes pervigilavi,

you would save me, Plaut. Am. 1, 1, 157.—

With abl. or ab or ex and abl. of the danger or evil:

si respublica populi Romani Quiritium ad quinquennium proximum salva servata erit hisce duellis, datum donum duit, etc., an ancient votive formula,

Liv. 22, 10, 2:

Q. SERVILIVS VVLNERE SERVATVS,

Inscr. Grut. 48, 5:

omnes quattuor amissis servatae a peste carinae,

Verg. A. 5, 699.—Usu. with ex:

quo ex judicio te ulla salus servare posset,

Cic. Verr. 2, 3, 57, § 131:

urbs ex omni impetu regio servata,

id. Arch. 9, 21:

ex eo periculo,

Caes. B. C. 2, 41:

navem ex hieme marique,

Nep. Att. 10, 6.—

With abstract objects: navorum imperium servare est induperantum, Enn. ap. Fest. p. 169 Müll. (Trag. v. 413 Vahl.):

imperium probe,

Plaut. Ps. 2, 4, 7:

ordines,

Caes. B. G. 4, 26; id. B. C. 1, 44; 2, 41; cf. id. B. G. 7, 23:

ordinem laboris quietisque,

Liv. 26, 51:

praesidia indiligentius,

Caes. B. G. 2, 33:

vigilias,

Liv. 34, 9:

custodias neglegenter,

id. 33, 4:

discrimina rerum,

id. 5, 46:

concentum (fides),

Cic. Fin. 4, 27, 75:

cursus,

id. Rep. 1, 14, 22; id. Tusc. 1, 28, 68:

intervallum,

Caes. B. G. 7, 23:

tenorem pugnae,

Liv. 30, 18:

modum,

Plin. 7, 53, 54, § 180 et saep.:

fidem,

Plaut. Rud. 5, 2, 63:

fidem cum aliquo,

id. Curc. 1, 2, 49; id. Merc. 3, 1, 33; Ter. And. 1, 5, 45:

fides juris jurandi saepe cum hoste servanda,

Cic. Off. 3, 29, 107; cf.:

fidem de numero dierum,

Caes. B. G. 6, 36:

promissum,

Plaut. Am. 5, 3, 1:

promissa,

Cic. Off. 1, 10, 23:

officia,

id. ib. 1, 11, 33:

justitiam,

id. ib. 1, 13, 41; cf.:

aequabilitatem juris,

id. Rep. 1, 34, 53:

aequitatem,

id. Off. 1, 19, 64:

jura induciarum,

Caes. B. C. 1, 85:

institutum militare,

id. ib. 3, 75; cf. id. ib. 3, 84;

3, 89: rectum animi, Hor S. 2, 3, 201: consulta patrum, leges juraque,

id. Ep. 1, 16, 41;

legem,

Cic. Fam. 2, 17, 2:

consuetudinem,

id. Clu. 32, 89:

illud quod deceat,

id. Off. 1, 28, 97:

dignitatem,

id. de Or. 2, 54, 221:

fidem cum aliquo,

id. Phil. 7, 8, 22:

amicitiam summā fide,

id. Lael. 7, 25:

Platonis verecundiam,

id. Fam. 9, 22, 5:

aequam mentem,

Hor. C. 2, 3, 2:

nati amorem,

Verg. A. 2, 789:

conubia alicujus,

id. ib. 3, 319:

foedera,

Ov. F. 2, 159.—

In partic., to keep, lay up, preserve, reserve for the future or for some purpose (syn. reservare):

si voles servare (vinum) in vetustatem, ad alvum movendam servato,

Cato, R. R. 114, 2; Col. 12, 28, 4:

lectum Massicum,

Hor. C. 3, 21, 6; Col. 12, 28, 4; cf.:

Caecuba centum clavibus,

Hor. C. 2, 14, 26:

lapis chernites mitior est servandis corporibus nec absumendis,

Plin. 36, 17, 28, § 132:

vermes in melle,

id. 30, 13, 39, § 115:

se temporibus aliis,

Cic. Planc. 5, 13:

eo me servavi,

id. Att. 5, 17, 1:

Valerius, in parvis rebus neglegens ultor gravem se ad majora vindicem servabat,

Liv. 2, 11, 4; 10, 28, 5.—With dat.:

placet esse quasdam res servatas judicio voluntatique multitudinis,

Cic. Rep. 1, 45, 69:

in aliquod tempus quam integerrimas vires militi servare,

Liv. 10, 28:

Jovis auribus ista (carmina) Servas,

Hor. Ep. 1, 19, 44:

causa integra Caesari servaretur, Auct. B. Alex. 35, 1: durate et vosmet rebus servate secundis,

Verg. A. 1, 207.— Poet. with ad:

ad Herculeos servaberis arcus,

Ov. M. 12, 309.—

Transf. (from the idea of the attention being turned to any thing).

To give heed to, pay attention to; to watch, observe any thing (syn. observo).

In gen.

With acc.: uxor scelesta me omnibus servat modis, Ne, etc., Plaut. Rud. 4, 1, 5:

vestimenta sua,

id. ib. 2, 3, 52:

iter alicujus,

Caes. B. G. 5, 19:

Palinurus dum sidera servat,

Verg. A. 6, 338:

nubem locumque,

Ov. M. 5, 631:

nutricis limen servantis alumnae,

keeping watch over, guarding, id. ib. 10, 383:

pascentes haedos,

Verg. E. 5, 12:

vestibulum,

id. A. 6, 556:

servaturis vigili Capitolia voce Cederet anseribus,

Ov. M. 2, 538; cf.:

pomaria dederat servanda draconi,

id. ib. 4, 646.—

With rel.-clause or final: quid servas, quo eam, quid agam? Lucil. ap. Non. 387, 26:

tuus servus servet, Venerine eas (coronas) det, an viro,

Plaut. As. 4, 1, 60:

cum decemviri servassent, ut unus fasces haberet,

Liv. 3, 36, 3:

servandum in eo ante omnia, ut, etc.,

Plin. 17, 17, 28, § 124:

ut (triumviri) servarent, ne qui nocturni coetus fierent,

Liv. 39, 14 fin.; Col. 8, 5, 13.—

Absol., to stay, keep watch, or guard: Eu. Intus serva. Sl. Quippini Ego intus servem? an, ne quis aedes auferat? Plaut. Aul. 1, 2, 3 sq.; cf.:

nemo in aedibus Servat,

id. Most. 2, 2, 22:

solus Sannio servat domi,

Ter. Eun. 4, 7, 10; Ov. M. 1, 627.— Imper.:

serva!

take care! look out! beware! Plaut. Pers. 5, 2, 29; Ter. And. 2, 5, 5; id. Ad. 2, 1, 18; Hor. S. 2, 3, 59.—

In partic., in relig. lang., to observe an omen: secundam avem servat... servat genus altivolantum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 83 and 84 Vahl.):

de caelo servare,

Cic. Phil. 2, 32, 81; id. Div. 2, 35, 74;

so of the augurs: de caelo,

id. Vatin. 6, 15; id. Sest. 61, 129; id. Prov. Cons. 19, 45; id. Att. 2, 16, 2; 4, 3, 3:

caelum servare,

Lucr. 5, 395:

fulgura caeli,

id. 6, 429.—

To keep to, remain in a place (i. e. to keep watch there); to dwell in, inhabit (ante-class. and poet.):

nunc te amabo, ut hanc hoc triduum solum sinas Esse hic et servare apud me,

Plaut. Cist. 1, 1, 107:

tu nidum servas,

Hor. Ep. 1, 10, 6:

atria servantem postico falle clientem,

id. ib. 1, 5, 31:

nymphae sorores, Centum quae silvas, centum quae flumina servant,

Verg. G. 4, 383:

immanem hydrum Servantem ripas,

id. ib. 4, 459:

sola domum et tantas servabat filia sedes,

id. A. 7, 52:

DOMVM SERVAVIT, LANAM FECIT,

Inscr. Orell. 3848.—

In late jurid. Lat.:

servare aliquid (pecuniam) ab aliquo,

to get, obtain, receive, Dig. 17, 1, 45 fin.; so ib. 25, 5, 2; 26, 7, 61.—Hence, * servans, antis, P.a., keeping, observant; with gen.:

Rhipeus servantissimus aequi,

Verg. A. 2, 427.

tam-dĭū (also separately, tam diu; and less correctly, tandiu), adv., so long, for so long a time.

With comp.-clause understood (cf. tam, II. B.): quid illaec nunc tam diu intus Remoratur? as long as she does, Plaut. Cas. 4, 3, 10:

haud quidquam est quod cupiam tam diu,

id. Curc. 1, 3, 15:

quid tam intus fuisse te dicam diu?

id. Mil. 4, 5, 2:

quid illic tam diu restitisti?

id. Most. 3, 2, 100:

credo ego miseram fuisse Penelopam quae tam diu viro suo caruit,

id. Stich. 1, 1, 2:

sed quid haec hic autem tam diu ante aedes stetit?

id. Truc. 2, 3, 14:

in ludo qui fuisti tam diu,

id. As. 1, 3, 73:

ubi te oblectasti tam diu?

Ter. Hec. 1, 2, 9:

quae tam permansit diu,

id. ib. 3, 1, 25:

abs te tam diu nihil litterarum?

Cic. Att. 1, 2, 1:

te abfuisse tam diu a nobis dolui,

id. Fam. 2, 1, 2: ducenti ferme et decem anni colliguntur: tam diu Germania vincitur. for so long a time as this has Germany been defeated, Tac. G. 37. —

As antecedent of a temporal clause, introduced by quam diu (diu repeated, cf. tam, I. B. 2.), quam, dum, quoad: tam diu... quam diu, etc., as long as.

By quam diu (both clauses take the same tense; and if in past time, the perf. indic.):

ego tam diu requiesco quam diu aut ad te scribo aut tuas litteras lego,

Cic. Att. 9, 4, 1:

ratio tam diu potens est, quam diu deducta est ab affectibus,

Sen. Ira, 1, 7, 3:

(Verres) tam diu in imperio suo classem vidit quam diu convivium ejus praetervecta est,

Cic. Verr. 2, 5, 33, § 86:

(Bibulus) se oppido munitissimo tam diu tenuit quam diu in provinciā Parthi fuerunt,

id. Fam. 12, 19, 2:

quorum (oratorum) quam diu mansit imitatio, tam diu genus illud dicendi vixit,

id. Or. 2, 23, 94:

cur ea (signa) quam diu alium praetorem de te in judicium iturum putasti, tam diu domi fuerunt?

id. Verr. 2, 1, 19, § 51:

ignominia illa tam diu in illo homine fuit, quam diu iste in provinciā mansit,

id. ib. 2, 2, 27, §

67: manebit ergo amicitia tam diu, quam diu sequetur utilitas,

id. Fin. 2, 24, 78:

qui urcus, cum recipit salem... tam diu jam torretur, quam diu strepitum edit,

Col. 12, 21, 2.—With subj.:

tam diu discendum est, quam diu nescias,

Sen. Ep. 76, 3; cf. Cic. Tusc. 3, 31, 75; id. Verr. 2, 1, 9, § 25.—

By quam:

Hortensius vixit tam diu quam licuit in civitate bene beateque vivere,

Cic. Brut. 1, 4:

M. Piso tenuit locum tam diu quam ferre potuit laborem,

id. ib. 67, 236.—

By dum:

Claudius usus est hoc Cupidine tam diu dum forum dis immortalibus habuit ornatum,

only so long, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6:

Gracchus tam diu laudabitur dum memoria rerum Romanarum manebit,

id. Off. 2, 12, 43:

eas litteras cum lego, minus mihi turpis videor, sed tam diu dum lego,

id. Att. 9, 6, 5:

(Bajae nostrae) tam diu dum tu ades sunt oblitae sui,

id. Fam. 9, 12, 1.—With subj.:

ne tam diu quidem dominus erit, dum ex eis (servis) de patris morte quaeratur?

Cic. Rosc. Am. 28, 78; id. Sen. 12, 41; id. Tusc. 5, 33, 96.—

By quoad (very rare):

tam diu autem velle debebis quoad te, quantum proficias, non poenitebit,

Cic. Off. 1, 1, 2.—

By donec (very rare):

tam diu incenditur, donec, etc.,

Col. 12, 18, 6:

tam diu deferuntur atque incerta sunt, donec in solido resederunt,

Sen. Q. N. 6, 9, 3; 3, 15, 5. —

By ut (very rare):

(Antiochus) didicit apud Philonem tam diu, ut constaret diutius didicisse neminem,

Cic. Ac. 2, 22, 69:

quae inductio ante tam diu subigenda est, ut rutrum mundum levemus,

Pall. 1, 15.

tam-dĭū (also separately, tam diu; and less correctly, tandiu), adv., so long, for so long a time.

With comp.-clause understood (cf. tam, II. B.): quid illaec nunc tam diu intus Remoratur? as long as she does, Plaut. Cas. 4, 3, 10:

haud quidquam est quod cupiam tam diu,

id. Curc. 1, 3, 15:

quid tam intus fuisse te dicam diu?

id. Mil. 4, 5, 2:

quid illic tam diu restitisti?

id. Most. 3, 2, 100:

credo ego miseram fuisse Penelopam quae tam diu viro suo caruit,

id. Stich. 1, 1, 2:

sed quid haec hic autem tam diu ante aedes stetit?

id. Truc. 2, 3, 14:

in ludo qui fuisti tam diu,

id. As. 1, 3, 73:

ubi te oblectasti tam diu?

Ter. Hec. 1, 2, 9:

quae tam permansit diu,

id. ib. 3, 1, 25:

abs te tam diu nihil litterarum?

Cic. Att. 1, 2, 1:

te abfuisse tam diu a nobis dolui,

id. Fam. 2, 1, 2: ducenti ferme et decem anni colliguntur: tam diu Germania vincitur. for so long a time as this has Germany been defeated, Tac. G. 37. —

As antecedent of a temporal clause, introduced by quam diu (diu repeated, cf. tam, I. B. 2.), quam, dum, quoad: tam diu... quam diu, etc., as long as.

By quam diu (both clauses take the same tense; and if in past time, the perf. indic.):

ego tam diu requiesco quam diu aut ad te scribo aut tuas litteras lego,

Cic. Att. 9, 4, 1:

ratio tam diu potens est, quam diu deducta est ab affectibus,

Sen. Ira, 1, 7, 3:

(Verres) tam diu in imperio suo classem vidit quam diu convivium ejus praetervecta est,

Cic. Verr. 2, 5, 33, § 86:

(Bibulus) se oppido munitissimo tam diu tenuit quam diu in provinciā Parthi fuerunt,

id. Fam. 12, 19, 2:

quorum (oratorum) quam diu mansit imitatio, tam diu genus illud dicendi vixit,

id. Or. 2, 23, 94:

cur ea (signa) quam diu alium praetorem de te in judicium iturum putasti, tam diu domi fuerunt?

id. Verr. 2, 1, 19, § 51:

ignominia illa tam diu in illo homine fuit, quam diu iste in provinciā mansit,

id. ib. 2, 2, 27, §

67: manebit ergo amicitia tam diu, quam diu sequetur utilitas,

id. Fin. 2, 24, 78:

qui urcus, cum recipit salem... tam diu jam torretur, quam diu strepitum edit,

Col. 12, 21, 2.—With subj.:

tam diu discendum est, quam diu nescias,

Sen. Ep. 76, 3; cf. Cic. Tusc. 3, 31, 75; id. Verr. 2, 1, 9, § 25.—

By quam:

Hortensius vixit tam diu quam licuit in civitate bene beateque vivere,

Cic. Brut. 1, 4:

M. Piso tenuit locum tam diu quam ferre potuit laborem,

id. ib. 67, 236.—

By dum:

Claudius usus est hoc Cupidine tam diu dum forum dis immortalibus habuit ornatum,

only so long, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6:

Gracchus tam diu laudabitur dum memoria rerum Romanarum manebit,

id. Off. 2, 12, 43:

eas litteras cum lego, minus mihi turpis videor, sed tam diu dum lego,

id. Att. 9, 6, 5:

(Bajae nostrae) tam diu dum tu ades sunt oblitae sui,

id. Fam. 9, 12, 1.—With subj.:

ne tam diu quidem dominus erit, dum ex eis (servis) de patris morte quaeratur?

Cic. Rosc. Am. 28, 78; id. Sen. 12, 41; id. Tusc. 5, 33, 96.—

By quoad (very rare):

tam diu autem velle debebis quoad te, quantum proficias, non poenitebit,

Cic. Off. 1, 1, 2.—

By donec (very rare):

tam diu incenditur, donec, etc.,

Col. 12, 18, 6:

tam diu deferuntur atque incerta sunt, donec in solido resederunt,

Sen. Q. N. 6, 9, 3; 3, 15, 5. —

By ut (very rare):

(Antiochus) didicit apud Philonem tam diu, ut constaret diutius didicisse neminem,

Cic. Ac. 2, 22, 69:

quae inductio ante tam diu subigenda est, ut rutrum mundum levemus,

Pall. 1, 15.

tam-dĭū (also separately, tam diu; and less correctly, tandiu), adv., so long, for so long a time.

With comp.-clause understood (cf. tam, II. B.): quid illaec nunc tam diu intus Remoratur? as long as she does, Plaut. Cas. 4, 3, 10:

haud quidquam est quod cupiam tam diu,

id. Curc. 1, 3, 15:

quid tam intus fuisse te dicam diu?

id. Mil. 4, 5, 2:

quid illic tam diu restitisti?

id. Most. 3, 2, 100:

credo ego miseram fuisse Penelopam quae tam diu viro suo caruit,

id. Stich. 1, 1, 2:

sed quid haec hic autem tam diu ante aedes stetit?

id. Truc. 2, 3, 14:

in ludo qui fuisti tam diu,

id. As. 1, 3, 73:

ubi te oblectasti tam diu?

Ter. Hec. 1, 2, 9:

quae tam permansit diu,

id. ib. 3, 1, 25:

abs te tam diu nihil litterarum?

Cic. Att. 1, 2, 1:

te abfuisse tam diu a nobis dolui,

id. Fam. 2, 1, 2: ducenti ferme et decem anni colliguntur: tam diu Germania vincitur. for so long a time as this has Germany been defeated, Tac. G. 37. —

As antecedent of a temporal clause, introduced by quam diu (diu repeated, cf. tam, I. B. 2.), quam, dum, quoad: tam diu... quam diu, etc., as long as.

By quam diu (both clauses take the same tense; and if in past time, the perf. indic.):

ego tam diu requiesco quam diu aut ad te scribo aut tuas litteras lego,

Cic. Att. 9, 4, 1:

ratio tam diu potens est, quam diu deducta est ab affectibus,

Sen. Ira, 1, 7, 3:

(Verres) tam diu in imperio suo classem vidit quam diu convivium ejus praetervecta est,

Cic. Verr. 2, 5, 33, § 86:

(Bibulus) se oppido munitissimo tam diu tenuit quam diu in provinciā Parthi fuerunt,

id. Fam. 12, 19, 2:

quorum (oratorum) quam diu mansit imitatio, tam diu genus illud dicendi vixit,

id. Or. 2, 23, 94:

cur ea (signa) quam diu alium praetorem de te in judicium iturum putasti, tam diu domi fuerunt?

id. Verr. 2, 1, 19, § 51:

ignominia illa tam diu in illo homine fuit, quam diu iste in provinciā mansit,

id. ib. 2, 2, 27, §

67: manebit ergo amicitia tam diu, quam diu sequetur utilitas,

id. Fin. 2, 24, 78:

qui urcus, cum recipit salem... tam diu jam torretur, quam diu strepitum edit,

Col. 12, 21, 2.—With subj.:

tam diu discendum est, quam diu nescias,

Sen. Ep. 76, 3; cf. Cic. Tusc. 3, 31, 75; id. Verr. 2, 1, 9, § 25.—

By quam:

Hortensius vixit tam diu quam licuit in civitate bene beateque vivere,

Cic. Brut. 1, 4:

M. Piso tenuit locum tam diu quam ferre potuit laborem,

id. ib. 67, 236.—

By dum:

Claudius usus est hoc Cupidine tam diu dum forum dis immortalibus habuit ornatum,

only so long, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6:

Gracchus tam diu laudabitur dum memoria rerum Romanarum manebit,

id. Off. 2, 12, 43:

eas litteras cum lego, minus mihi turpis videor, sed tam diu dum lego,

id. Att. 9, 6, 5:

(Bajae nostrae) tam diu dum tu ades sunt oblitae sui,

id. Fam. 9, 12, 1.—With subj.:

ne tam diu quidem dominus erit, dum ex eis (servis) de patris morte quaeratur?

Cic. Rosc. Am. 28, 78; id. Sen. 12, 41; id. Tusc. 5, 33, 96.—

By quoad (very rare):

tam diu autem velle debebis quoad te, quantum proficias, non poenitebit,

Cic. Off. 1, 1, 2.—

By donec (very rare):

tam diu incenditur, donec, etc.,

Col. 12, 18, 6:

tam diu deferuntur atque incerta sunt, donec in solido resederunt,

Sen. Q. N. 6, 9, 3; 3, 15, 5. —

By ut (very rare):

(Antiochus) didicit apud Philonem tam diu, ut constaret diutius didicisse neminem,

Cic. Ac. 2, 22, 69:

quae inductio ante tam diu subigenda est, ut rutrum mundum levemus,

Pall. 1, 15.

Trōs, Trōis, m., = Trôs, a king of Phrygia, after whom Troy was named; he was the son of Erichthonius and grandson of Dardanus, Verg. G. 3, 36; Ov. F. 4, 33; Sil. 11, 297; Aus. Idyll. 12, 19.—Hence,

Trōja or Trōia, ae, f., Troy, a city of Phrygia, Mel. 2, 3, 6; Liv. 1, 1; Verg. A. 1, 1; 3, 3; Ov. M. 11, 199 sq.; 13, 404 sq.—

Transf.

A place founded by Æneas in the Laurentine territory in Italy, Liv. 1, 1, 3.—

A place settled by Helenus in Epirus, Ov. M. 13, 721; Verg. A. 3, 349.—

A Roman game played on horseback, a sort of sham-fight, Verg. A. 5, 596 sq.; Suet. Caes. 39; id. Aug. 43; id. Calig. 18 fin.; id. Claud. 21; cf. Fest. p. 367.—Hence,

Trōĭus, a, um, adj., of or belonging to Troy, Trojan:

Aeneas,

Verg. A. 1, 596; Ov. M. 14, 156:

heros,

i. e. Æsacus, id. ib. 11, 773:

sacra,

Tib. 2, 5, 40 (Troica, Müll.):

arma,

Verg. A. 1, 249; 3, 306:

gaza,

id. ib. 1, 119.—

Trōjānus, a, um, adj., of or belonging to Troy, Trojan:

urbs,

i. e. Troy, Verg. A. 1, 624:

moenia,

Ov. M. 13, 23:

regna,

id. ib. 9, 232:

opes,

Verg. A. 2, 4:

bellum,

Hor. Ep. 1, 2, 1; Ov. M. 15, 160:

tempora,

Hor. C. 1, 28, 11; Ov. M. 8, 365; Sen. Cons. Helv. 8, 6; id. Ep. 88, 40:

judex,

i. e. Paris, Ov. F. 4, 121: ludi, i. e. the game of Troy (v. 2. c. supra), Suet. Tib. 6.— Prov.: equus Trojanus, for a concealed danger, a secret artifice:

intus, intus inquam est equus Trojanus,

Cic. Mur. 37, 78. —Equus Trojanus is also the title of a tragedy of Nœvius, Cic. Fam. 7, 16, 1; 7, 1, 2.— Subst.

Trōjāni, ōrum, m., the inhabitants of Troy, the Trojans, Cic. Div. 2, 39, 82; id. Inv. 1, 22, 32; id. Phil. 2, 22, 59; Lucr. 1, 476; Verg. A. 11, 421; Ov. M. 13, 702; Liv. 1, 1, 2; Sen. Ep. 27, 5.—

Trō-jānum, i, n., a country-place in Latium, Cic. Att. 9, 13, 6.—

Trōĭcus, a, um, adj., of or belonging to Troy, Trojan:

tempora,

Cic. Brut. 10, 40:

bellum,

Vell. 1, 5, 3; Ov. P. 2, 10, 14:

Vesta,

id. M. 15, 730; cf.

ignis,

the perpetual fire which was kept in the temple of Vesta at Rome, Stat. S. 1, 1, 35:

fata,

Ov. H. 1, 28.—

Trōs, ōis, m., a Trojan. Verg. A. 1, 574; 10, 108; 6, 52.— Plur., Verg. A. 1, 172; 2, 325; 5, 265; 12, 137; Ov H. 1, 13; id. M. 12, 67; 13, 91; 13, 269.—

Trōăs, ădis or ădŏs, adj. f., Trojan:

in agro Troade,

Nep. Paus. 3, 3:

humus,

Ov. H. 13, 94:

matres,

ib. ib. 16, 183:

turba,

Sen. Troad. 84.—More freq.,

Subst.

A Trojan woman, Ov. M. 13, 566; 13, 421; 13, 481; id. H. 13, 137; Verg. A. 5, 613. —

Troas, the title of a tragedy by Q. Cicero, Cic. Q. Fr. 3, 6, 7: Troades, the title of a tragedy by Seneca. —

The region about Troy, the Troad, Plin. 5, 30, 32, § 121; Nep. Paus. 3, 3; Mel. 1, 2; 1, 18; 2, 7. —

Trōĭădes, um, f., Trojan women, Pers. 1, 4.

Trōs, ōis, m., v. 1. Tros, B. 4.

Trōs, Trōis, m., = Trôs, a king of Phrygia, after whom Troy was named; he was the son of Erichthonius and grandson of Dardanus, Verg. G. 3, 36; Ov. F. 4, 33; Sil. 11, 297; Aus. Idyll. 12, 19.—Hence,

Trōja or Trōia, ae, f., Troy, a city of Phrygia, Mel. 2, 3, 6; Liv. 1, 1; Verg. A. 1, 1; 3, 3; Ov. M. 11, 199 sq.; 13, 404 sq.—

Transf.

A place founded by Æneas in the Laurentine territory in Italy, Liv. 1, 1, 3.—

A place settled by Helenus in Epirus, Ov. M. 13, 721; Verg. A. 3, 349.—

A Roman game played on horseback, a sort of sham-fight, Verg. A. 5, 596 sq.; Suet. Caes. 39; id. Aug. 43; id. Calig. 18 fin.; id. Claud. 21; cf. Fest. p. 367.—Hence,

Trōĭus, a, um, adj., of or belonging to Troy, Trojan:

Aeneas,

Verg. A. 1, 596; Ov. M. 14, 156:

heros,

i. e. Æsacus, id. ib. 11, 773:

sacra,

Tib. 2, 5, 40 (Troica, Müll.):

arma,

Verg. A. 1, 249; 3, 306:

gaza,

id. ib. 1, 119.—

Trōjānus, a, um, adj., of or belonging to Troy, Trojan:

urbs,

i. e. Troy, Verg. A. 1, 624:

moenia,

Ov. M. 13, 23:

regna,

id. ib. 9, 232:

opes,

Verg. A. 2, 4:

bellum,

Hor. Ep. 1, 2, 1; Ov. M. 15, 160:

tempora,

Hor. C. 1, 28, 11; Ov. M. 8, 365; Sen. Cons. Helv. 8, 6; id. Ep. 88, 40:

judex,

i. e. Paris, Ov. F. 4, 121: ludi, i. e. the game of Troy (v. 2. c. supra), Suet. Tib. 6.— Prov.: equus Trojanus, for a concealed danger, a secret artifice:

intus, intus inquam est equus Trojanus,

Cic. Mur. 37, 78. —Equus Trojanus is also the title of a tragedy of Nœvius, Cic. Fam. 7, 16, 1; 7, 1, 2.— Subst.

Trōjāni, ōrum, m., the inhabitants of Troy, the Trojans, Cic. Div. 2, 39, 82; id. Inv. 1, 22, 32; id. Phil. 2, 22, 59; Lucr. 1, 476; Verg. A. 11, 421; Ov. M. 13, 702; Liv. 1, 1, 2; Sen. Ep. 27, 5.—

Trō-jānum, i, n., a country-place in Latium, Cic. Att. 9, 13, 6.—

Trōĭcus, a, um, adj., of or belonging to Troy, Trojan:

tempora,

Cic. Brut. 10, 40:

bellum,

Vell. 1, 5, 3; Ov. P. 2, 10, 14:

Vesta,

id. M. 15, 730; cf.

ignis,

the perpetual fire which was kept in the temple of Vesta at Rome, Stat. S. 1, 1, 35:

fata,

Ov. H. 1, 28.—

Trōs, ōis, m., a Trojan. Verg. A. 1, 574; 10, 108; 6, 52.— Plur., Verg. A. 1, 172; 2, 325; 5, 265; 12, 137; Ov H. 1, 13; id. M. 12, 67; 13, 91; 13, 269.—

Trōăs, ădis or ădŏs, adj. f., Trojan:

in agro Troade,

Nep. Paus. 3, 3:

humus,

Ov. H. 13, 94:

matres,

ib. ib. 16, 183:

turba,

Sen. Troad. 84.—More freq.,

Subst.

A Trojan woman, Ov. M. 13, 566; 13, 421; 13, 481; id. H. 13, 137; Verg. A. 5, 613. —

Troas, the title of a tragedy by Q. Cicero, Cic. Q. Fr. 3, 6, 7: Troades, the title of a tragedy by Seneca. —

The region about Troy, the Troad, Plin. 5, 30, 32, § 121; Nep. Paus. 3, 3; Mel. 1, 2; 1, 18; 2, 7. —

Trōĭădes, um, f., Trojan women, Pers. 1, 4.

Trōs, ōis, m., v. 1. Tros, B. 4.

Trōs, Trōis, m., = Trôs, a king of Phrygia, after whom Troy was named; he was the son of Erichthonius and grandson of Dardanus, Verg. G. 3, 36; Ov. F. 4, 33; Sil. 11, 297; Aus. Idyll. 12, 19.—Hence,

Trōja or Trōia, ae, f., Troy, a city of Phrygia, Mel. 2, 3, 6; Liv. 1, 1; Verg. A. 1, 1; 3, 3; Ov. M. 11, 199 sq.; 13, 404 sq.—

Transf.

A place founded by Æneas in the Laurentine territory in Italy, Liv. 1, 1, 3.—

A place settled by Helenus in Epirus, Ov. M. 13, 721; Verg. A. 3, 349.—

A Roman game played on horseback, a sort of sham-fight, Verg. A. 5, 596 sq.; Suet. Caes. 39; id. Aug. 43; id. Calig. 18 fin.; id. Claud. 21; cf. Fest. p. 367.—Hence,

Trōĭus, a, um, adj., of or belonging to Troy, Trojan:

Aeneas,

Verg. A. 1, 596; Ov. M. 14, 156:

heros,

i. e. Æsacus, id. ib. 11, 773:

sacra,

Tib. 2, 5, 40 (Troica, Müll.):

arma,

Verg. A. 1, 249; 3, 306:

gaza,

id. ib. 1, 119.—

Trōjānus, a, um, adj., of or belonging to Troy, Trojan:

urbs,

i. e. Troy, Verg. A. 1, 624:

moenia,

Ov. M. 13, 23:

regna,

id. ib. 9, 232:

opes,

Verg. A. 2, 4:

bellum,

Hor. Ep. 1, 2, 1; Ov. M. 15, 160:

tempora,

Hor. C. 1, 28, 11; Ov. M. 8, 365; Sen. Cons. Helv. 8, 6; id. Ep. 88, 40:

judex,

i. e. Paris, Ov. F. 4, 121: ludi, i. e. the game of Troy (v. 2. c. supra), Suet. Tib. 6.— Prov.: equus Trojanus, for a concealed danger, a secret artifice:

intus, intus inquam est equus Trojanus,

Cic. Mur. 37, 78. —Equus Trojanus is also the title of a tragedy of Nœvius, Cic. Fam. 7, 16, 1; 7, 1, 2.— Subst.

Trōjāni, ōrum, m., the inhabitants of Troy, the Trojans, Cic. Div. 2, 39, 82; id. Inv. 1, 22, 32; id. Phil. 2, 22, 59; Lucr. 1, 476; Verg. A. 11, 421; Ov. M. 13, 702; Liv. 1, 1, 2; Sen. Ep. 27, 5.—

Trō-jānum, i, n., a country-place in Latium, Cic. Att. 9, 13, 6.—

Trōĭcus, a, um, adj., of or belonging to Troy, Trojan:

tempora,

Cic. Brut. 10, 40:

bellum,

Vell. 1, 5, 3; Ov. P. 2, 10, 14:

Vesta,

id. M. 15, 730; cf.

ignis,

the perpetual fire which was kept in the temple of Vesta at Rome, Stat. S. 1, 1, 35:

fata,

Ov. H. 1, 28.—

Trōs, ōis, m., a Trojan. Verg. A. 1, 574; 10, 108; 6, 52.— Plur., Verg. A. 1, 172; 2, 325; 5, 265; 12, 137; Ov H. 1, 13; id. M. 12, 67; 13, 91; 13, 269.—

Trōăs, ădis or ădŏs, adj. f., Trojan:

in agro Troade,

Nep. Paus. 3, 3:

humus,

Ov. H. 13, 94:

matres,

ib. ib. 16, 183:

turba,

Sen. Troad. 84.—More freq.,

Subst.

A Trojan woman, Ov. M. 13, 566; 13, 421; 13, 481; id. H. 13, 137; Verg. A. 5, 613. —

Troas, the title of a tragedy by Q. Cicero, Cic. Q. Fr. 3, 6, 7: Troades, the title of a tragedy by Seneca. —

The region about Troy, the Troad, Plin. 5, 30, 32, § 121; Nep. Paus. 3, 3; Mel. 1, 2; 1, 18; 2, 7. —

Trōĭădes, um, f., Trojan women, Pers. 1, 4.

Trōs, ōis, m., v. 1. Tros, B. 4.

vŏlo (2 d pers. sing. vis, orig. veis, Prisc. 9, 1, 6, p. 847 P.; 1 st pers. plur. volumus, but volimus, Plaut. Truc. 1, 2, 89 Speng.; 3 d pers. sing. volt, and 2 d pers. plur. voltis always in ante-class. writers;

also volt,

Cic. Verr. 2, 2, 17, § 42; 2, 5, 49, § 128; id. Sest. 42, 90; id. Phil. 8, 9, 26; id. Par. 5, 1, 34; id. Rep. 3, 33, 45:

voltis,

id. Verr. 2, 3, 53, § 122; 2, 3, 94, § 219; 2, 5, 5, § 11; 2, 3, 89, § 208; id. Clu. 30, 83; id. Rab. Perd. 12, 33; id. Sest. 30, 64; id. Par. 1, 2, 11 et saep. — Pres. subj. velim, but sometimes volim, Plaut. Merc. 1, 2, 44 Ritschl; cf. Prisc. 9, 1, 8, p. 848 P.;

so volint,

Plaut. Most. 1, 3, 65 Ritschl), velle, volui ( part. fut. voliturus, Serv. ad Verg. A. 5, 712; contr. forms, vin for visne, freq. in Plaut. and Ter., also Hor. S. 1, 9, 69; Pers. 6, 63:

sis for si vis,

Plaut. Capt. 1, 2, 70; id. Merc. 4, 4, 37; id. Pers. 3, 3, 8; Ter. Eun. 2, 3, 20; id. Heaut. 1, 2, 38; Cic. Tusc. 2, 18, 42; id. Rosc. Am. 16, 48; id. Mil. 22, 60; Liv. 34, 32, 20:

sultis for si voltis, only ante-class.,

Plaut. Stich. 1, 2, 8; id. As. prol. 1; id. Capt. 2, 3, 96; 3, 5, 9; 4, 4, 11), v. irreg. a. [Sanscr. var-; Gr. bol-, boulomai; cf. the strengthened root Wel- in eeldomai, elpomai; Germ. wollen; Engl. will], expressing any exercise of volition, and corresponding, in most cases, to the Germ. wollen; in Engl. mostly rendered, to wish, want, intend, purpose, propose, be willing, consent, mean, will, and, impersonally, it is my will, purpose, intention, plan, policy (syn.: cupio, opto; but volo properly implies a purpose).

In gen.

With object-infinitive.

With pres. inf.

Exire ex urbe priusquam luciscat volo, Plaut. Am. 1, 3, 35:

potare ego hodie tecum volo,

id. Aul. 3, 6, 33:

ego quoque volo esse liber: nequiquam volo,

id. Trin. 2, 4, 39; so id. ib. 2, 4, 164:

ait rem seriam agere velle mecum,

Ter. Eun. 3, 3, 8:

natus enim debet quicunque est velle manere In vita,

Lucr. 5, 177:

video te alte spectare et velle in caelum migrare,

Cic. Tusc. 1, 34, 82:

quid poetae? Nonne post mortem nobilitari volunt?

id. ib. 1, 15, 34:

si innocentes existimari volumus,

id. Verr. 2, 2, 10, § 28:

quoniam opinionis meae voluistis esse participes,

id. de Or. 1, 37, 172:

quod eas quoque nationes adire et regiones cognoscere volebat,

Caes. B. G. 3, 7:

si velit suos recipere, obsides sibi remittat,

id. ib. 3, 8 fin.:

dominari illi volunt, vos liberi esse,

Sall. J. 31, 23:

si haec relinquere voltis,

id. C. 58, 15:

priusquam liberi estis, dominari jam in adversarios vultis,

Liv. 3, 53, 7:

si quis vestrum suos invisere volt, commeatum do,

id. 21, 21, 5:

non enim vincere tantum noluit, sed vinci voluit,

id. 2, 59, 2:

suspitionem Caesar quibusdam reliquit, neque voluisse se diutius vivere, neque curasse,

Suet. Caes. 85:

Eutrapelus cuicunque nocere volebat, Vestimenta dabat pretiosa,

Hor. Ep. 1, 18, 31.—

Idiomatically: quid arbitramini Rheginos merere velle ut ab iis marmorea illa Venus auferatur? what do you think the Rhegini would take for, etc., Cic. Verr. 2, 4, 60, § 135.—

Transf., of things: fabula quae posci vult et spectata reponi, a comedy which wishes (i. e. is meant) to be in demand, etc., Hor. A. P. 190:

neque enim aut hiare semper vocalibus aut destitui temporibus volunt sermo atque epistula,

Quint. 9, 4, 20; cf. id. 8, prooem. 23.—

Of the wishes of those that have a right to command, the gods, masters, parents, commanders, etc., I want, wish, will, am resolved, it is my will:

in acdibus quid tibi meis erat negoti...? Volo scire,

Plaut. Aul. 3, 2, 14; 3, 2, 17; 3, 2, 18; 3, 6, 27; id. Curc. 4, 3, 11; id. Ep. 3, 4, 74; id. Mil. 2, 3, 74; 3, 1, 17; id. Stich. 1, 2, 56; Ter. And. 1, 2, 9; 4, 2, 17:

maxima voce clamat populus, neque se uni, nec paucis velle parere,

Cic. Rep. 1, 35, 55:

consuesse deos immortalis, quos pro scelere eorum ulcisci velint, etc.,

Caes. B. G. 1, 13:

hic experiri vim virtutemque volo,

Liv. 23, 45, 9.—

= in animo habere, to intend, purpose, mean, design:

ac volui inicere tragulam in nostrum senem,

Plaut. Ps. 1, 4, 14:

eadem quae illis voluisti facere tu, faciunt tibi,

id. Mil. 3, 1, 11; so id. Most. 2, 2, 5:

puerumque clam voluit exstinguere,

Ter. Hec. 5, 1, 23:

necare candem voluit,

Cic. Cael. 13, 31: quid enim ad illum qui te captare vult, utrum [p. 2005] tacentem te irretiat an loquentem? id. Ac. 2, 29, 94:

hostis hostem occidere volui,

Liv. 2, 12, 9; 7, 34, 11: volui interdiu eum... occidere; volui, cum ad cenam invitavi, veneno scilicet tollere;

volui... ferro interficere (ironically),

id. 40, 13, 2:

tuum crimen erit, hospitem occidere voluisse,

the intention to kill your guest-friend, Val. Max. 5, 1, 3 fin.; 6, 1, 8:

non enim vult mori, sed invidiam filio facere,

Quint. 9, 2, 85.—

Pregn., opp. optare: non vult mori qui optat,

Sen. Ep. 117, 24:

sed eo die is, cui dare volueram (epistulam), non est profectus,

Cic. Att. 9, 7, 1:

cum de senectute vellem aliquid scribere,

id. Sen. 1, 2:

ego te volui castigare, tu mihi accussatrix ades,

Plaut. As. 3, 1, 10:

bonus volo jam ex hoc die esse,

id. Pers. 4, 3, 10:

ego jam a principio amici filiam, Ita ut aequom fuerat, volui uxorem ducere,

Ter. Phorm. 4, 3, 46:

at etiam eo negotio M. Catonis splendorem maculare voluerunt,

it was their purpose, Cic. Sest. 28, 60:

eum (tumulum) non tam capere sine certamine volebat, quam causam certaminis cum Minucio contrahere,

his plan was, Liv. 22, 28, 4.—Of things:

cum lex venditionibus occurrere voluit,

when it was the purpose of the law, Dig. 46, 1, 46: sed quid ea drachuma facere vis? Ca. Restim volo Mihi emere... qui me faciam pensilem, Plaut. Ps. 1, 1, 87: Ch. Revorsionem ad terram faciunt vesperi. Ni. Aurum hercle auferre voluere, id. Bacch. 2, 3, 63:

si iis qui haec omnia flamma ac ferro delere voluerunt... bellum indixi, etc.,

Cic. Prov. Cons. 10, 24:

(plebem) per caedem senatus vacuam rem publicam tradere Hannibali velle,

Liv. 23, 2, 7:

rem Nolanam in jus dicionemque dare voluerat Poeno,

id. 23, 15, 9: qui (majores nostri) tanta cura Siculos tueri ac retinere voluerunt ut, etc., whose policy it was to protect, etc., Cic. Verr. 2, 3, 6, § 14:

ut qui a principio mitis omnibus Italicis praeter Romanos videri vellet, etc.,

Liv. 23, 15, 4: idem istuc, si in vilitate largiri voluisses, derisum tuum beneficium esset, if you had offered to grant the same thing during low prices, etc., Cic. Verr. 2, 3, 92, § 215.—

= studere, conari, to try, endeavor, attempt:

quas (i. e. magnas res) qui impedire vult, is et infirmus est mobilisque natura, et, etc.,

Cic. Lael. 20, 75:

nam si quando id (exordium) primum invenire volui, nullum mihi occurrit, nisi aut exile, aut, etc.,

id. Or. 2, 77, 315:

de Antonio dico, numquam illum... nonnullorum de ipso suspitionem infitiando tollere voluisse,

that he never attempted to remove, id. Sest. 3, 8; id. Div. 1, 18, 35:

audes Fatidicum fallere velle deum?

do you dare attempt? Ov. F. 2, 262.—

To mean, of actions and expressions:

hic respondere voluit, non lacessere,

the latter meant to answer, not to provoke, Ter. Phorm. prol. 19:

non te judices urbi sed carceri reservarunt, neque to retinere in civitate, sed exilio privare voluerunt,

Cic. Att. 1, 16, 9.—So, volo dicere, I mean (lit. I intend to say):

quid aliud volui dicere?

Ter. Eun. 3, 2, 51:

volo autem dicere, illud homini longe optimum esse quod ipsum sit optandum per se,

Cic. Tusc. 2, 20, 46.—Often with the acc. illud or id, as a correction: Tr. Specta quam arcte dormiunt. Th. Dormiunt? Tr. Illut quidem ut conivent volui dicere, I mean how they nod, Plaut. Most. 3, 2, 145: Py. Quid? bracchium? Ar. Illud dicere volui femur, id. Mil. 1, 1, 27:

adduxi volui dicere,

id. Ps. 2, 4, 21; id. Am. 1, 1, 233; 1, 1, 235; id. Cas. 2, 6, 14; id. Mil. 3, 2, 7; id. Ps. 3, 2, 54; id. Rud. 2, 4, 9.—

To be going to: haec argumenta ego aedificiis dixi; nunc etiam volo docere ut homines aedium esse similes arbitremini, now I am going to show how, etc., Plaut. Most. 1, 2, 37: quando bene gessi rem, volo hic in fano supplicare, I am going to worship here, etc., id. Curc. 4, 2, 41:

nunc quod relicuom restat volo persolvere,

id. Cist. 1, 3, 40:

sustine hoc, Penicule, exuvias facere quas vovi volo,

id. Men. 1, 3, 13:

sinite me prospectare ne uspiam insidiae sint, consilium quod habere volumus,

id. Mil. 3, 1, 3; id. As. 2, 2, 113; id. Cas. 4, 2, 3; id. Bacch. 1, 1, 61:

si Prometheus, cum mortalibus ignem dividere vellet, ipse a vicinis carbunculos conrogaret, ridiculus videretur,

Auct. Her. 4, 6, 9:

ait se velle de illis HS. LXXX. cognoscere,

Cic. Verr. 2, 2, 23, § 56:

hinc se recipere cum vellent, rursus illi ex loco superiore nostros premebant,

Caes. B. C. 1, 45. —

To be about to, on the point of: quom mittere signum Volt, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 88 Vahl.):

quotiens ire volo foras, retines me, rogitas quo ego eam,

Plaut. Men. 1, 2, 5:

quae sese in ignem inicere voluit, prohibui,

Ter. And. 1, 1, 113:

si scires aspidem latere uspiam, et velle aliquem imprudentem super eam adsidere,

Cic. Fin. 2, 18, 59; id. Div. 1, 52, 118:

quod cum facere vellent, intervenit M. Manilius,

id. Rep. 1, 12, 18:

qui cum opem ferre vellet, nuntiatum sibi esse aliam classem ad Aegates insulas stare,

Liv. 22, 56, 7:

at Libys obstantes dum vult obvertere remos, In spatium resilire manus breve vidit,

Ov. M. 3, 676; 1, 635:

P. Claudius cum proelium navale committere vellet,

Val. Max. 1, 4, 3.—

Will, and in oblique discourse and questions would, the auxiliaries of the future and potential: animum advortite: Comediai nomen dari vobis volo, I will give you, etc., Plaut. Cas. prol. 30:

sed, nisi molestum est, nomen dare vobis volo comediai,

id. Poen. prol. 50:

vos ite intro. Interea ego ex hac statua verberea volo erogitare... quid sit factum,

id. Capt. 5, 1, 30:

i tu atque arcessi illam: ego intus quod facto est opus volo adcurare,

id. Cas. 3, 3, 35; id. Cist. 1, 1, 113; id. Most. 1, 1, 63; id. Poen. 2, 44; id. Pers. 1, 3, 85; id. Rud. 1, 2, 33: cum vero (gemitus) nihil imminuat doloris, cur frustra turpes esse volumus? why will ( would) we be disgraceful to no purpose? Cic. Tusc. 2, 24, 57:

illa enim (ars) te, verum si loqui volumus, ornaverat,

id. ib. 1, 47, 112:

ergo, si vere aestimare volumus, etc.,

Val. Max. 7, 5, 6:

si vere aestimare Macedonas, qui tunc erant, volumus,

Curt. 4, 16, 33:

ejus me compotem facere potestis, si meminisse vultis, etc.,

Liv. 7, 40, 5:

visne igitur, dum dies ista venit... interea tu ipse congredi mecum ut, etc....?

id. 8, 7, 7:

volo tibi Chrysippi quoque distinctionem indicare,

Sen. Ep. 9, 14: vis tu homines urbemque feris praeponere silvis? will you prefer, etc., Hor. S. 2, 6, 92; cf. velim and vellem, would, II. A. 2.—

Sometimes volui = mihi placuit, I resolved, concluded (generally, in this meaning, followed by an infinitive clause, v. I. B. 4.):

uti tamen tuo consilio volui,

still I concluded to follow your advice, Cic. Att. 8, 3, 1.—

To be willing, ready, to consent, like to do something: si sine bello velint rapta... tradere... se exercitum domum reducturum, if they were willing, would consent to, would deliver, etc., Plaut. Am. 1, 1, 52:

is dare volt, is se aliquid posci,

likes to give, id. As. 1, 3, 29:

hoc dixit, si hoc de cella concederetur, velle Siculos senatui polliceri frumentum in cellam gratis,

Cic. Verr. 2, 3, 87, § 200:

ei laxiorem daturos, si venire ad causam dicendam vellet,

Liv. 39, 17, 2; 5, 36, 4: nemo invenitur qui pecuniam suam dividere velit. Sen. Brev. Vit. 3, 1:

plerique concessam sibi sub condicione vitam si militare adversus eum vellent, recusarunt,

Suet. Caes. 68:

dedere etiam se volebant, si toleranda viris imperarentur,

Flor. 1, 33 (2, 18), 12.—So with negatives, to be not willing, not to suffer, not to like, not to allow, refuse:

heri nemo voluit Sostratam intro admittere,

Ter. Hec. 3, 1, 49:

cum alter verum audire non vult,

Cic. Lael. 26, 98: a proximis quisque minime anteiri vult, likes least to be surpassed, etc., Liv. 6, 34, 7:

nihil ex his praeter... accipere voluit,

refused to accept, Val. Max. 4, 3, 4.—

To do something voluntarily or intentionally: volo facere = mea voluntate or sponte facio: si voluit accusare, pietati tribuo;

si jussus est, necessitati,

if he accused of his own free will, I ascribe it to his filial love, Cic. Cael. 1, 2:

utrum statuas voluerint tibi statuere, an coacti sint,

id. Verr. 2, 2, 65, § 157:

de risu quinque sunt quae quaerantur... sitne oratoris risum velle permovere,

on purpose, id. Or. 2, 58, 235:

laedere numquam velimus,

Quint. 6, 3, 28.—So, non velle with inf., to do something unwillingly, with reluctance:

vivere noluit qui mori non vult,

who dies with reluctance, Sen. Ep. 30, 10.—

To be of opinion, think, mean, pretend (rare with inf.; usu. with acc. and inf.; v. B. 8.):

haec tibi scripsi ut isto ipso in genere in quo aliquid posse vis, te nihil esse cognosceres,

in which you imagine you have some influence, Cic. Fam. 7, 27, 2:

in hoc homo luteus etiam callidus ac veterator esse vult, quod ita scribit, etc.,

pretends, means to be, id. Verr. 2, 3, 14, § 35: sed idem Aelius Stoicus esse voluit, orator autem nec studuit um quam, nec fuit, id. Brut. 56, 206:

Pythago. ras, qui etiam ipse augur esse vellet,

id. Div. 1, 3, 5.—

To like, have no objection to, approve of (cf. E. 1. sq.):

magis eum delectat qui se ait philosophari velle sed paucis: nam omnino haud placere,

that he liked, had no objection to philosophizing, Cic. Rep. 1, 18, 30; v. also II. A.—

With pres. inf. understood.

Supplied from a preceding or subsequent clause.

To wish, it is his will, etc. (cf. 1. a. and b. supra):

nunc bene vivo et fortunate atque ut volo, i. e. vivere,

as I wish, Plaut. Mil. 3, 1, 111: quod diu vivendo multa quae non volt (i. e. videre) videt, Caecil. ap. Cic. Sen. 8, 25:

proinde licet quotvis vivendo condere saecla,

Lucr. 3, 1090:

nec tantum proficiebam quantum volebam,

Cic. Att. 1, 17, 1:

tot autem rationes attulit, ut velle (i. e. persuadere) ceteris, sibi certe persuasisse videatur,

id. Tusc. 1, 21, 49:

sed liceret, si velint, in Ubiorum finibus considere,

Caes. B. G. 4, 81:

quo praesidio senatus libere quae vellet decernere auderet,

id. B. C. 1, 2.—Of things:

neque chorda sonum reddit quem vult manus et mens,

Hor. A. P. 348.—

To choose, be pleased (freq.):

tum mihi faciat quod volt magnus Juppiter,

Plaut. Aul. 4, 10, 50:

id repetundi copia est, quando velis,

id. Trin. 5, 2, 7:

habuit aurum quamdiu voluit,

Cic. Cael. 13, 31:

rapiebat et asportabat quantum a quoque volebat Apronius,

id. Verr. 2, 3, 12, § 29:

provincias quas vellet, quibus vellet, venderet?

id. Sest. 39, 84:

quotiens ille tibi potestatem facturus sit ut eligas utrum velis,

id. Div. in Caecil. 14, 45:

daret utrum vellet subclamatum est,

Liv. 21, 18, 14:

senatus consultum factum est ut plebes praeficeret quaestioni quem vellet,

id. 4, 51, 2:

saxi materiaeque caedendae unde quisque vellet jus factum,

id. 5, 55, 3; cf. id. 2, 13, 9; 5, 46, 10; 6, 25, 5; 22, 10, 23; 23, 6, 2; 23, 15, 15; 23, 45, 10; 23, 47, 2;

26, 21, 11: vicem suam conquestus, quod sibi soli non liceret amicis, quatenus vellet, irasci,

Suet. Aug. 66:

at tu quantum vis tolle,

Hor. Ep. 1, 7, 16.—

To intend, it is my purpose, etc. (v. 1. c. supra):

sine me pervenire quo volo,

let me come to my point, Ter. Eun. 1, 2, 44:

scripsi igitur Aristotelio more, quemadmodum quidem volui, tres libros... de Oratore,

as I intended, Cic. Fam. 1, 9, 23:

ut meliore condicione quam qua ipse vult imitetur homines eos qui, etc.,

id. Div. in Caecil. 8, 25:

ego istos posse vincere scio, velle ne scirem ipsi fecerunt,

Liv. 2, 45, 12. —

To be willing, to consent, I will (v. 1. h. and l. supra): tu eum orato... St. Sane volo, yes, I will, Plaut. Cas. 2, 3, 57:

jube me vinciri. Volo, dum istic itidem vinciatur,

id. Capt. 3, 4, 75:

patri dic velle (i. e. uxorem ducere),

that you consent, are willing, Ter. And. 2, 3, 20 (cf.: si vis, II. A. 2, and sis, supra init.).—

To do something voluntarily (v. 1. m. supra):

tu selige tantum, Me quoque velle velis, anne coactus amem,

Ov. Am. 3, 11, 50.—

With ellipsis of inf.

Volo, with a designation of place, = ire volo:

nos in Formiano morabamur, quo citius audiremus: deinde Arpinum volebamus,

I intended to go to Arpinum, Cic. Att. 9, 1, 3:

volo mensi Quinctili in Graeciam,

id. ib. 14, 7, 2:

hactenus Vitellius voluerat (i. e. procedere),

Tac. A. 12, 42 fin. —

With other omissions, supplied from context: volo Dolabellae valde desideranti, non reperio quid (i. e. to dedicate some writing to him), Cic. Att. 13, 13, 2.—

In mal. part., Plaut. Aul. 2, 4, 7; Ov. Am. 2, 4, 16; 2. 19, 2; Prop. 1, 13, 36.—

With perfect infinitive active (rare).

In negative imperative sentences dependent on ne velis, ne velit (in oblique discourse also ne vellet), where ne velis has the force of noli. The perfect infinitive emphatically represents the action as completed (ante-class. and poet.).

In ancient ordinances of the Senate and of the higher officers (not in laws proper): NEIQVIS EORVM BACANAL HABVISE VELET... BACAS VIR NEQVIS ADIESE VELET CEIVIS ROMANVS... NEVE PECVNIAM QVISQVAM EORVM COMOINEM HABVISE VELET... NEVE... QVIQVAM FECISE VELET. NEVE INTER SED CONIOVRASE, NEVE COMVOVISE NEVE CONSPONDISE, etc., S. C. de Bacch. 4-13 ap. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 172.—So, in quoting such ordinances: per totam Italiam edicta mitti ne quis qui Bacchis initiatus esset, coisse aut convenisse causa sacrorum velit. [p. 2006] neu quid talis rei divinae fecisse, Liv. 39, 14, 8:

edixerunt ne quis quid fugae causa vendidisse neve emisse vellet,

id. 39, 17, 3. —

In imitation of official edicts: (vilicus) ne quid emisse velit insciente domino, neu quid domino celasse velit, the overseer must not buy any thing, etc., Cato, R. R. 5, 4:

interdico, ne extulisse extra aedis puerum usquam velis,

Ter. Hec. 4, 1, 48:

oscula praecipue nulla dedisse velis (= noli dare),

Ov. Am. 1, 4, 38:

ne quis humasse velit Ajacem, Atride, vetas? Cur?

Hor. S. 2, 3, 187.—

In affirmative sentences, implying command (in any mood or tense; mostly poet.): neminem nota strenui aut ignavi militis notasse volui, I have decided to mark no one, etc., Liv. 24, 16, 11: quia pepercisse vobis volunt, committere vos cur pereatis non patiuntur, because they have decided to spare you, etc., id. 32, 21, 33:

sunt delicta tamen quibus ignovisse velimus (= volumus),

which should be pardoned, Hor. A. P. 347.—

To represent the will as referring to a completed action.

In optative sentences with vellem or velim, v. II. B. 5. b. a, and II. C. 1. b.—

In other sentences ( poet. and post-class.): ex omnibus praediis ex quibus non hac mente recedimus ut omisisse possessionem velimus, with the will to abandon (omittere would denote the purpose to give up at some future time), Dig. 43, 16, 1, § 25; so,

an erit qui velle recuset Os populi meruisse?

Pers. 1, 41:

qui me volet incurvasse querela,

id. 1, 91.

With acc. and inf.

To wish (v. A. 1. a.).

With a different subject: hoc volo scire te: Perditus sum miser, I wish you to know, etc., Plaut. Curc. 1, 2, 46:

deos volo consilia vostra vobis recte vortere,

id. Trin. 5, 2, 31:

emere oportet quem tibi oboedire velis,

id. Pers. 2, 4, 2:

scin' quid nunc te facere volo?

Ter. Heaut. 3, 1, 85:

si perpetuam vis esse adfinitatem hanc,

id. Hec. 2, 2, 10:

consul ille egit eas res quarum me participem esse voluit,

Cic. Prov. Cons. 17, 41:

vim volumus exstingui: jus valeat necesse est,

id. Sest. 42, 92:

nec mihi hunc errorem extorqueri volo,

id. Sen. 23, 85:

hoc te scire volui,

id. Att. 7, 18, 4:

harum causarum fuit justissima quod Germanos suis quoque rebus timere voluit,

Caes. B. G. 4, 16:

ut equites qui salvam esse rempublicam vellent ex equis desilirent,

Liv. 4, 38, 2:

si me vivere vis recteque videre valentem,

Hor. Ep. 1, 7, 3:

si vis me flere, dolendum est Primum ipsi tibi,

id. A. P. 102.—With pass. inf. impers.:

regnari tamen omnes volebant,

that there should be a king, Liv. 1, 17, 3:

mihi volo ignosci,

I wish to be pardoned, Cic. Or. 1, 28, 130:

volt sibi quisque credi,

Liv. 22, 22, 14. —

With the same subject.

With inf. act.:

quae mihi est spes qua me vivere velim,

what hope have I, that I should wish to live? Plaut. Rud. 1, 3, 33:

volo me placere Philolachi,

id. Most. 1, 3, 11; cf. id. Trin. 2, 2, 47; id. Rud. 2, 6, 1:

judicem esse me, non doctorem volo,

Cic. Or. 33, 117:

vult, credo, se esse carum suis,

id. Sen. 20, 73; so id. Off. 1, 31, 113; id. de Or. 1, 24, 112; 2, 23, 95. —

With inf. pass.:

quod certiorem te vis fieri quo quisque in me animo sit,

Cic. Att. 11, 13, 1; cf. id. Fam. 1, 9, 18:

qui se ex his minus timidos existimari volebant,

Caes. B. G. 1, 39; cf. id. B. C. 2, 29:

religionis se causa... Bacchis initiari velle,

Liv. 39, 10, 2:

Agrippae se nepotem neque credi neque dici volebat,

Suet. Calig. 22 fin. —

Of the will of superiors, gods, etc. (cf. A. 1. b. supra), I want, it is my will:

me absente neminem volo intromitti,

Plaut. Aul. 1, 3, 21:

viros nostros quibus tu voluisti esse nos matres familias,

id. Stich. 1, 2, 41; id. Most. 1, 4, 2; id. Rud. 4, 5, 9; id. Trin. 1, 2, 1:

pater illum alterum (filium) secum omni tempore volebat esse,

Cic. Rosc. Am. 15, 42:

(deus) quinque reliquis motibus orbem esse voluit expertem,

id. Univ. 10; cf. id. Sest. 69, 147; id. Verr. 2, 4, 25, § 57; 1, 5, 14:

causa mittendi fuit quod iter per Alpes... patefieri volebat,

Caes. B. G. 3, 1; cf. id. ib. 5, 9; id. B. C. 1, 4:

quippe (senatus) foedum hominem a republica procul esse volebat,

Sall. C. 19, 2:

nec (di) patefieri (crimina) ut impunita essent, sed ut vindicarentur voluerunt,

Liv. 39, 16, 11; cf. id. 1, 56, 3; 2, 28, 5; 25, 32, 6:

senatus... Romano sanguini pudicitiam tutam esse voluit,

Val. Max. 6, 1, 9; cf. id. 6, 9, 2.—So in the historians: quid fieri vellet (velit), after a verbum imperandi or declarandi, he gave his orders, explained his will:

quid fieri velit praecipit,

Caes. B. G. 5, 56:

ibi quid fieri vellet imperabat,

id. ib. 7, 16:

quid fieri vellet ostendit,

id. ib. 7, 27:

quae fieri vellet edocuit,

id. B. C. 3, 108; cf. id. B. G. 7, 45; id. B. C. 3, 78; 3, 89:

quid fieri vellet edixit,

Curt. 8, 10, 30; 4, 13, 24; Val. Max. 7, 4, 2.— Frequently majores voluerunt, it was the will of our ancestors, referring to ancient customs and institutions:

sacra Cereris summa majores nostri religione confici caerimoniaque voluerunt,

Cic. Balb. 24, 55: majores vestri ne vos quidem temere coire voluerunt, cf. id. ib. 17, 39; 23, 54; id. Agr. 2, 11, 26; id. Fl. 7, 15; id. Imp. Pomp. 13, 39; id. Div. 1, 45, 103; id. Font. 24, 30 (10, 20); id. Rosc. Am. 25, 70.—Of testamentary dispositions: cum Titius, heres meus, mortuus erit, volo hereditatem meam ad P. Mevium pertinere, Gai Inst. 2, 277. Except in the institution of the first heir: at illa (institutio) non est comprobata: Titum heredem esse volo, Gai Inst. 2, 117. —

Of the intention of a writer, etc., to want, to mean, intend:

Asinariam volt esse (nomen fabulae) si per vos licet,

Plaut. As. prol. 12:

Plautus hanc mihi gnatam esse voluit Inopiam,

has wanted Poverty to be my daughter, made her my daughter, id. Trin. prol. 9:

primumdum huic esse nomen Diphilus Cyrenas voluit,

id. Rud. prol. 33:

quae ipsi qui scripserunt voluerunt vulgo intellegi,

meant to be understood by all, Cic. Or. 2, 14, 60:

si non hoc intellegi volumus,

id. Fat. 18, 41:

quale intellegi vult Cicero cum dicit orationem suam coepisse canescere,

Quint. 11, 1, 31; so id. 9, 4, 82; 9, 3, 9:

quamquam illi (Prometheo) quoque ferreum anulum dedit antiquitas vinculumque id, non gestamen, intellegi voluit,

Plin. 33, 1, 4, § 8.—

To resolve:

Siculi... me defensorem calamitatum suarum... esse voluerunt,

Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

si a me causam hanc vos (judices) agi volueritis,

if you resolve, id. ib. 8, 25:

senatus te voluit mihi nummos, me tibi frumentum dare,

id. Verr. 2, 3, 85, § 196:

qua (statua) abjecta, basim tamen in foro manere voluerunt,

id. ib. 2, 2, 66, §

160: liberam debere esse Galliam quam (senatus) suis legibus uti voluisset,

Caes. B. G. 1, 45:

tu Macedonas tibi voluisti genua ponere, venerarique te ut deum,

Curt. 8 (7), 13.— Hence,

To order, command: erus meus tibi me salutem multam voluit dicere, has ordered me, etc., Plaut. Ps. 4, 2, 25:

montem quem a Labieno occupari voluerit,

which he had ordered to be occupied, Caes. B. G. 1, 22:

ibi futuros esse Helvetios ubi eos Caesar... esse voluisset,

id. ib. 1, 13 (for velitis jubeatis with inf.-clause, v. II. B. 5. d.).—

To consent, allow (cf. A. 1. I.):

obtinuere ut (tribuni) tribuniciae potestatis vires salubres vellent reipublicae esse,

they prevailed upon them to permit the tribunitian power to be wholesome to the republic, Liv. 2, 44, 5:

Hiero tutores... puero reliquit quos precatus est moriens ut juvenum suis potissimum vestigiis insistere vellent,

id. 24, 4, 5:

petere ut eum... publicae etiam curae ac velut tutelae vellent esse (i. e. senatus),

id. 42, 19, 5:

orare tribunos ut uno animo cum consulibus bellum ab urbe ac moenibus propulsari vellent,

id. 3, 69, 5:

quam superesse causam Romanis cur non... incolumis Syracusas esse velint?

id. 25, 28, 8:

si alter ex heredibus voluerit rem a legatario possideri, alter non, ei qui noluit interdictum competet,

Dig. 43, 3, 1, § 15.—So negatively = not to let, not to suffer:

cum P. Attio agebant ne sua pertinacia omnium fortunas perturbari vellet,

Caes. B. C. 2, 36.—

To be of opinion that something should be, to require, demand:

voluisti enim in suo genere unumquemque... esse Roscium,

Cic. Or. 1, 61, 258: eos exercitus quos contra se multos jam annos aluerint velle dimitti, he demanded the disbanding of, etc., Caes. B. C. 1, 85:

(Cicero) vult esse auctoritatem in verbis,

Quint. 8, 3, 43:

vult esse Celsus aliquam et superiorem compositionem,

id. 9, 4, 137:

si tantum irasci vis sapientem quantum scelerum indignitas exigit,

Sen. Ira, 2, 9, 4. —

To be of opinion that something is or was, = censere, dicere, but implying that the opinion is erroneous or doubtful, usu. in the third pers., sometimes in the second.

To imagine, consider:

est genus hominum qui esse se primos omnium rerum volunt, Nec sunt,

Ter. Eun. 2, 2, 17:

semper auget adsentator id quod is cujus ad voluntatem dicitur vult esse magnum,

Cic. Lael. 26, 98:

si quis patricius, si quis—quod illi volunt invidiosius esse—Claudius diceret,

Liv. 6, 40, 13.—

To be of opinion, to hold:

vultis, opinor, nihil esse... in natura praeter ignem,

Cic. N. D. 3, 14, 36:

volunt illi omnes... eadem condicione nasci,

id. Div. 2, 44, 93:

vultis evenire omnia fato,

id. ib. 2, 9, 24:

alteri censent, etc., alteri volunt a rebus fatum omne relegari,

id. Fat. 19, 45:

vultis a dis immortalibus hominibus dispertiri somnia,

id. N. D. 3, 39, 93; id. Tusc. 1, 10, 20; id. Fin. 3, 11, 36; id. Rep. 2, 26, 48:

volunt quidam... iram in pectore moveri effervescente circa cor sanguine,

Sen. Ira, 2, 19, 3.—

To say, assert:

si tam familiaris erat Clodiae quam tu esse vis,

as you say he is, Cic. Cael. 21, 53:

sit sane tanta quanta tu illam esse vis,

id. Or. 1, 55, 23:

ad pastum et ad procreandi voluptatem hoc divinum animal procreatum esse voluerunt: quo nihil mihi videtur esse absurdius,

id. Fin. 2, 13, 40; 2, 17, 55; 2, 42, 131; 2, 46, 142; id. Fat. 18, 41.—With perf. inf.:

Rhodi ego non fui: me vult fuisse,

Cic. Planc. 34, 84.—

To pretend, with perf. inf., both subjects denoting the same person:

unde homines dum se falso terrore coacti Effugisse volunt, etc.,

Lucr. 3, 69 (cf. A. 1. n. supra).—

To mean, with perf. inf.:

utrum scientem vultis contra foedera fecisse, an inscientem?

Cic. Balb. 5, 13.— With pres. inf.:

quam primum istud, quod esse vis?

what do you mean by as soon as possible? Sen. Ep. 117, 24.—

Rarely in the first pers., implying that the opinion is open to discussion:

ut et mihi, quae ego vellem non esse oratoris, concederes,

what according to my opinion is not the orator's province, Cic. Or. 1, 17, 74.—

In partic.

With things as subjects.

Things personified:

ne res publica quidem haec pro se suscipi volet,

would have such things done for it, Cic. Off. 1, 45, 159:

cui tacere grave sit, quod homini facillimum voluerit esse natura,

which nature willed should be easiest for man, Curt. 4, 6, 6: fortuna Q. Metellum... nasci in urbe terrarum principe voluit, fate ordained that, etc., Val. Max. 7, 1, 1: nihil rerum ipsa natura voluit magnum effici cito, it is the law of nature that, etc., Quint. 10, 3, 4:

quid non ingenio voluit natura licere?

what license did nature refuse to genius? Mart. 8, 68, 9:

me sine, quem semper voluit fortuna jacere,

Prop. 1, 6, 25:

hanc me militiam fata subire volunt,

id. 1, 6, 30.—

Of laws, to provide:

duodecim tabulae nocturnum furem... interfici impune voluerunt,

Cic. Mil. 3, 9:

lex duodecim tabularum tignum aedibus junctum... solvi prohibuit, pretiumque ejus dari voluit,

Dig. 46, 3, 98, § 8 fin. (cf. Cic. Div. in Caecil. 6, 21, b. a, infra).—

With perf. pass. inf., to represent a state or result wished for.

The inf. being in full, with esse expressed: si umquam quemquam di immortales voluere esse auxilio adjutum, tum me et Calidorum servatum volunt, if it ever was the will of the gods that any one should be assisted, etc., Plaut. Ps. 4, 1, 1: Corinthum patres vestri, totius Graeciae lumen, exstinctum esse voluerunt, it was their will that Corinth should be ( and remain) destroyed, Cic. Imp. Pomp. 5, 11:

nostri... leges et jura tecta esse voluerunt,

id. Or. 1, 59, 253:

propter eam partem epistulae tuae per quam te et mores tuos purgatos et probatos esse voluisti,

id. Att. 1, 17, 7; id. Fin. 4, 27, 76; id. de Or. 1, 51, 221:

daturum se operam ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,

Liv. 21, 45, 6: for velle redundant in this construction, v. II. A. 2. 3. infra.—With pass. inf. impers.:

sociis maxime lex consultum esse vult,

Cic. Div. in Caecil. 6, 21.—

With ellips. of esse (cf. Quint. 9, 3, 9): perdis me tuis dictis. Cu. Imo, servo et servatum volo, and mean that you should remain saved, Plaut. Curc. 2, 3, 56:

aunt qui volum te conventam,

who want to see you, id. Cist. 4, 2, 39:

eidem homini, si quid recte cura tum velis, mandes,

if you want to have anything done well, id. As. 1, 1, 106:

sed etiam est paucis vos quod monitos voluerim,

id. Capt. prol. 53: id nunc res indicium haeo [p. 2007] facit, quo pacto factum volueris, this shows now why you wished this to be done, Ter. Hec. 4, 1, 31 (cf. Plaut. Stich. 4, 2, 33; id. Aul. 3, 5, 30, II. B. 1, b, and II. B. 3. b. infra): domestica cura te levatum volo, I wish to see you relieved, etc., Cic. Q. Fr. 3, 9, 3:

nulla sedes quo concurrant qui rem publicam defensam velint,

id. Att. 8, 3, 4:

rex celatum voluerat (i. e. donum),

id. Verr. 2, 4, 28, § 64:

Hannibal non Capuam neglectam, neque desertos volebat socios,

Liv. 25, 20, 5; 2, 15, 2; 2, 44, 3; 3, 21, 4; 22, 7, 4;

26, 31, 6: contemptum hominis quem destructum volebat,

Quint. 8, 3, 21:

si te non emptam vellet, emendus erat,

Ov. Am. 1, 8, 34 (so with velle redundant, v. II. A. 1. d., and II. A. 3. infra).—Both subjects denoting the same person:

velle Pompeium se Caesari purgatum,

Caes. B. C. 1, 8.— Esp., with pass. inf. impers.: alicui consultum velle, to take care for or advocate somebody's interests:

liberis consultum volumus propter ipsos,

Cic. Fin. 3, 17, 57:

obliviscere illum aliquando adversario tuo voluisse consultum,

id. Att. 16, 16 C, 10:

quibus tribuni plebis nunc consultum repente volunt,

Liv. 5, 5, 3; so id. 25, 25, 17:

quamquam senatus subventum voluit heredibus,

Dig. 36, 1, 1, § 4; so with dep. part., used passively:

volo amori ejus obsecutum,

Plaut. As. 1, 1, 63.—

With predic. adj., without copula.

The subjects being different (mostly aliquem salvum velle):

si me vivum vis, pater, Ignosce,

if you wish me to live, Ter. Heaut. 5, 5, 7:

ille, si me alienus adfinem volet, Tacebit,

id. Phorm. 4, 1, 16:

ut tu illam salvam magis velis quam ego,

id. Hec. 2, 2, 17; 3, 5, 14:

quoniam ex tota provincia soli sunt qui te salvum velint,

Cic. Verr. 2, 4, 67, § 150:

irent secum extemplo qui rempublicam salvam vellent,

Liv. 22, 53, 7.—

Both subjects denoting the same person (virtually = object infinitive):

in occulto jacebis quom te maxime clarum voles (= clarus esse voles),

when you will most wish to be famous, Plaut. Trin. 3, 2, 38:

volo me patris mei similem,

I wish to be like my father, id. As. 1, 1, 54: ut iste qui se vult dicacem et mehercule est, Appius, who means to be witty, etc., Cic. Or. 2, 60, 246:

qui vero se populares volunt,

who mean to be popular, id. Off. 2, 22, 78:

ut integrum se salvumque velit,

id. Fin. 2, 11, 33:

ut (omne animal) se et salvum in suo genere incolumeque vellet,

id. ib. 4, 8, 19. —

With an inf.-clause understood.

Velle, to wish: utinam hinc abierit in malam crucem! Ad. Ita nos velle aequom est (ita = eum abire, etc.), Plaut. Poen. 4, 1, 5:

stulta es, soror, magis quam volo (i.e. te esse),

id. Pers. 4, 4, 78; id. Trin. 1, 2, 8; 2, 4, 175; id. Stich. 1, 1, 13; id. Ps. 1, 5, 55:

senatum non quod sentiret, sed quod ego vellem decernere,

Cic. Mil. 5, 12:

neque enim facile est ut irascatur cui tu velis judex (= cui tu eum irasci velis),

id. Or. 2, 45, 190; cf. id. Sest. 38, 82.—

Referring to the will of superiors, etc.:

deos credo voluisse, nam ni vellent, non fieret,

Plaut. Aul. 4, 10, 46: jamne abeo? St. Volo (sc. te abire), so I will, id. Cas. 2, 8, 57; cf. id. Mil. 4, 6, 12; id. Merc. 2, 3, 33.—

To mean, intend (v. B. 3.):

acutum etiam illud est cum ex alterius oratione aliud atque ille vult (sc. te excipere),

Cic. Or. 2, 67, 273.—

To require, demand (v B. 7.):

veremur quidem vos, Romani, et, si ita vultis, etiam timemus,

Liv. 39, 37, 17;

and of things as subjects: cadentque vocabula, si volet usus (i. e. ea cadere),

Hor. A. P. 71.—

To be of opinion, will have (v. B. 8.):

ergo ego, inimicus, si ita vultis, homini, amicus esse rei publicae debeo,

Cic. Prov. Cons. 8, 19:

nam illi regi tolerabili, aut, si voltis, etiam amabili, Cyro,

id. Rep. 1, 28, 44; id. Fin. 2, 27, 89; 3, 4, 12; id. Cael. 21, 53; Liv. 21, 10, 7; Quint. 2, 17, 41.—

With ellips. of predic. inf. (v. A. 2. b.): cras de reliquiis nos volo (i. e. cenare), it is my intention that we dine, etc., Plaut. Stich. 3, 2, 40:

volo Varronem (i. e. hos libros habere),

Cic. Att. 13, 25, 3.

With ut, ne, or ut ne.

With ut.

To wish:

volo ut quod jubebo facias,

Plaut. Bacch. 4, 8, 65:

quia enim id maxime volo ut illi istac confugiant,

id. Most. 5, 1, 49:

ut mihi aedes aliquas conducat volo,

id. Merc. 3, 2, 17: hoc prius volo meam rem agere. Th. Quid id est? Ph. Ut mihi hanc despondeas, id. Curc. 5, 2, 71: quid vis, nisi ut maneat Phanium? Ter. Phorm. 2, 2, 8:

velim ut tibi amicus sit,

Cic. Att. 10, 16, 1:

quare id quoque velim... ut sit qui utamur,

id. ib. 11, 11, 2:

maxime vellem, judices, ut P. Sulla... modestiae fructum aliquem percipere potuisset,

id. Sull. 1, 1:

equidem vellem uti pedes haberent (res tuae),

id. Fam. 7, 33, 2:

his ut sit digna puella volo,

Mart. 11, 27, 14.—Both subjects denoting the same person: volueram, inquit, ut quam plurimum tecum essem, Brut. ap. Cic. Att. 13, 38, 1.—

It is the will of, to want, ordain (v. B. 2.):

at ego deos credo voluisse ut apud te me in nervo enicem,

Plaut. Aul. 4, 10, 17: numquid me vis? Le. Ut valeas, id. Cist. 1, 1, 120: numquid vis? Ps. Dormitum ut abeas, id. Ps. 2, 2, 70:

volo ut mihi respondeas,

Cic. Vatin. 6, 14; 7, 17; 7, 18; 9, 21;

12, 29: nuntia Romanis, caelestes ita velle ut mea Roma caput orbis terrarum sit,

Liv. 1, 16, 7.—

To intend, it is the purpose, aim, etc., the two subjects being the same:

id quaerunt, volunt haec ut infecta faciant,

Plaut. Cas. 4, 4, 9.—

With other verbs:

quod peto et volo parentes meos ut commonstres mihi,

Ter. Heaut. 5, 4, 4:

quasi vero aut populus Romanus hoc voluerit, aut senatus tibi hoc mandaverit ut... privares,

Cic. Verr. 2, 3, 19, § 48;

with opto,

id. Imp. Pomp. 16, 48;

with laboro,

Liv. 42, 14, 3;

with aequum censere,

id. 39, 19, 7.—

With ne:

at ne videas velim,

Plaut. Rud. 4, 4, 23:

quid nunc vis? ut opperiare hos sex dies saltem modo, ne illam vendas, neu me perdas, etc.,

id. Ps. 1, 3, 102:

credibile est hoc voluisse legumlatorem, ne auxilia liberorum innocentibus deessent,

intended, Quint. 7, 1, 56.—

With ut ne: quid nunc tibi vis? Mi. Ut quae te cupit, eam ne spernas, Plaut. Mil. 4, 2, 60.

With subjunct. of dependent verb (mostly ante-class.; class. and freq. with velim and vellem; but in Cic. mostly epistolary and colloquial).

To wish:

ergo animum advortas volo,

Plaut. Capt. 2, 3, 23; 2, 3, 28; 2, 3, 70:

volo amet me patrem,

id. As. 1, 1, 63 dub.:

hoc volo agatis,

id. Cist. 1, 1, 83:

ducas volo hodie uxorem,

Ter. And. 2, 3, 14:

quid vis faciam?

Plaut. Merc. 1, 2, 49; Ter. Eun. 5, 8, 24; Plaut. Mil. 2, 3, 64; 2, 3, 65; 2, 6, 65; 3, 3, 3; id. Ps. 4, 1, 17; 4, 7, 19; id. Cas. 2, 3, 56; id. Capt. 1, 2, 12; id. Poen. 3, 2, 16; id. Pers. 2, 4, 23; id. Rud. 5, 2, 45; 5, 3, 58; id. Stich. 5, 2, 21; Ter. Heaut. 4, 6, 14:

volo etiam exquiras quam diligentissime poteris quid Lentulus agat?

Cic. Att. 8, 12, 6:

Othonem vincas volo,

id. ib. 13, 29, 2:

eas litteras volo habeas,

id. ib. 13, 32, 3:

visne igitur videamus quidnam sit, etc.,

id. Rep. 1, 10, 15: visne igitur descendatur ad Lirim? id. Fragm. ap. Macr. S. 6, 4:

volo, inquis, sciat,

Sen. Ben. 2, 10, 2.—

To be of opinion that something should be, demand, require (v. B. 7.): volo enim se efferat in adulescentia fecunditas, I like to see, etc., Cic. Or. 2, 21, 88:

volo hoc oratori contingat ut, etc.,

id. Brut. 84, 290.—

With subj.-clause understood:

abi atque obsona, propera! sed lepide volo (i. e. obsones),

Plaut. Cas. 2, 8, 55.

With object nouns, etc.

With acc. of a thing.

With a noun, to want, wish for, like to have:

voltisne olivas, aut pulmentum, aut capparim?

Plaut. Curc. 1, 1, 90:

animo male est: aquam velim,

id. Am. 5, 1, 6:

quia videt me suam amicitiam velle,

id. Aul. 2, 3, 68; so,

gratiam tuam,

id. Curc. 2, 3, 52; 2, 3, 56:

aquam,

id. ib. 2, 3, 34:

discidium,

Ter. And. 4, 2, 14: nullam ego rem umquam in vita mea Volui quin tu in ea re mihi advorsatrix fueris, I never had any wish in my life, etc., id. Heaut. 5, 3, 5: (dixit) velle Hispaniam, he wanted Spain, i. e. as a province, Cic. Att. 12, 7, 1:

mihi frumento non opus est: nummos volo,

I want the money, id. Verr. 2, 3, 85, § 196:

non poterat scilicet negare se velle pacem,

id. Att. 15, 1 a, 3; cf. id. ib. 13, 32, 2 (v. II. C. 4. infra):

si amplius obsidum (= plures obsides) vellet, dare pollicentur,

Caes. B. G. 6, 9 fin.:

pacem etiam qui vincere possunt, volunt,

Liv. 7, 40, 18:

ferunt (eum)... honestum finem voluisse,

Tac. A. 6, 26:

cum Scipio veram vellet et sine exceptione victoriam,

Flor. 1, 33 (2, 18), 12:

mensae munera si voles secundae, Marcentes tibi porrigentur uvae,

Mart. 5, 78, 11.—

Neutr. adjj., denoting things, substantively used: utrum vis opta, dum licet. La. Neutrum volo, Plaut. Ps. 3, 6, 16:

quorum isti neutrum volunt,

acknowledge neither, Cic. Fat. 12, 28:

voluimus quaedam, contendimus... Obtenta non sunt,

we aspired to certain things, id. Balb. 27, 61:

restat ut omnes unum velint,

hold one opinion, id. Marcell. 10, 32:

si plura velim,

if I wished for more, Hor. C. 3, 16, 38:

per quod probemus aliud legislatorem voluisse,

that the law-giver intended something different, Quint. 7, 6, 8:

ut putent, aliud quosdam dicere, aliud velle,

that they say one thing and mean another, id. 9, 2, 85:

utrum is qui scripsit... voluerit,

which of the two was meant by the author, id. 7, 9, 15:

ut nemo contra id quod vult dicit, ita potest melius aliquid velle quam dicit,

mean better than he speaks, id. 9, 2, 89:

quis enim pudor omnia velle?

to desire every thing, Mart. 12, 94, 11.—

With neutr. demonstr. expressed or understood, to want, intend, aim at, like, will:

immo faenus: id primum volo,

Plaut. Most. 3, 1, 64:

proximum quod sit bono... id volo,

id. Capt. 2, 2, 22:

nisi ea quae tu vis volo,

unless my purpose is the same as yours, id. Ep. 2, 2, 82:

siquidem id sapere'st, velle te id quod non potest contingere,

Ter. Heaut. 2, 3, 83:

hoc (i. e. otium cum dignitate) qui volunt omnes optimates putantur,

who aim at this, Cic. Sest. 45, 98:

privatum oportet in re publica ea velle quae tranquilla et honesta sint,

id. Off. 1, 34, 124:

quid est sapientia? Semper idem velle atque idem nolle,

Sen. Ep. 20, 5:

pudebit eadem velle quae volueras puer,

id. ib. 27, 2:

nec volo quod cruciat, nec volo quod satiat,

Mart. 1, 57, 4.—With demonstr. in place of inf.-clause:

hoc Ithacus velit, et magno mercentur Atridae (sc. poenas in me sumi),

Verg. A. 2, 104:

hoc velit Eurystheus, velit hoc germana Tonantis (sc. verum esse, Herculem, etc.),

Ov. H. 9, 7; Hor. S. 2, 3, 88.—

With neutr. of interrog. pron.: quid nunc vis? Am. Sceleste, at etiam quid velim, id tu me rogas? what do you want now? Plaut. Am. 4, 2, 5:

eloquere quid velis,

id. Cas. 2, 4, 2: heus tu! Si. Quid vis? id. Ps. 4, 7, 21; so Ter. Eun. 2, 1, 11; cf. Hor. S. 2, 3, 152:

sed plane quid velit nescio,

what his intentions are, Cic. Att. 15, 1 a, 5; id. de Or. 2, 20, 84:

mittunt etiam ad dominos qui quaerant quid velint,

to ask for their orders, id. Tusc. 2, 17, 41:

quid? Si haec... ipsius amici judicarunt? Quid amplius vultis?

what more do you require, will you have? id. Verr. 2, 3, 65, § 152:

quid amplius vis?

Hor. Epod. 17, 30:

spectatur quid voluerit scriptor,

we find out the author's intention, Quint. 7, 10, 1.—Sometimes quid vult = quid sibi vult (v. 4. b.), to mean, signify:

capram illam suspicor jam invenisse... quid voluerit,

what it signified, Plaut. Merc. 2, 1, 30:

sed tamen intellego quid velit,

Cic. Fin. 2, 31, 101:

quid autem volunt ea di immortales significantes quae sine interpretibus non possimus intellegere? etc.,

id. Div. 2, 25, 54.—Of things as subjects:

hunc ensem mittit tibi... Et jubet ex merito scire quid iste velit,

Ov. H. 11, 96.—

With rel. pron.:

quod volui, ut volui, impetravi... a Philocomasio,

Plaut. Mil. 4, 5, 1:

ut quod frons velit oculi sciant,

that the eyes know what the forehead wants, id. Aul. 4, 1, 13:

illi quae volo concedere,

to yield to him my wishes, id. Cas. 2, 3, 49:

si illud quod volumus dicitur,

what we like, id. Truc. 1, 2, 95:

multa eveniunt homini quae volt, quae nevolt,

id. Trin. 2, 2, 84; id. Ep. 2, 2, 4:

quamquam (litterae tuae) semper aliquid adferunt quod velim,

Cic. Att. 11, 11, 1:

quae vellem quaeque sentirem dicendi,

id. Marcell. 1, 1:

uti ea quae vellent impetrarent,

Caes. B. G. 1, 31:

satis animi ad id quod tam diu vellent,

to carry out what they had desired so long, Liv. 4, 54, 5:

sed quod volebant non... expediebant,

their purpose, id. 24, 23, 9. —Idiomatically: quod volo = quod demonstrare volo, what I intend to prove:

illud quod volumus expressum est, ut vaticinari furor vera soleat,

Cic. Div. 1, 31, 67:

bis sumpsit quod voluit,

he has twice begged the question, id. ib. 2, 52, 107.—With indef. relations:

cornucopia ubi inest quidquid volo,

whatever I wish for, Plaut. Ps. 2, 3, 5:

Caesar de Bruto solitus est dicere: magni refert hic quid velit, sed quidquid volt, valde volt,

whatever he wills he wills strongly, Cic. Att. 14, 1, 2.—

With indef. pronn.

Si quid vis, if you want any thing: illo praesente mecum agito si quid voles, [p. 2008] Plaut. Most. 5, 1, 72: Py. Adeat si quid volt. Pa. Si quid vis, adi, mulier, id. Mil. 4, 2, 47:

eumque Alexander cum rogaret, si quid vellet, ut diceret,

id. Or. 2, 66, 266; Caes. B. G. 1, 7 fin. —

Nisi quid vis, unless you wish to give some order, to make some remark, etc.:

ego eo ad forum nisi quid vis,

Plaut. As. 1, 1, 94:

nunc de ratione videamus, nisi quid vis ad haec,

Cic. Tusc. 2, 18, 42.—

Numquid vis or ecquid vis? have you any orders to give? a formula used by inferiors before leaving their superiors; cf. Don. ad Ter. Ad. 2, 2, 39:

visunt, quid agam, ecquid velim,

Plaut. Mil. 3, 1, 113:

numquid vis aliud?

Ter. Eun. 1, 2, 111; 1, 2, 106; id. Ad. 2, 2, 39; 3, 3, 78; id. Hec. 2, 2, 30:

numquid vellem rogavit,

Cic. Att. 6, 3, 6:

frequentia rogantium num quid vellet,

Liv. 6, 34, 7:

rogavit num quid in Sardiniam vellet. Te puto saepe habere qui num quid Romam velis quaerant,

Cic. Q. Fr. 2, 2, 1.—

With acc. of the person: aliquem velle.

To want somebody, i. e. in order to see him, to speak with him (ante-class. and colloq.):

Demenaetum volebam,

I wanted, wished to see, Demenoetus, Plaut. As. 2, 3, 12:

bona femina et malus masculus volunt te,

id. Cist. 4, 2, 40:

solus te solum volo,

id. Capt. 3, 4, 70:

quia non est intus quem ego volo,

id. Mil. 4, 6, 40:

hae oves volunt vos,

id. Bacch. 5, 2, 24:

quis me volt? Perii, pater est,

Ter. And. 5, 3, 1:

centuriones trium cohortium me velle postridie,

Cic. Att. 10, 16, 4.—With paucis verbis or paucis, for a few words ( moments):

volo te verbis pauculis,

Plaut. Ep. 3, 4, 28:

sed paucis verbis te volo, Palaestrio,

id. Mil. 2, 4, 22:

Sosia, Adesdum, paucis te volo,

Ter. And. 1, 1, 2.—

To love, like somebody, to be fond of somebody (anteclass. and poet.):

hanc volo (= amo),

Plaut. As. 5, 1, 18:

sine me amare unum Argyrippum... quem volo,

id. ib. 3, 2, 38:

quom quae te volt, eamdem tu vis,

id. Mil. 4, 2, 80:

aut quae (vitia) corpori' sunt ejus siquam petis ac vis,

Lucr. 4, 1152:

quam volui nota fit arte mea,

Ov. Am. 1, 10, 60: nolo virum, facili redimit qui sanguine famam: hunc volo, laudari qui sine morte potest, I like the one who, etc., Mart. 1, 8, 6.—

To wish to have:

roga, velitne an non uxorem,

whether he wishes to have his wife or not, Ter. Hec. 4, 1, 43:

ut sapiens velit gerere rem publicam, atque... uxorem adjungere, et velle ex ea liberos (anacoluth.),

Cic. Fin. 3, 20, 68.—

With two accusatives: (narrato) illam te amare et velle uxorem,

that you wish to have her as your wife, Ter. Heaut. 4, 3, 25; cf. id. Phorm. 1, 2, 65.—

With two accusatives, of the person and the thing: aliquem aliquid velle, to want something of somebody (cf.: aliquem aliquid rogare; mostly ante-class.;

not in Cic.): numquid me vis?

Plaut. Cist. 1, 1, 120:

face certiorem me quid meus vir me velit,

id. Cas. 2, 6, 1:

num quidpiam me vis aliud?

id. Truc. 2, 4, 81:

nunc verba in pauca conferam quid te velim,

id. As. 1, 1, 74:

narrabit ultro quid sese velis,

id. Ps. 2, 4, 60:

quid me voluisti?

id. Mil. 4, 2, 35:

numquid aliud me vis?

Ter. Phorm. 1, 2, 101:

quin tu uno verbo dic quid est quod me velis,

id. And. 1, 1, 18; Plaut. Capt. 3, 4, 85; id. Cist. 2, 3, 49; id. As. 2, 3, 12; id. Merc. 5, 2, 27; id. Pers. 4, 6, 11; Ter. Heaut. 4, 8, 31; id. Phorm. 2, 4, 18; id. Eun. 2, 3, 47; id. Hec. 3, 4, 15:

si quid ille se velit, illum ad se venire oportere,

Caes. B. G. 1, 34:

cum mirabundus quidnam (Taurea) sese vellet, resedisset Flaccus, Me quoque, inquit, etc.,

Liv. 26, 15, 11; also, I want to speak with somebody (v. 2. a. a):

paucis, Euclio, est quod te volo,

Plaut. Aul. 2, 2, 22:

est quod te volo secreto,

id. Bacch. 5, 2, 33.—

With acc. of thing and dat. of the person: aliquid alicui velle, to wish something to somebody (= cupio aliquid alicui; v. cupio;

rare): quamquam vobis volo quae voltis, mulieres,

Plaut. Rud. 4, 4, 1:

si ex me illa liberos vellet sibi,

Ter. Hec. 4, 4, 33:

praesidium velle se senectuti suae,

id. ib. 1, 2, 44:

nihil est mali quod illa non initio filio voluerit, optaverit,

Cic. Clu. 66, 188:

rem Romanam huc provectam ut externis quoque gentibus quietem velit,

Tac. A. 12, 11:

cui ego omnia meritissimo volo et debeo,

to whom I give and owe my best wishes, Quint. 9, 2, 35.—Esp., in the phrase quid vis (vult) with reflex. dat. of interest, lit. what do you want for yourself?

Quid tibi vis = quid vis, the dat. being redundant (rare):

quid aliud tibi vis?

what else do you want? Ter. Heaut. 2, 3, 90.—With quisque:

haud ita vitam agerent ut nunc plerumque videmus Quid sibi quisque velit nescire,

be ignorant as to their own aims and purposes, Lucr. 3, 1058.—

What do you mean? what do you drive at? what is your scope, object, drift (rare in post-Aug. writers; Don. ad Ter. Eun. prol. 45, declares it an archaism).

In 1 st pers. (rare):

nunc quid processerim huc, et quid mihi voluerim dicam,

and what I meant thereby, what was the purpose of my coming, Plaut. As. prol. 6:

quid mihi volui? quid mihi nunc prodest bona voluntas?

Sen. Ben. 4, 21, 6.—

In 2 d pers.:

quid nunc tibi vis, mulier, memora,

what is the drift of your talk? Plaut. Mil. 4, 2, 60: sed quid nunc tibi vis? what do you want to come at (i.e. by your preamble)? id. Poen. 1, 1, 24: quid tu tibi vis? Ego non tangam meam? what do you mean? i. e. what is your purpose? Ter. Eun. 4, 7, 28:

quid tibi vis? quid cum illa rei tibi est?

id. ib. 4, 7, 34:

quid est quod sic gestis? quid sibi hic vestitus quaerit? Quid est quod laetus sis? quid tibi vis?

what do you mean by all this? id. ib. 3, 5, 11:

quid est, inepta? quid vis tibi? quid rides?

id. ib. 5, 6, 6:

quid vis tibi? Quid quaeris?

id. Heaut. 1, 1, 9: Ph. Fabulae! Ch. Quid vis tibi? id. Phorm. 5, 8, 53:

roganti ut se in Asiam praefectum duceret, Quid tibi vis, inquit, insane,

Cic. Or. 2, 67, 269; so in 2 d pers. plur.:

pro deum fidem, quid vobis vultis?

Liv. 3, 67, 7.—

In 3 d pers.:

quid igitur sibi volt pater? cur simulat?

Ter. And. 2, 3, 1:

quid hic volt veterator sibi?

id. ib. 2, 6, 26:

proinde desinant aliquando me isdem inflare verbis: quid sibi iste vult?... Cur ornat eum a quo desertus est?

Cic. Dom. 11, 29:

quid sibi vellet (Caesar)? cur in suas possessiones veniret?

Caes. B. G. 1, 44 med.:

conicere in eum oculos, mirantes quid sibi vellet (i. e. by courting the plebeians),

Liv. 3, 35, 5:

qui quaererent quid sibi vellent qui armati Aventinum obsedissent,

id. 3, 50, 15:

quid sibi voluit providentia quae Aridaeum regno imposuit?

Sen. Ben. 4, 31, 1: volt, non volt dare Galla mihi, nec dicere possum quod volt et non volt, quid sibi Galla velit, Mart: 3, 90, 2.—

Transf. of things as subjects, what means, what signifies? quid volt sibi, Syre, haec oratio? Ter. Heaut. 4, 1, 2:

ut pernoscatis quid sibi Eunuchus velit,

id. Eun. prol. 45:

quid ergo illae sibi statuae equestres inauratae volunt?

Cic. Verr. 2, 2, 61, § 150:

quid haec sibi horum civium Romanorum dona voluerunt?

id. ib. 2, 3, 80, §

186: avaritia senilis quid sibi velit, non intellego,

what is the meaning of the phrase, id. Sen. 18, 66:

quid ergo illa sibi vult pars altera orationis qua Romanos a me cultos ait?

Liv. 40, 12, 14:

tacitae quid vult sibi noctis imago?

Ov. M. 9, 473.—

Bene or male alicui velle, to wish one well or ill, to like or dislike one (ante-class. and poet.): Ph. Bene volt tibi. St. Nequam est illud verbum bene volt, nisi qui bene facit, Plaut. Trin. 2, 4, 37 sq.:

jam diu ego huic bene et hic mihi volumus,

id. Ps. 1, 3, 4:

ut tibi, dum vivam, bene velim plus quam mihi,

id. Cas. 2, 8, 30:

egone illi ut non bene vellem?

id. Truc. 2, 4, 90; cf. id. ib. 2, 4, 95; id. Merc. 2, 1, 21; id. Ps. 4, 3, 7; id. Poen. 3, 3, 9:

nisi quod tibi bene ex animo volo,

Ter. Heaut. 5, 2, 6:

quo tibi male volt maleque faciet,

Plaut. Pers. 5, 2, 44:

atque isti etiam parum male volo,

id. Truc. 5, 7; cf. id. As. 5, 1, 13:

utinam sic sient qui mihi male volunt,

Ter. Eun. 4, 3, 13:

non sibi male vult,

he does not dislike himself, Petr. 38; so, melius or optime alicui velle, to like one better or best:

nec est quisquam mihi aeque melius quoi vellem,

Plaut. Capt. 3, 5, 42; id. Merc. 5, 2, 57:

illi ego ex omnibus optime volo,

id. Most. 1, 4, 24.—And bene velle = velle: bene volueris in precatione augurali Messalla augur ait, significare volueris, Fest. s. v. bene sponsis, p. 351.—

With abl.: alicujus causa velle, to like one for his own sake, i. e. personally, a Ciceronian phrase, probably inst. of omnia alicujus causa velle; lit. to wish every thing (i.e. good) in somebody's behalf.

With omnia expressed: etsi mihi videor intellexisse cum tecum de re M. Annaeii locutus sum, te ipsius causa vehementer omnia velle, tamen, etc.... ut non dubitem quin magnus cumulus accedat commenda tionis meae, Cic. Fam. 13, 55, 1:

repente coepit dicere, se omnia Verris causa velle,

that he had the most friendly disposition towards Verres, id. Verr. 2, 2, 26, § 64:

accedit eo quod Varro magnopere ejus causa vult omnia,

id. Fam. 13, 22, 1.—

Without omnia:

per eos qui nostra causa volunt, valentque apud illum,

Cic. Att. 11, 8, 1:

sed et Phameae causa volebam,

id. ib. 13, 49, 1:

etsi te ipsius Attici causa velle intellexeram,

id. ib. 16, 16, A, 6:

valde enim ejus causa volo,

id. Fam. 16, 17, 2 fin.:

illud non perficis quo minus tua causa velim,

id. ib. 3, 7, 6;

12, 7, 1: si me velle tua causa putas,

id. ib. 7, 17, 2:

regis causa si qui sunt qui velint,

id. ib. 1, 1, 1:

credo tua causa velle Lentulum,

id. Q. Fr. 1, 4, 5; id. Div. in Caecil. 6, 21; cf. id. Imp. Pomp. (v. C. 1. b. supra), where the phrase has its literal meaning; cf. also: alicujus causa (omnia) cupere; v. cupio.—

With acc. and subjunct. per ecthesin (ante-class.): nunc ego illum meum virum veniat velim (by mixture of constructions: meum virum velim; and:

meus vir veniat velim),

Plaut. Cas. 3, 2, 29:

nunc ego Simonidem mi obviam veniat velim,

id. Ps. 4, 5, 10:

nimis hercle ego illum corvum ad me veniat velim,

id. Aul. 4, 6, 4:

saltem aliquem velim qui mihi ex his locis viam monstret,

id. Rud. 1, 3, 35:

patrem atque matrem viverent vellem tibi,

id. Poen. 5, 2, 106; cf. id. Merc. 2, 1, 30 (v. E. 1. d. supra).

Velle used absolutely, variously rendered to will, have a will, wish, consent, assent:

quod vos, malum... me sic ludificamini? Nolo volo, volo nolo rursum,

I nill I will, I will I nill again, Ter. Phorm. 5, 8, 57: novi ingenium mulierum: Nolunt ubi velis, ubi nolis cupiunt ultro, they will not where you will, etc., id. Eun. 4, 7, 43:

quis est cui velle non liceat?

who is not free to wish? Cic. Att. 7, 11. 2:

in magnis et voluisse sat est,

Prop. 2, 10 (3, 1), 6:

tarde velle nolentis est,

slow ness in consenting betrays the desire to refuse, Sen. Ben. 2, 5, 4:

quae (animalia) nullam injuriam nobis faciunt, quia velle non possunt, id. Ira, 2, 26, 4: ejus est nolle qui potest velle,

the power to assent implies the power to dissent, Dig. 50, 17, 3.—So velle substantively:

sed ego hoc ipsum velle miserius duco quam in crucem tolli,

that very wishing, Cic. Att. 7, 11, 2: inest enim velle in carendo, the word carere implies the notion of a wish, id. Tusc. 1, 36, 88:

velle ac posse in aequo positum erat,

his will and power were balanced, Val. Max. 6, 9, ext. 5:

velle tuum nolo, Didyme, nolle volo,

Mart. 5, 83, 2:

velle suum cuique est,

each has his own likings, Pers. 5, 53.

In partic.

Redundant, when the will to do is identified with the act itself.

In imperative sentences.

In independent sentences introduced by noli velle, where noli has lost the idea of volition:

nolite, judices, hunc velle maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,

do not resolve, Cic. Cael. 32, 79:

nolite igitur id velle quod fieri non potest,

id. Phil. 7, 8, 25: qui timor bonis omnibus injectus sit... nolite a me commoneri velle, do not wish, expect, to be reminded by me, etc., id. Mur. 25, 50: nolite hunc illi acerbum nuntium velle perferri, let it not be your decision that, etc., id. Balb. 28, 64: cujus auspicia pro vobis experti nolite adversus vos velle experiri, do not desire, etc., Liv. 7, 40, 16:

noli adversum eos me velle ducere, etc.,

Nep. Att. 4, 2.—

Ne velis or ne velit fecisse = ne feceris, or ne facito (v. I. A. 3. a. supra).—So ne velis with pres. inf.:

neve, revertendi liber, abesse velis (= neve abfueris),

Ov. H. 1, 80.—

In affirmative imperative sentences (velim esse = esto;

rare): tu tantum fida sorori Esse velis (= fida esto or sis),

Ov. M. 2, 745; and in 3 d pers.:

di procul a cunctis... Hujus notitiam gentis habere velint (= habeant),

id. P. 1, 7, 8:

credere modo qui discet velit (= credat qui discet),

Quint. 8, prooem. 12. —

In clauses dependent on verbs of commanding and wishing:

aut quia significant divam praedicere ut armis Ac virtute velint patriam defendere terram (= ut defendant),

Lucr. 2, 641: precor quaesoque ne ante oculos patris facere et pati omnia infanda velis (= facias et patiaris). Liv. 23, 9, 2:

monentes ne experiri vellet imperium cujus vis, etc.,

id. 2, 59, 4; 39, 13, 2:

et mea... opto Vulnera qui fecit facta levare velit,

Ov. Tr. 5, 2, 18: nos contra (oravimus) [p. 2009]... ne vertere secum Cuncta pater fatoque urguenti incumbere vellet, Verg. A. 2, 653. —With pass. perf. inf. (v. I. B. 9. b. b):

legati Sullam orant ut filii innocentis fortunas conservatas velit (virtually = fortunas conservet),

Cic. Rosc. Am. 9, 25:

a te peto ut utilitatem sociorum per te quam maxime defensam et auctam velis (= defendas et augeas),

id. Fam. 13, 9, 3.—So after utinam or ut:

utinam illi qui prius eum viderint me apud eum velint adjutum tantum quantum ego vellem si quid possem (= utinam illi me adjuvent quantum ego adjuvarem, etc.),

id. Att. 11, 7, 7:

cautius ut saevo velles te credere Marti (= utinam te credidisses),

Verg. A. 11, 153:

edictum praemittit ad quam diem magistratus... sibi esse praesto Cordubae vellet (= sibi praesto essent),

Caes. B. C. 1, 19 (cf. also I. B. 9. b. b, and I. B. 2. fin. supra).—

In conditional clauses, si facere velim = si faciam, often rendered by the potential or future auxiliaries would or will:

non tu scis, Bacchae bacchanti si velis advorsarier, ex insana insaniorem facies? (= si advorseris),

Plaut. Am. 2, 2, 80:

si meum Imperium exsequi voluisset, interemptam oportuit (= si executus esset),

Ter. Heaut. 4, 1, 22:

si id confiteri velim, tamen istum condemnetis necesse est (= si id confitear),

if I would acknowledge, Cic. Verr. 2, 2, 18, § 45:

si quis velit ita dicere... nihil dicat (= si quis dicat),

id. Fat. 14, 32:

dies deficiat si velim numerare, etc.,

id. N. D. 3, 32, 81;

so,

id. Tusc. 5, 35, 102; id. Verr. 2, 2, 21, § 52:

qua in sententia si constare voluissent, suam auctoritatem... recuperassent,

id. Fam. 1, 9, 14; id. Verr. 2, 1, 11, § 31; id. Lael. 20, 75:

conicere potestis, si recordari volueritis quanta, etc.,

if you will remember, id. Verr. 2, 4, 58, § 129; so id. Or. 1, 44, 197; id. Brut. 1, 2, 5:

quod si audire voletis externa, maximas res publicas ab adulescentibus labefactatas reperietis,

id. Sen. 6, 20; so id. Or. 1, 60, 256; 2, 23, 95:

ejus me compotem voti vos facere potestis, si meminisse vultis, non vos in Samnio, etc.,

Liv. 7, 40, 5; 23, 13, 6; 23, 15, 4: cum olera Diogeni lavanti Aristippus dixisset: si Dionysium adulare velles, ista non esses;

Imo, inquit, si tu ista esse velles, non adulares Dionysium,

Val. Max. 4, 3, ext. 4:

ut si his (legibus) perpetuo uti voluissent, sempiternum habituri fuerint imperium,

id. 5, 3, ext. 3:

quid enim si mirari velit, non in silvestribus dumis poma pendere,

Sen. Ira, 2, 10, 6; cf. Curt. 5, 1, 1; 3, 5, 6; Ov. H. 17 (18), 43.—With perf. inf. pass.:

nisi ea (opera) certi auctores monumentis suis testata esse voluissent,

Val. Max. 3, 2, 24.—

In declarative sentences.

Volo in 1 st pers. with perf. pass. inf. or part. (volo oratum esse or oratum = oro; v. I. B. 9. b. a and b):

vos omnes opere magno esse oratos volo benigne ut operam detis, etc.,

Plaut. Cas. prol. 21:

justam rem et facilem esse oratam a vobis volo,

id. Am. prol. 33:

illud tamen te esse admonitum volo, etc.,

Cic. Cael. 3, 8:

sed etiam est paucis vos quod monitos voluerim,

Plaut. Capt. prol. 53:

illud te, Tulli, monitum velim etc.,

Liv. 1, 23, 8:

quamobrem omnes eos oratos volo Ne, etc.,

Ter. Heaut. prol. 26; so, factum volo = faciam: serva tibi sodalem, et mihi filium. Mne. Factum volo, I will, Plaut. Bacch. 3, 3, 91: pariter nunc opera me adjuves ac, etc. Nau. Factum volo, Ter. Phorm. 5, 3, 4; so Plaut. Pers. 2, 5, 10.—In 3 d pers.:

esse salutatum vult te mea littera primum,

Ov. P. 2, 7, 1.—

With pres. inf.:

propterea te vocari ad cenam volo (= voco te),

Plaut. Capt. 1, 2, 72:

sed nunc rogare hoc ego vicissim te volo: quid fuit, etc. (= nunc te rogo),

id. Trin. 1, 2, 136.—

With perf. act. inf.:

pace tua dixisse velim (= pace tua dixerim),

Ov. P. 3, 1, 9.—

In other connections, when the will or purpose is made more prominent than the action:

eorum alter, qui Antiochus vocatur, iter per Siciliam facere voluit (= fecit),

Cic. Verr. 2, 4, 27, § 61:

si suscipere eam (religionem) nolletis, tamen in eo qui violasset sancire vos velle oporteret (= sancire vos oporteret),

id. ib. 2, 4, 51, §

114: ut insequentibus diebus nemo eorum forum aut publicum adspicere vellet (= adspiceret),

Liv. 9, 7, 11:

talentis mille percussorem in me emere voluisti (= emisti),

Curt. 3, 5, 6: quin etiam senatus gratias ei agentem quod redire voluisset ante portas eduxit (= quod redisset), Val. Max. 3, 4, 4:

utri prius gratulemur, qui hoc dicere voluit, an cui audire contigit? (= qui hoc dixit),

id. 4, 7, ext. 2:

sic tua non paucae carpere facta volent (= carpent),

Ov. P. 3, 1, 64.

Velim, as potential subjunctive (mostly in 1 st pers. sing., as subjunctive of modest statement), = volo, I wish, I should like.

With verb in the second person.

With pres. subj., so most frequently in Cic.

As a modest imperative of the dependent verb: velim facias = fac, I wish you would do it, please do it:

ego quae in rem tuam sint, ea velim facias,

Ter. Phorm. 2, 4, 9:

eas (litteras) in eundem fasciculum velim addas,

Cic. Att. 12, 53:

eum salvere jubeas velim,

id. ib. 7, 7, 7:

velim me facias certiorem, etc.,

id. ib. 1, 19, 9:

tu velim saepe ad nos scribas,

id. ib. 1, 12, 4:

velim mihi ignoscas,

id. Fam. 13, 75, 1:

tu velim animum a me parumper avertas,

id. Lael. 1, 5; cf. id. Att. 1, 11, 3; 7, 3, 11; 8, 12, 5; id. Fam. 15, 3, 2 et saep.:

haec pro causa mea dicta accipiatis velim,

Liv. 42, 34, 13: velim, inquit, hoc mihi probes, Aug. ap. Suet. Aug. 51:

Musa velim memores, etc.,

Hor. S. 1, 5, 53.—

Expressing a wish without a command (v. vellem):

vera dicas velim,

I wish you told the truth, Plaut. Cas. 2, 3, 18:

quam velim Bruto persuadeas ut Asturae sit,

Cic. Att. 14, 15, 4:

ipse velim poenas experiare meas,

Ov. Tr. 3, 11, 74;

so in asseverations: ita velim me promerentem ames, dum vivas, mi pater, ut... id mihi vehementer dolet,

Ter. Ad. 4, 5, 47.—

With infinitive clause.

With the force of a modest imperative:

sed qui istuc credam ita esse, mihi dici velim (i. e. a te),

Ter. Phorm. 5, 6, 15:

extremum illud est quod mihi abs te responderi velim,

Cic. Vat. 17, 41 (may be a dependent subjunctive):

itaque vos ego, milites, non eo solum animo.... pugnare velim, etc.,

Liv. 21, 41, 10.—

As a mere wish:

velim te arbitrari, frater, etc.,

Plaut. Aul. 2, 1, 1:

primum te arbitrari id quod res est velim,

Ter. Eun. 5, 5, 9.—With perf. act.:

hanc te quoque ad ceteras tuas eximias virtutes, Masinissa, adjecisse velim,

Liv. 30, 14, 6.—With perf. pass., Liv. 1, 23, 8 (v. II. A. 3. a. supra).—

With ut (rare):

de tuis velim ut eo sis animo, quo debes esse,

Cic. Fam. 4, 14, 4. —

With ne (rare), Plaut. Rud. 4, 4, 23 (v. I. C. 2. supra).—

With dependent verb in the third person, expressing a wish.

With pres. subj.:

ita se defatigent velim Ut, etc.,

Ter. Ad. 4, 1, 3:

de Cicerone quae mihi scribis, jucunda mihi sunt: velim sint prospera,

Cic. Att. 14, 11, 2:

velim seu Himilco, seu Mago respondeat,

Liv. 23, 12, 15:

sint haec vera velim,

Verg. Cir. 306:

nulla me velim syllaba effugiat,

Quint. 11, 2, 45.—With final clause:

tu velim mihi ad urbem praesto sis, ut tuis consiliis utar,

Cic. Att. 9, 16, 3; cf. id. ib. 11, 11, 2 (v. I. C. 2. supra).—With ellips. of pres. subj.:

velim mehercule Asturae Brutus (i. e. sit),

Cic. Att. 14, 11, 1.—

With perf. subj. (a wish referring to the past):

nimis velim improbissumo homini malas edentaverint,

Plaut. Rud. 3, 2, 48.—

With inf.-clause:

ne ego nunc mihi modium mille esse argenti velim!

Plaut. Stich. 4, 2, 9: di me perdant! Me. Quodcunque optes, velim tibi contingere, id. Cist. 2, 1, 30:

velim eum tibi placere quam maxime,

Cic. Brut. 71, 249: idque primum ita esse velim;

deinde etiam, si non sit, mihi persuaderi tamen velim,

id. Tusc. 1, 11, 24:

quod faxitis, deos velim fortunare,

Liv. 6, 41, 12.—With perf. pass. inf. (v. I. B. 9. b. b, supra):

edepol te hodie lapide percussum velim,

Plaut. Stich. 4, 2, 33:

moribus praefectum mulierum hunc factum velim,

id. Aul. 3, 5, 30.—With inf.-clause understood:

nimium plus quam velim nostrorum ingenia sunt mobilia,

Liv. 2, 37, 4.—

With verb in the first person.

With inf. pres. (so most freq.):

atque hoc velim probare omnibus, etc.,

Cic. Prov. Cons. 20, 47:

velim scire ecquid de te recordere,

id. Tusc. 1, 6, 13:

quare te, ut polliceris, videre plane velim,

id. Att. 11, 9, 3:

nec vero velim... a calce ad carceres revocari,

id. Sen. 23, 83:

sed multitudo ea quid animorum... habeat scire velim,

Liv. 23, 12, 7:

interrogare tamen velim, an Isocrates Attice dixerit,

Quint. 12, 10, 22.—With perf. inf. act., Ov. P. 3, 1, 9 (v. II. A. 3. c.).—

With acc. and inf.:

quod velis, modo id velim me scire,

Plaut. Cas. 2, 4, 8.—So with perf. pass. inf.:

ego praeterquam quod nihil haustum ex vano velim, Fabium... potissimum auctorem habui,

Liv. 22, 7, 4.—

With subj. pres.:

eo velim tam facili uti possim et tam bono in me quam Curione,

Cic. Att. 10, 8, 10 B. and K. ex conj. Mull. (Lachm., Hoffm. posse; al. possem).—

Velim in the principal sentence of conditional clauses, I would, I should be willing:

aetatem velim servire, Libanum ut (= si) conveniam modo,

Plaut. As. 2, 2, 8:

velim, si fieri possit,

id. Truc. 2, 4, 12:

si quid tibi compendi facere possim, factum edepol velim (redundant),

id. ib. 2, 4, 26:

si possim, velim,

id. Stich. 4, 2, 9:

nec velim (imitari orationes Thucydidis) si possim,

Cic. Brut. 83, 287:

si liceat, nulli cognitus esse velim,

Ov. Tr. 5, 12, 42.—

The other persons of velim in potential use (rare).

Velis.

Imperatively = cupito:

quoniam non potest fieri quod vis, Id velis quod possit,

Ter. And. 2, 1, 6:

atque aliquos tamen esse velis tibi, alumna, penates,

Verg. Cir. 331.—

Declaratively with indef. subj.: quom inopia'st, cupias; quando ejus copia'st, tum non velis, then you (i.e. people, they) do not want it, Plaut. Trin. 3, 2, 45.—

Redundant, as a form of the imperative of the dependent verb, Ov. Am. 1, 4, 38 (v. I. A. 3. a. b); id. H. 1, 80 (v. II. A. 1. b.); id. M. 2, 746 (v. II. A. 1. c.).—

Velit.

Modestly for vult:

te super aetherias licentius auras Haud pater ille velit, etc.,

Verg. A. 7, 558: nemo enim minui velit id in quo maximus fuit, would like that to be diminished in which, etc., Quint. 12, 11, 6; cf. Verg. A. 2, 104, and Ov. H. 9, 7 (v. I. E. 1. c. supra).— So, poet., instead of vellet with perf. inf.:

ut fiat, quid non illa dedisse velit?

Ov. Am. 2, 17, 30.—

= imperative of third person:

arma velit, poscatque simul rapiatque juventus,

Verg. A. 7, 340.—Redundantly, giving to the dependent verb the force of an imperative, Quint. 8, prooem. 12 (v. II. A. 1. c. supra; v. also I. A. 3. a. supra).—

Velimus.

In the optative sense of velim:

sed scire velimus quod tibi nomen siet,

Plaut. Pers. 4, 6, 18.—

With imperative sense (= let us, we should, etc.), Quint. 6, 3, 28 (v. I. A. 2. d. supra).—

Velitis = velim velitis (i. e. jubeatis, jubete):

novos consules ita cum Samnite gerere bellum velitis ut omnia ante nos bella gesta sunt,

Liv. 9, 8, 10.—So especially in velitis jubeatis, a formula in submitting a law to the votes of the people in the comitia centuriata or tributa, let it be resolved and ordered by you:

rogatus in haec verba populus: velitis jubeatisne haec sic fieri, si respublica populi Romani Quiritium, etc.,

Liv. 22, 10, 2:

velitis jubeatis, Quirites... uti de ea re Ser. Sulpicius praetor urbanus ad senatum referat, etc.,

id. 38, 54, 3.—And parodied by Cic.:

velitis jubeatis ut quod Cicero versum fecerit,

Cic. Pis. 29, 72.—So in oblique discourse, vellent juberent:

rogationem promulgavit, vellent juberent Philippo... bellum indici,

Liv. 31, 6, 1:

vellent juberentne se regnare,

id. 1, 46, 1; cf.

in the resolution of the people: plebis sic jussit: quod senatus... censeat, id volumus jubemusque,

id. 26, 33, 14.—

Velint, optative and redundant, Cic. Att. 11, 7, 7 (v. II. A. 1. d.); Ov. P. 1, 7, 8 (v. II. A. 1. c.).

Vellem, as potential subjunctive, I wish, should like, should have liked, representing the wish as contrary to fact, while velim refers to a wish which may be realized:

de Menedemo vellem verum fuisset, de regina velim verum sit,

Cic. Att. 15, 4, 4. It is not used with imperative force; cf.:

quod scribis, putare te... vellem scriberes, cur ita putares... tu tamen velim scribas,

Cic. Att. 11, 24, 5.—Often quam vellem, how I wish, i. e. I wish very much; and in the same sense: nimium vellem, v. infra.

With verb in first person.

With inf. pres., I wish, would like, referring to present or future actions:

videre equidem vos vellem, cum huic aurum darem,

Plaut. Poen. 3, 3, 68:

vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus,

Cic. Sen. 10, 32:

vellem equidem vobis placere, Quirites, sed, etc.,

Liv. 3, 68, 9:

quam fieri vellem meus libellus!

Mart. 8, 72, 9.—With cuperem and optarem:

nunc ego Triptolemi cuperem conscendere currus... Nunc ego Medeae vellem frenare dracones... Nunc ego jactandas optarem sumere pennas, etc.,

Ov. Tr. 3, 8, 1 sqq.— [p. 2010] Rarely, I should have liked:

tum equidem istuc os tuum inpudens videre nimium vellem!

Ter. Eun. 3, 5, 49.—And in conditional sense:

maerorem minui: dolorem nec potui, nec, si possem, vellem (i. e. minuere),

Cic. Att. 12, 28, 2:

certe ego, si sineres, titulum tibi reddere vellem,

Ov. Tr. 4, 5, 13:

sic nec amari quidem vellem (i. e. if I were in his place),

Sen. Ira, 1, 20, 4.—