cănes

Ēpīrus or - os, i, f., = Êpeiros, the province of Epirus, in the north of Greece, now part of Albania, Mel. 2, 3, 4 sq.; 2, 7, 10; Plin. 4, 1, 1, § 1 sqq.; Cic. Att. 2, 4, 5; id. Pis. 40, 96; Varr. R. R. 2, praef. 7; Verg. G. 1, 59; id. A. 3, 292; Ov. M. 8, 283; Stat. Achil. 1, 428 et saep.—

Derivv.

Ēpīrōtēs, ae, m., = Êpeirôtês, an inhabitant of Epirus, an Epirote, Plin. 3, 11, 15, § 98; Aur. Vict. Vir. Ill. 33;

scanned Ēpĭrōtēs,

Aus. Profess. 15, 13.—Adj., of Epirus:

Epirotae equi,

Veg. Vet. 6, 6, 3.—

Ēpīrōtĭcus, a, um, adj., = Êpeirôtikos, of or from Epirus, Epirotic:

familia,

Varr. R. R. 1, 17, 5:

boves,

id. ib. 2, 5, 10:

canes,

id. ib. 2, 9, 5:

res,

Cic. Fam. 13, 18 fin.:

litterae,

id. Att. 5, 20, 9; 12, 53 et saep.—

Ēpīrensis, e, adj., of Epirus:

Alexander,

Liv. 8, 17, 9.

ex-aspĕro, āvi, ātum, 1, v. a., to make rough, to roughen (not ante-Aug.).

Lit.:

fauces,

Cels. 1, 3; cf.:

summam cutem,

id. 3, 27:

arterias,

Plin. 22, 23, 48, § 100:

corpus,

id. 31, 6, 34, § 67:

tussim,

id. 23, 4, 51, § 97:

faucium vitio exasperatur vox,

Quint. 11, 3, 20:

undas,

to roughen, stir up, Ov. Am. 2, 11, 27:

mare fluctibus,

Liv. 37, 12 fin. (cf. aspero).— Poet.:

aegida innumeris signis,

i. e. to adorn with raised sculptures, Claud. III. Cons. Honor. 193:

ensem saxo,

to sharpen, whet, Sil. 4, 19.—

Trop., to irritate, provoke, exasperate:

durati (Gallograeci) tot malis exasperatique,

made savage, Liv. 38, 17, 17:

exasperavit animos ferocia nimia Harpali,

id. 42, 14; so,

animos,

id. 28, 25; 33, 39; Cels. 3, 5 fin.; cf.:

animum hoc criminum genere,

Liv. 40, 20 fin.:

Ligures exasperati,

id. 42, 26:

majorem civitatis partem,

Val. Max. 6, 5, 3:

canes,

i. e. to incite, set on, App. M. 4, p. 143; cf.

apes,

Col. 9, 15, 4 et saep.:

rem verbis exasperavit,

exasperated, made worse, Quint. 4, 2, 75.

făcĭlis, e, adj. (archaic forms nom. sing. facil, Plaut. Trin. 3, 2, 53; adv. facul, like difficul, simul; v. under adv. 2, and cf. Paul. ex Fest. p. 87 Müll.), [facio, properly, that may be done or made; hence, pregn.], easy to do, easy, without difficulty.

In gen.

Prop., constr. absol., with ad (and the gerund), the supine, inf., ut, and the dat.

Absol.:

nulla est tam facilis res, quin difficilis siet, quam invitus facias,

Ter. Heaut. 4, 6, 1; cf.:

facilis et plana via (opp. difficilis),

Plaut. Trin. 3, 2, 20:

quae facilia ex difficillimis animi magnitudo redegerat,

Caes. B. G. 2, 27 fin.; cf.

also: mihi in causa facili atque explicata perdifficilis et lubrica defensionis ratio proponitur,

Cic. Planc. 2, 5:

justa res et facilis,

Plaut. Am. prol. 33:

facilis et prompta defensio,

Cic. de Or. 1, 56, 237; cf.:

facilis et expedita distinctio,

id. Fin. 1, 10, 33:

facilia, proclivia, jucunda,

id. Part. Or. 27, 95; cf.:

proclivi cursu et facili delabi,

id. Rep. 1, 28:

ascensus,

Caes. B. G. 1, 21:

aditus,

id. ib. 3, 25 fin.;

descensus Averno,

Verg. A. 6, 126; Cic. de Imp. Pomp. 14, 41; cf.:

celerem et facilem exitum habere,

Caes. B. C. 3, 22 fin.:

lutum,

easy to work, Tib. 1, 1, 40:

fagus,

Plin. 16, 43, 84, § 229:

humus,

easy to cultivate, mellow, Curt. 4, 6, 5:

arcus,

Val. Fl. 1, 109:

jugum,

easy to climb, Prop. 4 (5), 10, 4:

somnus,

easy to obtain, Hor. C. 2, 11, 8; 3, 21, 4:

irae,

easily excited, Luc. 1, 173:

saevitia,

easily overcome, Hor. C. 2, 12, 26 et saep.:

aurae,

gentle, Ov. H. 16, 123:

jactura,

easily borne, Verg. A. 2, 646:

cera,

easily shaped, Ov. M. 15, 169:

victus,

copious, Verg. G. 2, 460.— Comp.:

iter multo facilius atque expeditius,

Caes. B. G. 1, 6, 2:

cui censemus cursum ad deos faciliorem fuisse quam Scipioni?

Cic. Lael. 4, 14:

faciliore et commodiore judicio,

id. Caecin. 3, 8.— Sup.:

quod est facillimum, facis,

Plaut. Trin. 3, 2, 4; cf. Cic. Rep. 2, 3:

concordia,

id. ib. 1, 32:

hujus summae virtutis facillima est via,

Quint. 8, 3, 71:

in quibus (ceris) facillima est ratio delendi,

id. 10, 3, 31 et saep.—

With ad and the gerund:

nulla materies tam facilis ad exardescendum est,

Cic. de Or. 2, 45, 190:

ad subigendum,

id. Rep. 2, 41:

ad credendum,

id. Tusc. 1, 32, 78:

palmae ad scandendum,

Plin. 13, 4, 7, § 29.— Comp.:

faciliora ad intelligendum,

Quint. 2, 3, 8.— Sup.:

haec ad judicandum sunt facillima,

Cic. Off. 3, 6, 30; id. Fin. 2, 20.—

With ad and subst.:

faciles ad receptum angustiae,

Liv. 32, 12, 3:

mens ad pejora,

Quint. 1, 2, 4:

credulitas feminarum ad gaudia,

Tac. A. 14, 4.— Comp.:

mediocritas praeceptoris ad intellectum atque imitationem facilior,

Quint. 2, 3, 1.—

With supine:

facile inventust,

Plaut. Trin. 3, 2, 53:

res factu facilis,

Ter. Heaut. 4, 3, 26:

cuivis facile scitu est,

id. Hec. 3, 1, 15:

facilis victu gens,

abounding in resources, Verg. A. 1, 445 Wagn.:

(Cyclops) nec visu facilis nec dictu affabilis ulli,

id. ib. 3, 621; cf.:

sapiens facilis victu fuit,

Sen. Ep. 90, 11.— Comp.:

nihil est dictu facilius,

Ter. Ph. 2, 1, 70.— Sup.:

factu facillimum,

Sall. C. 14, 1.—

With inf.:

materia facilis est, in te et in tuos dicta dicere,

Cic. Phil. 2, 17, 42:

facilis vincere ac vinci vultu eodem,

Liv. 7, 33, 2:

facilis corrumpi,

Tac. H. 4, 39:

Roma capi facilis,

Luc. 2, 656.—So esp. freq. in the neuter, facile est, with a subject-clause:

id esse verum, cuivis facile est noscere,

Ter. Ad. 5, 4, 8:

quod illis prohibere erat facile,

Caes. B. C. 1, 50, 2:

neque erat facile nostris, uno tempore propugnare et munire,

id. ib. 3, 45, 4; Quint. 6, 4, 20:

nec origines persequi facile est,

Plin. 3, 5, 6, § 46:

quīs facile est aedem conducere,

Juv. 3, 31; 4, 103.— Comp.:

plerumque facilius est plus facere quam idem,

Quint. 10, 2, 10; 12, 6, 7.— Sup.:

stulta reprehendere facillimum est,

Quint. 6, 3, 71; 11, 1, 81.—

With ut:

facilius est, ut esse aliquis successor tuus possit, quam ut velit,

Plin. Pan. 44, 3; 87, 5; cf. with quod: facile est quod habeant conservam in villa, Varr. R. R. 2, 10, 6.—

With dat.:

terra facilis pecori,

i.e. suitable, proper, Verg. G. 2, 223; cf.:

campus operi,

Liv. 33, 17, 8:

facilis divisui (Macedonia),

id. 45, 30, 2:

neque Thraces commercio faciles erant,

Liv. 40, 58, 1:

homines bello faciles,

Tac. Agr. 21:

juvenis inanibus,

easily susceptible, open to, id. A. 2, 27; cf.:

facilis capessendis inimicitiis,

id. ib. 5, 11. —

With gen. ( poet.):

Hispania frugum facilis,

fertile in, Claud. Laud. Seren. 54.—

Adverbially, in facili, ex (e) facili, and rarely, de facili, easily:

cum exitus haud in facili essent,

not easy, Liv. 3, 8, 9 Drak.:

in facili,

Sen. Clem. 1, 7: Plin. 18, 28, 68, § 274; Dig. 26, 3, 8:

ita adducendum, ut ex facili subsequatur,

easily, Cels. 7, 9 med.:

ex facili tolerantibus,

Tac. Agr. 15 init.: ex facili, Cel. 6, 1, 1; Plin. 37, 4, 15, § 60;

for which: e facili,

Ov. A. A. 1, 356: de facili ab iis superabuntur, Firm. Math. 5, 6.—

Transf.

Of persons that do any thing with facility, ready, quick. — Constr. with ad, in, and simple abl.:

facilis et expeditus ad dicendum,

Cic. Brut. 48, 180:

sermone Graeco promptus et facilis,

Suet. Tib. 71; cf.:

promptus et facillis ad extemporalitatem usque,

id. Tit. 3:

faciles in excogitando et ad discendum prompti,

Quint. 1, 1, 1:

exiguo faciles,

content, Sil. 1, 615.—

Of things, easily moving:

oculi,

Verg. A. 8, 310:

manus,

Ov. F. 3, 536:

cervix,

Mart. Spect. 23:

canes, i. e. agiles,

Nemes. Cyneg. 50.

In partic.

Of character, easy, good-natured, compliant, willing, yielding, courteous, affable:

facilis benevolusque,

Ter. Hec. 5, 1, 35:

comes, benigni, faciles, suaves homines esse dicuntur,

Cic. Balb. 16, 36:

facilis et liberalis pater,

id. N. D. 3, 29, 73:

lenis et facilis,

id. Fam. 5, 2, 9:

facilis et clemens,

Suet. Aug. 67:

facilem populum habere,

Cic. Fam. 7, 1, 4:

facilem stillare in aurem,

Juv. 3, 122:

di,

id. 10, 8. —With in and abl.:

facilem se in rebus cognoscendis praebere,

Cic. Q. Fr. 1, 1, 11, § 32; cf.:

facilis in causis recipiendis,

id. Brut. 57, 207:

faciles in suum cuique tribuendo,

id. ib. 21, 85:

faciles ad concedendum,

id. Div. 2, 52, 107.—With in and acc.:

sic habeas faciles in tua vota deos,

Ov. H. 16, 282.—With inf.:

faciles aurem praebere,

Prop. 2, 21, 15 (3, 14, 5 M.):

O faciles dare summa deos,

Luc. 1, 505.—With gen.:

facilis impetrandae veniae,

Liv. 26, 15, 1:

alloquii facilis (al. alloquiis),

Val. Fl. 5, 407.— Absol.:

comi facilique naturā,

Suet. Gramm. 7:

facili ac prodigo animo,

id. Vit. 7.— Comp.:

facilior aut indulgentior,

Suet. Vesp. 21; Quint. 7, 1, 27; Flor. 4, 11, 2.— Sup.:

quid dicam de moribus facillimis,

Cic. Lael. 3, 11.—

Of fortune, favorable, prosperous:

res et fortunae tuae... quotidie faciliores mihi et meliores videntur,

Cic. Fam. 6, 5, 1; Liv. 23, 11, 2.— Adv. in four forms: facile, facul, faculter, and faciliter.

făcĭlĕ (the class. form).

easily, without trouble or difficulty:

facile cum valemus recta consilia aegrotis damus,

Ter. And. 2, 1, 9:

quis haec non vel facile vel certe aliquo modo posset ediscere?

Cic. de Or. 2, 57, 232:

vitia in contraria convertuntur,

id. Rep. 1, 45.— Comp.:

cave putes, aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,

Cic. Rep. 1, 42 fin.:

quo facilius otio perfruantur,

id. ib. 1, 5: id hoc facilius eis persuasit, quod, etc., Caes, B. G. 1, 2, 3.— Sup.:

ut optimi cujusque animus in morte facillime evolet tamquam e custodia,

Cic. Lael. 4, 14:

facillime fingi,

id. Cael. 9, 22:

facillime decidit,

id. Rep. 2, 23:

mederi inopiae frumentariae,

Caes. B. G. 5, 24, 6 et saep.—

To add intensity to an expression which already signifies a high degree, certainly, unquestionably, without contradiction, beyond dispute, by far, far (often in Cic.;

elsewh. rare): virum unum totius Graeciae facile doctissimum,

Cic. Rab. Post. 9, 23:

facile deterrimus,

id. Tusc. 1, 33, 81:

genere et nobilitate et pecunia facile primus,

id. Rosc. Am. 6, 15; cf.:

virtute, existimatione, nobilitate facile princeps,

id. Clu. 5, 11:

facile princeps,

id. Div. 2, 42, 87; id. Fam. 6, 10, 2; id. Univ. 1; Flor. 3, 14, 1:

facile praecipuus,

Quint. 10, 1, 68:

facile hic plus mali est, quam illic boni,

Ter. And. 4, 3, 5: Pe. Sed tu novistin' fidicinam? Fi. Tam facile quam me, as well as I do myself, Plaut. Ep. 3, 4, 68.—With verbs that denote superiority (vincere, superare, etc.):

post illum (Herodotum) Thucydides omnes dicendi artificio, mea sententia, facile vicit,

Cic. de Or. 2, 13, 56; cf. id. Off. 2, 19, 59; id. Rep. 1, 23; cf.

also: stellarum globi terrae magnitudinem facile vincebant,

id. ib. 6, 16 fin.; id. de Or. 1, 33, 150:

Sisenna omnes adhuc nostros scriptores facile superavit,

id. Leg. 1, 2, 7; cf. id. de Or. 3, 11, 43:

facile palmam habes!

Plaut. Trin. 3, 2, 80.— In naming a large amount, quite, fully:

huic hereditas facile ad HS. tricies venit testamento propinqui sui,

Cic. Verr. 2, 2, 14, § 35.—

With a negative, non facile or haud facile, to add intensity, not easily, i.e. hardly:

mira accuratio, ut non facile in ullo diligentiorem majoremque cognoverim,

Cic. Brut. 67, 238:

sed haud facile dixerim, cur, etc.,

id. Rep. 1, 3 fin.; cf.:

de iis haud facile compertum narraverim,

Sall. J. 17, 2:

animus imbutus malis artibus haud facile libidinibus carebat,

id. C. 13, 5. —

Readily, willingly, without hesitation:

facile omnes perferre ac pati,

Ter. And. 1, 1, 35; cf.:

te de aeternitate dicentem aberrare a proposito facile patiebar,

Cic. Tusc. 1, 33, 81:

disertus homo et facile laborans,

id. Off. 2, 19, 66:

ego unguibus facile illi in oculos involem,

Ter. Eun. 4, 3, 6.— Comp.:

locum habeo nullum, ubi facilius esse possim quam Asturae,

Cic. Att. 13, 26, 2.—

(Acc. to facilis, II. B.) Pleasantly, agreeably, well:

propter eas (nugas) vivo facilius,

Plaut. Curc. 5, 2, 6:

cum animo cogites, Quam vos facillime agitis, quam estis maxume Potentes, dites, fortunati, nobiles,

Ter. Ad. 3, 4, 56:

facillime agitare,

Suet. Vit. Ter. 1:

ubi Crassus animadvertit, suas copias propter exiguitatem non facile diduci,

not safely, Caes. B. G. 3, 23, 7.—

făcul (anteclass.), easily: nobilitate facul propellere iniquos, Lucil. ap. Non. 111, 19; Pac. ib. 21:

haud facul, ut ait Pacuvius, femina una invenietur bona,

Afran. ib. 22:

advorsam ferre fortunam facul,

Att. ib. 24.—

‡ făculter, acc. to the statement of Paul. ex Fest. p. 87, 1 Müll.; cf. Mart. Cap. 3, § 325. —

făcĭlĭter (post-Aug.; predominating in Vitruvius; censured by Quint. 1, 6, 17), easily:

ferrum percalefactum faciliter fabricatur,

Vitr. 1, 4, 3 et saep.; Mart. Cap. 3, § 325.

fermento, āvi, ātum, 1, v. a. [id.], to cause to rise or ferment; in pass., to rise, ferment.

Lit.:

panis hordeaceus ervi aut cicerculae farina fermentabatur,

Plin. 18, 11, 26, § 103; cf.: fermentato pane ali, with fermented, leavened, or light bread, id. ib.:

fermentatus panis,

Cels. 2, 25 and 29:

ficus sinitur fermentari,

Col. 12, 17, 1; Vulg. Matt. 13, 33.—

Transf., to cause to swell or rise up, to break up, loosen:

terram,

Varr. R. R. 1, 38, 1; Col. 2, 14, 1; 11, 3, 13.—

Trop., to sour, spoil, Paul. Nol. Carm. 10, 263.—Hence, fermentātus, a, um, P. a.

Lit. (acc. to I. B.), loose, soft:

si deprimatur scobis in regesto, quod est fermentatum plus dipondio semisse,

Col. 4, 1, 3:

(optimi canes) debent esse pedibus magnis... solo fermentato ac molli,

Varr. R. R. 2, 9, 4.—

Trop. (acc. to II.), corrupted, spoiled:

mores,

Prud. Apoth. 354.

fētus ( foet-), a, um, adj. [Part., from ‡ FEO, whence also: fecundus, femina, fenus, felix], that is or was filled with young (syn.: gravidus, praegnans).

Pregnant, breeding (mostly poet.).

Lit.:

lenta salix feto pecori,

Verg. E. 3, 83; 1, 50:

vulpes,

Hor. C. 3, 27, 5.—

Transf.

Of land, fruitful, productive:

(terra) feta parit nitidas fruges, etc.,

Lucr. 2, 994; cf.: terra feta frugibus et vario leguminum genere, * Cic. N. D. 2, 62, 156:

loca palustribus ulvis,

Ov. M. 14, 103:

regio nec pomo nec uvis,

id. P. 1, 7, 13; id. F. 1, 662.—Also of plants:

palmites,

Col. 3, 21, 3.—

In gen., filled with any thing, full:

machina armis,

Verg. A. 2, 238:

loca furentibus austris,

id. ib. 1, 51:

colla serpentis veneno,

Sil. 17, 448.—

Trop., full of. —With abl.:

feta furore Megaera,

Sil. 13, 592:

praecordia bello,

id. 17, 380:

praecordia irā,

id. 11, 203. —With gen.:

fetas novales Martis,

Claud. Bell. Get. 25;

and in a Gr. construction: fetus Gradivo mentem,

id. 10, 14.—

That has brought forth, newly delivered: veniebant fetam amicae gratulatum, Varr. ap. Non. 312, 12:

agiles et fetae (opp. tardiores et gravidae),

Col. 7, 3 fin.:

ursa,

Ov. M. 13, 803:

lupa,

Verg. A. 8, 630:

ovis,

id. E. 1, 50; Ov. F. 2, 413:

qua feta jacebat uxor et infantes ludebant,

Juv. 14, 167.— Absol.:

insueta gravis temptabunt pabula fetas,

Verg. E. 1, 49.

fētus ( foet-), ūs ( heteroclit. abl. plur.: fetis, Att. ap. Non. 489, 6, v. in the foll.), m. [‡ feo, v. the preced. art.]..

Abstr., a bringing forth, bearing, dropping, hatching of young (rare but class.):

pater (Juppiter) curavit, uno ut fetu fieret,

at one birth, Plaut. Am. 1, 2, 25:

quarum (bestiarum) in fetu et in educatione laborem cum cernimus,

Cic. Fin. 3, 19, 63:

cornix inauspicatissima fetus tempore,

Plin. 10, 12, 14, § 30:

secundi fetus pecudes signari oportet,

Col. 11, 2, 38.—

Transf., of plants, a bearing, producing:

quae frugibus atque bacis terrae fetu profunduntur,

Cic. Leg. 1, 8, 25:

periti rerum adseverant, non ferre (Arabiam) tantum annuo fetu (casiae), quantum, etc.,

Plin. 12, 18, 41, § 83. —

Concr., young, offspring, progeny, brood (the predom. signif. of the word, in sing. and plur.; esp. freq. in poets; cf.:

catulus, pullus, hinnus, hinnuleus): quae (bestiae) multiplices fetus procreant, ut sues, ut canes, his mammarum data est multitudo,

Cic. N. D. 2, 51, 128:

facile illa (piscium ova) aqua et sustinentur et fetum fundunt,

id. ib.:

fetus ventri exsecti,

Plin. 8, 55, 81, § 217:

cervae lactens fetus,

a fawn, Ov. M. 6, 637:

melliferarum apium,

id. ib. 15, 382:

ex die emptionis, et fetus pecorum et ancillarum partus ad emptorem pertinent,

Paul. Sent. 2, 17, 7:

quis (paveat), Germania quos horrida parturit Fetus?

the German brood, Hor. C. 4, 5, 27.—So very rarely of human beings:

si vitium factum esset, ut (mulier) concipere fetus non posset,

Gell. 4, 2, 10.—

Transf., of plants, fruit, produce:

ager novatus et iteratus, quo meliores fetus possit et grandiores edere,

Cic. de Or. 2, 30, 131; cf.:

nutriant fetus et aquae salubres Et Jovis aurae,

Hor. Carm. Sec. 31:

(arbores) crescunt ipsae fetuque gravantur,

Lucr. 1, 253; cf. id. 1, 351: Cithaeron frondet viridantibus fetis, Att. ap. Non. 489, 6:

arborei,

Verg. G. 1, 55:

mutatis requiescunt fetibus arva,

id. ib. 1, 82;

4, 231: silvae dant alios aliae fetus,

id. ib. 2, 442:

triticei,

Ov. F. 1, 693: gravidi ( of grapes), id. M. 8, 294:

nucis, i. e. surculus, auricomi,

the golden-bough, id. Am. 6, 141; Verg. G. 2, 69:

omnis fetus repressus exustusque flos,

Cic. Brut. 4, 16.—Of veins of metals:

atros fetus chalybis,

Sil. 1, 230.—

Trop.:

nec ulla aetate uberior oratorum fetus fuit,

progeny, growth, Cic. Brut. 49, 182:

animi,

production, id. Tusc. 5, 24, 68:

dulces Musarum expromere fetus,

Cat. 65, 3.

flăgello, āvi, ātum, 1, v. a. [flagellum], to whip, scourge, lash ( poet. and in postAug. prose).

Lit.:

quaestorem suum in conjuratione nominatum flagellavit,

Suet. Calig. 26:

aliquem manu sua,

id. ib. 55; id. Claud. 38:

canes extremis polypi crinibus,

Plin. 9, 30, 48, § 92:

terga caudā (leo),

id. 8, 16, 19, § 49; cf.:

arborem caudā (serpens),

Ov. M. 3, 94:

messem perticis,

to thresh out, Plin. 18, 30, 72, § 298:

serpentes sese interimunt flagellando,

id. 25, 8, 55, § 101.— Absol.:

in tergum flagellat,

Quint. 11, 3, 118.—

Transf.:

flagellent colla comae,

beat, dangle against his face, Mart. 4, 42, 7:

sertaque mixta comis sparsa cervice flagellat,

i. e. shakes, Stat. Th. 10, 169; cf. id. ib. 3, 36:

flagellatus aër,

Plin. 2, 45, 45, § 116:

si puteal multa cautus vibice flagellas,

i. e. practise outrageous usury, Pers. 4, 49: cujus laxas arca flagellat opes, presses down, i. e. encloses, Mart. 2, 30, 4; 5, 13, 6; cf.: prout aliquis praevalens manceps annonam flagellet, keeps back commodities, i.e. maintains them at too high a price, Plin. 33, 13, 57, § 164.

fŭgĭo, fūgi, fŭgĭtum ( gen. plur. part. sync. fugientum, Hor. C. 3, 18, 1; part. fut. fugiturus, Ov. H. 2, 47 al.), 3, v. n. and a. [root FUG; Gr. PHUG, pheugô; Sanscr. bhuj; syn.: flecto, curvo; v. fuga], to flee or fly, to take flight, run away.

Lit.:

propera igitur fugere hinc, si te di amant,

Plaut. Ep. 3, 4, 78; cf.:

a foro,

id. Pers. 3, 3, 31:

senex exit foras: ego fugio,

I am off, Ter. Heaut. 5, 2, 47:

cervam videre fugere, sectari canes,

id. Phorm. prol. 7:

qui fugisse cum magna pecunia dicitur ac se contulisse Tarquinios,

Cic. Rep. 2, 19:

Aeneas fugiens a Troja,

id. Verr. 2, 4, 33, § 72:

omnes hostes terga verterunt, nec prius fugere destiterunt, quam ad flumen Rhenum pervenerint,

Caes. B. G. 1, 53, 1:

oppido fugit,

id. B. C. 3, 29, 1:

ex ipsa caede,

to flee, escape, id. B. G. 7, 38, 3; cf.:

ex proelio Mutinensi,

Cic. Fam. 10, 14, 1:

e conspectu,

Ter. Hec. 1, 2, 107: Uticam, Hor. Ep. 1, 20, 13: fenum habet in cornu;

longe fuge,

id. S. 1, 4, 34: nec furtum feci nec fugi, run away (of slaves), id. Ep. 1, 16, 46; cf.:

formidare servos, Ne te compilent fugientes,

id. S. 1, 1, 78; Sen. Tranq. 8.—

Prov.: ita fugias ne praeter casam,

i. e. in fleeing from one danger beware of falling into another, Ter. Phorm. 5, 2, 3 Ruhnk. —

In partic., like the Gr. pheugein, to become a fugitive, leave one's country, go into exile:

fugiendum de civitate, cedendum bonis aut omnia perferenda,

Quint. 6, 1, 19; so,

ex patria,

Nep. Att. 4, 4:

a patria,

Ov. Tr. 1, 5, 66:

in exilium,

Juv. 10, 160; cf. under II. A. b.—

Transf., in gen., to pass quickly, to speed, to hasten away, flee away; cf.:

numquam Vergilius diem dicit ire, sed fugere, quod currendi genus concitatissimum est,

Sen. Ep. 108 med. (mostly poet. and of inanim. and abstr. things):

tenuis fugiens per gramina rivus,

Verg. G. 4, 19:

Tantalus a labris sitiens fugientia captat Flumina,

Hor. S. 1, 1, 68:

concidunt venti fugiuntque nubes,

id. C. 1, 12, 30:

spernit humum fugiente pennā,

hasting away, rapidly soaring, id. ib. 3, 2, 24:

nullum sine vulnere fugit Missile,

Stat. Th. 9, 770:

insequitur fugientem lumine pinum (i. e. navem),

Ov. M. 11, 469:

fugere ad puppim colles campique videntur,

Lucr. 4, 389:

fugiunt freno non remorante dies,

Ov. F. 6, 772:

sed fugit interea, fugit irreparabile tempus,

Verg. G. 3, 284:

annus,

Hor. S. 2, 6, 40:

hora,

id. C. 3, 29, 48:

aetas,

id. ib. 1, 11, 7.—Of persons:

evolat ante omnes rapidoque per aëra cursu Callaicus Lampon fugit,

hastens away, Sil. 16, 335. Here perh. belongs: acer Gelonus, Cum fugit in Rhodopen atque in deserta Getarum, i. e. swiftly roves (as a nomade), Verg. G. 3, 462 (acc. to another explan., flees, driven from his abode).—

Pregn., to vanish, disappear, to pass away, perish:

e pratis cana pruina fugit,

Ov. F. 6, 730:

fugiunt de corpore setae,

id. M. 1, 739; cf.:

jam fessae tandem fugiunt de corpore vires,

Verg. Cir. 447;

for which: calidusque e corpore sanguis Inducto pallore fugit,

Ov. M. 14, 755:

fugerat ore color,

id. H. 11, 27:

nisi causa morbi Fugerit venis,

Hor. C. 2, 2, 15:

fugiunt cum sanguine vires,

Ov. M. 7, 859:

amor,

Prop. 1, 12, 12:

memoriane fugerit in annalibus digerendis, an, etc.,

Liv. 9, 44, 4:

gratissima sunt poma, cum fugiunt,

i. e. when they wilt, become wilted, Sen. Ep. 12; cf.: vinum fugiens, under P. a.—

Trop. (rare but class.):

nos naturam sequamur, et ab omni, quod abhorret ab oculorum auriumque approbatione, fugiamus,

Cic. Off. 1, 35, 128; cf.: omne animal appetit quaedam et fugit a quibusdam;

quod autem refugit, id contra naturam est, etc.,

id. N. D. 3, 13, 33; Quint. 11, 1, 54:

ad verba,

to have recourse to, Petr. 132.

Act., to flee from, seek to avoid; to avoid, shun any thing.

Lit. (mostly poet.): erravi, post cognovi, et fugio cognitum, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 160 Vahl.):

cum Domitius concilia conventusque hominum fugeret,

Caes. B. C. 1, 19, 2:

neminem neque populum neque privatum fugio,

Liv. 9, 1, 7:

vesanum fugiunt poëtam qui sapiunt,

Hor. A. P. 455:

percontatorem,

id. Ep. 1, 18, 69:

hostem,

id. S. 1, 3, 10:

lupus me fugit inermem,

id. C. 1, 22, 12:

nunc et ovis ultro fugiat lupus,

Verg. E. 8, 52:

(Peleus) Hippolyten dum fugit abstinens,

Hor. C. 3, 7, 18:

scriptorum chorus omnis amat nemus et fugit urbes,

id. Ep. 2, 77; id. S. 1, 6, 126:

data pocula,

Ov. M. 14, 287; cf.

vina,

id. ib. 15, 323.— Pass.:

sic litora vento Incipiente fremunt, fugitur cum portus,

i. e. is left, Stat. Th. 7, 140. —

In partic. (cf. supra, I. A. b.), to leave one's country:

nos patriam fugimus,

Verg. E. 1, 4:

Teucer Salamina patremque cum fugeret,

Hor. C. 1, 7, 22.—Hence:

quis exsul Se quoque fugit?

Hor. C. 2, 16, 20.—

Transf. (causa pro effectu), to flee away from, to escape, = effugio ( poet.;

but cf. infra, B. 2.): hac Quirinus Martis equis Acheronta fugit,

Hor. C. 3, 3, 16:

insidiatorem,

id. S. 2, 5, 25:

cuncta manus avidas fugient heredis,

id. C. 4, 7, 19.—And in a poetically inverted mode of expression: nullum Saeva caput Proserpina fugit (= nemo tam gravis est, ad quem mors non accedat), none does cruel Proserpine flee away from, avoid (i. e. none escapes death), Hor. C. 1, 28, 20.—

Trop., to flee from, avoid, shun (very freq. and class.):

conspectum multitudinis,

Caes. B. G. 7, 30, 1:

ignominiam ac dedecus,

Cic. Rep. 5, 4:

nullam molestiam,

id. ib. 3, 5; cf.

laborem,

Ter. Heaut. 1, 1, 114; Verg. A. 3, 459 (opp. ferre):

recordationes,

Cic. Att. 12, 18:

vituperationem tarditatis,

id. de Or. 2, 24, 101; cf.:

majoris opprobria culpae,

Hor. Ep. 1, 9, 10:

judicium senatus,

Liv. 8, 33, 8:

vitium,

Quint. 2, 15, 16:

hanc voluptatem (with reformidare),

id. 8, 5, 32:

disciplinas omnes (Epicurus),

id. 2, 17, 15:

nuptias,

Ter. And. 4, 4, 27; cf.:

usum conjugis,

Ov. M. 10, 565:

conubia,

id. ib. 14, 69:

amplexus senis,

Tib. 1, 9, 74:

nec sequar aut fugiam, quae diligit ipse vel odit,

Hor. Ep. 1, 1, 72:

spondeum et dactylum (opp. sequi),

Quint. 9, 4, 87.— Pass.:

simili inscitiā mors fugitur, quasi dissolutio naturae,

Cic. Leg. 1, 11, 31:

quemadmodum ratione in vivendo fugitur invidia, sic, etc.,

Auct. Her. 4, 38, 50:

quod si curam fugimus, virtus fugienda est,

Cic. Lael. 13, 47:

fugiendas esse nimias amicitias,

id. ib. 13, 45:

fugienda semper injuria est,

id. Off. 1, 8, 25; id. Verr. 2, 3, 43, § 103:

vitiosum genus fugiendum,

id. Or. 56, 189; cf. Quint. 11, 3, 128:

petenda ac fugienda,

id. 3, 6, 49.—

Like the Gr. pheugein, with inf. (mostly poet.), to avoid doing something, to omit, forbear, beware, = omittere, cavere:

illud in his rebus longe fuge credere, etc.,

Lucr. 1, 1052:

o fuge te tenerae puerorum credere turbae,

Tib. 1, 4, 9:

quid sit futurum cras, fuge quaerere,

Hor. C. 1, 9, 13; cf.

also: fuge suspicari, etc.,

id. ib. 2, 4, 22:

mene igitur socium summis adjungere rebus, Nise, fugis?

Verg. A. 9, 200; cf. Ov. H. 9, 75:

fugeres radice vel herbā Proficiente nihil curarier,

Hor. Ep. 2, 2, 150; cf.:

neque illud fugerim dicere, ut Caelius, etc.,

Cic. de Or. 3, 38, 153:

huic donis patris triumphum decorare fugiendum fuit?

id. Mur. 5, 11.—

Transf. (causa pro effectu; cf. supra, II. A. 2.), to escape ( poet. also of things as subjects):

tanta est animi tenuitas, ut fugiat aciem,

Cic. Tusc. 1, 22, 50; Ov. F. 2, 80:

sed tamen admiror, quo pacto judicium illud Fugerit,

Hor. S. 1, 4, 100:

quos viros vigilantia fugit,

whom any vigilance escapes, Verg. G. 2, 265; cf. id. E. 9, 54.—

Esp. freq., res me fugit, it escapes me, escapes my notice; I do not observe it, do not know it (cf.:

latet, praeterit): novus ille populus vidit tamen id, quod fugit Lacedaemonium Lycurgum,

Cic. Rep. 2, 12; cf.:

illos id fugerat,

id. Fin. 4, 23, 63:

hominem amentem hoc fugit,

id. Verr. 2, 4, 12, § 27:

quem res nulla fugeret,

id. Rep. 2, 1:

quae (ratio) neque Solonem Atheniensem fugerat, neque nostrum senatum,

id. ib. 2, 34;

1, 16: non fugisset hoc Graecos homines, si, etc.,

id. de Or. 1, 59, 253:

neminem haec utilitas fugit,

Quint. 2, 5, 17:

nisi quae me forte fugiunt, hae sunt fere de animo sententiae,

Cic. Tusc. 1, 11, 22; Quint. 9, 2, 107; 7, 1, 40:

nullam rem esse declarant in usu positam militari, quae hujus viri scientiam fugere possit,

Cic. de Imp. Pomp. 10, 28:

quae (partitio) fugiet memoriam judicis,

Quint. 4, 5, 3; cf. Gell. 1, 18, 6.—With a subject-clause:

de Dionysio, fugit me ad te antea scribere,

Cic. Att. 7, 18, 3; 5, 12, 3:

illud alterum quam sit difficile, te non fugit,

id. ib. 12, 42, 2.—Hence, fŭgĭens, entis, P. a., fleeing, fleeting, vanishing.

Lit.:

accipiter,

Lucr. 3, 752:

membra deficiunt, fugienti languida vitā,

id. 5, 887:

vinum,

growing flat, spoiling, Cic. Off. 3, 23, 91:

ocelli,

dying, Ov. Am. 3, 9, 49:

portus fugiens ad litora,

running back, retreating, Prop. 4 (5), 6, 15.—

Subst. in the later jurid. lang., like the Gr. ho pheugôn, the defendant:

omnimodo hoc et ab actore et a fugiente exigi,

Cod. Just. 2, 58, § 4 (for which, reus, § 7).—

Trop., with gen.:

nemo erat adeo tardus aut fugiens laboris, quin, etc.,

averse to labor, indolent, Caes. B. C. 1, 69, 3:

doloris,

Lact. 3, 8, 13:

solitudinis (with appeteus communionis ac societatis),

id. 6, 10, 18.— Comp., sup., and adv. do not occur.

fūr, fūris, comm. [root fer-, v. fero; cf. Gr. phôr, Gell. 1, 18], a thief (syn.: latro, praedo, pirata, raptor).

Lit.:

quodsi duodecim tabulae nocturnum furem quoquo modo, diurnum autem, si se telo defenderet, interfici impune voluerunt, etc.,

Cic. Mil. 3, 9: ita in legibus posiverunt, furem duplici comdemnari, feneratorem quadrupli, Cato, R. R. praef. § 1: fures privatorum furtorum, opp. fures publici, id. ap. Gell. 11, 18, 18:

canes aluntur in Capitolio, ut significent, si fures venerint,

Cic. Rosc. Am. 20, 56:

fures aerari,

Sall. C. 52, 12:

a Philippo interrogatus, quid latraret, furem se videre respondit,

Cic. de Or. 2, 54, 220:

M. Carbo condemnatus, fur magnus, e Sicilia,

i. e. extortioner, id. Fam. 9, 21, 3:

ne quis fur esset, neu latro, neu quis adulter,

Hor. S. 1, 3, 106:

(Priapus) furum aviumque Maxima formido,

id. ib. 1, 8, 3:

Sallustius historicus priscorum verborum ineruditissimus fur,

Suet. Gram. 15:

fur tuos,

i. e. who carried you off, Plaut. Capt. 5, 4, 21.—In the fem.:

fures estis ambae,

Plaut. Poen. 5, 4, 67.—

Transf.

As a term of vituperation applied to slaves, thief, rascal, rogue, knave:

tun' trium litterarum homo Me vituperas? fur, etiam fur trifurcifer,

Plaut. Aul. 2, 4, 47; cf.:

non fur, sed trifur?

id. ib. 4, 4, 6; 4, 10, 38 sc.; id. Cas. 3, 6, 1; id. Ps. 1, 3, 131 et saepe quid domini faciant, audent cum talia fures! Verg. E. 3, 16:

manipulus furum,

Ter. Eun. 4, 7, 6.—

A robber-bee, drone, usually called fucus, Varr. R. R. 3, 16, 19.

furca, ae, f. [Sanscr. bhur-ig, shears; cf. Lat. forceps, forfex; also Gr. pharos, plough; Lat. forāre;

Engl. bore,

Curt. Gr. Etym. p. 299; but Corss. refers furca to root dhar-,=fero, as a prop. support; v. Ausspr. 1, 149], a two-pronged fork.

Lit.:

exacuunt alii vallos furcasque bicornes,

Verg. G. 1, 264:

valentes,

id. ib. 2, 359:

furcis detrudi,

Liv. 28, 3, 7; cf. Caes. B. C. 2, 11, 2. —Prov.: naturam expellas furcā, tamen usque recurret, with might and main, Hor. Ep. 1, 10, 24 (v. furcilla).—

Transf., of things shaped like a fork.

A forkshaped prop, pole, or stake, for carrying burdens on the back or shoulder, Plaut. Cas. 2, 8, 2;

for supporting the seats of a theatre,

Liv. 1, 35, 9;

for a vine,

Plin. 14, 2, 4, § 32;

for fishing-nets,

id. 9, 8, 9, § 31;

for the gable of a house,

Ov. M. 8, 700; a frame on which meat was suspended in the chimney, id. ib. 8, 648.—

An instrument of punishment in the form of a fork (V or II), which was placed on the culprit's neck, while his hands were fastened to the two ends, a yoke (cf.: crux, gabalus, patibulum; hence, furcifer): To. Satis sumpsimus jam supplici. Do. Fateor, manus vobis do. To. Post dabis sub furcis, Plaut. Pers. 5, 2, 71:

canem et furcam ferre,

id. Cas. 2, 6, 37:

servus per circum, cum virgis caederetur, furcam ferens ductus est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

servus sub furca caesus,

Liv. 2, 36, 1 Drak.; Val. Max. 1, 7, 4; Lact. 2, 7, 20:

sub furca vinctus inter verbera et cruciatus,

Liv. 1, 26, 10:

cervicem inserere furcae,

Suet. Ner. 49; Eutr. 7, 5; Prud. steph. 10, 851.—Hence poet. to designate the worst condition of slavery:

ibis sub furcam prudens,

Hor. S. 2, 7, 66.—

A fork-shaped gallows:

aliquem furcā figere,

Dig. 48, 19, 28 fin.:

furcae subicere,

ib. 9:

in furcam tollere,

ib. 38:

in furcam suspendere,

ib. 13, 6:

in furcam damnare,

ib. 49, 16, 3:

canes vivi in furca, sambucea arbore fixi,

Plin. 29. 4, 14, § 57.—

A fork-shaped yoke in which young bullocks were put to be tamed, Varr. R. R. 1, 20, 2.—

Furcae cancrorum, the claws of a crab, App. Mag. p. 297. —

Furcae Caudinae, the narrow pass of Caudium, the Caudine Forks, usually called Furculae Caudinae (v. furcula, II. and Caudium), Val. Max. 5, 1, 5 ext.; 7, 2, 17 ext.

futtĭlis (less correctly fūtĭlis, Curt. Gr. Etym. p. 204), e, adj. [fundo; cf. futis], that easily pours out.

Lit., only subst.: futtĭle, is, n., a water-vessel, broad above and pointed below, used at sacrifices to Vesta and Ceres, Don. Ter. And. 3, 5, 3; Ter. Phorm. 5, 1, 19; Schol. Stat. Th. 8, 297; Schol. Hor. A. P. 231; Serv. Verg. A. 11, 339.—

Transf., in gen., that can not contain (very rare):

canes,

that void their excrement through fear, Phaedr. 4, 18, 33:

glacies,

brittle, Verg. A. 12, 740.—

Trop., untrustworthy, vain, worthless, futile (class.;

syn.: frivolus, vanus, levis): servon fortunas meas me commisisse futtili!

Ter. And. 3, 5, 3; cf.:

irrideamus haruspices: vanos, futtiles esse dicamus,

Cic. Div. 1, 19, 36; and:

quis non odit sordidos, vanos, leves, futtiles?

id. Fin. 3, 11, 38:

locutores (with leves et importuni),

Gell. 1, 15, 1:

auctor,

Verg. A. 11, 339:

competitores,

Gell. 4, 8, 4; Enn. ap. Non. 511, 6 (Trag. v. 349 Vahl.):

futtiles commenticiaeque sententiae,

Cic. N. D. 1, 8, 18; cf.:

dicit quaedam futtilia et frivola,

Gell. 16, 12, 1:

opes ejus, quae futiles et conruptae sunt,

Sall. H. Fragm. 1, 41, 20 Dietsch:

alacritas,

Cic. Tusc. 4, 17, 37:

laetitiae,

id. ib. 5, 6, 16:

et caducum tempus,

Plin. Ep. 3, 7, 14:

lingua,

Phaedr. 5, 2, 10:

de causa,

Plin. 33, 2, 8, § 32:

nec futilis ictus,

Sil. 15, 797.— Hence, adv., in vain, idly, uselessly (anteand post-class.).

Form futtĭle: factum futtile, Enn. ap. Non. 514, 14 (Trag. v. 350 Vahl.):

provenisti,

Plaut. Stich. 2, 2, 73 Ritschl.—

Form futtĭlĭter:

blaterata,

App. Mag. p. 275:

futile futtiliter,

Non. 514, 13.

futtĭlis (less correctly fūtĭlis, Curt. Gr. Etym. p. 204), e, adj. [fundo; cf. futis], that easily pours out.

Lit., only subst.: futtĭle, is, n., a water-vessel, broad above and pointed below, used at sacrifices to Vesta and Ceres, Don. Ter. And. 3, 5, 3; Ter. Phorm. 5, 1, 19; Schol. Stat. Th. 8, 297; Schol. Hor. A. P. 231; Serv. Verg. A. 11, 339.—

Transf., in gen., that can not contain (very rare):

canes,

that void their excrement through fear, Phaedr. 4, 18, 33:

glacies,

brittle, Verg. A. 12, 740.—

Trop., untrustworthy, vain, worthless, futile (class.;

syn.: frivolus, vanus, levis): servon fortunas meas me commisisse futtili!

Ter. And. 3, 5, 3; cf.:

irrideamus haruspices: vanos, futtiles esse dicamus,

Cic. Div. 1, 19, 36; and:

quis non odit sordidos, vanos, leves, futtiles?

id. Fin. 3, 11, 38:

locutores (with leves et importuni),

Gell. 1, 15, 1:

auctor,

Verg. A. 11, 339:

competitores,

Gell. 4, 8, 4; Enn. ap. Non. 511, 6 (Trag. v. 349 Vahl.):

futtiles commenticiaeque sententiae,

Cic. N. D. 1, 8, 18; cf.:

dicit quaedam futtilia et frivola,

Gell. 16, 12, 1:

opes ejus, quae futiles et conruptae sunt,

Sall. H. Fragm. 1, 41, 20 Dietsch:

alacritas,

Cic. Tusc. 4, 17, 37:

laetitiae,

id. ib. 5, 6, 16:

et caducum tempus,

Plin. Ep. 3, 7, 14:

lingua,

Phaedr. 5, 2, 10:

de causa,

Plin. 33, 2, 8, § 32:

nec futilis ictus,

Sil. 15, 797.— Hence, adv., in vain, idly, uselessly (anteand post-class.).

Form futtĭle: factum futtile, Enn. ap. Non. 514, 14 (Trag. v. 350 Vahl.):

provenisti,

Plaut. Stich. 2, 2, 73 Ritschl.—

Form futtĭlĭter:

blaterata,

App. Mag. p. 275:

futile futtiliter,

Non. 514, 13.

gannĭo, īre, v. n., to yelp, bark.

Lit.:

gannire cum sit proprie canum, Varro asinos rudere, canes gannire, pullos pipare dixit,

Non. 450, 11: nictit canis in odorandis ferarum vestigiis leviter ganniens, Paul. ex Fest. s. v. nictit, p. 177 Müll.; cf. also ‡ gannitio.—Of foxes, Auct. Carm. Phil. 59; Hier. Vit. Hilar. med. —

Transf., of persons.

To snarl, growl, grumble ( poet.): gannit odiosus omni totae familiae, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 7, § 103 Müll.:

quid ille gannit? quid vult?

Ter. Ad. 4, 2, 17; Cat. 83, 4; Afran. ap. Non. 450, 11; Juv. 6, 64.—

In [p. 802] gen., to talk loud, to gabble, chatter:

sic nobis gannientibus,

App. M. 3, p. 138.

Gĕlōni, ōrum, m., = Gelônoi, a Scythian people, on the Borysthenes, in the modern Ukraine, Mel. 2, 1, 13; Plin. 4, 12, 26, § 88; Verg. G. 2, 115; id. A. 8, 725; Hor. C. 2, 9, 23; 2, 20, 19; 3, 4, 35.—In sing.: Gĕlō-nus, i, m., the Gelonian, collect., Verg. G. 3, 461.—

Deriv.: Gĕlōnus, a, um, adj., of or belonging to the Geloni, Gelonian:

canes,

Grat. Cyneg. 195.

Gĕlōni, ōrum, m., = Gelônoi, a Scythian people, on the Borysthenes, in the modern Ukraine, Mel. 2, 1, 13; Plin. 4, 12, 26, § 88; Verg. G. 2, 115; id. A. 8, 725; Hor. C. 2, 9, 23; 2, 20, 19; 3, 4, 35.—In sing.: Gĕlō-nus, i, m., the Gelonian, collect., Verg. G. 3, 461.—

Deriv.: Gĕlōnus, a, um, adj., of or belonging to the Geloni, Gelonian:

canes,

Grat. Cyneg. 195.

hīc, haec, hoc ( gen. hujus, monosyl., Plaut. Am. prol. 51; 96; 1, 1, 115; dat. huic, Sidon. Carm. 7, 145; Avien. Descr. Orb. 22; dat. sing. fem. hae rei, Cato, R. R. 14, 3; acc. HONC for hunc, C. I. L. 1, 32; nom. plur. hic, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 230 = Ann. v. 414 Vahl.; Varr. L. L. 6, § 73 Mull.; fem. haec, v. infra, B. init.; dat. and abl. hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20; cf. Varr. L. L. 8, § 78 Mull.; v. Neue, Formenl. 2, p. 203 sqq.), pron. demonstr. [from the pronom. root i (whence also comes is), with the demonstr. suffix ce ] points to something near or present, or which is conceived of as present, this.

With subst.:

hic homo sanus non est,

Plaut. Am. 1, 1, 246:

rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest... apud hunc fluvium, etc.,

id. Bacch. 1, 1, 53:

quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna perspexerit? etc.,

Cic. Rep. 1, 17:

genus hoc,

id. ib. 1, 25:

hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus,

id. ib. 1, 19; cf.:

quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria,

id. ib. 1, 1:

his libris,

id. ib. 1, 7:

hae feriae,

id. ib. 1, 9; 1, 20; cf.:

hoc otio,

id. ib. 9 fin.:

haec caelestia vel studiosissime solet quaerere,

id. ib. 1, 10:

ad haec cituma,

id. ib. 1, 21:

hic vir,

Liv. 7, 39, 12.—

Absol. (cf. Krebs, Antibarb. p. 520):

hic insidiantes vigilant, Enn. l. l.: hi domum me ad se auferent,

Plaut. Men. 5, 2, 94: non mihi videtur, quod hi venerunt, alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accuratius, et dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 1, 13:

feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus,

id. ib. 1, 21 fin.:

hoc ubi Amphitruo erus conspicatus est, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 87:

docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere,

Cic. Rep. 1, 15:

dixerat hoc ille, cum, etc.,

id. ib. 1, 12:

haec Scipio cum dixisset,

id. ib. 1, 11:

haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc.,

id. ib. 1, 7.—

More emphatic, in the original full form, hīce, haece, hōce (not, as formerly written, hicce, haecce, hocce; in gen. sing. HVIVSQVE; in nom. plur. hisce, like ieis = ei, and ques = qui, see below; and apocopated in nom. plur. fem. haec for haece, and in gen. plur. horunc, harunc, for horunce, harunce);

and, with the interrogative particle, hicine, haecine, hocine (mostly ante - class.): hoce haud dubium est quin, etc.,

Ter. And. 2, 3, 17:

eum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce,

Plaut. Capt. prol. 10; so,

hujusce,

id. Poen. prol. 120; 5, 4, 76; 87; cf.:

atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum,

Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

hisce homines ubi habitent,

Plaut. Trin. 4, 2, 36; v. Ritschl ad h. l.; so,

hisce,

id. Ps. 1, 5, 125; id. Capt. prol. 35 Fleck.; id. Rud. 2, 1, 5 ib., and perh. also id. Mil. 4, 8, 24 (Ritschl, hice): hice, Att. ap. Non. 15, 29 (Trag. Rel. v. 122 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 38:

haec aedes,

Plaut. Most. 2, 1, 53; 3, 1, 117; so,

haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Incommoditates,

id. Aul. 3, 5, 58:

haec (puellae),

Ter. Eun. 3, 5, 34:

haec sententiae,

Cic. Tusc. 1, 11, 22; 3, 34, 84; Lucr. 3, 601; Verg. G. 3, 305; cf. Bentl. Ter. Hec. 5, 2, 24:

aliut posticum harunce aedium,

Plaut. Stich. 3, 1, 41; cf.:

harunc aedium,

id. Most. 2, 1, 57:

sine opera tua nihil di horunc facere possunt,

id. Cist. 1, 1, 53:

horunc,

id. Poen. 3, 1, 48; Ter. Hec. 1, 2, 97; id. Phorm. 3, 2, 33:

cedo signum, si harunc Baccharum es,

Plaut. Mil. 4, 2, 25:

harunc aedium,

id. Merc. 5, 1, 3:

hisce ego Placidum ted hodie reddam,

id. Curc. 5, 3, 48; cf.:

quid dicam hisce, incertus sum,

Ter. Hec. 3, 4, 36:

tu ab hisce rebus animum avoca,

Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 5; so,

hisce,

Plaut. Cas. 2, 7, 13; id. Most. 1, 3, 81; 1, 4, 23; 2, 2, 71; 4, 2, 35 et saep.: Thr. Tu hosce instrue. Gn Illuc est sapere! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11; so,

hosce,

id. ib. 1, 2, 71; id. Heaut. 3, 2, 3; 4, 5, 4; id. Ad. 5, 7, 5; id. Phorm. 4, 3, 4:

apud hasce aedes,

Plaut. Am. 1, 1, 194; so,

hasce,

id. As. 2, 3, 1; id. Aul. 2, 4, 2; 2, 8, 15; id. Capt. 4, 2, 51; id. Bacch. 4, 6, 17 et saep.—

With the interrog. particle: hicin' Achilles est?

Plaut. Mil. 1, 1, 61; so,

hicinest?

id. Pers. 5, 2, 49; cf.:

hicine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur?

Cic. Mil. 38, 104 et saep.:

haecine,

Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Ep. 4, 2, 5; 5, 1, 15; id. Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; id. Phorm. 5, 8, 24:

huncine hominem,

Plaut. Ps. 1, 2, 68; cf.:

huncine hominem! hancine impudentiam! judices, hanc audaciam!

Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

hocine hic pacto potest Inhibere imperium magister?

Plaut. Bacch. 3, 3, 43:

o Juppiter, hoscine mores!

Ter. Ad. 4, 7, 40:

hacine victoria sola aut hac praeda contenti estis futuri,

Liv. 10, 17, 5; Ter. Hec. 3, 1, 3;

so in the shorter form, hicne,

Cic. Rosc. Am. 48, 141:

ex hocne equo,

id. Fat. 3, 5:

cum hocne,

id. Att. 9, 7, 3:

ex hacne natura,

id. Tusc. 1, 25, 62: haece locutus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 239 Vahl.) al.—So, Fortuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28; Plin. 34, 8, 19, § 54;

in inscrr. also written HVIVSQVE DIEI,

Inscr. Orell. 5; cf.:

HVIVSQ. LOCI,

id. ib. 1580; 2300;

and HOIVSQVE AEDIS ERGO,

id. ib. 2488.—

With other pronouns:

hos eosdem motus perturbationes dixerimus,

Cic. Tusc. 3, 4, 7; cf.:

cum idem hoc visum diceretur,

id. Rep. 1, 14:

hoc idem fit in reliquis civitatibus,

Caes. B. G. 7, 15, 2; id. B. C. 1, 74, 5; Quint. 8, 4, 17:

haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant,

Caes. B. G. 7, 17 fin.:

haec eadem genera,

Quint. 6, 3, 54:

hoc ipsum civile jus,

Cic. Rep. 1, 2:

sed hoc ipsum ex superiore pendet quaestione,

Quint. 2, 1, 8; 8, 3, 45:

ad hunc eum ipsum,

Cic. Ac. 1, 1, 2 Goer. N. cr.; cf.:

idem hoc ipsum,

id. Tusc. 5, 9, 26:

huic illi legato,

id. Fl. 22, 52:

hunc illum fatis Portendi generum,

Verg. A. 7, 255; cf.:

hic est enim ille vultus semper idem, quem, etc.,

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

hic est ille status quantitatis,

Quint. 7, 4, 15: haec est illa, quae deinôsis vocatur, id. 6, 2, 24:

hujus istius facti stultitia,

Cic. Rab. Post. 9, 24:

ista haec epigrammata,

Sid. Ep. 2, 10: hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

callidum quendam hunc,

Cic. de Or. 1, 50, 218.—

Opp. to ille, iste, less freq. to hic, alter, alius, etc., this, the latter, to indicate the nearer object (which is to be determined not so much by the phraseology as by the thought; so that hic may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be rendered by that, the former, etc.):

ejusdem esse, qui in illa re peccarit, hoc quoque admisisse,

Cic. Inv. 2, 16, 50:

in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari, quam in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,

id. Rep. 1, 1:

si deerunt haec remedia, ad illa declinandum est,

Quint. 7, 2, 30:

cum hic testamento, ille proximitate nitatur,

id. 3, 6, 95:

in his judicem sibi, in illis alii credere,

id. 5, 7, 33:

haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est. Affectibus quoque iisdem fere utuntur: sed varius hic, ille saepius ac magis,

id. 6, 1, 8; cf. id. 6, 2, 12; 17:

cum tu ista caelestia de Scipione quaesieris, ego autem haec, quae videntur ante oculos, esse magis putem quaerenda,

Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1:

iisdem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, caelum, terram, mare intuebitur,

id. Ac. 2, 33, 105:

si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum istud collocasset,

id. Inv. 2, 41, 121:

has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae diu multumque defensa sunt,

id. Ac. 2, 42, 130:

Caesar facile diceret: Hic versus Plauti non est, hic est,

this... that, id. Fam. 9, 16, 4:

ego hoc dico. adversarius hoc,

Quint. 4, 4, 8:

vendidit hic auro patriam... Hic thalamum invasit natae,

Verg. A. 6, 621 sq.:

hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere,

Tac. A. 14, 8:

quid responsuri sint adversarii his et his... cum sciret haec et haec,

Quint. 6, 1, 3 sq.:

interim quaeritur: hoc an hoc? furtum an sacrilegium?

id. 7, 3, 9:

alter (Roscius) plurimarum palmarum vetus ac nobilis gladiator habetur, hic autem nuper se ad eum lanistam contulit,

Cic. Rosc. Am. 6, 17:

occupat hic collem, cymba sedet alter adunca,

Ov. M. 1, 293.—

Referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, although by the position of the words it is the more remote: quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ipsum, quem Apollo sapientissimum judicavit (i. e. Socratem): Hujus enim (i. e. Catonis, of the former) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10; id. Rosc. Com. 2, 7:

hanc posteriorem (artem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tradiderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem,

id. Fin. 4, 4, 10:

hoc Cicero atque Asinius certatim sunt usi: pro Scauro hic, ille pro filio,

Quint. 6, 1, 21; 3, 10, 1:

melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria: haec in tua, illa in deorum manu est,

the former... the latter, Liv. 30, 30, 19:

quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aer: Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax,

Ov. Tr. 1, 2, 24; id. M. 1, 697.—

In the neutr. sing. subst., with gen.:

quid hoc hominist?

Plaut. Am. 2, 1, 26; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8:

quid hoc morbi est?

id. ib. 2, 1, 19:

quid hoc est negoti?

id. Ad. 4, 5, 71; cf. id. Eun. 3, 4, 6:

hoc fructi pro labore ab his fero,

id. Ad. 5, 4, 16:

edormiscam hoc villi,

id. ib. 5, 2, 11:

hoc commodi est, quod, etc.,

Cic. Rosc. Am. 32, 91:

hoc copiarum in Hispanias portatum est,

Liv. 42, 18, 7:

hoc servitutis injunxisse, ut, etc.,

id. 5, 2, 8:

hoc intervalli datum res tranquillas in urbe fecit,

id. 3, 25, 4:

hoc consilii,

id. 5, 39, 6:

hoc solacii,

id. 30, 13, 13:

hoc noctis,

Plaut. Am. 1, 1, 2; 11; 136.—

Hoc with verbs impers., pleonast. as a subject (ante-class.):

eamus, Amphitruo: lucescit hoc jam,

there is daybreak, Plaut. Am. 1, 3, 45: luciscit hoc jam, [p. 853] Ter. Heaut. 3, 1, 1:

lucet hoc,

Plaut. Mil. 2, 2, 63; cf. id. Curc. 1, 3, 26.—

Pregn. (qs. pointing to something with the finger), this, this... here (ante-class. and poet.); most freq. of the speaker himself, like the Gr. hode, for ego:

hic homost omnium hominum praecipuos,

Plaut. Trin. 5, 1, 1:

hic si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

Ter. Heaut. 2, 3, 115; so,

huic homini, i. q. mihi,

Plaut. Ep. 1, 2, 38:

hic homo, i. q. ego,

id. Curc. 2, 1, 33:

hunc hominem, i. q. me,

Plaut. Bacch. 4, 4, 1; Hor. S. 1, 9, 47; cf.:

vin' tu huic seni auscultare?

Ter. Ad. 5, 7, 8; id. And. 2, 1, 10; Tib. 2, 6, 7:

haec res,

my property, Plaut. Trin. 2, 4, 106:

hunc in collum,

my neck, id. Pers. 4, 6, 9 Brix (Ritschl, huc): ni haec praesensisset canes, this dog, = ego, id. Trin. 1, 2, 135 Brix ad loc.—In neutr. absol.: tu quod te posterius purges hanc injuriam mihi nolle Factam esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2, 1, 9.—

With reference to time, of this time, now present, actual, this:

cena hac annona est sine sacris hereditas,

in the present scarcity, Plaut. Trin. 2, 4, 83:

sed nondum haec, quae nunc tenet saeculum, neglegentia deum venerat,

Liv. 3, 20:

his temporibus,

Cic. Fam. 13, 77, 1:

M. Cato, hujus nostri Catonis pater,

id. Off. 3, 16, 66; cf.:

si potius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem,

Varr. R. R. 1, 13, 6 sq.:

etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur,

the present times, Cic. Rosc. Am. 48, 138:

ne horum quidem magnificentia operum,

Liv. 1, 55 fin.;

very rarely of time just ended: ante hos annos quadraginta,

Plin. 14, 22, 28, § 143:

ante hos sex menses,

Phaedr. 1, 1, 10:

ante hoc triduum,

Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 init.; Aug. Serm. 270, 3.

Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence, or by a sentence denoting the object, cause, or effect; with qui, quae, quod, an acc. and inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the determinative, is, ea, id; though freq. confounded with it in MSS. and editt.).

With relat. clause:

Qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater Servitutis: hic, qui verna natust, conqueritur,

Plaut. Am. 1, 1, 24; cf.:

eos, qui, etc.... his, qui, etc.... longe duco esse anteponendos,

Cic. Rep. 1, 2:

neque his contentus sum, quae de ista consultatione scripta nobis summi ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo,

id. ib. 1, 22:

non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt,

id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

quis hic est homo, quem ante aedis video hoc noctis?

Plaut. Am. 1, 1, 136:

unde in laboribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc.,

Cic. Rep. 1, 2; 1, 17:

haec quae sunt in hoc genere,

id. ib. 1, 11:

mundus hic totus, quod domicilium di nobis dederunt,

id. ib. 1, 13:

hoc autem sphaerae genus, in quo, etc.,

id. ib. 1, 14;

1, 16: in his libris, quos legistis,

id. Leg. 1, 9, 27; cf. id. Div. 1, 3, 5:

quam quisque norit artem, in hac se exerceat,

id. Tusc. 1, 18, 41 et saep.:

lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias,

Plaut. Bacch. 5, 2, 90; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3; id. N. D. 1, 40, 113:

servi, qui, cum culpa carint, tamen malum Metuont, hi solent esse eris utibiles,

Plaut. Most. 4, 2, 2 sq.; cf. Cic. Rep. 1, 19:

de Bruti amore etsi mihi nihil novi adfers: tamen hoc audio libentius, quo saepius,

id. Att. 13, 36 fin.; cf.:

is porro, quo generosior celsiorque est, hoc majoribus velut organis commovetur,

Quint. 1, 2, 30:

hoc primum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nuntiatum est in senatu, etc.,

Cic. Rep. 1, 10; 1, 24:

mire tractat hoc Cicero pro Milone quae facturus fuerit Clodius, si praeturam invasisset,

Quint. 9, 2, 41.—

With acc. and inf.:

erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

Cic. Rep. 1, 16:

sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc.,

id. ib. 2, 3:

hoc tantum admiror, Flavum, etc.,

Quint. 7, 4, 40; 11, 1, 22:

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,

Cic. Rep. 1, 1: hoc simul accipe dictum: Quorum..., Eorundem libertati me parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204 Vahl.); cf.

with appositive clause: sic hoc proloquar: Principio, ut illo advenimus, Continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 48:

ut hoc: Non debes alienam uxorem optare,

Quint. 7, 1, 25; cf. id. 9, 4, 97; 9, 2, 32.—

With quod or quia:

maxime hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo mari gubernare se negent posse, etc.,

Cic. Rep. 1, 6:

quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret,

id. ib. 1, 13; Quint. 9, 1, 1:

propter hoc ipsum ostendenda non sunt, quod apparent,

id. 12, 9, 6:

nostri primo integris viribus fortiter repugnare... sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.,

in this that, herein that, Caes. B. G. 3, 4, 3; cf. Quint. 8, 3, 30:

hoc ipso fidem detrahimus illis, quod sint tam gravia,

id. 9, 2, 53:

hoc ipso, quod,

id. 4, 1, 54; 5, 11, 41; 6, 2, 16 et saep.: consilio vestro utar libenter, et hoc libentius, quod, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 1; cf.:

id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur,

Caes. B. G. 1, 2, 3:

hoc esse miseriorem gravioremque fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod soli, etc.,

id. ib. 1, 32, 4; Quint. 5, 7, 22:

hoc magis, quod (al. quia) illic ut litigatores loquimur frequentius,

id. 6, 2, 36:

hoc sese excruciat animi, Quia leno ademit cistulam ei,

Plaut. Rud. 2, 3, 57:

quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc.,

Cic. de Or. 1, 3, 12; cf.:

hoc sunt exempla potentiora, quia, etc.,

Quint. 10, 1, 15.—

With ut or ne:

nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut conquistores, etc.,

Plaut. Am. prol. 64; cf.:

hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquistores, etc.,

id. ib. 81:

atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim,

id. Ps. 2, 3, 19:

nec enim hoc suscepi, ut, etc.... neque hoc polliceor me facturum, ut, etc.,

Cic. Rep. 1, 24:

neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut... sed ut, etc.,

id. ib. 1, 4;

for which: homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc.,

id. ib. 6, 15:

quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc.,

id. Fam. 2, 1 fin.; id. Off. 3, 5, 22; id. Rep. 1, 12:

plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc.,

Quint. 8 praef. § 6; cf.:

habenda fides est vel in hoc, ut, etc.,

id. 11, 2, 51; so,

in hoc, ut,

id. 6, 3, 15; 10, 3, 29: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm: Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin. (Sat. v. 37 Vahl.); so,

in hoc scilicet, ne suspectus his foret,

Vell. 2, 41 fin. —

Hoc est serves to annex a more particular explanation of what has been said, that is, that is to say, namely:

in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae sunt,

Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

quadriennium, hoc est, ex quo tempore fundus veniit,

id. Caecin. 7, 19; 34, 100:

cum honos agebatur amplissimus familiae vestrae, hoc est, consulatus parentis tui,

id. Sull. 17, 49; id. Fam. 5, 12, 8:

primum quaero, qua ratione Naevius susceptum negotium non transegerit, hoc est, cur bona non vendiderit,

id. Quint. 24, 76 et saep.—Sarcastically:

ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum,

Cic. Mil. 9, 24:

at quam crebro usurpat Et consul et Antonius! Hoc est dicere: Et consul et homo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus,

id. Phil. 2, 28, 70.—

Hoc est or ĕrat, quod, with the accessory idea of indignation or reproach, is or was it for this that, etc.:

hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus... cernam?

Verg. A. 2, 664; Petr. 93.—Hence,

hāc, in this place, on this side, this way, here (class.): nunc Juppiter hac stat, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565: Ar. Hac quidem non venit. Le. Angiporto Illac per hortum circuit clam, Plaut. As. 3, 3, 151:

nunc hac An illac eam, incerta sum consili,

id. Rud. 1, 3, 30:

plenus rimarum sum: hac atque illac perfluo,

Ter. Eun. 1, 2, 25; cf.:

hac illac circumcursa,

id. Heaut. 3, 2, 1; and: mox hac atque illa rapti, Tac. Agr. 28:

sequere hac, reducam te ubi fuisti,

this way, hither, Plaut. Capt. 3, 5, 106; id. As. 4, 2, 1; id. Men. 4, 1, 4; id. Poen. 1, 2, 116; id. Rud. 1, 2, 94; cf.:

sequere hac me intus ad Glycerium nunc,

Ter. And. 5, 6, 14:

sequere me ergo hac intro,

id. Ad. 4, 3, 18:

i hac mecum intro,

Plaut. Bacch. 5, 2, 56; 62; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq.:

quin igitur ad illa spatia nostra pergimus?... Nos vero: et hac quidem adire si placet, per ripam et umbram,

Cic. Leg. 1, 4, 14:

ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat. Hac nostris erat receptus,

Caes. B. C. 1, 45, 5; 2, 2, 3.—Hac-hac, for hac-illac ( poet.):

namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, Hac Phryges,

Verg. A. 1, 467 sq.; Prop. 1, 3, 13; rarely in full form with the interrog. particle ne:

utrum hacin feriam an ab laeva latus?

Plaut. Cist. 3, 10 (cf. Ladewig, Anal. Scaen. p. 22). —

hīc (old form heic; and with the interrog. part. ne, hicine), adv. loci, in this place, here.

In space.

Lit.:

hos quos videtis stare hic captivos duos, etc.... Senex qui hic habitat, etc.,

Plaut. Capt. prol. 1 sq.:

ego jam dudum hic adsum,

Ter. Eun. 4, 6, 5:

quem praestolare hic ante ostium?

id. ib. 5, 6, 5:

hic propter hunc adsiste,

id. Ad. 2, 1, 15:

hic tui omnes valent,

Cic. Fam. 6, 20, 3:

non modo hic, ubi, etc... sed, ubicumque, etc.,

id. Verr. 2, 5, 55, § 143:

mons ibi arduus Nomine Parnasus... hic ubi Deucalion... parva rate vectus adhaesit,

Ov. M. 1, 319:

hic (sc. Carthagine) illius (Junonis) arma, Hic currus fuit,

Verg. A. 1, 16 et saep.: Pa. Philocomasium hicine etiam nunc est? Pe Quom exibam, hic erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25; cf.: Ch. Ubi ego sum? hicine an apud mortuos? Eut. Neque apud mortuos neque hic es, id. Merc. 3, 4, 17:

hicine,

id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29 al.: Da. Cedo fenus, redde fenus, fenus reddite, etc.... Tr. Fenus illic, fenus hic, Plaut. Most. 3, 1, 76:

facile hic plus mali est, quam illic boni,

Ter. And. 4, 3, 5; cf. id. Hec. 2, 1, 20:

hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

Verg. G. 1, 54:

hic, illic, ubi mors deprenderat, exhalantes,

Ov. M. 7, 581 (cf. Krebs, Antibarb. p. 519).—With gen.:

hic proxume viciniae,

in this neighborhood, Plaut. Mil. 2, 3, 2:

modo vidi virginem hic viciniae miseram,

Ter. Phorm. 1, 2, 45.—With ne: hicine libertatem aiunt aequam esse omnibus? is it here that, etc., Ter. Ad. 2, 1, 29 (cf. hic, I. B. fin.).—

Transf., in this affair, on this occasion, in this particular, herein, here:

hic, quantum in bello fortuna possit, cognosci potuit,

Caes. B. G. 6, 35, 2; Cic. Verr. 1, 16, 49:

hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas,

id. Arch. 4, 8; cf.:

hic vos dubitabitis, judices,

id. Verr. 2, 2, 44, § 109:

hic miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris? etc.,

id. de Imp. Pomp. 13, 39:

hic jam plura non dicam,

id. ib. 9, 24; id. Planc. 41, 99; id. Verr. 2, 1, 26, § 66 (cf. II. fin. infra):

hic, ubi opus est, non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,

Ter. And. 4, 1, 14:

ut cum hic tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus,

Cic. Fam. 3, 10, 3.—Referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. I. D. 2.):

alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior: hic omnia speciosa, illic valentia,

Vell. 2, 49, 3.—

Of time, i. q. nunc or tum, now, here; then, hereupon, at this time, at this juncture:

hic reddes omnia,

Ter. And. 2, 3, 15:

hic ego quid praedicem?

Cic. Sest. 5, 12; id. Cat. 1, 10, 26:

hic cum uterque me intueretur,

id. Fin. 2, 1, 1; so,

hic cum,

id. Tusc. 5, 20, 60; Nep. Milt. 3, 3:

hic tum Fabricius frequentes eos ad me domum adduxit,

Cic. Clu. 17, 49; so, hic tum, id. ib 20, 56; 27, 73; id. Verr. 2, 1, 26 §

66 al.: hic regina gravem poposcit pateram,

Verg. A. 1, 728.—So very freq. to introduce the beginning of a speech: hic Laelius (inquit); hic Philus;

hic Scipio, etc.,

Cic. Rep. 1, 13, 23; 24 sq.; id. Fam. 1, 9, 10; 3, 8, 3; 5, 15, 4; id. Ac. 2, 4, 10; id. de Or. 2, 50, 202; Verg. A. 9, 246 et saep.—

huc (access. form hoc), v. huc.

haustus, a, um, Part., from haurio.

haustus, ūs, m. [haurio], a drawing.

Lit.:

aqua, quae non sit haustus profundi,

Col. 1, 5, 1:

puteus in tenues plantas facili diffunditur haustu,

Juv. 3, 227; Mel. 2, 4, 4: aquae ductus, haustus, iter, actus, etc.... a jure civili sumitur, the right of drawing, * Cic. Caecin. 26, 74; Dig. 8, 3, 1:

haustus ex fonte privato,

ib. 8, 3, 3, § 3. —

Transf., a drinking, swallowing, drawing in; and concr., a drink, draught ( poet. and in post-Aug. prose; for the most part only in the plur.):

largos haustus e fontibu' magnis Lingua fundet,

Lucr. 1, 412; cf.:

saepe, sed exiguis haustibus inde (i. e. rivo) bibi,

in small draughts, Ov. F. 3, 274:

haustu sparsus aquarum Ora fove,

Verg. G. 4, 229:

haustus aquae mihi nectar erit,

Ov. M. 6, 356:

undarum,

Luc. 3, 345:

Bacchi (i. e. vini) haustus,

Ov. M. 7, 450:

sanguinis,

i. e. the stream, current, id. ib. 4, 118:

Catulus se ignis haustu ludibrio hostium exemit,

swallowing, Flor. 3, 21, 15:

esse apibus partem divinae mentis et haustus Aetherios,

i. e. breath, soul, Verg. G. 4, 220; cf.:

alium domi esse caeli haustum, alium lucis aspectum,

Curt. 5, 5:

(canes) Suspensis teneros imitantur dentibus haustus,

i. e. gentle snappings, Lucr. 5, 1068:

peregrinae haustus arenae,

a handful, Ov. M. 13, 526; cf.:

angusti puero date pulveris haustus,

Stat. Th. 10, 427; v. haurio.—

Trop.:

Pindarici fontis qui non expalluit haustus,

i. e. to drink from, to imitate, Hor. Ep. 1, 3, 10:

justitiae haustus bibere,

Quint. 12, 2, 31.

hīc, haec, hoc ( gen. hujus, monosyl., Plaut. Am. prol. 51; 96; 1, 1, 115; dat. huic, Sidon. Carm. 7, 145; Avien. Descr. Orb. 22; dat. sing. fem. hae rei, Cato, R. R. 14, 3; acc. HONC for hunc, C. I. L. 1, 32; nom. plur. hic, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 230 = Ann. v. 414 Vahl.; Varr. L. L. 6, § 73 Mull.; fem. haec, v. infra, B. init.; dat. and abl. hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20; cf. Varr. L. L. 8, § 78 Mull.; v. Neue, Formenl. 2, p. 203 sqq.), pron. demonstr. [from the pronom. root i (whence also comes is), with the demonstr. suffix ce ] points to something near or present, or which is conceived of as present, this.

With subst.:

hic homo sanus non est,

Plaut. Am. 1, 1, 246:

rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest... apud hunc fluvium, etc.,

id. Bacch. 1, 1, 53:

quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna perspexerit? etc.,

Cic. Rep. 1, 17:

genus hoc,

id. ib. 1, 25:

hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus,

id. ib. 1, 19; cf.:

quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria,

id. ib. 1, 1:

his libris,

id. ib. 1, 7:

hae feriae,

id. ib. 1, 9; 1, 20; cf.:

hoc otio,

id. ib. 9 fin.:

haec caelestia vel studiosissime solet quaerere,

id. ib. 1, 10:

ad haec cituma,

id. ib. 1, 21:

hic vir,

Liv. 7, 39, 12.—

Absol. (cf. Krebs, Antibarb. p. 520):

hic insidiantes vigilant, Enn. l. l.: hi domum me ad se auferent,

Plaut. Men. 5, 2, 94: non mihi videtur, quod hi venerunt, alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accuratius, et dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 1, 13:

feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus,

id. ib. 1, 21 fin.:

hoc ubi Amphitruo erus conspicatus est, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 87:

docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere,

Cic. Rep. 1, 15:

dixerat hoc ille, cum, etc.,

id. ib. 1, 12:

haec Scipio cum dixisset,

id. ib. 1, 11:

haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc.,

id. ib. 1, 7.—

More emphatic, in the original full form, hīce, haece, hōce (not, as formerly written, hicce, haecce, hocce; in gen. sing. HVIVSQVE; in nom. plur. hisce, like ieis = ei, and ques = qui, see below; and apocopated in nom. plur. fem. haec for haece, and in gen. plur. horunc, harunc, for horunce, harunce);

and, with the interrogative particle, hicine, haecine, hocine (mostly ante - class.): hoce haud dubium est quin, etc.,

Ter. And. 2, 3, 17:

eum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce,

Plaut. Capt. prol. 10; so,

hujusce,

id. Poen. prol. 120; 5, 4, 76; 87; cf.:

atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum,

Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

hisce homines ubi habitent,

Plaut. Trin. 4, 2, 36; v. Ritschl ad h. l.; so,

hisce,

id. Ps. 1, 5, 125; id. Capt. prol. 35 Fleck.; id. Rud. 2, 1, 5 ib., and perh. also id. Mil. 4, 8, 24 (Ritschl, hice): hice, Att. ap. Non. 15, 29 (Trag. Rel. v. 122 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 38:

haec aedes,

Plaut. Most. 2, 1, 53; 3, 1, 117; so,

haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Incommoditates,

id. Aul. 3, 5, 58:

haec (puellae),

Ter. Eun. 3, 5, 34:

haec sententiae,

Cic. Tusc. 1, 11, 22; 3, 34, 84; Lucr. 3, 601; Verg. G. 3, 305; cf. Bentl. Ter. Hec. 5, 2, 24:

aliut posticum harunce aedium,

Plaut. Stich. 3, 1, 41; cf.:

harunc aedium,

id. Most. 2, 1, 57:

sine opera tua nihil di horunc facere possunt,

id. Cist. 1, 1, 53:

horunc,

id. Poen. 3, 1, 48; Ter. Hec. 1, 2, 97; id. Phorm. 3, 2, 33:

cedo signum, si harunc Baccharum es,

Plaut. Mil. 4, 2, 25:

harunc aedium,

id. Merc. 5, 1, 3:

hisce ego Placidum ted hodie reddam,

id. Curc. 5, 3, 48; cf.:

quid dicam hisce, incertus sum,

Ter. Hec. 3, 4, 36:

tu ab hisce rebus animum avoca,

Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 5; so,

hisce,

Plaut. Cas. 2, 7, 13; id. Most. 1, 3, 81; 1, 4, 23; 2, 2, 71; 4, 2, 35 et saep.: Thr. Tu hosce instrue. Gn Illuc est sapere! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11; so,

hosce,

id. ib. 1, 2, 71; id. Heaut. 3, 2, 3; 4, 5, 4; id. Ad. 5, 7, 5; id. Phorm. 4, 3, 4:

apud hasce aedes,

Plaut. Am. 1, 1, 194; so,

hasce,

id. As. 2, 3, 1; id. Aul. 2, 4, 2; 2, 8, 15; id. Capt. 4, 2, 51; id. Bacch. 4, 6, 17 et saep.—

With the interrog. particle: hicin' Achilles est?

Plaut. Mil. 1, 1, 61; so,

hicinest?

id. Pers. 5, 2, 49; cf.:

hicine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur?

Cic. Mil. 38, 104 et saep.:

haecine,

Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Ep. 4, 2, 5; 5, 1, 15; id. Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; id. Phorm. 5, 8, 24:

huncine hominem,

Plaut. Ps. 1, 2, 68; cf.:

huncine hominem! hancine impudentiam! judices, hanc audaciam!

Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

hocine hic pacto potest Inhibere imperium magister?

Plaut. Bacch. 3, 3, 43:

o Juppiter, hoscine mores!

Ter. Ad. 4, 7, 40:

hacine victoria sola aut hac praeda contenti estis futuri,

Liv. 10, 17, 5; Ter. Hec. 3, 1, 3;

so in the shorter form, hicne,

Cic. Rosc. Am. 48, 141:

ex hocne equo,

id. Fat. 3, 5:

cum hocne,

id. Att. 9, 7, 3:

ex hacne natura,

id. Tusc. 1, 25, 62: haece locutus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 239 Vahl.) al.—So, Fortuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28; Plin. 34, 8, 19, § 54;

in inscrr. also written HVIVSQVE DIEI,

Inscr. Orell. 5; cf.:

HVIVSQ. LOCI,

id. ib. 1580; 2300;

and HOIVSQVE AEDIS ERGO,

id. ib. 2488.—

With other pronouns:

hos eosdem motus perturbationes dixerimus,

Cic. Tusc. 3, 4, 7; cf.:

cum idem hoc visum diceretur,

id. Rep. 1, 14:

hoc idem fit in reliquis civitatibus,

Caes. B. G. 7, 15, 2; id. B. C. 1, 74, 5; Quint. 8, 4, 17:

haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant,

Caes. B. G. 7, 17 fin.:

haec eadem genera,

Quint. 6, 3, 54:

hoc ipsum civile jus,

Cic. Rep. 1, 2:

sed hoc ipsum ex superiore pendet quaestione,

Quint. 2, 1, 8; 8, 3, 45:

ad hunc eum ipsum,

Cic. Ac. 1, 1, 2 Goer. N. cr.; cf.:

idem hoc ipsum,

id. Tusc. 5, 9, 26:

huic illi legato,

id. Fl. 22, 52:

hunc illum fatis Portendi generum,

Verg. A. 7, 255; cf.:

hic est enim ille vultus semper idem, quem, etc.,

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

hic est ille status quantitatis,

Quint. 7, 4, 15: haec est illa, quae deinôsis vocatur, id. 6, 2, 24:

hujus istius facti stultitia,

Cic. Rab. Post. 9, 24:

ista haec epigrammata,

Sid. Ep. 2, 10: hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

callidum quendam hunc,

Cic. de Or. 1, 50, 218.—

Opp. to ille, iste, less freq. to hic, alter, alius, etc., this, the latter, to indicate the nearer object (which is to be determined not so much by the phraseology as by the thought; so that hic may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be rendered by that, the former, etc.):

ejusdem esse, qui in illa re peccarit, hoc quoque admisisse,

Cic. Inv. 2, 16, 50:

in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari, quam in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,

id. Rep. 1, 1:

si deerunt haec remedia, ad illa declinandum est,

Quint. 7, 2, 30:

cum hic testamento, ille proximitate nitatur,

id. 3, 6, 95:

in his judicem sibi, in illis alii credere,

id. 5, 7, 33:

haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est. Affectibus quoque iisdem fere utuntur: sed varius hic, ille saepius ac magis,

id. 6, 1, 8; cf. id. 6, 2, 12; 17:

cum tu ista caelestia de Scipione quaesieris, ego autem haec, quae videntur ante oculos, esse magis putem quaerenda,

Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1:

iisdem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, caelum, terram, mare intuebitur,

id. Ac. 2, 33, 105:

si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum istud collocasset,

id. Inv. 2, 41, 121:

has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae diu multumque defensa sunt,

id. Ac. 2, 42, 130:

Caesar facile diceret: Hic versus Plauti non est, hic est,

this... that, id. Fam. 9, 16, 4:

ego hoc dico. adversarius hoc,

Quint. 4, 4, 8:

vendidit hic auro patriam... Hic thalamum invasit natae,

Verg. A. 6, 621 sq.:

hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere,

Tac. A. 14, 8:

quid responsuri sint adversarii his et his... cum sciret haec et haec,

Quint. 6, 1, 3 sq.:

interim quaeritur: hoc an hoc? furtum an sacrilegium?

id. 7, 3, 9:

alter (Roscius) plurimarum palmarum vetus ac nobilis gladiator habetur, hic autem nuper se ad eum lanistam contulit,

Cic. Rosc. Am. 6, 17:

occupat hic collem, cymba sedet alter adunca,

Ov. M. 1, 293.—

Referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, although by the position of the words it is the more remote: quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ipsum, quem Apollo sapientissimum judicavit (i. e. Socratem): Hujus enim (i. e. Catonis, of the former) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10; id. Rosc. Com. 2, 7:

hanc posteriorem (artem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tradiderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem,

id. Fin. 4, 4, 10:

hoc Cicero atque Asinius certatim sunt usi: pro Scauro hic, ille pro filio,

Quint. 6, 1, 21; 3, 10, 1:

melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria: haec in tua, illa in deorum manu est,

the former... the latter, Liv. 30, 30, 19:

quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aer: Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax,

Ov. Tr. 1, 2, 24; id. M. 1, 697.—

In the neutr. sing. subst., with gen.:

quid hoc hominist?

Plaut. Am. 2, 1, 26; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8:

quid hoc morbi est?

id. ib. 2, 1, 19:

quid hoc est negoti?

id. Ad. 4, 5, 71; cf. id. Eun. 3, 4, 6:

hoc fructi pro labore ab his fero,

id. Ad. 5, 4, 16:

edormiscam hoc villi,

id. ib. 5, 2, 11:

hoc commodi est, quod, etc.,

Cic. Rosc. Am. 32, 91:

hoc copiarum in Hispanias portatum est,

Liv. 42, 18, 7:

hoc servitutis injunxisse, ut, etc.,

id. 5, 2, 8:

hoc intervalli datum res tranquillas in urbe fecit,

id. 3, 25, 4:

hoc consilii,

id. 5, 39, 6:

hoc solacii,

id. 30, 13, 13:

hoc noctis,

Plaut. Am. 1, 1, 2; 11; 136.—

Hoc with verbs impers., pleonast. as a subject (ante-class.):

eamus, Amphitruo: lucescit hoc jam,

there is daybreak, Plaut. Am. 1, 3, 45: luciscit hoc jam, [p. 853] Ter. Heaut. 3, 1, 1:

lucet hoc,

Plaut. Mil. 2, 2, 63; cf. id. Curc. 1, 3, 26.—

Pregn. (qs. pointing to something with the finger), this, this... here (ante-class. and poet.); most freq. of the speaker himself, like the Gr. hode, for ego:

hic homost omnium hominum praecipuos,

Plaut. Trin. 5, 1, 1:

hic si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

Ter. Heaut. 2, 3, 115; so,

huic homini, i. q. mihi,

Plaut. Ep. 1, 2, 38:

hic homo, i. q. ego,

id. Curc. 2, 1, 33:

hunc hominem, i. q. me,

Plaut. Bacch. 4, 4, 1; Hor. S. 1, 9, 47; cf.:

vin' tu huic seni auscultare?

Ter. Ad. 5, 7, 8; id. And. 2, 1, 10; Tib. 2, 6, 7:

haec res,

my property, Plaut. Trin. 2, 4, 106:

hunc in collum,

my neck, id. Pers. 4, 6, 9 Brix (Ritschl, huc): ni haec praesensisset canes, this dog, = ego, id. Trin. 1, 2, 135 Brix ad loc.—In neutr. absol.: tu quod te posterius purges hanc injuriam mihi nolle Factam esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2, 1, 9.—

With reference to time, of this time, now present, actual, this:

cena hac annona est sine sacris hereditas,

in the present scarcity, Plaut. Trin. 2, 4, 83:

sed nondum haec, quae nunc tenet saeculum, neglegentia deum venerat,

Liv. 3, 20:

his temporibus,

Cic. Fam. 13, 77, 1:

M. Cato, hujus nostri Catonis pater,

id. Off. 3, 16, 66; cf.:

si potius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem,

Varr. R. R. 1, 13, 6 sq.:

etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur,

the present times, Cic. Rosc. Am. 48, 138:

ne horum quidem magnificentia operum,

Liv. 1, 55 fin.;

very rarely of time just ended: ante hos annos quadraginta,

Plin. 14, 22, 28, § 143:

ante hos sex menses,

Phaedr. 1, 1, 10:

ante hoc triduum,

Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 init.; Aug. Serm. 270, 3.

Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence, or by a sentence denoting the object, cause, or effect; with qui, quae, quod, an acc. and inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the determinative, is, ea, id; though freq. confounded with it in MSS. and editt.).

With relat. clause:

Qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater Servitutis: hic, qui verna natust, conqueritur,

Plaut. Am. 1, 1, 24; cf.:

eos, qui, etc.... his, qui, etc.... longe duco esse anteponendos,

Cic. Rep. 1, 2:

neque his contentus sum, quae de ista consultatione scripta nobis summi ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo,

id. ib. 1, 22:

non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt,

id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

quis hic est homo, quem ante aedis video hoc noctis?

Plaut. Am. 1, 1, 136:

unde in laboribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc.,

Cic. Rep. 1, 2; 1, 17:

haec quae sunt in hoc genere,

id. ib. 1, 11:

mundus hic totus, quod domicilium di nobis dederunt,

id. ib. 1, 13:

hoc autem sphaerae genus, in quo, etc.,

id. ib. 1, 14;

1, 16: in his libris, quos legistis,

id. Leg. 1, 9, 27; cf. id. Div. 1, 3, 5:

quam quisque norit artem, in hac se exerceat,

id. Tusc. 1, 18, 41 et saep.:

lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias,

Plaut. Bacch. 5, 2, 90; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3; id. N. D. 1, 40, 113:

servi, qui, cum culpa carint, tamen malum Metuont, hi solent esse eris utibiles,

Plaut. Most. 4, 2, 2 sq.; cf. Cic. Rep. 1, 19:

de Bruti amore etsi mihi nihil novi adfers: tamen hoc audio libentius, quo saepius,

id. Att. 13, 36 fin.; cf.:

is porro, quo generosior celsiorque est, hoc majoribus velut organis commovetur,

Quint. 1, 2, 30:

hoc primum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nuntiatum est in senatu, etc.,

Cic. Rep. 1, 10; 1, 24:

mire tractat hoc Cicero pro Milone quae facturus fuerit Clodius, si praeturam invasisset,

Quint. 9, 2, 41.—

With acc. and inf.:

erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

Cic. Rep. 1, 16:

sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc.,

id. ib. 2, 3:

hoc tantum admiror, Flavum, etc.,

Quint. 7, 4, 40; 11, 1, 22:

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,

Cic. Rep. 1, 1: hoc simul accipe dictum: Quorum..., Eorundem libertati me parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204 Vahl.); cf.

with appositive clause: sic hoc proloquar: Principio, ut illo advenimus, Continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 48:

ut hoc: Non debes alienam uxorem optare,

Quint. 7, 1, 25; cf. id. 9, 4, 97; 9, 2, 32.—

With quod or quia:

maxime hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo mari gubernare se negent posse, etc.,

Cic. Rep. 1, 6:

quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret,

id. ib. 1, 13; Quint. 9, 1, 1:

propter hoc ipsum ostendenda non sunt, quod apparent,

id. 12, 9, 6:

nostri primo integris viribus fortiter repugnare... sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.,

in this that, herein that, Caes. B. G. 3, 4, 3; cf. Quint. 8, 3, 30:

hoc ipso fidem detrahimus illis, quod sint tam gravia,

id. 9, 2, 53:

hoc ipso, quod,

id. 4, 1, 54; 5, 11, 41; 6, 2, 16 et saep.: consilio vestro utar libenter, et hoc libentius, quod, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 1; cf.:

id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur,

Caes. B. G. 1, 2, 3:

hoc esse miseriorem gravioremque fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod soli, etc.,

id. ib. 1, 32, 4; Quint. 5, 7, 22:

hoc magis, quod (al. quia) illic ut litigatores loquimur frequentius,

id. 6, 2, 36:

hoc sese excruciat animi, Quia leno ademit cistulam ei,

Plaut. Rud. 2, 3, 57:

quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc.,

Cic. de Or. 1, 3, 12; cf.:

hoc sunt exempla potentiora, quia, etc.,

Quint. 10, 1, 15.—

With ut or ne:

nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut conquistores, etc.,

Plaut. Am. prol. 64; cf.:

hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquistores, etc.,

id. ib. 81:

atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim,

id. Ps. 2, 3, 19:

nec enim hoc suscepi, ut, etc.... neque hoc polliceor me facturum, ut, etc.,

Cic. Rep. 1, 24:

neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut... sed ut, etc.,

id. ib. 1, 4;

for which: homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc.,

id. ib. 6, 15:

quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc.,

id. Fam. 2, 1 fin.; id. Off. 3, 5, 22; id. Rep. 1, 12:

plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc.,

Quint. 8 praef. § 6; cf.:

habenda fides est vel in hoc, ut, etc.,

id. 11, 2, 51; so,

in hoc, ut,

id. 6, 3, 15; 10, 3, 29: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm: Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin. (Sat. v. 37 Vahl.); so,

in hoc scilicet, ne suspectus his foret,

Vell. 2, 41 fin. —

Hoc est serves to annex a more particular explanation of what has been said, that is, that is to say, namely:

in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae sunt,

Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

quadriennium, hoc est, ex quo tempore fundus veniit,

id. Caecin. 7, 19; 34, 100:

cum honos agebatur amplissimus familiae vestrae, hoc est, consulatus parentis tui,

id. Sull. 17, 49; id. Fam. 5, 12, 8:

primum quaero, qua ratione Naevius susceptum negotium non transegerit, hoc est, cur bona non vendiderit,

id. Quint. 24, 76 et saep.—Sarcastically:

ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum,

Cic. Mil. 9, 24:

at quam crebro usurpat Et consul et Antonius! Hoc est dicere: Et consul et homo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus,

id. Phil. 2, 28, 70.—

Hoc est or ĕrat, quod, with the accessory idea of indignation or reproach, is or was it for this that, etc.:

hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus... cernam?

Verg. A. 2, 664; Petr. 93.—Hence,

hāc, in this place, on this side, this way, here (class.): nunc Juppiter hac stat, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565: Ar. Hac quidem non venit. Le. Angiporto Illac per hortum circuit clam, Plaut. As. 3, 3, 151:

nunc hac An illac eam, incerta sum consili,

id. Rud. 1, 3, 30:

plenus rimarum sum: hac atque illac perfluo,

Ter. Eun. 1, 2, 25; cf.:

hac illac circumcursa,

id. Heaut. 3, 2, 1; and: mox hac atque illa rapti, Tac. Agr. 28:

sequere hac, reducam te ubi fuisti,

this way, hither, Plaut. Capt. 3, 5, 106; id. As. 4, 2, 1; id. Men. 4, 1, 4; id. Poen. 1, 2, 116; id. Rud. 1, 2, 94; cf.:

sequere hac me intus ad Glycerium nunc,

Ter. And. 5, 6, 14:

sequere me ergo hac intro,

id. Ad. 4, 3, 18:

i hac mecum intro,

Plaut. Bacch. 5, 2, 56; 62; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq.:

quin igitur ad illa spatia nostra pergimus?... Nos vero: et hac quidem adire si placet, per ripam et umbram,

Cic. Leg. 1, 4, 14:

ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat. Hac nostris erat receptus,

Caes. B. C. 1, 45, 5; 2, 2, 3.—Hac-hac, for hac-illac ( poet.):

namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, Hac Phryges,

Verg. A. 1, 467 sq.; Prop. 1, 3, 13; rarely in full form with the interrog. particle ne:

utrum hacin feriam an ab laeva latus?

Plaut. Cist. 3, 10 (cf. Ladewig, Anal. Scaen. p. 22). —

hīc (old form heic; and with the interrog. part. ne, hicine), adv. loci, in this place, here.

In space.

Lit.:

hos quos videtis stare hic captivos duos, etc.... Senex qui hic habitat, etc.,

Plaut. Capt. prol. 1 sq.:

ego jam dudum hic adsum,

Ter. Eun. 4, 6, 5:

quem praestolare hic ante ostium?

id. ib. 5, 6, 5:

hic propter hunc adsiste,

id. Ad. 2, 1, 15:

hic tui omnes valent,

Cic. Fam. 6, 20, 3:

non modo hic, ubi, etc... sed, ubicumque, etc.,

id. Verr. 2, 5, 55, § 143:

mons ibi arduus Nomine Parnasus... hic ubi Deucalion... parva rate vectus adhaesit,

Ov. M. 1, 319:

hic (sc. Carthagine) illius (Junonis) arma, Hic currus fuit,

Verg. A. 1, 16 et saep.: Pa. Philocomasium hicine etiam nunc est? Pe Quom exibam, hic erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25; cf.: Ch. Ubi ego sum? hicine an apud mortuos? Eut. Neque apud mortuos neque hic es, id. Merc. 3, 4, 17:

hicine,

id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29 al.: Da. Cedo fenus, redde fenus, fenus reddite, etc.... Tr. Fenus illic, fenus hic, Plaut. Most. 3, 1, 76:

facile hic plus mali est, quam illic boni,

Ter. And. 4, 3, 5; cf. id. Hec. 2, 1, 20:

hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

Verg. G. 1, 54:

hic, illic, ubi mors deprenderat, exhalantes,

Ov. M. 7, 581 (cf. Krebs, Antibarb. p. 519).—With gen.:

hic proxume viciniae,

in this neighborhood, Plaut. Mil. 2, 3, 2:

modo vidi virginem hic viciniae miseram,

Ter. Phorm. 1, 2, 45.—With ne: hicine libertatem aiunt aequam esse omnibus? is it here that, etc., Ter. Ad. 2, 1, 29 (cf. hic, I. B. fin.).—

Transf., in this affair, on this occasion, in this particular, herein, here:

hic, quantum in bello fortuna possit, cognosci potuit,

Caes. B. G. 6, 35, 2; Cic. Verr. 1, 16, 49:

hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas,

id. Arch. 4, 8; cf.:

hic vos dubitabitis, judices,

id. Verr. 2, 2, 44, § 109:

hic miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris? etc.,

id. de Imp. Pomp. 13, 39:

hic jam plura non dicam,

id. ib. 9, 24; id. Planc. 41, 99; id. Verr. 2, 1, 26, § 66 (cf. II. fin. infra):

hic, ubi opus est, non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,

Ter. And. 4, 1, 14:

ut cum hic tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus,

Cic. Fam. 3, 10, 3.—Referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. I. D. 2.):

alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior: hic omnia speciosa, illic valentia,

Vell. 2, 49, 3.—

Of time, i. q. nunc or tum, now, here; then, hereupon, at this time, at this juncture:

hic reddes omnia,

Ter. And. 2, 3, 15:

hic ego quid praedicem?

Cic. Sest. 5, 12; id. Cat. 1, 10, 26:

hic cum uterque me intueretur,

id. Fin. 2, 1, 1; so,

hic cum,

id. Tusc. 5, 20, 60; Nep. Milt. 3, 3:

hic tum Fabricius frequentes eos ad me domum adduxit,

Cic. Clu. 17, 49; so, hic tum, id. ib 20, 56; 27, 73; id. Verr. 2, 1, 26 §

66 al.: hic regina gravem poposcit pateram,

Verg. A. 1, 728.—So very freq. to introduce the beginning of a speech: hic Laelius (inquit); hic Philus;

hic Scipio, etc.,

Cic. Rep. 1, 13, 23; 24 sq.; id. Fam. 1, 9, 10; 3, 8, 3; 5, 15, 4; id. Ac. 2, 4, 10; id. de Or. 2, 50, 202; Verg. A. 9, 246 et saep.—

huc (access. form hoc), v. huc.

hīc, haec, hoc ( gen. hujus, monosyl., Plaut. Am. prol. 51; 96; 1, 1, 115; dat. huic, Sidon. Carm. 7, 145; Avien. Descr. Orb. 22; dat. sing. fem. hae rei, Cato, R. R. 14, 3; acc. HONC for hunc, C. I. L. 1, 32; nom. plur. hic, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 230 = Ann. v. 414 Vahl.; Varr. L. L. 6, § 73 Mull.; fem. haec, v. infra, B. init.; dat. and abl. hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20; cf. Varr. L. L. 8, § 78 Mull.; v. Neue, Formenl. 2, p. 203 sqq.), pron. demonstr. [from the pronom. root i (whence also comes is), with the demonstr. suffix ce ] points to something near or present, or which is conceived of as present, this.

With subst.:

hic homo sanus non est,

Plaut. Am. 1, 1, 246:

rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest... apud hunc fluvium, etc.,

id. Bacch. 1, 1, 53:

quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna perspexerit? etc.,

Cic. Rep. 1, 17:

genus hoc,

id. ib. 1, 25:

hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus,

id. ib. 1, 19; cf.:

quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria,

id. ib. 1, 1:

his libris,

id. ib. 1, 7:

hae feriae,

id. ib. 1, 9; 1, 20; cf.:

hoc otio,

id. ib. 9 fin.:

haec caelestia vel studiosissime solet quaerere,

id. ib. 1, 10:

ad haec cituma,

id. ib. 1, 21:

hic vir,

Liv. 7, 39, 12.—

Absol. (cf. Krebs, Antibarb. p. 520):

hic insidiantes vigilant, Enn. l. l.: hi domum me ad se auferent,

Plaut. Men. 5, 2, 94: non mihi videtur, quod hi venerunt, alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accuratius, et dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 1, 13:

feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus,

id. ib. 1, 21 fin.:

hoc ubi Amphitruo erus conspicatus est, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 87:

docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere,

Cic. Rep. 1, 15:

dixerat hoc ille, cum, etc.,

id. ib. 1, 12:

haec Scipio cum dixisset,

id. ib. 1, 11:

haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc.,

id. ib. 1, 7.—

More emphatic, in the original full form, hīce, haece, hōce (not, as formerly written, hicce, haecce, hocce; in gen. sing. HVIVSQVE; in nom. plur. hisce, like ieis = ei, and ques = qui, see below; and apocopated in nom. plur. fem. haec for haece, and in gen. plur. horunc, harunc, for horunce, harunce);

and, with the interrogative particle, hicine, haecine, hocine (mostly ante - class.): hoce haud dubium est quin, etc.,

Ter. And. 2, 3, 17:

eum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce,

Plaut. Capt. prol. 10; so,

hujusce,

id. Poen. prol. 120; 5, 4, 76; 87; cf.:

atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum,

Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

hisce homines ubi habitent,

Plaut. Trin. 4, 2, 36; v. Ritschl ad h. l.; so,

hisce,

id. Ps. 1, 5, 125; id. Capt. prol. 35 Fleck.; id. Rud. 2, 1, 5 ib., and perh. also id. Mil. 4, 8, 24 (Ritschl, hice): hice, Att. ap. Non. 15, 29 (Trag. Rel. v. 122 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 38:

haec aedes,

Plaut. Most. 2, 1, 53; 3, 1, 117; so,

haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Incommoditates,

id. Aul. 3, 5, 58:

haec (puellae),

Ter. Eun. 3, 5, 34:

haec sententiae,

Cic. Tusc. 1, 11, 22; 3, 34, 84; Lucr. 3, 601; Verg. G. 3, 305; cf. Bentl. Ter. Hec. 5, 2, 24:

aliut posticum harunce aedium,

Plaut. Stich. 3, 1, 41; cf.:

harunc aedium,

id. Most. 2, 1, 57:

sine opera tua nihil di horunc facere possunt,

id. Cist. 1, 1, 53:

horunc,

id. Poen. 3, 1, 48; Ter. Hec. 1, 2, 97; id. Phorm. 3, 2, 33:

cedo signum, si harunc Baccharum es,

Plaut. Mil. 4, 2, 25:

harunc aedium,

id. Merc. 5, 1, 3:

hisce ego Placidum ted hodie reddam,

id. Curc. 5, 3, 48; cf.:

quid dicam hisce, incertus sum,

Ter. Hec. 3, 4, 36:

tu ab hisce rebus animum avoca,

Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 5; so,

hisce,

Plaut. Cas. 2, 7, 13; id. Most. 1, 3, 81; 1, 4, 23; 2, 2, 71; 4, 2, 35 et saep.: Thr. Tu hosce instrue. Gn Illuc est sapere! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11; so,

hosce,

id. ib. 1, 2, 71; id. Heaut. 3, 2, 3; 4, 5, 4; id. Ad. 5, 7, 5; id. Phorm. 4, 3, 4:

apud hasce aedes,

Plaut. Am. 1, 1, 194; so,

hasce,

id. As. 2, 3, 1; id. Aul. 2, 4, 2; 2, 8, 15; id. Capt. 4, 2, 51; id. Bacch. 4, 6, 17 et saep.—

With the interrog. particle: hicin' Achilles est?

Plaut. Mil. 1, 1, 61; so,

hicinest?

id. Pers. 5, 2, 49; cf.:

hicine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur?

Cic. Mil. 38, 104 et saep.:

haecine,

Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Ep. 4, 2, 5; 5, 1, 15; id. Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; id. Phorm. 5, 8, 24:

huncine hominem,

Plaut. Ps. 1, 2, 68; cf.:

huncine hominem! hancine impudentiam! judices, hanc audaciam!

Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

hocine hic pacto potest Inhibere imperium magister?

Plaut. Bacch. 3, 3, 43:

o Juppiter, hoscine mores!

Ter. Ad. 4, 7, 40:

hacine victoria sola aut hac praeda contenti estis futuri,

Liv. 10, 17, 5; Ter. Hec. 3, 1, 3;

so in the shorter form, hicne,

Cic. Rosc. Am. 48, 141:

ex hocne equo,

id. Fat. 3, 5:

cum hocne,

id. Att. 9, 7, 3:

ex hacne natura,

id. Tusc. 1, 25, 62: haece locutus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 239 Vahl.) al.—So, Fortuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28; Plin. 34, 8, 19, § 54;

in inscrr. also written HVIVSQVE DIEI,

Inscr. Orell. 5; cf.:

HVIVSQ. LOCI,

id. ib. 1580; 2300;

and HOIVSQVE AEDIS ERGO,

id. ib. 2488.—

With other pronouns:

hos eosdem motus perturbationes dixerimus,

Cic. Tusc. 3, 4, 7; cf.:

cum idem hoc visum diceretur,

id. Rep. 1, 14:

hoc idem fit in reliquis civitatibus,

Caes. B. G. 7, 15, 2; id. B. C. 1, 74, 5; Quint. 8, 4, 17:

haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant,

Caes. B. G. 7, 17 fin.:

haec eadem genera,

Quint. 6, 3, 54:

hoc ipsum civile jus,

Cic. Rep. 1, 2:

sed hoc ipsum ex superiore pendet quaestione,

Quint. 2, 1, 8; 8, 3, 45:

ad hunc eum ipsum,

Cic. Ac. 1, 1, 2 Goer. N. cr.; cf.:

idem hoc ipsum,

id. Tusc. 5, 9, 26:

huic illi legato,

id. Fl. 22, 52:

hunc illum fatis Portendi generum,

Verg. A. 7, 255; cf.:

hic est enim ille vultus semper idem, quem, etc.,

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

hic est ille status quantitatis,

Quint. 7, 4, 15: haec est illa, quae deinôsis vocatur, id. 6, 2, 24:

hujus istius facti stultitia,

Cic. Rab. Post. 9, 24:

ista haec epigrammata,

Sid. Ep. 2, 10: hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

callidum quendam hunc,

Cic. de Or. 1, 50, 218.—

Opp. to ille, iste, less freq. to hic, alter, alius, etc., this, the latter, to indicate the nearer object (which is to be determined not so much by the phraseology as by the thought; so that hic may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be rendered by that, the former, etc.):

ejusdem esse, qui in illa re peccarit, hoc quoque admisisse,

Cic. Inv. 2, 16, 50:

in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari, quam in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,

id. Rep. 1, 1:

si deerunt haec remedia, ad illa declinandum est,

Quint. 7, 2, 30:

cum hic testamento, ille proximitate nitatur,

id. 3, 6, 95:

in his judicem sibi, in illis alii credere,

id. 5, 7, 33:

haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est. Affectibus quoque iisdem fere utuntur: sed varius hic, ille saepius ac magis,

id. 6, 1, 8; cf. id. 6, 2, 12; 17:

cum tu ista caelestia de Scipione quaesieris, ego autem haec, quae videntur ante oculos, esse magis putem quaerenda,

Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1:

iisdem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, caelum, terram, mare intuebitur,

id. Ac. 2, 33, 105:

si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum istud collocasset,

id. Inv. 2, 41, 121:

has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae diu multumque defensa sunt,

id. Ac. 2, 42, 130:

Caesar facile diceret: Hic versus Plauti non est, hic est,

this... that, id. Fam. 9, 16, 4:

ego hoc dico. adversarius hoc,

Quint. 4, 4, 8:

vendidit hic auro patriam... Hic thalamum invasit natae,

Verg. A. 6, 621 sq.:

hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere,

Tac. A. 14, 8:

quid responsuri sint adversarii his et his... cum sciret haec et haec,

Quint. 6, 1, 3 sq.:

interim quaeritur: hoc an hoc? furtum an sacrilegium?

id. 7, 3, 9:

alter (Roscius) plurimarum palmarum vetus ac nobilis gladiator habetur, hic autem nuper se ad eum lanistam contulit,

Cic. Rosc. Am. 6, 17:

occupat hic collem, cymba sedet alter adunca,

Ov. M. 1, 293.—

Referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, although by the position of the words it is the more remote: quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ipsum, quem Apollo sapientissimum judicavit (i. e. Socratem): Hujus enim (i. e. Catonis, of the former) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10; id. Rosc. Com. 2, 7:

hanc posteriorem (artem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tradiderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem,

id. Fin. 4, 4, 10:

hoc Cicero atque Asinius certatim sunt usi: pro Scauro hic, ille pro filio,

Quint. 6, 1, 21; 3, 10, 1:

melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria: haec in tua, illa in deorum manu est,

the former... the latter, Liv. 30, 30, 19:

quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aer: Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax,

Ov. Tr. 1, 2, 24; id. M. 1, 697.—

In the neutr. sing. subst., with gen.:

quid hoc hominist?

Plaut. Am. 2, 1, 26; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8:

quid hoc morbi est?

id. ib. 2, 1, 19:

quid hoc est negoti?

id. Ad. 4, 5, 71; cf. id. Eun. 3, 4, 6:

hoc fructi pro labore ab his fero,

id. Ad. 5, 4, 16:

edormiscam hoc villi,

id. ib. 5, 2, 11:

hoc commodi est, quod, etc.,

Cic. Rosc. Am. 32, 91:

hoc copiarum in Hispanias portatum est,

Liv. 42, 18, 7:

hoc servitutis injunxisse, ut, etc.,

id. 5, 2, 8:

hoc intervalli datum res tranquillas in urbe fecit,

id. 3, 25, 4:

hoc consilii,

id. 5, 39, 6:

hoc solacii,

id. 30, 13, 13:

hoc noctis,

Plaut. Am. 1, 1, 2; 11; 136.—

Hoc with verbs impers., pleonast. as a subject (ante-class.):

eamus, Amphitruo: lucescit hoc jam,

there is daybreak, Plaut. Am. 1, 3, 45: luciscit hoc jam, [p. 853] Ter. Heaut. 3, 1, 1:

lucet hoc,

Plaut. Mil. 2, 2, 63; cf. id. Curc. 1, 3, 26.—

Pregn. (qs. pointing to something with the finger), this, this... here (ante-class. and poet.); most freq. of the speaker himself, like the Gr. hode, for ego:

hic homost omnium hominum praecipuos,

Plaut. Trin. 5, 1, 1:

hic si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

Ter. Heaut. 2, 3, 115; so,

huic homini, i. q. mihi,

Plaut. Ep. 1, 2, 38:

hic homo, i. q. ego,

id. Curc. 2, 1, 33:

hunc hominem, i. q. me,

Plaut. Bacch. 4, 4, 1; Hor. S. 1, 9, 47; cf.:

vin' tu huic seni auscultare?

Ter. Ad. 5, 7, 8; id. And. 2, 1, 10; Tib. 2, 6, 7:

haec res,

my property, Plaut. Trin. 2, 4, 106:

hunc in collum,

my neck, id. Pers. 4, 6, 9 Brix (Ritschl, huc): ni haec praesensisset canes, this dog, = ego, id. Trin. 1, 2, 135 Brix ad loc.—In neutr. absol.: tu quod te posterius purges hanc injuriam mihi nolle Factam esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2, 1, 9.—

With reference to time, of this time, now present, actual, this:

cena hac annona est sine sacris hereditas,

in the present scarcity, Plaut. Trin. 2, 4, 83:

sed nondum haec, quae nunc tenet saeculum, neglegentia deum venerat,

Liv. 3, 20:

his temporibus,

Cic. Fam. 13, 77, 1:

M. Cato, hujus nostri Catonis pater,

id. Off. 3, 16, 66; cf.:

si potius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem,

Varr. R. R. 1, 13, 6 sq.:

etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur,

the present times, Cic. Rosc. Am. 48, 138:

ne horum quidem magnificentia operum,

Liv. 1, 55 fin.;

very rarely of time just ended: ante hos annos quadraginta,

Plin. 14, 22, 28, § 143:

ante hos sex menses,

Phaedr. 1, 1, 10:

ante hoc triduum,

Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 init.; Aug. Serm. 270, 3.

Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence, or by a sentence denoting the object, cause, or effect; with qui, quae, quod, an acc. and inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the determinative, is, ea, id; though freq. confounded with it in MSS. and editt.).

With relat. clause:

Qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater Servitutis: hic, qui verna natust, conqueritur,

Plaut. Am. 1, 1, 24; cf.:

eos, qui, etc.... his, qui, etc.... longe duco esse anteponendos,

Cic. Rep. 1, 2:

neque his contentus sum, quae de ista consultatione scripta nobis summi ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo,

id. ib. 1, 22:

non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt,

id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

quis hic est homo, quem ante aedis video hoc noctis?

Plaut. Am. 1, 1, 136:

unde in laboribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc.,

Cic. Rep. 1, 2; 1, 17:

haec quae sunt in hoc genere,

id. ib. 1, 11:

mundus hic totus, quod domicilium di nobis dederunt,

id. ib. 1, 13:

hoc autem sphaerae genus, in quo, etc.,

id. ib. 1, 14;

1, 16: in his libris, quos legistis,

id. Leg. 1, 9, 27; cf. id. Div. 1, 3, 5:

quam quisque norit artem, in hac se exerceat,

id. Tusc. 1, 18, 41 et saep.:

lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias,

Plaut. Bacch. 5, 2, 90; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3; id. N. D. 1, 40, 113:

servi, qui, cum culpa carint, tamen malum Metuont, hi solent esse eris utibiles,

Plaut. Most. 4, 2, 2 sq.; cf. Cic. Rep. 1, 19:

de Bruti amore etsi mihi nihil novi adfers: tamen hoc audio libentius, quo saepius,

id. Att. 13, 36 fin.; cf.:

is porro, quo generosior celsiorque est, hoc majoribus velut organis commovetur,

Quint. 1, 2, 30:

hoc primum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nuntiatum est in senatu, etc.,

Cic. Rep. 1, 10; 1, 24:

mire tractat hoc Cicero pro Milone quae facturus fuerit Clodius, si praeturam invasisset,

Quint. 9, 2, 41.—

With acc. and inf.:

erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

Cic. Rep. 1, 16:

sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc.,

id. ib. 2, 3:

hoc tantum admiror, Flavum, etc.,

Quint. 7, 4, 40; 11, 1, 22:

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,

Cic. Rep. 1, 1: hoc simul accipe dictum: Quorum..., Eorundem libertati me parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204 Vahl.); cf.

with appositive clause: sic hoc proloquar: Principio, ut illo advenimus, Continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 48:

ut hoc: Non debes alienam uxorem optare,

Quint. 7, 1, 25; cf. id. 9, 4, 97; 9, 2, 32.—

With quod or quia:

maxime hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo mari gubernare se negent posse, etc.,

Cic. Rep. 1, 6:

quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret,

id. ib. 1, 13; Quint. 9, 1, 1:

propter hoc ipsum ostendenda non sunt, quod apparent,

id. 12, 9, 6:

nostri primo integris viribus fortiter repugnare... sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.,

in this that, herein that, Caes. B. G. 3, 4, 3; cf. Quint. 8, 3, 30:

hoc ipso fidem detrahimus illis, quod sint tam gravia,

id. 9, 2, 53:

hoc ipso, quod,

id. 4, 1, 54; 5, 11, 41; 6, 2, 16 et saep.: consilio vestro utar libenter, et hoc libentius, quod, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 1; cf.:

id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur,

Caes. B. G. 1, 2, 3:

hoc esse miseriorem gravioremque fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod soli, etc.,

id. ib. 1, 32, 4; Quint. 5, 7, 22:

hoc magis, quod (al. quia) illic ut litigatores loquimur frequentius,

id. 6, 2, 36:

hoc sese excruciat animi, Quia leno ademit cistulam ei,

Plaut. Rud. 2, 3, 57:

quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc.,

Cic. de Or. 1, 3, 12; cf.:

hoc sunt exempla potentiora, quia, etc.,

Quint. 10, 1, 15.—

With ut or ne:

nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut conquistores, etc.,

Plaut. Am. prol. 64; cf.:

hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquistores, etc.,

id. ib. 81:

atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim,

id. Ps. 2, 3, 19:

nec enim hoc suscepi, ut, etc.... neque hoc polliceor me facturum, ut, etc.,

Cic. Rep. 1, 24:

neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut... sed ut, etc.,

id. ib. 1, 4;

for which: homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc.,

id. ib. 6, 15:

quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc.,

id. Fam. 2, 1 fin.; id. Off. 3, 5, 22; id. Rep. 1, 12:

plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc.,

Quint. 8 praef. § 6; cf.:

habenda fides est vel in hoc, ut, etc.,

id. 11, 2, 51; so,

in hoc, ut,

id. 6, 3, 15; 10, 3, 29: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm: Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin. (Sat. v. 37 Vahl.); so,

in hoc scilicet, ne suspectus his foret,

Vell. 2, 41 fin. —

Hoc est serves to annex a more particular explanation of what has been said, that is, that is to say, namely:

in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae sunt,

Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

quadriennium, hoc est, ex quo tempore fundus veniit,

id. Caecin. 7, 19; 34, 100:

cum honos agebatur amplissimus familiae vestrae, hoc est, consulatus parentis tui,

id. Sull. 17, 49; id. Fam. 5, 12, 8:

primum quaero, qua ratione Naevius susceptum negotium non transegerit, hoc est, cur bona non vendiderit,

id. Quint. 24, 76 et saep.—Sarcastically:

ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum,

Cic. Mil. 9, 24:

at quam crebro usurpat Et consul et Antonius! Hoc est dicere: Et consul et homo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus,

id. Phil. 2, 28, 70.—

Hoc est or ĕrat, quod, with the accessory idea of indignation or reproach, is or was it for this that, etc.:

hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus... cernam?

Verg. A. 2, 664; Petr. 93.—Hence,

hāc, in this place, on this side, this way, here (class.): nunc Juppiter hac stat, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565: Ar. Hac quidem non venit. Le. Angiporto Illac per hortum circuit clam, Plaut. As. 3, 3, 151:

nunc hac An illac eam, incerta sum consili,

id. Rud. 1, 3, 30:

plenus rimarum sum: hac atque illac perfluo,

Ter. Eun. 1, 2, 25; cf.:

hac illac circumcursa,

id. Heaut. 3, 2, 1; and: mox hac atque illa rapti, Tac. Agr. 28:

sequere hac, reducam te ubi fuisti,

this way, hither, Plaut. Capt. 3, 5, 106; id. As. 4, 2, 1; id. Men. 4, 1, 4; id. Poen. 1, 2, 116; id. Rud. 1, 2, 94; cf.:

sequere hac me intus ad Glycerium nunc,

Ter. And. 5, 6, 14:

sequere me ergo hac intro,

id. Ad. 4, 3, 18:

i hac mecum intro,

Plaut. Bacch. 5, 2, 56; 62; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq.:

quin igitur ad illa spatia nostra pergimus?... Nos vero: et hac quidem adire si placet, per ripam et umbram,

Cic. Leg. 1, 4, 14:

ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat. Hac nostris erat receptus,

Caes. B. C. 1, 45, 5; 2, 2, 3.—Hac-hac, for hac-illac ( poet.):

namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, Hac Phryges,

Verg. A. 1, 467 sq.; Prop. 1, 3, 13; rarely in full form with the interrog. particle ne:

utrum hacin feriam an ab laeva latus?

Plaut. Cist. 3, 10 (cf. Ladewig, Anal. Scaen. p. 22). —

hīc (old form heic; and with the interrog. part. ne, hicine), adv. loci, in this place, here.

In space.

Lit.:

hos quos videtis stare hic captivos duos, etc.... Senex qui hic habitat, etc.,

Plaut. Capt. prol. 1 sq.:

ego jam dudum hic adsum,

Ter. Eun. 4, 6, 5:

quem praestolare hic ante ostium?

id. ib. 5, 6, 5:

hic propter hunc adsiste,

id. Ad. 2, 1, 15:

hic tui omnes valent,

Cic. Fam. 6, 20, 3:

non modo hic, ubi, etc... sed, ubicumque, etc.,

id. Verr. 2, 5, 55, § 143:

mons ibi arduus Nomine Parnasus... hic ubi Deucalion... parva rate vectus adhaesit,

Ov. M. 1, 319:

hic (sc. Carthagine) illius (Junonis) arma, Hic currus fuit,

Verg. A. 1, 16 et saep.: Pa. Philocomasium hicine etiam nunc est? Pe Quom exibam, hic erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25; cf.: Ch. Ubi ego sum? hicine an apud mortuos? Eut. Neque apud mortuos neque hic es, id. Merc. 3, 4, 17:

hicine,

id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29 al.: Da. Cedo fenus, redde fenus, fenus reddite, etc.... Tr. Fenus illic, fenus hic, Plaut. Most. 3, 1, 76:

facile hic plus mali est, quam illic boni,

Ter. And. 4, 3, 5; cf. id. Hec. 2, 1, 20:

hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

Verg. G. 1, 54:

hic, illic, ubi mors deprenderat, exhalantes,

Ov. M. 7, 581 (cf. Krebs, Antibarb. p. 519).—With gen.:

hic proxume viciniae,

in this neighborhood, Plaut. Mil. 2, 3, 2:

modo vidi virginem hic viciniae miseram,

Ter. Phorm. 1, 2, 45.—With ne: hicine libertatem aiunt aequam esse omnibus? is it here that, etc., Ter. Ad. 2, 1, 29 (cf. hic, I. B. fin.).—

Transf., in this affair, on this occasion, in this particular, herein, here:

hic, quantum in bello fortuna possit, cognosci potuit,

Caes. B. G. 6, 35, 2; Cic. Verr. 1, 16, 49:

hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas,

id. Arch. 4, 8; cf.:

hic vos dubitabitis, judices,

id. Verr. 2, 2, 44, § 109:

hic miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris? etc.,

id. de Imp. Pomp. 13, 39:

hic jam plura non dicam,

id. ib. 9, 24; id. Planc. 41, 99; id. Verr. 2, 1, 26, § 66 (cf. II. fin. infra):

hic, ubi opus est, non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,

Ter. And. 4, 1, 14:

ut cum hic tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus,

Cic. Fam. 3, 10, 3.—Referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. I. D. 2.):

alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior: hic omnia speciosa, illic valentia,

Vell. 2, 49, 3.—

Of time, i. q. nunc or tum, now, here; then, hereupon, at this time, at this juncture:

hic reddes omnia,

Ter. And. 2, 3, 15:

hic ego quid praedicem?

Cic. Sest. 5, 12; id. Cat. 1, 10, 26:

hic cum uterque me intueretur,

id. Fin. 2, 1, 1; so,

hic cum,

id. Tusc. 5, 20, 60; Nep. Milt. 3, 3:

hic tum Fabricius frequentes eos ad me domum adduxit,

Cic. Clu. 17, 49; so, hic tum, id. ib 20, 56; 27, 73; id. Verr. 2, 1, 26 §

66 al.: hic regina gravem poposcit pateram,

Verg. A. 1, 728.—So very freq. to introduce the beginning of a speech: hic Laelius (inquit); hic Philus;

hic Scipio, etc.,

Cic. Rep. 1, 13, 23; 24 sq.; id. Fam. 1, 9, 10; 3, 8, 3; 5, 15, 4; id. Ac. 2, 4, 10; id. de Or. 2, 50, 202; Verg. A. 9, 246 et saep.—

huc (access. form hoc), v. huc.