Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

cerebrum

  • 81 cerebellum

    cĕrĕbellum, i, n. dim. [cerebrum], a small brain, Cels. 2, 18; Plin. 29, 5, 32, § 100; 30, 13, 38, § 112; * Suet. Vit. 13.—Figuratively, Petr. 76, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > cerebellum

  • 82 cernuus

    1.
    cernŭus, a, um, adj. [root kar, v. celsus; cf. karênon, cerebrum], with the face turned towards the earth, inclined forwards, stooping or bowing forwards (very rare and only poet.):

    cernuus dicitur proprie inclinatus, quasi quod terram cernit,

    Non. p. 20, 33 sq.; Lucil. ib. p. 21, 1: ejectoque incumbit cernuus armo, * Verg. A. 10, 894 (v. Serv. ad h. 1.):

    cernuus inflexo sonipes effuderat armo,

    Sil. 10, 255 sq.; Arn. 7, p. 246.—Hence,
    II.
    That turns a somersault; a tumbler, mountebank, kubistêtêr, petauristês, Lucil. ap. Non. p. 21, 6; Varr. ap. Serv. ad Verg. A. 10, 894; cf. Gloss. Philox.: cernuli petauristai.
    2.
    cernŭus, i, m., a kind of shoe, acc. to Paul. ex Fest. p. 55 Müll., and Isid. Orig. 19, 34, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > cernuus

  • 83 cerritus

    cerrītus, a, um, adj. [contr. from cĕrĕbrītus, from cerebrum; cf. cerebrosus], having a crazed brain, frantic, mad:

    cerritus furiosus,

    Fest. p. 54 Müll. (rare and only poet.), Plaut. Fragm. ap. Non. p. 44, 31; id. Am. 2, 2, 144; id. Rud. 4, 3, 67; * Hor. S. 2, 3, 278.

    Lewis & Short latin dictionary > cerritus

  • 84 conroboro

    cor-rōbŏro ( conr-), āvi, ātum, 1, v. a., to strengthen or invigorate, to make strong, to corroborate (in good prose; most freq. in Cic.).
    I.
    Lit.:

    (puerilis tua vox) se corroboravit,

    Cic. Sest. 4, 10:

    cum is jam se corroboravisset ac vir inter viros esset,

    i. e. had become stronger, greater, was grown up, id. Cael. 5, 11; cf. id. ib. 17, 41; Suet. Tib. 11:

    cerebrum,

    Plin. 11, 37, 49, § 134:

    stomachum,

    id. 20, 23, 99, § 263:

    torpentis membrorum partis,

    id. 24, 4, 7, § 13:

    militem opere assiduo,

    Suet. Galb. 6:

    palmitem,

    Col. 4, 24, 10; cf. id. 4, 12, 2.—
    II.
    Trop.:

    mens hominis usque eo philosophiam ipsam corroborat, ut virtutem efficiat, etc.,

    Cic. Ac. 2, 10, 31:

    virtutem,

    id. Fl. 26, 63:

    corroborare et confirmare ingenia,

    id. Lael. 20, 74:

    eloquentiae famam,

    Tac. Or. 34:

    conjurationem nascentem non credendo,

    Cic. Cat. 1, 12, 30:

    audaciam sceleratissimi hominis,

    id. Mil. 12, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > conroboro

  • 85 corroboro

    cor-rōbŏro ( conr-), āvi, ātum, 1, v. a., to strengthen or invigorate, to make strong, to corroborate (in good prose; most freq. in Cic.).
    I.
    Lit.:

    (puerilis tua vox) se corroboravit,

    Cic. Sest. 4, 10:

    cum is jam se corroboravisset ac vir inter viros esset,

    i. e. had become stronger, greater, was grown up, id. Cael. 5, 11; cf. id. ib. 17, 41; Suet. Tib. 11:

    cerebrum,

    Plin. 11, 37, 49, § 134:

    stomachum,

    id. 20, 23, 99, § 263:

    torpentis membrorum partis,

    id. 24, 4, 7, § 13:

    militem opere assiduo,

    Suet. Galb. 6:

    palmitem,

    Col. 4, 24, 10; cf. id. 4, 12, 2.—
    II.
    Trop.:

    mens hominis usque eo philosophiam ipsam corroborat, ut virtutem efficiat, etc.,

    Cic. Ac. 2, 10, 31:

    virtutem,

    id. Fl. 26, 63:

    corroborare et confirmare ingenia,

    id. Lael. 20, 74:

    eloquentiae famam,

    Tac. Or. 34:

    conjurationem nascentem non credendo,

    Cic. Cat. 1, 12, 30:

    audaciam sceleratissimi hominis,

    id. Mil. 12, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > corroboro

  • 86 Crista

    1.
    crista, ae, f. [cf. cer- in cerebrum, pro-ceres, = cel- in excello].
    I.
    Prop., a tuft on the head of animals; most freq. of the comb of a cock, Varr. R. R. 3, 9, 4 and 5; Plin. 10, 56, 77, § 156; Juv. 13, 233 al.;

    of a lapwing,

    Ov. M. 6, 672; Plin. 10, 29, 44, § 86;

    of a serpent,

    Ov. M. 7, 150; 15, 669; Plin. 11, 37, 44, § 122.—Prov.: illi surgunt cristae, his crest rises, he carries his head high, i. e. he is conceited, Juv. 4, 70.—
    II.
    Transf.
    A.
    A tuft of leaves on plants:

    foliorum,

    Plin. 22, 22, 43, § 86: crista galli or absol. crista, the name of a plant, = alectoros lophos, the cock's comb, id. 27, 5, 23, § 40.—
    B.
    The crest of a helmet, plume, Lucr. 2, 633; Liv. 10, 39, 12; Plin. 7, 56, 57, § 200; Verg. A. 3, 468; 6, 779 et saep.—
    * C.
    The clitoris, Juv. 6, 422.
    2.
    Crista, ae, m., a Roman surname, Liv. 24, 40, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > Crista

  • 87 crista

    1.
    crista, ae, f. [cf. cer- in cerebrum, pro-ceres, = cel- in excello].
    I.
    Prop., a tuft on the head of animals; most freq. of the comb of a cock, Varr. R. R. 3, 9, 4 and 5; Plin. 10, 56, 77, § 156; Juv. 13, 233 al.;

    of a lapwing,

    Ov. M. 6, 672; Plin. 10, 29, 44, § 86;

    of a serpent,

    Ov. M. 7, 150; 15, 669; Plin. 11, 37, 44, § 122.—Prov.: illi surgunt cristae, his crest rises, he carries his head high, i. e. he is conceited, Juv. 4, 70.—
    II.
    Transf.
    A.
    A tuft of leaves on plants:

    foliorum,

    Plin. 22, 22, 43, § 86: crista galli or absol. crista, the name of a plant, = alectoros lophos, the cock's comb, id. 27, 5, 23, § 40.—
    B.
    The crest of a helmet, plume, Lucr. 2, 633; Liv. 10, 39, 12; Plin. 7, 56, 57, § 200; Verg. A. 3, 468; 6, 779 et saep.—
    * C.
    The clitoris, Juv. 6, 422.
    2.
    Crista, ae, m., a Roman surname, Liv. 24, 40, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > crista

  • 88 defigo

    dē-fīgo, xi, xum, 3, v. a., to fasten down or in; and with especial reference to the terminus, to drive, fix, or fasten into (class.). —
    I.
    Lit.: in campo Martio crucem ad civium supplicium defigi et constitui jubes, Cic. Rab. perd. 4; so,

    tigna machinationibus immissa in flumen,

    Caes. B. G. 4, 17, 4:

    sudes sub aqua,

    id. ib. 5, 18, 3:

    asseres in terra defigebantur,

    id. B. C. 2, 2; Liv. 44, 5:

    verutum in balteo,

    Caes. B. G. 5, 44, 7:

    sicam in consulis corpore,

    to thrust, Cic. Cat. 1, 6; cf.:

    cultrum in corde,

    Liv. 1, 58 fin.:

    tellure hastas,

    Verg. A. 12, 130; cf. id. ib. 6, 652:

    gladium superne jugulo,

    Liv. 1, 25; cf. Ov. M. 13, 436 al.: cruci defiguntur, Varr. ap. Non. 221, 13:

    arborem penitus terrae,

    Verg. G. 2, 290:

    te hodie, si prehendero, defigam in terram colaphis,

    Plaut. Pers. 2, 4, 22 (for which, shortly after, cruci affigere):

    morsus in aurem,

    Plin. 8, 12, 12, § 34:

    clavum percussum malleo in cerebrum,

    Vulg. Judic. 4, 21; Eccles. 12, 11. —
    B.
    Meton. (Causa pro effectu.) To fix, fasten, render immovable (rare):

    defixa caelo sidera,

    Hor. Epod. 17, 5; cf. Ov. M. 11, 76:

    defixere aciem in his vestigiis,

    have fixed them motionless, Tac. Agr. 34; cf.:

    defixi et Neronem intuentes,

    id. A. 13, 16:

    sedeo defixus,

    Plin. Ep. 9, 34, 1:

    me defixum in ora, etc.,

    Prop. 1, 8, 15.—
    C.
    Esp. in phrase, manus defigere, to strike hands, i. e., to close a contract as surety, to pledge one's person, Vulg. Prov. 6, 1; 22, 26.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fix, fasten; to turn intently in any direction:

    virtus est una altissimis defixa radicibus,

    Cic. Phil. 4, 5:

    oculos in vultu regis,

    Curt. 7, 8:

    iratos oculos in te,

    Ov. Am. 2, 18, 15:

    in alicujus possessiones oculos defigere,

    Cic. Phil. 11, 5, 10:

    oculos defigere in terram,

    Quint. 11, 3, 158; Curt. 9, 3.— Absol.:

    oculos,

    to let fall, cast down, Tac. A. 3, 1:

    Aeneas defixus lumina,

    Verg. A. 6, 156:

    animos in ea, quae perspicua sunt,

    Cic. Ac. 2, 15:

    disputare non vaganti oratione, sed defixa in una republica,

    id. Rep. 1, 11; cf.:

    in eo mentem orationemque defigit,

    id. de Or. 3, 8, 31:

    omnes suas curas in reip. salute,

    id. Phil. 14, 5, 13; id. Verr. 1, 3; cf. id. Prov. Cons. 4, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    To strike motionless, sc. with astonishment, etc.; to stupefy, astound, astonish (not freq. till after the Aug. per.):

    utraque simul objecta res oculis animisque immobiles parumper eos defixit,

    Liv. 21, 33; so,

    aliquem,

    id. 3, 47; 6, 40 al.: silentium triste ita defixit omnium animos, ut, etc., Liv. 1, 29.—In the part. perf.:

    dum stupet obtutuque haeret defixus in uno,

    Verg. A. 1, 495; 6, 156; 7, 249; Hor. Ep. 1, 6, 14; Liv. 8, 7; Tac. A. 1, 68; 13, 5 et saep.—
    2.
    Religious t. t.
    * a.
    To declare fixedly, firmly, unalterably:

    QVAE AVGVR VITIOSA, DIRA DEFIXERIT, IRRITA SVNTO,

    Cic. Leg. 2, 8 fin.
    b.
    (Because, in making imprecations, the waxen image of him for whom destruction was to be prepared, or his name written in wax, was stuck through with a needle; cf. Ov. H. 6, 91 sq., and Voss upon Verg. E. 8, 80.) To bewitch, enchant; to curse any thing:

    caput alicujus dira imprecatione,

    Sen. Ben. 6, 35:

    defigi imprecationibus,

    Plin. 28, 2, 4, § 19:

    nomina cerā,

    Ov. Am. 3, 7, 29; cf.:

    DEFIXA NOMINA,

    Inscr. Orell. 3726:

    regis animum Iolchiacis votis,

    Verg. Cir. 376.—
    3.
    To censure, reprove a thing:

    culpam,

    Pers. 5, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > defigo

  • 89 diminuo

    dī-mĭnŭo (or dimmĭnuo), ĕre, v. a., to break into small pieces, to dash to pieces, to break (v. deminuo—rare;

    perh. only ante-class.): qui ego illi speculo dimminuam caput,

    Plaut. Most. 1, 3, 109; cf.:

    caput homini,

    id. Men. 2, 2, 30:

    caput tuum,

    Ter. Eun. 4, 7, 33:

    cerebrum tibi,

    id. Ad. 4, 2, 32; Lucr. 1, 614.—
    II.
    To violate, outrage, destroy by outrage:

    veritates,

    Vulg. Psa. 11, 1:

    de verbis libri,

    id. Apoc. 22, 19 (perh. deminuerit is a better reading).

    Lewis & Short latin dictionary > diminuo

  • 90 dimminuo

    dī-mĭnŭo (or dimmĭnuo), ĕre, v. a., to break into small pieces, to dash to pieces, to break (v. deminuo—rare;

    perh. only ante-class.): qui ego illi speculo dimminuam caput,

    Plaut. Most. 1, 3, 109; cf.:

    caput homini,

    id. Men. 2, 2, 30:

    caput tuum,

    Ter. Eun. 4, 7, 33:

    cerebrum tibi,

    id. Ad. 4, 2, 32; Lucr. 1, 614.—
    II.
    To violate, outrage, destroy by outrage:

    veritates,

    Vulg. Psa. 11, 1:

    de verbis libri,

    id. Apoc. 22, 19 (perh. deminuerit is a better reading).

    Lewis & Short latin dictionary > dimminuo

  • 91 dispercutio

    dis-percŭtĭo, ĕre, v. a., to dash out:

    cerebrum,

    Plaut. Cas. 3, 5, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > dispercutio

  • 92 dispergo

    di-spergo, in late Lat. and sometimes in MSS. of the older authors written di-spargo (cf. aspergo and conspergo), si, sum, 3, v. a., to scatter on all sides, to scatter about, disperse (freq. and class., esp. in the part. perf.).
    I.
    Lit.:

    per agros passim dispergit corpus,

    Cic. Poet. N. D. 3, 26, 67; cf. per hypallagen:

    membrorum collectio dispersa (coupled with dissipare),

    id. de Imp. Pomp. 9, 22 (but in Lucr. 3, 988, the right reading is:

    dispessis membris, not dispersis, v. dispando): cur (deus) tam multa pestifera terra marique disperserit?

    id. Ac. 2, 38, 120:

    nubes dispergunt venti,

    Lucr. 5, 254:

    an tibi jam mavis cerebrum dispergam hic?

    Ter. Ad. 5, 2, 7; for which: ut cerebro dispergat viam, besprinkle, id. ib. 3, 2, 19:

    caprae dispergunt se, contra oves so congregant et condensant in locum unum,

    Varr. R. R. 2, 3, 9; cf.:

    comites dispersi,

    Lucr. 4, 576; so the mid.:

    dispersi, of persons,

    Cic. Fl. 13, 30; id. Sest. 42, 91;

    and esp. freq. of soldiers,

    Caes. B. G. 1, 40, 8; 3, 28, 3; id. B. C. 1, 44, 1; 2, 38, 5 et saep.; Sall. J. 98, 4, et saep.; cf.:

    dispersi a suis pars cedere, etc.,

    id. ib. 51, 1; and in the verb. fin. act.:

    quae (duo milia evocatorum) tota acie disperserat,

    had distributed, Caes. B. C. 3, 88, 4:

    fimum,

    Plin. 18, 23, 53, § 193:

    vitem traducibus dispergere atque disrarare,

    Col. 5, 6, 36: lactuca dispergitur, set out, i. e. planted, id. 11, 3, 25:

    color dispergitur omnis,

    Lucr. 2, 831 (not disperditur, v. Lachm. ad h. l.):

    ubi brachia et crura inaequaliter dispergit,

    i. e. moves at random, Cels. 2, 6:

    Mesopotamia vicatim dispersa,

    i. e. divided, Plin. 6, 26, 30, § 117:

    magna pars Judaeae vicis dispergitur,

    Tac. H. 5, 8 et saep.— Poet.:

    aries dispergit saxa (with effundere muros),

    Luc. 1, 384 Cort.:

    dispersa capillos,

    id. 10, 84:

    quo latior (res) est, in cunctas undique partis Plura modo dispargit et ab se corpora mittit,

    Lucr. 2, 1135; so with in and acc., id. 1, 309; Caes. B. G. 6, 34, 1; Plin. 11, 37, 89, § 220:

    tripartitum exercitum plures in manus,

    Tac. A. 3, 74 al.:

    aër dispargitur ad partis minutas corporis,

    Lucr. 4, 895.
    II.
    Trop.:

    in praesentia tantummodo numeros et modos et partes argumentandi confuse et permixte dispersimus: post descripte... ex hac copia digeremus,

    Cic. Inv. 1, 30, 49; cf. id. de Or. 1, 42, 187; 191; Quint. 9, 3, 39:

    bellum tam longe lateque dispersum,

    Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:

    in re dispersa atque infinita,

    Q. Cic. Pet. Cons. 1:

    plebis vis soluta atque dispersa in multitudine,

    Sall. J. 41, 6:

    rumorem,

    Tac. A. 4, 24:

    falsos rumores,

    id. H. 2, 96; and with acc. and inf.:

    volgus fingendi avidum disperserat accitum in adoptionem,

    had given out, id. ib. 2, 1:

    membratim oportebit partis rei gestae dispergere in causam,

    Cic. Inv. 1, 21, 30:

    vitam in auras,

    Verg. A. 11, 617; cf.:

    partem voti in auras,

    id. ib. 795.— Hence, adv. in two forms:
    1.
    dispersē, dispersedly, here and there (very rare):

    disperse et diffuse dictae res,

    Cic. Inv. 1, 52, 98:

    multis in locis dicta,

    id. Verr. 2, 4, 52, § 116. —
    2.
    dispersim, Varr. R. R. 1, 1, 7; 3, 2, 13; Suet. Caes. 80.

    Lewis & Short latin dictionary > dispergo

  • 93 dispersim

    di-spergo, in late Lat. and sometimes in MSS. of the older authors written di-spargo (cf. aspergo and conspergo), si, sum, 3, v. a., to scatter on all sides, to scatter about, disperse (freq. and class., esp. in the part. perf.).
    I.
    Lit.:

    per agros passim dispergit corpus,

    Cic. Poet. N. D. 3, 26, 67; cf. per hypallagen:

    membrorum collectio dispersa (coupled with dissipare),

    id. de Imp. Pomp. 9, 22 (but in Lucr. 3, 988, the right reading is:

    dispessis membris, not dispersis, v. dispando): cur (deus) tam multa pestifera terra marique disperserit?

    id. Ac. 2, 38, 120:

    nubes dispergunt venti,

    Lucr. 5, 254:

    an tibi jam mavis cerebrum dispergam hic?

    Ter. Ad. 5, 2, 7; for which: ut cerebro dispergat viam, besprinkle, id. ib. 3, 2, 19:

    caprae dispergunt se, contra oves so congregant et condensant in locum unum,

    Varr. R. R. 2, 3, 9; cf.:

    comites dispersi,

    Lucr. 4, 576; so the mid.:

    dispersi, of persons,

    Cic. Fl. 13, 30; id. Sest. 42, 91;

    and esp. freq. of soldiers,

    Caes. B. G. 1, 40, 8; 3, 28, 3; id. B. C. 1, 44, 1; 2, 38, 5 et saep.; Sall. J. 98, 4, et saep.; cf.:

    dispersi a suis pars cedere, etc.,

    id. ib. 51, 1; and in the verb. fin. act.:

    quae (duo milia evocatorum) tota acie disperserat,

    had distributed, Caes. B. C. 3, 88, 4:

    fimum,

    Plin. 18, 23, 53, § 193:

    vitem traducibus dispergere atque disrarare,

    Col. 5, 6, 36: lactuca dispergitur, set out, i. e. planted, id. 11, 3, 25:

    color dispergitur omnis,

    Lucr. 2, 831 (not disperditur, v. Lachm. ad h. l.):

    ubi brachia et crura inaequaliter dispergit,

    i. e. moves at random, Cels. 2, 6:

    Mesopotamia vicatim dispersa,

    i. e. divided, Plin. 6, 26, 30, § 117:

    magna pars Judaeae vicis dispergitur,

    Tac. H. 5, 8 et saep.— Poet.:

    aries dispergit saxa (with effundere muros),

    Luc. 1, 384 Cort.:

    dispersa capillos,

    id. 10, 84:

    quo latior (res) est, in cunctas undique partis Plura modo dispargit et ab se corpora mittit,

    Lucr. 2, 1135; so with in and acc., id. 1, 309; Caes. B. G. 6, 34, 1; Plin. 11, 37, 89, § 220:

    tripartitum exercitum plures in manus,

    Tac. A. 3, 74 al.:

    aër dispargitur ad partis minutas corporis,

    Lucr. 4, 895.
    II.
    Trop.:

    in praesentia tantummodo numeros et modos et partes argumentandi confuse et permixte dispersimus: post descripte... ex hac copia digeremus,

    Cic. Inv. 1, 30, 49; cf. id. de Or. 1, 42, 187; 191; Quint. 9, 3, 39:

    bellum tam longe lateque dispersum,

    Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:

    in re dispersa atque infinita,

    Q. Cic. Pet. Cons. 1:

    plebis vis soluta atque dispersa in multitudine,

    Sall. J. 41, 6:

    rumorem,

    Tac. A. 4, 24:

    falsos rumores,

    id. H. 2, 96; and with acc. and inf.:

    volgus fingendi avidum disperserat accitum in adoptionem,

    had given out, id. ib. 2, 1:

    membratim oportebit partis rei gestae dispergere in causam,

    Cic. Inv. 1, 21, 30:

    vitam in auras,

    Verg. A. 11, 617; cf.:

    partem voti in auras,

    id. ib. 795.— Hence, adv. in two forms:
    1.
    dispersē, dispersedly, here and there (very rare):

    disperse et diffuse dictae res,

    Cic. Inv. 1, 52, 98:

    multis in locis dicta,

    id. Verr. 2, 4, 52, § 116. —
    2.
    dispersim, Varr. R. R. 1, 1, 7; 3, 2, 13; Suet. Caes. 80.

    Lewis & Short latin dictionary > dispersim

  • 94 effringo

    ef-fringo, frēgi, fractum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to break off, to break open:

    effringere quam aperire putant robustius,

    Quint. 2, 12, 1 (class.):

    cardines foribus,

    Plaut. Am. 4, 2, 6; id. As. 2, 3, 8;

    more freq.: fores,

    id. Stich. 2, 2, 3; id. Bacch. 4, 2, 4; id. Mil. 4, 6, 35; Ter. Ad. 1, 2, 8; 23; 40; Cic. Verr. 2, 4, 23; cf.

    valvas,

    id. ib. 43:

    januam,

    id. Mur. 15, 33:

    tabernas,

    Suet. Ner. 26:

    carcerem,

    Tac. A. 1, 21: cistam, * Hor. Ep. 1, 17, 54; poet.:

    urbem,

    to storm, Stat. Th. 9, 556; cf. Vulg. Judith, 2, 3:

    jugum,

    Ov. Tr. 5, 2, 40:

    cerebrum,

    Verg. A. 5, 480:

    corpus,

    Sen. Phoen. 159; cf. poet.:

    animam,

    id. Herc. Oet. 1451.—
    * II.
    Neutr., to break out, break forth:

    (spumeus fluctus) vestras effringet in urbes,

    Sil. 1, 647.

    Lewis & Short latin dictionary > effringo

  • 95 excerebratus

    ex-cĕrē̆bro, āre [cerebrum], to deprive of brains, i. q. to make senseless:

    canem,

    Vulg. Isa. 66, 3.—Part.: ex-cerē̆brātus, a, um, deprived of brains, i. q. rendered senseless, stupefied:

    excerebratus es novo vino,

    Tert. adv. Marc. 4, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > excerebratus

  • 96 excerebro

    ex-cĕrē̆bro, āre [cerebrum], to deprive of brains, i. q. to make senseless:

    canem,

    Vulg. Isa. 66, 3.—Part.: ex-cerē̆brātus, a, um, deprived of brains, i. q. rendered senseless, stupefied:

    excerebratus es novo vino,

    Tert. adv. Marc. 4, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > excerebro

  • 97 excutio

    ex-cŭtĭo, cussi, cussum, 3 (archaic perf. subj. excussit, for excusserit, Plaut. Bacch. 4, 2, 16), v. a. [quatio], to shake out or off, to cast out, drive out, to send forth (class., esp. in the trop. sense).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    posse ex his (litteris) in terram excussis annales Ennii, ut deinceps legi possint, effici,

    shaken out, Cic. N. D. 2, 37, 94:

    equus excussit equitem,

    threw off, Liv. 8, 7, 10:

    excussus equo,

    Verg. A. 11, 640:

    excussus curru,

    id. ib. 10, 590; Suet. Caes. 37; Curt. 3, 11; cf.:

    lectis excussit utrumque,

    Hor. S. 2, 6, 112:

    gubernatorem in mare e puppi,

    Curt. 4, 4 med.; cf.

    also: ancora ictu ipso excussa e nave sua,

    Liv. 37, 30, 9:

    lapide clavum,

    to knock off, Plaut. Men. 1, 1, 10:

    pulvis digitis excutiendus erit,

    Ov. A. A. 1, 150:

    poculum e manibus,

    Pers. 3, 101:

    ignem de crinibus,

    to shake off, Ov. M. 12, 281:

    rem de manu alicujus,

    to strike out, Dig. 47, 2, 53, § 13:

    Pelion subjectā Ossā (Juppiter),

    Ov. M. 1, 155:

    poma venti,

    to cast down, shake down, id. ib. 14, 764 et saep.:

    ne nucifrangibula (i. e. dentes) excussit ex malis meis,

    to knock out, Plaut. Bacch. 4, 2, 16; cf.:

    cerebrum alicui,

    id. Capt. 3, 4, 69; id. Aul. 2, 1, 29:

    oculum alicui cyatho, verberibus,

    id. Pers. 5, 2, 16; Suet. Tib. 53; cf.:

    oculo excusso,

    id. Caes. 68: ipso cum domino calce omnes excutiamus, to drive out or forth, Lucil. ap. Non. 298, 33:

    Teucros vallo,

    Verg. A. 9, 68:

    hostem oppidis et regionibus,

    Flor. 2, 6, 42:

    ab obsidione Nolae urbis (with pellere a Campania),

    id. ib. 29:

    feras cubilibus,

    to scare, rouse up, Plin. Pan. 81, 1:

    si flava excutitur Chloë,

    be shaken off, cast off, Hor. C. 3, 9, 19:

    (viros) excussos patriā infesta sequi,

    Verg. A. 7, 299:

    ut me excutiam atque egrediar domo,

    take myself off, decamp, Ter. Ph. 4, 1, 20:

    quartanas,

    to drive away, Plin. 20, 6, 23, § 56 et saep.:

    (leo) gaudet comantes Excutiens cervice toros,

    shaking about, shaking, Verg. A. 12, 7; cf. Quint. 11, 3, 71:

    caesariem,

    Ov. M. 4, 492:

    pennas,

    id. ib. 6, 703:

    habenas,

    id. ib. 5, 404; cf.:

    nares inflare et movere... et pulso subito spiritu excutere, etc.,

    to blow up, dilate, Quint. 11, 3, 80:

    se (gallinae edito ovo),

    Plin. 10, 41, 57, § 116:

    tela,

    to hurl, discharge, Tac. A. 2, 20; cf. Curt. 8, 13:

    fulmen in Thebas,

    Stat. Th. 10, 69:

    excussaque brachia jacto,

    tossed, Ov. M. 5, 596; id. H. 18, 189:

    (aër) Excussit calidum flammis velocibus ignem,

    sends out, produces, Lucr. 6, 688; cf. id. 6, 161: largum imbrem (procellae), Curt. 4, 7:

    lacrimas alicui,

    Plaut. Capt. 2, 3, 59; Ter. Heaut. 1, 1, 15:

    vomitum alicui,

    Plaut. Merc. 3, 3, 15:

    sudorem,

    Nep. Eum. 5 et saep.— Transf.:

    excutior somno,

    I am roused from sleep, Verg. A. 2, 302; Ov. H. 13, 111; Hor. S. 2, 6, 112.—
    B.
    In partic., to shake out, shake.
    1.
    Esp. a garment, to free it from dust:

    vexatam solo vestem,

    Petr. 128, 4; Vulg. Act. 18, 6; cf.:

    excutere de pulvere,

    shake yourself, Vulg. Isa. 52, 2; and:

    pulverem de pedibus,

    id. Matt. 10, 14.—
    2.
    To stir, move any thing to see under it; and hence, to search, examine a person: St. Di me perdant, si ego tui quicquam abstuli. Eu. Agedum, excutedum pallium, Plaut. Aul. 4, 4, 19; so,

    culcitisque et stragulis praetentatis et excussis,

    Suet. Claud. 35.—With personal objects: excutiuntur tabellarii, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 31, 4; cf.:

    verum (porcellum) ut subesse pallio contenderent Et excuti juberent,

    Phaedr. 5, 5, 19:

    non excutio te, si quid forte ferri habuisti: non scrutor,

    Cic. Rosc. Am. 34, 97.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to shake out or off, force away, etc.:

    omnes istorum delicias, omnes ineptias,

    to shake off, discard, Cic. Cael. 28, 67:

    noli aculeos orationis meae, qui reconditi sunt, excussos arbitrari,

    plucked out, removed, id. Sull. 16, 47:

    omnia ista nobis studia de manibus excutiuntur,

    are torn, wrested from our hands, id. Mur. 14, 30; cf.:

    hanc excutere opinionem mihimet volui radicitus,

    id. Tusc. 1, 46, 111:

    severitatem veterem,

    id. Fam. 9, 10, 2; cf.

    also: excutient tibi istam verborum jactationem,

    id. Sull. 8, 24:

    excute corde metum,

    remove, banish, Ov. M. 3, 689:

    diros amores,

    id. ib. 10, 426:

    orbem paci excutere,

    to banish peace from the world, Luc. 1, 69:

    omnis quae erat conceptae mentis intentio mora et interdum iracundia excutitur,

    Quint. 10, 3, 20:

    quem (Senecam) non equidem omnino conabar excutere,

    id. 10, 1, 126:

    aliena negotia curo, excussus propriis,

    Hor. S. 2, 3, 20:

    dummodo risum excutiat sibi,

    can raise, produce, id. ib. 1, 4, 35. —
    B.
    In partic. (acc. to I. B.), to search, examine, inspect, investigate:

    explicando excutiendoque verbo,

    Cic. Part. Or. 36, 134; cf.: pervulgata atque in manibus jactata et excussa, qs. shaken out, i. e. examined, id. Mur. 12. 26:

    illud excutiendum est, ut sciatur quid sit carere,

    id. Tusc. 1, 36, 88:

    quae fere omnia Cicero in crimine veneficii excutit,

    Quint. 5, 7, 37; 12, 8, 13:

    totum locum,

    id. 5, 7, 6:

    aut conjecturā excutiuntur, an vera sint, etc.,

    id. 5, 13, 19 et saep.— Hence, excussus, a, um, P. a., stretched out, extended, stiff (post-Aug. and rare):

    interest, utrum tela excusso lacerto torqueantur, an remissa manu effluant,

    Sen. Ben. 2, 6; so,

    lacerto,

    Ov. H. 4, 43:

    palma excussissima,

    Petr. 95.— Adv.: excussē, strongly, violently:

    mittere pilam (with rigide, opp. languidius),

    Sen. Ben. 2, 17, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > excutio

  • 98 findo

    findo, fĭdi, fissum, 3, v. a. [root Sanscr. bhid-, to cleave; Germ. beissen; Engl. bite], to cleave, split, part, separate, divide (class.; cf.: scindo, seco, caedo).
    I.
    Lit.: hoc enim quasi rostro finditur Fibrenus et divisus aequaliter in duas partes latera haec alluit, Cic. Leg. 2, 3, 6; cf.:

    inimicam findite rostris Hanc terram,

    Verg. A. 10, 295:

    patrios findere sarculo agros,

    Hor. C. 1, 1, 11:

    terras vomere,

    Ov. A. A. 2, 671:

    mare carinā,

    Prop. 3, 9 (4, 8), 35:

    Assaraci tellus, quam... Findunt Scamandri flumina,

    Hor. Epod. 13, 14:

    hiulca siti findit Canis aestifer arva,

    Verg. G. 2, 353; cf.:

    arentes cum findit Sirius agros,

    Tib. 1, 7, 21:

    rubra Canicula findet Statuas,

    Hor. S. 2, 5, 39:

    os,

    Cels. 8, 4 med.; cf. id. 8, 3 fin.:

    specularis lapis finditur in quamlibet tenues crustas,

    Plin. 36, 22, 45, § 160; cf. Quint. 11, 3, 21:

    hic locus est, partes ubi se via findit in ambas,

    Verg. A. 6, 540; id. G. 2, 78; Ov. M. 4, 65.—
    b.
    In part. perf.:

    fissa ferarum ungula,

    Lucr. 4, 680:

    ungulae equi,

    Suet. Caes. 61:

    lingua in partes duas,

    Ov. M. 4, 585:

    lignum,

    Verg. A. 9, 413:

    ferulae,

    Cels. 8, 10; cf. id. 8, 3 fin.
    B.
    Mid., to split, burst ( poet. and very rare):

    turgescit bilis: findor,

    I am ready to burst with rage, Pers. 3, 8:

    cor meum et cerebrum finditur,

    Plaut. Bacch. 2, 4, 17: Marsis finduntur cantibus angues, Ov. Med. fac. 39.—
    II.
    Trop., to divide ( poet. and very seldom):

    Idus sunt agendae, Qui dies mensem Veneris marinae Findit Aprilem,

    Hor. C. 4, 11, 16:

    fissa voluntas,

    Prud. Psych. 760.—Hence, fissum, i, n., a cleft, slit, fissure.
    A.
    In gen. (very rare):

    postquam implevisti fusti fissorum caput,

    Plaut. Aul. 3, 4, 7:

    ad ani fissa,

    Cels. 5, 20, 5.—
    B.
    Esp., in the lang. of augurs, of the divided liver:

    jecorum,

    Cic. Div. 1, 52, 118; cf.:

    fissum in exitis,

    id. ib. 1, 10, 16;

    jecoris,

    id. N. D. 3, 6, 14:

    familiare et vitale,

    id. Div. 2, 13, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > findo

  • 99 fluo

    flŭo, xi, xum, 3 (archaic form of the sup.: FLUCTUM, acc. to Prisc. p. 817 P.; cf.: fluo, fluctum, Not. Tir. From this form are derived fluctio and fluctus. In Lucr. 6, 800, the correct read. is laveris, not flueris, v. Lachm. ad h. l.), v. n. [Gr. phlu-, phlusai, anaphluô, etc.; Lat. fleo, fletus; flumen, fluctus, etc.; orig. one root with fla-, to blow, q. v. and cf. Curt. Gr. Etym. p. 302], to flow (cf.: mano, labor, etc.).
    I.
    Lit.: per amoenam urbem leni fluit agmine flumen, Enn. ap. Macr. S. 6, 4 (Ann. v. 177 ed. Vahl.); cf.:

    ut flumina in contrarias partes fluxerint,

    Cic. Div. 1, 35, 78:

    flumen quod inter eum et Domitii castra fluebat,

    Caes. B. C. 3, 37, 1; cf.

    also: aurea tum dicat per terras flumina vulgo Fluxisse,

    Lucr. 5, 911:

    fluvius Eurotas, qui propter Lacedaemonem fluit,

    Cic. Inv. 2, 31, 96:

    Helvetiorum inter fines et Allobrogum Rhodanus fluit,

    Caes. B. G. 1, 6, 2:

    Arar in utram partem fluat,

    id. ib. 1, 12, 1:

    ea, quae natura fluerent atque manarent, ut aqua,

    Cic. N. D. 1, 15, 39: fluens unda, water from a stream (opp.: putealis unda, spring-water), Col. 1, 5, 1:

    in foveam,

    Lucr. 2, 475; cf. id. 5, 271:

    fluxit in terram Remi cruor,

    Hor. Epod. 7, 19; cf. Luc. 6, 61:

    imber,

    Ov. P. 4, 4, 2:

    sanguis,

    id. M. 12, 312:

    fluit de corpore sudor,

    id. ib. 9, 173; cf.:

    sudor fluit undique rivis,

    Verg. A. 5, 200:

    aes rivis,

    id. ib. 8, 445:

    nudo sub pede musta fluunt,

    Ov. R. Am. 190:

    madidis fluit unda capillis,

    drips, id. M. 11, 656:

    cerebrum molle fluit,

    id. ib. 12, 435:

    fluunt lacrimae more perennis aquae,

    id. F. 2, 820:

    fluens nausea,

    Hor. Epod. 9, 35; cf.:

    alvus fluens,

    Cels. 2, 6:

    fluit ignibus aurum,

    becomes fluid, melts, Ov. M. 2, 251.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of bodies, to flow, overflow, run down, drip with any fluid.— With abl.:

    cum fluvius Atratus sanguine fluxit,

    Cic. Div. 1, 43, 98; Ov. M. 8, 400:

    cruore fluens,

    id. ib. 7, 343:

    sudore fluentia brachia,

    id. ib. 9, 57; cf.:

    fluunt sudore et lassitudine membra,

    Liv. 38, 17, 7; 7, 33, 14; cf. id. 10, 28, 4:

    pingui fluit unguine tellus,

    Val. Fl. 6, 360:

    vilisque rubenti Fluxit mulctra mero,

    overflows, Sil. 7, 190. —Without abl.:

    madidāque fluens in veste Menoetes,

    Verg. A. 5, 179:

    fluentes cerussataeque buccae,

    dripping with paint, Cic. Pis. 11, 25 (cf. Cic. de Or. 2, 66, 266, 2. b. infra):

    Graeculae vites acinorum exiguitate minus fluunt,

    i. e. yield but little wine, Col. 3, 2, 24; 3, 2, 5; 12, 52, 1.—With acc. of kin. signif.:

    Oenotria vina fluens,

    Claud. Laud. Stil. 2, 264.—
    2.
    To move in the manner of fluids, to flow, stream, pour:

    inde alium (aëra) supra fluere,

    to flow, Lucr. 5, 514 and 522:

    unde fluens volvat varius se fluctus odorum,

    id. 4, 675 sq.; cf.:

    principio omnibus a rebus, quascumque videmus, Perpetuo fluere ac mitti spargique necesse est Corpora, quae feriant oculos visumque lacessant: Perpetuoque fluunt certis ab rebus odores, Frigus ut a fluviis, calor a sole, aestus ab undis Aequoris,

    id. 6, 922 sq.:

    aestus e lapide,

    id. 6, 1002:

    venti,

    id. 1, 280:

    fluit undique victor Mulciber,

    Sil. 17, 102:

    comae per levia colla fluentes,

    flowing, spreading, Prop. 2, 3, 13; cf.:

    blanditiaeque fluant per mea colla rosae,

    id. 4 (5), 6, 72:

    vestis fluens,

    flowing, loose, id. 3, 17 (4, 16), 32:

    tunicisque fluentibus,

    Ov. A. A. 3, 301:

    nodoque sinus collecta fluentes,

    Verg. A. 1, 320; cf.

    also: balteus nec strangulet nec fluat,

    Quint. 11, 3, 140:

    nec mersa est pelago, nec fluit ulla ratis,

    floats, is tossed about, Mart. 4, 66, 14:

    ramos compesce fluentes,

    floating around, spreading out, Verg. G. 2, 370:

    ad terram fluit devexo pondere cervix,

    droops, id. ib. 3, 524:

    omnisque relictis Turba fluit castris,

    pour forth, id. A. 12, 444:

    olli fluunt ad regia tecta,

    id. ib. 11, 236;

    so of a multitude or crowd of men: densatis ordinibus effuse fluentem in se aciem excepere,

    Curt. 6, 1, 6.—
    b.
    Pregn., of bodies, to pass away, fall away, to fall off or out, to vanish:

    excident gladii, fluent arma de manibus,

    Cic. Phil. 12, 3, 8:

    capilli fluunt,

    Cels. 6, 1; Plin. 27, 4, 5, § 17:

    sponte fluent (poma) matura suā,

    Ov. Am. 2, 14, 25:

    quasi longinquo fluere omnia cernimus aevo,

    Lucr. 2, 69; cf.:

    cuncta fluunt omnisque vagans formatur imago,

    Ov. M. 15, 178: dissolvuntur enim tum demum membra fluuntque, Lucr. 4, 919:

    surae fluxere,

    Luc. 9, 770:

    buccae fluentes,

    fallen in, lank, Cic. de Or. 2, 66, 266.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to flow, spring, arise, come forth; to go, proceed:

    ex ejus (Nestoris) lingua melle dulcior fluebat oratio,

    Cic. de Sen. 10, 31:

    carmen vena pauperiore fluit,

    Ov. Pont. 4, 2, 20:

    Calidii oratio ita libere fluebat, ut nusquam adhaeresceret,

    Cic. Brut. 79, 274:

    in Herodoto omnia leniter fluunt,

    Quint. 9, 4, 18; cf.

    also: grammatice pleno jam satis alveo fluit,

    id. 2, 1, 4:

    quae totis viribus fluit oratio,

    id. 9, 4, 7:

    oratio ferri debet ac fluere,

    id. 9, 4, 112.— Transf., of the writer himself:

    alter (Herodotus) sine ullis salebris quasi sedatus amnis fluit,

    Cic. Or. 12, 39; cf.:

    (Lucilius) cum flueret lutulentus,

    Hor. S. 1, 4, 11; 1, 10, 50; 1, 7, 28:

    facetiis,

    Plaut. Mil. 4, 8, 12:

    multa ab ea (luna) manant et fluunt, quibus animantes alantur augescantque,

    Cic. N. D. 2, 19, 50:

    haec omnia ex eodem fonte fluxerunt,

    id. ib. 3, 19, 48:

    dicendi facultatem ex intimis sapientiae fontibus fluere,

    Quint. 12, 2, 6; 5, 10, 19; 5, 9, 14:

    omnia ex natura rerum hominumque fluere,

    id. 6, 2, 13:

    nomen ex Graeco fluxisse,

    id. 3, 4, 12:

    ab isto capite fluere necesse est omnem rationem bonorum et malorum,

    Cic. Fin. 2, 11, 34; Quint. 1, 1, 12:

    unde id quoque vitium fluit,

    id. 11, 3, 109; 7, 3, 33:

    Pythagorae doctrina cum longe lateque flueret,

    spread itself, Cic. Tusc. 4, 1, 2:

    multum fluxisse video de libris nostris variumque sermonem,

    id. N. D. 1, 3, 6:

    sic mihi tarda fluunt ingrataque tempora,

    flow, pass, Hor. Ep. 1, 1, 23:

    in rebus prosperis et ad voluntatem nostram fluentibus,

    going, Cic. Off. 1, 26, 90: rebus supra votum fluentibus, Sall. H. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 2, 169 (Hist. 1, 101 Dietsch); Tac. H. 3, 48; Just. 23, 3; cf.:

    rebus prospere fluentibus,

    succeeding, prospering, Tac. Or. 5; id. A. 15, 5: illius rationes quorsum fluant, proceed, Attic. ap. Cic. Att. 9, 10, 4; cf.:

    res fluit ad interregnum,

    Cic. Att. 4, 16, 11;

    cuncta in Mithridatem fluxere,

    Tac. A. 11, 9.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of speech, etc., to flow uniformly, be monotonous:

    efficiendum est ne fluat oratio, ne vagetur, etc.,

    Cic. de Or. 3, 49, 190:

    quod species ipsa carminum docet, non impetu et instinctu nec ore uno fluens,

    Tac. A. 14, 16; cf. Cic. Brut. 79.—Pregn., to dissolve, vanish, perish:

    qua (voluptate) cum liquescimus fluimusque mollitia,

    Cic. Tusc. 2, 22, 52:

    fluens mollitiis,

    Vell. 1, 6, 2; 2, 88, 2:

    cetera nasci, occidere, fluere, labi, nec diutius esse uno et eodem statu,

    Cic. Or. 3, 10:

    fluit voluptas corporis et prima quaeque avolat,

    id. Fin. 2, 32, 106:

    fluentem procumbentemque rem publicam populi Romani restituere,

    Vell. 2, 16 fin. —Hence,
    1.
    fluens, entis, P. a.
    A.
    Lax, relaxed, debauched, enervated, effeminate:

    inde soluti ac fluentes non accipiunt e scholis mala ista, sed in scholas afferunt,

    Quint. 1, 2, 8:

    Campani fluentes luxu,

    Liv. 7, 29, 5:

    incessu ipso ultra muliebrem mollitiem fluentes,

    Sen. Tranq. 15:

    fluentibus membris, incessu femineo,

    Aug. Civ. D. 7, 26.—
    B.
    Of speech,
    1.
    Flowing, fluent:

    sed in his tracta quaedam et fluens expetitur, non haec contorta et acris oratio,

    Cic. Or. 20, 66:

    lenis et fluens contextus,

    Quint. 9, 4, 127.—
    2.
    Lax, unrestrained:

    ne immoderata aut angusta aut dissoluta aut fluens sit oratio,

    Cic. Or. 58, 198:

    dissipata et inculta et fluens oratio,

    id. ib. 65, 220;

    and transf. of the speaker: in locis ac descriptionibus fusi ac fluentes sumus,

    Quint. 9, 4, 138.— Adv.: flŭenter, in a flowing, waving manner (very rare):

    res quaeque fluenter fertur,

    Lucr. 6, 935 (but not ib. 520, where the correct read. is cientur;

    v. Lachm.): capillo fluenter undante,

    App. M. 2, p. 122, 7. —
    2.
    fluxus, a, um, P. a. (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Lit., flowing, fluid:

    elementa arida atque fluxa, App. de Mundo: sucus,

    Plin. 9, 38, 62, § 133:

    vas fluxum pertusumque,

    i. e. leaking, Lucr. 6, 20.—
    2.
    Transf., flowing, loose, slack:

    ipsa crine fluxo thyrsum quatiens,

    Tac. A. 11, 31:

    habena,

    Liv. 38, 29, 6:

    amictus,

    Luc. 2, 362; cf.:

    ut cingeretur fluxiore cinctura,

    Suet. Caes. 45 fin.:

    fluxa arma,

    hanging slack, loose, Tac. H. 2, 99.—
    (β).
    Pregn., frail, perishable, weak:

    corpora,

    Tac. H. 2, 32; cf.:

    spadone eviratior fluxo,

    Mart. 5, 41, 1:

    (murorum) aevo fluxa,

    Tac. H. 2, 22. —
    B.
    Trop.
    1.
    Lax, loose, dissolute, careless:

    animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    Sall. C. 14, 5: cf.:

    animi fluxioris esse,

    Suet. Tib. 52:

    duces noctu dieque fluxi,

    Tac. H. 3, 76:

    spectaculum non enerve nec fluxum,

    Plin. Pan. 33, 1:

    fluxa atque aperta securitas,

    Gell. 4, 20, 8.—
    2.
    Pregn., frail, weak, fleeting, transient, perishable:

    res nostrae ut in secundis fluxae, ut in adversis bonae,

    decayed, impaired, disordered, Cic. Att. 4, 2, 1: hujus belli fortuna, ut in secundis, fluxa;

    ut in adversis, bona,

    id. ad Brut. 1, 10, 2:

    res humanae fluxae et mobiles,

    Sall. J. 104, 2:

    divitiarum et formae gloria fluxa atque fragilis est,

    id. C. 1, 4; cf.:

    instabile et fluxum,

    Tac. A. 13, 19:

    fluxa auctoritas,

    id. H. 1, 21:

    cave fidem fluxam geras,

    Plaut. Capt. 2, 3, 79:

    fides,

    Sall. J. 111, 2; Liv. 40, 50, 5; cf.:

    fluxa et vana fides,

    unreliable, unstable, id. 28, 6, 11; Tac. H. 2, 75; 4, 23:

    studia inania et fluxa,

    id. A. 3, 50 fin.:

    fluxa senio mens,

    id. ib. 6, 38.— Adv.: fluxē, remissly, negligently (post-class. and rare):

    more vitae remissioris fluxius agens,

    Amm. 18, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > fluo

  • 100 frango

    frango, frēgi, fractum, 3, v. a. [root in Gr. FPAT, rhêgnumi, rhêgma, rhôgaleos; Goth. Brikkan; Irish brissim; Germ. brechen; Engl. break; but cf. Fick, Vergl. Wörterb. p. 182, and v. the letter F], to break, break in pieces, dash to pieces, shiver, break in two (cf.: rumpo, diffringo).
    I.
    Lit.: hastas frangit quatitque, Enn. ap. Macr. S. 6, 3 (Ann. v. 435 ed. Vahl.); cf.: aes sonit, franguntur hastae, id. Fragm. ap. Non. 504, 33 (Trag. v. 213 ed. Vahl.): fraxinus frangitur atque abies consternitur alta, is broken, felled, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 195 ed. Vahl.):

    simulacra,

    Lucr. 6, 419:

    milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo: ergo alter alterius ubicumque nactus est ova, frangit,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    anulus aureus fractus et comminatus est,

    id. Verr. 2, 4, 25, § 56:

    compluribus navibus fractis,

    dashed to pieces, Caes. B. G. 4, 29, 3:

    naves,

    Hor. A. P. 20:

    navem is fregit apud Andrum insulam,

    Ter. And. 1, 3, 17; cf. Auct. Her. 4, 44, 57:

    domus fracta conjectu lapidum,

    Cic. Att. 4, 3, 2:

    janua frangatur, latret canis,

    Hor. S. 1, 2, 128:

    patinam,

    id. ib. 2, 8, 72:

    lagenam,

    id. ib. 81:

    crystallina,

    Mart. 14, 111:

    aulas in caput,

    Plaut. Capt. 1, 1, 21:

    corpora ad saxum,

    Verg. A. 3, 625:

    vindices rerum capitalium laqueo gulam fregere,

    broke his neck, strangled him, Sall. C. 55, 5:

    cervices civium Romanorum in carcere,

    Cic. Verr. 2, 5, 57, § 147; id. Vatin. 11, 26:

    senile guttur parentis impiā manu,

    Hor. Epod. 3, 2:

    cerebrum,

    Verg. A. 5, 413:

    brachium,

    Cic. de Or. 2, 62, 253; cf.

    coxam,

    Plin. Ep. 2, 1, 5:

    crus,

    Hor. Ep. 1, 17, 59:

    crura,

    Cic. Phil. 13, 12, 27; Suet. Aug. 67; id. Tib. 44; Vulg. Johan. 19, 31:

    cornu in arbore,

    Ov. F. 5, 121:

    non ego te, tigris ut aspera Gaetulusve leo, frangere persequor,

    to tear in pieces, Hor. C. 1, 23, 10; cf.:

    indomitos ut cum Massyla per arva Armenti reges magno leo fregit hiatu, etc.,

    Stat. Th. 11, 28; Val. Fl. 2, 458; Plin. 8, 40, 61, § 150:

    nubes in montem actae non franguntur, sed circumfunduntur,

    Sen. Q. N. 2, 28, 2.—
    B.
    Transf., in gen., to break up small, to grind, bruise, crush (freq. since the Aug. per.):

    glebam bidentibus,

    Verg. G. 2, 400;

    glebas,

    id. ib. 3, 161:

    fruges robore saxi,

    Lucr. 1, 882:

    farra saxo,

    Val. Fl. 2, 448:

    hordeum molis,

    Plin. 18, 7, 14, § 72:

    granum dentibus,

    id. 18, 24, 54, § 196:

    fabam,

    id. 19, 3, 15, § 40:

    glandem (sues),

    Verg. G. 2, 72:

    testes homini,

    Plin. 11, 49, 110, § 263:

    toros,

    to press, throw one's self upon, Mart. 2, 59, 3; 4, 8, 6: comam in gradus, to twist, braid, Quint. 1, 6, 44:

    mare montis ad ejus Radices frangit fluctus,

    breaks, Lucr. 6, 695; cf.:

    quam (fortunam) existimo levem et imbecillam ab animo firmo et gravi tamquam fluctum a saxo frangi oportere,

    Cic. Fam. 9, 16, 6:

    fluctus (scopulus),

    Luc. 6, 266:

    undam,

    Ov. F. 4, 282:

    aquas,

    Quint. 9, 4, 7:

    amnem nando,

    Luc. 8, 374; cf. Sil. 3, 457; 8, 555:

    iter,

    i. e. turn off from it, Stat. Th. 12, 232.
    II.
    Trop., to break down, subdue, weaken, diminish, violate; to soften, move, touch:

    quem (Viriathum) C. Laelius praetor ita fregit et comminuit ferocitatemque ejus ita repressit, ut, etc.,

    broke down, subdued, Cic. Off. 2, 11 fin.; cf.:

    fractam illam et debilitatam vim suam, etc.,

    id. Fam. 1, 9, 2:

    quem series immensa laborum fregerit,

    Ov. H. 9, 6:

    nationes frangere domareque,

    Cic. Prov. Cons. 13, 33:

    proeliis calamitatibusque fracti,

    Caes. B. G. 1, 31, 7:

    victi sumus igitur, aut, si vinci dignitas non potest, fracti certe et abjecti,

    Cic. Fam. 4, 7, 2:

    te ut ulla res frangat?

    would break, shake thy resolution, id. Cat. 1, 9, 22; cf.:

    frangi metu, cupiditate,

    id. Off. 1, 20, 68:

    fractus ac debilitatus metu,

    id. de Or. 1, 26, 121:

    flecti animo atque frangi,

    id. Sull. 6, 18:

    frangi animo,

    id. Phil. 2, 15, 37:

    dolore,

    id. Fin. 2, 29, 95:

    misericordiā,

    id. Att. 7, 12, 3:

    pudore,

    id. Tusc. 2, 21, 48 et simil.; cf.

    also: aliquem auctoritate,

    id. ib. 1, 21 fin.:

    aliquem patientiā,

    id. Brut. 25, 95: quae (vis) summas frangit infirmatque opes, Poët. ap. Cic. Rab. Post. 10, 28:

    debilitatur ac frangitur eloquentia,

    Tac. Dial. 39:

    mollis illa educatio, quam indulgentiam vocamus, nervos omnes et mentis et corporis frangit,

    Quint. 1, 2, 6:

    frangitur vox,

    id. 11, 3, 20; cf. id. 12, 11, 2:

    vox Auditur fractos sonitus imitata tubarum,

    Verg. G. 4, 72:

    et illa (littera), quae est sexta nostrarum (i. e. F) quoties aliquam consonantem frangit, ut in hoc ipso frangit, multo fit horridior,

    i. e. weakens, Quint. 12, 10, 29 Spald. (v. the passage in its connection); cf. id. 1, 4, 11:

    primum divisit ineleganter: duo enim genera quae erant, fecit tria: hoc est non dividere, sed frangere,

    Cic. Fin. 2, 9, 26; cf.:

    frangas citius quam corrigas, quae in pravum induruerunt,

    Quint. 1, 3, 12:

    bellum proeliis frangere,

    Cic. Prov. Cons. 13, 32:

    dignitatem,

    id. Fam. 9, 16, 6:

    hunc (pedum dolorem) abstinentiā, sanctitate vicit et fregit,

    Plin. Ep. 1, 12, 5:

    ut equorum cursum delicati minutis passibus frangunt,

    Quint. 9, 4, 113:

    animos frangi et debilitari molestiā,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 2:

    ingenium (mala),

    Ov. Tr. 3, 14, 33:

    sublimia pectora (Venus et vinum),

    id. F. 1, 301:

    ego unus contudi et fregi exsultantis praedonis audaciam,

    Cic. Phil. 13, 13 fin.; cf. id. Fragm. ap. Non. 301, 8 (id. Rep. 3, 36 ed. Mos.):

    furorem et petulantiam alicujus,

    id. Pis. 14, 31:

    libidines,

    id. Leg. 3, 13, 31:

    odium iramque (risus),

    Quint. 6, 3, 9:

    impetum cogitationis (membranae),

    id. 10, 3, 31:

    consilium alicujus,

    Cic. Fam. 4, 4, 4; cf.:

    sententiam alicujus,

    id. ib. 1, 4, 1:

    foedus,

    id. Pis. 12, 28; id. Scaur. 42:

    fidem,

    id. Rosc. Com. 6, 16:

    jura pudicitiae,

    Prop. 4 (5), 5, 28:

    mandata,

    Hor. Ep. 1, 13, 19:

    fas,

    Grat. Cyneg. 451:

    morantem diem mero (= breviorem reddere),

    to shorten, Hor. C. 2, 7, 6:

    vina,

    i. e. to weaken, dilute, Mart. 14, 103; Plin. 14, 22, 28, § 138:

    cum frangerem jam ipse me cogeremque illa ferre toleranter,

    Cic. Fam. 4, 6, 2:

    nec animus tantis se laboribus frangeret, neque, etc.,

    id. Arch. 11, 29:

    ante quam calores aut frigora se fregerunt,

    diminished, abated, Varr. R. R. 2, 2, 18; cf.:

    Scaevola paulum quiescet, dum se calor frangat,

    Cic. de Or. 1, 62, 265:

    fracti aestus et nondum orta frigora,

    Cels. 7, 7, 4 fin.; cf.:

    fluctus se frangit,

    Sen. Med. 392:

    glacies se frangit,

    id. Q. N. 4, 5, 4.—Hence, fractus, a, um, P. a., weakened, weak, feeble, faint:

    jamque adeo fracta est aetas effetaque tellus Vix animalia parva creat,

    Lucr. 2, 1151:

    quod me audis fractiorem esse animo,

    i. e. more disheartened, less courageous, Cic. Att. 11, 12, 4; cf.:

    spes amplificandae fortunae fractior,

    id. Lael. 16, 59:

    in compositione fractus,

    powerless, feeble, Quint. 12, 10, 12; cf.:

    quid est tam fractum, tam minutum, tam in ipsa concinnitate puerile?

    Cic. Brut. 83, 287; and:

    corruptum et omnibus vitiis fractum dicendi genus,

    Quint. 10, 1, 125: corrupta oratio maxime comprehensione obscura, compositione fracta consistit, id. [p. 777] 8, 3, 57:

    effeminata et fracta impudicis modis (musice),

    id. 1, 10, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > frango

См. также в других словарях:

  • Cerebrum — steht für: Telencephalon Cerebrum (Foraminiferen), eine Gattung der Foraminiferen (lat.) Gehirn Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit demselben Wort bezeichneter Begriffe …   Deutsch Wikipedia

  • cerebrum — 1610s, from L. cerebrum brain (see CEREBRAL (Cf. cerebral)) …   Etymology dictionary

  • Cerebrum — Cer e*brum, n.; pl. E. {Cerebrums}, L. {Cerebra}. [L., the brain.] (Anat.) The anterior, and in man the larger, division of the brain; the seat of the reasoning faculties and the will. See {Brain}. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Cerĕbrum — (lat.), das Gehirn (s.d.) …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • cerebrum — ► NOUN (pl. cerebra) Anatomy ▪ the principal part of the brain, located in the front area of the skull. ORIGIN Latin, brain …   English terms dictionary

  • cerebrum — [ser′ə brəm, sə rē′brəm] n. pl. cerebrums or cerebra [ser′əbrə] [L: see CEREBELLUM] the upper, main part of the brain of vertebrate animals, consisting of left and right hemispheres: in humans it is the largest part of the brain and is believed… …   English World dictionary

  • Cerebrum — Brain: Cerebrum Diagram depicting the main subdivisions of the embryonic vertebrate brain. Artery anterior cerebral, middle cerebral, poster …   Wikipedia

  • Cerebrum — The largest part of the brain. It is divided into two hemispheres, or halves. The word cerebrum is the Latin word for brain. The Romans used the same word to refer to the skull (which houses the brain) and the head (which houses the skull). And… …   Medical dictionary

  • cerebrum — /seuh ree breuhm, ser euh /, n., pl. cerebrums, cerebra / breuh/. Anat., Zool. 1. the anterior and largest part of the brain, consisting of two halves or hemispheres and serving to control voluntary movements and coordinate mental actions. 2. the …   Universalium

  • Cerebrum — Ce|re|brum auch: Ce|reb|rum 〈n.; s, re|bra〉 = Zerebrum * * * Ce|re|b|rum: ↑ Zerebrum. * * * I Cerebrum,   Gehirn. II C …   Universal-Lexikon

  • cerebrum — UK [səˈriːbrəm] / US [səˈrɪbrəm] noun [countable] Word forms cerebrum : singular cerebrum plural cerebrums medical the front part of your brain that controls thinking, learning, and feeling. It is divided into two halves called cerebral… …   English dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»