-
21 Brutus
1.brūtus, a, um, adj. [kindr. with barus, perh. contr. from barutus, a lengthened form of barus, like actutum, astutus, cinctutus, versutus, from actu, astus, cinctus, versus; cf. also brithus, heavy, weighty; Fr. and Engl. brute, brutal].I.Lit., heavy, unwieldy, immovable (rare): brutum antiqui gravem dicebant, Paul. ex Fest. p. 31 Müll.:II. A.pondus,
falling down with heavy weight, Lucr. 6, 105: tellus, * Hor. C. 1, 34, 9 (cf.:terra iners,
id. ib. 3, 4, 45:immota tellus,
Sen. Thyest. 1020:terra semper immobilis,
Serv. ad Verg. A. 10, 102:Unde Horatius. Et bruta tellus): corpora neque tam bruta quam terrea, neque tam levia quam aetheria,
App. de Deo Socr. p. 47, 5.—Of men:B.brutum dicitur hebes et obtusum... Pacuvius Hermiona: et obnoxium esse aut brutum aut elinguem putes,
Non. p. 77, 31 sq.: fortunam insanam esse et caecam et brutam perhibent philosophi, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36:quod bruti nec satis sardare queunt, Naev. ap. Fest. s. v. sardare, p. 322 Müll. (Bell. Punic. v. 65, p. 18 Vahl.): T. Manlius relegatus a patre ob adulescentiam brutam atque hebetem,
Sen. Ben. 3, 37, 4; App. M. 7, p. 191, 30:homo,
Lact. 7, 4, 12; Prud. steph. 2, 66; cf. 2. Brutus, II. B.—Esp. in a play on the name, 2. Brutus, v. h. v.—Of animals, irrational ( = anaisthêtos, Arist. Part. Anim. 3, 4) (so several times in Pliny the elder):C.animalium hoc maxime brutum (sc. sus),
Plin. 8, 51, 77, § 207; 9, 29, 46, § 87; 11, 37, 70, § 183; 11, 39, 92, § 226.—But only late Lat. as a general designation of animals opp. to men, our brute, irrational, dumb, Greg. Mag. in Job, 10, 13, 23; 17, 30, 46 al.—Of inanimate things: bruta fulmina et vana, ut quae nulla veniant ratione naturae, qs. striking blindly, Plin. 2, 43, 43, § 113: scitum Caesaris, thoughtless, inconsiderate, Prud. steph. 5, 66.—* Sup., Jul. Val. Rer. Gest. Alex. Magn. 3, 67.2.Brūtus, i, m., = Broutos [1. brutus], a Roman cognomen.I.L. Junius, the relative of Tarquinius Superbus, saved by his feigned stupidity [whence the name], and the deliverer of Rome from regal dominion, Liv. 1, 56, 7 sq.; Ov. F. 2, 717; 2, 837; Verg. A. 6, 818; Cic. Tusc. 1, 37, 89 saep. After him, Brutus was the cognomen of the patrician gens Junia.—II.From the plebeian gens Junia,A.M. Junius, son of Servilia, a half-sister of Cato Uticensis by M. Brutus (not by Cæsar; v. Ellendt Cic. Brut. p. cxxvii.), an intimate friend of Cicero about the 21 st year of his age, and one of the murderers of Julius Cœsar, Suet. Caes. 80 sq.; id. Aug. 10; Vell. 2, 56, 3; 2, 58, 1; Tac. A. 1, 2; Cic. Phil. 1, 3, 8; 1, 4, 9 and 10; 2, 12, 28 sq.; 2, 13, 31; id. Fam. 3, 4, 2;B.as a philos. and orator active and respected,
id. Ac. 1, 3, 12; id. Fin. 1, 3, 8; id. Tusc. 5, 1, 1 sq.; id. Att. 12, 5, 3; 13, 9, 2; Plut. Brut. 4; Cic. Or. 71, 237; Quint. 10, 1, 123; Tac. Or. 17 sq.; 21; cf. Ellendt, above cited; Meyer, Fragm. Orat. 205. To him Cic. dedicated his writings: Orator, Brutus, de Deorum Naturā, de Finibus, and Tusc. Quaestiones.—D. Junius, a fellow-conspirator with the preceding, Suet. Caes. 80 sq.; id. Aug. 10; Vell. 2, 56 sq.; Cic. Phil. 3, 1, 4; id. Fam. 10, 11, 2; id. ad Brut. 1, 2, 2;2.to him are addressed the letters,
Cic. Fam. 11, 5 sqq.;12 sqq. al.—To these two Cicero's witticism has reference: quid ergo? Ista culpa Brutorum? Minime illorum quidem, sed aliorum brutorum, qui se cautos ac sapientes putant,
Cic. Att. 14, 14, 2; cf. id. Phil. 4, 2, 7; id. Att. 14, 20, 2; Liv. 1, 56, 8; Ov. F. 2, 717.—Derivv.a.Brūtĭā-nus, a, um, adj., of or pertaining to ( M. Junius) Brutus:b.castra,
Vell. 2, 72:Cassianaeque partes,
id. 2, 74:bellum civile,
Lact. 2, 7 fin. —Brūtīnus, a, um, adj., of or pertaining to Brutus ( M. Junius):III.consilia rei publicae liberandae,
Cic. Ep. ad Brut. 1, 15.—D. Junius Brutus Callaicus, consul with P. Corn. Scipio Nasica Serapio A.U.C. 616, Cic. Brut. 28, 107; id. Leg. 3, 9, 20; id. Balb. 17, 40; Vell. 2, 5.—IV.D. Junius Brutus Julianus, consul with Mamercus Æmilius Lepidus A.U.C. 677, Cic. Brut. 47, 175; id. de Or. 2, 33, 142; id. Att. 12, 22, 2.—V.M. Junius Brutus, the husband of Servilia, and father of the murderer of Cœsar, a distinguished lawyer, Cic. Brut. 62, 222. -
22 brutus
1.brūtus, a, um, adj. [kindr. with barus, perh. contr. from barutus, a lengthened form of barus, like actutum, astutus, cinctutus, versutus, from actu, astus, cinctus, versus; cf. also brithus, heavy, weighty; Fr. and Engl. brute, brutal].I.Lit., heavy, unwieldy, immovable (rare): brutum antiqui gravem dicebant, Paul. ex Fest. p. 31 Müll.:II. A.pondus,
falling down with heavy weight, Lucr. 6, 105: tellus, * Hor. C. 1, 34, 9 (cf.:terra iners,
id. ib. 3, 4, 45:immota tellus,
Sen. Thyest. 1020:terra semper immobilis,
Serv. ad Verg. A. 10, 102:Unde Horatius. Et bruta tellus): corpora neque tam bruta quam terrea, neque tam levia quam aetheria,
App. de Deo Socr. p. 47, 5.—Of men:B.brutum dicitur hebes et obtusum... Pacuvius Hermiona: et obnoxium esse aut brutum aut elinguem putes,
Non. p. 77, 31 sq.: fortunam insanam esse et caecam et brutam perhibent philosophi, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36:quod bruti nec satis sardare queunt, Naev. ap. Fest. s. v. sardare, p. 322 Müll. (Bell. Punic. v. 65, p. 18 Vahl.): T. Manlius relegatus a patre ob adulescentiam brutam atque hebetem,
Sen. Ben. 3, 37, 4; App. M. 7, p. 191, 30:homo,
Lact. 7, 4, 12; Prud. steph. 2, 66; cf. 2. Brutus, II. B.—Esp. in a play on the name, 2. Brutus, v. h. v.—Of animals, irrational ( = anaisthêtos, Arist. Part. Anim. 3, 4) (so several times in Pliny the elder):C.animalium hoc maxime brutum (sc. sus),
Plin. 8, 51, 77, § 207; 9, 29, 46, § 87; 11, 37, 70, § 183; 11, 39, 92, § 226.—But only late Lat. as a general designation of animals opp. to men, our brute, irrational, dumb, Greg. Mag. in Job, 10, 13, 23; 17, 30, 46 al.—Of inanimate things: bruta fulmina et vana, ut quae nulla veniant ratione naturae, qs. striking blindly, Plin. 2, 43, 43, § 113: scitum Caesaris, thoughtless, inconsiderate, Prud. steph. 5, 66.—* Sup., Jul. Val. Rer. Gest. Alex. Magn. 3, 67.2.Brūtus, i, m., = Broutos [1. brutus], a Roman cognomen.I.L. Junius, the relative of Tarquinius Superbus, saved by his feigned stupidity [whence the name], and the deliverer of Rome from regal dominion, Liv. 1, 56, 7 sq.; Ov. F. 2, 717; 2, 837; Verg. A. 6, 818; Cic. Tusc. 1, 37, 89 saep. After him, Brutus was the cognomen of the patrician gens Junia.—II.From the plebeian gens Junia,A.M. Junius, son of Servilia, a half-sister of Cato Uticensis by M. Brutus (not by Cæsar; v. Ellendt Cic. Brut. p. cxxvii.), an intimate friend of Cicero about the 21 st year of his age, and one of the murderers of Julius Cœsar, Suet. Caes. 80 sq.; id. Aug. 10; Vell. 2, 56, 3; 2, 58, 1; Tac. A. 1, 2; Cic. Phil. 1, 3, 8; 1, 4, 9 and 10; 2, 12, 28 sq.; 2, 13, 31; id. Fam. 3, 4, 2;B.as a philos. and orator active and respected,
id. Ac. 1, 3, 12; id. Fin. 1, 3, 8; id. Tusc. 5, 1, 1 sq.; id. Att. 12, 5, 3; 13, 9, 2; Plut. Brut. 4; Cic. Or. 71, 237; Quint. 10, 1, 123; Tac. Or. 17 sq.; 21; cf. Ellendt, above cited; Meyer, Fragm. Orat. 205. To him Cic. dedicated his writings: Orator, Brutus, de Deorum Naturā, de Finibus, and Tusc. Quaestiones.—D. Junius, a fellow-conspirator with the preceding, Suet. Caes. 80 sq.; id. Aug. 10; Vell. 2, 56 sq.; Cic. Phil. 3, 1, 4; id. Fam. 10, 11, 2; id. ad Brut. 1, 2, 2;2.to him are addressed the letters,
Cic. Fam. 11, 5 sqq.;12 sqq. al.—To these two Cicero's witticism has reference: quid ergo? Ista culpa Brutorum? Minime illorum quidem, sed aliorum brutorum, qui se cautos ac sapientes putant,
Cic. Att. 14, 14, 2; cf. id. Phil. 4, 2, 7; id. Att. 14, 20, 2; Liv. 1, 56, 8; Ov. F. 2, 717.—Derivv.a.Brūtĭā-nus, a, um, adj., of or pertaining to ( M. Junius) Brutus:b.castra,
Vell. 2, 72:Cassianaeque partes,
id. 2, 74:bellum civile,
Lact. 2, 7 fin. —Brūtīnus, a, um, adj., of or pertaining to Brutus ( M. Junius):III.consilia rei publicae liberandae,
Cic. Ep. ad Brut. 1, 15.—D. Junius Brutus Callaicus, consul with P. Corn. Scipio Nasica Serapio A.U.C. 616, Cic. Brut. 28, 107; id. Leg. 3, 9, 20; id. Balb. 17, 40; Vell. 2, 5.—IV.D. Junius Brutus Julianus, consul with Mamercus Æmilius Lepidus A.U.C. 677, Cic. Brut. 47, 175; id. de Or. 2, 33, 142; id. Att. 12, 22, 2.—V.M. Junius Brutus, the husband of Servilia, and father of the murderer of Cœsar, a distinguished lawyer, Cic. Brut. 62, 222. -
23 calleo
callĕo, ēre, v. n. and a. [callum].I.Neutr.A.Lit., to be callous, to be thickskinned (rare):B.plagis costae callent,
Plaut. Ps. 1, 2, 4; Caecil. ap. Non. p. 258, 10:callent rure manus,
Auct. Aetn. 260; Plin. 11, 37, 84, § 211.—Trop.* 1.To be hardened, insensible, unfeeling: in illis rebus exercitatus animus callere jam debet atque omnia minoris existimare, Serv. Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2; cf. callisco.—2.To be practised, to be wise by experience, to be skilful, versed in; in a pun on the literal sense A. supra:II.callum aprugnum callere aeque non sinam,
Plaut. Poen. 3, 2, 2; cf. id. ib. v. 1; so id. Pers. 2, 5, 4:omnes homines ad suum quaestum callent,
id. Truc. 5, 40 (cf. id. ib. 2, 4, 62: callidus ad quaestum); Amm. 15, 2, 4: melius quam viri callent mulieres, Att. ap. Non. p. 257, 31 (Trag. Rel. v. 28 Rib.):satin' astu et fallendo callet?
id. ib. p. 258, 6 (Trag. Rel. v. 475 ib.):quod periti sumus in vitā atque usu callemus magis,
id. ib. 258, 5:si in re navali, cujus esset ignarus, offendisset, eo plus in ea, quorum usu calleret, spei nactus,
Liv. 35, 26, 10:cottidiano usu ejus (negotii) callebant,
Val. Max. 8, 12, 1; Plin. 8, 25, 38, § 91; 9, 29, 46, § 86:augurandi studio Galli praeter caeteros callent,
Just. 24, 4, 3: arte, Ser. ap. Non. p. 258, 2; Sol. 8:bellis callere,
by military experience, Sil. 6, 90 sq.: fidibus, App. Flor. n. 18.—Act., to know by experience or practice, to know, have the knowledge of, understand (freq., esp. in the poets;(β).in Cic. very rare): memini et scio et calleo et commemini,
Plaut. Pers. 2, 1, 8; cf. id. ib. 3, 1, 52; id. Poen. 3, 1, 71:cuncta perdocte callet,
id. Most. 1, 3, 122:alicujus sensum,
Ter. Ad. 4, 1, 17: istaec malitiosa non tam calleo, Afran. ap. Non. p. 482, 10 (Com. Rel. v. 124 Rib.):in colubras callet cantiunculam,
Pompon. ib. 482, 9 (Com. Rel. v. 118 ib.):jura,
Cic. Balb. 14, 32; Gell. 16, 10, 3:urbanas rusticasque res pariter,
Liv. 39, 40, 4:artem,
Tac. A. 13, 3:legitimum sonum digitis callemus et aure,
Hor. A. P. 274 al. —With inf. as object: multaque de rerum mixturā dicere callent, * Lucr. 2, 978; Hor. C. 4, 9, 49; Juv. 4, 142; Pers. 5, 105.—(γ).With acc. and inf.: quem Marcellini consiliarium fuisse callebant, Sisenn. ap. Non. p. 258, 8.—(δ).With rel.-clause:quo pacto id fieri soleat, calleo,
Ter. Heaut. 3, 2, 37.—Hence, callens, entis, P. a., acquainted with, versed in, skilful, expert (very rare):qui sunt vaticinandi callentes,
Plin. 21, 31, 105, § 182:utriusque linguae,
Gell. 17, 5, 3:bellandi,
Amm. 16, 12, 32.— -
24 callisco
callisco, ĕre, v. inch. [calleo], to become dull, insensible: aures nobis calliscerunt ad injurias, Cato ap. Non. p. 89, 27 sq. (Meyer, calliscunt, Or. Rom. Fragm. p. 118). -
25 concallesco
I.Of the intellect, to become shrewd, practised (cf. calleo, I.):* II.callidos eos appello, quorum, tamquam manus opere, sic animus usu concalluit,
Cic. N. D. 3, 10, 25.—Of the feelings, to become insensible, obtuse: locus ille animi nostri, stomachus ubi habitabat olim, concalluit, Cic. Att. 4, 16, 10. -
26 dura
dūrus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. root dhar, to fix, confirm], hard.I.Lit.A.Orig. as affecting the sense of feeling:(α).et validi silices ac duri robora ferri,
Lucr. 2, 449; so,silex,
Verg. A. 6, 471:ferrum,
Hor. C. 3, 11, 31:cautes,
Verg. A. 4, 366; Ov. M. 4, 672:bipennes,
Hor. C. 4, 4, 57:ligones,
id. Epod. 5, 30:aratrum,
id. S. 1, 1, 28:compes,
id. Epod. 4, 4:pellis,
Lucr. 6, 1195; Verg. G. 3, 502:arva,
id. ib. 2, 341; cf.cutis,
Ov. M. 8, 805:alvus,
Cels. 6, 18, 9; Hor. S. 2, 4, 27: aqua, hard, i. e. containing much earthy matter, Cels. 2, 30 fin.; cf.muria,
saturated with salt, Col. 6, 30 fin.; 12, 6, 1 et saep., v. muria:dumeta,
i. e. rough, Ov. M. 1, 105 et saep.:gallina,
tough, not yet boiled tender, Hor. S. 2, 4, 18; cf.:fungi, qui in coquendo duriores fient,
Plin. 22, 23, 47, § 99 et saep.— Sup.:ladanum durissimum tactu,
Plin. 26, 8, 30, § 48; cf.:durissimus tophus vel carbunculus,
Col. 3, 11, 7 et saep.—As subst.: dūrum, i, n.E duro (sc. ligno), of the hardened wood of the vine, Col. 3, 6, 2; 3, 10, 15; 21 et saep.; cf. duramentum.—(β).Durum cacare, Mart. 3, 89, 2.—B.Transf.1.As affecting the sense of taste:2.vinum, opp. suavis,
hard, harsh, Pall. Oct. 14, 5; cf.:sapor Bacchi,
Verg. G. 4, 102:acetum,
Ser. Samm. 40 and 351.—As affecting the ear:II.vocis genera permulta:... grave acutum, flexibile durum,
Cic. N. D. 2, 58, 146; cf. Quint. 11, 3, 15 and 32.—Hence, in rhet., hard, rough (cf. asper, II.):aspera et dura et dissoluta et hians oratio,
Quint. 8, 6, 62:consonantes,
id. 11, 3, 35:syllabae,
id. 12, 10, 30:verba,
id. 8, 3, 32 sq.; cf. id. 1, 5, 72:compositio,
id. 9, 4, 142.Trop.A.Opp. to cultivated, rough, rulde, uncultivated:2.Q. Aelius Tubero ut vita sic oratione durus, incultus, horridus,
Cic. Brut. 31; cf.:(Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores, et oratione et moribus,
id. Fin. 4, 28, 78; id. Mur. 29:Attilius poëta durissimus,
id. Att. 14, 20, 3:C. Marius, qui durior ad haec studia videbatur,
id. Arch. 9, 19; cf. Quint. 10, 1, 93; 8 prooem. § 26; Hor. S. 1, 4, 8 al.:pictor durus in coloribus,
Plin. 35, 11, 40, § 137; cf. Quint. 12, 10, 7: Fauni, gens duro robore nata, Verg. A. 8, 315; cf.:terrea progenies duris caput extulit arvis,
id. G. 2, 341; cf. also Stat. Th. 4, 276 sq.; Ov. Tr. 3, 11, 8.—But sometimes as a praiseworthy quality, opp. to soft, weakly, hardy, vigorous (esp. freq. in poets):B.fortes et duri Spartiatae,
Cic. Tusc. 1, 43; cf.:Ligures, durum in armis genus,
Liv. 27, 48:durum genus experiensque laborum,
hardy, Ov. M. 1, 414:unde homines nati, durum genus,
Verg. G. 1, 63 (cf. laas and laos, Pind. Ol. 9, 71):gens dura atque aspera cultu,
a hardy race, id. A. 5, 730:genus humanum durius, tellus quod dura creāsset,
Lucr. 5, 926:Dardanidae,
Verg. A. 3, 94:Hannibal,
Hor. C. 2, 12, 2:Iberia,
id. ib. 4, 14, 50:vindemiator,
id. S. 1, 7, 29; cf.:ilia messorum,
id. Epod. 3, 4:juvenci,
Ov. M. 3, 584 et saep. —Opp. to morally mild, gentle, harsh, rough, stern, unyielding, unfeeling, insensible, obstinate:C.quis se tam durum agrestemque praeberet, qui, etc.,
Cic. Or. 43, 148; cf.:quis nostrum animo tam agresti et duro fuit, ut? etc.,
id. Arch. 8:neque sunt audiendi, qui virtutem duram et quasi ferream esse quandam volunt,
id. Lael. 13 fin.;ingenio esse duro atque inexorabili,
Ter. Ph. 3, 2, 12:satis pater durus fui,
id. Heaut. 3, 1, 30; cf. id. Ad. 1, 1, 39; Cic. Cael. 16; Hor. S. 1, 2, 17:Varius qui est habitus judex durior,
Cic. Fin. 2, 19, 62: cf. Caes. B. C. 3, 20, 4:mala vel duri lacrimas motura Catonis,
Luc. 9, 50: duriorem se praebere alicujus miserae et afflictae fortunae, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13 A (cf. opp. at the end of the letter: se placabiliorem praebere):duri hominis vel potius vix hominis videtur, periculum capitis inferre multis,
Cic. Off. 2, 14, 50; Hor. C. 4, 1, 7:quid nos dura refugimus aetas?
id. ib. 1, 35, 34:ōs durum,
shameless, impudent, Ter. Eun. 4, 7, 36 Ruhnk.; Cic. Quint. 24 fin.; Ov. M. 5, 451:cor,
Vulg. Sirach, 3, 27 et saep. Of the austerity of the Stoic mode of living, v. above, A.—Of things, hard, severe, toilsome; troublesome, burdensome, disagreeable; adverse, unfortunate:A.opulento homini hoc servitus dura est,
Plaut. Am. 1, 1, 12; so,servitus,
Cic. Rep. 1, 44; 2, 25; cf.lex,
Plaut. Merc. 4, 6, 1:condicio,
Cic. Rab. Post. 6 fin.:provincia,
Ter. Ph. 1, 2, 23; cf.partes,
id. Eun. 2, 3, 62; Anton. ap. Cic. Att. 10, 8 A:dolor,
Lucr. 3, 460:labor,
id. 5, 1272:subvectiones,
Caes. B. G. 7, 10, 1:venatus,
Ov. M. 4, 307:dura cultu et aspera plaga,
Liv. 45, 30 fin.:durissimo tempore anni,
Caes. B. G. 7, 8, 2; cf. id. B. C. 3, 25, 3; Hirt. B. G. 8, 5 fin.:morbum acrem ac durum,
Plaut. Men. 5, 2, 119; cf.valetudo,
Hor. S. 2, 2, 88:dolores,
Verg. A. 5, 5:frigus,
Plaut. Men. 5, 6, 10:fames,
Hor. S. 1, 2, 6:pauperies,
id. C. 4, 9, 49:causa,
Lucr. 3, 485; Quint. 4, 1, 25; Hor. S. 1, 10, 26:nomen (opp. molle),
Cic. Off. 1, 12:verbum,
id. Brut. 79, 274:propositio,
Quint. 4, 5, 5 et saep.: De. Etiamne id lex coëgit? Ph. Illud durum, Ter. Ph. 2, 1, 8; so in the neutr. sing., Quint. 11, 1, 85; 12, 1, 36; Hor. S. 1, 9, 42 et saep.; cf.ellipt.: non vanae redeat sanguis imagini... Durum: sed levius fit patientia, etc.,
Hor. C. 1, 24, 19. In plur. subst.: dura, ōrum, n., hardships, difficulties:siccis omnia dura deus proposuit,
Hor. C. 1, 18, 3; id. Ep. 2, 1, 141; Sen. Oedip. 208; Verg. A. 8, 522:ego dura tuli,
Ov. M. 9, 544 al. (In fem. plur. ellipt., sc. partes, Ter. Heaut. 2, 4, 22 very dub.).— Comp.:hi, si quid erat durius, concurrebant,
if any unusual difficulty occurred, Caes. B. G. 1, 48, 6; 5, 29, 6; id. B. C. 3, 94, 6.— Adv. posit. in two forms: dūrĭter and dūre.(Acc. to 1. A.) Hardly:B.juga premunt duriter colla (boum),
Vitr. 10, 8.— Comp.:durius,
Vitr. 10, 15 fin. —(Acc. to II. A.-C.)1.Hardly, stiffly, awkwardly:b.membra moventes Duriter,
Lucr. 5, 1401:duriter,
Auct. Her. 4, 10, 15; Gell. 17, 10, 15:dure,
Hor. Ep. 2, 1, 66; Quint. 9, 4, 58; 10, 2, 19; Gell. 18, 11, 2.— Comp., Ov. R. Am. 337; Hor. S. 2, 3, 22; Quint. 8, 6, 24; 9, 4, 15; 117.—Hardily, rigorously, austerely:2.vitam parce ac duriter agebat,
Ter. And. 1, 1, 47; id. Ad. 1, 1, 20; Novius ap. Non. 512.—Harshly, roughly, sternly:3.quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit,
Enn. Trag. v. 348 Vahl.:duriter,
Afran. Com. v. 251 Rib.; Ter. Ad. 4, 5, 28.— Comp., Cic. Lig. 6; id. Att. 1, 1, 4; id. Fam. 11, 27, 7; Caes. B. C. 1, 22 fin.; Tac. Agr. 16; id. A. 3, 52; Sen. Ep. 8; Vulg. Gen. 42, 7.— Sup., Hadrian. in Dig. 47, 14, 1.— -
27 durum
dūrus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. root dhar, to fix, confirm], hard.I.Lit.A.Orig. as affecting the sense of feeling:(α).et validi silices ac duri robora ferri,
Lucr. 2, 449; so,silex,
Verg. A. 6, 471:ferrum,
Hor. C. 3, 11, 31:cautes,
Verg. A. 4, 366; Ov. M. 4, 672:bipennes,
Hor. C. 4, 4, 57:ligones,
id. Epod. 5, 30:aratrum,
id. S. 1, 1, 28:compes,
id. Epod. 4, 4:pellis,
Lucr. 6, 1195; Verg. G. 3, 502:arva,
id. ib. 2, 341; cf.cutis,
Ov. M. 8, 805:alvus,
Cels. 6, 18, 9; Hor. S. 2, 4, 27: aqua, hard, i. e. containing much earthy matter, Cels. 2, 30 fin.; cf.muria,
saturated with salt, Col. 6, 30 fin.; 12, 6, 1 et saep., v. muria:dumeta,
i. e. rough, Ov. M. 1, 105 et saep.:gallina,
tough, not yet boiled tender, Hor. S. 2, 4, 18; cf.:fungi, qui in coquendo duriores fient,
Plin. 22, 23, 47, § 99 et saep.— Sup.:ladanum durissimum tactu,
Plin. 26, 8, 30, § 48; cf.:durissimus tophus vel carbunculus,
Col. 3, 11, 7 et saep.—As subst.: dūrum, i, n.E duro (sc. ligno), of the hardened wood of the vine, Col. 3, 6, 2; 3, 10, 15; 21 et saep.; cf. duramentum.—(β).Durum cacare, Mart. 3, 89, 2.—B.Transf.1.As affecting the sense of taste:2.vinum, opp. suavis,
hard, harsh, Pall. Oct. 14, 5; cf.:sapor Bacchi,
Verg. G. 4, 102:acetum,
Ser. Samm. 40 and 351.—As affecting the ear:II.vocis genera permulta:... grave acutum, flexibile durum,
Cic. N. D. 2, 58, 146; cf. Quint. 11, 3, 15 and 32.—Hence, in rhet., hard, rough (cf. asper, II.):aspera et dura et dissoluta et hians oratio,
Quint. 8, 6, 62:consonantes,
id. 11, 3, 35:syllabae,
id. 12, 10, 30:verba,
id. 8, 3, 32 sq.; cf. id. 1, 5, 72:compositio,
id. 9, 4, 142.Trop.A.Opp. to cultivated, rough, rulde, uncultivated:2.Q. Aelius Tubero ut vita sic oratione durus, incultus, horridus,
Cic. Brut. 31; cf.:(Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores, et oratione et moribus,
id. Fin. 4, 28, 78; id. Mur. 29:Attilius poëta durissimus,
id. Att. 14, 20, 3:C. Marius, qui durior ad haec studia videbatur,
id. Arch. 9, 19; cf. Quint. 10, 1, 93; 8 prooem. § 26; Hor. S. 1, 4, 8 al.:pictor durus in coloribus,
Plin. 35, 11, 40, § 137; cf. Quint. 12, 10, 7: Fauni, gens duro robore nata, Verg. A. 8, 315; cf.:terrea progenies duris caput extulit arvis,
id. G. 2, 341; cf. also Stat. Th. 4, 276 sq.; Ov. Tr. 3, 11, 8.—But sometimes as a praiseworthy quality, opp. to soft, weakly, hardy, vigorous (esp. freq. in poets):B.fortes et duri Spartiatae,
Cic. Tusc. 1, 43; cf.:Ligures, durum in armis genus,
Liv. 27, 48:durum genus experiensque laborum,
hardy, Ov. M. 1, 414:unde homines nati, durum genus,
Verg. G. 1, 63 (cf. laas and laos, Pind. Ol. 9, 71):gens dura atque aspera cultu,
a hardy race, id. A. 5, 730:genus humanum durius, tellus quod dura creāsset,
Lucr. 5, 926:Dardanidae,
Verg. A. 3, 94:Hannibal,
Hor. C. 2, 12, 2:Iberia,
id. ib. 4, 14, 50:vindemiator,
id. S. 1, 7, 29; cf.:ilia messorum,
id. Epod. 3, 4:juvenci,
Ov. M. 3, 584 et saep. —Opp. to morally mild, gentle, harsh, rough, stern, unyielding, unfeeling, insensible, obstinate:C.quis se tam durum agrestemque praeberet, qui, etc.,
Cic. Or. 43, 148; cf.:quis nostrum animo tam agresti et duro fuit, ut? etc.,
id. Arch. 8:neque sunt audiendi, qui virtutem duram et quasi ferream esse quandam volunt,
id. Lael. 13 fin.;ingenio esse duro atque inexorabili,
Ter. Ph. 3, 2, 12:satis pater durus fui,
id. Heaut. 3, 1, 30; cf. id. Ad. 1, 1, 39; Cic. Cael. 16; Hor. S. 1, 2, 17:Varius qui est habitus judex durior,
Cic. Fin. 2, 19, 62: cf. Caes. B. C. 3, 20, 4:mala vel duri lacrimas motura Catonis,
Luc. 9, 50: duriorem se praebere alicujus miserae et afflictae fortunae, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13 A (cf. opp. at the end of the letter: se placabiliorem praebere):duri hominis vel potius vix hominis videtur, periculum capitis inferre multis,
Cic. Off. 2, 14, 50; Hor. C. 4, 1, 7:quid nos dura refugimus aetas?
id. ib. 1, 35, 34:ōs durum,
shameless, impudent, Ter. Eun. 4, 7, 36 Ruhnk.; Cic. Quint. 24 fin.; Ov. M. 5, 451:cor,
Vulg. Sirach, 3, 27 et saep. Of the austerity of the Stoic mode of living, v. above, A.—Of things, hard, severe, toilsome; troublesome, burdensome, disagreeable; adverse, unfortunate:A.opulento homini hoc servitus dura est,
Plaut. Am. 1, 1, 12; so,servitus,
Cic. Rep. 1, 44; 2, 25; cf.lex,
Plaut. Merc. 4, 6, 1:condicio,
Cic. Rab. Post. 6 fin.:provincia,
Ter. Ph. 1, 2, 23; cf.partes,
id. Eun. 2, 3, 62; Anton. ap. Cic. Att. 10, 8 A:dolor,
Lucr. 3, 460:labor,
id. 5, 1272:subvectiones,
Caes. B. G. 7, 10, 1:venatus,
Ov. M. 4, 307:dura cultu et aspera plaga,
Liv. 45, 30 fin.:durissimo tempore anni,
Caes. B. G. 7, 8, 2; cf. id. B. C. 3, 25, 3; Hirt. B. G. 8, 5 fin.:morbum acrem ac durum,
Plaut. Men. 5, 2, 119; cf.valetudo,
Hor. S. 2, 2, 88:dolores,
Verg. A. 5, 5:frigus,
Plaut. Men. 5, 6, 10:fames,
Hor. S. 1, 2, 6:pauperies,
id. C. 4, 9, 49:causa,
Lucr. 3, 485; Quint. 4, 1, 25; Hor. S. 1, 10, 26:nomen (opp. molle),
Cic. Off. 1, 12:verbum,
id. Brut. 79, 274:propositio,
Quint. 4, 5, 5 et saep.: De. Etiamne id lex coëgit? Ph. Illud durum, Ter. Ph. 2, 1, 8; so in the neutr. sing., Quint. 11, 1, 85; 12, 1, 36; Hor. S. 1, 9, 42 et saep.; cf.ellipt.: non vanae redeat sanguis imagini... Durum: sed levius fit patientia, etc.,
Hor. C. 1, 24, 19. In plur. subst.: dura, ōrum, n., hardships, difficulties:siccis omnia dura deus proposuit,
Hor. C. 1, 18, 3; id. Ep. 2, 1, 141; Sen. Oedip. 208; Verg. A. 8, 522:ego dura tuli,
Ov. M. 9, 544 al. (In fem. plur. ellipt., sc. partes, Ter. Heaut. 2, 4, 22 very dub.).— Comp.:hi, si quid erat durius, concurrebant,
if any unusual difficulty occurred, Caes. B. G. 1, 48, 6; 5, 29, 6; id. B. C. 3, 94, 6.— Adv. posit. in two forms: dūrĭter and dūre.(Acc. to 1. A.) Hardly:B.juga premunt duriter colla (boum),
Vitr. 10, 8.— Comp.:durius,
Vitr. 10, 15 fin. —(Acc. to II. A.-C.)1.Hardly, stiffly, awkwardly:b.membra moventes Duriter,
Lucr. 5, 1401:duriter,
Auct. Her. 4, 10, 15; Gell. 17, 10, 15:dure,
Hor. Ep. 2, 1, 66; Quint. 9, 4, 58; 10, 2, 19; Gell. 18, 11, 2.— Comp., Ov. R. Am. 337; Hor. S. 2, 3, 22; Quint. 8, 6, 24; 9, 4, 15; 117.—Hardily, rigorously, austerely:2.vitam parce ac duriter agebat,
Ter. And. 1, 1, 47; id. Ad. 1, 1, 20; Novius ap. Non. 512.—Harshly, roughly, sternly:3.quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit,
Enn. Trag. v. 348 Vahl.:duriter,
Afran. Com. v. 251 Rib.; Ter. Ad. 4, 5, 28.— Comp., Cic. Lig. 6; id. Att. 1, 1, 4; id. Fam. 11, 27, 7; Caes. B. C. 1, 22 fin.; Tac. Agr. 16; id. A. 3, 52; Sen. Ep. 8; Vulg. Gen. 42, 7.— Sup., Hadrian. in Dig. 47, 14, 1.— -
28 durus
dūrus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. root dhar, to fix, confirm], hard.I.Lit.A.Orig. as affecting the sense of feeling:(α).et validi silices ac duri robora ferri,
Lucr. 2, 449; so,silex,
Verg. A. 6, 471:ferrum,
Hor. C. 3, 11, 31:cautes,
Verg. A. 4, 366; Ov. M. 4, 672:bipennes,
Hor. C. 4, 4, 57:ligones,
id. Epod. 5, 30:aratrum,
id. S. 1, 1, 28:compes,
id. Epod. 4, 4:pellis,
Lucr. 6, 1195; Verg. G. 3, 502:arva,
id. ib. 2, 341; cf.cutis,
Ov. M. 8, 805:alvus,
Cels. 6, 18, 9; Hor. S. 2, 4, 27: aqua, hard, i. e. containing much earthy matter, Cels. 2, 30 fin.; cf.muria,
saturated with salt, Col. 6, 30 fin.; 12, 6, 1 et saep., v. muria:dumeta,
i. e. rough, Ov. M. 1, 105 et saep.:gallina,
tough, not yet boiled tender, Hor. S. 2, 4, 18; cf.:fungi, qui in coquendo duriores fient,
Plin. 22, 23, 47, § 99 et saep.— Sup.:ladanum durissimum tactu,
Plin. 26, 8, 30, § 48; cf.:durissimus tophus vel carbunculus,
Col. 3, 11, 7 et saep.—As subst.: dūrum, i, n.E duro (sc. ligno), of the hardened wood of the vine, Col. 3, 6, 2; 3, 10, 15; 21 et saep.; cf. duramentum.—(β).Durum cacare, Mart. 3, 89, 2.—B.Transf.1.As affecting the sense of taste:2.vinum, opp. suavis,
hard, harsh, Pall. Oct. 14, 5; cf.:sapor Bacchi,
Verg. G. 4, 102:acetum,
Ser. Samm. 40 and 351.—As affecting the ear:II.vocis genera permulta:... grave acutum, flexibile durum,
Cic. N. D. 2, 58, 146; cf. Quint. 11, 3, 15 and 32.—Hence, in rhet., hard, rough (cf. asper, II.):aspera et dura et dissoluta et hians oratio,
Quint. 8, 6, 62:consonantes,
id. 11, 3, 35:syllabae,
id. 12, 10, 30:verba,
id. 8, 3, 32 sq.; cf. id. 1, 5, 72:compositio,
id. 9, 4, 142.Trop.A.Opp. to cultivated, rough, rulde, uncultivated:2.Q. Aelius Tubero ut vita sic oratione durus, incultus, horridus,
Cic. Brut. 31; cf.:(Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores, et oratione et moribus,
id. Fin. 4, 28, 78; id. Mur. 29:Attilius poëta durissimus,
id. Att. 14, 20, 3:C. Marius, qui durior ad haec studia videbatur,
id. Arch. 9, 19; cf. Quint. 10, 1, 93; 8 prooem. § 26; Hor. S. 1, 4, 8 al.:pictor durus in coloribus,
Plin. 35, 11, 40, § 137; cf. Quint. 12, 10, 7: Fauni, gens duro robore nata, Verg. A. 8, 315; cf.:terrea progenies duris caput extulit arvis,
id. G. 2, 341; cf. also Stat. Th. 4, 276 sq.; Ov. Tr. 3, 11, 8.—But sometimes as a praiseworthy quality, opp. to soft, weakly, hardy, vigorous (esp. freq. in poets):B.fortes et duri Spartiatae,
Cic. Tusc. 1, 43; cf.:Ligures, durum in armis genus,
Liv. 27, 48:durum genus experiensque laborum,
hardy, Ov. M. 1, 414:unde homines nati, durum genus,
Verg. G. 1, 63 (cf. laas and laos, Pind. Ol. 9, 71):gens dura atque aspera cultu,
a hardy race, id. A. 5, 730:genus humanum durius, tellus quod dura creāsset,
Lucr. 5, 926:Dardanidae,
Verg. A. 3, 94:Hannibal,
Hor. C. 2, 12, 2:Iberia,
id. ib. 4, 14, 50:vindemiator,
id. S. 1, 7, 29; cf.:ilia messorum,
id. Epod. 3, 4:juvenci,
Ov. M. 3, 584 et saep. —Opp. to morally mild, gentle, harsh, rough, stern, unyielding, unfeeling, insensible, obstinate:C.quis se tam durum agrestemque praeberet, qui, etc.,
Cic. Or. 43, 148; cf.:quis nostrum animo tam agresti et duro fuit, ut? etc.,
id. Arch. 8:neque sunt audiendi, qui virtutem duram et quasi ferream esse quandam volunt,
id. Lael. 13 fin.;ingenio esse duro atque inexorabili,
Ter. Ph. 3, 2, 12:satis pater durus fui,
id. Heaut. 3, 1, 30; cf. id. Ad. 1, 1, 39; Cic. Cael. 16; Hor. S. 1, 2, 17:Varius qui est habitus judex durior,
Cic. Fin. 2, 19, 62: cf. Caes. B. C. 3, 20, 4:mala vel duri lacrimas motura Catonis,
Luc. 9, 50: duriorem se praebere alicujus miserae et afflictae fortunae, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13 A (cf. opp. at the end of the letter: se placabiliorem praebere):duri hominis vel potius vix hominis videtur, periculum capitis inferre multis,
Cic. Off. 2, 14, 50; Hor. C. 4, 1, 7:quid nos dura refugimus aetas?
id. ib. 1, 35, 34:ōs durum,
shameless, impudent, Ter. Eun. 4, 7, 36 Ruhnk.; Cic. Quint. 24 fin.; Ov. M. 5, 451:cor,
Vulg. Sirach, 3, 27 et saep. Of the austerity of the Stoic mode of living, v. above, A.—Of things, hard, severe, toilsome; troublesome, burdensome, disagreeable; adverse, unfortunate:A.opulento homini hoc servitus dura est,
Plaut. Am. 1, 1, 12; so,servitus,
Cic. Rep. 1, 44; 2, 25; cf.lex,
Plaut. Merc. 4, 6, 1:condicio,
Cic. Rab. Post. 6 fin.:provincia,
Ter. Ph. 1, 2, 23; cf.partes,
id. Eun. 2, 3, 62; Anton. ap. Cic. Att. 10, 8 A:dolor,
Lucr. 3, 460:labor,
id. 5, 1272:subvectiones,
Caes. B. G. 7, 10, 1:venatus,
Ov. M. 4, 307:dura cultu et aspera plaga,
Liv. 45, 30 fin.:durissimo tempore anni,
Caes. B. G. 7, 8, 2; cf. id. B. C. 3, 25, 3; Hirt. B. G. 8, 5 fin.:morbum acrem ac durum,
Plaut. Men. 5, 2, 119; cf.valetudo,
Hor. S. 2, 2, 88:dolores,
Verg. A. 5, 5:frigus,
Plaut. Men. 5, 6, 10:fames,
Hor. S. 1, 2, 6:pauperies,
id. C. 4, 9, 49:causa,
Lucr. 3, 485; Quint. 4, 1, 25; Hor. S. 1, 10, 26:nomen (opp. molle),
Cic. Off. 1, 12:verbum,
id. Brut. 79, 274:propositio,
Quint. 4, 5, 5 et saep.: De. Etiamne id lex coëgit? Ph. Illud durum, Ter. Ph. 2, 1, 8; so in the neutr. sing., Quint. 11, 1, 85; 12, 1, 36; Hor. S. 1, 9, 42 et saep.; cf.ellipt.: non vanae redeat sanguis imagini... Durum: sed levius fit patientia, etc.,
Hor. C. 1, 24, 19. In plur. subst.: dura, ōrum, n., hardships, difficulties:siccis omnia dura deus proposuit,
Hor. C. 1, 18, 3; id. Ep. 2, 1, 141; Sen. Oedip. 208; Verg. A. 8, 522:ego dura tuli,
Ov. M. 9, 544 al. (In fem. plur. ellipt., sc. partes, Ter. Heaut. 2, 4, 22 very dub.).— Comp.:hi, si quid erat durius, concurrebant,
if any unusual difficulty occurred, Caes. B. G. 1, 48, 6; 5, 29, 6; id. B. C. 3, 94, 6.— Adv. posit. in two forms: dūrĭter and dūre.(Acc. to 1. A.) Hardly:B.juga premunt duriter colla (boum),
Vitr. 10, 8.— Comp.:durius,
Vitr. 10, 15 fin. —(Acc. to II. A.-C.)1.Hardly, stiffly, awkwardly:b.membra moventes Duriter,
Lucr. 5, 1401:duriter,
Auct. Her. 4, 10, 15; Gell. 17, 10, 15:dure,
Hor. Ep. 2, 1, 66; Quint. 9, 4, 58; 10, 2, 19; Gell. 18, 11, 2.— Comp., Ov. R. Am. 337; Hor. S. 2, 3, 22; Quint. 8, 6, 24; 9, 4, 15; 117.—Hardily, rigorously, austerely:2.vitam parce ac duriter agebat,
Ter. And. 1, 1, 47; id. Ad. 1, 1, 20; Novius ap. Non. 512.—Harshly, roughly, sternly:3.quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit,
Enn. Trag. v. 348 Vahl.:duriter,
Afran. Com. v. 251 Rib.; Ter. Ad. 4, 5, 28.— Comp., Cic. Lig. 6; id. Att. 1, 1, 4; id. Fam. 11, 27, 7; Caes. B. C. 1, 22 fin.; Tac. Agr. 16; id. A. 3, 52; Sen. Ep. 8; Vulg. Gen. 42, 7.— Sup., Hadrian. in Dig. 47, 14, 1.— -
29 fibra
fī̆bra, ae, f. [acc. to Doed. Syn. 3, p. 22, kindr. with filum (cf. the Eng. string in both senses)], a fibre, filament, in a plant, in a part of an animal's body, etc. (cf. nervus).I.Lit.:II.viriditas herbescens, nixa fibris stirpium, sensim adolescit,
Cic. de Sen. 15, 51:omnes radicum fibras evellere,
id. Tusc. 3, 6, 13:recurvae radicis,
Ov. M. 14, 633:alliorum,
Verg. M. 88:tubera undique terra circumdata nullisque fibris nixa aut saltem capillamentis,
Plin. 19, 2, 11, § 33; Col. 11, 2, 9; 11, 3, 21:pulmo in duas fibras ungulae bubulae modo dividitur..jecur in quatuor fibras dividitur,
i. e. parts, divisions, Cels. 4, 11:perlucentes numerare in pectore fibras,
Ov. M. 6, 391:quid fissum in extis, quid fibra valeat, accipio,
Cic. Div. 1, 10, 16; cf.:pericula praemonent, non fibris modo extisque, sed alia quadam significatione,
Plin. 8, 28, 42, § 102:altera fibra (jecoris),
id. 11, 37, 76, § 196; 32, 6, 21, § 60: fibrae cincinnorum madentes, Cic. Fragm. ap. Serv. Verg. G. 1, 120 et saep.—Transf., entrails in gen. ( poet. and in post-Aug. prose):2.tura focis, vinumque dedit fibrasque bidentis,
Ov. F. 4, 935; cf.:caesorumque boum fibris de more crematis,
id. M. 13, 637:Promethea,
i. e. the liver devoured by the vulture, Val. Fl. 7, 355; cf. Verg. A. 6, 600: conscia deorum (as giving prognostics;v. above I.),
Tib. 1, 8, 3; cf.:sibi commissos fibra locuta deos,
Prop. 4 (5), 1, 104:fibraeque repente Conticuere,
Sil. 1, 138:neque mihi cornea fibra est,
i. e. I am not so callous, insensible, Pers. 1, 47.—Trop., like our word bowels, of the interior of the earth:persequimur omnes ejus (terrae) fibras,
Plin. 33 praef. § 1. -
30 hispidus
I.Lit. ( poet. and in post-Aug. prose;* II.syn. v. hirtus): facies,
Hor. C. 4, 10, 5; cf.frons,
Verg. A. 10, 210:membra,
Juv. 2, 11:corpus Nereïdum squamis,
Plin. 9, 5, 4, § 9:mater (of a shegoat with young),
Mart. 3, 58, 37:herba,
Plin. 22, 6, 7, § 17: agri, i. e. dirty, foul with rain, = squalidi, Hor. C. 2, 9, 2:Eurus procellis,
Val. Fl. 1, 612.— Poet., per hypallagen:sic hispida turpes Proelia villosis ineunt complexibus ursi,
Stat. Th. 6, 868.— -
31 impatiens
I.That cannot bear, will not endure or suffer, impatient of any thing (not ante-Aug.; cf. intolerans).A.Of living beings; usu. constr. with gen.; rarely with inf. or absol.(α).With gen.:(β).viae,
Ov. M. 6, 322; cf.:miles impatiens solis, pulveris, tempestatum,
Tac. H. 2, 99:vulneris,
Verg. A. 11, 639:morbi,
Suet. Gramm. 3:morae,
Sil. 8, 4; Suet. Calig. 51; cf.:aeger morā et spei impatiens,
Tac. H. 2, 40:maeroris,
Suet. Calig. 24:longioris sollicitudinis,
id. Oth. 9:discidii,
id. Dom. 9:veritatis,
Curt. 3, 2, 17 et saep.:impatiens expersque viri,
not enduring, avoiding, fleeing, Ov. M. 1, 479:viri,
id. F. 6, 288:Nympharum,
id. M. 4, 260:quasi ab impatientibus remediorum,
Suet. Tib. 59:somni,
Val. Fl. 1, 296:morarum,
Amm. 28, 1, 9:superioris,
Quint. 11, 1, 16.— Poet.: irae, impatient in his wrath, i. e. ungovernably furious, Ov. M. 13, 3; cf.:Galli flagrantes ira, cujus impatiens gens est,
Liv. 5, 38.— Sup.:sues ex omnibus pecudibus impatientissimae famis sunt,
Col. 7, 11, 3:Marius quietis impatientissimus,
Vell. 2, 23, 1.—With inf.:(γ).cohibere furorem,
Sil. 11, 98:nescire torum,
Claud. Rapt. Pros. 1, 35.—Absol.:B.nihil est impatientius imperitia,
Macr. S. 7, 5 fin.:impatientissima sollicitudo,
Gell. 12, 1, 22.—Of things:II.corpus laborum impatiens,
Ov. Tr. 5, 2, 4:cera impatiens caloris,
id. A. A. 2, 60:aesculus umoris,
Plin. 16, 40, 79, § 219:caulis vetustatis,
id. 21, 16, 57, § 97:navis gubernaculi,
Curt. 9, 4; 11:terra hominum,
Luc. 7, 866; cf.:solum Cereris,
id. 9, 857:mammae lactis,
i. e. that cannot restrain their milk, Plin. 23, 2, 32, § 67.— Sup.:pisum impatientissimum frigorum,
Plin. 18, 12, 31, § 123.—That does not feel or suffer, insensible, apathetic (post-Aug. and very rare), Lact. 5, 22, 5.—Esp., philos. t. t., of the Stoics, free from sensibility, without feeling:Epicurus et hi, quibus summum bonum visum est animus impatiens,
Sen. Ep. 9, 1.— Hence, adv.: impătĭenter, impatiently, unwillingly (post-Aug.):amavi juvenem tam ardenter quam nunc impatienter requiro,
Plin. Ep. 2, 7, 6:indoluit,
Tac. A. 4, 17.— Comp., Plin. Ep. 6, 1, 1; Just. 12, 15, 3. — Sup., Plin. Ep. 9, 22, 2. -
32 inpatiens
I.That cannot bear, will not endure or suffer, impatient of any thing (not ante-Aug.; cf. intolerans).A.Of living beings; usu. constr. with gen.; rarely with inf. or absol.(α).With gen.:(β).viae,
Ov. M. 6, 322; cf.:miles impatiens solis, pulveris, tempestatum,
Tac. H. 2, 99:vulneris,
Verg. A. 11, 639:morbi,
Suet. Gramm. 3:morae,
Sil. 8, 4; Suet. Calig. 51; cf.:aeger morā et spei impatiens,
Tac. H. 2, 40:maeroris,
Suet. Calig. 24:longioris sollicitudinis,
id. Oth. 9:discidii,
id. Dom. 9:veritatis,
Curt. 3, 2, 17 et saep.:impatiens expersque viri,
not enduring, avoiding, fleeing, Ov. M. 1, 479:viri,
id. F. 6, 288:Nympharum,
id. M. 4, 260:quasi ab impatientibus remediorum,
Suet. Tib. 59:somni,
Val. Fl. 1, 296:morarum,
Amm. 28, 1, 9:superioris,
Quint. 11, 1, 16.— Poet.: irae, impatient in his wrath, i. e. ungovernably furious, Ov. M. 13, 3; cf.:Galli flagrantes ira, cujus impatiens gens est,
Liv. 5, 38.— Sup.:sues ex omnibus pecudibus impatientissimae famis sunt,
Col. 7, 11, 3:Marius quietis impatientissimus,
Vell. 2, 23, 1.—With inf.:(γ).cohibere furorem,
Sil. 11, 98:nescire torum,
Claud. Rapt. Pros. 1, 35.—Absol.:B.nihil est impatientius imperitia,
Macr. S. 7, 5 fin.:impatientissima sollicitudo,
Gell. 12, 1, 22.—Of things:II.corpus laborum impatiens,
Ov. Tr. 5, 2, 4:cera impatiens caloris,
id. A. A. 2, 60:aesculus umoris,
Plin. 16, 40, 79, § 219:caulis vetustatis,
id. 21, 16, 57, § 97:navis gubernaculi,
Curt. 9, 4; 11:terra hominum,
Luc. 7, 866; cf.:solum Cereris,
id. 9, 857:mammae lactis,
i. e. that cannot restrain their milk, Plin. 23, 2, 32, § 67.— Sup.:pisum impatientissimum frigorum,
Plin. 18, 12, 31, § 123.—That does not feel or suffer, insensible, apathetic (post-Aug. and very rare), Lact. 5, 22, 5.—Esp., philos. t. t., of the Stoics, free from sensibility, without feeling:Epicurus et hi, quibus summum bonum visum est animus impatiens,
Sen. Ep. 9, 1.— Hence, adv.: impătĭenter, impatiently, unwillingly (post-Aug.):amavi juvenem tam ardenter quam nunc impatienter requiro,
Plin. Ep. 2, 7, 6:indoluit,
Tac. A. 4, 17.— Comp., Plin. Ep. 6, 1, 1; Just. 12, 15, 3. — Sup., Plin. Ep. 9, 22, 2. -
33 insensilis
in-sensĭlis, e, adj., insensible, imperceptible, = insensibilis:principia,
Lucr. 2, 866; 888. -
34 insensualis
in-sensŭālis, e, adj., insensible:res,
Cassiod. Var. 2, 40. -
35 lentus
lentus, a, um, adj. [cf. lenis], pliant, flexible, tough, tenacious, sticky, viscous (syn.: flexilis, tardus, serus).I.Lit.:B.viburna,
Verg. E. 1, 26:vitis,
id. ib. 3, 38:genistae,
id. G. 2, 12:rami,
id. ib. 4, 558:flagellum,
Phaedr. 3, 6, 6:verbera,
i. e. produced with the limber whip, Verg. G. 3, 208:argentum,
id. A. 7, 634; Cat. 61, 106; Tib. 4, 1, 171:lentior salicis virgis,
Ov. M. 13, 800:gluten visco et pice lentius,
tougher, more tenacious, Verg. G. 4, 41:ita istaec nimis lenta vincla sunt escaria,
adhesive, tenacious, Plaut. Men. 1, 1, 18; cf.:lentis adhaerens brachiis,
Her. Epod. 15, 6:quoniam mas (aron) esset in coquendo lentior,
Plin. 24, 16, 92, § 143.—Transf., slow, sluggish, immovable:II.tellus lenta gelu,
Prop. 4 (5), 3, 39:amnis,
Plin. 36, 26, 65, § 190:in lento luctantur marmore tonsae,
sluggish, motionless, Verg. A. 7, 28:lento pilo,
Tib. 4, 1, 90:asinus,
Phaedr. 1, 15, 7:uteri pondera lenta,
immovable, heavy, Prop. 4 (5), 1, 96 (100):herba durior et in coquendo lentior,
slower, longer, Plin. 24, 16, 92, § 143:venenum,
Tac. A. 6, 32:remedia,
Curt. 3, 5, 13; Suet. Tib. 73:miserum populum Romanum, qui sub tam lentis maxillis erit,
id. ib. 21:lentaque fori pugnamus harena,
Juv. 7, 47:funus matris,
slow in coming, id. 6, 565.—Trop.A.Lasting or continuing long:B.militiae,
Tib. 1, 3, 82:amor,
id. 1, 4, 81:spes,
Ov. H. 2, 9:tranquillitatis lentissimae taedium,
Sen. Ep. 70:lentus abesto,
remain long away, Ov. R. Am. 243:vivacitas adeo lenta,
persistent, Plin. 8, 27, 41, § 100.—Slow, lingering, lazy:(β).lentus in dicendo,
drawling, Cic. Brut. 48:mortis genus,
Suet. Caes. 87:si lentus pigrā muniret castra dolabra,
Juv. 8, 248:ira deorum,
id. 13, 100.—With gen.:(γ).lentus coepti,
Sil. 3, 176.—With inf.:2.nec Idalia lenta incaluisse sagitta,
Sil. 5, 19.—Of bad payers, slow, backward:C.infitiatores,
Cic. Cat. 2, 10:negotium,
tedious, id. Att. 1, 12; 1, 13 fin. —Of character, easy, calm, indifferent, unconcerned, phlegmatic, sluggish, obstinate:* D.ut multa verba feci, ut lenta materies fuit,
Plaut. Mil. 4, 5, 4:genus ridiculi patientis ac lenti,
Cic. de Or. 2, 69:nimium patiens et lentus existimor,
id. ib. 2, 75:Hannibalem lenti spectamus,
Liv. 22, 14:lentus in suo dolore,
Tac. A. 3, 70:tu, Tityre, lentus in umbra,
at ease, Verg. E. 1, 4: lentissima pectora, insensible, cold (to love), Ov. H. 15, 169.—(Pliant, hence) Ready, willing, Lucil. ap. Non. 22, 32, and 338, 13.—Hence, adv.: lentē, slowly, without haste, leisurely.1.Lit.:* b.lente ac paulatim proceditur,
Caes. B. C. 1, 80:currere,
Ov. Am. 1, 13, 40:corpora lente augescunt, cito exstinguuntur,
Tac. Agr. 3:Nilus evagari incipit, lente primo, deinde vehementius,
Plin. 18, 18, 47, § 167. — Comp.:ipse cum reliquis copiis lentius subsequitur,
Caes. B. C. 2, 40.— Sup.:asinus lentissime mandit,
Col. 2, 15.—Transf., pliantly, readily:2.arida ligna lentius serrae cedunt,
Plin. 16, 43, 83, § 227. —Trop.a.Calmly, dispassionately, indifferently:b.aliquid lente ferre,
Cic. de Or. 2, 45, 190; cf. id. Fragm. ap. Non. 338, 9:agere,
Liv. 1, 10: respondere, to answer [p. 1051] cooly, phlegmatically, Cic. de Or. 2, 71, 287. — Comp.:sed haec videri possunt odiosiora, cum lentius disputantur,
Cic. Par. 1, 2, 10:quid lentius, celerius dicendum,
Quint. 1, 8, 1.—In a good sense, calmly, considerately, attentively:nisi eum (librum) lente ac fastidiose probavissem,
Cic. Att. 2, 1, 1. -
36 obcallesco
occallesco ( obc-), lui, 3, v. inch. n. [ob-calleo], to get a thick skin; to grow or become callous.I.Lit.:II.latera occallescunt plagis,
Plaut. As. 2, 4, 13; Cels. 4, 24. — Poet., of one metamorphosed into a swine:os sensi occallescere rostro,
Ov. M. 14, 282.—Trop., to become callous, hardened, insensible:jam prorsus occallui,
Cic. Att. 2, 18, 4:longā patientiā occallui,
Plin. Ep. 2, 15, 2:sic mores occalluere,
Col. 8, 16, 6. -
37 obduresco
ob-dūresco, rui, 3, v. n., to grow or become hard, to harden (class. only in the trop. signif.; syn. occalesco).I.Lit., Cato, R. R. 50:II.semen diuturnitate obdurescit,
Varr. R. R. 3, 14, 5:nervis divinis,
Arn. 5, 18.—Trop., to become hardened, insensible, obdurate:ita miser cubando in lecto hic expectando obdurui,
Plaut. Truc. 5, 24:ad ista obduruimus,
Cic. Att. 13, 2, 1:usu obduruerat et percalluerat civitatis incredibilis patientia,
id. Mil. 28, 76:nisi obduruisset animus ad dolorem,
id. Fam. 2, 16, 1:contra fortunam,
id. Tusc. 3, 28, 67; cf. id. Fin. 3, 11, 37:consuetudine,
id. Phil. 2, 42:amicorum alii obduruerunt,
id. Fam. 5, 15:Gorgonis vultu,
at the sight of, Prop. 3, 20, 13:dociliora sunt ingenia, priusquam obduruerunt,
Quint. 1, 12, 8. -
38 obtorpesco
ob-torpesco, pŭi, 3, v. inch. n., to become numb or stiff; to be benumbed, become insensible, lose feeling.I.Lit.:II.torpedo... piscium qui securi supernatantes obtorpuere, corripiens,
Plin. 9, 42, 67, § 143:manus prae metu,
Liv. 22, 3:manus,
Cic. Dom. 52, 135:oculi,
Sen. Contr. 1:squamae,
grow hard, Plin. 8, 27, 41, § 99.—Trop.:subactus miseriis obtorpui, Cic. poët. Tusc. 3, 28, 67: circumfuso undique pavore, ita obtorpuit, ut, etc.,
Liv. 34, 38 fin.:obtorpuerunt quodammodo animi,
id. 32, 20, 2. -
39 obtundo
ob-tundo, tŭdi, tūsum (and tunsum), 3, v. a.I.To strike or beat against, at, or on a thing; to beat, thump, belabor (very rare;II. A.perh. only ante- and post-class.): pectora pugnis, Firm. Math. 5, 5: obtundit os mihi,
breaks my jaw, Plaut. Cas. 5, 2, 50; cf.:obtunso ore,
id. ib. 5, 1, 8; cf.:nam sum obtusus pugnis pessume,
id. Am. 2, 1, 59.—Lit. (very rare):B.telum,
Lucr. 6, 399:gladios,
Claud. Cons. Mall. Theod. 166.—Transf.1.To blunt, weaken, make dull, deprive of strength:2.aciem oculorum,
Plin. 22, 25, 70, § 142:auditum,
id. 24, 11, 50, § 87:obtusus stomachus,
id. Ep. 7, 3, 5:vocem,
to blunt, weaken, Lucr. 4, 613:ingenia,
Cic. de Or. 2, 70, 282:et obtusis ceciderunt viribus artis,
Lucr. 3, 452; Liv. 7, 2:mentem,
Cic. Tusc. 1, 33, 80:ingenia,
id. de Or. 3, 24, 93:nihil est quod tam obtundat elevetque aegritudinem, quam. etc.,
id. Tusc. 3, 16, 34.—Aures or aliquem, or simply obtundere, to stun or din the ears; to deafen one by saying a thing too often or too long; hence, to annoy or tease with importunity; aures graviter obtundo tuas, ne quem ames, Plaut. Cist. 1, 1, 120: ne brevitas [p. 1248] defraudasse aures videatur, neve longitudo obtudisse, Cic. Or. 66, 221:A.aliquem longis epistulis,
to annoy, molest, id. Att. 8, 1:aliquem,
id. Fam. 5, 14, 3:rogitando,
Ter. Eun. 3, 5, 6.—With object-clause: obtuderunt ejus aures, te socium praetoris fuisse, they dinned into him that, etc., Timarch. ap. Cic. Verr. 2, 3, 67, § 157.— With subj.:non cessat obtundere, totam prorsus a principio fabulam promeret,
App. M. 9, p. 228, 8:aliquem de aliquā re,
to importune, annoy, Ter. Ad. 1, 2, 33:obtundis, tametsi intellego, etc.,
id. And. 2, 2, 11.—Hence, obtūsus ( obtunsus or optūsus), a, um, P. a., blunt, dull, obtuse (class.).Lit.:B.falx obtusa et hebes,
Col. 4, 24, 21:pugio,
Tac. A. 15, 54:vomer,
Verg. G. 1, 262:angulus,
Lucr. 4, 355:cornua lunae obtusa,
Plin. 18, 35, 79, § 347.—Transf., blunted, blunt, dull, weak, faint, powerless:animi acies obtusior,
Cic. Sen. 23, 83:stellis acies obtunsa,
Verg. G. 1, 395: obtusi et hebetes ad aliquam rem, Cic. Fragm. ap. Lact. 3, 14:aures obtunsae,
blunted, dull of hearing, Auct. Her. 3, 9, 17: vox, thick, not clear (opp. clara), Quint. 11, 3, 15:fauces tumentes strangulant vocem, optusae obscurant,
id. 11, 3, 20:stomachus,
weakened, spoiled, Plin. Ep. 7, 3, 5:obtunsa pectora,
insensible, without feeling, Verg. A. 1, 567:ingenium,
Gell. 13, 24, 21:vires,
enfeebled, Lucr. 3, 452:nimio ne luxu obtunsior usus Sit genitali arvo,
too blunted, too enfeebled, Verg. G. 3, 135:vigor animi,
Liv. 5, 18:cor,
Lact. 2, 5, 4:sensus eorum,
Vulg. 2 Cor. 3, 14:venenum,
powerless, Calp. Ecl. 5, 94.— Comp.:quo quid dici potest obtusius?
Cic. N. D. 1, 25, 70.— Sup. does not occur.—Hence, adv.: obtūsē, dully, not keenly (postclass.):crocodili in aquā obtusius vident, in terrā acutissime,
Sol. 32, § 28.—Fig.:hoc facere obtuse,
Aug. Doct. Christ. 4, 5, § 7. -
40 occallesco
occallesco ( obc-), lui, 3, v. inch. n. [ob-calleo], to get a thick skin; to grow or become callous.I.Lit.:II.latera occallescunt plagis,
Plaut. As. 2, 4, 13; Cels. 4, 24. — Poet., of one metamorphosed into a swine:os sensi occallescere rostro,
Ov. M. 14, 282.—Trop., to become callous, hardened, insensible:jam prorsus occallui,
Cic. Att. 2, 18, 4:longā patientiā occallui,
Plin. Ep. 2, 15, 2:sic mores occalluere,
Col. 8, 16, 6.
См. также в других словарях:
insensible — [ ɛ̃sɑ̃sibl ] adj. • 1223; lat. insensibilis I ♦ Qui ne sent pas, ne ressent rien. 1 ♦ Vx ou littér. Qui n a pas de sensibilité physique. ⇒ inanimé, 2. mort. « Sur la pierre insensible où mes pleurs ont coulé » (M. J. Chénier). 2 ♦ Qui n éprouve… … Encyclopédie Universelle
insensible — Insensible. adj. de tout genre. Qui ne sent point, qui n est point touché de l impression que l objet doit faire sur les sens ou sur l ame. On dit que les ladres sont insensibles. le froid engourdit les parties & les rend insensibles. il souffre… … Dictionnaire de l'Académie française
Insensible — In*sen si*ble, a. [L. insensibilis: cf. F. insensible. See {In } not, and {Sensible}.] [1913 Webster] 1. Destitute of the power of feeling or perceiving; wanting bodily sensibility; unconscious. Milton. [1913 Webster] 2. Not susceptible of… … The Collaborative International Dictionary of English
insensible — 1 Insensible, insensitive, impassible, anesthetic mean unresponsive to stimuli or to external influences. Insensible usually implies total unresponsiveness, and therefore unawareness or unconsciousness such as may result from blunted powers of… … New Dictionary of Synonyms
insensible — adjetivo 1. Que no puede percibir sensaciones físicas o afectivas: Soy insensible a l calor. Es insensible a l problema de los refugiados … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
insensible — ► ADJECTIVE 1) without one s mental faculties; unconscious. 2) numb; without feeling. 3) (insensible of/to) unaware of; indifferent to. 4) too small or gradual to be perceived. DERIVATIVES insensibly adverb insensibility … English terms dictionary
insensible — 1. relativo a una persona que está inconsciente por cualquier causa. 2. relativo a una persona desprovista de percepciones sensitivas normales. Diccionario Mosby Medicina, Enfermería y Ciencias de la Salud, Ediciones Hancourt, S.A. 1999 … Diccionario médico
insensible — I adjective apathetic, benumbed, bewildered, blind, callous, clueless, comatose, dazed, deaf, deprived of sensation, dormant, drugged, dull, emotionless, exanimate, frigid, heedless, ignorant, imperceptive, impercipient, inanimate, incapable of… … Law dictionary
insensible — (adj.) c.1400, lacking the power to feel with the senses, from L. insensibilis that cannot be felt, from in not (see IN (Cf. in ) (1)) + sensibilis (see SENSIBLE (Cf. sensible)). Also sometimes in M.E. incapable of being felt or perceived by the… … Etymology dictionary
insensible — Insensible, Sensu cassus, Sensus expers … Thresor de la langue françoyse
insensible — (Del lat. insensibĭlis). 1. adj. Que carece de sensibilidad. 2. Privado de sentido por dolencia, accidente u otra causa. 3. Que no puede sentir o percibir. 4. Que no siente las cosas que causan dolor y pena o mueven a lástima … Diccionario de la lengua española