Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

परकर्मन्

  • 1 परकर्मन्


    pára-karman
    n. service for another Kām. ;

    - nirata m. engaged in service for another a servant Var.

    Sanskrit-English dictionary > परकर्मन्

  • 2 अपह _apaha

    अपह a. [अप् -हन् -ड] (At the end of comp.) Warding or keeping off, taking away, removing, destroying, repelling &c.; न दंशमशकापहम् Pt.3.97; स्रगियं यदि जीवितापहा R.8.46; परकर्मापहः सो$भूत् 17,61

    Sanskrit-English dictionary > अपह _apaha

  • 3 अर्ध _ardha

    अर्ध (Written also as अर्द्ध) a. [ऋध्-णिच्-अच्; according to Nir. from धृ, or ऋध्] Half, forming a half (divided into 2 parts); अर्ध-अर्ध the one half-the other half.
    -र्धः [ऋध्-घञ्]
    1 A place, region, country; house, habitation (Ved.).
    -2 Increase (वृद्धि).
    -3 Wind.
    -4 A part, portion, side.
    -र्धम्, -र्धः 1 A half, half portion; पचाति नेमो न हि पक्षदर्धः Rv.1.27.18. सर्वनाशे समुत्पन्ने अर्धं त्यजति पण्डितः, गतमर्धं दिवसस्य V.2; पूर्वार्धः first half; so उत्तर˚ latter half; दक्षिण˚ southern half (half on the right side); so अवर˚, जघन˚, पर˚, ग्राम˚ &c.; यदर्धे विच्छिन्नम् Ś.1.9 divided in half; ऋज्वायतार्धम् M.27; R.3.59; 12.99; रात्रौ तदर्धं गतम् Bh.3.17; one part of two, apart, partly (Ved.);
    -2 Nearness, proximity; see अर्धदेव. (अर्ध may be compounded with almost every noun and adjective; as first member of compound with nouns it means 'a half of' and forms an एकदेशिसमास or तत्पुरुष; ˚कायः = अर्धं कायस्य; ˚पिप्पली, ˚मार्गः; ˚पुरुषः &c.; with adjectives, it has an adverbial force; ˚श्याम half dark; ˚भुक्त half eaten; so ˚पिष्ट, ˚पूर्ण &c.; with numeral adjectives it may mean either 'a half of' or 'with an additional half'; ˚शतम् half of 1 i. e. 5; or अर्धेन सहितं शतम् i. e. 15; with ordinal numerals 'with a half or that number'; ˚तृतीयम् containing two and the third only half; i. e. two and a half; so ˚चतुर्थ three and a half. cf. अर्धं खण्डे समांशके Nm.
    -Comp. -अक्षि n. side-look, wink. नगरस्त्रीशङ्कितार्धाक्षिदृष्टम् Mk.8.42.
    -अङ्गम् half the body.
    -अन्तरम् half the distance; ˚एकपदता a fault in composition; see S. D. 575.
    -अंशः a half, the half.
    -अंशिन् a. sharing a half.
    -अर्धः, -र्धम् 1 half of a half, quarter; च<?>रर्धार्धभागाभ्यां तामयोजयतामुभे R.1.56.
    -3 half and half.
    -अवभेदकः 1 pain in half the head, hemicrania (Mar. अर्धशिशी). (
    -कम्) dividing in equal parts.
    -अवशेष a. having only a half left.
    -अकारः 1 half the letter अ.
    -2 N. of अवग्रह q. v.
    -असिः A sword with one edge, a small sword; अर्धासिभिस्तथा खङ्गैः Mb.7.137.15.
    -आसनम् 1 half a seat; अर्धासनं गोत्रभिदो$धितष्ठौ R.6.73; मम हि दिवौकसां समक्षमर्धासनोपवेशितस्य Ś.7 (it being considered a mark of a very great respect to make room for a guest &c. on the same seat with oneself).
    -2 greeting kindly or with great respect.
    -3 exemption from censure.
    -इन्दुः 1 the half or crescent moon.
    -2 semicircular impresion of a finger-nail, crescent-shaped nail-print; कुचयोर्नखाङ्कैरर्धेन्दुलीलैः N.6.25.
    -3 an arrow with a cre- scent-shaped head (= अर्धचन्द्र below.); ˚मौलि N. of Śiva तत्र व्यक्तं दृषदि चरणन्यासमर्धेन्दुमौलेः Me.57.
    -इन्द्र a. that of which a half belongs to Indra.
    -उक्त a. half said or uttered; रामभद्र इति अर्धोक्ते महाराज U.1.
    -उक्तिः f. a broken speech; an interrupted speech.
    -उदकम् water reaching half the body.
    -उदयः 1 the rising of the half moon.
    -2 partial rise.
    -3 a kind of parvan; ˚आसनम् a sort of posture in meditatiou.
    -उदित a.
    1 half risen.
    -2 half uttered.
    -ऊरुक a. [अर्धमूरोः अर्धोरु तत्र काशते] reaching to the middle of the thighs.
    (-कम्) 1 a short petti-coat (Mar. परकर); see चण्डातक.
    -2 mantle, veil.
    -कर्णः Radius, half the diameter.
    -कृत a. half done, incomplete.
    -केतुः N. of Rudra.
    -कोशः a moiety of one's treasure.
    -कौडविक a. measuring half a kuḍava.
    -खारम्, -री a kind of measure, half a Khāri; P.V.4.11.
    -गङ्गा N. of the river Kāverī; (स्नानादौ गङ्गास्नानार्धफलदायिनी); so ˚जाह्नवी
    -गर्भ a. Ved.
    1 in the middle of the womb; सप्तार्धगर्भा भुवनस्य रेतो Rv. 1.164.36.
    -2 N. of the rays of the Sun.
    -गुच्छः a necklace of 24 strings.
    -गुञ्जा half a gunja.
    -गोलः a hemisphere.
    -चक्रवर्तिन्, -चक्रिन् m. N. of the nine black Vasudevas and the nine enemies of Viṣṇu.
    -चन्द्र a. crescent-shaped. (
    -न्द्रः)
    1 the half moon, crescent moon; सार्धचन्द्रं बिभर्ति यः Ku.6.75.
    -2 the semicircular marks on a peacock's tail.
    -3 an arrow with a crescent-shaped head; अर्धचन्द्रमुखैर्बाणैश्चिच्छेद कदलीसुखम् R.12.96. cf. अर्धचन्द्रस्तदाकारे बाणे बर्हे शिखण्डिनः Nm.
    -4 crescent-shaped nail-print.
    -5 the hand bent into a semicircle, as for the purpose of seizing or clutching anything; ˚न्द्र दा to seize by the neck and turn out; दीयतामेतस्यार्धचन्द्रः Pt.1. (
    -द्रा) N. of a plant (कर्णस्फोट).
    -चन्द्राकार, -चन्द्राकृति a. half-moonshaped.
    -चन्द्रकम् A semi-circular pearl. Kau. (
    -रः, -ति f.) meniscus.
    -चन्द्रिका N. of a climbing plant. (Mar. तिळवण).
    -चित्र a. Half-transparent; A kind of marble; अर्धाङ्गदृश्यमानं च तदर्धचित्रमिति स्मृतम् Māna.51.1.
    -चोलकः a short bodice.
    -जरतीयन्यायः a kind of न्याय, न चेदानीमर्धजरतीयं लभ्यं वृद्धिर्मे भविष्यति स्वरो नेति MBh.4.1. 78. See under न्याय.
    -जीविका, -ज्या The sine of an arc.
    -तनुः f. half the body.
    -तिक्तः N. of a plant (नेपालनिम्ब Mar. चिराईत).
    -तूरः a kind of musical instrument.
    -दिनम्, दिवसः 1 half a day, mid-day.
    -2 a day of 12 hours.
    -देवः 1 demi-god. इन्द्रं न वृत्रतुरमर्धदेवम् Rv. 4.42.8-9.
    -2 Ved. being near the gods; (देवानां समीपे बर्तमानः Sāy.).
    -द्रौणिक a. measuring a half droṇa.
    -धारः a knife or lancet with a single edge (one of the 2 surgical instruments mentioned by Suśruta).
    -नाराचः a crescent-shaped iron-pointed arrow; नाराचानर्धनाराचाञ्शस्त्राणि विविधानि च Mbh.2.51.35; गृध- लक्षवेधी अर्धनाराचः V.5.
    -नारायणः a form of Viṣṇu.
    -नारीशः, -नारीश्वरः, -नारी, -नटेश्वरः a form of Śiva, (half male and half female) cf.... पतिरपि जगता- मर्धनारीश्वरो$भूत् Sūkti.5.99.
    -नावम् half a boat.
    -निशा midnight.
    -पञ्चम a. Four and half; युक्तश्छन्दांस्य- धीयीत मासान्विप्रो$र्धपञ्चमान् Ms.4.95.
    -पञ्चशत् f. twenty five Ms.8.268.
    -पणः a measure containing half paṇa Ms.8.44.
    -पथम् half way. (
    -पथे) midway भृतिमर्ध- पथे सर्वान्प्रदाप्य Y.2.198.
    -पादः half a pāda or foot; अर्धपादं किष्कुविष्कम्भमुद्धृत्य Dk.19.
    -पादा The plant भूम्यामलकी (Mar. भूईआवळी).
    -पादिक a. having half a foot; सद्यः कार्यो$र्धपादिकः Ms.8.325.
    -पाञ्चालिक a. born or produced in the ardhapanchāla.
    -पारावतः a kind of pigeon (अर्धेनाङ्गेन पारावत इव). The fran- colin partridge.
    -पुलायितः a half gallop, canter; चित्रं चकार पदमर्धपुलायितेन Śi.5.1.
    -प्रहर half a watch, one hour and a half.
    -प्राणम् A kind of joinery resembling the shape of a bisected heart; मूलाग्रे कीलकं युक्तमर्धप्राणमिति स्मृतम् । Māna.17.99.
    -भागः a half, half a share or part; तदर्धभागेन लभस्व काङ्क्षितम् Ku.5.5; R.7.45.
    -भागिक a. sharing a half; मृते पितरि कुर्युस्तं भ्रातरस्त्वर्धभागिकम्म् Y.2.134.
    -भाज् a. sharing entitled to a half; अर्धभाग्रक्षणाद्राजा Ms.8.39.
    -2 a companion, sharer; देवानामर्धभागासि Av.6.86.3.
    -भास्करः mid-day.
    -भेदः Hemiplegia (अर्धाङ्गवायुः); Suś.
    -भोटिका a kind of cake.
    -भ्रमः -मकः a kind of artificial composition; for instances see Ki.15.27; Śi.19.72. The Sar. K. describes it as a figure of speech thus:-- आहुरर्धभ्रमं नाम श्लोकार्धभ्रमणं यदि.
    -मागधी N. of a dialect in which many of Jaina Canonical books are written. It is so named perhaps because many of the characteristics of Māgadhi are found in it.
    -माणवकः, -माणवः a necklace of 12 strings (माणवक consisting of 24.)
    -मात्रा 1 half a (short) syllable. अर्धमात्रालाघवेन पुत्रोत्सवं मन्यन्ते वैयाकरणाः Pari Sik.
    -2 a term for a consonant (व्यञ्जनं चार्धमात्रकम्).
    -मार्गे ind. mid-way; बन्दीकृता विबुधशत्रुभिरर्धमार्गे V.1.3.
    -मासः half a month, a fortnight.
    -मासतम = ˚मासिक see P.V.2.57.
    -मासिक a.
    1 happening every fortnight.
    -2 lasting for a fortnight; ये$र्धमासाश्च च मासाश्च Mahānārā. 25. Y.2.177.
    -मुष्टिः f. a half-clenched hand.
    -यामः half a watch.
    -रथः [अर्धः असंपूर्णः रथः रथी] a warrior who fights on a car with another (who is not so skilled as a रथी); रणे रणे$भिमानी च विमुखश्चापि दृश्यते । घृणी कर्णः प्रमादी च तेन मे$र्धरथो मतः Mb.
    -रात्रः [अर्ध रात्रेः]
    1 midnight; अथार्धरात्रे स्तिमितप्रदीपे R.16.4; स्थिते$र्धरात्रे Dk.19.
    -2 a night containing half a whole day of 24 hours.
    -रात्रार्धदिवसः equinox.
    -लभ्मीहरिः Hari having a form half like Lakṣmī.
    -विसर्गः, -विसर्ज- नीयः the Visarga sound before क्, ख्, प्, and फ्, so called because its sign (<?>) is the half of a Visarga (<?>).
    -वीक्षणम् a side-look, glance, leer.
    -वृद्ध a. middle-aged.
    -वृद्धिः The half of the interest or rent; Ms.8.15.
    -वैनाशिकः N. of the followers of Kaṇāda (arguing half perishableness).
    -वैशसम् half or incomplete murder; विधिना कृतमर्धवैशसं ननु मां कामवधे विमुञ्चता Ku.4.31.
    -व्यासः the radius of a circle.
    -शतम् 1 fifty.
    -2 One hundred and fifty; Ms.8.267.
    -शनम् [अर्धमशनस्य शकन्ध्वा˚] half a meal.
    -शफरः a kind of fish.
    -शब्द a. having a low voice.
    -शेष a. having only a half left.
    -श्याम a. half clouded.
    -श्लोकः half a śloka or verse.
    -सम a. equal to a half. (
    -मम्) N. of a class of metres in which the 1st and 3rd and 2nd and 4th lines have the same sylla- bles and Gaṇas; such as पुष्पिताग्रा.
    -सस्य a. half the crops, half grown.
    -सहः An owl.
    -सीरिन् m.
    1 a cultivator, ploughman who takes half the crop for his labour; शूद्रेषु दासगोपालकुलमित्रार्धसीरिणः Y.1.166.
    -2 = अर्धिक q. v.
    -हर, -हारिन् a. occupying the half (of the body); Ku.1.5; एको रागिषु राजते प्रियतमादेहार्ध- हारी हरः Bh.3.121.
    -हारः a necklace of 64 strings. A half chain, a kind of ornament; नक्षत्रमालामपि चार्धहारं सुवर्णसूत्रं परितः स्तनाभ्याम् Māna.5.297-98. cf. also Kau. A.2.11.
    -ह्रस्वः half a (short) syllable.

    Sanskrit-English dictionary > अर्ध _ardha

  • 4 पर


    pára
    1) mf (ā)n. (1. pṛi;

    abl. sg. m. n. párasmāt, - rāt;
    loc. párasmin, - re;
    nom. pl. m. páre, - rās, - rāsas;
    cf. Pāṇ. 1-1, 34; VII, 1, 16; 50)
    far, distant, remote (in space), opposite, ulterior, farther than, beyond, on the other orﾠ farther side of, extreme;
    previous (in time), former;
    ancient, past;
    later, future, next;
    following, succeeding, subsequent;
    final, last;
    exceeding (in number orﾠ degree), more than;
    better orﾠ worse than, superior orﾠ inferior to, best orﾠ worst, highest, supreme, chief (in the compar. meanings <where alsoﾠ - tara>, with abl., rarely gen. orﾠ ifc.;
    exceptionally paraṉṡatam, more than a hundred lit. « an excessive hundred, a hundred with a surplus» R. ;
    parāḥkoṭayaḥ Prab. Hcat.) RV. etc. etc.;
    strange, foreign, alien, adverse, hostile ib. ;
    other than, different from (abl.) Prab. ;
    left, remaining Kathās. ;
    concerned orﾠ anxious for (loc.) R. ;
    m. another (different from one's self), a foreigner, enemy, foe, adversary RV. etc. etc.;
    a following letter orﾠ sound (only ifc. mfn. e.g.. ta-para, having t as the following letter, followed by t) RPrāt. Pāṇ. ;
    (scil. graha) a subsidiary Soma-graha TS. ;
    N. of a king of Kosala with the patr. Āṭṇāra Br. ;
    of another king MBh. ;
    of a son of Samara Hariv. ;
    (sc. prāsāda) of the palace of Mitravindā ib. ;
    m. orﾠ n. the Supreme orﾠ Absolute Being, the Universal Soul Up. R. Pur. ;
    (ā) f. a foreign country, abroad (?) Kathās. ;
    a species of plant L. ;
    N. of a sound in the first of its 4 stages L. ;
    a partic. measure of time Sāy. ;
    N. of a river MBh. VP. (v.l. pārā, veṇā, veṇṇā);
    of a goddess (cf. s.v.) n. remotest distance MBh. ;
    highest point orﾠ degree ib. ;
    final beatitude L. ( alsoﾠ - taram andﾠ parātpara-taram);
    the number 10,000,000,000 (as the full age of Brahmā.) VP. ;
    N. of partic. Sāmans Kāṭh. ;
    any chief matter orﾠ paramount object (ifc. <f. ā> having as the chief object, given up to, occupied with, engrossed in, intent upon, resting on, consisting of, serving for, synonymous with etc. MBh. Kāv. etc.);
    the wider orﾠ mare extended orﾠ remoter meaning of a word Jaim. Kull.;
    (in logic) genus;
    existence (regarded as the common property of all things) W. ;
    (am) ind. afterwards, later;
    (with abl.) beyond, after (e.g.. paraṉvijñānāt, beyond human knowledge;
    astam-ayātp-, after sunset;
    mattaḥp-, after me;
    ataḥp- orﾠ paramataḥ, after this, farther on, hereafter, next;
    itaḥp-, henceforward, from now;
    tataḥp- orﾠ tataṡcap-, after that, thereupon;
    nâ̱smātp- <for mâ̱sm-p->, no more of this, enough) MBh. Kāv. etc.;
    in a high degree, excessively, greatly, completely ib. ;
    rather, most willingly, by all means ib. ;
    I will, so be it Divyâ̱v. ;
    at the most, at the utmost, merely, no more than, nothing but ib. ;
    but, however, otherwise ( paraṉtu orﾠ paraṉkiṉtu id.;
    yadip-, if at all, perhaps, at any rate;
    na-p-, not-but;
    napñparaṉ-api, not only-but alsoﾠ;
    pñparaṉna-apina, not only not-but not even;
    napñparaṉ-yāvat, not only-but even) ib. ;
    ( páreṇa) ind. farther, beyond, past (with acc.) RV. etc. etc.;
    thereupon, afterwards, later than, after (with abl. orﾠ gen.). Mn. MBh. etc.;
    ( paré) ind. later, farther, in future, afterwards RV. MBh. Kāv. ;
    + cf. Zd. para;
    Gk. πέρα, πέραν;
    Lat. peren-die;
    Goth. faírra;
    Germ. fern;
    Eng. far andﾠ fore
    para
    2) in comp. for - ras

    - परकथा
    - परकरगत
    - परकर्मन्
    - परकलत्र
    - परकायप्रवेशन
    - परकार्य
    - परकाल
    - परकृति
    - परकृत्य
    - परक्रम
    - परक्राथिन्
    - परक्रान्ति
    - परक्षुद्रा
    - परक्षेत्र
    - परखातक
    - परगत
    - परगामिन्
    - परगुण
    - परगृहवास
    - परगेहव्
    - परग्रन्थि
    - परग्लानि
    - परचक्र
    - परचित्तज्ञान
    - परचिन्ता
    - परच्छन्द
    - परच्छिद्र
    - परज
    - परजन
    - परजन्मन्
    - परजात
    - परज्ञानमय
    - परतङ्गण
    - परतत्त्व
    - परतन्त्र
    - परतम
    - परतर
    - परतर्कक
    - परतर्कुक
    - परतल्प
    - परतस्
    - परता
    - परतापन
    - परतीर्थिक
    - परतोषयितृ
    - परत्र
    - परत्व
    - परदार
    - परदुःख
    - परदूषण
    - परदेवता
    - परदेश
    - परदोष
    - परद्रव्य
    - परद्रोह
    - परद्वेषिन्
    - परधन
    - परधर्म
    - परध्यान
    - परनिन्दा
    - परनिपात
    - परनिर्मितवशवर्तिन्
    - परनिर्वाण
    - परंतप
    - परपक्ष
    - परपत्नी
    - परपद
    - परपरिग्रह
    - परपरिभव
    - परपरिवाद
    - परपाक
    - परपारभूत
    - परपिण्ड
    - परपुरंजय
    - परपुरप्रवेश
    - परपुरुष
    - परपुष्ट
    - परपूरुष
    - परपूर्वत्व
    - परपूर्वा
    - परपौरवतन्तव
    - परप्रकाशक
    - परप्रणव
    - परप्रयोजन
    - परप्रवादिन्
    - परप्रेष्यत्व
    - परबल
    - परबलीयस्
    - परब्रह्मन्
    - परभाग
    - परभाग्य
    - परभाव
    - परभाषा
    - परभू
    - परभूत
    - परभूमि
    - परभूषण
    - परभृत्
    - परभृत
    - परभृतिका
    - परभृत्य
    - परभेदक
    - परभेदन
    - परमणि
    - परमत
    - परमद
    - परमन्त्र
    - परमन्थु
    - परमन्यु
    - परमर्म
    - परमात्र
    - परमार
    - परमुखचपेटिका
    - परमृत्यु
    - परमोक्षनिरासकारिका
    - परम्पर
    - परम्परा
    - परपराक
    - परपरित
    - परपरीण
    - परयुवतिग
    - परयोषित्
    - पररमण
    - परराष्ट्र
    - पररूप
    - परलोक
    - परवत्
    - परवर्ग
    - परवल्लभ
    - परवश
    - परवश्य
    - परवस्तु
    - परवाच्य
    - परवाणि
    - परवाद
    - परवारण
    - परवित्त
    - परवीरहन्
    - परवेश्मन्
    - परव्याक्षेपिन्
    - परव्यूहविनाशन
    - परव्रत
    - परशक्ति
    - परशरीरावेश
    - परशासन
    - परशिव
    - परशुचि
    - परश्री
    - परश्वस्
    - परसंगत
    - परसंचारक
    - परसंज्ञक
    - परसम्बन्ध
    - परसवर्ण
    - परसस्थान
    - परसात्कृ
    - परसेवा
    - परस्त्री
    - परस्थान
    - परस्व
    - परहंस
    - परहन्
    - परहित

    Sanskrit-English dictionary > पर

См. также в других словарях:

  • pára-karman — परकर्मन् …   Indonesian dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»