Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

vălĭdē

  • 1 (valide)

        (valide) adv.    [validus], strongly, vehemently, mightily, exceedingly.—Only comp. with sup: validius Clamare, Ph.

    Latin-English dictionary > (valide)

  • 2 valide

    vălĭdē, adv., v. validus fin. A.

    Lewis & Short latin dictionary > valide

  • 3 validus

    vălĭdus, a, um, adj. [valeo], strong, stout, able, powerful, robust, vigorous (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cæs.; very rare in Cic.; cf. valens).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    quasi incudem me homines octo validi caedant,

    Plaut. Am. 1, 1, 7:

    quantus et quam validus est,

    id. ib. 1, 1, 143:

    lictores,

    id. As. 3, 2, 29:

    videmus ea, quae terra gignit, corticibus et radicibus valida servari,

    Cic. Fin. 5, 11, 33:

    legiones,

    Lucr. 5, 1228:

    leo,

    id. 5, 985; 5, 1310:

    tauri,

    Ov. M. 7, 538; 9, 186:

    lacerti,

    Lucr. 4, 829; Ov. M. 9, 223:

    vires,

    Verg. A. 2, 50:

    robur pectoris,

    Ov. Tr. 5, 12, 11:

    validissima forma,

    Quint. 12, 10, 5:

    ventus,

    Lucr. 6, 137; 3, 509:

    aestus,

    id. 1, 300:

    fulmen,

    id. 6, 228:

    flumen,

    id. 1, 291:

    pontes,

    id. 1, 285:

    turres,

    id. 5, 1440:

    tormenta,

    id. 6, 329:

    bipennis,

    Verg. G. 4, 331:

    urbs valida muris,

    Liv. 1, 15, 4:

    validiores munitiones,

    id. 36, 17, 4; 24, 37:

    praesidia,

    id. 44, 35:

    robustis apta materia validissima est,

    the strongest, most nourishing food, Cels. 2, 18 fin. (cf. valens, A.):

    ptisanae usus validissimus saluberrimusque,

    Plin. 18, 7, 15, § 74.—With inf.:

    pondus sustinere valida abies,

    Plin. 16, 42, 81, § 222:

    (canis) validus servare gregem,

    Claud. in Eutrop. 1, 34.—
    B.
    In partic.
    1.
    Well in body, in good health, sound, healthy:

    salvus atque validus,

    Ter. Hec. 3, 5, 7:

    jamne isti abierunt, Qui me vi cogunt, ut validus insaniam?

    of sound body, Plaut. Men. 5, 3, 2:

    si, ut spero, te validum videro,

    Cic. Fam. 16, 4, 3:

    validus male filius,

    i. e. sickly, Hor. S. 2, 5, 45:

    necdum ex morbo satis validus,

    Liv. 3, 13, 2:

    color validus,

    healthy complexion, Plin. 20, 5, 20, § 42.—
    2.
    Of medicines, strong, powerful, active, efficacious:

    medicamen,

    Ov. M. 15, 533; 7, 262:

    sucus,

    id. ib. 7, 316:

    venenum,

    id. ib. 7, 123; Tac. A. 13, 15 fin.:

    validissima faex aceti contra cerastas,

    Plin. 23, 2, 32, § 67.—
    II.
    Trop., strong, mighty, powerful, effective:

    Jovi opulento, incluto... valido viripotenti,

    Plaut. Pers. 2, 3, 1:

    aevi leges,

    Lucr. 5, 58:

    valida urbs et potens,

    Cic. Rep. 2, 2, 4:

    fama validissima,

    Tac. A. 13, 8:

    ducibus validiorem quam exercitu rem Romanam esse,

    Liv. 2, 39, 2:

    delecti, quibus corpus annis infirmum, ingenium sapientiā validum erat,

    Sall. C. 6, 6:

    mente minus validus quam corpore toto,

    Hor. Ep. 1, 8, 7:

    quam sit ingenio validus,

    Quint. 10, 1, 62:

    opibus, ingenio validus,

    Tac. H. 1, 57:

    vir gratiā et facundiā validus,

    Plin. Ep. 3, 9, 12:

    Tiberius spernendis rumoribus validus,

    Tac. A. 3, 10; 4, 37:

    auctor validissimus mittendi secretos nuntios,

    id. ib. 6, 31:

    ad Caesaris amicitiam validus,

    id. ib. 6, 8:

    adversus consentientis nec regem quemquam satis validum nec tyrannum fore,

    Liv. 34, 49, 9:

    cum validae tum breves vibrantesque sententiae,

    Quint. 10, 1, 60:

    validissimum genus (dicendi),

    id. 12, 10, 63. —With gen.:

    orandi validus,

    Tac. A. 4, 21:

    colonia virium et opum,

    id. H. 2, 19:

    aevi,

    Aur. Vict. Caes. 16 fin. —Hence, advv.
    A.
    vălĭdē, strongly, stoutly, vehemently, mightily, powerfully, exceedingly, very, etc. (not in Cic. or Cæs.):

    ut valide tonuit!

    Plaut. Am. 5, 1, 10:

    quam valide tonuit,

    id. ib. 5, 1, 78:

    fluctuat valide mare,

    id. Rud. 2, 1, 14:

    ne tua vox valide valet!

    id. Pers. 3, 3, 22:

    vostra latera loris faciam valide varia uti sint,

    id. Ps. 1, 2, 12:

    amare valide coepi hinc meretricem,

    id. Merc. prol. 42; [p. 1956] 48.— Comp.:

    validius clamare,

    Phaedr. 3, 16, 6:

    quo me validius cruciaret,

    Quint. 6, praef. §

    8: quanto validius bonos inhibet pudor quam metus,

    id. 9, 2, 76:

    utros peccare validius putem,

    id. 10, 3, 12:

    abrogant fidem validius,

    Plin. 28, 2, 4, § 20:

    poëtae sunt molesti validius,

    Phaedr. 4, epil. 9.— Sup.: validissime alicui favere, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1:

    cupere,

    Plin. Ep. 9, 35, 1; 3, 15, 2.—
    * 2.
    As a reply in the affirmative, certainly, by all means, to be sure: Ca. Legirupa. Ba. Valide. Ps. Pernicies adulescentum. Ba. Acerrime, etc., Plaut. Ps. 1, 3, 130; cf. v. 110.—
    B.
    In a contr. form, valdē, an intens. adv., strongly, vehemently, energetically, vigorously, intensely, very, very much, exceedingly (freq. and class.; cf.: graviter, multo, bene, magnopere, etc.).
    (α).
    With verbs: quidquid volt, valde volt, Caes. ap. Cic. Att. 14, 1, 2:

    nunc inhibere illud tuum, quod valde mihi arriserat, vehementer displicet,

    Cic. Att. 13, 21, 3:

    epistula tua, quae me valde levavit,

    id. ib. 4, 7, 1:

    de Vergilii parte valde probo,

    id. ib. 13, 26, 1:

    alicui valde interdicere, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 39, 61:

    non valde moveri,

    id. ib.:

    hos sermones... lacessivi numquam, sed non valde repressi,

    id. Fam. 3, 8, 7:

    litteras tuas valde exspecto,

    id. ib. 16, 19:

    ille se profecisse sciat, cui Cicero valde placebit,

    Quint. 10, 1, 112.—Strengthened by nimis:

    tu vero eum nec nimis valde umquam nec nimis saepe laudaveris,

    Cic. Leg. 3, 1, 1.—By tam:

    hoc est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

    Cic. Fin. 5, 11, 31:

    nil mihi tam valde placeat, quod, etc.,

    Cat. 68, 77:

    quem tam diu tamque valde timuissent,

    Nep. Eum. 11, 2:

    de remedio non tam valde laboro,

    Petr. 17.—By quam:

    vosmet videte, quam mihi valde placuerit,

    Plaut. Merc. prol. 103:

    quam valde universi admurmuraverint,

    Cic. Verr. 2, 5, 16, § 41: significare quam valde probetis ea, quae, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 7, C, 1.—
    (β).
    With adjectives:

    magistratus valde lenes et remissi,

    Cic. Rep. 1, 43, 66:

    aetas valde longa,

    id. ib. 1, 37, 58:

    exspectatio valde magna,

    id. Fam. 15, 17, 3:

    cui me praeripere desponsam laudem, valde est iniquum,

    id. Har. Resp. 3, 6:

    homo et acutus, ut Poenus, et valde studiosus ac diligens,

    id. Ac. 2, 31, 98:

    mala valde est Bestia,

    Cat. 69, 7:

    quoties verbum verbo aut non dissimile valde quaeritur,

    Quint. 9, 3, 75.—With tam:

    quasi vero quicquam sit tam valde, quam nihil sapere, vulgare,

    Cic. Div. 2, 39, 81.—With quam: nam suos valde quam paucos habet, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 3.—
    (γ).
    With adverbs: insanum valde uterque deamat, Plaut. Fragm. ap. Non. 127, 26:

    valde vehementer et libere dicere,

    Cic. Att. 14, 1, 2:

    illud valde graviter tulerunt,

    id. ib. 1, 17, 8:

    rem valde bene gerere,

    id. Fam. 1, 8, 7:

    valde multum,

    id. Q. Fr. 3, 9, 9.—
    b.
    Comp. (rare; cf.

    valide, supra): novit me valdius ipso,

    Hor. Ep. 1, 9, 6:

    valdius oblectat populum,

    id. A. P. 321.—
    c.
    Sup.:

    quos valdissime diligunt,

    Sen. Brev. Vit. 8, 4.—
    * 2.
    As a strongly confirmative reply, yes, certainly: Ca. Meam tu amicam vendidisti? Ba. Valde, viginti minis, Plaut. Ps. 1, 3, 110.

    Lewis & Short latin dictionary > validus

  • 4 valdē

        valdē adv. with comp.    [for validē], strongly, vehemently, energetically, vigorously, intensely, very, very much, exceedingly: quidquid volt, valde volt: valde mihi adriserat: de Vergili parte valde probo: litteras exspectare: alqm timere, N.: novit me valdius ipso, H.: Valdius oblectat populum, H.: aetas valde longa.—Ellipt., few: illud valde graviter tulerunt: rem valde bene gerere.
    * * *
    valdius, validissime ADV
    greatly/very/intensely; vigorously/strongly/powerfully/energetically; loudly

    Latin-English dictionary > valdē

  • 5 fluctuo

    fluctŭo, āvi, ātum, or (perh. not anteAug.) fluctŭor, ātus, 1 (pleraque utroque modo efferuntur:

    fluctuatur, fluctuat,

    Quint. 9, 3, 7), v. n. [fluctus], to move in the manner of waves, i. e. to wave, rise in waves, undulate, to move to and fro, be driven hither and thither (class.; esp. freq. in the trop. signif.; cf.: fluo, fluito).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form fluctuo:

    nunc valide fluctuat mare,

    Plaut. Rud. 2, 1, 14:

    ita fluctuare video vehementer mare,

    id. ib. 4, 1, 12;

    4, 2, 11: quadriremem in salo fluctuantem reliquerat,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 91:

    quid tam commune quam mare fluctuantibus, litus ejectis?

    id. Rosc. Am. 26, 72:

    agebatur huc illuc Galba vario turbae fluctuantis impulsu,

    Tac. H. 1, 40; cf. Gell. 10, 6, 2:

    fluctuet aër,

    Lucr. 6, 367: directaeque acies ac late fluctuat omnis Aere renidenti tellus, waves (in the light) with gleaming brass, Verg. G. 2, 281:

    fluctuant insulae,

    Plin. 2, 95, 96, § 209:

    seges,

    Sen. Herc. Fur. 699.—In mal. part., Arn. 2, 73; Auct. Priap. 19, 4; cf. fluctus, I. —
    (β).
    Form fluctuor:

    deprehensi in mari Syrtico modo in sicco relinquuntur, modo fluctuantur,

    are driven about by the waves, Sen. Vit. Beat. 14:

    Delos diu fluctuata,

    Plin. 4, 12, 22, § 66:

    quaedam insulae semper fluctuantur,

    id. 2, 94, 95, § 209 Jan.:

    lignum in longitudinem fluctuatur,

    i. e. floats about, id. 16, 38, 73, § 186:

    lapidem e Scyro insula integrum fluctuari tradunt, eundem comminutum mergi,

    id. 36, 16, 26, § 130.—
    II.
    Trop., to be restless, unquiet, uncertain, doubtful; to rage, swell; to waver, hesitate, vacillate, fluctuate.
    (α).
    Form fluctuo: Eu. Potin, ut animo sis tranquillo? Ch. Quid si animus fluctuat? Plaut. Merc. 5, 2, 49; cf.:

    animo nunc huc, nunc fluctuat illuc,

    Verg. A. 10, 680:

    mens animi tantis fluctuat ipsa malis,

    Cat. 65, 4:

    magnis curarum fluctuat undis,

    id. 64, 62; cf.:

    magnoque irarum fluctuat aestu,

    Verg. A. 4, 532; Anthol. Lat. 1, 178, 150:

    fluctuat ira intus,

    Verg. A. 12, 527:

    irarum fluctuat aestu,

    id. ib. 4, 564; so, curarum, 8, 19; Lucr. 4, 1077; Cat. 64, 62:

    ingenti Telamon fluctuat ira,

    Val. Fl. 3, 637:

    fluctuante rege inter spem metumque,

    Liv. 42, 59, 8:

    totam aciem suo pavore fluctuantem, etc.,

    Curt. 3, 10, 6:

    in suo decreto,

    Cic. Ac. 2, 9, 29:

    fluctuantem sententiam confirmare,

    id. Att. 1, 20, 2:

    genus orationis, quod appellamus fluctuans et dissolutum, eo quod sine nervis et articulis fluctuat huc et illuc,

    Auct. Her. 4, 11, 16:

    omnia et citata et fluctuantia,

    Sen. Contr. 3, 19.—
    (β).
    Form fluctuor:

    utrius populi mallet victoriam esse, fluctuatus animo fuerat,

    Liv. 23, 33, 3:

    fluctuatus animo est, utrum, etc.,

    id. 32, 13, 4; 36, 10, 4; Curt. 4, 12, 21; Val. Max. 8, 1, 2: vita fluctuatur per adversa et difficilia, Sen. Ep. [p. 762] 111: semper inter spem et metum fluctuari, Aug. ap. Suet. Claud. 4:

    ambrosia (herba) vagi nominis est et circa alias herbas fluctuati,

    Plin. 27, 4, 11, § 28.

    Lewis & Short latin dictionary > fluctuo

  • 6 fluctuor

    fluctŭo, āvi, ātum, or (perh. not anteAug.) fluctŭor, ātus, 1 (pleraque utroque modo efferuntur:

    fluctuatur, fluctuat,

    Quint. 9, 3, 7), v. n. [fluctus], to move in the manner of waves, i. e. to wave, rise in waves, undulate, to move to and fro, be driven hither and thither (class.; esp. freq. in the trop. signif.; cf.: fluo, fluito).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form fluctuo:

    nunc valide fluctuat mare,

    Plaut. Rud. 2, 1, 14:

    ita fluctuare video vehementer mare,

    id. ib. 4, 1, 12;

    4, 2, 11: quadriremem in salo fluctuantem reliquerat,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 91:

    quid tam commune quam mare fluctuantibus, litus ejectis?

    id. Rosc. Am. 26, 72:

    agebatur huc illuc Galba vario turbae fluctuantis impulsu,

    Tac. H. 1, 40; cf. Gell. 10, 6, 2:

    fluctuet aër,

    Lucr. 6, 367: directaeque acies ac late fluctuat omnis Aere renidenti tellus, waves (in the light) with gleaming brass, Verg. G. 2, 281:

    fluctuant insulae,

    Plin. 2, 95, 96, § 209:

    seges,

    Sen. Herc. Fur. 699.—In mal. part., Arn. 2, 73; Auct. Priap. 19, 4; cf. fluctus, I. —
    (β).
    Form fluctuor:

    deprehensi in mari Syrtico modo in sicco relinquuntur, modo fluctuantur,

    are driven about by the waves, Sen. Vit. Beat. 14:

    Delos diu fluctuata,

    Plin. 4, 12, 22, § 66:

    quaedam insulae semper fluctuantur,

    id. 2, 94, 95, § 209 Jan.:

    lignum in longitudinem fluctuatur,

    i. e. floats about, id. 16, 38, 73, § 186:

    lapidem e Scyro insula integrum fluctuari tradunt, eundem comminutum mergi,

    id. 36, 16, 26, § 130.—
    II.
    Trop., to be restless, unquiet, uncertain, doubtful; to rage, swell; to waver, hesitate, vacillate, fluctuate.
    (α).
    Form fluctuo: Eu. Potin, ut animo sis tranquillo? Ch. Quid si animus fluctuat? Plaut. Merc. 5, 2, 49; cf.:

    animo nunc huc, nunc fluctuat illuc,

    Verg. A. 10, 680:

    mens animi tantis fluctuat ipsa malis,

    Cat. 65, 4:

    magnis curarum fluctuat undis,

    id. 64, 62; cf.:

    magnoque irarum fluctuat aestu,

    Verg. A. 4, 532; Anthol. Lat. 1, 178, 150:

    fluctuat ira intus,

    Verg. A. 12, 527:

    irarum fluctuat aestu,

    id. ib. 4, 564; so, curarum, 8, 19; Lucr. 4, 1077; Cat. 64, 62:

    ingenti Telamon fluctuat ira,

    Val. Fl. 3, 637:

    fluctuante rege inter spem metumque,

    Liv. 42, 59, 8:

    totam aciem suo pavore fluctuantem, etc.,

    Curt. 3, 10, 6:

    in suo decreto,

    Cic. Ac. 2, 9, 29:

    fluctuantem sententiam confirmare,

    id. Att. 1, 20, 2:

    genus orationis, quod appellamus fluctuans et dissolutum, eo quod sine nervis et articulis fluctuat huc et illuc,

    Auct. Her. 4, 11, 16:

    omnia et citata et fluctuantia,

    Sen. Contr. 3, 19.—
    (β).
    Form fluctuor:

    utrius populi mallet victoriam esse, fluctuatus animo fuerat,

    Liv. 23, 33, 3:

    fluctuatus animo est, utrum, etc.,

    id. 32, 13, 4; 36, 10, 4; Curt. 4, 12, 21; Val. Max. 8, 1, 2: vita fluctuatur per adversa et difficilia, Sen. Ep. [p. 762] 111: semper inter spem et metum fluctuari, Aug. ap. Suet. Claud. 4:

    ambrosia (herba) vagi nominis est et circa alias herbas fluctuati,

    Plin. 27, 4, 11, § 28.

    Lewis & Short latin dictionary > fluctuor

  • 7 sanus

    sānus, a, um (sanun', for sanusne, Plaut. Bacch. 3, 6, 37; id. Men. 5, 2, 66; id. Mere. 2, 2, 21; 2, 4, 21; id. Rud. 3, 2, 19; id. Truc. 2, 4, 13; cf.

    sanan',

    id. Am. 3, 2, 48; id. Cure. 5, 2, 54; id. Cist. 4, 1, 14; id. Ep. 5, 1, 42; id. Men. 2, 3, 43;

    and sanin',

    id. Ps. 4, 7, 83), adj. [kindr. with SA, sôs], sound, whole, healthy, physically or mentally (cf.: integer, incolumis, sospes, salvus).
    I.
    Lit., sound in body, whole, healthy, well:

    pars corporis,

    Cic. Sest. 65, 135:

    sensus si sani sunt et valentes,

    id. Ac. 2, 7, 19:

    sanis modo et integris sensibus,

    id. ib. 2, 25, 90:

    corpora sana,

    Quint. 8, prooem. §

    19: ut alimenta sanis corporibus agri cultura, sic sanitatem aegris medicina promittit, Cels. praef. 1: homo,

    id. ib. 1, 1:

    sanum recteque valentem,

    Hor. Ep. 1, 16, 21:

    domi meae eccam salvam et sanam,

    Plaut. Ep. 4, 1, 36:

    sana et salva amica,

    id. Merc. 5, 2, 48 (cf. infra, B. and II. A.):

    sanus ac robustus,

    Quint. 2, 10, 6:

    si noles sanus, curres hydropicus,

    Hor. Ep. 1, 2, 34:

    sanus utrisque Auribus atque oculis,

    id. S. 2, 3, 284:

    ulcera sana facere,

    Cato, R. R. 157, 3; cf.:

    aliquem sanum facere... sanus fieri,

    id. ib. 157, 8:

    si eo medicamento sanus factus sit,

    Cic. Off. 3, 24, 92.— Poet.:

    volnera ad sanum nunc coiere mea (for ad sanitatem),

    are healed, Prop. 3 (4), 24, 18.— Comp.:

    aegrotare malim quam esse tuā salute sanior,

    Plaut. Truc. 2, 2, 5.— Sup.:

    interim licet negotia agere, ambulare, etc.... perinde atque sanissimo,

    Cels. 7, 4, 4.—
    B.
    Transf., sound, safe, whole, etc. (very rare): Ac. Salvast, navis, ne time. Ch. Quid alia armamenta? Ac. Salva et sana sunt, Plaut. Merc. 1, 2, 62:

    sana et salva res publica,

    Cic. Fam. 12, 23, 3:

    civitas,

    Liv. 3, 17:

    nare sagaci Aëra non sanum sentire,

    i. e. tainted, Luc. 7, 830.—
    II.
    Trop.
    A.
    Sound in mind, in one's right mind, rational, sane, sober, discreet, etc.:

    eos sanos intellegi necesse est, quorum mens motu quasi morbi perturbata nullo sit: qui contra affecti sunt, hos insanos appellari necesse est,

    Cic. Tusc. 3,5,11: Am. Delirat uxor. Al. Equidem ecastor sana et salva sum, Plaut. Am. 2, 2, 98: Am. Haec sola sanam mentem gestat meorum familiarium. Br. Immo omnes sani sunt profecto. Am. At me uxor insanum facit Suis foedis factis, id. ib. 5, 1, 31 sqq.; cf. Cic. Off. 3, 25, 95:

    quam ego postquam inspexi non ita amo, ut sani solent Homines, sed eodem pacto ut insani solent,

    Plaut. Merc. 2, 1, 38:

    sanus non est ex amore illius (shortly after: insanior ex amore),

    id. ib. 2, 3, 106:

    si sis sanus aut sapias satis... nisi sis stultior stultissimo,

    id. Am. 3, 2, 23; cf.

    (opp. insipiens),

    id. Bacch. 4, 3, 14:

    hic homo sanus non est,

    is out of his senses, is insane, id. Am. 1, 1, 246; id. Merc. 5, 2, 110; id. Men. 1, 3, 15; 2, 2, 39 et saep.; cf.: En. Sanun' es? Ch. Pol sanus si sim, non te medicum mihi expetam, id. Merc. 2, 4, 21; so, sanun' es? sanan' es? sanin' estis? v. the passages cited init.:

    satin' sanus es?

    are you in your senses? Ter. Heaut. 4, 3, 29 (opp. sobrius); 5, 2, 33; id. And. 4, 4, 10; id. Ad. 5, 8, 14; id. Phorm. 5, 3, 19.—With gen.: satin' tu sanus mentis aut animi tui, Qui conditionem hanc repudies? Plaut. Trin. 2, 4, 53:

    vix sanae mentis estis,

    Liv. 32, 21:

    mentis bene sanae,

    Hor. S. 1, 9, 44:

    mentis sanae vix compos,

    Ov. M. 8, 35; so, sanae mentis, Tib. ap. Suet. Tib. 67:

    ego illum male sanum semper putavi,

    a man of not very sound mind, Cic. Att. 9, 15, 5:

    male sana (Dido),

    i. e. raving, Verg. A. 4, 8:

    male sani poëtae,

    i. e. inspired, Hor. Ep. 1, 19, 4; cf. Ov. M. 3, 474:

    excludit sanos Helicone poëtas,

    calculating, sober, Hor. A. P. 296:

    bene sanus Ac non incautus,

    very prudent, discreet, id. S. 1, 3, 61:

    praecipue sanus,

    id. Ep. 1, 1, 108:

    rem publicam capessere hominem bene sanum non oportere,

    Cic. Sest. 10, 23:

    sani ut cretā an carbone notati?

    id. ib. 2, 3, 246:

    pro sano loqueris, cum me appellas nomine,

    like a rational being, rationally, Plaut. Men. 2, 2, 24; so,

    pro sano,

    id. ib. 5, 5, 42; cf.: nihil hunc se absente pro sano facturum arbitratus, qui, etc., * Caes. B. G. 5, 7:

    adeo incredibilis visa res, ut non pro vano modo, sed vix pro sano nuncius audiretur,

    Liv. 39, 49: quem in locum nemo sanus hostis subiturus esset, Auct. B. Alex. 74 fin.:

    solve senescentem sanus equum,

    Hor. Ep. 1, 1, 8 et saep.:

    tumultu etiam sanos consternante animos,

    discreet, well-disposed, Liv. 8, 27:

    sensus,

    Verg. E. 8, 66:

    mores,

    Dig. 27, 10, 1.—With ab: ego sanus ab illis (vitiis), sound as respects them, i. e. free from, unaffected by them, etc., Hor. S. 1, 4, 129.— Comp.:

    qui sanior, ac si, etc.,

    Hor. S. 2, 3, 241; 2, 3, 275.— Sup.:

    quisquam sanissimus tam certa putat, quae videt, quam? etc.,

    Cic. Ac. 2, 28, 89 init.:

    confluentibus ad eum (Sullam) optimo quoque et sanissimo,

    Vell. 2, 25, 2.—
    B.
    Of style, sound, correct, sensible, sober, chaste:

    qui rectum dicendi genus sequi volunt, alii pressa demum et tenuia et quae minimum ab usu cottidiano recedant, sana et vere Attica putant, etc.,

    Quint. 10, 1, 44:

    nihil erat in ejus oratione, nisi sincerum, nihil nisi siccum atque sanum,

    Cic. Brut. 55, 202; cf.:

    Attici oratores sani et sicci,

    id. Opt. Gen. 3, 8; and:

    Rhodii (oratores) saniores et Atticorum similiores,

    id. Brut. 13, 51:

    orator rectus et sanus,

    Plin. Ep. 9, 26, 1; Vulg. 2 Tim. 4, 3; id. Tit. 2, 8; cf.:

    sana ratio,

    Val. Max. 9, 13, 3; Aug. Civ. Dei, 1, 22, 2.—Hence, advv., in two forms, saniter (ante-class.) and sane (class.).
    * A.
    sānĭter, rationally, Afran. ap. Non. 515, 22.—
    B. * 1.
    (Acc. to I.) Soundly, healthily, well: sane sarteque, Porphyrio ap. Charis. p. 195 fin.; 196 init. P.—
    2.
    (Acc. to II.) Soberly, sensibly, reasonably, discreetly (very rare;

    not in Cic.): bonum est, pauxillum amare sane, insane non bonum est,

    Plaut. Curc. 1, 3, 20:

    sane sapio et sentio,

    I am in full possession of my reason and senses, id. Am. 1, 1, 292:

    non ego sanius Bacchabor Edonis (with furere),

    Hor. C. 2, 7, 26:

    dixit sanius,

    Sen. Contr. 5, 34 fin.
    b.
    In gen., like valde (i. e. valide), an intensive particle, well, indeed, doubtless, by all means, truly, certainly, of course, forsooth, right, very, etc. (freq. and class.):

    sane sapis et consilium placet,

    Plaut. Ps. 2, 2, 67 sq.; so,

    sapis sane,

    id. Cas. 3, 6, 25:

    sapit,

    id. Men. 5, 2, 39:

    sane haud quicquam'st, magis quod cupiam,

    id. Curc. 1, 3, 15; 2, 3, 43:

    sane ego illum metuo,

    id. Men. 5, 2, 108:

    cum illā sane congruost sermo tibi,

    id. Mil. 4, 3, 23:

    sane ego sum amicus nostris aedibus,

    id. As. 2, 3, 7:

    dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,

    Cic. Rep. 1, 9, 14:

    odiosum sane genus hominum officia exprobrantium,

    id. Lael. 20, 71; id. Quint. 3, 11:

    humilem sane relinquunt ortum amicitiae,

    id. Lael. 9, 29; cf.:

    tenui sane muro dissepiunt,

    id. Rep. 4, 4, 4:

    judicare difficile est sane,

    id. Lael. 17, 62:

    explicat orationem sane longam et verbis valde bonis,

    id. Agr. 2, 5, 13:

    (narratio) res sane difficilis,

    id. de Or. 2, 66, 264:

    sane grandes libros,

    id. Rep. 3, 8, 12:

    cui sane magna est in mento cicatrix,

    Auct. Her. 4, 49, 63:

    Herennium quendam, sane hominem nequam atque egentem, coepisse, etc.,

    Cic. Att. 1, 19, 5:

    Paulus mihi de re publicā alia quaedam sane pessima,

    id. Att. 14, 7, 1:

    sane murteta relinqui,

    Hor. Ep. 1, 15, 5:

    id sane est invisum duobus,

    id. ib. 2, 2, 64:

    bonus sane vicinus,

    id. ib. 2, 2, 132:

    sane populus numerabilis,

    id. A. P. 206.— In replies: Mi. Te moneri numne vis? Ha. Sane volo, by all means, surely, to be sure, certainly, Plaut. Poen. 5, 2, 119; so,

    sane volo,

    id. Cas. 2, 3, 55; id. Rud. 5, 3, 51; Ter. Heaut. 4, 8, 31: Ch. Estne, ut fertur, forma? Pa. Sane, id. Eun. 2, 3, 69; 4, 7, 15:

    sane hoc multo propius ibis,

    id. Ad. 4, 2, 41. Th. Quid taces? Ph. Sane quia vero hae mihi patent semper fores, id. Eun. 1, 2, 9; id. And. 1, 2, 24: C. F. Visne igitur, etc. C. P. Sane placet, Cic. Part. Or. 1, 2:

    sane et libenter quidem,

    id. Rep. 2, 38, 64.—Ironically:

    quam sane magni referat,

    Plaut. Mil. 3, 3, 9; cf.: sane legem Juliam timeo, Ner. ap. Suet. Ner. 33 med.:

    beneficium magnum sane dedit!

    Phaedr. 3, 15, 12.—

    With other adverbs: esse aedificatas has sane bene,

    right well, very well, Plaut. Most. 3, 2, 74:

    res rustica sane bene culta,

    Cic. Quint. 3, 12; Ter. Hec. 1, 2, 103:

    bene sane, as an answer,

    very well, id. And. 5, 2, 7; id. Ad. 4, 2, 47:

    recte sane,

    id. Eun. 5, 5, 11; id. Heaut. 3, 2, 27; 3, 3, 20; id. Ad. 3, 3, 63; id. Phorm. 5, 8, 10:

    sane commode,

    Plaut. Poen. 1, 2, 72:

    sapienter sane,

    id. Pers. 3, 3, 42 et saep.:

    scite hercle sane,

    id. Trin. 3, 3, 53:

    sane hercle,

    Ter. Eun. 3, 5, 59; id. Hec. 3, 5, 9; id. Phorm. 3, 3, 9:

    sane quidem,

    id. And. 1, 2, 24:

    sane quidem hercle,

    Cic. Leg. 2, 4, 8:

    sane pol,

    Ter. And. 1, 4, 2.—Sane quam, how very, i. e. very much indeed, uncommonly, exceedingly (cf.:

    admodum quam and valde quam): conclusa est a te tam magna lex sane quam brevi,

    Cic. Leg. 2, 10, 23:

    quod de Pompeio Caninius agit, sane quam refrixit,

    id. Q. Fr. 2, 4 (6), 5; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2; 8, 4, 2; Brut. ib. 11, 13, 4 (shortly before: suos valde quam paucos habet); Sulp. ib. 4, 5, 1.—With negatives:

    haud sane diu est,

    not very long since, Plaut. Merc. 3, 1, 44:

    edepol commissatorem haud sane commodum,

    Ter. Ad. 5, 2, 8:

    haud sane intellego, quidnam sit, etc.,

    Cic. Off. 2, 2, 5; Sall. C. 37, 9; 53, 5; id. Rep. Ord. 2, 11; Cic. Sen. 1, 3; Curt. 3, 1, 14:

    agellus non sane major jugero uno,

    Varr. R. R. 3, 16, 10:

    cum his temporibus non sane in senatum ventitarem,

    Cic. Fam. 13, 77, 1:

    non sane mirabile hoc quidem,

    id. Div. 2, 31, 67:

    non ita sane vetus,

    id. Brut. 10, 41:

    non sane credere,

    Hor. Ep. 1, 7, 61:

    nihil sane esset, quod, etc.,

    absolutely nothing, nothing at all, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7; so,

    nihil sane,

    id. de Or. 2, 1, 5; Sall. C. 16, 5; Hor. S. 2, 3, 138; id. Ep. 2, 1, 206 al.—
    (β).
    In restrictive concessions, to be sure, indeed, certainly, however: sane bonum, ut dixi, rei publicae genus, Cic.Rep. 2, 26, 48; cf.:

    hoc sane frequentissimum est... sed, etc.,

    Quint. 4, 2, 130:

    negant quemquam esse virum bonum nisi sapientem. Sit ita sane, sed, etc.,

    Cic. Lael. 5, 18; cf. id. Rep. 1, 19, 32:

    haec si vobis non probamus, sint falsa sane,

    id. Ac. 2, 32, 105:

    sint sane, quoniam ita mores se habent, liberales,

    Sall. C. 52, 12; id. J. 31, 8:

    sit hoc sane leve,

    Cic. Sest. 54, 115:

    sed fruatur sane hoc solacio,

    id. Prov. Cons. 7, 16; Ov. H. 17, 13; Curt. 5, 1, 6:

    repetita narratio sane res declamatoria magis quam forensis,

    Quint. 4, 2, 128:

    poëtis permittamus sane ejusmodi exempla,

    id. 8, 3, 73:

    non sane recepto in usum nomine,

    not indeed, id. 5, 11, 20; cf. id. 7, 1, 41.—
    (γ).
    With imperatives in colloq. lang. likewise concessive, like the English then, pray then, if you will:

    ubi ego Sosia nolim esse, tu esto sane Sosia,

    Plaut. Am. 1, 1, 283: Al. Num quid vis, quin abeam jam intro? Ju. I sane, id. ib. 3, 3, 16:

    abi tu sane superior,

    id. Stich. 5, 4, 14:

    i sane,

    id. As. 3, 3, 86; id. Aul. 2, 5, 7; id. Ep. 1, 1, 73; id. Pers. 4, 4, 25; 4, 4, 55; id. Rud. 2, 3, 55; Ter. Ad. 4, 2, 48:

    ite sane,

    Plaut. Aul. 3, 3, 3:

    abi sane,

    id. Am. 1, 1, 197; id. Rud. 3, 6, 17; id. Stich. 1, 3, 107; Ter. Heaut. 3, 3, 27:

    sequere sane,

    Plaut. Merc. 3, 1, 2:

    age sane,

    id. Men. 1, 2, 44; id. Ps. 5, 2, 27:

    da sane,

    id. Merc. 4, 1, 11:

    dato sane,

    id. Stich. 4, 1, 47:

    cedo sane,

    id. Pers. 4, 3, 30; 5, 1, 20; Ter. Heaut. 4, 7, 4:

    nosce sane,

    Plaut. As. 2, 4, 58:

    age sane, omnes,

    Liv. 1, 57, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > sanus

  • 8 subeo

    sŭb-ĕo, ĭi, ĭtum, īre ( perf. subīvit, Ov. F. 1, 314; Stat. S. 2, 1, 155: subivimus, Claud. ap. Tac. A. 11, 24 dub.), v. n. and a., to come or go under any thing; to come or go up to, to approach, draw near, advance or proceed to a place; to come or go on; to follow, succeed; to go down, sink; to come up, spring up (cf. succedo).
    I.
    Neutr.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    subire sub falas,

    Plaut. Most. 2, 1, 10:

    in nemoris latebras,

    Ov. M. 4, 601; cf.: in aliquem locum, to enter, Auct. B. Alex. 74, 4:

    in adversum Romani subiere,

    Liv. 1, 12, 1:

    in adversos montes,

    id. 41, 18, 11:

    testudine factā subeunt,

    advance, Caes. B. G. 7, 85, 7:

    Albani subiere ad montes,

    Liv. 1, 28, 5:

    subire ad portam castrorum,

    id. 34, 16, 2; cf.:

    ad urbem subeunt,

    id. 31, 45, 4; 39, 27, 10; 36, 19, 1; and:

    subeundum erat ad hostes,

    id. 2, 31, 4:

    ad tecta subibant,

    Verg. A. 8, 359.—With dat.:

    muro subibant,

    Verg. A. 7, 161; so,

    muro,

    id. ib. 9, 371:

    portu Chaonio (with accedere urbem),

    id. ib. 3, 292:

    luco,

    id. ib. 8, 125:

    dumis,

    Sil. 5, 283:

    ingenti feretro,

    Verg. A. 6, 222:

    age cervici inponere nostrae: Ipse subibo umeris,

    id. ib. 2, 708:

    per vices subeunt elephanti,

    Plin. 8, 7, 7, § 23:

    pone subit conjux,

    follows, Verg. A. 2, 725; so Val. Fl. 4, 197; cf.:

    dexterae alae sinistra subiit,

    Liv. 27, 2, 7:

    subeuntis alii aliis in custodiam,

    id. 25, 37, 6; and:

    subiit argentea proles,

    Ov. M. 1, 114:

    subit ipse meumque Explet opus,

    succeeds me, takes my place, id. ib. 3, 648:

    Volscus saxa objacentia pedibus ingerit in subeuntes,

    climbing, Liv. 2, 65, 4:

    vel eodem amne vel Euphrate subire eos posse,

    i. e. sail up stream, Curt. 9, 10, 3; cf.:

    adverso amne Babylona subituros,

    id. 10, 1, 16.—
    b.
    Of things:

    stamen a stando: subtemen, quod subit stamini,

    Varr. L. L. 5, § 113 Müll.:

    cum luna sub orbem solis subisset,

    Liv. 37, 4, 4:

    tertio die mixtum flumini subibat mare,

    Curt. 9, 9, 7:

    venae nonnumquam incipiente febre subeunt,

    the pulse sinks, Cels. 3, 6 med.:

    subeunt herbae,

    come up, spring up, Verg. G. 1, 180; so,

    barba,

    i. e. sprouts, grows, Mart. 7, 83, 2:

    subisse aquam in caelum,

    Plin. 31, 3, 21, § 32.—
    2.
    In partic., to come on secretly, to advance or approach stealthily, to steal upon, steal into ( poet.), Prop. 1, 9, 26; Ov. Am. 1, 2, 6; id. A. A. 1, 742.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to come in, succeed, take place; to enter stealthily, come secretly or by degrees: in quarum locum subierunt inquilinae impietas, perfidia, impudentia, Varr. ap. Non. 403, 27:

    fugere pudor verumque fidesque: In quorum subiere locum fraudesque dolique,

    Ov. M. 1, 130:

    pulchra subit facies,

    id. ib. 14, 827:

    subit ecce priori Causa recens,

    id. ib. 3, 259:

    an subit (amor) et tacitā callidus arte nocet?

    id. Am. 1, 2, 6: subeunt morbi [p. 1775] tristisque senectus, Verg. G. 3, 67:

    namque graves morbi subeunt segnisque senectus,

    Nemes. Cyn. 117; cf.:

    duo pariter subierunt incommoda,

    arise, come up, Quint. 5, 10, 100:

    ne subeant animo taedia justa tuo,

    Ov. P. 4, 15, 30:

    regio, quā vero ipsa subit ad Medos,

    approaches, Plin. 6, 26, 29, § 115. —
    2.
    In partic., to come into the mind, to occur, suggest itself:

    omnes sententiae verbaque omnia sub acumen stili subeant et succedant necesse est,

    Cic. de Or. 1, 34, 151:

    cum in loca aliqua post tempus reversi sumus, quae in his fecerimus, reminiscimur personaeque subeunt,

    Quint. 11, 2, 17:

    cum subeant audita aut cognita nobis,

    Ov. M. 15, 307:

    subit umbra,

    id. ib. 12, 591:

    subeunt illi fratresque parensque,

    id. ib. 11. 542:

    subiit cari genitoris imago... subiit deserta Creusa Et direpta domus et parvi casus Iuli,

    Verg. A. 2, 560 sq.; Tac. A. 1, 13:

    subeant animo Latmia saxa tuo,

    Ov. H. 18, 62:

    ne subeant animo taedia,

    id. P. 4, 15, 30:

    quantum subire animo sustinueris, tantum tecum auferas,

    to grasp with the mind, Val. Max. 3, 3, ext. 7.—
    (β).
    Subit, with subj. - or rel.-clause ( poet. and in postAug. prose), Ov. M. 2, 755:

    quo magis ac magis admirari subit,

    Plin. 12, prooem. § 2;

    35, 7, 31, § 49: misereri sortis humanae subit,

    id. 25, 3, 7, § 23:

    quid sim, quid fuerimque subit,

    Ov. Tr. 3, 8, 38.
    II.
    Act.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen., to come or go under, to enter; to submit to; to approach, etc.:

    exercitatissimi in armis, qui inter annos XIV. tectum non subissent,

    had not come under a roof, Caes. B. G. 1, 36:

    tecta,

    Quint. 2, 16, 6; Ov. M. 6, 669:

    jam subeunt Triviae lucos atque aurea tecta,

    Verg. A. 6, 13:

    limina victor Alcides subiit,

    id. ib. 8, 363:

    domos,

    Ov. M. 1, 121:

    penates,

    id. ib. 5, 650:

    macra cavum repetes artum, quem macra subisti,

    Hor. Ep. 1, 7, 33:

    cum novies subiere paludem,

    had plunged under, Ov. M. 15, 358; id. F. 1, 314:

    et juncti currum dominae subiere leones,

    Verg. A. 3, 313:

    leones jugum subeant,

    Plin. 10, 45, 62, § 128:

    asellus gravius dorso subiit onus,

    i. e. submits to, receives, Hor. S. 1, 9, 21:

    subire iniquissimum locum,

    Caes. B. G. 2, 27: iniquum locum, Auct. B. Alex. 76, 2; id. B. Hisp. 24, 3:

    collem,

    to go up, mount, climb, scale, Hirt. B. G. 8, 15:

    consules utrimque aciem subeuntium jam muros adgrediuntur,

    Liv. 7, 12, 3:

    muros,

    id. 27, 18:

    impositum saxis Anxur,

    Hor. S. 1, 5, 25:

    si subeuntur prospera castra,

    Juv. 16, 2 et saep.:

    perfurit, Fadumque Herbesumque subit,

    comes up to, attacks, assails, Verg. A. 9, 344; cf.:

    interim fallendus est judex et variis artibus subeundus,

    Quint. 4, 5, 5:

    precibus commota Tonantem Juno subit,

    approaches, Stat. Th. 9, 510:

    subit ille minantem,

    id. ib. 8, 84:

    Aeneae mucronem,

    Verg. A. 10, 798:

    qui procul hostium conspectu subibant aquam,

    Curt. 4, 13, 10:

    Hispo subit juvenes, i. e. paedicat,

    Juv. 2, 50.—
    b.
    Of things:

    umbra subit terras,

    Ov. M. 11, 61:

    quos (lucos) aquae subeunt et aurae,

    enter, Hor. C. 3, 4, 8:

    montes Trasimenus,

    Liv. 22, 4, 2:

    litora pelagus, Mel. praef. 2: mare quod Ciliciam subit,

    Curt. 7, 3, 19:

    radices (petrae) Indus amnis subit,

    id. 8, 11, 7:

    clarus subit Alba Latinum,

    succeeds, Ov. M. 14, 612 (al. clarus subit ecce Latinum Epytus); cf. id. ib. 1, 114:

    furcas subiere columnae,

    come into the place of, succeed, id. ib. 8, 700:

    aqua subit altitudinem exortus sui,

    rises to, reaches, Plin. 31, 6, 31, § 57:

    lunamque deficere cum aut terram subiret aut sole premeretur,

    Curt. 4, 10, 5.—
    2.
    In partic., to approach secretly, to steal upon or into (cf. supra, I. A. 2.):

    multi Nomine divorum thalamos subiere pudicos,

    Ov. M. 3, 282:

    subit furtim lumina fessa sopor,

    id. H. 19, 56.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen. (very rare):

    sera deinde poenitentia subiit regem,

    came upon, overtook, Curt. 3, 2, 19.—
    2.
    In partic.
    a.
    To come into, enter, occur to one's mind (cf. supra, I. B. 2.):

    deinde cogitatio animum subiit, indignum esse, etc.,

    Liv. 36, 20:

    ut beneficiorum memoria subiret animos patrum,

    id. 37, 49, 3:

    spes animum subibat deflagrare iras vestras posse,

    id. 40, 8, 9:

    otiosum animum aliae cogitationes,

    Quint. 11, 2, 33:

    majora intellectu animos non subibunt,

    id. 1, 2, 28:

    mentem subit, quo praemia facto, etc.,

    Ov. M. 12, 472; 7, 170:

    subit ergo regem verecundia,

    Curt. 5, 2, 15:

    me recordantem miseratio,

    Plin. Ep. 3, 7, 10: feminas voluptas, id. Pan. 22, 3:

    horum cogitatio subibat exercitum,

    Curt. 7, 1, 4.—
    b.
    To follow in speech, interrupt, answer (post - class. and rare):

    dicturum plura parentem Voce subis,

    Claud. IV. Cons. Hon. 352:

    subit ille loquentem talibus,

    id. Cons. Mall. Theod. 173; id. Rapt. Pros. 3, 133.—
    c.
    (The figure taken from stooping under a load, under blows, etc.) To subject one's self to, take upon one's self an evil; to undergo, submit to, sustain, endure, suffer it (class.;

    a favorite expression of Cic.): omnes terrores periculaque omnia succurram atque subibo,

    Cic. Rosc. Am. 11, 31:

    omnia tela intenta in patriam subire atque excipere,

    id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    quis est non ultro appetendus, subeundus, excipiendus dolor?

    id. Tusc. 2, 5, 14:

    subire vim atque injuriam,

    id. Prov. Cons. 17, 41:

    inimicitiae sunt: subeantur,

    id. Verr. 2, 5, 71, § 182:

    maximas rei publicae tempestates,

    id. Mur. 2, 4:

    invidiam, pericula, tempestates,

    id. Fam. 15, 4, 12:

    nefarias libidinum contumelias turpitudinesque,

    id. Pis. 35, 86:

    potentiam, victoriam,

    id. Fam. 6, 1, 6:

    contumeliarum verbera,

    id. Rep. 1, 5, 9:

    majora Verbera,

    Hor. S. 1, 3, 120:

    non praecipuam, sed parem cum ceteris fortunae condicionem,

    Cic. Rep. 1, 4, 7:

    fortunam,

    id. Fam. 14, 5, 1:

    judicium multitudinis imperitae,

    id. Fl. 1, 2:

    odium eorum,

    id. Att. 11, 17, 2:

    usum omnium,

    id. de Or. 1, 34, 157:

    aliquid invidiae aut criminis,

    id. N. D. 3, 1, 3:

    quemque casum,

    id. Att. 8, 1, 3:

    quamvis carnificinam,

    id. Tusc. 5, 27, 78:

    dupli poenam,

    id. Off. 3, 16, 65:

    legis vim,

    id. Caecin. 34, 100:

    summae crudelitatis famam,

    id. Cat. 4, 6, 12; cf.:

    minus sermonis,

    id. Att. 11, 6, 2:

    poenam exsilii,

    Val. Max. 6, 5, 3:

    simultates,

    Plin. Ep. 2, 18, 5:

    offensas,

    id. ib. 13, 9, 26:

    periculum,

    Vulg. 2 Macc. 11, 7:

    jam tum peregrinos ritus novā subeunte fortunā,

    Curt. 4, 6, 29. —With inf., to attempt, try, undertake:

    adversa tela pellere,

    Stat. S. 5, 2, 105:

    clavum torquere,

    Claud. Cons. Mall. Theod. 46.— Hence, sŭbĭtus, a, um, P. a., that has come on suddenly or unexpectedly, i. e. sudden, unexpected (freq. and class.; cf.:

    repens, improvisus): res subita,

    Plaut. Curc. 2, 3, 23:

    in rebus tam subitis,

    Cic. Fam. 10, 16, 2:

    maris subita tempestas,

    id. Tusc. 3, 22, 52:

    subita et improvisa formido,

    id. Prov. Cons. 18, 43:

    laetitia, etc.,

    Auct. Her. 1, 8, 13:

    subita pugna, non praeparata,

    Quint. 7, 1, 35:

    ut sunt Gallorum subita et repentina consilia,

    Caes. B. G. 3, 8:

    novae rei ac subitae admiratio,

    Liv. 2, 2:

    bellum,

    Caes. B. G. 3, 7:

    incursiones hostium,

    Hirt. B. G. 8, 11:

    ministeria belli,

    Liv. 4, 27:

    imbres,

    Lucr. 5, 216:

    vis,

    id. 1, 286; 4, 1210:

    res,

    id. 6, 1282:

    mors,

    Quint. 7, 2, 14:

    casus,

    id. 10, 3, 3; Suet. Aug. 73:

    tristia,

    Val. Max. 1, 6, 12:

    silentium,

    Quint. 12, 5, 3: miles, hastily collected (opp. vetus expertusque;

    syn. subitarius),

    Tac. H. 4, 76; cf.:

    aqua mulsa subita ac recens (opp. inveterata),

    Plin. 22, 24, 51, § 110: imagines non subitae, not newly sprung up, i. e. old, ancient, Plin. Ep. 8, 10, 3:

    homo,

    rash, Cic. Pis. Fragm. 5: clivi, sudden, i. e. steep, Stat. Th. 6, 258.—Esp., = subito (post-Aug.):

    non percussor ille subitus erumpet?

    Quint. 6, 2, 31; so,

    manūs dux Trapezuntem subitus irrupit,

    Tac. H. 3, 47:

    subitum inopinatumque venisse,

    Plin. Ep. 1, 13, 3:

    evadere,

    Flor. 4, 2, 59.—
    2.
    As subst.: sŭbĭtum, i. n., a sudden or unexpected thing, a sudden occurrence, etc.:

    Lesbonicum foras evocate: ita subitum'st, propere eum conventum volo,

    Plaut. Trin. 5, 2, 51; cf.:

    subitum est ei remigrare,

    Cic. Fam. 13, 2:

    si tibi subiti nihil est,

    Plaut. Pers. 4, 4, 36:

    in subito,

    Plin. 7, 44, 45, § 143.—In plur.:

    ut subitis ex tempore occurrant,

    Quint. 10, 7, 30; cf.:

    etiam fortes viros subitis terreri,

    Tac. A. 15, 59:

    quamvis non deficeretur ad subita extemporali facultate,

    Suet. Aug. 84:

    si repentina ac subita dominantur,

    Sen. Ep. 16, 6: sive meditata sive subita proferret, whether he spoke after deliberation or off-hand, Plin. Ep. 1, 16, 2.—With gen.:

    ad subita rerum,

    Liv. 9, 43:

    ad subita belli,

    id. 6, 32; 25, 15, 20; Flor. 1, 1, 11.—
    b.
    Adverb., suddenly, unexpectedly:

    per subitum erumpit clamor,

    Sil. 10, 505; so,

    per subitum,

    id. 7, 594; 8, 628; 12, 654; 14, 330; 15, 145;

    15, 404: in subitum,

    id. 7, 527: ad subitum, Cassiod. Var. praef. med. —Hence, adv.: sŭbĭtō, suddenly, unexpectedly (freq. and class.; cf.: repente, extemplo, ilico): ut subito, ut propere, ut valide tonuit! Plaut. Am. 5, 1, 10; cf. id. Curc. 2, 3, 4:

    nova res subito mihi haec objecta est,

    id. Ps. 2, 2, 7:

    ita abripuit repente sese subito,

    id. Mil. 2, 2, 21:

    subito tanta te impendent mala,

    Ter. Phorm. 1, 4, 2:

    cum tot bella subito atque improviso nascantur,

    Cic. Font. 19, 42:

    ex oculis subito fugit,

    Verg. G. 4, 499:

    cum subito ecce,

    Cic. Caecin. 10, 30:

    ut subito nostras Hymen cantatus ad aures Venit,

    Ov. H. 12, 137; Curt. 9, 9, 19:

    subito deficere,

    Quint. 7, 2, 14:

    quod serenā nocte subito candens et plena luna defecisset,

    Cic. Rep. 1, 15, 23:

    tantus subito timor omnem exercitum occupavit,

    Caes. B. G. 1, 39:

    subito opprimi,

    Liv. 41, 3:

    si vespertinus subito te oppresserit hospes,

    Hor. S. 2, 4, 17 et. saep.:

    subito dicere,

    without preparation, extempore, Cic. de Or. 1, 33, 150:

    quod vox et gestus subito sumi non potest,

    id. ib. 1, 59, 252:

    neque potest quisquam nostrum subito fingi,

    id. Sull. 25, 69:

    aliquid subito ex tempore conjectura explicare,

    id. Div. 1, 33, 72; so,

    dicere,

    Quint. 10, 3, 30; 11, 3, 12:

    inventa (opp. domo allata),

    id. 4, 5, 4:

    cum subito evaserunt,

    Col. 9, 9, 3:

    tam subito copias contrahere non potuit,

    so quickly, Nep. Dat. 7, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > subeo

  • 9 Tonans

    tŏno, ŭi, 1 (collat. form of third conj.: tonimus, Varr. ap. Non. 49, 21), v. n. and a. [root in Sanscr. tan-, to stretch, extend; Gr. teinô; whence teneo, tendo, tenus; cf. O. H. Germ. donar; Engl. thunder], to thunder.
    I.
    Lit.: ingens Porta tonat caeli, Enn. ap. Vet. Gram. ap. Col. (Ann. v. 597 Vahl.); imitated by Verg. G. 3, 261: cum tonuit laevum bene tempestate serenā, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.):

    ut valide tonuit!

    Plaut. Am. 5, 1, 10; so id. ib. 5, 1, 78:

    si fulserit, si tonuerit,

    Cic. Div. 2, 72, 149:

    Jove tonante,

    id. ib. 2, 18, 43; id. Phil. 5, 3, 7:

    tonans Juppiter,

    Hor. C. 3, 5, 1; id. Epod. 2, 29; Inscr. Orell. 2, p. 23:

    sub axe tonanti Sternitur aequor,

    Verg. A. 5, 820:

    pater nudā de rupe tonabat,

    Prop. 4 (5), 1, 7:

    nec si consulto fulmina missa tonent,

    id. 2, 34 (3, 32), 54:

    Diespiter per purum tonantes Egit equos,

    Hor. C. 1, 34, 7:

    Juppiter, tona,

    Sen. Med. 5, 31.—
    II.
    Transf., in gen.
    A.
    Neutr., to make a loud, thundering noise, to roar, rattle, crash, etc. (cf.:

    crepo, strepo): tympana tenta tonant,

    Lucr. 2, 618:

    Aetna horrificis ruinis,

    Verg. A. 3, 571:

    caelum omne fragore,

    id. ib. 9, 541; cf. id. ib. 12, 757:

    domus afflicta massa,

    Val. Fl. 4, 612:

    nemus fragore vasto,

    Sen. Troad. 173; Mart. 9, 69, 4.—Of loud, thundering speech:

    Pericles fulgere, tonare, dictus est,

    Cic. Or. 9, 29; Plin. Ep. 1, 20, 19;

    Col. praef. § 30: qualis Pindarico spiritus ore tonat,

    Prop. 3, 17 (4, 16), 40; Verg. A. 11, 383.—
    B.
    Act., to thunder forth, to say or name with a thundering voice:

    tercentum tonat ore deos,

    invokes with thundering voice, Verg. A. 4, 510:

    verba foro,

    Prop. 4 (5), 1, 134:

    aspera bella,

    Mart. 8, 3, 14:

    talia celso ore,

    Claud. Rapt. Pros. 1, 83:

    Cicerona,

    id. Ep. 3, 4.—Hence, P. a., as epithet of Jupiter: Tŏnans, antis, m., the thunderer, god of thunder, Ov. M. 1, 170; 2, 466; 11, 198; id. H. 9, 7; id. F. 6, 33; cf.:

    Capitolinus Tonans,

    id. ib. 2, 69:

    sceptriferi Tonantes, Jupiter and Juno,

    Sen. Med. 59.—Also of Saturn:

    falcifer Tonans,

    Mart. 5, 16, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > Tonans

  • 10 tono

    tŏno, ŭi, 1 (collat. form of third conj.: tonimus, Varr. ap. Non. 49, 21), v. n. and a. [root in Sanscr. tan-, to stretch, extend; Gr. teinô; whence teneo, tendo, tenus; cf. O. H. Germ. donar; Engl. thunder], to thunder.
    I.
    Lit.: ingens Porta tonat caeli, Enn. ap. Vet. Gram. ap. Col. (Ann. v. 597 Vahl.); imitated by Verg. G. 3, 261: cum tonuit laevum bene tempestate serenā, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.):

    ut valide tonuit!

    Plaut. Am. 5, 1, 10; so id. ib. 5, 1, 78:

    si fulserit, si tonuerit,

    Cic. Div. 2, 72, 149:

    Jove tonante,

    id. ib. 2, 18, 43; id. Phil. 5, 3, 7:

    tonans Juppiter,

    Hor. C. 3, 5, 1; id. Epod. 2, 29; Inscr. Orell. 2, p. 23:

    sub axe tonanti Sternitur aequor,

    Verg. A. 5, 820:

    pater nudā de rupe tonabat,

    Prop. 4 (5), 1, 7:

    nec si consulto fulmina missa tonent,

    id. 2, 34 (3, 32), 54:

    Diespiter per purum tonantes Egit equos,

    Hor. C. 1, 34, 7:

    Juppiter, tona,

    Sen. Med. 5, 31.—
    II.
    Transf., in gen.
    A.
    Neutr., to make a loud, thundering noise, to roar, rattle, crash, etc. (cf.:

    crepo, strepo): tympana tenta tonant,

    Lucr. 2, 618:

    Aetna horrificis ruinis,

    Verg. A. 3, 571:

    caelum omne fragore,

    id. ib. 9, 541; cf. id. ib. 12, 757:

    domus afflicta massa,

    Val. Fl. 4, 612:

    nemus fragore vasto,

    Sen. Troad. 173; Mart. 9, 69, 4.—Of loud, thundering speech:

    Pericles fulgere, tonare, dictus est,

    Cic. Or. 9, 29; Plin. Ep. 1, 20, 19;

    Col. praef. § 30: qualis Pindarico spiritus ore tonat,

    Prop. 3, 17 (4, 16), 40; Verg. A. 11, 383.—
    B.
    Act., to thunder forth, to say or name with a thundering voice:

    tercentum tonat ore deos,

    invokes with thundering voice, Verg. A. 4, 510:

    verba foro,

    Prop. 4 (5), 1, 134:

    aspera bella,

    Mart. 8, 3, 14:

    talia celso ore,

    Claud. Rapt. Pros. 1, 83:

    Cicerona,

    id. Ep. 3, 4.—Hence, P. a., as epithet of Jupiter: Tŏnans, antis, m., the thunderer, god of thunder, Ov. M. 1, 170; 2, 466; 11, 198; id. H. 9, 7; id. F. 6, 33; cf.:

    Capitolinus Tonans,

    id. ib. 2, 69:

    sceptriferi Tonantes, Jupiter and Juno,

    Sen. Med. 59.—Also of Saturn:

    falcifer Tonans,

    Mart. 5, 16, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > tono

  • 11 Varius

    1.
    vărĭus, a, um, adj., diverse, different, manifold, changing, varying, various (cf.: diversus, distinctus).
    I.
    Lit.
    A.
    Of color, etc., variegated, party-colored, mottled, etc.:

    arietis lingua nigra aut varia, vestis,

    Varr. R. R. 2, 2, 4:

    variā veste exornatus fuit,

    Ter. Eun. 4, 4, 16;

    so of color: uvae,

    Cato, R. R. 33, 4; 33, 73:

    lynces,

    Verg. G. 3, 264:

    serpens,

    Ov. M. 6, 114:

    anguis,

    id. ib. 4, 619:

    pica,

    Petr. 28 fin.:

    flores,

    Tib. 1, 7, 45; Ov. M. 10, 123:

    plumae,

    Hor. A. P. 2:

    lapides,

    id. S. 2, 4, 83:

    columnae,

    of variegated marble, id. Ep. 1, 10, 22:

    auctumnus purpureo colore,

    id. C. 2, 5, 12:

    colores,

    Ov. M. 1, 270; cf.:

    vestra latera loris faciam ut valide varia sint,

    i. e. black and blue, Plaut. Ps. 1, 2, 12; id. Mil. 2, 2, 61: tergum varium, Pomp. ap. Non. 19, 31 (Com. Rel. v. 139 Rib.): sparsa quoque in vario passim miracula caelo videt, diversified, i. e. with constellations of various forms, Ov. M. 2, 193.—
    2.
    Subst.: vărĭa, ae, f. (i. e. bestia, a mottled animal).
    a.
    A panther, Plin. 8, 17, 23, § 63 sq.—
    b.
    A kind of magpie, Plin. [p. 1959] 10, 29, 41, § 78.—
    B.
    In rural lang.:

    terra,

    wet above and dry beneath, Col. 2, 4, 5:

    sulcus,

    Cato, R. R. 61, 2; Plin. 18, 19, 49, § 174.—
    II.
    Trop., diverse, different, manifold, changing, varying, changeable, various, etc.: varium poëma, varia oratio, varii mores, varia fortuna;

    voluptas etiam varia dici solet,

    Cic. Fin. 2, 3, 10:

    (qualitates) variae et quasi multiformes,

    id. Ac. 1, 7, 26:

    et ea, quae videntur acerba, quae multa et varia in hominum vitā fortunāque versantur,

    id. Off. 1, 20, 67:

    curricula multiplicium variorumque sermonum,

    id. Or. 3, 12:

    res varia et multiplex,

    id. Fl. 3, 6:

    multae, copiosae variaeque rationes,

    id. de Or. 1, 51, 222; cf.:

    varia et diversa genera et bellorum et hostium,

    id. Imp. Pomp. 10, 28; cf. id. de Or. 3, 16, 61; 1, 61, 262:

    varium jus et dispar condicio,

    id. Verr. 2, 5, 19, § 49:

    eventus varii fortunae,

    Caes. B. G. 2, 22: victoria, wavering, = anceps, Sall. J. 5, 1; Liv. 2, 6, 10; so,

    bellum,

    Flor. 4, 12, 26. —Of opinions: varias esse opiniones intellego: sunt qui putant, etc., i. e. divergent opinions, differences where there is yet substantial agreement (while diversae opiniones are opposite views), Cic. Fam. 1, 9, 25. —
    2.
    Varium est, with a rel.-clause:

    quales sint (dii), varium est,

    various opinions prevail, Cic. N. D. 2, 5, 13.—
    B.
    Esp., of persons, etc.
    1.
    Of abilities, versatile:

    Plato et varius et multiplex et copiosus fuit,

    Cic. Ac. 1, 4, 17; cf.:

    antequam scirem quam varium, quam flexibile quam multiplex (ejus ingenium) esset,

    Plin. Ep. 1, 16, 1:

    Antonius ingenio varius,

    Flor. 4, 3, 4.—
    2.
    Of character, fickle, inconstant, changeable, untrustworthy: miror quid sit, quod pater tuus, homo constantissimus, te nobis varium reliquit ( beaten black and blue, and fickle-minded,) Cic. Fragm. ap. Quint. 6, 3, 48:

    animus audax, subdolus, varius,

    Sall. C. 5, 4:

    varius incertusque agitabat,

    id. J. 74, 1:

    voltu et oculis pariter atque animo varius,

    agitated, irresolute, id. ib. 113, 3:

    Pausanias magnus homo, sed varius in omni genere vitae fuit,

    Nep. Paus. 1, 1; cf.:

    varium et mutabile semper Femina,

    a fickle thing, Verg. A. 4, 569.—Hence, adv.: vărĭē.
    A.
    Lit., with diverse colors, in a variegated manner:

    mithrax gemma multicolor, contra solem varie refulgens,

    Plin. 37, 10, 63, § 173:

    smaragdi Cyprii varie glauci,

    id. 37, 5, 18, § 67. —
    B.
    Trop., variously, changeably, diversely, differently, in various ways:

    varie moveri,

    Cic. Div. 2, 42, 89:

    qui (sermones) ab his, qui illum audierunt, perscripti varie et copiose sunt,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    numerus hujus generis late et varie diffusus est,

    id. Sest. 45, 97:

    varie sum affectus tuis litteris,

    id. Fam. 16, 4, 1:

    postea decernitur, ac non varie, sed prope cunctis sententiis,

    id. Verr. 2, 4, 65, § 145:

    ita varie per omnem exercitum laetitia, maeror, luctus atque gaudia agitabantur,

    Sall. C. 61, 9:

    in Aequis varie bellatum,

    Liv. 5, 28, 5:

    agere varie, rogando alternis suadendoque coepit,

    id. 2, 2, 9:

    hiemem aut negotia varie causari,

    Tac. A. 1, 47:

    sagittarios varie passimque collocare, Auct. B. Afr. 60: disserere,

    Tac. A. 1, 11.—With a punning allusion to 1. Varia: Ep. Perpetuon' valuisti? Th. Varie. Ep. Qui varie valent, caprigenum hominum non placet mihi neque pantherinum genus, Plaut. Ep. 1, 1, 15.
    2.
    Vărĭus, a, the name of a Roman gens; esp.,
    I.
    Q. Varius of Sucro, in Spain, called Hybrida, a tribune of the people A.U.C. 663, Cic. de Or. 1, 25, 117; id. Brut. 49, 182; 62, 221; Val. Max. 4, 3, 7.—
    II.
    L. Varius, a tragic poet, contemporary with Virgil and Horace, Verg. E. 9, 35; Hor. S. 1, 10, 44; Quint. 10, 1, 98; Mart. 8, 18, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > Varius

  • 12 varius

    1.
    vărĭus, a, um, adj., diverse, different, manifold, changing, varying, various (cf.: diversus, distinctus).
    I.
    Lit.
    A.
    Of color, etc., variegated, party-colored, mottled, etc.:

    arietis lingua nigra aut varia, vestis,

    Varr. R. R. 2, 2, 4:

    variā veste exornatus fuit,

    Ter. Eun. 4, 4, 16;

    so of color: uvae,

    Cato, R. R. 33, 4; 33, 73:

    lynces,

    Verg. G. 3, 264:

    serpens,

    Ov. M. 6, 114:

    anguis,

    id. ib. 4, 619:

    pica,

    Petr. 28 fin.:

    flores,

    Tib. 1, 7, 45; Ov. M. 10, 123:

    plumae,

    Hor. A. P. 2:

    lapides,

    id. S. 2, 4, 83:

    columnae,

    of variegated marble, id. Ep. 1, 10, 22:

    auctumnus purpureo colore,

    id. C. 2, 5, 12:

    colores,

    Ov. M. 1, 270; cf.:

    vestra latera loris faciam ut valide varia sint,

    i. e. black and blue, Plaut. Ps. 1, 2, 12; id. Mil. 2, 2, 61: tergum varium, Pomp. ap. Non. 19, 31 (Com. Rel. v. 139 Rib.): sparsa quoque in vario passim miracula caelo videt, diversified, i. e. with constellations of various forms, Ov. M. 2, 193.—
    2.
    Subst.: vărĭa, ae, f. (i. e. bestia, a mottled animal).
    a.
    A panther, Plin. 8, 17, 23, § 63 sq.—
    b.
    A kind of magpie, Plin. [p. 1959] 10, 29, 41, § 78.—
    B.
    In rural lang.:

    terra,

    wet above and dry beneath, Col. 2, 4, 5:

    sulcus,

    Cato, R. R. 61, 2; Plin. 18, 19, 49, § 174.—
    II.
    Trop., diverse, different, manifold, changing, varying, changeable, various, etc.: varium poëma, varia oratio, varii mores, varia fortuna;

    voluptas etiam varia dici solet,

    Cic. Fin. 2, 3, 10:

    (qualitates) variae et quasi multiformes,

    id. Ac. 1, 7, 26:

    et ea, quae videntur acerba, quae multa et varia in hominum vitā fortunāque versantur,

    id. Off. 1, 20, 67:

    curricula multiplicium variorumque sermonum,

    id. Or. 3, 12:

    res varia et multiplex,

    id. Fl. 3, 6:

    multae, copiosae variaeque rationes,

    id. de Or. 1, 51, 222; cf.:

    varia et diversa genera et bellorum et hostium,

    id. Imp. Pomp. 10, 28; cf. id. de Or. 3, 16, 61; 1, 61, 262:

    varium jus et dispar condicio,

    id. Verr. 2, 5, 19, § 49:

    eventus varii fortunae,

    Caes. B. G. 2, 22: victoria, wavering, = anceps, Sall. J. 5, 1; Liv. 2, 6, 10; so,

    bellum,

    Flor. 4, 12, 26. —Of opinions: varias esse opiniones intellego: sunt qui putant, etc., i. e. divergent opinions, differences where there is yet substantial agreement (while diversae opiniones are opposite views), Cic. Fam. 1, 9, 25. —
    2.
    Varium est, with a rel.-clause:

    quales sint (dii), varium est,

    various opinions prevail, Cic. N. D. 2, 5, 13.—
    B.
    Esp., of persons, etc.
    1.
    Of abilities, versatile:

    Plato et varius et multiplex et copiosus fuit,

    Cic. Ac. 1, 4, 17; cf.:

    antequam scirem quam varium, quam flexibile quam multiplex (ejus ingenium) esset,

    Plin. Ep. 1, 16, 1:

    Antonius ingenio varius,

    Flor. 4, 3, 4.—
    2.
    Of character, fickle, inconstant, changeable, untrustworthy: miror quid sit, quod pater tuus, homo constantissimus, te nobis varium reliquit ( beaten black and blue, and fickle-minded,) Cic. Fragm. ap. Quint. 6, 3, 48:

    animus audax, subdolus, varius,

    Sall. C. 5, 4:

    varius incertusque agitabat,

    id. J. 74, 1:

    voltu et oculis pariter atque animo varius,

    agitated, irresolute, id. ib. 113, 3:

    Pausanias magnus homo, sed varius in omni genere vitae fuit,

    Nep. Paus. 1, 1; cf.:

    varium et mutabile semper Femina,

    a fickle thing, Verg. A. 4, 569.—Hence, adv.: vărĭē.
    A.
    Lit., with diverse colors, in a variegated manner:

    mithrax gemma multicolor, contra solem varie refulgens,

    Plin. 37, 10, 63, § 173:

    smaragdi Cyprii varie glauci,

    id. 37, 5, 18, § 67. —
    B.
    Trop., variously, changeably, diversely, differently, in various ways:

    varie moveri,

    Cic. Div. 2, 42, 89:

    qui (sermones) ab his, qui illum audierunt, perscripti varie et copiose sunt,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    numerus hujus generis late et varie diffusus est,

    id. Sest. 45, 97:

    varie sum affectus tuis litteris,

    id. Fam. 16, 4, 1:

    postea decernitur, ac non varie, sed prope cunctis sententiis,

    id. Verr. 2, 4, 65, § 145:

    ita varie per omnem exercitum laetitia, maeror, luctus atque gaudia agitabantur,

    Sall. C. 61, 9:

    in Aequis varie bellatum,

    Liv. 5, 28, 5:

    agere varie, rogando alternis suadendoque coepit,

    id. 2, 2, 9:

    hiemem aut negotia varie causari,

    Tac. A. 1, 47:

    sagittarios varie passimque collocare, Auct. B. Afr. 60: disserere,

    Tac. A. 1, 11.—With a punning allusion to 1. Varia: Ep. Perpetuon' valuisti? Th. Varie. Ep. Qui varie valent, caprigenum hominum non placet mihi neque pantherinum genus, Plaut. Ep. 1, 1, 15.
    2.
    Vărĭus, a, the name of a Roman gens; esp.,
    I.
    Q. Varius of Sucro, in Spain, called Hybrida, a tribune of the people A.U.C. 663, Cic. de Or. 1, 25, 117; id. Brut. 49, 182; 62, 221; Val. Max. 4, 3, 7.—
    II.
    L. Varius, a tragic poet, contemporary with Virgil and Horace, Verg. E. 9, 35; Hor. S. 1, 10, 44; Quint. 10, 1, 98; Mart. 8, 18, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > varius

См. также в других словарях:

  • valide — [ valid ] adj. • 1528; lat. validus « bien portant » 1 ♦ Qui est en bonne santé, capable de travail, d exercice. ⇒ 1. gaillard, robuste (cf. Bien portant). « Dans une armée, on n admet que des hommes valides » (Taine). Il n a plus qu un bras… …   Encyclopédie Universelle

  • valide — Valide. adj. Valable, qui a les conditions requises par les Loix pour produire son effet. Il ne se dit guere que des contracts, ou autres actes, & des Sacrements. Cet acte n est pas valide. il faut homologuer ce contract au Parlement pour le… …   Dictionnaire de l'Académie française

  • validé — validé, ée 1. (va li dé, dée) part. passé de valider. Un acte, un compte validé. validé 2. (va li dé) s. f. Titre que les Turcs donnent à la mère du sultan régnant. La sultane Validé (avec un grand V). ÉTYMOLOGIE    Arabe, oualidet, celle qui… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • Valide — (fr., spr. Walid), gültig, rechtsgültig. Daher: Validiren, 1) gültig machen, bestätigen; 2) auf Wechseln u. Assignationen bezeichnet, daß man dieselben für gültig erklärt, ob. als Zahlung anzunehmen bereit ist; 3) eine Rechnung, eine Urkunge… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Valide — Valide, nennt man in der Türkei die Sultanin Mutter, welche in großem Ansehen steht (s. Sultan) …   Damen Conversations Lexikon

  • validé — Validé, [valid]ée. part …   Dictionnaire de l'Académie française

  • VALIDE — adj. des deux genres Valable, qui a les conditions requises par les lois pour produire son effet. Il ne se dit guère que Des contrats ou autres actes, et Des sacrements. Cet acte n est pas valide. Il faut faire homologuer ce contrat au tribunal,… …   Dictionnaire de l'Academie Francaise, 7eme edition (1835)

  • VALIDE — adj. des deux genres Qui est valable, qui a les conditions requises par la loi pour produire son effet; il ne se dit guère que des Contrats ou autres actes et des sacrements. Cet acte n’est pas valide. Il faut faire homologuer ce contrat au… …   Dictionnaire de l'Academie Francaise, 8eme edition (1935)

  • valide — (va li d ) adj. 1°   Sain, vigoureux (ce qui est le sens propre). Un homme valide.    Substantivement. Dans cet hospice, il y a tant de malades et tant de valides. 2°   Fig. Qui a les conditions requises par les lois pour produire son effet.… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • valide — is., esk., Ar. vālide Anne Evde, yerinden kalkamayan seksenlik bir validem var. M. Ş. Esendal Birleşik Sözler valide sultan kayınvalide …   Çağatay Osmanlı Sözlük

  • VALIDÉ — s. f. Titre que les Turcs donnent à la mère du sultan régnant. La sultane Validé …   Dictionnaire de l'Academie Francaise, 7eme edition (1835)

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»