Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

excussus

  • 1 excussus

        excussus adj.    [P. of excutio], stretched out, stiff: lacertus, O.
    * * *
    excussa, excussum ADJ
    cast out; thrown down/out

    Latin-English dictionary > excussus

  • 2 excussus

    [st1]1 [-] excussus, a, um: part. passé de excutio. - [abcl][b]a - secoué, agité. - [abcl]b - tombé, renversé, jeté. - [abcl]c - qu'on a fait sortir, tiré, retiré. - [abcl]d - rejeté, banni. - [abcl]e - privé de. - [abcl]f - lâché, détendu. - [abcl]g - ruiné. - [abcl]h - scruté, examiné.[/b] [st1]2 [-] excussŭs, ūs, m.: action de secouer.    - excussus salis, Prud. Peri. 5, 226: grain de sel.
    * * *
    [st1]1 [-] excussus, a, um: part. passé de excutio. - [abcl][b]a - secoué, agité. - [abcl]b - tombé, renversé, jeté. - [abcl]c - qu'on a fait sortir, tiré, retiré. - [abcl]d - rejeté, banni. - [abcl]e - privé de. - [abcl]f - lâché, détendu. - [abcl]g - ruiné. - [abcl]h - scruté, examiné.[/b] [st1]2 [-] excussŭs, ūs, m.: action de secouer.    - excussus salis, Prud. Peri. 5, 226: grain de sel.
    * * *
        Agna excussa dentibus lupi. Ouid. Ostee.
    \
        Lancea excussa lacertis. Lucan. Jectee.
    \
        Lumbi excussi. Propert. Secouez.
    \
        Excussa togula. Mart. Secouee.
    \
        Excussi grandine Tusci. Plin. iunior. Batuz de la gresle.
    \
        Sedilia patuere excusso vulgo. Stat. Mis hors.

    Dictionarium latinogallicum > excussus

  • 3 excussus

    1. excussus, a, um, PAdi. (v. excutio), I) ausgestreckt, straff (Ggstz. remissus), palma excussissima, Petron. 95, 4. – excussis manibus, mit leeren Händen, Sen. de ben. 2, 31, 5. – II) geprüft, wohl erwogen, exploratum (wohl berechneter) et exc. consilium, Val. Max. 7, 2, 2.
    ————————
    2. excussus, ūs, m. (excutio), das Herausschlagen, Prud. perist. 5, 226.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > excussus

  • 4 excussus

    1.
    excussus, a, um, Part. and P. a., from excutio.
    2.
    excussus, ūs, m. [excutio], a beating out, beating, Prud. steph. 5, 226.

    Lewis & Short latin dictionary > excussus

  • 5 excussus

    I 1. a, um
    part. pf. к excutio
    2. adj.
    1) вытянутый, простёртый
    palmā excussissimā pulsare Pt — ударять со всего размаху ладонью, но
    2) обдуманный, взвешенный ( consilium VM)
    II excussus, ūs m.
    вытряхивание, выбивание Eccl

    Латинско-русский словарь > excussus

  • 6 excussus [1]

    1. excussus, a, um, PAdi. (v. excutio), I) ausgestreckt, straff (Ggstz. remissus), palma excussissima, Petron. 95, 4. – excussis manibus, mit leeren Händen, Sen. de ben. 2, 31, 5. – II) geprüft, wohl erwogen, exploratum (wohl berechneter) et exc. consilium, Val. Max. 7, 2, 2.

    lateinisch-deutsches > excussus [1]

  • 7 excussus [2]

    2. excussus, ūs, m. (excutio), das Herausschlagen, Prud. perist. 5, 226.

    lateinisch-deutsches > excussus [2]

  • 8 excutio

    ex-cŭtĭo, cussi, cussum, 3 (archaic perf. subj. excussit, for excusserit, Plaut. Bacch. 4, 2, 16), v. a. [quatio], to shake out or off, to cast out, drive out, to send forth (class., esp. in the trop. sense).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    posse ex his (litteris) in terram excussis annales Ennii, ut deinceps legi possint, effici,

    shaken out, Cic. N. D. 2, 37, 94:

    equus excussit equitem,

    threw off, Liv. 8, 7, 10:

    excussus equo,

    Verg. A. 11, 640:

    excussus curru,

    id. ib. 10, 590; Suet. Caes. 37; Curt. 3, 11; cf.:

    lectis excussit utrumque,

    Hor. S. 2, 6, 112:

    gubernatorem in mare e puppi,

    Curt. 4, 4 med.; cf.

    also: ancora ictu ipso excussa e nave sua,

    Liv. 37, 30, 9:

    lapide clavum,

    to knock off, Plaut. Men. 1, 1, 10:

    pulvis digitis excutiendus erit,

    Ov. A. A. 1, 150:

    poculum e manibus,

    Pers. 3, 101:

    ignem de crinibus,

    to shake off, Ov. M. 12, 281:

    rem de manu alicujus,

    to strike out, Dig. 47, 2, 53, § 13:

    Pelion subjectā Ossā (Juppiter),

    Ov. M. 1, 155:

    poma venti,

    to cast down, shake down, id. ib. 14, 764 et saep.:

    ne nucifrangibula (i. e. dentes) excussit ex malis meis,

    to knock out, Plaut. Bacch. 4, 2, 16; cf.:

    cerebrum alicui,

    id. Capt. 3, 4, 69; id. Aul. 2, 1, 29:

    oculum alicui cyatho, verberibus,

    id. Pers. 5, 2, 16; Suet. Tib. 53; cf.:

    oculo excusso,

    id. Caes. 68: ipso cum domino calce omnes excutiamus, to drive out or forth, Lucil. ap. Non. 298, 33:

    Teucros vallo,

    Verg. A. 9, 68:

    hostem oppidis et regionibus,

    Flor. 2, 6, 42:

    ab obsidione Nolae urbis (with pellere a Campania),

    id. ib. 29:

    feras cubilibus,

    to scare, rouse up, Plin. Pan. 81, 1:

    si flava excutitur Chloë,

    be shaken off, cast off, Hor. C. 3, 9, 19:

    (viros) excussos patriā infesta sequi,

    Verg. A. 7, 299:

    ut me excutiam atque egrediar domo,

    take myself off, decamp, Ter. Ph. 4, 1, 20:

    quartanas,

    to drive away, Plin. 20, 6, 23, § 56 et saep.:

    (leo) gaudet comantes Excutiens cervice toros,

    shaking about, shaking, Verg. A. 12, 7; cf. Quint. 11, 3, 71:

    caesariem,

    Ov. M. 4, 492:

    pennas,

    id. ib. 6, 703:

    habenas,

    id. ib. 5, 404; cf.:

    nares inflare et movere... et pulso subito spiritu excutere, etc.,

    to blow up, dilate, Quint. 11, 3, 80:

    se (gallinae edito ovo),

    Plin. 10, 41, 57, § 116:

    tela,

    to hurl, discharge, Tac. A. 2, 20; cf. Curt. 8, 13:

    fulmen in Thebas,

    Stat. Th. 10, 69:

    excussaque brachia jacto,

    tossed, Ov. M. 5, 596; id. H. 18, 189:

    (aër) Excussit calidum flammis velocibus ignem,

    sends out, produces, Lucr. 6, 688; cf. id. 6, 161: largum imbrem (procellae), Curt. 4, 7:

    lacrimas alicui,

    Plaut. Capt. 2, 3, 59; Ter. Heaut. 1, 1, 15:

    vomitum alicui,

    Plaut. Merc. 3, 3, 15:

    sudorem,

    Nep. Eum. 5 et saep.— Transf.:

    excutior somno,

    I am roused from sleep, Verg. A. 2, 302; Ov. H. 13, 111; Hor. S. 2, 6, 112.—
    B.
    In partic., to shake out, shake.
    1.
    Esp. a garment, to free it from dust:

    vexatam solo vestem,

    Petr. 128, 4; Vulg. Act. 18, 6; cf.:

    excutere de pulvere,

    shake yourself, Vulg. Isa. 52, 2; and:

    pulverem de pedibus,

    id. Matt. 10, 14.—
    2.
    To stir, move any thing to see under it; and hence, to search, examine a person: St. Di me perdant, si ego tui quicquam abstuli. Eu. Agedum, excutedum pallium, Plaut. Aul. 4, 4, 19; so,

    culcitisque et stragulis praetentatis et excussis,

    Suet. Claud. 35.—With personal objects: excutiuntur tabellarii, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 31, 4; cf.:

    verum (porcellum) ut subesse pallio contenderent Et excuti juberent,

    Phaedr. 5, 5, 19:

    non excutio te, si quid forte ferri habuisti: non scrutor,

    Cic. Rosc. Am. 34, 97.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to shake out or off, force away, etc.:

    omnes istorum delicias, omnes ineptias,

    to shake off, discard, Cic. Cael. 28, 67:

    noli aculeos orationis meae, qui reconditi sunt, excussos arbitrari,

    plucked out, removed, id. Sull. 16, 47:

    omnia ista nobis studia de manibus excutiuntur,

    are torn, wrested from our hands, id. Mur. 14, 30; cf.:

    hanc excutere opinionem mihimet volui radicitus,

    id. Tusc. 1, 46, 111:

    severitatem veterem,

    id. Fam. 9, 10, 2; cf.

    also: excutient tibi istam verborum jactationem,

    id. Sull. 8, 24:

    excute corde metum,

    remove, banish, Ov. M. 3, 689:

    diros amores,

    id. ib. 10, 426:

    orbem paci excutere,

    to banish peace from the world, Luc. 1, 69:

    omnis quae erat conceptae mentis intentio mora et interdum iracundia excutitur,

    Quint. 10, 3, 20:

    quem (Senecam) non equidem omnino conabar excutere,

    id. 10, 1, 126:

    aliena negotia curo, excussus propriis,

    Hor. S. 2, 3, 20:

    dummodo risum excutiat sibi,

    can raise, produce, id. ib. 1, 4, 35. —
    B.
    In partic. (acc. to I. B.), to search, examine, inspect, investigate:

    explicando excutiendoque verbo,

    Cic. Part. Or. 36, 134; cf.: pervulgata atque in manibus jactata et excussa, qs. shaken out, i. e. examined, id. Mur. 12. 26:

    illud excutiendum est, ut sciatur quid sit carere,

    id. Tusc. 1, 36, 88:

    quae fere omnia Cicero in crimine veneficii excutit,

    Quint. 5, 7, 37; 12, 8, 13:

    totum locum,

    id. 5, 7, 6:

    aut conjecturā excutiuntur, an vera sint, etc.,

    id. 5, 13, 19 et saep.— Hence, excussus, a, um, P. a., stretched out, extended, stiff (post-Aug. and rare):

    interest, utrum tela excusso lacerto torqueantur, an remissa manu effluant,

    Sen. Ben. 2, 6; so,

    lacerto,

    Ov. H. 4, 43:

    palma excussissima,

    Petr. 95.— Adv.: excussē, strongly, violently:

    mittere pilam (with rigide, opp. languidius),

    Sen. Ben. 2, 17, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > excutio

  • 9 excutio

    excutĭo, ĕre, cussi, cussum - tr. - [st2]1 [-] secouer, agiter. [st2]2 [-] faire tomber en secouant, renverser, abattre, ébranler. [st2]3 [-] faire sortir de force, tirer, arracher. [st2]4 [-] exciter, provoquer. [st2]5 [-] lancer, jeter, darder. [st2]6 [-] éloigner, repousser, chasser, bannir. [st2]7 [-] secouer pour chercher, fouiller, scruter, examiner, analyser, discuter.    - patria excussus: chassé de sa patrie.    - poma excutere: secouer les fruits.    - risum alicui excutere: faire rire qqn.    - excutere lacrimas alicui: provoquer les larmes de qqn, faire pleurer qqn.    - excutere aliquem, Cic. Amer. 97: secouer les vêtements de qqn, fouiller qqn.    - mihi cerebrum excutiunt tua dicta, Plaut. Aul. 2.1.29: tes paroles m'arrachent la cervelle.    - opinionem sibi excutere: se débarrasser d’une croyance.    - excute corde metum, Ov. M. 3.689: bannis la crainte de ton coeur.    - sitim excutere: étancher sa soif.    - excutere verbum: examiner le sens d’un mot.    - illud excutiendum est, ut sciatur quid sit carere, Cic. Tusc. 1, 36, 88: il faut examiner ce point pour qu'on sache en quoi consiste le fait de manquer.
    * * *
    excutĭo, ĕre, cussi, cussum - tr. - [st2]1 [-] secouer, agiter. [st2]2 [-] faire tomber en secouant, renverser, abattre, ébranler. [st2]3 [-] faire sortir de force, tirer, arracher. [st2]4 [-] exciter, provoquer. [st2]5 [-] lancer, jeter, darder. [st2]6 [-] éloigner, repousser, chasser, bannir. [st2]7 [-] secouer pour chercher, fouiller, scruter, examiner, analyser, discuter.    - patria excussus: chassé de sa patrie.    - poma excutere: secouer les fruits.    - risum alicui excutere: faire rire qqn.    - excutere lacrimas alicui: provoquer les larmes de qqn, faire pleurer qqn.    - excutere aliquem, Cic. Amer. 97: secouer les vêtements de qqn, fouiller qqn.    - mihi cerebrum excutiunt tua dicta, Plaut. Aul. 2.1.29: tes paroles m'arrachent la cervelle.    - opinionem sibi excutere: se débarrasser d’une croyance.    - excute corde metum, Ov. M. 3.689: bannis la crainte de ton coeur.    - sitim excutere: étancher sa soif.    - excutere verbum: examiner le sens d’un mot.    - illud excutiendum est, ut sciatur quid sit carere, Cic. Tusc. 1, 36, 88: il faut examiner ce point pour qu'on sache en quoi consiste le fait de manquer.
    * * *
        Excutio, excutis, penul. corr. excussi, excussum, excutere, Ab ex et quatio compositum. Cic. Faire saillir hors, Secouer à terre.
    \
        E manibus excutere aliquid. Pers. Faire saillir et tomber hors des mains.
    \
        Amplexus excutere. Ouid. Rejecter, Se desvelopper des bras de celuy qui nous tient embrassé.
    \
        Caesariem excussit. Ouid. Elle secoua sa perruque.
    \
        Excutere alicui cerebrum. Plaut. Ecerveler, Luy faire voler la cervelle par terre.
    \
        Clauum lapide. Plaut. Faire sortir et cheoir avec une pierre.
    \
        Excuti cursu. Virgil. Estre jecté hors de son chemin.
    \
        Delicias excutere. Claud. Oster.
    \
        Ab equis excuti. Ouid. Estre mis par terre.
    \
        Excutere equitem dicitur equus. Liu. Jecter par terre.
    \
        Excutere feras cubilibus. Plin. iunior. Faire sortir et lever de leurs tanieres.
    \
        Flammas pectore. Virg. Jecter l'ardeur d'amour hors de son coeur.
    \
        Foedus conceptum. Virg. Rompre.
    \
        Gladium morituro excutere. Seneca. Oster.
    \
        Habenas excutere per colla iubasque. Ouid. Secouer, Hocher.
    \
        Iactationem verborum alicui excutere. Cic. Oster.
    \
        Excutere ignem. Plin. Faire saillir du feu d'une pierre ou autre chose.
    \
        Ignem de crinibus. Ouid. Secouer et oster le feu de ses cheveulx qui brusloyent.
    \
        Iugum excutere. Plin. iunior. Jecter le joug, et ne vouloir obeir.
    \
        Lachrymas excutere alicui. Plautus. Luy faire sortir les larmes des yeulx, Le faire plourer.
    \
        Literas in terram. Cic. Faire cheoir à terre.
    \
        Mentem alicui. Plin. iunior. Luy troubler l'esprit et oster.
    \
        Metum de corde. Ouidius. Faire sortir la crainte, Jecter hors de crainte.
    \
        Moenia fundo excutiam. Stat. Je jecteray hors des fondements. J'abbateray.
    \
        Excutere oculos alicui. Plautus. Luy faire sortir les yeulx de la teste.
    \
        Onus excutere visceribus. Ouid. Avorter.
    \
        Pacem excusserat orbi. Lucan. Avoit osté.
    \
        Excuti patria. Virgil. Estre chassé hors de son pays.
    \
        Pennas excussit Boreas. Ouid. Secoua.
    \
        Excutere rationem militum. Plin. iunior. Examiner et scavoir comment ils vivent, se maintiennent, et sont en poinct.
    \
        Risum excutere sibi. Horat. Se faire rire.
    \
        Sceptris excuti ab aliquo. Ouid. Estre dejecté et dechassé de la dignité royalle.
    \
        Excutere se. Terentius, Quod si fit: vti me excutiam, atque egrediar domo, Id restat. Si ma femme le scait, il n'y a autre remede, sinon que je vuide la maison de moy, et que je m'en aille.
    \
        Seram poste excutere. Ouid. Arracher.
    \
        Sitim excutere vndis. Senec. Oster la soif.
    \
        Somno excuti. Virgil. S'esveiller.
    \
        Excutere alicui vomitum. Plaut. Le faire vomir.
    \
        Explica atque excute intelligentiam tuam. Cic. Desploye ta congnoissance, ton esprit, et y fouille.
    \
        Explicare et excutere verbum aliquod. Cicero. Expliquer et declarer.
    \
        Excutere aliquem. Suetonius. Le fouiller s'il n'ha rien caché sur soy, Secouer, Cercher.
    \
        Genus alicuius excutere. Ouid. Cercher, Examiner.
    \
        Vires haereditatis excutere. Vlpian. Faire inquisition et se informer diligemment de la valeur de quelque heritage.
    \
        Non excutitur, non in manus sumitur. Cic. On ne la secoue point, On ne la cerche pas de pres, On ne la considere et examine point diligemment.
    \
        Excutere vnumquenque eorum. Cic. Cercher de pres.
    \
        Hanc excutere opinionem mihimet volui radicitus. Cic. J'ay bien voulu entierement debattre et disputer ceste opinion à fond de cuve pour mon contentement.
    \
        Excutere debitorem. Paul. Faire discussion sur ses biens, à scavoir s'il est solvable.
    \
        Excutere aliquem. Cic. Le plumer et vuider tout net, Luy vuider sa bourse, et ne luy laisser pas un tournois.

    Dictionarium latinogallicum > excutio

  • 10 excutiō

        excutiō cussī, cussus, ere    [ex + quatio], to shake out, shake off, cast out, drive out, send forth: (litteris) in terram excussis, shaken out: equus excussit equitem, threw off, L.: Excutimur cursu, V.: lectis utrumque, H.: gladiis missilia, parry, Ta.: excussos laxare rudentīs, uncoil and let out, V.: ignem de crinibus, shake off, O.: si excutitur Chloë, be cast off, H.: alqm patriā, V.: me domo, take myself off, T.: comantīs cervice toros, shake, V.: excussaque bracchia iacto, tossed, O.: lacrumas mihi, T.: sudorem, N.: excutior somno, am roused, V.— To project, throw: tela, Ta.: glandem, L.: facinus ab ore, i. e. the poisoned cup, O.— To shake out, search: te. — Fig., to shake out, shake off, force away, discard, remove, wrest, extort: omnīs istorum delicias: aculeos orationis meae: corde metum, O.: excussa pectore Iuno est, V.: (negotiis) Excussus propriis, H.: risum sibi, excite, H.: foedus, reject, V. — To search, examine, investigate, scrutinize: illud excutiendum est, ut sciatur, etc.: freta, O.: puellas, O.: quae delata essent, Cu.
    * * *
    excutere, excussi, excussus V
    shake out or off; cast out; search, examine

    Latin-English dictionary > excutiō

  • 11 circulus

    ī m. [demin. к circus ] (стяж. circlus)
    1) окружность, круг (c. aut orbis C); параллельный круг (segmenta mundi, quae nostri circulos appellavēre, Graeci paralleles PM)
    lacteus c. PM (тж. lacteus orbis C) — Млечный Путь
    2) пояс, зона (caelum dividitur in circulos quinque Sen)
    3) круговой путь, орбита ( stellae circulos suos conficiunt C)
    4) кружок, собрание ( in conviviis et circulis L)
    5) обод, обруч (c. de cupā excussus Pt)
    6) кольцо, звено ( circuli catenarum Aus); ожерелье (obtorti c. auri V)
    9) кольцеобразное печенье, баранка ( dulcia et circuli Vop)

    Латинско-русский словарь > circulus

  • 12 excutio

    ex-cutio, cussī, cussum, ere [ex + quatio ]
    1)
    а) отряхивать, стряхивать ( pulvĕrem digĭtis O)
    e. pulverem pedum и de pedibus Vlg, Ecclотряхнуть прах со своих ног
    б) сбрасывать ( equus excussit equitem L); свергать ( jugum PJ); швырять, бросать ( litteras in terram C); метать (glandem L; tela T); извергать, проливать ( imbrem QC)
    2) выбивать (oculum Pl, Su); сбивать (circulus de cupa excussus Pt); молотить ( baculis spicas Col)
    3) перен. прогонять, подавлять (metum de corde O; segnitiem Sen); отбрасывать ( verecundiam Sen)
    5) вырывать, исторгать (agnam ore lupi O; aliquid de manibus C)
    6) вызывать, вынуждать ( risum H)
    e. sudorem Nep — заставить вспотеть, бросить в пот
    e. alicui lacrimas Pl, Ter — исторгнуть у кого-л. слёзы
    7) выгонять, изгонять (aliquem patriā V; hostem oppidis Fl)
    e. aliquem somno V, O — нарушить чей-л. сон
    pass. excuti — быть унесённым ( cursu V)
    8) разрушать ( fundo moenia St); устранять, удалять, уничтожать (febrem PM; verborum jactationem C)
    e. sibi opinionem aliquam C — отказаться от какого-л. мнения
    e. somnum Oпрогнать сон
    e. aliquem aliquā re V, H, O — лишить кого-л. чего-л.
    9) встряхивать, трясти (vestem Pt; pallium Pl); обшарить, перерыть ( bibliothecas Q); обрыскать ( freta O)
    e. aliquem (sc. vestem alicujus) C — обыскать кого-л.
    10) перебирать, рассматривать, исследовать, разбирать (omne scriptorum genus Q; verbum C; delata QC); разъяснять ( causam alicujus rei Pt); допрашивать ( aliquem C)
    11) развёртывать ( rudentem V); простирать, выпрямлять, протягивать (lacertum Sen, O; brachia O)
    12) потрясать, качать, махать (caesariem, pennas O)

    Латинско-русский словарь > excutio

  • 13 inexcussus

    in-excussus, a, um [ excutio ]
    непоколебимый, неустрашимый V

    Латинско-русский словарь > inexcussus

  • 14 axis [1]

    1. axis, is, m. (altind. ákṡa-ḥ, griech. ἄξων, ahd. ahsa), die Achse, I) eig. u. meton.: 1) eig., die Achse am Wagen, faginus, Verg.: axes rotarum, Liv.: axes amurcā ungere, Plin.: paene curru excussus est axe diffracto, Suet. – 2) (poet.) meton., der Wagen, Verg. Aen. 5, 820. Ov. met. 2, 59 u.a.: Plur., Ov. met. 2, 148 u.a. – II) übtr.: A) die Welle an der Wasseruhr, der Wellbaum, versatilis, Vitr. 9, 8, 8. – B) die Linie, um die sich die Welt od. ein Weltkörper zu drehen scheint, die Achse, 1) eig.: mundi, Lucr.: terra circum axem se convertit, Cic.: rectus ab axe, Suet. fr. – 2) meton.: a) der Pol, nördliche od. südliche, inocciduus, Lucr.: meridianus, Vitr. – bei Dichtern bes. der Nordpol, Acc. fr., Lucr., Verg. u.a. – b) (poet.) der ganze Himmel, Verg. u.a.: sub (nudo) axe, unter freiem Himmel, Verg. – Plur. axes, der Sternenhimmel, axes siderei, Claud. rapt. Pros. 2. praef. 35: rutili, ibid. 2, 192: igniferi, Claud. de Mall. Theod. cons. 275. – c) die Himmelsgegend, borēus, der Norden, Ov.: hesperius, der Westen, Ov.: uterque, Norden u. Westen, Claud., od. Ost u. Süd, Claud.: calidus, Claud. Vgl. Gesner Claud. de bell. Gild. 458. – C) das Eisen, in dem die Türangel sich dreht, Stat. Theb. 1, 349. – D) als t. t. der Archit.: 1) das Ventil an einer Röhre, Vitr. 10, 7, 1. – 2) axes volutarum, die Säume der Schnecken, Vitr. 3, 5, 7 (3, 3, 12). – / Abl. Sing. gew. axe, selten axī, wie Cic. Tim. 37. Vitr. 9, 8, 8.

    lateinisch-deutsches > axis [1]

  • 15 circulus

    circulus, ī, m. (Demin. v. circus), die beschriebene Kreislinie, der umgebende Kreis, Ring, I) übh. circulus aut orbis, qui κύκλος Graece dicitur, Cic.: coronae modici circuli, von mäßigem Umkreis, Liv.: c. aurei coloris, Plin.: virgā alqm amplo circulo includere, Iustin.: priusquam hoc circulo excedas, Liv.: egredi finito arenae circulo, Vell.: densa circumstantium corona latissimum iudicium multiplici circulo ambibat, Plin. ep. – am Himmel, circa solem visum coloris varii circulum, Sen. nat. qu. 1, 2, 1.: circulus ad speciem caelestis arcus orbem solis ambiit, Suet. Aug. 95: cernuntur circa solis orbem... versicolores circuli, Plin. 2, 98. – dah. a) als astron. t. t. (wie orbis), α) der Kreis, caelum dividitur in circulos quinque, qui per mundi cardines eunt; est septentrionalis, est aequinoctialis, est brumalis, est contrarius septentrionali, Sen.: caelum ab aequinoctiali circulo ad solstitialem et hinc ad septentrionalem divisum, Varr. LL.: meridianus circulus, qui horizonta rectis lineis secat, Sen.: horizon sive finiens circulus, Sen.: zodiacus circulus, Hyg.: lacteus circulus, die Milchstraße (bei Cic. lacteus orbis), Plin. u. Hyg.: paralleli circuli, Hyg. – β) der Kreis, den ein Gestirn durchläuft, die Kreisbahn, quot Luna circlos annuo in cursu institit, Acc. tr. 100: stellae circulos suos orbesque conficiunt celeritate mirabili, Cic. de rep. 6, 15. – b) als geogr. t. t., der Parallelkreis,Plin. 6, 212. – II) insbes., a) ein kreisförmiger Körper, der Reif, Ring, Ringel, circuli catenarum. Auson. edyll. 12 (Technop.) praef. 1. p. 132 Schenkl: circuli suspensi, Curt. 6, 5 (16), 16: c. corneus, Suet. Aug. 80: eboreus, Petr. 32, 4: laxi tenui de vimine circli, Verg. georg. 3, 166: flexilis obtorti circulus auri, poet. umschr. = torques aureus, Verg. Aen. 5, 595: molli subnectit (crines) circulus auro, Verg. Aen. 10, 338: circuli ex auro, quibus brachia artantur, Tertul. de cult. fem. 1, 2. – bes. der Reif eines Fasses, circulus ingens, de cupa grandi excussus, Petr. 60, 3: vasa circulis cingunt, Plin. 14, 132. – u. der Reif eines Äquilibristen, circulos ardentes transilire, Petr. 53, 11. – u. der Ringel als Backwerk, Varr. LL. 5, 106: dulcia et circuli, Maec. Falc. bei Vopisc. Tac. 6, 5. – b) der Ring einer Mauer, die Ringmauer, circulus muri exterior, Liv. 36, 9, 12. – c) als mediz. t. t., der Ring, aspera arteria constat ex circulis quibusdam, Cels. 4, 1. p. 120, 21 D.: cutis nudatur circa pubem velut circulus, Cels. 7, 25, 1. p. 305, 15 D.: c. glandis, der Eichelrand, Cels. 7, 25, 1. p. 305, 20 D.: dass. a pube usque circulum, ibid. p. 305, 28 D. – d) die Scheibe des Mondes, lunae, Mart. Cap. 8. § 858. Leo ep. 133, 2 extr. – e) eine runde Schüssel, Mart. 14, 138, 2. – f) in einen Kreis zum Gespräch, zur Geselligkeit zusammengetretene Menschen, die Gruppe, der enge, gesellige Kreis, - Zirkel, -Verein, der Privatkreis, sermones inter se serentium circuli, Liv.: ut in circulis (vor dem Straßenpublikum) mos est, Petr.: circulos aliquos et sessiunculas consectari, Cic.: per fora et circulos loqui, Tac.: de circulo se subducere, Cic.: more hominum invident, in conviviis rodunt, in circulis vellicant, Cic.: primo in circulis conviviisque celebrata sermonibus res est, Liv. – / Synkop. circlus, Acc. tr. 100. Verg. georg. 3, 166.

    lateinisch-deutsches > circulus

  • 16 claudeor

    claudeor, ērī, od. claudor, dī (claudus), hinken, risus circumstantium eo maxime quod claudebatur excussus, Mart. Cap. 8. § 804.

    lateinisch-deutsches > claudeor

  • 17 currus

    currus, ūs, m. (curro), das Rennzeug (Fahrzeug), I) der Wagen, vorzugsw. im Zshg. der Triumphwagen od. der Rennwagen od. der Streitwagen (essedum), a) eig.: equi currusque (Sing.), Verg.: c. quadrigarum, Liv.: c. elephantorum, Suet.: c. atrorum equorum (Plutos, des Gottes der Unterwelt), Ov. – c. regis, Curt.: c. Solis, Hor. u.a. Dichter. – rector currus, Curt. (od. umschr. is, a quo currus regitur, Curt., oder is, qui currum agit, Curt.). – utrumque currus latus (Seite), Curt. – curru sublimis, Liv., od. eminens, Curt. – c. altus, Ov.: arcuatus, Liv.: auratus, Cic.: aureus, argenteus, Plin.: biiugus, Lucr.: currus diurni (Sonnenwagen), Ov.: c. eburnus, Tibull.: c. falcatus, Sichelwagen (mit Sicheln zu beiden Seiten versehener Streitwagen, b. Livius quadrigae falcatae), Curt.: dafür poet., c. falcifer, Lucr., od. c. ferreus Martis, Claud.: igneus c. Eliae, Hieron.: c. quinque liberis onustus (beim Triumphzug), Tac.: c. quadriiugus, Verg. u. Plin. pan.: currus quadriiuges et seiuges, Apul.: c. regius, Sen. – currum agere, Ov. u. Curt., agitare, Verg.: alqm vinctum ante currum (Triumphw.) agere, Sen.: anteire alcis currum (zB. v. Trabanten), Curt.: ascendere simul currum, Suet.: cedere (abtreten) alci currum, Liv.: comitari alcis currum (Triumphwagen), Suet.: conscendere currum, Lucr., Curt. u.a.: ita currus (Streitw.) collocare (aufstellen), ut etc., Caes.: collocare (setzen) alqm in curru suis manibus, Cic.: descendere e curru, Suet.: desilire curru, Curt., od. e curru, Ov., od. ab alto curru, Ov.: detrahere alqm de curru, Cic.: ducere alqm ante currum (Triumphw.), Liv.: escendere in currum, Cic.: evertere currum, Curt.: excutere alqm curru (v. den Pferden), Curt.: curru excuti, Suet.: excussus curru ac rursus repositus, Suet.: flectere currum (Triumphw.) de foro in Capitolium, Cic.: illigare alqm distentum in currum quadrigarum, Liv.: imponere alqm od. alqd in currum, Cic.: curru urbem ingredi (v. Triumphator), Suet. (vgl. Romam eo curru, quo Augustus olim triumphaverat, introire, Suet.): in currum inscendere, Plaut.: invehi curru Capitolium, Cic., od. curru equis albis iuncto urbem, Liv. (beide v. Triumphator): insistere currui (v. Wettrenner), Plin. ep.: alqm portat niveis currus eburnus equis, Tibull.: prosequi currum alcis (den Triumphw. jmds., zB. v. Soldaten), Suet.: praecedere alcis currum (Triumphw.), Eutr.: proeliari curru (Streitw.), Tac.: pugnare curribus (Streitw.), Mela: regere currum, Curt.: ruunt effusi carcere currus (v. Rennw.), Verg.: se in currus (Streitw.) citissime recipere, Caes.: sequi alcis currum carpento (v. einer Frau), Curt.: sustinere currum, im Laufe anhalten, zum Stehen bringen, Cic.: trahere regium currum (v. weißen Pferden), Sen. de ira 3, 21, 2: vertere currum suum in fugam, Curt.: vehere currum, vehere alqm curru, vehi curru, s. veho. – Plur. currus v. einem Wagen, Verg. Aen. 1, 486; 6, 485 u. ö. Val. Flacc. 2, 411; 3, 415 u. ö.: biiuges currus, v. Wagen der Venus, Apul. met. 4, 31. – b) meton.: α) wie das griech. ἅρμα, das Gespann am Wagen, neque audit currus habenas, Verg.: infrenant alii currus, Verg. – β) der Triumphwagen = der Triumph (s. Drak. Sil. 6, 545), quem ego currum aut quam lauream cum tua laudatione conferrem? Cic.: digna res lauro, digna curru senatui visa est, Flor.: prosequar et currus utroque ab litore ovantes, Prop. – II) der kleine zweiräderige Pflugwagen; dah. currus imi, die Räder am Pflugwagen, Verg. georg. 1, 174. – III) das Fahrzeug = das Schiff, Catull. 64, 9. – / Dat. curru, Verg. ecl. 5, 29; Aen. 1, 156; 3, 541; 12, 511: metaplast. Abl. curro, Lamp. Commod. 3, 6 P. (Jordan mit cod. M curru): synkop. Genet. Plur. currum, Verg. Aen. 6, 653.

    lateinisch-deutsches > currus

  • 18 decido [2]

    2. dē-cido, cidī, ere (de u. cado), herab-, herunterfallen, niederfallen, zu Boden fallen, absol., od. m. ex (e) od. m. ab od. m. de u. Abl., od. m. bl. Abl. (von wo?), m. in od. ad od. intra u. Akk. u. dgl., m. per u. Akk., m. cum u. Abl., I) eig.: a) v. lebl. Subjj.: subito ac nullo propellente lumen decidit et exstinguitur, Suet.: vaginā gladius eius elapsus decidit, Val. Max. – caelo (v. einem Meteorstein), Plin.: e superiore caelo, Plin.: u. (im Bilde) occasio quasi decidit de caelo, kam ganz ungesucht, Plaut.: Victoria vento icta (durch einen Windstoß) de podio decidit, Spart.: pars maior missilium (der ausgeworfenen Geschenke) intra popularia deciderat, Suet.: e basi statuae triumphalis titulus excussus vi procellae in monumentum proximum decidit, Suet.: gladius e manu elapsus in mediam cohortem hostium decidit, Iustin.: metentibus (den M.) cruentas spicas in corbem decidisse, Val. Max. So nun bes.: α) v. Blitze, niederfallen, einschlagen, fulmen decidens, Spart.: ab ipso (Iove) decidunt fulmina, Arnob.: decidit fulmen in lacum, Suet., in castra alcis, Frontin. – β) v. Gewande, von der Schulter herabfallen, si paulum progressis decidat toga, Quint.: sumenti virilem togam tunica lati clavi resuta ex utraque parte ad pedes decidit, Suet. – γ) v. Flüssigkeiten (Regen, Tau- od. Wassertropfen, Gewässern, Tränen), si decidit imber, Hor.: decidentium aquarum sonus, Frontin. – vidi guttas e flore cruentas decidere, Ov.: decidens ab Alpibus Rhenus, Mela: amnis per uberrima arva decidens, Mela. – lacrimae in ora decidunt, Auct. consol. ad Liv.: fluvii, qui in nostrum mare decidunt, Mela: fons in Larium lacum decidit, Plin. ep.: ex quo (dorso) Asiae omnia fere flumina alia in Rubrum, alia in Caspium mare, alia in Hyrcanium et Ponticum decidunt, Curt.: Euphrates vaste decidit, Mela. – δ) von dem, was auf natürlichem Wege, von selbst od. künstlich sich trennt, sich loslöst u. abfällt, abfallen, ausfallen, si arundo (sagittae in vulnere haerentis) decidit solumque ferrum intus est, Cels. – v. Bäumen od. Pflanzen, decidunt sorbo universa folia, ceteris paulatim, Plin.: poma ex arboribus, cruda si sunt, vix evelluntur, si matura et cocta, decidunt, Cic.: arborum aliis decidunt folia, aliae sempiternā comā virent, Plin.: decidunt arbore glandes, Ov.: exspectatur, ut decidat oliva, Plin.: im Bilde, vera gloria radices agit atque etiam propagatur; ficta omnia celeriter tamquam flosculi decidunt, Cic. de off. 2, 43. – v. tier. Körper, cataplasma decidit, Cels.: crustae decidunt, Cels.: comae decidunt (im Alter), Hor.: dens decidit, dentes postremi decidunt, Plin.: pedes decidunt, fallen od. sterben ab, Cels.: capita omnibus simul statuis deciderunt, Suet.: equo dentes decidunt, Plin.: pennae, pavoni quae deciderant, Phaedr.: omnis fructus (= lana) iam illis (ovibus) decidit, Plaut. – ε) v. Bergen, Gebäuden, niederfallen, niederstürzen, einfallen, montium decidentium moles, Plin. ep. 8, 17, 3: celsae graviore casu decidunt turres, Hor. carm. 2, 10, 10 sq.

    b) v. leb. Wesen: α) übh.: decidente equo, indem das Pf. niederstürzte, Frontin.: Camillus subito lapsu decidit, Val. Max.: u. (im Bilde) consistes aegre, nictu citius decidas, Laber. com. fr.: vide ne, dum ad cacumen pervenire contendis, cum ipsis ramis, quos comprehenderis, decidas, Curt.: dec. iuxta cubiculum eius, Suet.: dec. equo, Caes. u. Mart. od. ex equo, Plin. (vgl. unten m. in): ex superiore parte od. ex superiore loco, Cels.: ex alto, Cels.: u. bl. alto (v. Vögeln), Dict.: e summo toro, Ov.: per impluvium de tegulis, Ter. – dec. in casses, Ov.: in dolium, Iuven.: in fossam, Frontin.: in foveam, Phaedr., u. (bildl.) in hanc foveam, Lact.: in laqueos, Ov., u. (bildl.) suā sponte in hos laqueos, Lact.: in mare, Ov.: in puteum foveamque, Hor.: in praeceps, Ov.: in terram (von einem Vogel), Ov.: ex equo in terram, Nep.: acrem praedonum in turbam, Hor.: cum ponte in Tiberim, Aur. Vict. – m. Prädik.-Adi., columba decidit exanimis, Verg.: aves attonitae paventesque decidunt, Val. Max.: decido de lecto praeceps, Plaut.: vulnerato equo cum praeceps ad terram decidisset, Iustin.: vulpes inscia in puteum deciderat, Phaedr.: qui ab equo praeceps in Aleïa decidit arva, Ov. – im Bilde, ex astris dec., aus seinem Himmel fallen (= von der Höhe seiner Vergötterung herabsinken), Cic. ad Att. 2, 21, 4. – β) prägn., tot niedersinken, hinsinken, sowohl gewaltsam durch fremde Hand usw., decidit percussus ab apro, Hygin.: si decidat hostis, Stat.: Phoebeo domitus Python cum decidit arcu, Claud. – als durch Krankheit, Schicksalsfügung, in den Tod-, ins Grab sinken, hinabsinken, scriptor abhinc annos centum qui decidit, Hor.: cuncti solstitiali morbo decidunt, Plaut.: nos ubi decidimus, quo pater Aeneas, Hor.: decidit in flore iuvent(a)e, Corp. inscr. Lat. 6, 6270.

    II) übtr.: a) herabfallen, herab- od. hinabsinken, α) von etw. sich entfernend, decido toto pectore, ich entschwinde ganz aus dem Herzen (jmds.), Tibull. 3, 1, 20 (vgl. εκ θυμοῦ πεσέειν, Hom. Il. 23, 595). – decido spe, de od. ab spe, es schlägt mir eine Hoffnung fehl, es fällt mir eine H. in den Brunnen, postquam spe decidit, Suet. Oth. 5, 1: quanta de spe decidi! um welche H. bin ich ärmer! Ter. heaut. 250: postquam (Antiochus) a spe societatis Prusiae decidit, Liv. 37, 26, 1. – β) in etw. geratend, in einen Zustand verfallen, αα) in einen physischen (mediz. t. t.): ne in malum habitum corpus eius decidat, metus est, Cels.: qui ex atra bile huc (in diese Krankheit) deciderunt, Cels.: is, qui ex quartana in hydropa (Wassersucht) deciderat, Cels. – ββ) ( wie καταπίπτειν) in einen moralischen: ne oculis quidem captus in hanc fraudem tuam tam scelestam ac tam nefariam decidisti, Cic. Verr. 4, 101: fortuna, in quam deciderat (Hecuba) humili nomine accepto, Mela 2, 2, 7 (= 2. § 26).

    b) gleichs. tief hinabsinken, α) übh. durch Verfall des Vermögens, Ansehens wohin versinken, huc decidisse cuncta, ut etc., so weit sei es mit dem allgemeinen Verfall gekommen, daß usw., Tac. ann. 3, 59: nunc eo decidit (ist er so tief gesunken), ut exsul de senatore, rhetor de oratore fieret, Plin. ep. 4, 11, 1: ad eas rei familiaris angustias (in so traurige Vermögensumstände) decidit, ut etc., Suet. Claud. 9, 2: in maximis necessitatibus, ad quas libidine luxurieque deciderat, Schol. Iuven. 5, 3. – β) prägn., aus Mangel an Erfolg fallen, durchfallen, Mißerfolg haben, vom Redner, saepe illi bene cessit, saepe decidit, Sen. contr. 7. praef. § 5. – vom nachahmenden Schriftsteller, ego ab archetypo labor et decido, Plin. ep. 5, 10 (15), 1. – vom Feldherrn, non enim virtute hostium, sed perfidiā amicorum decidi, Nep. Eum. 11, 5. – / vulg. Pers.-Form decisimus, Grom. vet. 362, 13.

    lateinisch-deutsches > decido [2]

  • 19 excusse

    excussē, Adv. (excussus), mit ausgestrecktem-, straffem Arme = mit voller Schwungkraft (Ggstz. remisse), mittere pilam, Sen. de ben. 2, 17, 4.

    lateinisch-deutsches > excusse

  • 20 inexcussus

    in-excussus, a, um (in u. excutio), unerschüttert, unerschrocken, Ps. Verg. cul. 300.

    lateinisch-deutsches > inexcussus

См. также в других словарях:

  • Excuss — Ex*cuss , v. t. [L. excussus. p. p. of excutere to shake off; ex out, from + quatere to shake. Cf. {Quash}.] 1. To shake off; to discard. [R.] [1913 Webster] To excuss the notation of a Geity out of their minds. Bp. Stillingfleet. [1913 Webster]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Jacques Kerver — Jacques Kerver, célèbre dès 1535 et mort à Paris en 1583, est un libraire et imprimeur parisien, il fut parmi les échevins de la ville nommé en 1568. Une scène de Poliphile Sommaire 1 …   Wikipédia en Français

  • excuss — excussion, n. /ik skus /, v.t. Law. to take possession of (goods) by legal authority. [1560 70; < L excussus, ptp. of excutere to shake out, drive out, send forth, equiv. to ex EX 1 + cussus, comb. form of quassus, ptp. of quatere to shake;… …   Universalium

  • Pinnotheres — Pinnotheres …   Wikipédia en Français

  • escousse — (è skou s ) s. f. Terme familier. Élan qu on prend pour mieux sauter. Prendre son escousse.    Fig. •   Ne prenez pas de si loin votre escousse pour être en peine, SÉV. 523. •   Je retournai chez moi prendre haleine, et, comme on dit, son… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • ADEL — I. ADEL Sueciae Regis fil. an nepos Gothari Regis Suecorum et Gothorum. Obiit, equô excussus, ad fores templi Dianae. Histor. Suec. II. ADEL regnum Africae, in ora Orientali Aethioiae, cum urbe cognomine versus fauces maris rubri, in Zanguebaria… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ALATI — Dracones, apud Poetas passim occurrunt. Lucan. l. 9. v. 729. ducitis altum Aera cum pennis Hinc currum Cereris alatis draconibus vehi finxêre: Orpheus in Hymno Cereris, Α῞ρμα δρακοντέιοσιν ὑπόζεύξασα χαλινοῖς, Currui (volucrium) draconum Frena… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • APRIES vel APRIUS — APRIES, vel APRIUS Psmmis Aegypti Regis fil. Africano, Eusebio et Syncello. Vaphres, in Sacris Pharao Hophra, Ierem c. 44. v. ult. undecim circiter annorum intervallô demum patrem excepit: quippe quô tempore, Rege sublatô, populô abductô,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • BELLEROPHON — Glauci, Regis Ephyrae, fil. cuius formâ capta Sthenoboea, Proeti, Argivorum Regis uxor, de stupro eum interpellavit, cumque se praeter opinionem repulsam videret, aegre id ferens, innocentem hospitem apud vitum detulit, tamquam sibi vim inferre… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CALBIS — Cariae amnis. Pompon. l. 1. c. 16. Ubi libri veteres vocant Galbiam, non Calbin. Graecis est Κάλβις, et Κάλβιος, ac forsan etiam Καλβίας. Stephanus et Καλαινὸν fuisse dictum prodit. Κάλβιος, inquit, κρήνη Λυκίας, ἣν καὶ Καλαινὸν φασι. Nihil in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • EXCUTIENDI Vestes gremiumque ritus Hebraeorum cum indignabundi significare — et ominari imprecarique vellent,aliquem a Deo suis bonis excussum iri indigitatur Esrae c. 5. v. 13. Vide infra Vestis. Sed et excutere, idem quod scrutari est ac praetentare, Gr. ἐξερεινᾷν, ἐκσείειν καὶ ἐκτινάσσειν. Certe vix olim colloquium… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»