Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

at+the+side

  • 61 annato

    an-năto (better adn-), āre, v. n.
    I.
    To swim to or toward:

    ei insulae crocodili non adnatant,

    Plin. 8, 25, 38, § 93; Jan here reads adnant; Sil. 10, 610.—With ad:

    ad manum hominis adnatare,

    Plin. 9, 29, 46, § 87; 9, 10, 12, § 38.—
    II.
    To swim along by or by the side of:

    comes lateri adnatat,

    Sen. Agam. 452.

    Lewis & Short latin dictionary > annato

  • 62 fodico

    fŏdĭco, no perf., ātum, āre, v. a. [fodio], to dig, to pierce (rare but class.).
    * I.
    Lit.: mercemur servum, qui dictet nomina, laevum Qui fodicet latus et cogat dextram Porrigere, to dig or jog in the side, * Hor. Ep. 1, 6, 51 (for which fodit, Ter. Hec. 3, 5, 17):

    lateribus fodicatis,

    Amm. 26, 10, p. 98 Bip.—
    II.
    Trop.:

    animum fodicant, bona distimulant,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 30: cf.: stimulus ego nunc sum tibi;

    fodico corculum,

    id. Cas. 2, 6, 9:

    non est in nostra potestate fodicantibus iis rebus, quas malas esse opinemur, dissimulatio vel oblivio,

    Cic. Tusc. 3, 16, 35.

    Lewis & Short latin dictionary > fodico

  • 63 lateralia

    lătĕrālis, e, adj. [2. latus], of or belonging to the side, lateral.
    I.
    Adj. (ante- and post-class.): lateralis dolor, Enn. ap. Victor. p. 1963 P. (Ann. v. 601 Vahl.;

    for which: lateris dolor,

    Plin. 21, 21, 89, § 155):

    cingula,

    Calp. Ecl. 6, 40.—
    II.
    Subst.: lătĕrālĭa, ĭum, n., saddle-bags, Dig. 32, 1, 102.

    Lewis & Short latin dictionary > lateralia

  • 64 lateralis

    lătĕrālis, e, adj. [2. latus], of or belonging to the side, lateral.
    I.
    Adj. (ante- and post-class.): lateralis dolor, Enn. ap. Victor. p. 1963 P. (Ann. v. 601 Vahl.;

    for which: lateris dolor,

    Plin. 21, 21, 89, § 155):

    cingula,

    Calp. Ecl. 6, 40.—
    II.
    Subst.: lătĕrālĭa, ĭum, n., saddle-bags, Dig. 32, 1, 102.

    Lewis & Short latin dictionary > lateralis

  • 65 margo

    margo, ĭnis, m. and f. (cf. Prisc. p. 684 P.), an edge, brink, border, margin (class., but not in Cic. or Cæs.):

    flumen marginibus lapideis,

    Varr. R. R. 3, 5, 9:

    conchae,

    Plin. 9, 36, 61, § 130:

    ulceris,

    id. 30, 13, 39, § 113:

    calicis,

    id. 37, 2, 7, § 18:

    gemmae,

    id. 37, 8, 37, § 116:

    margine gramineo (sc. fontis),

    Ov. M. 3, 162:

    ripae,

    id. ib. 5, 598:

    agri,

    a boundary, Val. Max. 5, 6, 4:

    puppis,

    Sil. 3, 360:

    terrarum,

    shore, Ov. M. 1, 13:

    viridi si margine cluderet undas herba,

    Juv. 3, 14: capite super margine scuti posito, Liv. 44, 33.—In fem.:

    margo, quae sustinet arenam,

    Vitr. 5, 12; Aemil. Macer. and Rabir. ap. Charis. p. 49 P.:

    plena jam margine libri,

    Juv. 1, 5; cf. Quint. 1, 1, 27:

    margine in extremo littera rasa,

    Ov. Am. 1, 11, 22:

    comae,

    Stat. S. 2, 1, 44:

    oculorum,

    id. ib. 3, 2, 53:

    rostri,

    Plin. 9, 10, 12, § 37:

    templi,

    threshold, Stat. S. 4, 4, 54:

    imperii,

    boundary, Ov. Tr. 2, 199; cf.:

    extremo in margine imperii, qua Rhenus alluit,

    Plin. 12, 20, 43, § 98.—
    II.
    Transf. ( poet.):

    partem modicae sumptam de margine cenae,

    i. e. the side-dishes, Juv. 4, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > margo

  • 66 melofolia

    mēlŏfŏlĭa, ōrum, n., vox hibr. [mêlon-folium], apples with a leaf on the side, Plin. 15, 14, 15, § 52.

    Lewis & Short latin dictionary > melofolia

  • 67 pleuricus

    pleurĭcus, a, um, adj., = pleurikos, at or on the side, lateral (post-class.):

    termini,

    Front. Colon. p. 117 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > pleuricus

  • 68 pteron

    ptĕron, i, n., = pteron, the side walls of a building, Plin. 36, 5, 4, § 30; 36, 13, 19, § 88.

    Lewis & Short latin dictionary > pteron

  • 69 tecto

    tĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Gr. stegô, to cover; tegos, stegos, roof; Sanscr. sthag-, to hide; Germ. decken; Engl thatch], to cover (syn. operio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    amica corpus ejus (Alcibiadis) texit suo pallio,

    Cic. Div 2, 69, 143:

    capite se totum tegit,

    Plaut. Trin. 4, 2, 9:

    (tegillo) tectus esse soleo, si pluvit,

    id. Rud. 2, 7, 19: fere res omnes aut corio sunt Aut etiam conchis [p. 1846] aut callo aut cortice tectae, covered, clothed, Lucr. 4, 936; cf.:

    bestiae aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae,

    Cic. N. D. 2, 47, 121:

    ut tecti, ut vestiti, ut salvi esse possemus,

    id. ib. 2, 69, 150:

    corpora veste villosā,

    Tib. 2, 3, 76:

    caput galea,

    Prop. 4 (5), 3, 44:

    Mars tunicā adamantinā tectus,

    Hor. C. 1, 6, 13:

    ensis Vaginā tectus,

    id. S. 2, 1, 4. —In Greek constr.:

    primā tectus lanugine malas,

    Ov. M. 12, 291:

    cucullo caput tectus,

    Mart. 5, 14, 6:

    quae (casae) more Gallorum stramentis erant tectae,

    Caes. B. G. 5, 43:

    tectas casas testudinum superficie,

    Plin. 6, 24, 28, § 109:

    musculum,

    Caes. B. C. 2, 10:

    domum,

    Dig. 19, 1, 18: naves tectae, covered with decks, decked ( = constratae), Caes. B. C. 1, 56; Liv. 36, 43, 13 (opp. apertae);

    31, 46, 6: tectae instrataeque scaphae,

    Caes. B. C. 3, 100:

    incepto tegeret cum lumina somno,

    Verg. G. 4, 414:

    utne tegam spurco Damae latus?

    i. e. to go by the side of, walk cheek by jowl with, Hor. S. 2, 5, 18; so,

    latus alicui,

    Suet. Claud. 24; cf. aliquem, to surround, attend, accompany:

    omnis eum stipata tegebat Turba ducum,

    Verg. A. 11, 12; Stat. S. 5, 1, 26: sarta tecta; v. sartus. —
    B.
    In partic.
    1.
    To cover, hide, conceal (rare in lit. sense;

    syn.: abscondo, occulto): Caesar tectis insignibus suorum occultatisque signis militaribus, etc.,

    Caes. B. G. 7, 45:

    fugientem silvae texerunt,

    id. ib. 6, 30:

    oves (silva),

    Ov. M. 13, 822:

    quas (tabellas) tegat in tepido sinu,

    id. A. A. 3, 622:

    ferae latibulis se tegunt,

    Cic. Rab. Post. 15, 42; cf.:

    nebula matutina texerat inceptum,

    Liv. 41, 2, 4:

    Scipionem nebulae possiderent ac tegerent,

    Vop. prol. 2. —
    2.
    To shelter, protect, defend (rare in lit. sense); constr., in analogy with defendere and tueri, aliquid ab aliquo or ab aliquā re:

    qui portus ab Africo tegebatur, ab Austro non erat tutus,

    Caes. B. C. 3, 26:

    ut alter (ordo propugnatorum) ponte ab incidentibus telis tegeretur,

    Hirt. B. G. 8, 9:

    aliquem conservare et tegere,

    id. ib. 1, 85:

    tempestas et nostros texit et naves Rhodias afflixit,

    Caes. B. C. 3, 27; Hirt. B. G. 8, 5; Sall. J. 101, 4:

    triumpho, si licet me latere tecto abscedere,

    i. e. with a whole skin, safe, unhurt, Ter. Heaut. 4, 2, 5.— Pass. in mid. force:

    tegi magis Romani quam pugnare,

    Liv. 4, 37, 11.—
    3.
    To cover over, bury, enclose ( poet.):

    te modo terra tegat,

    Prop. 2, 26, 44 (3, 22, 24):

    sit tibi terra levis mollique tegaris harenā,

    Mart. 9, 29, 11:

    ossa tegebat humus,

    Ov. M. 15, 56:

    ossa tegit tumulus,

    id. Am. 2, 6, 59:

    Sicanio tegitur sepulcro,

    Luc. 2, 548. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to cover (very rare):

    tempestas, mihi quae modestiam omnem, Detexit tectus quā fui,

    Plaut. Most. 1, 3, 7. —
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To cloak, hide, veil, conceal, keep secret (freq. and class.):

    triumphi nomine tegere atque velare cupiditatem suam,

    Cic. Pis. 24, 56:

    multis simulationum involucris tegitur et quasi velis quibusdam obtenditur unius cujusque natura,

    id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:

    ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,

    id. Rab. Perd. 7, 21:

    animus ejus vultu, flagitia parietibus tegebantur,

    id. Sest. 9, 22:

    summam prudentiam simulatione stultitiae,

    id. Brut. 14, 53:

    honestā praescriptione rem turpissimam,

    Caes. B. C. 3, 32; cf.:

    turpia facta oratione,

    Sall. J. 85, 31:

    aliquid mendacio,

    Cic. Quint. 26, 81:

    nomen tyranni humanitate,

    Nep. Dion, 1:

    commissum,

    Hor. Ep. 1, 18, 38; id. A. P. 200:

    non uti corporis vulnera, ita exercitus incommoda sunt tegenda,

    Caes. B. C. 2, 31:

    nostram sententiam,

    Cic. Tusc. 5, 4, 11:

    dira supplicia,

    Verg. A. 6, 498:

    causam doloris,

    Ov. M. 13, 748:

    pectoribus dabas multa tegenda meis,

    id. Tr. 3, 6, 10: ignobilitatis tegendae causā, Cap. Max. 8. —
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To defend, protect, guard:

    aliquid excusatione amicitiae,

    Cic. Lael. 12, 43; id. Clu. 11:

    quod is meam salutem atque vitam suā benevolentiā, praesidio custodiāque texisset,

    id. Planc. 1, 1:

    nostri clarissimorum hominum auctoritate leges et jura tecta esse voluerunt,

    id. de Or. 1, 59, 253:

    pericula facile innocentiā tecti repellemus,

    id. Imp. Pomp. 24, 70:

    qui a patrum crudelibus suppliciis tegere liberos sciant,

    Liv. 1, 53, 8:

    aliquem tegere ac tueri, Cic Fam. 13, 66, 2: libertatem, patriam, parentisque armis tegere,

    Sall. C. 6, 5: ut legatos cura magistratuum magis quam jus gentium ab irā impetuque hominum tegeret, Liv. 8, 6, 7:

    legationisque jure satis tectum se arbitraretur,

    Nep. Pelop. 5, 1.—Hence, tec-tus, a, um, P. a., covered, i. e. hidden, concealed.
    A.
    Lit.:

    cuniculi,

    Hirt. B. G. 8, 41. —
    B.
    Trop., hidden, not frank, open, or plain; secret, concealed, disguised; close, reserved, cautious:

    sermo verbis tectus,

    covered, enveloped, Cic. Fam. 9, 22, 1; cf.

    verba (opp. apertissima),

    id. ib. 9, 22, 5:

    occultior atque tectior cupiditas,

    id. Rosc. Am. 36, 104:

    amor,

    Ov. R. Am. 619. —

    Of persons: occultus et tectus,

    Cic. Fin. 2, 17, 54:

    tecti esse ad alienos possumus,

    id. Rosc. Am. 40, 116; cf. in comp.:

    tectior,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    te in dicendo mihi videri tectissimum,

    id. de Or. 2, 73, 296:

    silet ille, tectusque recusat Prodere quemquam,

    Verg. A. 2, 126; cf.:

    quis consideratior illo? Quis tectior?

    Cic. Deiot. 6, 16. — Hence, adv.: tectō, covertly, privily, cautiously:

    et tamen ab illo aperte, tecte quicquid est datum, libenter accepi,

    Cic. Att. 1, 14, 4. — Comp.:

    tectius,

    Cic. Fam. 9, 22, 2; id. Planc. 10, 8, 5; Ov. A. A. 1, 276.

    Lewis & Short latin dictionary > tecto

  • 70 tego

    tĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Gr. stegô, to cover; tegos, stegos, roof; Sanscr. sthag-, to hide; Germ. decken; Engl thatch], to cover (syn. operio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    amica corpus ejus (Alcibiadis) texit suo pallio,

    Cic. Div 2, 69, 143:

    capite se totum tegit,

    Plaut. Trin. 4, 2, 9:

    (tegillo) tectus esse soleo, si pluvit,

    id. Rud. 2, 7, 19: fere res omnes aut corio sunt Aut etiam conchis [p. 1846] aut callo aut cortice tectae, covered, clothed, Lucr. 4, 936; cf.:

    bestiae aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae,

    Cic. N. D. 2, 47, 121:

    ut tecti, ut vestiti, ut salvi esse possemus,

    id. ib. 2, 69, 150:

    corpora veste villosā,

    Tib. 2, 3, 76:

    caput galea,

    Prop. 4 (5), 3, 44:

    Mars tunicā adamantinā tectus,

    Hor. C. 1, 6, 13:

    ensis Vaginā tectus,

    id. S. 2, 1, 4. —In Greek constr.:

    primā tectus lanugine malas,

    Ov. M. 12, 291:

    cucullo caput tectus,

    Mart. 5, 14, 6:

    quae (casae) more Gallorum stramentis erant tectae,

    Caes. B. G. 5, 43:

    tectas casas testudinum superficie,

    Plin. 6, 24, 28, § 109:

    musculum,

    Caes. B. C. 2, 10:

    domum,

    Dig. 19, 1, 18: naves tectae, covered with decks, decked ( = constratae), Caes. B. C. 1, 56; Liv. 36, 43, 13 (opp. apertae);

    31, 46, 6: tectae instrataeque scaphae,

    Caes. B. C. 3, 100:

    incepto tegeret cum lumina somno,

    Verg. G. 4, 414:

    utne tegam spurco Damae latus?

    i. e. to go by the side of, walk cheek by jowl with, Hor. S. 2, 5, 18; so,

    latus alicui,

    Suet. Claud. 24; cf. aliquem, to surround, attend, accompany:

    omnis eum stipata tegebat Turba ducum,

    Verg. A. 11, 12; Stat. S. 5, 1, 26: sarta tecta; v. sartus. —
    B.
    In partic.
    1.
    To cover, hide, conceal (rare in lit. sense;

    syn.: abscondo, occulto): Caesar tectis insignibus suorum occultatisque signis militaribus, etc.,

    Caes. B. G. 7, 45:

    fugientem silvae texerunt,

    id. ib. 6, 30:

    oves (silva),

    Ov. M. 13, 822:

    quas (tabellas) tegat in tepido sinu,

    id. A. A. 3, 622:

    ferae latibulis se tegunt,

    Cic. Rab. Post. 15, 42; cf.:

    nebula matutina texerat inceptum,

    Liv. 41, 2, 4:

    Scipionem nebulae possiderent ac tegerent,

    Vop. prol. 2. —
    2.
    To shelter, protect, defend (rare in lit. sense); constr., in analogy with defendere and tueri, aliquid ab aliquo or ab aliquā re:

    qui portus ab Africo tegebatur, ab Austro non erat tutus,

    Caes. B. C. 3, 26:

    ut alter (ordo propugnatorum) ponte ab incidentibus telis tegeretur,

    Hirt. B. G. 8, 9:

    aliquem conservare et tegere,

    id. ib. 1, 85:

    tempestas et nostros texit et naves Rhodias afflixit,

    Caes. B. C. 3, 27; Hirt. B. G. 8, 5; Sall. J. 101, 4:

    triumpho, si licet me latere tecto abscedere,

    i. e. with a whole skin, safe, unhurt, Ter. Heaut. 4, 2, 5.— Pass. in mid. force:

    tegi magis Romani quam pugnare,

    Liv. 4, 37, 11.—
    3.
    To cover over, bury, enclose ( poet.):

    te modo terra tegat,

    Prop. 2, 26, 44 (3, 22, 24):

    sit tibi terra levis mollique tegaris harenā,

    Mart. 9, 29, 11:

    ossa tegebat humus,

    Ov. M. 15, 56:

    ossa tegit tumulus,

    id. Am. 2, 6, 59:

    Sicanio tegitur sepulcro,

    Luc. 2, 548. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to cover (very rare):

    tempestas, mihi quae modestiam omnem, Detexit tectus quā fui,

    Plaut. Most. 1, 3, 7. —
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To cloak, hide, veil, conceal, keep secret (freq. and class.):

    triumphi nomine tegere atque velare cupiditatem suam,

    Cic. Pis. 24, 56:

    multis simulationum involucris tegitur et quasi velis quibusdam obtenditur unius cujusque natura,

    id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:

    ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,

    id. Rab. Perd. 7, 21:

    animus ejus vultu, flagitia parietibus tegebantur,

    id. Sest. 9, 22:

    summam prudentiam simulatione stultitiae,

    id. Brut. 14, 53:

    honestā praescriptione rem turpissimam,

    Caes. B. C. 3, 32; cf.:

    turpia facta oratione,

    Sall. J. 85, 31:

    aliquid mendacio,

    Cic. Quint. 26, 81:

    nomen tyranni humanitate,

    Nep. Dion, 1:

    commissum,

    Hor. Ep. 1, 18, 38; id. A. P. 200:

    non uti corporis vulnera, ita exercitus incommoda sunt tegenda,

    Caes. B. C. 2, 31:

    nostram sententiam,

    Cic. Tusc. 5, 4, 11:

    dira supplicia,

    Verg. A. 6, 498:

    causam doloris,

    Ov. M. 13, 748:

    pectoribus dabas multa tegenda meis,

    id. Tr. 3, 6, 10: ignobilitatis tegendae causā, Cap. Max. 8. —
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To defend, protect, guard:

    aliquid excusatione amicitiae,

    Cic. Lael. 12, 43; id. Clu. 11:

    quod is meam salutem atque vitam suā benevolentiā, praesidio custodiāque texisset,

    id. Planc. 1, 1:

    nostri clarissimorum hominum auctoritate leges et jura tecta esse voluerunt,

    id. de Or. 1, 59, 253:

    pericula facile innocentiā tecti repellemus,

    id. Imp. Pomp. 24, 70:

    qui a patrum crudelibus suppliciis tegere liberos sciant,

    Liv. 1, 53, 8:

    aliquem tegere ac tueri, Cic Fam. 13, 66, 2: libertatem, patriam, parentisque armis tegere,

    Sall. C. 6, 5: ut legatos cura magistratuum magis quam jus gentium ab irā impetuque hominum tegeret, Liv. 8, 6, 7:

    legationisque jure satis tectum se arbitraretur,

    Nep. Pelop. 5, 1.—Hence, tec-tus, a, um, P. a., covered, i. e. hidden, concealed.
    A.
    Lit.:

    cuniculi,

    Hirt. B. G. 8, 41. —
    B.
    Trop., hidden, not frank, open, or plain; secret, concealed, disguised; close, reserved, cautious:

    sermo verbis tectus,

    covered, enveloped, Cic. Fam. 9, 22, 1; cf.

    verba (opp. apertissima),

    id. ib. 9, 22, 5:

    occultior atque tectior cupiditas,

    id. Rosc. Am. 36, 104:

    amor,

    Ov. R. Am. 619. —

    Of persons: occultus et tectus,

    Cic. Fin. 2, 17, 54:

    tecti esse ad alienos possumus,

    id. Rosc. Am. 40, 116; cf. in comp.:

    tectior,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    te in dicendo mihi videri tectissimum,

    id. de Or. 2, 73, 296:

    silet ille, tectusque recusat Prodere quemquam,

    Verg. A. 2, 126; cf.:

    quis consideratior illo? Quis tectior?

    Cic. Deiot. 6, 16. — Hence, adv.: tectō, covertly, privily, cautiously:

    et tamen ab illo aperte, tecte quicquid est datum, libenter accepi,

    Cic. Att. 1, 14, 4. — Comp.:

    tectius,

    Cic. Fam. 9, 22, 2; id. Planc. 10, 8, 5; Ov. A. A. 1, 276.

    Lewis & Short latin dictionary > tego

  • 71 citrā

        citrā adv. and praep.    [citer].    I. Adv, on this side, on the hither side: (dextera) nec citra mota nec ultra, neither this way nor that, O.—On this side, nearer: id a capite arcessere: saepe etiam citra licet, not so far: paucis citra milibus, L.— Fig.: citra quam debuit, less than, O.—    II. Praep. with acc, on this side of: esse citra Rhenum, Cs.: citra Leucadem stadia CXX: citra flumen intercepti, L.: natus mare citra, H.: exercitum citra <*>umen educere.—Before, short of: nec a postremā syllabā citra tertiam, before the third syllable.— Fig., of time, before, within: citra Troiana tempora, O.—Short of, inferior to, within, less than: Nec virtus citra genus est, unworthy of the family, O.: citra necem constitit ira, O.: citra fidem, i. e. reason for distrust, Ta.: fines, Quos ultra citraque, etc., H. — Without, aside, from, except: citra speciem, not ornamental, Ta.: citra Caledoniam (Britannia), Ta.
    * * *
    I
    on this/near side of, towards; nearer; short of the mark/amount/degree
    II
    on this/near side of, short of; before; below, less than; without regard to

    Latin-English dictionary > citrā

  • 72 pars

    pars, partis ( gen. sing. PARTVS, Inscr. Corp. Lat. 197, 12; acc. partim, Cic. de Or. 2, 22, 94; Liv. 26, 46, 8; 31, 36, 9; 23, 11, 11; Sall. J. 89, 1; id. H. 2, 41, 1; v. infra fin.; abl. parti, Plaut. Men. 3, 2, 14; Varr. R. R. 1, 13, 5; Lucr. 1, 1113; 4, 515; nom. plur. parteis, Varr. L. L. 5, 4, 21; gen. plur. partum, Caes. ap. Charis. p. 114 P.), f. [root por; Gr. eporon, gave; peprôtai, is given, destined; Lat. portio; cf. parare], a part, piece, portion, share, etc.
    I.
    In gen.:

    ne expers partis esset de nostris bonis,

    Ter. Heaut. 4, 1, 39:

    urbis, imperil,

    Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84:

    duae partes frumenti,

    id. ib. 2, 3, 19, §

    48: magnas partes habuit publicorum,

    id. Rab. Post. 2, 4:

    dare partes amicis,

    id. ib.:

    Belgae pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni,

    Caes. B. G. 1, 1:

    copias in quattuor partes distribuerat,

    Sall. J. 101, 3:

    locare agrum partibus,

    Plin. Ep. 9, 37, 3:

    pars occidentalis Jordanis,

    the west side, Vulg. Jos. 23, 4.—
    2.
    Magna, bona, multa, major, maxima pars, many, a good many, the majority:

    magna pars in iis civitatibus,

    Cic. Balb. 8, 21:

    major pars populi,

    id. Agr. 2, 9, 22:

    maxima pars hominum,

    Hor. S. 2, 3, 121; cf.:

    minor pars populi,

    Cic. Agr. 2, 7, 18:

    multa pars mei,

    Hor. C. 3, 30, 6.—
    3.
    Pars, some, partitively (= partim):

    faciunt pars hominum,

    Plaut. Trin. 1, 1, 13; id. Most. 1, 2, 33; id. Capt. 2, 1, 36: pars levem ducere equitum jacturam;

    pars, etc.,

    Liv. 22, 8; cf. id. 21, 7; 23; 20:

    pars triumphos suos ostentantes,

    Sall. J. 31, 10:

    poscebantque pericula, pars virtute, multi ferocia et cupidine praemiorum,

    Tac. H. 5, 11:

    tergora deripiunt costis et viscera nudant: Pars in frusta secant,

    Verg. A. 1, 212.—Rarely of a single person:

    cum pars Niliacae plebis, cum verna Canopi, Crispinus ventilet, etc.,

    Juv. 1, 26.—
    4.
    Parte, in part, partly:

    (poma) quae candida parte, Parte rubent,

    Ov. M. 3, 483:

    melichloros est geminus, parte flavus, parte melleus,

    Plin. 37, 11, 73, § 191.—Esp., with magnā, maximā, etc.:

    ab semisomnis ac maximā parte inermibus refringi,

    Liv. 9, 24, 12 Weissenb. ad loc.:

    invalido exercitu et magnā parte pestilentiā absumpto,

    id. 24, 34, 14:

    quod saxum magnā parte ita proclive est,

    id. ib.; 41, 6, 6.—
    5.
    Pro parte, for one's share or quota, Cic. Verr. 2, 2, 59, § 145.—
    6.
    Ex parte, in part, partly:

    ex parte gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9:

    de decem viris sacrorum ex parte de plebe creandis,

    Liv. 6, 42, 2.—Esp.,
    b.
    Ex ullā, ex aliquā, ex magnā, ex maximā parte, in any, etc., degree, measure, etc.:

    si ullā ex parte sententia hujus interdicti infirmata sit,

    Cic. Caecin. 13, 38; id. Rosc. Com. 12, 33:

    ex magnā parte tibi assentior,

    id. Att. 7, 3, 3:

    aut omnino, aut magnā ex parte,

    id. Tusc. 1, 1, 1:

    saucii ex magnā parte milites,

    Liv. 21, 56, 8:

    ne minimā quidem ex parte,

    not in the slightest degree, Cic. Off. 1, 22, 76.—
    7.
    Multis partibus, by a great deal, much: omnibus partibus, in all respects, altogether:

    non multis partibus malit,

    Cic. Fin. 3, 11, 36:

    quoniam numero multis partibus esset inferior,

    Caes. B. C. 3, 84; 3, 80:

    in Hortensii sententiam multis partibus plures ituros,

    Cic. Fam. 1, 2, 2; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 3:

    omnium virorum bonorum vitam omnibus partibus plus habere semper boni quam mali,

    in all respects, every way, Cic. Fin. 5, 31, 91.—
    8.
    In parte, in part, partly (cf. ex parte, supra):

    in parte expeditior, in parte difficilior,

    Quint. 5, 7, 22; 11, 2, 34:

    in parte verum videtur,

    id. 2, 8, 6; 4, 5, 13; 10, 7, 25.—
    9.
    Pro meā, tuā, suā parte, or simply pro parte (for the stronger pro virili parte, v. virilis, II. 2.), for my, your, or his share, to the best of my, your, his, etc., ability:

    quibus aliquid opis fortasse ego pro meā, tu pro tuā, pro suā quisque parte ferre potuisset,

    Cic. Fam. 15, 15, 3:

    pro meā parte adjuvi, ut, etc.,

    id. ib. 5, 2, 9:

    sciunt ii, qui me norunt, me pro illā tenui infirmāque parte id maxime defendisse, ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 47, 136:

    quisquis adest operi, plus quam pro parte laborat,

    Ov. F. 4, 301.—Likewise,
    10.
    In partem, i. q. pro parte, en merei, for one's share, to the best of one's ability:

    quodsi pudica mulier in partem juvet Domum (i. e. quae ad eam proprie pertinet),

    Hor. Epod. 2, 39 (for which:

    age sis tuam partem nunc iam hunc delude,

    Plaut. As. 3, 3, 89 Fleck., where others read tu in partem).—
    11.
    Acc. absol.: magnam, maximam partem, in great part, for the most part:

    magnam partem ex iambis nostra constat oratio,

    Cic. Or. 56, 189; Liv. 5, 14:

    maximam partem ad arma trepidantes caedes oppressit,

    id. 9, 37, 9:

    maximam partem lacte atque pecore vivunt,

    Caes. B. G. 4, 1.—So, bonam partem, Lucr. 6, 1249.—
    12.
    In eam partem.
    a.
    On that side:

    in eam partem accipio,

    i. e. in that sense, Ter. Eun. 5, 2, 37:

    in eam partem peccant, quae cautior est,

    Cic. Rosc. Am. 20, 56.—
    b.
    On that account, with that intent, to the end that:

    moveor his rebus omnibus, sed in eam partem, ut salvi sint vobiscum omnes,

    Cic. Cat. 4, 2, 3:

    has litteras scripsi in eam partem, ne me motum putares,

    id. Att. 16, 1, 6.—
    13.
    In aliam partem, in the opposite direction:

    antehac est habitus parcus... is nunc in aliam partem palmam possidet,

    for the opposite quality Plaut. Most. 1, 1, 32.—
    14.
    In utramque partem, on both sides, for and against, pro and con: nullam in partem, on neither side: in mitiorem, in optimam partem, in the most mild or most favorable manner, Cic. Att. 15, 23 init.:

    magna vis est fortunae in utramque partem, vel secundas ad res, vel adversas,

    id. Off. 2, 6, 19:

    neutram in partem,

    id. ib.:

    neque ego ullam in partem disputo,

    id. Verr. 2, 5, 3, § 6:

    mitiorem in partem interpretari,

    id. Mur. 31, 64:

    in optimam partem aliquid accipere,

    id. Att. 10, 3, 2; id. Fam. 14, 2, 3: in partem aliquem vocare, to call upon one to take his share, to summon to a division of any thing, id. Caecin. 4, 12.—
    15.
    Nullā parte, by no means, not at all, Ov. H. 7, 110; Quint. 2, 16, 18.—
    b.
    Omni parte, and omni a and ex parte, in every respect, entirely:

    gens omni parte pacata,

    Liv. 41, 34; Hor. S. 1, 2, 38:

    quod sit omni ex parte... perfectum,

    Cic. Lael. 21, 79:

    omnique a parte placebam,

    Ov. H. 15, 45.—
    16.
    Per partes, partly, partially:

    quod etsi per partes nonnumquam damnosum est, in summā tamen fit compendiosum,

    Col. 1, 4, 5:

    per partes emendare aliquid,

    Plin. Ep. 2, 5, 10; Dig. 12, 1, 13.—
    17.
    In omnes partes, in every respect, altogether:

    Brundusii jacere in omnes partes est molestum,

    Cic. Att. 11, 6, 2; id. Fam. 4, 10, 2; 13, 1, 2.
    II.
    In partic.
    A.
    A party, faction, side, etc. (usu. in plur.; syn. factio).
    (α).
    Sing.:

    timeo huic nostrae parti, quid hic respondeat,

    Ter. And. 2, 5, 8:

    cum non liceret mihi nullius partis esse,

    Cic. Fam. 10, 31, 1:

    a parte heredum intraverant duo,

    Plin. Ep. 6, 31, 10:

    nec ex advocatis partis adversae judex eligendus,

    of the opposite party, Quint. 5, 6, 6; 7, 9, 14; 12, 9, 19 et saep.:

    ut alius in aliam partem mente atque animo traheretur,

    Caes. B. C. 1, 21.—Hence, esp.: ex alterā parte, on the other hand:

    omnia ex alterā parte collocata,

    Cic. Off. 3, 3, 11:

    si videatis catenas, non minus profecto vos ea species moveat, quam si ex alterā parte cernatis, etc.,

    Liv. 22, 59, 15:

    idem ex alterā parte et ancilla fecit,

    Petr. 18 fin.:

    parvuli amplexi patrem tenebant. Ex alterā parte uxor maritum osculis fatigabat,

    Just. 23, 2, 9; cf. Cic. Or. 32, 114.—
    (β).
    Plur. (class.;

    esp. freq. in Tac.),

    Cic. Phil. 13, 20, 47:

    erat, inquit, illarum partium,

    id. Quint. 21, 69:

    in duas partes discedunt Numidae,

    Sall. J. 13, 1:

    ita omnia in duas partes abstracta sunt,

    id. ib. 41, 5:

    mihi a spe, metu, partibus rei publicae animus liber erat,

    id. C. 4, 2:

    ducere aliquem in partes,

    Tac. A. 15, 51:

    trahere,

    id. ib. 4, 60:

    transire in partes,

    id. H. 1, 70. —
    B.
    In plur., a part, character, on the stage: primas partes qui aget, is erit Phormio, [p. 1307] the first part, the principal character, Ter. Phorm. prol. 27:

    cur partes seni Poëta dederit, quae sunt adulescentium,

    a youthful part, id. Heaut. prol. 1; 10:

    esse primarum, secundarum, aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 51:

    servus primarum partium,

    id. Fl. 27, 65.—
    2.
    Transf. beyond the lang. of the theatre, a part, function, office, duty, etc.—In plur. (class.):

    sine illum priores partes hosce aliquot dies Apud me habere,

    Ter. Eun. 1, 2, 71:

    in scribendo priores partes alicui tribuere,

    Cic. Q. Fr. 3, 4, 4:

    puero me hic sermo inducitur, ut nullae esse possent partes meae,

    so that I could not take a part in it, id. Att. 13, 19, 4:

    constantiae, moderationis, temperantiae, verecundiae partes,

    id. Off. 1, 28, 98:

    has partes lenitatis et misericordiae, quas me natura ipsa docuit semper egi libenter,

    id. Mur. 3, 6:

    partes accusatoris obtinere,

    id. Quint. 2, 8; id. Rosc. Am. 34, 95:

    tuum est hoc munus, tuae partes, etc.,

    id. Fam. 11, 5, 3:

    promitto atque confirmo, me... imperatoris suscepturum officia atque partes,

    id. ib. 3, 10, 8:

    Antonii audio esse partes, ut de totā eloquentiā disserat,

    id. de Or. 2, 7, 26:

    transactis jam meis partibus ad Antonium audiendum venistis,

    id. ib. 2, 4, 15; id. Att. 7, 26, 2: ut ad partes paratus veniat, qs. prepared to act his part, Varr. R. R. 2, 5; so,

    ad partes parati,

    Ov. Am. 1, 8, 87; cf. Liv. 3, 10; Gai. Inst. 4, 160; Mos. et Rom. Leg. Coll. 14, 3, 2.—In sing. (mostly post-Aug.):

    haec igitur tibi reliqua pars est,... ut rem publicam constituas, etc.,

    Cic. Marc. 9, 27:

    pars consilii pacisque,

    Tac. H. 3, 46:

    videri alia quoque hujus partis atque officii,

    Quint. 11, 3, 174:

    pars defensoris tota est posita in refutatione,

    id. 5, 13, 1:

    neglegentiae, humilitatis,

    id. 9, 4, 35 et saep. (v. Bonnell, Lex. Quint. p. 627).—
    C.
    A lot, portion, fate:

    hancine ego partem capio ob pietatem praecipuam?

    Plaut. Rud. 1, 3, 4.—
    D.
    A portion, share, of food, Petr. 33:

    equiti Romano avidius vescenti partes suas misit,

    Suet. Calig. 18.—Also, the remains of a meal, App. M. 2, p. 125 med.
    E.
    A task, lesson:

    puer frugi est, decem partes dicit,

    Petr. 75, 4; 46, 3; 58, 7; Inscr. Grut. 625, 8; Inscr. Orell. 2872.—
    F.
    A part, place, region, of the earth.—In plur., Cic. Fam. 12, 7, 2:

    Orientis partes,

    id. Mur. 41, 89:

    in extremis ignoti partibus orbis,

    Ov. Tr. 3, 3, 3; cf. Ruhnk. on Ov. H. 18, 197.—
    G.
    In counting or calculating, a part, fraction; one half, one third, etc., as the context indicates:

    tres jam copiarum partes,

    fourths, Caes. B. G. 1, 12:

    agri partes duae,

    thirds, Liv. 8, 1:

    duabus partibus peditum amissis,

    id. 21, 40:

    mulctae novem partes,

    tenths, Nep. Timol. 4.—
    H.
    A part of the body, member:

    nam lingua mali pars pessima servi,

    Juv. 9, 121.—Esp., the private parts, Ov. F. 1, 437; id. A. A. 2, 584; Auct. Priap. 30; 38; Phaedr. 4, 7.—Of a testicle, Col. 7, 11.—Hence, adv.: partim (old acc. sing.), partly, in part, a part, some of, some.
    A.
    Lit.
    (α).
    With gen.: cum partim illorum saepe ad eundem morem erat, Cato ap. Gell. 10, 13, 2:

    atque haud scio an partim eorum fuerint, qui, etc.,

    id. ib. 7, 3, 16: utrum neglegentia partim magistratuum, an, etc., nescio, Quadrig. ap. Gell. 10, 13, 4:

    Bruttios Apulosque, partim Samnitium ac Lucanorum defecisse ad Poenos,

    Liv. 23, 11.—So, repeated:

    corpora partim Multa virum terrae infodiunt avectaque partim Finitimos tollunt in agros,

    Verg. A. 11, 204:

    partim... partim: cum partim ejus praedae profundae libidines devorassent, partim nova quaedam et inaudita luxuries, partim etiam, etc.,

    Cic. Pis. 21, 48:

    eorum autem ipsorum partim ejus modi sunt, ut, etc.,

    id. Off. 2, 21, 9; 72; id. de Or. 2, 22, 94; 1, 31, 141:

    partim copiarum ad tumulum expugnandum mittit, partim ipse ad arcem ducit,

    Liv. 26, 46:

    eorum autem, quae objecta sunt mihi, partim ea sunt, etc.,

    id. 42, 41, 2; Nep. Att. 7, 2.—
    (β).
    With ex:

    ex quibus partim tecum fuerunt, partim, etc.,

    Cic. Vatin. 7, 16:

    partim ex illis distracti ac dissipati jacent,

    id. Leg. 2, 17, 42:

    cum partim e nobis ita timidi sint, ut, etc.,... partim, etc.,

    id. Phil. 8, 11, 32:

    ex dubiis partim nobis ipsis ad electionem sunt libera, partim aliorum sententiae commissa,

    Quint. 3, 4, 8.—
    (γ).
    Absol. (so most freq.): animus partim uxoris misericordiā Devinctus, partim victus hujus injuriis, partly,... partly; in part,... in part, Ter. Hec. 1, 2, 92 sq.:

    partim quae perspexi his oculis, partim quae accepi auribus,

    id. ib. 3, 3, 3:

    amici partim deseruerint me, partim etiam prodiderint,

    Cic. Q. Fr. 1, 3, 5:

    diuturni silentii... non timore aliquo, sed partim dolore, partim verecundiā, finem hodiernus dies attulit,

    id. Marc. 1, 1; Quint. 7, 1, 3:

    partim quod... partim quod, etc.,

    Caes. B. G. 5, 6, 3:

    partim ductu, partim auspiciis suis,

    Suet. Aug. 21:

    partim cupiditate... partim ambitione... partim etiam inscientiā,

    Quint. 12, 11, 14:

    Scipio dux partim factis fortibus partim suāpte fortunā quādam ingentis ad incrementa gloriae celebratus converterat animos,

    Liv. 29, 26, 5:

    postea renuntiavit foro partim pudore, partim metu,

    Suet. Rhet. 6.—Sometimes partim is placed only in the second member of a partitive proposition:

    Caesar a nobilissimis civibus, partim etiam a se omnibus rebus ornatis, trucidatus,

    Cic. Div. 2, 9, 23; id. Verr. 2, 2, 65, § 158.—Sometimes it corresponds to alius, quidam, etc.:

    bestiarum terrenae sunt aliae, partim aquatiles, aliae quasi ancipites,

    Cic. N. D. 1, 37, 103:

    multa inusitata partim e caelo, alia ex terrā oriebantur, quaedam etiam, etc.,

    id. Div. 1, 42, 93:

    quibusdam placuisse mirabilia quaedam, partim fugiendas esse nimias amicitias,

    Cic. Am. 13, 45:

    castra hostium invadunt, semisomnos partim, alios arma sumentes fugant,

    Sall. J. 21, 2:

    Gaetulos accepimus, partim in tuguriis, alios incultius vagos agitare, etc.,

    id. ib. 19, 5; 38, 3; 40, 2; cf. id. ib. 13, 2; Gell. 2, 22, 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    For the most part, chiefly, principally (ante-class.):

    mirum quin tibi ego crederem, ut ipse idem mihi faceres, quod partim faciunt argentarii,

    Plaut. Pers. 3, 3, 28:

    bubulcis obsequitor, partim quo libentius boves curent,

    Cato, R. R. 5, 6; 6, 3. —
    2.
    Of time, sometimes (late Lat.), Scrib. Comp. Med. 53.

    Lewis & Short latin dictionary > pars

  • 73 sinister

    sĭnister, tra, trum ( comp. sinisterior; sup. sinistimus, Prisc. pp. 605 and 607 P.; Fest. s. v. dextimum, p. 74; and s. v. sinistrae, p. 339 Müll.), adj. [etym. dub.; perh. from sinus (i. e. togae); cf. Pott, Etym. Forsch. 2, 555; the ending is a double comp. -is and -ter; cf.: magister, minister].
    I.
    Left, on the left, on the left hand or side (syn.:

    laevus, scaevus): manus sinistra (opp. dextra),

    Quint. 11, 3, 114:

    manus,

    Nep. Dat. 3; Quint. 11, 3, 159:

    bracchium,

    id. 11, 3, 141:

    latus,

    id. 11, 3, 99:

    numerus,

    id. 11, 3, 93; 11, 3, 113; 11, 3, 140:

    pes,

    id. 11, 3, 125; 11, 3, 159:

    cornu (opp. dextrum),

    Ter. Eun. 4, 7, 5; Caes. B. G. 7, 62; id. B. C. 2, 34; 3, 67 al.:

    pars,

    id. B. G. 2, 23; id. B. C. 2, 4 fin.:

    angulus castrorum,

    id. ib. 3, 66:

    ripa,

    Hor. C. 1, 2, 18:

    calceus,

    Suet. Aug. 92:

    tibia,

    Phaedr. 5, 7, 7 et saep.—As substt.
    1.
    sĭnistrum, i, n. (sc. latus), the left side:

    reicere a sinistro togam,

    Quint. 11, 3, 144; so,

    in sinistrum,

    id. 11, 3, 109; 11, 3, 113; 11, 3, 114; 11, 3, 135.—
    2.
    sĭnistra, ae, f. (sc. manus), the left hand, the left:

    sinistrā impeditā satis commode pugnare non poterant,

    Caes. B. G. 1, 25; id. B. C. 1, 75 fin.; Quint. 11, 3, 131; 11, 3, 160; Suet. Claud. 21; Ov. M. 12, 89 et saep.—Used in stealing:

    natae ad furta sinistrae,

    Ov. M. 13, 111; cf. Cat. 12, 1;

    hence, of a thief's accomplices: Porci et Socration, duae sinistrae Pisonis,

    id. 47, 1.—As bearing the shield and defending:

    idem (Afer) per allegoriam M. Caelium melius obicientem crimina quam defendentem, Bonam dextram, malam sinistram habere dicebat,

    Quint. 6, 3, 69 —
    B.
    Transf., the left side:

    cur a dextrā corvus, a sinistrā cornix faciat ratum?

    Cic. Div. 1, 39, 85:

    aspicite a sinistrā,

    id. Phil. 6, 5, 12:

    aspice nunc ad sinistram,

    Plaut. Merc. 5, 2, 38:

    sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,

    Caes. B. G. 5, 8:

    miles dexterā ac sinistrā muro tectus,

    id. B. C. 2, 15; cf.:

    innumerabiles supra infra, dextrā sinistrā, ante post ejusmodi mundos esse,

    Cic. Ac. 2, 40, 125.— Rarely in plur.: sinistris repentino consilio Poetelii consulis additae vires (opp. dextra [p. 1708] pars), Liv. 9, 27, 9.— Comp.:

    in sinisteriore parte (= sinistrā),

    Varr. L. L. 9, § 34 Müll.; so, cornu (opp. dexterius), Galb. ap. Cic. Fam. 10, 30, 4:

    bracchium,

    Suet. Dom. 17:

    mamma,

    Cels. 4, 1 med.:

    equus funalis,

    Suet. Tib. 6 fin.:

    rota,

    Ov. M. 2, 139.— Sup., v. supra init.
    II.
    Trop.
    A.
    Awkward, wrong, perverse, improper ( poet. and in post-Aug. prose):

    mores,

    Verg. A. 11, 347:

    liberalitas,

    Cat. 29, 16:

    instituta (Judaeorum),

    Tac. H. 5, 5:

    natura (with prava),

    Curt. 7, 4, 10.—
    B.
    Unlucky, injurious, adverse, unfavorable, ill, bad, etc. ( poet. and in post-Aug. prose):

    arboribus satisque Notus pecorique sinister,

    Verg. G. 1, 444:

    interpretatio,

    Tac. Agr. 5 fin.; cf.:

    sermones de Tiberio,

    id. A. 1, 74; so,

    sermones,

    Plin. Ep. 1, 9, 5:

    fama eo de homine,

    Tac. A. 6, 32; 11, 19; id. H. 1, 51 fin.:

    rumor lenti itineris,

    id. ib. 2, 93 fin.:

    diligentia,

    Plin. Ep. 7, 28, 3 et saep.:

    pugna Cannensis,

    Prop. 3, 3 (4, 2), 9:

    studii signa sinistra mei,

    Ov. Tr. 5, 7, 64; v. also infra, C. fin. —With gen.:

    (Hannibal) fidei sinister,

    faithless, Sil. 1, 56 (cf.:

    pravos fidei,

    id. 3, 253).— Subst.: sĭnistrum, i, n., evil:

    (matrona) studiosa sinistri,

    Ov. Tr. 2, 257.—
    C.
    With respect to auspices and divination, acc. to the Roman notions, lucky, favorable, auspicious (because the Romans on these occasions turned the face towards the south, and so had the eastern or fortunate side on the left; while the Greeks, turning to the north, had it on their right; cf.

    dexter, II. 2.): ita nobis sinistra videntur, Graiis et barbaris dextra, meliora. Quamquam haud ignoro, quae bona sint, sinistra nos dicere, etiam si dextra sint, etc.,

    Cic. Div. 2, 39, 82; cf.:

    fulmen sinistrum auspicium optimum habemus ad omnes res praeterquam ad comitia,

    id. ib. 2, 35, 74 (with this cf. id. Phil. 2, 38, 99):

    liquido exeo foras Auspicio, avi sinistra,

    Plaut. Ep. 2, 2, 2; so,

    avi sinistra,

    id. Ps. 2, 4, 72; cf.

    cornix,

    Verg. E. 9, 15:

    volatus avium,

    Plin. Pan. 5, 3:

    tonitrus,

    Ov. Tr. 1, 9, 49.—Sometimes in the Greek sense (or in direct reference to the signif. B.), unlucky, unfavorable, inauspicious:

    di, precor, a nobis omen removete sinistrum,

    Ov. H. 13, 49:

    avibus sinistris,

    id. ib. 2, 115:

    sinistris auspiciis,

    Val. Max. 4, 7, 2 fin.:

    fulmen,

    Cic. Phil. 2, 38, 99:

    sinistram approbationem (opp. dextram),

    Cat. 45, 8 and 17;

    cf: sinistro pede proficisci,

    App. M. 1, p. 104, 23.—Hence, adv.: sĭnistrē, badly, wrongly, perversely:

    derisum semel exceptumque sinistre,

    Hor. A. P. 452:

    accipere,

    Tac. H. 1, 7; 3, 52 fin.:

    non tam sinistre constitutum est,

    Plin. Pan. 45, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > sinister

  • 74 sinistrum

    sĭnister, tra, trum ( comp. sinisterior; sup. sinistimus, Prisc. pp. 605 and 607 P.; Fest. s. v. dextimum, p. 74; and s. v. sinistrae, p. 339 Müll.), adj. [etym. dub.; perh. from sinus (i. e. togae); cf. Pott, Etym. Forsch. 2, 555; the ending is a double comp. -is and -ter; cf.: magister, minister].
    I.
    Left, on the left, on the left hand or side (syn.:

    laevus, scaevus): manus sinistra (opp. dextra),

    Quint. 11, 3, 114:

    manus,

    Nep. Dat. 3; Quint. 11, 3, 159:

    bracchium,

    id. 11, 3, 141:

    latus,

    id. 11, 3, 99:

    numerus,

    id. 11, 3, 93; 11, 3, 113; 11, 3, 140:

    pes,

    id. 11, 3, 125; 11, 3, 159:

    cornu (opp. dextrum),

    Ter. Eun. 4, 7, 5; Caes. B. G. 7, 62; id. B. C. 2, 34; 3, 67 al.:

    pars,

    id. B. G. 2, 23; id. B. C. 2, 4 fin.:

    angulus castrorum,

    id. ib. 3, 66:

    ripa,

    Hor. C. 1, 2, 18:

    calceus,

    Suet. Aug. 92:

    tibia,

    Phaedr. 5, 7, 7 et saep.—As substt.
    1.
    sĭnistrum, i, n. (sc. latus), the left side:

    reicere a sinistro togam,

    Quint. 11, 3, 144; so,

    in sinistrum,

    id. 11, 3, 109; 11, 3, 113; 11, 3, 114; 11, 3, 135.—
    2.
    sĭnistra, ae, f. (sc. manus), the left hand, the left:

    sinistrā impeditā satis commode pugnare non poterant,

    Caes. B. G. 1, 25; id. B. C. 1, 75 fin.; Quint. 11, 3, 131; 11, 3, 160; Suet. Claud. 21; Ov. M. 12, 89 et saep.—Used in stealing:

    natae ad furta sinistrae,

    Ov. M. 13, 111; cf. Cat. 12, 1;

    hence, of a thief's accomplices: Porci et Socration, duae sinistrae Pisonis,

    id. 47, 1.—As bearing the shield and defending:

    idem (Afer) per allegoriam M. Caelium melius obicientem crimina quam defendentem, Bonam dextram, malam sinistram habere dicebat,

    Quint. 6, 3, 69 —
    B.
    Transf., the left side:

    cur a dextrā corvus, a sinistrā cornix faciat ratum?

    Cic. Div. 1, 39, 85:

    aspicite a sinistrā,

    id. Phil. 6, 5, 12:

    aspice nunc ad sinistram,

    Plaut. Merc. 5, 2, 38:

    sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,

    Caes. B. G. 5, 8:

    miles dexterā ac sinistrā muro tectus,

    id. B. C. 2, 15; cf.:

    innumerabiles supra infra, dextrā sinistrā, ante post ejusmodi mundos esse,

    Cic. Ac. 2, 40, 125.— Rarely in plur.: sinistris repentino consilio Poetelii consulis additae vires (opp. dextra [p. 1708] pars), Liv. 9, 27, 9.— Comp.:

    in sinisteriore parte (= sinistrā),

    Varr. L. L. 9, § 34 Müll.; so, cornu (opp. dexterius), Galb. ap. Cic. Fam. 10, 30, 4:

    bracchium,

    Suet. Dom. 17:

    mamma,

    Cels. 4, 1 med.:

    equus funalis,

    Suet. Tib. 6 fin.:

    rota,

    Ov. M. 2, 139.— Sup., v. supra init.
    II.
    Trop.
    A.
    Awkward, wrong, perverse, improper ( poet. and in post-Aug. prose):

    mores,

    Verg. A. 11, 347:

    liberalitas,

    Cat. 29, 16:

    instituta (Judaeorum),

    Tac. H. 5, 5:

    natura (with prava),

    Curt. 7, 4, 10.—
    B.
    Unlucky, injurious, adverse, unfavorable, ill, bad, etc. ( poet. and in post-Aug. prose):

    arboribus satisque Notus pecorique sinister,

    Verg. G. 1, 444:

    interpretatio,

    Tac. Agr. 5 fin.; cf.:

    sermones de Tiberio,

    id. A. 1, 74; so,

    sermones,

    Plin. Ep. 1, 9, 5:

    fama eo de homine,

    Tac. A. 6, 32; 11, 19; id. H. 1, 51 fin.:

    rumor lenti itineris,

    id. ib. 2, 93 fin.:

    diligentia,

    Plin. Ep. 7, 28, 3 et saep.:

    pugna Cannensis,

    Prop. 3, 3 (4, 2), 9:

    studii signa sinistra mei,

    Ov. Tr. 5, 7, 64; v. also infra, C. fin. —With gen.:

    (Hannibal) fidei sinister,

    faithless, Sil. 1, 56 (cf.:

    pravos fidei,

    id. 3, 253).— Subst.: sĭnistrum, i, n., evil:

    (matrona) studiosa sinistri,

    Ov. Tr. 2, 257.—
    C.
    With respect to auspices and divination, acc. to the Roman notions, lucky, favorable, auspicious (because the Romans on these occasions turned the face towards the south, and so had the eastern or fortunate side on the left; while the Greeks, turning to the north, had it on their right; cf.

    dexter, II. 2.): ita nobis sinistra videntur, Graiis et barbaris dextra, meliora. Quamquam haud ignoro, quae bona sint, sinistra nos dicere, etiam si dextra sint, etc.,

    Cic. Div. 2, 39, 82; cf.:

    fulmen sinistrum auspicium optimum habemus ad omnes res praeterquam ad comitia,

    id. ib. 2, 35, 74 (with this cf. id. Phil. 2, 38, 99):

    liquido exeo foras Auspicio, avi sinistra,

    Plaut. Ep. 2, 2, 2; so,

    avi sinistra,

    id. Ps. 2, 4, 72; cf.

    cornix,

    Verg. E. 9, 15:

    volatus avium,

    Plin. Pan. 5, 3:

    tonitrus,

    Ov. Tr. 1, 9, 49.—Sometimes in the Greek sense (or in direct reference to the signif. B.), unlucky, unfavorable, inauspicious:

    di, precor, a nobis omen removete sinistrum,

    Ov. H. 13, 49:

    avibus sinistris,

    id. ib. 2, 115:

    sinistris auspiciis,

    Val. Max. 4, 7, 2 fin.:

    fulmen,

    Cic. Phil. 2, 38, 99:

    sinistram approbationem (opp. dextram),

    Cat. 45, 8 and 17;

    cf: sinistro pede proficisci,

    App. M. 1, p. 104, 23.—Hence, adv.: sĭnistrē, badly, wrongly, perversely:

    derisum semel exceptumque sinistre,

    Hor. A. P. 452:

    accipere,

    Tac. H. 1, 7; 3, 52 fin.:

    non tam sinistre constitutum est,

    Plin. Pan. 45, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > sinistrum

  • 75 citer

    cĭter, tra, trum ( comp. citerior; sup. citimus; most freq. in comp.; in posit. only Cato ap. Prisc. pp. 589 and 999 P.; and Afran. ap. Prisc. p. 607 ib.), adj. [cis].
    I.
    On this side:

    citer agnus (ager) alligatus ad sacra erit, Cato ap. Prisc. pp. 599 and 989 P.: alter ulteriorem Galliam decernit cum Syriā, alter citeriorem,

    Cic. Prov. Cons. 15, 36:

    citerior provincia (i. e. Gallia Cisalpina),

    Caes. B. G. 1, 10:

    in Galliā citeriore,

    id. ib. 1, 24; Hirt. B. G. 8, 23; Suet. Caes. 56:

    citerior Hispania,

    Varr. R. R. 1, 57, 2; Cic. Att. 12, 37, 4; Nep. Cat. 2, 1; Plin. 3, 1, 2, § 6:

    Arabia,

    Plin. 6, 34, 39, § 213:

    Oceanus,

    Flor. 4, 12, 46:

    ripa,

    Vell. 2, 107, 1.—
    II.
    As that which is on this side is nearer to us than its opposite, lying near, near, close to.
    A.
    In space:

    (stella) ultima a caelo, citima terris,

    Cic. Rep. 6, 16, 16; id. Univ. 7 fin.:

    citima Persidis (sc. loca),

    Plin. 6, 34, 39, § 213. —
    2.
    Trop.:

    deduc orationem tuam de caelo ad haec citeriora,

    Cic. Rep. 1, 21, 34:

    quantā animi tranquillitate humana et citeriora considerat,

    id. Tusc. 5, 25, 71:

    ut ad haec citeriora veniam et notiora nobis,

    id. Leg. 3, 2, 4:

    nam citeriora nondum audiebamus,

    id. Fam. 2, 12, 1; Val. Max. 3, 8, 1; 9, 12, 6:

    citerioris vitae minister,

    private, domestic, Amm. 14, 1, 7.—
    B.
    In time (post-Aug.), earlier, sooner:

    Africano consulatus citerior legitimo tempore datus est,

    Val. Max. 8, 15, 1; 6, 3, 11:

    in antiquius citeriusve,

    Vell. 1, 17, 2:

    citeriore die (opp. longiore),

    Dig. 23, 4, 15.—
    C.
    In measure or degree, small, little:

    citerior tamen est poena quam scelus,

    Quint. Decl. 299; Val. Max. 8, 7, ext. 10.— Advv.: comp. cĭtĕrĭus, less:

    citerius debito resistere,

    Sen. Ira, 1, 16, 11; sup. cĭtĭmē, least, acc. to Prisc. p. 1016 P.—
    III.
    Hence,
    A.
    cī̆trā, adv. and prep. with acc., on this side, on the hither or nearer side (opp. to ultra; more freq. than cis, q. v.).
    1.
    Prop.
    (α).
    Adv.:

    (dextera) nec citra mota nec ultra,

    neither this way nor that, Ov. M. 5, 186; cf.:

    ultra citraque pervolare,

    Plin. 10, 23, 31, § 61:

    citra est Oglasa,

    id. 3, 6, 12, § 80; 6, 11, 12, § 30:

    citra fuere margines,

    id. 2, 17, 14, § 73.—
    (β).
    With acc.:

    Germani qui essent citra Rhenum,

    Caes. B. G. 6, 32:

    is locus est citra Leucadem stadia CXX.,

    Cic. Fam. 16, 2; so,

    citra Veliam,

    id. Att. 16, 7, 5:

    citra mare,

    Hor. S. 2, 8, 47:

    mare citra,

    id. ib. 1, 10, 31:

    citra flumen intercepti,

    Liv. 21, 48, 6:

    citra Tauri juga,

    id. 38, 48, 1 al. —

    With verbs of motion: ut exercitum citra flumen Rubiconem educeret,

    Cic. Phil. 6, 3, 5:

    ut omnes citra flumen eliceret,

    Caes. B. G. 6, 8; Liv. 21, 54, 4; Hor. S. 1, 1, 106.—
    2.
    (Acc. to citer, II.) Of that which takes [p. 345] place, or is within a fixed boundary, and yet does not reach that boundary, within, beneath, short of, less than.
    (α).
    Adv.:

    non erit necesse id usque a capite arcessere: saepe etiam citra licet,

    not so far, Cic. Top. 9, 39:

    paucis citra milibus lignatores ei occurrunt,

    Liv. 10, 25, 4:

    citra quam proxime fuerint (defectus lunae),

    Plin. 2, 13, 10, § 86:

    citra exsultare,

    id. 17, 22, 35, § 180: tela citra cadebant (i. e. did not reach the Romans), Tac. H. 3, 23.—
    (β).
    With acc.:

    nec a postremā syllabā citra tertiam,

    before the third syllable, Cic. Or. 18, 58 (cf. Quint. 1, 5, 30: acuta intra numerum trium syllabarum continetur); id. 8, 6, 76:

    cur Veneris stella numquam longius XLVI. portibus ab sole... abscedant, saepe citra eas ad solem reciprocent,

    Plin. 2, 17, 14, § 72; 2, 17, 15, § 77.—
    b.
    Trop.
    (α).
    Adv. of measure:

    neve domi praesume dapes et desine citra Quam capias paulo,

    Ov. A. A. 3, 757; cf.:

    culta citra quam debuit illa,

    id. P. 1, 7, 55.—
    (β).
    With acc.: pronepos ego regis aquarum;

    Nec virtus citra genus est,

    is not behind my family, Ov. M. 10, 607:

    glans cum citra satietatem data est,

    not to satiety, Col. 7, 6, 5; cf. id. 9, 13, 2; so,

    fatigationem,

    Cels. 1, 2; cf. Plin. 19, 8, 54, § 171:

    scelus,

    Ov. Tr. 5, 8, 23:

    citra necem tua constitit ira,

    id. ib. 2, 127:

    usus citra intellectum acrimoniae,

    Plin. 19, 8, 54, § 171. —
    c.
    In time (with acc. rare;

    perh. not anteAug.): citra Kalendas Octobris,

    Col. 2, 8, 3; cf. Gell. 12, 13:

    Trojana tempora,

    Ov. M. 8, 365:

    juventam,

    id. ib. 10, 84:

    temporis finem,

    Dig. 49, 16, 15.—
    3.
    Since the Aug. per. (most freq. in Quint. and Pliny the elder; in the former more than twenty times), in gen. of that which does not belong to, is without, or beyond something, without, aside from, apart from, except, without regard to, setting aside (for the class. sine, praeter; hence the Gloss.: aneu sine, absque, praeter, citra, Gloss. Cyr.; citra dicha, chôris, ektos, Gloss. Phil.); with acc.:

    citra hoc experimentum multa sunt, quae, etc.,

    Col. 2, 2, 20:

    plus usus sine doctrinā, quam citra usum doctrina valet,

    Quint. 12, 6, 4:

    Phidias in ebore longe citra aemulum,

    id. 12, 10, 9:

    vir bonus citra virtutem intellegi non potest,

    id. 12, 2, 1; so,

    accusationem,

    id. 7, 2, 26; 3, 8, 21; 7, 10, 3:

    tranare aquas citra docentem natura ipsa sciunt,

    id. 2, 16, 13:

    citra invidiam,

    Plin. 7, 29, 30, § 108:

    citra ullum aliud incommodum,

    id. 2, 51, 52, § 137:

    citra dolorem,

    id. 12, 17, 40, § 79; Plin. Ep. 2, 1, 4:

    morsum,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    vulnus,

    id. 20, 21, 84, § 225 al.:

    citra fidem,

    Tac. Agr. 1:

    citra speciem aut delectationem,

    id. G. 16:

    citra Senatūs populique auctoritatem,

    Suet. Caes. 28:

    commoda emeritorum,

    id. Aug. 24:

    spem omnium fortuna cessit,

    Flor. 3, 1, 2:

    etiam citra spectaculorum dies,

    i.e. even out of the time of the established spectacles, Suet. Aug. 43:

    citra magnitudinem prope Ponto similis,

    excepting its size, Mel. 1, 19, 17; Tac. Agr. 10; Quint. 2, 4, 22; so id. 7, 2, 13; Dig. 3, 6, 9: lana tincta fuco citra purpuras placet, Ov. Fragm. ap. Quint. 12, 10, 75.—Citra sometimes follows its case, Hor. S. 1, 1, 107; 1, 10, 31.—
    B.
    cī̆trō, adv. (orig. dat. sing.), always in the connection and position ultro citroque, ultro et citro, ultro ac citro, or without copula ultro citro (not ultroque citroque), hither and thither, this way and that, here and there, to and fro, from both sides, backwards and forwards, reciprocally; Fr. par ci par là, ça et là (in good prose):

    ultro ac citro commeare,

    Varr. R. R. 3, 5, 16:

    sursum deorsum, ultro citro commeantibus,

    Cic. N. D. 2, 23, 84: ultro citroque commeare, Auct. B. Afr. 20; Plin. 2, 38, 38, § 104; * Suet. Calig. 19; Lucr. 4, 32:

    qui ultro citroque navigarent,

    Cic. Verr. 2, 5, 66, § 170:

    cursare ultro et citro,

    id. Rosc. Am. 22, 60 (in Prisc. p. 1011 P., perh. only from memory written ultro citroque):

    bis ultro citroque transcurrerunt,

    Liv. 40, 40, 7 al.:

    cum saepe ultro citroque legati inter eos mitterentur,

    Caes. B. G. 1, 42; id. B. C. 1, 20; Liv. 5, 8, 6:

    multis verbis ultro citroque habitis,

    Cic. Rep. 6, 9, 9; cf. Liv. 9, 45, 2; 7, 9, 2:

    beneficiis ultro citro datis acceptisque,

    Cic. Off. 1, 17, 56:

    ut obsides ultro citroque darentur,

    Liv. 44, 23, 2:

    datā ultro citroque fide,

    id. 29, 23, 5:

    inplicati ultro et citro vel usu diuturno vel etiam officiis,

    Cic. Lael. 22, 85 Klotz N. cr.: alternatis ultro citro aestibus, Sen. Q. N. 4, 2, 29:

    ultro citroque versus,

    Amm. 30, 3, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > citer

  • 76 ultro

    ultrō̆, adv., to the farther side, beyond, on the other side.
    I.
    Lit., so most usually in the connection ultro citroque, Cic. Rep. 6, 9, 9; id. Ac. 1, 7, 28; Caes. B. G. 1, 42; Liv. 3, 5, 11;

    Auct. B. Hisp. 21: ultro et citro,

    Cic. Off. 1, 17, 56; id. Lael. 22, 85; id. Rosc. Am. 22, 60:

    ultro ac citro,

    Varr. R. R. 3, 5, 16;

    or, without a copula, ultro citro,

    on this side and on that, this way and that, to and fro, on both sides, mutually, Cic. N. D. 2, 33, 84; Sen. Q. N. 4, 2, 29; Suet. Calig. 19; App. M. 8, p. 211; v. citro; and cf. Hand, Turs. II. p. 87 sqq.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of distance, afar, away, off (so only in Plautus): Ty. Proin' tu ab istoc procul recedas. He. Ultro istum a me! Plaut. Capt. 3, 4, 19 Brix ad loc.:

    ultro istunc, qui exossat homines!

    id. Am. 1, 1, 164:

    ultro te amator apage te a dorso meo,

    id. Cas. 2, 8, 23.—
    B.
    To denote that which is or is done over and above something else, besides, moreover, too:

    et mulier ut sit libera, atque ipse ultro det argentum,

    Plaut. Pers. 2, 5, 26:

    celavit suos cives ultroque eis sumptum intulit,

    Cic. Fl. 19, 45:

    cavendo, ne metuant homines, metuendos ultro se efficiunt,

    Liv. 3, 65, 11:

    Sex. Naevius, qui, cum ipse ultro deberet, cupidissime contenderet, etc.,

    Cic. Quint. 23, 74; cf.:

    non debui tibi pecuniam... ultro a me mutuatus es,

    Quint. 5, 10, 107; 12, 8, 7 Spald. N. cr.:

    his lacrimis vitam damus et miserescimus ultro,

    Verg. A. 2, 145:

    nunc ultro ad cineres ipsius Adsumus,

    id. ib. 5, 55 Forbig. ad loc.:

    ultro animos tollit dictis atque increpat ultro,

    id. ib. 9, 127.—
    2.
    Trop., superfluously, gratuitously, wantonly:

    qui ita putant, Sibi fieri injuriam ultro si quam fecere ipsi expostules,

    Ter. Ad. 4, 3, 4:

    sibi ultro per contumelias hostem insultare,

    Liv. 3, 62, 1.—
    C.
    From beyond, from the other side, i. e. without influence or assistance from this side (cf. sponte, whose opposite is external compulsion or aid: ultro facio, non rogatus; sponte facio, non coactus neque adjutus; hence, ultro is esp. freq. with verbs of giving, offering, proposing, approaching, assailing, etc.), on his part, on their part, of himself, of themselves, etc.; of one's own accord, without being asked, spontaneously, voluntarily: Gn. Jam haec tibi aderit supplicans Ultro. Thr. Credin'? Gn. Immo certe. Novi ingenium mulierum:

    Nolunt, ubi velis: ubi nolis, cupiunt ultro,

    Ter. Eun. 4, 7, 42 sq.:

    O audaciam! etiam me ultro accusatum advenit?

    id. Phorm. 2, 3, 13:

    monstrum etiam ultro derisum advenit,

    id. Eun. 5, 2, 21:

    qui quoniam Erus quod imperavit neglexisti persequi, nunc venis etiam ultro inrisum dominum,

    Plaut. Am. 2, 1, 40:

    ut homines Galli spem imperii ultro sibi a patriciis hominibus oblatam neglegerent, id non divinitus factum esse putatis?

    Cic. Cat. 3, 9, 22: ultro aliquid offerre, id. Planc. 10, 26; cf. Quint. 7, 1, 50:

    offerendum ultro rati,

    Liv. 1, 17, 8:

    offerentibus ultro sese militibus,

    id. 27, 46, 3:

    cum id, quod antea petenti denegasset, ultro polliceretur,

    Caes. B. G. 1, 42: omnia ei ultro pollicitus sum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 1:

    nec mihi quicquam tali tempore in mentem venit optare, quod non ultro mihi Caesar detulerit,

    Cic. Fam. 4, 13, 2:

    has (tabulas) donavit his ultro,

    Quint. 5, 10, 111:

    subinvideo tibi, ultro te etiam arcessitum ab eo,

    of his own motion, Cic. Fam. 7, 10, 1:

    ultroque animam sub fasce dedere,

    Verg. G. 4, 204:

    quod divom promittere nemo Auderet, volvenda dies, en, attulit ultro,

    id. A. 9, 7:

    ultro ad terram concidit,

    id. ib. 5, 446:

    ultro ad me venit,

    Ter. And. 1, 1, 73; id. Eun. 1, 1, 2; Pers. 5, 172:

    ad aliquem ultro venire,

    Cic. Fam. 7, 21; cf. id. Fin. 2, 18, 58:

    quod occurrit ultro,

    Quint. 7, 1, 59:

    interrogantibus libenter respondeat, non interrogantes percontetur ultro,

    id. 2, 2, 6: quemadmodum impetum occupemus facere ultro in regem, Att. ap. Non. 355, 11:

    cum rex ab Attalo et Rhodiis ultro se bello lacessitum diceret, num Abydeni quoque, inquit, ultro tibi intulerunt arma?

    Liv. 31, 18, 2; 21, 1, 3; 1, 17, 8;

    2, 13, 2: ne collegae auxilium, quod acciendum ultro fuerit, suā sponte oblatum sperneretur,

    id. 10, 19, 1 Weissenb. ad loc.:

    Cappadocem illum non modo recipiebat (Asia) suis urbibus, verum etiam ultro vocabat,

    Cic. Fl. 18, 61.—So, ultro tributa (and sometimes written as one word, ultrotributa), expenditures made by the State for public works, Varr. L. L. 6, § 11 Müll.; Liv. 39, 44, 2; 43, 16, 2 and 7.— Trop.:

    virtus saepius in ultro tributis est,

    gives rather than receives, Sen. Ben. 4, 1, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > ultro

  • 77 contrā

        contrā adv. and praep.    [comp. of com-; see 1 cum].    I.adv., of position, in opposition, opposite, face to face, in front, on the other side: signum contra animo finivit, i. e. mentally drew a line, L.: stare, Iu.: ulmus erat contra, in front, O.: consistere, to make front, Cs.: positā Hispaniā, opposite, Ta.: intueri, in the face, L.: oscula non pervenientia contra, so as to meet, O.—Fig., of actions, in turn, in return, back, on the other hand, likewise: Audi nunc, in turn, T.: Mettius Tullo gratulatur, contra Tullus Mettium adloquitur, L.: at tibi contra Evenit, ut, etc., you have your reward, H.: cui latrans contra senex (i. e. respondit), Ph.: si scias quod donum huic dono contra comparet, what counter-gift, T.: Facere contra huic aegre, T.: tibi contra gratiam Referre, T. — Of opposition or strife, in opposition, on the other side: obniti contra sufficere, to have strength to resist, V.: pugnare, O.: vociferans, L.: pauca accipe contra, H.: contra feriundi copia, making a counter-attack, S.: quid, si de litteris corruptis contra venit? as his accuser: est contra iudicatum, an adverse decision: licere, to compete, Cs.: nihil quod contra peterent, to compete for: qui contra fecerit, the transgressor.—With verbs of saying, in opposition, on the other side, in answer: cum contra dicturus Hortensius esset, as opposing counsel: contra qui dicit, the opponent: cum nemo contra diceret, denied it: nihil contra disputabo priusquam dixerit, make no objection: quid contra reus? says in reply: contra dicentibus inimicis, Cs.: quid contra dicerem meditabar, how to reply: id quod contra diceretur refellere, the objections: quod in eā causā contra dicendum est: dicitur contra, nullum esse testamentum, the objection is made: respondit nec contra dici quin, etc., there was no objection, L.— Reversely, in an opposite manner, the contrary, the opposite: in stultitiā contra est, with fools the reverse is true: quod contra est, S.: utrumque contra accidit: alia probabilia, contra alia dicimus, improbable: cognoscere quid boni utrisque aut contra esset (i. e. mali), S. — On the contrary, on the other hand, conversely: tu contra obicies: Romanus conserere pugnam velle, contra eludere Poenus, L.: iusta omnia decora sunt, iniusta contra indecora: ut hi miseri, sic contra illi beati quos, etc.: imperavi nihil, et contra patribus parui, but on the contrary: non enim tua culpa est... contraque summa laus: at contra: sed contra: contra autem: falso queritur quod, etc.: nam contra, etc., S.: quin contra, nay on the contrary, L.—Followed by atque or ac, contrary to, different from, otherwise than: simulacrum, contra atque ante fuerat, ad orientem convertere: contra atque esset dictum, Cs.: si haec contra ac dico essent omnia: contra ac ratus erat, S.: contra quam fas erat, contrary to the divine law: contra quam ipse censnisset, contrary to its own resolution.    II. Praep., with acc. (in prose before its case, except sometimes a rel. pron.), of position, before, against, facing, towards, opposite to, contrary to, over against: insulae latus est contra Galliam, Cs.: pacatis contra insulam suam terris, L.: Carthago Italiam contra, V.—Opposite, towards, against, facing, over against: contra vos in contione consistere, to face you: a fronte contra hostem, Cs.: Albanos contra legionem conlocat, L.: quos agmina contra Procurrunt, V.: contra hanc Romam altera Roma, a rival to.—Fig., in answer to, in reply to: contra ea facturos clamitabat, etc., Cs.: contra ea aiebat, etc., L.: contra postulata nuntios mittit, S.: Quae contra breviter fata est vates, V.—With valere, to weigh against, counterbalance, avail against: hac ratio contra omne ius iurandum valet: contrane lucrum nil valere Pauperis ingenium? H. —Of opposition or strife, against, with, in hostility to, as the enemy of: contra Caesarem gerere bellum: arma contra senatum tuli: armis contendere contra populum R., Cs.: contra Crustuminos profectus, marched against, L.: nihil se contra Sequanos consili inire, take hostile measures against, Cs.: contra salutem urbis incitari: paratus contra eum: agere contra hominem, plead against: nihil satis firmum contra Metellum, S.: contra difficultates providere, S.: vi contra vim resistere, L.: defensio contra vim: contra me sentire, hold an unfavorable opinion: quem contra veneris antea, for whose adversary you were counsel: pugnandum contra morbum: (provinciam) contra Caesarem retenturi, as the enemy of: eae res contra nos faciunt, make against.—Against, in opposition to, as the opponent of: tibi contra nos dicendum putes: contra iuris consultos dicere, against their opinions: contra caput dicere, to plead against life: contra Epicurum dictum est, in reply to: consuetudo contra deos disputandi, i. e. against the existence.—Against, injurious to, unfavorable to, to the disadvantage of: nihil contra me fecit odio mei: aliquid contra Caesarem Pompeio suadere: contra se ipse misericors, to his own injury, Ph.: contra valetudinis commodum laborare.—Esp., of offences, against, in violation of: pecuniam contra leges auferre: contra fas: contra ius gentium, L.: contra verecundiam, in disregard of: contra rem p. fecisse, to have been guilty of treason: vim eam contra rem p. factam decernere, L.: contra morem facere: quod contra legem esset: contra fidem. — Of opposition in thought, contrary to, opposite to, the reverse of: sed mihi contra ea videtur, the contrary seems true, S.: contra ea Caesar putabat, otherwise, Cs.: contra ea benigne, on the other hand, L.: cuius a me corpus crematum est, quod contra decuit ab illo meum (sc. cremari), whereas: quod contra oportebat delicto dolere, correctione gaudere, while, on the contrary.—With an abstract noun, contrary to, beyond, against: contra omnium opinionem (i. e. contra ac rati erant), Cs.: contra opinionem Iugurthae, against the expectation, S.: cetera contra spem salva invenit, L.: contra timorem animi praemia sceleris adeptus, S.
    * * *
    I
    facing, face-to-face, in the eyes; towards/up to; across; in opposite direction; against, opposite, opposed/hostile/contrary/in reply to; directly over/level; otherwise, differently; conversely; on the contrary; vice versa
    II
    against, facing, opposite; weighed against; as against; in resistance/reply to; contrary to, not in conformance with; the reverse of; otherwise than; towards/up to, in direction of; directly over/level with; to detriment of

    Latin-English dictionary > contrā

  • 78 ūltrā

        ūltrā adv.    (for comp. and sup. see ūlterius, ūltimum), on the other side: Dextera nec citra mota nec ultra, neither on this side nor on that, O. —Of time or degree, beyond, farther, over, more, besides, in addition: estne aliquid ultra, quo crudelitas progredi possit? any greater extreme: quia ultra nihil habemus: nec ultra bellum Latinum dilatum, longer, L.: ultra enim quo progrediar, quam ut veri similia videam, non habeo.
    * * *
    I
    beyond, on the other side, on that side; more than, besides
    II
    ulterius, ultimum ADV
    beyond, further; on the other side; more, more than, in addition, besides

    Latin-English dictionary > ūltrā

  • 79 laevus

    laevus, a, um, adj. [cf. Gr. laios], left, on the left side (mostly poet.; syn.: sinister, scaevus).
    I.
    Lit.: ut idem nunc sit laevus;

    et e laevo sit mutua dexter,

    Lucr. 4, 301 (325):

    manus,

    Cic. Ac. 2, 47, 145:

    ab laeva manu,

    Plaut. Aul. 4, 3, 1: habeo equidem hercle oculum. Py. At laevom dico, Plaut. Mil. 4, 7, 24:

    latus,

    Ov. M. 12, 415: auris id. ib. 12, 336:

    pes,

    id. ib. 12, 101:

    umerus,

    id. H. 9, 62:

    Pontus,

    lying to the left, id. P. 4, 9, 119:

    iter,

    Verg. A. 5, 170:

    habena,

    Hor. Ep. 1, 15, 12:

    amnis,

    the left bank, Tac. A. 2, 8:

    laevā in parte mamillae,

    Juv. 7, 159. —
    B. 1.
    laeva, ae, f.
    (α).
    (Sc. manus.) The left hand:

    opsecro te hanc per dexteram, perque hanc sororem laevam,

    Plaut. Poen. 3, 1, 9:

    Ilionea petit dextrā, laevāque Serestum,

    Verg. A. 1, 611; id. ib. 2, 552;

    7, 188: cognovi clipeum laevae gestamina nostrae,

    Ov. M. 15, 163; id. ib. 4, 782;

    8, 321: hinc factum est ut usus anulorum exemtus dexterae, in laevam relegaretur,

    Macr. S. 7, 13, 11; so,

    dextera laevaque,

    Juv. 6, 561; 658.—
    (β).
    (Sc. pars.) The left side:

    laevam cuncta cohors remis ventisque petivit,

    Verg. A. 3, 563:

    laevam pete,

    go to the left, Ov. M. 3, 642.—Esp. freq. adv.: laevā, on the left side, on the left:

    dextrā montibus, laevā Tiberi amne saeptus,

    on the left, Liv. 4, 32:

    dextrā laevāque duo maria claudunt,

    id. 21, 43: so, a laevā: Diana facem jacit a laeva, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 89 (Trag. Rel. v. 55 Vahl.); Vulg. Exod. 14, 22.—So, ad laevam, in laevam, to the left, on the left: ante, et pone;

    ad laevam, et ad dexteram,

    Cic. Univ. 13:

    si in laevam detorserit,

    Plin. 28, 8, 27, § 93.—
    2.
    In neutr.: laevum, on the left ( poet.):

    intonuit laevum,

    Verg. A. 2, 693; 9, 631:

    laevum extendere comas,

    Juv. 6, 495: in laevum, adverbially, to the left:

    fleximus in laevum cursus,

    Ov. Tr. 1, 10, 17:

    dixit in laevum conversus,

    Juv. 4, 120 (Jahn, in laevam).— Plur.: laeva, ōrum, n., places lying on the left:

    laeva tenent Thetis et Melite,

    Verg. A. 5, 825:

    Thracen et laeva Propontidos intrat,

    Ov. F. 5, 257.—
    II.
    Trop.
    A.
    Awkward, stupid, foolish, silly:

    si mens non laeva fuisset,

    Verg. E. 1, 16; id. A. 2, 54:

    o ego laevus, Qui purgor bilem sub verni temporis horam,

    Hor. A. P. 301.—
    B.
    Of ill omen, unfavorable, inconvenient; unfortunate, unlucky, bad, pernicious:

    Sirius laevo contristat lumine caelum,

    Verg. A. 10, 275:

    peccatum fateor, cum te sic tempore laevo Interpellarim,

    Hor. S. 2, 4, 4:

    teque nec laevus vetat ire picus,

    id. C. 3, 27, 15:

    laevo monitu pueros producit avaros,

    Juv. 14, 228:

    omen,

    Val. Fl. 6, 70:

    ignis,

    i. e. a pestilence, Stat. Th. 1, 634; Claud. Idyll. 2, 92; Sil. 1, 464 Rupert; so,

    numina laeva (opp. dextra or propitia),

    unfavorable gods, hostile deities, Verg. G. 4, 7 Jahn and Forbig. ad loc.:

    impia Cappadocum tellus et numine laevo Visa tibi,

    Mart. 6, 85, 3; Sil. 14, 494; 15, 512; Arn. adv. Gent. 3, 26.—
    C.
    In the language of augurs, fortunate, lucky, propitious (because the Romans, by turning their faces to the south, had the eastern signs on their left hand;

    v. sinister): laeva prospera existimantur, quoniam laevā parte mundi ortus est,

    Plin. 2, 54, 55, § 142; cf. Liv. 1, 18:

    omina,

    Phaedr. 3, 18, 12:

    tonitru dedit omina laevo Juppiter,

    Ov. F. 4, 833; cf. Verg. A. 2, 693; 9, 631 (I. B. 2 supra).—Hence, adv.: laevē, awkwardly, wrongly ( poet.), Hor. Ep. 1, 7, 52.

    Lewis & Short latin dictionary > laevus

  • 80 ūltrā

        ūltrā praep. with acc.    [1 ultra], on the farther side of, beyond, past, over, across: cis Padum ultraque, L.: ultra Silianam villam: milibus passuum II ultra eum (montem) castra fecit, Cs.: ultra Terminum, H.: fines, Quos ultra citraque nequit consistere rectum, H.—Of measure or degree, beyond, above, over, exceeding, more than: adhibent modum quendam, quem ultra progredi, etc.: si mortalis ultra Fas trepidat, H.: ultra placitum, V.
    * * *
    I
    beyond, on the other side, on that side; more than, besides
    II
    ulterius, ultimum ADV
    beyond, further; on the other side; more, more than, in addition, besides

    Latin-English dictionary > ūltrā

См. также в других словарях:

  • The Side Effects — were an indie rock band, part of the music scene of Athens, Georgia. The Side Effects debuted in 1980, alongside other local performers like R.E.M..HistoryThe band was started by Kit Swartz and Paul Butchart, who knew R.E.M. members Michael Stipe …   Wikipedia

  • By the side of — Side Side (s[imac]d), n. [AS. s[=i]de; akin to D. zijde, G. seite, OHG. s[=i]ta, Icel. s[=i]?a, Dan. side, Sw. sida; cf. AS. s[=i]d large, spacious, Icel. s[=i]?r long, hanging.] 1. The margin, edge, verge, or border of a surface; especially… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • on the side — {adv. phr.}, {informal} 1. In addition to a main thing, amount or quantity; extra. * /He ordered a hamburger with onions and French fries on the side./ * /His job at the hospital did not pay much, so he found another on the side./ * /The cowboys… …   Dictionary of American idioms

  • on the side — {adv. phr.}, {informal} 1. In addition to a main thing, amount or quantity; extra. * /He ordered a hamburger with onions and French fries on the side./ * /His job at the hospital did not pay much, so he found another on the side./ * /The cowboys… …   Dictionary of American idioms

  • on the side — phrasal 1. in addition to the main portion 2. in addition to a principal occupation 3. secretly outside of one s marriage or romantic relationship < seeing another woman on the side > …   New Collegiate Dictionary

  • Jock o' the Side — or Jock O the Side is Child ballad 187, a border ballad, existing in several variants. The rescue it depicts is recorded solely in popular tradition, although Jock o the Side himself appears to have existed.ynopsisA failed raid results in the… …   Wikipedia

  • Boys on the Side — Infobox film name = Boys on the Side caption = Boys on the Side theatrical poster director = Herbert Ross writer = Don Roos producer = Arnon Milchan Steven Reuther starring = Whoopi Goldberg Mary Louise Parker Drew Barrymore Matthew McConaughey… …   Wikipedia

  • Side — Side, a. 1. Of or pertaining to a side, or the sides; being on the side, or toward the side; lateral. [1913 Webster] One mighty squadron with a side wind sped. Dryden. [1913 Webster] 2. Hence, indirect; oblique; collateral; incidental; as, a side …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Side action — Side Side, a. 1. Of or pertaining to a side, or the sides; being on the side, or toward the side; lateral. [1913 Webster] One mighty squadron with a side wind sped. Dryden. [1913 Webster] 2. Hence, indirect; oblique; collateral; incidental; as, a …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Side arms — Side Side, a. 1. Of or pertaining to a side, or the sides; being on the side, or toward the side; lateral. [1913 Webster] One mighty squadron with a side wind sped. Dryden. [1913 Webster] 2. Hence, indirect; oblique; collateral; incidental; as, a …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Side ax — Side Side, a. 1. Of or pertaining to a side, or the sides; being on the side, or toward the side; lateral. [1913 Webster] One mighty squadron with a side wind sped. Dryden. [1913 Webster] 2. Hence, indirect; oblique; collateral; incidental; as, a …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»