Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

repperi

  • 1 repperī

        repperī    perf. of reperio.

    Latin-English dictionary > repperī

  • 2 repperi

    repperi, v. reperio.

    Lewis & Short latin dictionary > repperi

  • 3 reperio

    rĕ-pĕrĭo, repperi (less correctly reperi), rĕpertum, 4 (old fut. reperibit, Caecil. ap. Non. 508, 16:

    reperibitur,

    Plaut. Ep. 1, 2, 48; Pompon. ap. Non. 1. 1.; inf. reperirier, Plaut. Truc. 4, 1, 1; Lucr. 4, 480), v. a. [pario] (orig., perh., to procure or find again; hence), in gen., to find, meet with, find out, either by searching or by accident (cf.: invenio, offendo, nanciscor).
    I.
    Lit.:

    ego illam reperiam,

    will find her again, will find her out, Plaut. Ep. 4, 2, 32:

    Glycerium suos parentes repperit,

    Ter. And. 4, 5, 11; 5, 6, 5:

    perscrutabor fanum, si inveniam uspiam Aurum: sed si repperero, etc.,

    Plaut. Aul. 4, 2, 14:

    quid repperisti? Non quod pueri clamitant in fabā se repperisse,

    id. ib. 5, 10; cf. id. Bacch. 3, 6, 33:

    facile invenies pejorem... meliorem neque tu reperies, etc.,

    id. Stich. 1, 2, 53:

    curculiones in tritico,

    id. Curc. 4, 4, 31; cf. Ov. M. 1, 654:

    aliquem hominem,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 8:

    multos,

    Cic. Fin. 2, 9, 28:

    mortui sunt reperti,

    id. Tusc. 1, 47, 114:

    puerum aut puellam sibi recens natum,

    Plaut. Cist. 1, 2, 16:

    ibi quoque equi caput repertum,

    Just. 18, 5, 16:

    ceterarum artium repertos antistites agriculturae neque discipulos neque praeceptores inventos,

    Col. 11, 1, 10:

    divitiis incubare repertis,

    Verg. A. 6, 610. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to find, find out, discern; to get, procure, obtain:

    occasionem,

    Plaut. Ps. 4, 4, 9:

    propter paupertatem nomen,

    id. Stich. 11, 3, 22:

    gloriam armis,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60:

    quamvis malam rem quaeris, illic reperias,

    Plaut. Trin. 2, 4, 153; cf.:

    si quaerimus, cur, etc.... causas reperiemus verissimas duas,

    Cic. Brut. 95, 325:

    rem repperi omnem ex tuo magistro, ne nega,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 37:

    verae amicitiae difficillime reperiuntur in iis, qui, etc.,

    Cic. Lael. 17, 64:

    nec quicquam difficilius quam reperire, quod sit omni ex parte in suo genere perfectum,

    id. ib. 21, 79:

    nec vos exitum reperitis,

    id. N. D. 1, 38, 107:

    perpauci lintribus inventis sibi salutem reppererunt,

    found, obtained, Caes. B. G. 1, 53 Oud. N. cr.:

    aristolochia nomen ex inventore reperit,

    Cic. Div. 1, 10, 16: sollicitudinis finem, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4:

    cujus praeclara apud Vergilium multa exempla reperio,

    Quint. 8, 3, 79; cf. in pass., id. 1, 5, 43:

    quibus (armis) quemadmodum salutariter uterentur, non reperiebant,

    Cic. Brut. 2, 8. —
    B.
    In partic.
    1.
    With a double predicate, to find, discover, perceive, learn, ascertain a thing to be in any manner:

    qui invident, omnes inimicos mihi istoc facto repperi,

    Plaut. Ep. 1, 2, 6:

    hoc si secus reperies, nullam causam dico,

    id. Capt. 3, 4, 92:

    quam paucos reperias meretricibus Fideles evenire amatores,

    Ter. Hec. 1, 1, 1; cf. id. ib. 2, 1, 3:

    re ipsā repperi, Facilitate nihil esse homini melius,

    id. Ad. 5, 4, 6; cf.:

    cum transgressos repperisset consules,

    Vell. 2, 50, 1:

    quorum de moribus Caesar cum quaereret, sic reperiebat,

    Caes. B. G. 2, 15:

    neque, quanta esset insulae magnitudo, reperire poterat,

    id. ib. 4, 20;

    1, 50: Caesar repperit ab Suevis auxilia missa,

    id. ib. 6, 9:

    repperit esse vera,

    id. ib. 1, 18:

    quem Tarentum venisse reperio,

    Cic. Sen. 4, 10.— So pass., with a double subject (i.e. with a predicate nom.), to be found, discovered, recognized to be any thing:

    quos cum censeas Esse amicos, reperiuntur falsi falsimoniis,

    Plaut. Bacch. 3. 6, 12:

    ingrato ingratus repertus est,

    id. Pers. 5, 2, 59:

    improbissimus reperiebare,

    Cic. Quint. 20, 56:

    ceteris rebus aut pares aut etiam inferiores reperiemur, religione multo superiores,

    id. N. D. 2, 3, 8; id. Fl. 38, 94.— With inf.:

    quoniam duplex natura duarum Dissimilis rerum longe constare reperta'st,

    Lucr. 1, 504:

    Sybarim et Crotonem et in eas Italiae partes Pythagoras venisse reperitur,

    Cic. Rep. 2, 15, 28:

    nec ulli periisse nisi in proelio reperiuntur,

    Suet. Caes. 75.—
    2.
    To find out, hit upon, invent, devise, discover (freq. after the Aug. period; cf. repertor;

    whereas invenire is used in this signif. in all periods): reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito,

    Plaut. Mil. 2, 2, 71; cf.:

    aliquid calidi consilii,

    id. Ep. 2, 2, 71:

    sibi aliquam astutiam,

    id. Capt. 3, 4, 7:

    repperisti tibi quod placeat,

    Ter. Heaut. 3, 3, 35; 3, 2, 22:

    consilium,

    id. Phorm. 1, 4, 1:

    causam,

    id. ib. 2, 1, 4:

    mihimet ineunda ratio et via reperiunda est, quā, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110:

    nihil novi reperiens,

    id. Ac. 2, 6, 16:

    hoc reperire difficilius, quam, cum inveneris, argumentis adjuvare,

    Quint. 5, 10, 116:

    reperta verba (opp. nativa),

    id. 8, 3, 36:

    medicina ex observatione salubrium reperta est,

    id. 2, 17, 4; 9, 4, 114:

    ludusque (scaenicus) repertus,

    Hor. A. P. 405:

    serrae reperit usum,

    Ov. M. 8, 246; 1, 687:

    repertā nuper conjuratione,

    discovered, Tac. A. 16, 15; cf.:

    posterius res inventa est aurumque repertum,

    Lucr. 5, 1112; 1240:

    in quarum exercitationem reperta est (declamatio),

    Quint. 2, 10, 4; 4, 2, 21; 4, 3, 2; 8, 3, 72; 12, 10, 72; Tac. Agr. 19.— With dat., Quint. 8, 6, 19.— With object-clause:

    Indi gemmas crystallum tingendo adulterare repererunt,

    Plin. 35, 5, 20, § 79 (where, however, Jahn reads invenerunt).—Hence, rĕperta, ōrum, n., inventions (mostly in Lucr.):

    exponunt praeclara reperta,

    Lucr. 1, 732; 136; 5, 2; 13; 6, 7;

    and (perh. in imitation),

    Rhem. Fan. Pond. 15.

    Lewis & Short latin dictionary > reperio

  • 4 reperta

    rĕ-pĕrĭo, repperi (less correctly reperi), rĕpertum, 4 (old fut. reperibit, Caecil. ap. Non. 508, 16:

    reperibitur,

    Plaut. Ep. 1, 2, 48; Pompon. ap. Non. 1. 1.; inf. reperirier, Plaut. Truc. 4, 1, 1; Lucr. 4, 480), v. a. [pario] (orig., perh., to procure or find again; hence), in gen., to find, meet with, find out, either by searching or by accident (cf.: invenio, offendo, nanciscor).
    I.
    Lit.:

    ego illam reperiam,

    will find her again, will find her out, Plaut. Ep. 4, 2, 32:

    Glycerium suos parentes repperit,

    Ter. And. 4, 5, 11; 5, 6, 5:

    perscrutabor fanum, si inveniam uspiam Aurum: sed si repperero, etc.,

    Plaut. Aul. 4, 2, 14:

    quid repperisti? Non quod pueri clamitant in fabā se repperisse,

    id. ib. 5, 10; cf. id. Bacch. 3, 6, 33:

    facile invenies pejorem... meliorem neque tu reperies, etc.,

    id. Stich. 1, 2, 53:

    curculiones in tritico,

    id. Curc. 4, 4, 31; cf. Ov. M. 1, 654:

    aliquem hominem,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 8:

    multos,

    Cic. Fin. 2, 9, 28:

    mortui sunt reperti,

    id. Tusc. 1, 47, 114:

    puerum aut puellam sibi recens natum,

    Plaut. Cist. 1, 2, 16:

    ibi quoque equi caput repertum,

    Just. 18, 5, 16:

    ceterarum artium repertos antistites agriculturae neque discipulos neque praeceptores inventos,

    Col. 11, 1, 10:

    divitiis incubare repertis,

    Verg. A. 6, 610. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to find, find out, discern; to get, procure, obtain:

    occasionem,

    Plaut. Ps. 4, 4, 9:

    propter paupertatem nomen,

    id. Stich. 11, 3, 22:

    gloriam armis,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60:

    quamvis malam rem quaeris, illic reperias,

    Plaut. Trin. 2, 4, 153; cf.:

    si quaerimus, cur, etc.... causas reperiemus verissimas duas,

    Cic. Brut. 95, 325:

    rem repperi omnem ex tuo magistro, ne nega,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 37:

    verae amicitiae difficillime reperiuntur in iis, qui, etc.,

    Cic. Lael. 17, 64:

    nec quicquam difficilius quam reperire, quod sit omni ex parte in suo genere perfectum,

    id. ib. 21, 79:

    nec vos exitum reperitis,

    id. N. D. 1, 38, 107:

    perpauci lintribus inventis sibi salutem reppererunt,

    found, obtained, Caes. B. G. 1, 53 Oud. N. cr.:

    aristolochia nomen ex inventore reperit,

    Cic. Div. 1, 10, 16: sollicitudinis finem, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4:

    cujus praeclara apud Vergilium multa exempla reperio,

    Quint. 8, 3, 79; cf. in pass., id. 1, 5, 43:

    quibus (armis) quemadmodum salutariter uterentur, non reperiebant,

    Cic. Brut. 2, 8. —
    B.
    In partic.
    1.
    With a double predicate, to find, discover, perceive, learn, ascertain a thing to be in any manner:

    qui invident, omnes inimicos mihi istoc facto repperi,

    Plaut. Ep. 1, 2, 6:

    hoc si secus reperies, nullam causam dico,

    id. Capt. 3, 4, 92:

    quam paucos reperias meretricibus Fideles evenire amatores,

    Ter. Hec. 1, 1, 1; cf. id. ib. 2, 1, 3:

    re ipsā repperi, Facilitate nihil esse homini melius,

    id. Ad. 5, 4, 6; cf.:

    cum transgressos repperisset consules,

    Vell. 2, 50, 1:

    quorum de moribus Caesar cum quaereret, sic reperiebat,

    Caes. B. G. 2, 15:

    neque, quanta esset insulae magnitudo, reperire poterat,

    id. ib. 4, 20;

    1, 50: Caesar repperit ab Suevis auxilia missa,

    id. ib. 6, 9:

    repperit esse vera,

    id. ib. 1, 18:

    quem Tarentum venisse reperio,

    Cic. Sen. 4, 10.— So pass., with a double subject (i.e. with a predicate nom.), to be found, discovered, recognized to be any thing:

    quos cum censeas Esse amicos, reperiuntur falsi falsimoniis,

    Plaut. Bacch. 3. 6, 12:

    ingrato ingratus repertus est,

    id. Pers. 5, 2, 59:

    improbissimus reperiebare,

    Cic. Quint. 20, 56:

    ceteris rebus aut pares aut etiam inferiores reperiemur, religione multo superiores,

    id. N. D. 2, 3, 8; id. Fl. 38, 94.— With inf.:

    quoniam duplex natura duarum Dissimilis rerum longe constare reperta'st,

    Lucr. 1, 504:

    Sybarim et Crotonem et in eas Italiae partes Pythagoras venisse reperitur,

    Cic. Rep. 2, 15, 28:

    nec ulli periisse nisi in proelio reperiuntur,

    Suet. Caes. 75.—
    2.
    To find out, hit upon, invent, devise, discover (freq. after the Aug. period; cf. repertor;

    whereas invenire is used in this signif. in all periods): reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito,

    Plaut. Mil. 2, 2, 71; cf.:

    aliquid calidi consilii,

    id. Ep. 2, 2, 71:

    sibi aliquam astutiam,

    id. Capt. 3, 4, 7:

    repperisti tibi quod placeat,

    Ter. Heaut. 3, 3, 35; 3, 2, 22:

    consilium,

    id. Phorm. 1, 4, 1:

    causam,

    id. ib. 2, 1, 4:

    mihimet ineunda ratio et via reperiunda est, quā, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110:

    nihil novi reperiens,

    id. Ac. 2, 6, 16:

    hoc reperire difficilius, quam, cum inveneris, argumentis adjuvare,

    Quint. 5, 10, 116:

    reperta verba (opp. nativa),

    id. 8, 3, 36:

    medicina ex observatione salubrium reperta est,

    id. 2, 17, 4; 9, 4, 114:

    ludusque (scaenicus) repertus,

    Hor. A. P. 405:

    serrae reperit usum,

    Ov. M. 8, 246; 1, 687:

    repertā nuper conjuratione,

    discovered, Tac. A. 16, 15; cf.:

    posterius res inventa est aurumque repertum,

    Lucr. 5, 1112; 1240:

    in quarum exercitationem reperta est (declamatio),

    Quint. 2, 10, 4; 4, 2, 21; 4, 3, 2; 8, 3, 72; 12, 10, 72; Tac. Agr. 19.— With dat., Quint. 8, 6, 19.— With object-clause:

    Indi gemmas crystallum tingendo adulterare repererunt,

    Plin. 35, 5, 20, § 79 (where, however, Jahn reads invenerunt).—Hence, rĕperta, ōrum, n., inventions (mostly in Lucr.):

    exponunt praeclara reperta,

    Lucr. 1, 732; 136; 5, 2; 13; 6, 7;

    and (perh. in imitation),

    Rhem. Fan. Pond. 15.

    Lewis & Short latin dictionary > reperta

  • 5 reperiō

        reperiō repperī (reperī), repertus, īre    [2 PAR-], to find again, find, meet with, find out, discover: suos parentes, T.: multos: mortui sunt reperti: divitiis incubuere repertis, V.: tu non inventa repertā Luctus eras levior, i. e. grieved me less when lost than when found, O.—Fig., to find, find out, discern, get, procure, obtain: gloriam armis, T.: causas verissimas: verae amicitiae difficillime reperiuntur in iis, qui, etc.: exitum: lintribus inventis sibi salutem, save themselves, Cs.: aristolochia nomen ex inventore repperit.— To find, discover, perceive, learn, ascertain: quorum de moribus cum quaereret, sic reperiebat, Cs.: Neque declinatam ab aliarum ingenio ullam reperias, T.: nos paratiores: improbissimus reperiebare, were found to be, etc.: neque quanta esset insulae magnitudo, reperire poterat, Cs.: nec quo modo dicam reperire possum: re ipsā repperi, Facilitate nihil esse homini melius, T.: repperit esse vera, Cs.: alquem Tarentum venisse: in eas partīs Pythagoras venisse reperitur.— To find out, hit upon, invent, devise, discover: Aliquid reperiret, fingeret fallacias, T.: mihimet via reperiunda est, quā, etc.: ludusque (scaenicus) repertus, H.: serrae usum, O.: quae in quaestum reperta, devices for gain, Ta.
    * * *
    reperire, repperi, repertus V TRANS
    discover, learn; light on; find/obtain/get; find out/to be, get to know; invent

    Latin-English dictionary > reperiō

  • 6 bellum

    bellum (ante-class. and poet. duel-lum), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.
    I.
    Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:

    bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,

    Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):

    legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,

    Plaut. Am. 1, 1, 35:

    quae domi duellique male fecisti,

    id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:

    quique agent rem duelli,

    Cic. Leg. 2, 8, 21:

    aes atque ferrum, duelli instrumenta,

    id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):

    puro pioque duello quaerendas (res) censeo,

    Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,

    quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,

    id. 22, 10, 2:

    victoriaque duelli populi Romani erit,

    id. 23, 11, 2:

    si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,

    id. 36, 2, 2;

    and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,

    id. 40, 52, 5.— Poet.:

    hic... Pacem duello miscuit,

    Hor. C. 3, 5, 38:

    cadum Marsi memorem duelli,

    id. ib. 3, 14, 18:

    vacuum duellis Janum Quirini clausit,

    id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]
    II.
    Form bellum.
    A.
    War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).
    1.
    Specifying the enemy.
    a.
    By adjj. denoting the nation:

    omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,

    Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    aliquot annis ante secundum Punicum bellum,

    id. Ac. 2, 5, 13:

    Britannicum bellum,

    id. Att. 4, 16, 13:

    Gallicum,

    id. Prov. Cons. 14, 35:

    Germanicum,

    Caes. B. G. 3, 28:

    Sabinum,

    Liv. 1, 26, 4:

    Parthicum,

    Vell. 2, 46, 2;

    similarly: bellum piraticum,

    the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:

    Sertorianum bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    Mithridaticum,

    id. Imp. Pomp. 3, 7:

    Jugurthinum,

    Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;

    similarly: bellum regium,

    the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:

    bellum Africanum, Transalpinum,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28:

    Asiaticum,

    id. ib. 22, 64:

    Africum,

    Caes. B. C. 2, 32 fin.:

    Actiacum,

    Vell. 2, 86, 3:

    Hispaniense,

    id. 2, 55, 2.—
    b.
    With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:

    Venetorum,

    Caes. B. G. 3, 16:

    Helvetiorum,

    id. ib. 1, 40 fin.;

    1, 30: Ambiorigis,

    id. ib. 6, 29, 4:

    Pyrrhi, Philippi,

    Cic. Phil. 11, 7, 17:

    Samnitium,

    Liv. 7, 29, 2.—
    c.
    With cum and abl. of the name.
    (α).
    Attributively:

    cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,

    Cic. Imp. Pomp. 20, 60:

    belli causa cum Samnitibus,

    Liv. 7, 29, 3:

    hunc finem bellum cum Philippo habuit,

    id. 33, 35, 12:

    novum cum Antiocho instabat bellum,

    id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—
    (β).
    With cum dependent on the verb:

    quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,

    Plaut. Capt. prol. 59:

    novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,

    Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—
    d.
    With adversus and acc. of the name.
    (α).
    Attributively:

    bellum adversus Philippum,

    Liv. 31, 1, 8:

    bellum populus adversus Vestinos jussit,

    id. 8, 29, 6.—
    (β).
    With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:

    ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,

    id. 45, 11, 8:

    bellum quod rex adversus Datamem susceperat,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    e.
    With contra and acc.:

    cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,

    Cic. Phil. 3, 1, 1:

    causam belli contra patriam inferendi,

    id. ib. 2, 22, 53.—
    f.
    With in and acc. (very rare):

    Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,

    Nep. Lys. 1, 1.—
    g.
    With inter and acc.:

    hic finis belli inter Romanos ac Persea fuit,

    Liv. 45, 9, 2.—
    h.
    With apud and acc.:

    secutum est bellum gestum apud Mutinam,

    Nep. Att. 9, 1.—
    k.
    With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—
    2.
    With verbs.
    a.
    Referring to the beginning of the war.
    (α).
    Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:

    summa erat observatio in bello movendo,

    Cic. Off. 1, 11, 37:

    bellum commotum a Scapula,

    id. Fam. 9, 13, 1:

    nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,

    Sall. C. 30, 2:

    is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,

    Liv. 1, 53, 2:

    insequenti anno Veiens bellum motum,

    id. 4, 58, 6:

    dii pium movere bellum,

    id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,

    concitare,

    Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—
    (β).
    Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:

    cum tam pestiferum bellum pararet,

    Cic. Att. 9, 13, 3:

    bellum utrimque summopere parabatur,

    Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,

    parare alicui,

    Nep. Alcib. 9, 5:

    bellum terra et mari comparat,

    Cic. Att. 10, 4, 3:

    tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,

    id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:

    bellum omnium consensu apparari coeptum,

    Liv. 4, 55, 7:

    numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,

    Sen. Vit. Beat. 26, 2.—
    (γ).
    Bellum differre, to postpone a war:

    nec jam poterat bellum differri,

    Liv. 2, 30, 7:

    mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,

    id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—
    (δ).
    Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):

    omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,

    Sall. J. 83, 1:

    prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,

    id. ib. 20, 5:

    de integro bellum sumit,

    id. ib. 62, 9:

    iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,

    Liv. 38, 19, 3:

    sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,

    Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—
    (ε).
    Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:

    bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,

    Cic. Off. 1, 23, 80:

    suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,

    id. ib. 1, 11, 35:

    judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,

    join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):

    cum avertisset plebem a suscipiendo bello,

    undertaking, Liv. 4, 58, 14:

    senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,

    id. 6, 9, 5:

    bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,

    Vell. 2, 3, 3.—
    (ζ).
    Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):

    consensit et senatus bellum,

    Liv. 8, 6, 8:

    bellum erat consensum,

    id. 1, 32, 12.—
    (η).
    Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:

    sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,

    id. ib.:

    cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?

    id. Imp. Pomp. 17, 50:

    Camillus cui id bellum mandatum erat,

    Liv. 5, 26, 3:

    Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,

    id. 6, 22, 6:

    Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,

    id. 7, 23, 2:

    quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,

    Cic. Imp. Pomp. 15, 44:

    cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,

    id. ib. 16, 49:

    hunc toti bello praefecerunt,

    Caes. B. G. 5, 11 fin.:

    alicui bellum suscipiendum dare,

    Cic. Imp. Pomp. 19, 58:

    bellum administrandum permittere,

    id. ib. 21, 61.—
    (θ).
    Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:

    ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,

    Liv. 1, 32, 13:

    Corinthiis bellum indicamus an non?

    Cic. Inv. 1, 12, 17:

    ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,

    id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:

    bellum indici posse existimabat,

    Liv. 1, 22, 4:

    ni reddantur (res) bellum indicere jussos,

    id. 1, 22, 6:

    ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,

    id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—
    (κ).
    Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:

    Denseletis nefarium bellum intulisti,

    Cic. Pis. 34, 84:

    ei civitati bellum indici atque inferri solere,

    id. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    qui sibi Galliaeque bellum intulissent,

    Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:

    bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?

    Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    bellum patriae faciet,

    id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:

    civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,

    Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;

    3, 29: constituit bellum facere,

    Sall. C. 26, 5; 24, 2:

    occupant bellum facere,

    they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:

    ut bellum cum Priscis Latinis fieret,

    id. 1, 32, 13:

    populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,

    id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:

    urbs quae bellum facere atque instruere possit,

    Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—
    (λ).
    Bellum oritur or exoritur, a war begins:

    subito bellum in Gallia ex, ortum est,

    Caes. B. G. 3, 7:

    aliud multo propius bellum ortum,

    Liv. 1, 14, 4:

    Veiens bellum exortum,

    id. 2, 53, 1.—

    bellum

    (ante-class. and poet.

    duel-lum

    ), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.
    I.
    Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:

    bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,

    Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):

    legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,

    Plaut. Am. 1, 1, 35:

    quae domi duellique male fecisti,

    id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:

    quique agent rem duelli,

    Cic. Leg. 2, 8, 21:

    aes atque ferrum, duelli instrumenta,

    id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):

    puro pioque duello quaerendas (res) censeo,

    Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,

    quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,

    id. 22, 10, 2:

    victoriaque duelli populi Romani erit,

    id. 23, 11, 2:

    si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,

    id. 36, 2, 2;

    and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,

    id. 40, 52, 5.— Poet.:

    hic... Pacem duello miscuit,

    Hor. C. 3, 5, 38:

    cadum Marsi memorem duelli,

    id. ib. 3, 14, 18:

    vacuum duellis Janum Quirini clausit,

    id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]
    II.
    Form bellum.
    A.
    War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).
    1.
    Specifying the enemy.
    a.
    By adjj. denoting the nation:

    omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,

    Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    aliquot annis ante secundum Punicum bellum,

    id. Ac. 2, 5, 13:

    Britannicum bellum,

    id. Att. 4, 16, 13:

    Gallicum,

    id. Prov. Cons. 14, 35:

    Germanicum,

    Caes. B. G. 3, 28:

    Sabinum,

    Liv. 1, 26, 4:

    Parthicum,

    Vell. 2, 46, 2;

    similarly: bellum piraticum,

    the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:

    Sertorianum bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    Mithridaticum,

    id. Imp. Pomp. 3, 7:

    Jugurthinum,

    Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;

    similarly: bellum regium,

    the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:

    bellum Africanum, Transalpinum,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28:

    Asiaticum,

    id. ib. 22, 64:

    Africum,

    Caes. B. C. 2, 32 fin.:

    Actiacum,

    Vell. 2, 86, 3:

    Hispaniense,

    id. 2, 55, 2.—
    b.
    With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:

    Venetorum,

    Caes. B. G. 3, 16:

    Helvetiorum,

    id. ib. 1, 40 fin.;

    1, 30: Ambiorigis,

    id. ib. 6, 29, 4:

    Pyrrhi, Philippi,

    Cic. Phil. 11, 7, 17:

    Samnitium,

    Liv. 7, 29, 2.—
    c.
    With cum and abl. of the name.
    (α).
    Attributively:

    cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,

    Cic. Imp. Pomp. 20, 60:

    belli causa cum Samnitibus,

    Liv. 7, 29, 3:

    hunc finem bellum cum Philippo habuit,

    id. 33, 35, 12:

    novum cum Antiocho instabat bellum,

    id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—
    (β).
    With cum dependent on the verb:

    quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,

    Plaut. Capt. prol. 59:

    novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,

    Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—
    d.
    With adversus and acc. of the name.
    (α).
    Attributively:

    bellum adversus Philippum,

    Liv. 31, 1, 8:

    bellum populus adversus Vestinos jussit,

    id. 8, 29, 6.—
    (β).
    With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:

    ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,

    id. 45, 11, 8:

    bellum quod rex adversus Datamem susceperat,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    e.
    With contra and acc.:

    cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,

    Cic. Phil. 3, 1, 1:

    causam belli contra patriam inferendi,

    id. ib. 2, 22, 53.—
    f.
    With in and acc. (very rare):

    Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,

    Nep. Lys. 1, 1.—
    g.
    With inter and acc.:

    hic finis belli inter Romanos ac Persea fuit,

    Liv. 45, 9, 2.—
    h.
    With apud and acc.:

    secutum est bellum gestum apud Mutinam,

    Nep. Att. 9, 1.—
    k.
    With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—
    2.
    With verbs.
    a.
    Referring to the beginning of the war.
    (α).
    Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:

    summa erat observatio in bello movendo,

    Cic. Off. 1, 11, 37:

    bellum commotum a Scapula,

    id. Fam. 9, 13, 1:

    nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,

    Sall. C. 30, 2:

    is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,

    Liv. 1, 53, 2:

    insequenti anno Veiens bellum motum,

    id. 4, 58, 6:

    dii pium movere bellum,

    id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,

    concitare,

    Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—
    (β).
    Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:

    cum tam pestiferum bellum pararet,

    Cic. Att. 9, 13, 3:

    bellum utrimque summopere parabatur,

    Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,

    parare alicui,

    Nep. Alcib. 9, 5:

    bellum terra et mari comparat,

    Cic. Att. 10, 4, 3:

    tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,

    id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:

    bellum omnium consensu apparari coeptum,

    Liv. 4, 55, 7:

    numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,

    Sen. Vit. Beat. 26, 2.—
    (γ).
    Bellum differre, to postpone a war:

    nec jam poterat bellum differri,

    Liv. 2, 30, 7:

    mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,

    id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—
    (δ).
    Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):

    omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,

    Sall. J. 83, 1:

    prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,

    id. ib. 20, 5:

    de integro bellum sumit,

    id. ib. 62, 9:

    iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,

    Liv. 38, 19, 3:

    sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,

    Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—
    (ε).
    Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:

    bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,

    Cic. Off. 1, 23, 80:

    suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,

    id. ib. 1, 11, 35:

    judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,

    join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):

    cum avertisset plebem a suscipiendo bello,

    undertaking, Liv. 4, 58, 14:

    senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,

    id. 6, 9, 5:

    bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,

    Vell. 2, 3, 3.—
    (ζ).
    Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):

    consensit et senatus bellum,

    Liv. 8, 6, 8:

    bellum erat consensum,

    id. 1, 32, 12.—
    (η).
    Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:

    sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,

    id. ib.:

    cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?

    id. Imp. Pomp. 17, 50:

    Camillus cui id bellum mandatum erat,

    Liv. 5, 26, 3:

    Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,

    id. 6, 22, 6:

    Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,

    id. 7, 23, 2:

    quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,

    Cic. Imp. Pomp. 15, 44:

    cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,

    id. ib. 16, 49:

    hunc toti bello praefecerunt,

    Caes. B. G. 5, 11 fin.:

    alicui bellum suscipiendum dare,

    Cic. Imp. Pomp. 19, 58:

    bellum administrandum permittere,

    id. ib. 21, 61.—
    (θ).
    Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:

    ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,

    Liv. 1, 32, 13:

    Corinthiis bellum indicamus an non?

    Cic. Inv. 1, 12, 17:

    ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,

    id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:

    bellum indici posse existimabat,

    Liv. 1, 22, 4:

    ni reddantur (res) bellum indicere jussos,

    id. 1, 22, 6:

    ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,

    id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—
    (κ).
    Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:

    Denseletis nefarium bellum intulisti,

    Cic. Pis. 34, 84:

    ei civitati bellum indici atque inferri solere,

    id. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    qui sibi Galliaeque bellum intulissent,

    Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:

    bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?

    Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    bellum patriae faciet,

    id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:

    civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,

    Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;

    3, 29: constituit bellum facere,

    Sall. C. 26, 5; 24, 2:

    occupant bellum facere,

    they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:

    ut bellum cum Priscis Latinis fieret,

    id. 1, 32, 13:

    populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,

    id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:

    urbs quae bellum facere atque instruere possit,

    Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—
    (λ).
    Bellum oritur or exoritur, a war begins:

    subito bellum in Gallia ex, ortum est,

    Caes. B. G. 3, 7:

    aliud multo propius bellum ortum,

    Liv. 1, 14, 4:

    Veiens bellum exortum,

    id. 2, 53, 1.—
    b.
    Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:

    bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,

    Cic. Sen. 6, 18:

    cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,

    id. Off. 1, 12, 38:

    cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,

    id. Div. 1, 46, 103:

    erant hae difficultates belli gerendi,

    Caes. B. G. 3, 10:

    bellum cum Germanis gerere constituit,

    id. ib. 4, 6:

    Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,

    Sall. C. 16, 5:

    bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,

    Liv. 21, 1, 1:

    alter consul in Sabinis bellum gessit,

    id. 2, 62, 3:

    de exercitibus per quos id bellum gereretur,

    id. 23, 25, 5:

    Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,

    Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):

    bellum bellare,

    Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);

    in the same sense: bellum agere,

    Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:

    bello persequi aliquem,

    Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—
    (β).
    Trahere or ducere bellum, to protract a war:

    necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,

    Cic. Att. 10, 8, 2:

    bellum trahi non posse,

    Sall. J. 23, 2:

    belli trahendi causa,

    Liv. 5, 11, 8:

    morae qua trahebant bellum paenitebat,

    id. 9, 27, 5:

    suadere institui ut bellum duceret,

    Cic. Fam. 7, 3, 2:

    bellum enim ducetur,

    id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;

    similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?

    Liv. 5, 5, 1.—
    (γ).
    Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:

    bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,

    Cic. Prov. Cons. 13, 32:

    quod bellum non intulerit sed defenderit,

    Caes. B. G. 1, 44:

    Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,

    Liv. 8, 37, 5.—
    c.
    Referring to the end of a war.
    (α).
    Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:

    in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,

    Cic. Leg. 2, 14, 34:

    (bellum) cum deponi victores velint,

    Sall. J. 83, 1:

    bellum decem ferme annis ante depositum erat,

    Liv. 31, 1, 8:

    nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,

    id. 31, 31, 19:

    dicit posse condicionibus bellum poni,

    Sall. J. 112, 1:

    bellum grave cum Etruria positum est,

    id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:

    velut posito bello,

    Liv. 1, 53, 5:

    manere bellum quod positum simuletur,

    id. 1, 53, 7:

    posito ubique bello,

    Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:

    omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,

    Liv. 2, 14, 5.—
    (β).
    Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:

    timerent ne bellum componeretur,

    Cic. Fam. 10, 33, 3:

    si bellum compositum foret,

    Sall. J. 97, 2:

    belli componendi licentiam,

    id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;

    similarly: bellum sedare,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    (γ).
    Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:

    is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,

    Cic. Fam. 11, 12, 2:

    bellumque maximum conficies,

    id. Rep. 6, 11, 11:

    confecto Mithridatico bello,

    id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:

    quo proelio... bellum Venetorum confectum est,

    Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;

    4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:

    neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,

    Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;

    36, 2, 3: bello perfecto,

    Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:

    se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),

    id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:

    neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,

    Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—
    d.
    Less usual connections:

    bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,

    Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:

    alere ac fovere bellum,

    Liv. 42, 11, 5:

    bellum navare alicui,

    Tac. H. 5, 25:

    spargere,

    id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:

    serere,

    Liv. 21, 10, 4:

    circumferre,

    Tac. A. 13, 37:

    exercere,

    id. ib. 6, 31:

    quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:

    bellum ascendit in rupes,

    id. 4, 12, 4:

    bellum serpit in proximos,

    id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:

    bella narrare,

    Cic. Or. 9, 30:

    canere bella,

    Quint. 10, 1, 91:

    bella legere,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—
    3.
    As object denoting place or time.
    a.
    Proficisci ad bellum, to depart for the war.
    (α).
    Of the commander:

    consul sortitu ad bellum profectus,

    Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:

    ipse ad bellum Ambiorigis profectus,

    Caes. B. G. 6, 29, 4:

    ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,

    Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:

    in bellum,

    Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—
    (β).
    Of persons partaking in a war:

    si proficiscerer ad bellum,

    Cic. Fam. 7, 3, 1. —
    b.
    Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—
    c.
    In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:

    in bella sequi,

    id. ib. 8, 547.—
    d.
    Of time.
    (α).
    In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):

    valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,

    Plaut. Capt. prol. 68; so,

    domi duellique,

    id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):

    quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,

    Cic. Off. 2, 24, 85:

    paucorum arbitrio belli domique agitabatur,

    Sall. J. 41, 7:

    animus belli ingens, domi modicus,

    id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:

    bello domique,

    id. 1, 34, 12:

    domi belloque,

    id. 9, 26, 21; and:

    neque bello, neque domi,

    id. 4, 35, 3.—Without domi:

    simul rem et gloriam armis belli repperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.

    Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,

    Cic. Rep. 2, 32, 86.—
    (β).
    In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:

    ad haec quae in civili bello fecerit,

    Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:

    in ipso bello eadem sensi,

    id. Marcell. 5, 14:

    in Volsco bello virtus enituit,

    Liv. 2, 24, 8:

    in eo bello,

    id. 23, 46, 6:

    in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,

    id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:

    ut fit in bello, capitur alter filius,

    Plaut. Capt. prol. 25:

    qui in bello occiderunt,

    Cic. Fam. 9, 5, 2:

    quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,

    Sall. C. 9, 4:

    non in bello solum, sed etiam in pace,

    Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:

    in bello parta,

    Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—
    (γ).
    Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    bello Italico,

    id. Pis. 36, 87:

    Veienti bello,

    id. Div. 1, 44, 100:

    domestico bello,

    id. Planc. 29, 70:

    qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,

    Liv. 23, 12, 11:

    victor tot intra paucos dies bellis,

    id. 2, 27, 1:

    nullo bello, multis tamen proeliis victus,

    id. 9, 18, 9:

    bello civili,

    Quint. 11, 1, 36.—With gen.:

    praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,

    Cic. N. D. 2, 2, 6:

    suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,

    Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:

    qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,

    Cic. Sest. 26, 57:

    res pace belloque gestas,

    Liv. 2, 1, 1:

    egregieque rebus bello gestis,

    id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:

    ludi bello voti,

    id. 4, 35. 3:

    princeps pace belloque,

    id. 7, 1, 9:

    Cotyn bello juvisse Persea,

    id. 45, 42, 7:

    bello parta,

    Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—
    (δ).
    Inter bellum (rare):

    cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,

    Liv. 2, 14, 2:

    inter haec bella consules... facti,

    id. 2, 63, 1.—
    4.
    Bellum in attributive connection.
    a.
    Justum bellum.
    (α).
    A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):

    justum piumque bellum,

    Liv. 1, 23, 4:

    non loquor apud recusantem justa bella populum,

    id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—
    (β).
    A regular war (opp. a raid, etc.):

    in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,

    Liv. 1, 15, 1.—
    b.
    For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—
    c.
    Belli eventus or exitus, the result of a war:

    quicunque belli eventus fuisset,

    Cic. Marcell. 8, 24:

    haud sane alio animo belli eventum exspectabant,

    Sall. C. 37, 9:

    eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,

    Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:

    exitus hujus calamitosissimi belli,

    Cic. Fam. 6, 21, 1:

    cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,

    id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:

    Britannici belli exitus exspectatur,

    id. Att. 4, 16, 13:

    cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,

    Liv. 5, 16, 8.—
    d.
    Fortuna belli, the chances of war:

    adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,

    Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—
    e.
    Belli artes, military skill:

    cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,

    Liv. 1, 35, 1:

    haud ignotas belli artes,

    id. 21, 1, 2:

    temperata et belli et pacis artibus erat civitas,

    id. 1, 21, 6.—
    f.
    Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:

    in re publica maxime servanda sunt jura belli,

    Cic. Off. 1, 11, 34:

    sunt et belli sicut pacis jura,

    Liv. 5, 27, 6:

    jure belli res vindicatur,

    Gai. Inst. 3, 94.—
    g.
    Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:

    trium simul bellorum victor,

    a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:

    victor tot bellis,

    id. 2, 27, 1). —
    h.
    Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of things concr. and abstr.:

    qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,

    Cic. Dom. 23, 60:

    bellum contra aras et focos,

    id. Phil. 3, 1, 1:

    miror cur philosophiae... bellum indixeris,

    id. Or. 2, 37, 155:

    ventri Indico bellum,

    Hor. S. 1, 5, 8.—
    2.
    Of animals:

    milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,

    Ov. M. 6, 92.—
    3.
    With individuals:

    quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,

    Plaut. Stich. 1, 2, 14:

    nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,

    Cic. Lael. 21, 77:

    cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,

    id. Sull. 9, 28:

    hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,

    Liv. 2, 12, 11:

    falsum testem justo ac pio bello persequebatur,

    id. 3, 25, 3:

    tribunicium domi bellum patres territat,

    id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:

    equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,

    Cic. Cael. 28, 67.—
    4.
    In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—
    5.
    Personified as god of war ( = Janus):

    tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,

    Plin. 35, 4, 10, § 27:

    sunt geminae Belli portae, etc.,

    Verg. A. 7, 607:

    mortiferumque averso in limine Bellum,

    id. ib. 6, 279.—
    6.
    Plur.: bella, army ( poet.):

    permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),

    Ov. M. 12, 24:

    sed victae fera bella deae vexere per aequora,

    Sil. 7, 472:

    quid faciat bellis obsessus et undis?

    Stat. Th. 9, 490.—
    7.
    Battle, = proelium:

    rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,

    Varr. L. L. 7, 3, 92:

    quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,

    Sall. C. 9, 4:

    praecipua laus ejus belli penes consules fuit,

    Liv. 8, 10, 7:

    commisso statim bello,

    Front. Strat. 1, 11, 2:

    Actia bella,

    Verg. A. 8, 675:

    ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,

    id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —
    8.
    Bellum = liber de bello:

    quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!

    Cic. Sen. 14, 50.
    b.
    Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:

    bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,

    Cic. Sen. 6, 18:

    cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,

    id. Off. 1, 12, 38:

    cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,

    id. Div. 1, 46, 103:

    erant hae difficultates belli gerendi,

    Caes. B. G. 3, 10:

    bellum cum Germanis gerere constituit,

    id. ib. 4, 6:

    Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,

    Sall. C. 16, 5:

    bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,

    Liv. 21, 1, 1:

    alter consul in Sabinis bellum gessit,

    id. 2, 62, 3:

    de exercitibus per quos id bellum gereretur,

    id. 23, 25, 5:

    Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,

    Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):

    bellum bellare,

    Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);

    in the same sense: bellum agere,

    Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:

    bello persequi aliquem,

    Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—
    (β).
    Trahere or ducere bellum, to protract a war:

    necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,

    Cic. Att. 10, 8, 2:

    bellum trahi non posse,

    Sall. J. 23, 2:

    belli trahendi causa,

    Liv. 5, 11, 8:

    morae qua trahebant bellum paenitebat,

    id. 9, 27, 5:

    suadere institui ut bellum duceret,

    Cic. Fam. 7, 3, 2:

    bellum enim ducetur,

    id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;

    similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?

    Liv. 5, 5, 1.—
    (γ).
    Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:

    bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,

    Cic. Prov. Cons. 13, 32:

    quod bellum non intulerit sed defenderit,

    Caes. B. G. 1, 44:

    Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,

    Liv. 8, 37, 5.—
    c.
    Referring to the end of a war.
    (α).
    Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:

    in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,

    Cic. Leg. 2, 14, 34:

    (bellum) cum deponi victores velint,

    Sall. J. 83, 1:

    bellum decem ferme annis ante depositum erat,

    Liv. 31, 1, 8:

    nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,

    id. 31, 31, 19:

    dicit posse condicionibus bellum poni,

    Sall. J. 112, 1:

    bellum grave cum Etruria positum est,

    id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:

    velut posito bello,

    Liv. 1, 53, 5:

    manere bellum quod positum simuletur,

    id. 1, 53, 7:

    posito ubique bello,

    Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:

    omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,

    Liv. 2, 14, 5.—
    (β).
    Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:

    timerent ne bellum componeretur,

    Cic. Fam. 10, 33, 3:

    si bellum compositum foret,

    Sall. J. 97, 2:

    belli componendi licentiam,

    id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;

    similarly: bellum sedare,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    (γ).
    Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:

    is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,

    Cic. Fam. 11, 12, 2:

    bellumque maximum conficies,

    id. Rep. 6, 11, 11:

    confecto Mithridatico bello,

    id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:

    quo proelio... bellum Venetorum confectum est,

    Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;

    4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:

    neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,

    Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;

    36, 2, 3: bello perfecto,

    Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:

    se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),

    id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:

    neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,

    Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—
    d.
    Less usual connections:

    bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,

    Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:

    alere ac fovere bellum,

    Liv. 42, 11, 5:

    bellum navare alicui,

    Tac. H. 5, 25:

    spargere,

    id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:

    serere,

    Liv. 21, 10, 4:

    circumferre,

    Tac. A. 13, 37:

    exercere,

    id. ib. 6, 31:

    quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:

    bellum ascendit in rupes,

    id. 4, 12, 4:

    bellum serpit in proximos,

    id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:

    bella narrare,

    Cic. Or. 9, 30:

    canere bella,

    Quint. 10, 1, 91:

    bella legere,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—
    3.
    As object denoting place or time.
    a.
    Proficisci ad bellum, to depart for the war.
    (α).
    Of the commander:

    consul sortitu ad bellum profectus,

    Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:

    ipse ad bellum Ambiorigis profectus,

    Caes. B. G. 6, 29, 4:

    ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,

    Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:

    in bellum,

    Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—
    (β).
    Of persons partaking in a war:

    si proficiscerer ad bellum,

    Cic. Fam. 7, 3, 1. —
    b.
    Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—
    c.
    In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:

    in bella sequi,

    id. ib. 8, 547.—
    d.
    Of time.
    (α).
    In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):

    valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,

    Plaut. Capt. prol. 68; so,

    domi duellique,

    id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):

    quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,

    Cic. Off. 2, 24, 85:

    paucorum arbitrio belli domique agitabatur,

    Sall. J. 41, 7:

    animus belli ingens, domi modicus,

    id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:

    bello domique,

    id. 1, 34, 12:

    domi belloque,

    id. 9, 26, 21; and:

    neque bello, neque domi,

    id. 4, 35, 3.—Without domi:

    simul rem et gloriam armis belli repperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.

    Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,

    Cic. Rep. 2, 32, 86.—
    (β).
    In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:

    ad haec quae in civili bello fecerit,

    Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:

    in ipso bello eadem sensi,

    id. Marcell. 5, 14:

    in Volsco bello virtus enituit,

    Liv. 2, 24, 8:

    in eo bello,

    id. 23, 46, 6:

    in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,

    id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:

    ut fit in bello, capitur alter filius,

    Plaut. Capt. prol. 25:

    qui in bello occiderunt,

    Cic. Fam. 9, 5, 2:

    quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,

    Sall. C. 9, 4:

    non in bello solum, sed etiam in pace,

    Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:

    in bello parta,

    Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—
    (γ).
    Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    bello Italico,

    id. Pis. 36, 87:

    Veienti bello,

    id. Div. 1, 44, 100:

    domestico bello,

    id. Planc. 29, 70:

    qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,

    Liv. 23, 12, 11:

    victor tot intra paucos dies bellis,

    id. 2, 27, 1:

    nullo bello, multis tamen proeliis victus,

    id. 9, 18, 9:

    bello civili,

    Quint. 11, 1, 36.—With gen.:

    praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,

    Cic. N. D. 2, 2, 6:

    suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,

    Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:

    qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,

    Cic. Sest. 26, 57:

    res pace belloque gestas,

    Liv. 2, 1, 1:

    egregieque rebus bello gestis,

    id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:

    ludi bello voti,

    id. 4, 35. 3:

    princeps pace belloque,

    id. 7, 1, 9:

    Cotyn bello juvisse Persea,

    id. 45, 42, 7:

    bello parta,

    Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—
    (δ).
    Inter bellum (rare):

    cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,

    Liv. 2, 14, 2:

    inter haec bella consules... facti,

    id. 2, 63, 1.—
    4.
    Bellum in attributive connection.
    a.
    Justum bellum.
    (α).
    A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):

    justum piumque bellum,

    Liv. 1, 23, 4:

    non loquor apud recusantem justa bella populum,

    id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—
    (β).
    A regular war (opp. a raid, etc.):

    in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,

    Liv. 1, 15, 1.—
    b.
    For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—
    c.
    Belli eventus or exitus, the result of a war:

    quicunque belli eventus fuisset,

    Cic. Marcell. 8, 24:

    haud sane alio animo belli eventum exspectabant,

    Sall. C. 37, 9:

    eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,

    Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:

    exitus hujus calamitosissimi belli,

    Cic. Fam. 6, 21, 1:

    cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,

    id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:

    Britannici belli exitus exspectatur,

    id. Att. 4, 16, 13:

    cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,

    Liv. 5, 16, 8.—
    d.
    Fortuna belli, the chances of war:

    adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,

    Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—
    e.
    Belli artes, military skill:

    cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,

    Liv. 1, 35, 1:

    haud ignotas belli artes,

    id. 21, 1, 2:

    temperata et belli et pacis artibus erat civitas,

    id. 1, 21, 6.—
    f.
    Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:

    in re publica maxime servanda sunt jura belli,

    Cic. Off. 1, 11, 34:

    sunt et belli sicut pacis jura,

    Liv. 5, 27, 6:

    jure belli res vindicatur,

    Gai. Inst. 3, 94.—
    g.
    Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:

    trium simul bellorum victor,

    a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:

    victor tot bellis,

    id. 2, 27, 1). —
    h.
    Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of things concr. and abstr.:

    qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,

    Cic. Dom. 23, 60:

    bellum contra aras et focos,

    id. Phil. 3, 1, 1:

    miror cur philosophiae... bellum indixeris,

    id. Or. 2, 37, 155:

    ventri Indico bellum,

    Hor. S. 1, 5, 8.—
    2.
    Of animals:

    milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,

    Ov. M. 6, 92.—
    3.
    With individuals:

    quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,

    Plaut. Stich. 1, 2, 14:

    nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,

    Cic. Lael. 21, 77:

    cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,

    id. Sull. 9, 28:

    hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,

    Liv. 2, 12, 11:

    falsum testem justo ac pio bello persequebatur,

    id. 3, 25, 3:

    tribunicium domi bellum patres territat,

    id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:

    equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,

    Cic. Cael. 28, 67.—
    4.
    In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—
    5.
    Personified as god of war ( = Janus):

    tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,

    Plin. 35, 4, 10, § 27:

    sunt geminae Belli portae, etc.,

    Verg. A. 7, 607:

    mortiferumque averso in limine Bellum,

    id. ib. 6, 279.—
    6.
    Plur.: bella, army ( poet.):

    permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),

    Ov. M. 12, 24:

    sed victae fera bella deae vexere per aequora,

    Sil. 7, 472:

    quid faciat bellis obsessus et undis?

    Stat. Th. 9, 490.—
    7.
    Battle, = proelium:

    rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,

    Varr. L. L. 7, 3, 92:

    quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,

    Sall. C. 9, 4:

    praecipua laus ejus belli penes consules fuit,

    Liv. 8, 10, 7:

    commisso statim bello,

    Front. Strat. 1, 11, 2:

    Actia bella,

    Verg. A. 8, 675:

    ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,

    id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —
    8.
    Bellum = liber de bello:

    quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!

    Cic. Sen. 14, 50.

    Lewis & Short latin dictionary > bellum

  • 7 glōria

        glōria ae, f    [1 CLV-], glory, fame, renown, praise, honor: Labore alieno parta, T.: virtutem tamquam umbra sequitur: militaris: bello quaeritur gloria: sit in aeternā gloriā Marius: gloriā aeterni fierent, S.: interdum cumulatior redit, L.: militavi non sine gloriā, H.: Metello hodie est maximae gloriae: belli gloriam armis repperi, T.: nominis vestri: dicendi: velocis gloria plantae, Iu.: maiorum, S.: penes eosdem gloriae erant, i. e. a monopoly of glory, S.— Thirst for glory, ambition, vainglory, pride, vaunting, boasting, vanity: gloriā duci: studio et gloriā: gloriā elati, Cs.: ventosa, V.: vana, L.: generandi mellis, V.— Splendor, richness: ruris, V.— An ornament, pride: Lapithaeae gentis, Caeneu, O.: taurus pecoris, Tb.: armentis gloria frontis, i. e. fine horns, Ta.
    * * *
    glory, fame; ambition; renown; vainglory, boasting

    Latin-English dictionary > glōria

  • 8 repperio

    repperire, repperi, reppertus V TRANS
    discover, learn; light on; find/obtain/get; find out/to be, get to know; invent

    Latin-English dictionary > repperio

  • 9 arma

    arma, ōrum, n. ( gen. plur. armūm, Pac. ap. Cic. Or. 46, 155; Att. ap. Non. p. 495, 23, considered by Cic. in the connection armūm judicium as less correct than armorum) [cf. ARÔ, arariskô = to fit; arthron = joint; harmos = armus = joint, shoulder; artaô = artio, arto = to fit, to fit in closely; artios = fit, exact; artus = close, narrow; ars (artis) = the craft of fitting things; artifex, artificium; Goth. arms = O. H. Germ. aram = Engl. arm; Sanscr. ar = to hit upon, attain; aram = fit, fast; īrmas = arm. Curt.].
    I.
    Lit.
    A.
    1.. What is fitted to the body for its protection, defensive armor, as the shield, coat of mail, helmet, etc.:

    tot milia armorum, detracta corporibus hostium,

    Liv. 45, 39:

    induere arma,

    id. 30, 31:

    arma his imperata, galea, clipeum, ocreae, lorica, omnia ex aere,

    id. 1, 43:

    pictis et auro caelatis refulgens armis,

    id. 7, 10. —
    2.
    Specifically, a shield:

    at Lausum socii exanimem super arma ferebant,

    on a shield, Verg. A. 10, 841:

    caelestia arma, quae ancilia appellantur,

    Liv. 1, 20 (v. ancile); id. 8, 30; 1, 37; cf. Verg. A. 1, 119 Heyne; Tac. G. 11 Rup.; Plin. Ep. 5, 6, 43:

    Aeneas se collegit in arma,

    gathered himself under his shield, Verg. A. 12, 491.—Hence, in a more extended sense,
    B.
    Implements of war, arms, both of defence and offence (but of the latter only those which are used in close contest, such as the sword, axe, club; in distinction from tela, which are used in contest at a distance; hence, arma and tela are often contrasted; v. the foll., and cf. Bremi and Dähne ad Nep. Dat. 11, 3): arma rigent, horrescunt tela, Enn. ap. Macr. S. 6, 4; id. ap. Non. p. 469, 26:

    arma alia ad tegendum, alia ad nocendum,

    Cic. Caec. 21:

    armis condicione positis aut defetigatione abjectis aut victoriā detractis,

    id. Fam. 6, 2:

    illum dicis cum armis aureis, Quoius etc.,

    Plaut. Mil. 1, 1, 16:

    ibi Simul rem et gloriam armis belli repperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60:

    arma antiqua manus, ungues dentesque fuerunt Et lapides, et item, silvarum fragmina, ramei,

    Lucr. 5, 1283; so,

    Mutum et turpe pecus (i. e. primeval man), glandem et cubilia propter Unguibus et pugnis, dein fustibus, atque ita porro Pugnabant armis, quae post fabricaverat usus,

    Hor. S. 1, 3, 100 sqq.:

    capere,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; id. Phil. 4, 3, 7; id. Rab. Perd. 6 and 7:

    sumere,

    id. Planc. 36, 88 Wund.; id. Tusc. 2, 24, 58; Vulg. Gen. 27, 3; ib. 3 Reg. 22, 30:

    accipere, ib. Judith, 14, 2: adprehendere,

    ib. Psa. 34, 2:

    resumere,

    Suet. Calig. 48:

    aptare,

    Liv. 5, 49:

    induere,

    id. 30, 31; Ov. M. 14, 798; id. F. 1, 521; Verg. A. 11, 83; Luc. 1, 126:

    accingi armis,

    Verg. A. 6, 184, and Vulg. Jud. 18, 11:

    armis instructus,

    ib. Deut. 1, 41; ib. 1 Par. 12, 13:

    concitare ad arma,

    Caes. B. G. 7, 42:

    descendere ad arma,

    id. ib. 7, 33:

    vocare ad arma,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    vocare in arma,

    Verg. A. 9, 22:

    ferre contra aliquem,

    Vell. 2, 56:

    decernere armis,

    Cic. Att. 7, 3:

    armis cum hoste certare,

    id. Off. 3, 22, 87; so,

    saevis armis,

    Verg. A. 12, 890:

    dimicare armis cum aliquo,

    Nep. Milt. 1, 2:

    esse in armis,

    Caes. B. G. 1, 49; Suet. Caes. 69:

    ponere, abicere,

    Cic. Fam. 6, 2:

    relinquere,

    Liv. 2, 10:

    tradere,

    Nep. Ham. 1, 5; Suet. Vit. 10:

    amittere,

    Verg. A. 1, 474:

    proicere,

    Vulg. 1 Macc. 5, 43;

    7, 44: deripere militibus,

    Hor. C. 3, 5, 19:

    dirimere,

    Luc. 1, 104 et saep.—Hence, arma virosque, per arma, per viros, etc., Liv. 8, 25; 8, 30 al.; v. Burm. ad Verg. A. 1, 1, and cf. Liv. 9, 24:

    tela et arma: armorum atque telorum portationes,

    Sall. C. 42, 2; Liv. 1, 25; Col. 12, 3; Tac. G. 29 and 33:

    armis et castris, prov. (like remis velisque, viris equisque),

    with vigor, with might and main, Cic. Off. 2, 24, 84.—
    II.
    Trop., means of protection, defence, weapons:

    tenere semper arma (sc. eloquentiae), quibus vel tectus ipse esse possis, vel, etc.,

    Cic. de Or. 1, 8, 32:

    prudentiae,

    id. ib. 1, 38, 172:

    senectutis,

    id. Lael. 4. 9:

    tectus Vulcaniis armis, id est fortitudine,

    id. Tusc. 2, 14, 33:

    eloquentiae,

    Quint. 5, 12, 21:

    facundiae,

    id. 2, 16, 10:

    justitiae,

    Vulg. Rom. 6, 13; ib. 2 Cor. 6, 7:

    arma lucis,

    ib. Rom. 13, 12:

    horriferum contra Borean ovis arma ministret, i. e. lanas,

    Ov. M. 15, 471:

    haec mihi Stertinius arma (i. e. praecepta) dedit,

    Hor. S. 2, 3, 297; cf. id. Ep. 1, 16, 67:

    arma militiae nostrae non carnalia sunt,

    Vulg. 2 Cor. 10, 4.
    a.
    War (once in opp. to pax, v. infra):

    silent leges inter arma,

    Cic. Mil. 4, 10; id. Att. 7, 3, 5:

    arma civilia,

    civil war, id. Fam. 2, 16, and Tac. A. 1, 9:

    civilia arma,

    id. Agr. 16; id. G. 37 (otherwise, bella civilia, Cic. Off. 1, 25, 86, and Tac. Agr. 13):

    ab externis armis otium erat,

    Liv. 3, 14; 9, 1; 3, 69 Drak.; 9, 32; 42, 2; Tac. H. 2, 1 al.:

    a Rubro Mari arma conatus sit inferre Italiae,

    Nep. Hann. 2, 1 (for which more freq. bellum inferre alicui, v. infero):

    ad horrida promptior arma,

    Ov. M. 1, 126:

    qui fera nuntiet arma,

    id. ib. 5, 4;

    14, 479: compositis venerantur armis,

    Hor. C. 4, 14, 52. So the beginning of the Æneid: Arma virumque cano; cf. Hor. Ep. 1, 19, 7:

    melius visum Gallos novam gentem pace potius cognosci quam armis,

    Liv. 5, 35 fin.; cf.:

    cedant arma togae,

    Cic. Off. 1, 22, 76.—Also for battle, contest:

    in arma feror,

    Verg. A. 2, 337; so id. ib. 2, 655.—
    b.
    (Abstr. for concr.) The warriors themselves, soldiers, troops:

    nulla usquam apparuerunt arma,

    Liv. 41, 12:

    nostro supplicio liberemus Romana arma, i. e. Romanum exercitum,

    id. 9, 9; 21, 26:

    Hispanias armis non ita redundare,

    Tac. H. 2, 32:

    expertem frustra belli et neutra arma secutum,

    neither party, Ov. M. 5, 91: auxiliaria arma, auxiliaries, auxiliary troops = auxiliares (v. auxiliaris, I.), id. ib. 6, 424; cf. id. ib. 14, 528.—
    III.
    Transf., poet. (like hoplon and entea in Gr.), implements, instruments, tools, utensils, in gen. Of implements for grinding and baking:

    Cerealia arma,

    the arms of Ceres, Verg. A. 1, 177 (cf. Hom. Od. 7, 232: entea daitos). —Of implements of agriculture, Ov. M. 11, 35:

    dicendum est, quae sint duris agrestibus arma, Quīs sine nec potuere seri nec surgere messes,

    Verg. G. 1, 160.—Of the equipments, tackle of a ship ( mast, sails, rudder, etc.):

    colligere arma jubet validisque incumbere remis,

    Verg. A. 5, 15; 6, 353.—Hence used by Ovid for wings:

    haec umeris arma parata suis, A. A. 2, 50 (cf. in the foll. verse: his patria est adeunda carinis).—And so of other instruments,

    Mart. 14, 36.

    Lewis & Short latin dictionary > arma

  • 10 elavo

    ē-lăvo, lāvi, lautum, lōtum, 1, v. a., to wash out or away, to wash clean (very rare; not in the Cic. per.).
    I.
    Lit.:

    elota cerussa,

    Cels. 6, 6, no. 3:

    elota oliva,

    Col. 12, 52, 21.—
    II.
    Transf.:

    elautae ambae sumus opera Neptunia,

    washed in the sea, wrecked, Plaut. Rud. 3, 3, 37; so, in mari elavare, to wash or bathe in the sea, i. e. to be shipwrecked, ruined, id. ib. 2, 7, 21; 5, 2, 20.— Hence, trop.: nos mare acerrumum: nam in mari repperi, hic elavi bonis, have lost, been stripped of property, id. As. 1, 2, 9 (but Plaut. Trin. 2, 4, 7, the true reading is elutum, Ritschl, Brix).

    Lewis & Short latin dictionary > elavo

  • 11 faba

    făba, ae, f. [for fag-va, Sanscr. root bhaj-, to divide, share; bhak-tam, food; Gr. phag-ein, to eat; cf. fāgus], a bean, Vicia faba, Linn.; Gr. kuamos, more correctly, perh., our horse-bean.
    I.
    Prop., Cato, R. R. 35, 1; Varr. R. R. 1, 44, 1; Col. 2, 10, 5; Plin. 18, 12, 30, § 117; 19, 8, 40, § 133; 27, 5, 23, § 40: perque fabam repunt (grues) et mollia crura reponunt, Enn. ap. Serv. Verg. G. 3, 76 (Ann. v. 545 ed. Vahl.);

    not eaten by the Pythagoreans,

    Cic. Div. 1, 30, 62; 2, 58, 119; Hor. S. 2, 6, 63; Gell. 4, 11, 4; and neither to be touched nor named by the Flamen Dialis, Fab. Pict. ap. Gell. 10, 15, 12; Paul. ex Fest. p. 87, 13 Müll.—
    B.
    Prov.
    1.
    St. Repperi. Ly. Quid repperisti? St. Non quod pueri clamitant, In faba se repperisse, Plaut. Aul. 5, 11.—
    2.
    Istaec in me cudetur faba, i. e. I shall have to smart for it, Ter. Eun. 2, 3, 89 Don.—
    3.
    Tam perit quam extrema faba, in proverbio est, quod ea plerumque aut proteritur aut decerpitur a praetereuntibus, Fest. S. V. TAM, p. 363, 17 Müll.—
    II.
    Transf., of things of a similar shape: of grains of wheat, Plin. 18, 10, 21, § 95:

    faba caprini fimi,

    goat's dung, id. 19, 12, 60, § 185.—As a measure, Veg. Vet. 3, 12, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > faba

  • 12 gloria

    glōrĭa, ae, f. [Sanscr. cru, to hear; crav-as, fame; Gr. kluô, kleos; Lat. cluo, clueo, inclutus, from the root clŭo; lit., rumor, fame; hence also, like kleos, pregn.], glory, fame, renown, praise, honor (syn.: laus, laudatio, gloriatio, elogium, etc.).
    I.
    Lit.
    (α).
    In gen.:

    te inmortali adficere gloria,

    Plaut. Am. 5, 2, 10: viri (Q. Fabii) gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.): ut summae gloriae sint a virtute proficiscentia, dedecoris vero praecipui existimentur, quae voluptas suadeat non sine labe vitiorum, Cato ap. Schol. Cic. Sest. 66, p. 310 Orell.: hicine est ille Telamon, modo quem gloria ad caelum extulit? Poët. (perh. Enn.) ap. Cic. Tusc. 3, 18, 39 (Trag. Rel. Inc. v. 93 Rib.):

    virtutem tamquam umbra sequitur,

    Cic. Tusc. 1, 45, 109:

    non tulit ullos haec civitas aut gloria clariores aut auctoritate graviores,

    Cic. de Or. 2, 37, 154: est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata: ea est consentiens laus bonorum, incorrupta vox bene judicantium de excellente virtute;

    ea virtuti resonat tamquam imago,

    id. Tusc. 3, 2, 3 sq.:

    trahimur omnes studio laddis et optimus quisque maxime gloriā ducitur. Ipsi illi philosophi etiam in illis libellis, quos de contemnenda gloria scribunt, nomen suum inscribunt, etc.,

    id. Arch. 11, 26:

    immortalis gloria (opp. sempiterna turpitudo),

    id. Pis. 26, 63:

    bello quaeritur gloria,

    id. Off. 1, 12, 38:

    maximam gloriam capere,

    id. Lael. 7, 25:

    esse in gloria sempiterna,

    id. Att. 14, 11, 1:

    sit in aeterna gloria Marius, qui, etc.,

    id. Cat. 4, 10, 21:

    esse in maxima gloria,

    id. Off. 3, 21, 85:

    excellens in re militari gloria,

    id. Rep. 2, 17:

    quod auctor ei summa augur gloria Attus Navius non erat,

    id. ib. 2, 20:

    honorum gradus summis hominibus et infimis sunt pares, gloriae dispares, etc.... ut is maxime gloria excellat, qui virtute plurimum praestet,

    id. Planc. 24, 60:

    unus bis remp. servavi, semel gloriā, iterum aerumna meā,

    id. Sest. 22, 49:

    an Pollio et Messala... parum ad posteros gloriae tradiderunt?

    Quint. 12, 11, 28:

    gloriam qui spreverit veram habebit,

    Liv. 22, 39, 19: spreta in tempore gloria [p. 818] interdum cumulatior redit, id. 2, 47, 11:

    militavi non sine gloria,

    Hor. C. 3, 26, 2:

    tenui Saleio Gloria quantalibet quid erit, si gloria tantum est,

    Juv. 7, 81.— Poet.:

    candidus, armenti gloria, taurus,

    i. e. ornament, pride, Ov. A. A. 1, 290; Tib. 4, 1, 208.—In plur., reputation, fame, Auct. Her. 3, 6, 10; Sall. J. 41, 7:

    veteres Gallorum gloriae,

    glorious deeds, Tac. A. 3, 45:

    ita sunt gloriae meretricum,

    Plaut. Truc. 4, 4, 36; Gell. 2, 27, 5.—
    (β).
    With gen.:

    simul rem et belli gloriam armis repperi, Tcr. Heaut. 1, 1, 60: nemo, qui fortitudinis gloriam consecutus est insidiis et malitiā, laudem est adeptus,

    Cic. Off. 1, 19, 62; cf.:

    pro gloria belli atque fortitudinis,

    Caes. B. G. 1, 2 fin.:

    gloria rei militaris,

    id. ib. 5, 29, 4:

    legum et publicae disciplinae,

    Cic. Tusc. 1, 46, 110:

    rerum gestarum gloria florere,

    id. de Or. 1, 1, 1:

    eximia virtutis,

    id. Rep. 2, 10:

    et gravitatis et ingenii,

    id. Ac. 2, 23, 72; id. Off. 1, 32, 116:

    imperii,

    id. ib. 1, 12, 38:

    dicendi,

    id. Brut. 68, 239; Quint. 12, 10, 17:

    carminum,

    Tac. A. 12, 28:

    et titulis et fascibus olim major habebatur donandi gloria,

    Juv. 5, 111:

    velocis gloria plantae,

    id. 13, 98.—
    II.
    Transf., subjectively, thirst or passion for glory, ambition; vainglory, pride, vaunting, boasting (class.).
    (α).
    In gen.:

    pueri gloriā ducti,

    Cic. Tusc. 2, 20, 46 Tischer:

    moriar, ni, quae tua gloria est, puto te malle a Caesare consuli quam inaurari,

    id. Fam. 7, 13, 1; cf.:

    studio et gloriā,

    id. Tusc. 2, 27, 65:

    ostentatio et gloria,

    id. Rab. Post. 14, 38; and:

    jactantiā gloriāque,

    Tac. A. 1, 8:

    quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

    Hor. Ep. 2, 1, 177; cf. id. S. 1, 6, 23; 2, 3, 179:

    caecus Amor sui Et tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,

    Hor. C. 1, 18, 15:

    patriam obruit olim gloria paucorum,

    Juv. 10, 142:

    vana gloria,

    Liv. 22, 39, 18.—In plur.:

    perjuriorem hoc hominem si quis viderit Aut gloriarum pleniorem, quam illic est,

    vain boastings, Plaut. Mil. 1, 1, 22; Gell. 1, 2, 6.—
    (β).
    With gen.:

    generandi mellis,

    Verg. G. 4, 205:

    lautae mensae,

    Luc. 4, 376.

    Lewis & Short latin dictionary > gloria

  • 13 iterum

    ĭtĕrum (collat. form ‡ ĭtĕro, Inscr. ap. Fea Framm. di Fast. Cons. Tav. 10, n. 26), adv. [ acc. sing. n. of compar. form from pronom. stem i- of is; cf. Sanscr. itara, the other; Hibern. itir], again, a second time, once more, anew.
    I.
    Lit.:

    ubi rex Agathocles regnator fuit, et iterum Phintias, tertium Liparo,

    Plaut. Men. 2, 3, 58:

    iterum mihi natus videor, quia te repperi,

    id. Poen. 5, 2, 117:

    iterum ille eam rem judicatam judicat,

    id. Rud. prol. 19:

    Livianae fabulae non satis dignae sunt, quae iterum legantur,

    Cic. Brut. 18, 71:

    C. Flaminius consul iterum,

    id. Div. 1, 35, 77:

    T. Quinctius Pennus, iterum,

    Liv. 4, 30; Nep. Hann. 5, 3; Hor. Ep. 1, 5, 4:

    cum is iterum bellum dare dixisset,

    Liv. 21, 18. —

    In enumerations: primo quidem decipi, incommodum est: iterum, stultum: tertio turpe,

    Cic. Inv. 1, 39, 71; id. Font. 8, 16; Suet. Caes. 36; id. Aug. 25; Nep. Hann. 6, 1; Juv. 4, 1.—With other advv., esp. with semel, tertium, etc.:

    cum his Aeduos semel atque iterum armis contendisse,

    Caes. B. G. 1, 31; Juv. 3, 134:

    Venerium jacere iterum ac tertium,

    Cic. Div. 2, 59, 121:

    iterum atque tertium tribuni,

    Liv. 3, 19:

    semel iterumque,

    Cic. Div. 1, 25, 54.—

    Repeated: iterum atque iterum spectare,

    again and again, repeatedly, Hor. S. 1, 10, 39:

    iterum atque iterum fragor increpat ingens,

    Verg. A. 8, 527:

    iterumque iterumque vocavi,

    id. ib. 2, 770; 3, 436.—
    II.
    Transf., in turn, again, on the other hand:

    cum is iterum sinu effuso bellum dare dixisset,

    having loosed again the fold, Liv. 21, 18 fin.; Just. 21, 4, 6:

    pares iterum accusandi caussas esse,

    Tac. A. 12, 65.

    Lewis & Short latin dictionary > iterum

  • 14 mare

    măre, is ( abl. sing. mare, Varr. ap. Charis. p. 45 and 111 P.; and in Prisc. p. 759 ib.; Lucr. 1, 161; Ov. Tr. 5, 2, 20; id. P. 4, 6, 46; 198; Lact. Mort. Pers. 21, 11; gen. plur. marum, Naev. ap. Prisc. p. 770 P.), n. [root mar-, gleam, glimmer (cf. hals marmareê, Il. 14, 273); Gr. marmaros; Lat. marmor; Sanscr. mīras, sea; Goth. marei; Angl. - Sax. mere; Germ. Meer. Curtius, however, refers these words to root mar-, die; cf. morior, marceo], the sea, opp. to dry land.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: sol, qui Mare, terram, caelum contines tuo cum lumine, Enn. ap. Prob. Verg. E. 6, 31 (Trag. v. 322 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 425 ib.):

    mare infidum,

    Plaut. Trin. 4, 1, 13:

    fluctuosum,

    id. Rud. 4, 2, 5:

    ventosum,

    Hor. C. 3, 4, 45:

    tumultuosum,

    id. ib. 3, 1, 26:

    tumidum,

    Verg. A. 8, 671:

    placidum,

    id. E. 2, 26:

    tranquillum,

    Plaut. Poen. 3, 1, 4:

    vastissimum,

    Cic. Pis. 24, 57:

    vastum atque apertum,

    Caes. B. G. 3, 12:

    profundum et immensum,

    Cic. Planc. 6, 15:

    planum,

    Juv. 12, 62:

    numquam ingressus es mare,

    Ter. Hec. 3, 4, 5:

    mare pedibus ingredi,

    Lact. 4, 15, 21:

    remenso ire mari,

    Verg. A. 3, 144: terrā marique, by sea and by land:

    terra marique acquirenda,

    i. e. at all hazards, Juv. 14, 222; v. terra.—In plur.: maria salsa, Enn. ap. Non. 183, 18 (Trag. v. 145 Vahl.):

    quibus cavernis maria sustineantur,

    Cic. Tusc. 5, 24 fin.:

    in reliquis maribus,

    Caes. B. G. 5, 1, 2.— Poet. as a figure for hard-heartedness:

    te saevae progenuere ferae Aut mare, etc.,

    Ov. H. 7, 39; cf. Cat. 64, 155; cf. also: Nam mare haud est mare; vos mare acerrumum;

    nam in mari repperi, hic elavi bonis,

    Plaut. As. 1, 2, 8 sq.: meretricem ego item esse reor mare ut est;

    quod des devorat, numquam abundat,

    id. Truc. 2, 7, 17 sq. —In apposition with Oceanus:

    proximus mare Oceanum in Andibus hiemarat,

    Caes. B. G. 3, 7, 2; Tac. H. 4, 12; cf.

    also: ecce maris magna claudit nos obice pontus,

    the depths of the sea, Verg. A. 10, 377:

    maria omnia caelo Miscere,

    id. ib. 5, 790.—Prov.: mare caelo miscere, to mingle sea and sky, i. e. to raise a terrific storm, bluster:

    clames licet, et mare caelo Confundas, homo sum,

    Juv. 6, 282:

    quis caelum terris non misceat et mare caelo,

    id. 2, 25: terrā marique aliquid quaerere or conquirere, to search for a thing by sea and land, i. e. everywhere, Plaut. Poen. prol. 105; Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9; Sall. C. 13: maria et montes polliceri, to promise seas and mountains, i. e. more than one can perform, id. ib. 23, 2: his qui contentus non est, in mare fundat aquas, pour water into the sea, i. e. fill that which is already full, Ov. Tr. 5, 6, 44.—
    B.
    In partic., of single seas:

    mare nostrum,

    i. e. the Mediterranean Sea, Caes. B. G. 5, 1; Sall. J. 17; Plin. 6, 28, 30, § 126; Luc. 8, 293:

    mare superum,

    the Upper Sea, the Adriatic, Plaut. Men. 2, 1, 11; Cic. de Or. 3, 19, 69; Mel. 2, 4; Plin. 3, 5, 6, § 41; 3, 5, 10 al.: mare inferum, the Etruscan Sea, Cic. l. l.; Att. 8, 3, 5; Mel. l. l.;

    Plin. l. l. al.: mare Aegeum,

    Juv. 13, 246: mare rubrum, v. ruber;

    of a fresh - water lake: Galileae,

    Vulg. Matt. 4, 18.—
    II.
    Transf. ( poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Sea-water, salt-water:

    Chium maris expers,

    unmixed Chian wine, Hor. S. 2, 8, 15 (id est, sine aqua marina, Schol. Acr.); so,

    vinum mari condire,

    Plin. 14, 7, 9, § 73.—
    B.
    The color of the sea, sea-green:

    smaragdi virens mare,

    Plin. 37, 6, 21, § 80. —
    * C.
    Of the air: mare aëris, the sea, i. e. expanse of air:

    id omne Aëris in magnum fertur mare,

    Lucr. 5, 276.—
    D.
    A large vessel:

    bases et mare aëneum,

    Vulg. 4 Reg. 25, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > mare

  • 15 radicitus

    rādīcĭtus, adv. [id.], with the roots, by the roots (class.).
    I.
    Lit.:

    effodere herbas malas,

    Cato, R. R. 50:

    concidere rosetum,

    Varr. R. R. 1, 35, 1; Cat. 64, 288:

    evellere arborem,

    Suet. Vesp. 5:

    eximere,

    Col. 4, 33, 4:

    interire,

    id. 6, 3, 1:

    auferre ungues,

    Prop. 3, 7 (4, 6), 51 al. —
    II.
    Trop., by the roots, i. e. utterly, completely, radically:

    radicitus tollere atque extrahere cupiditatem,

    Cic. Fin. 2, 9, 27; cf.:

    extrahere religionem ex animis hominum,

    id. N. D. 1, 43, 121:

    excutere opinionem alicui,

    id. Tusc. 1, 46, 111:

    omnia malefacta vostra repperi radicitus,

    thoroughly, Plaut. Most. 5, 1, 62.

    Lewis & Short latin dictionary > radicitus

  • 16 simulacrum

    sĭmŭlācrum, i, n. [simulo], an image formed in the likeness of a thing, a likeness, image, form, representation, semblance (class.; syn.: imago, effigies, signum).
    I.
    Lit., of images formed by art, reflected in a mirror, or seen in a dream; of apparitions, visions, etc. (the latter mostly poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Of images formed by art, esp. of statues of the gods, an image, figure, portrait, effigy, statue, etc.:

    alicujus effigiem simulacrumque servare,

    Cic. Verr. 2, 2, 65, § 159; cf.:

    statuas et imagines, non animorum simulacra sed corporum... relinquere,

    id. Arch. 12, 30:

    Helenae se pingere simulacrum velle dixit (Zeuxis),

    id. Inv. 2, 1, 1; cf. id. Fam. 5, 12, 7:

    delubra magnifica humanis consecrata simulacris,

    id. Rep. 3, 9, 14;

    but cf.: simulacrum deae non effigie humanā,

    Tac. H. 2, 3:

    deorum simulacra sanctissima,

    Cic. Div. in Caecil. 1, 3;

    so of the images of the gods,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 185; Caes. B. G. 6, 16; 6, 17; id. B. C. 2, 5; 3, 105; Tac. H. 2, 3; id. A. 12, 22 al.:

    tueri aras simulacraque divom,

    Lucr. 5, 75; 5, 308:

    et bene facta deum frangit simulacra,

    id. 6, 419; Verg. A. 2, 172; Ov. M. 10, 694; 15, 658 al.; cf.:

    Herculis simulacrum,

    Liv. 9, 44 fin.: simulacra oppidorum, Cic. Pis. 25, 60; cf.

    pugnarum,

    Liv. 41, 28, 10:

    Balbum in triumpho omnium gentium urbiumque nomina ac simulacra duxisse,

    Plin. 5, 5, 5, § 36; cf.

    also: simulacrum celebrati diei pingere,

    Liv. 24, 16 fin.:

    montium, fluviorum,

    Tac. A. 2, 41.— Poet., of the Trojan horse, Verg. A. 2, 232 (for which, effigies, id. ib. 2, 184).—
    b.
    Adverb.: ad or per simulacrum (like ad similitudinem, formam), in the form of, after the pattern of:

    aurata aedes ad simulacrum templi Veneris collocata,

    Suet. Caes. 84:

    ad simulacrum ignium ardens Pharus,

    id. Flor. 4, 2, 88; cf.:

    ad simulacrum caelestium siderum,

    id. ib. 1, 2, 3:

    digiti per litterarum simulacra ducuntur,

    Sen. Ep. 94, 51.—
    B.
    An image, form, shade, phantom seen in a mirror, in a dream, etc.; analogous to the Gr. eidôlon:

    quaecunque apparent nobis simulacra,

    Lucr. 4, 99; cf.:

    per aquas, quae nunc rerum simulacra videmus,

    id. 1, 1060:

    quid frustra simulacra fugacia (in aquā visa) captas?

    Ov. M. 3, 432. —Of the shades or ghosts of the departed:

    quaedam simulacra modis pallentia miris,

    Lucr. 1, 123 (cf. Verg. G. 1, 477 infra); cf.:

    est via declivis (in Tartarum)... umbrae recentes Descendunt illac simulacraque functa sepulcris,

    Ov. M. 4, 435; so id. ib. 10, 14:

    simulacra cara parentis,

    id. ib. 14, 112; cf. Verg. A. 2, 772:

    ut bibere in somnis sitiens cum quaerit... laticum simulacra petit, etc.,

    Lucr. 4, 1099; cf.:

    (canes) Expergefacti secuntur inania saepe Cervorum simulacra,

    id. 4, 995:

    simulacra inania somni,

    Ov. H. 9, 39:

    vana (noctis),

    id. Am. 1, 6, 9:

    simulacra modis pallentia miris Visa sub obscurum noctis,

    Verg. G. 1, 477; Sil. 3, 650 al.; cf.:

    ne vacua mens audita simulacra et inanes sibi metus fingeret,

    Plin. Ep. 7, 27, 7.—
    2.
    In the philosoph. lang. of Lucret. (like the Gr. eidôlon and the Lat. spectrum), the form or image of an object of sense or thought presented to the mind; a representation, idea, conception, Lucr. 2, 112; 4, 130; 4, 149 sq.—
    3.
    Of mnemonic signs, types, or emblems:

    ut res ipsas rerum effigies notaret atque ut locis pro cerā, simulacris pro litteris uteremur,

    Cic. de Or. 2, 86, 354.—
    4.
    A description, a portraiture of character:

    non inseram simulacrum viri copiosi (Catonis), quae dixerit referendo,

    Liv. 45, 25.—
    5.
    A likeness or similitude:

    diu disputavi, Hominem quojus rei Similem esse arbitrarer simulacrumque habere: Id repperi jam exemplum, etc.,

    Plaut. Most. 1, 2, 6.—
    II.
    In partic., with the predominant idea of mere imitation (opp. to that which is original or real), a shadow, semblance, appearance, etc.:

    simulacrum aliquod ac vestigium civitatis,

    Cic. Fam. 10, 1, 1; cf.:

    simulacra virtutis,

    id. Off. 1, 15, 46; and:

    haec simulacra sunt auspiciorum, auspicia nullo modo,

    id. Div. 2, 33, 71:

    libertatis,

    Tac. A. 1, 77:

    belli simulacra cientes,

    i.e. mock-fights, sham-fights, Lucr. 2, 41; 2, 324:

    pugnaeque cient simulacra sub armis,

    Verg. A. 5, 585; 5, 674; Sil. 16, 529; 7, 119; cf.:

    simulacrum navalis pugnae,

    Liv. 26, 51, 6; 35, 26, 2:

    quibusdam pugnae simulacris ad verum discrimen aciemque justam consuescimus,

    Quint. 2, 10, 8; so,

    ludicrum pugnae,

    Liv. 40, 9:

    decurrentis exercitūs,

    id. 44, 9:

    vindemiae,

    Tac. A. 11, 31:

    civilitatis particulae,

    Quint. 2, 15, 25:

    inania,

    id. 10, 5, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > simulacrum

  • 17 sodalis

    sŏdālis, is (abl., regularly, sodali;

    sodale,

    Mart. 1, 86, 5; Plin. Ep. 2, 13, 6), comm. [cf. Sanscr. svadhā, will, power; Gr. ethos, custom; v. Curt. Gr. Etym. p. 251].
    I.
    In gen., a mate, fellow, intimate, comrade, crony, boon-companion, etc. (freq.and class.; a favorite word with Plautus; cf.:

    socius, familiaris): tuos amicus et sodalis,

    Plaut. Merc. 2, 4, 7:

    hic sodalis tuos amicus optimus,

    id. Cas. 3, 3, 18; so (with amicus) id. Bacch. 3, 3, 71:

    sodalem me esse scis gnato tuo,

    id. Most. 5, 2, 32:

    sex sodales repperi, Vitam, amicitiam, etc.,

    id. Merc. 5, 2, 4:

    quid enim aut illo fidelius amico aut sodale jucundius?

    Plin. Ep. 2, 13, 6:

    si frater aut sodalis esset,

    Ter. Ad. 4, 5, 74: sodalis et familiarissimus Dolabellae, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14, 7:

    primum habui semper sodales. Sodalitates autem me quaestore constitutae sunt sacris Idaeis... epulabar igitur cum sodalibus omnino modice, etc. (shortly after: coetu amicorum),

    Cic. Sen. 13, 45:

    popularis et sodalis,

    id. Ac. 2, 37, 118:

    meus sodalis,

    id. de Or. 2, 49, 200:

    adulescentes aliquot, aequales sodalesque: adulescentium Tarquiniorum,

    Liv. 2, 3:

    in urbem reversus sodalibus legi,

    Plin. Ep. 7, 4, 7:

    Pompei meorum prime sodalium,

    Hor. C. 2, 7, 5:

    gaudentem parvisque sodalibus et lare certo Et ludis,

    id. Ep. 1, 7, 58:

    sodalis istius (Verris) in hoc morbo et cupiditate,

    Cic. Verr. 2, 1, 36, § 91:

    veterem tutare sodalem,

    Ov. P. 2, 4, 33:

    O jucunde sodalis,

    id. ib. 1, 8, 25:

    dilectos inter sors prima sodalis,

    id. Tr. 4, 5, 1.—
    b.
    In the poets, adject.:

    turba sodalis,

    the band of friends, Ov. R. Am. 586.—Of things:

    Hebrus,

    Hor. C. 1, 25, 19:

    cratera,

    id. ib. 3, 18, 6.—
    II.
    In partic.
    A.
    A fellow or member of a corporation, society, fraternity, college, etc.: sodales sunt, qui ejusdem collegii sunt, quam Graeci hetairian vocant, Dig. 47, 12, 4.—Of the members of a college of priests:

    sodales in Lupercis,

    Cic. Cael. 11, 26:

    Sodales Titii,

    Tac. A. 1, 54:

    Augustales,

    id. ib. 3, 64; Suet. Claud. 6; id. Galb. 8; Inscr. Orell. 2364 sq.; 1588; 1593; 1611 et saep.—
    B.
    In a bad sense, a participator, accomplice in unlawful secret associations (esp. for buying votes, plotting against the State, etc.):

    quos tu si sodales vocas, officiosam amicitiam nomine inquinas criminoso,

    Cic. Planc. 19, 46:

    tu in illis es decem sodalibus: Te in exsilium ire hinc oportet,

    Plaut. Pers. 4, 4, 12.—
    2.
    A gallant, Mart. 9, 3, 8; Hier. adv. Juv. 1, 48.

    Lewis & Short latin dictionary > sodalis

См. также в других словарях:

  • François Modius — (4 août 1556 à Oudenbourg 22 janvier 1597 à Aire sur la Lys) était un humaniste des Pays Bas espagnols. Biographie En dépit d’une mort prématurée à l’âge de quarante et un ans, François Modius, chanoine de la collégiale d’Aire …   Wikipédia en Français

  • Cartas anunciando el descubrimiento de las Indias — Ilustración de la edición en latín realizada en Basilea en 1494. Los hallazgos de la primera e …   Wikipedia Español

  • amitié — [ amitje ] n. f. • amistié 1080; lat. pop. °amicitatem, accus. de °amicitas, class. amicitia 1 ♦ Sentiment réciproque d affection ou de sympathie qui ne se fonde ni sur les liens du sang ni sur l attrait sexuel; relations qui en résultent. ⇒… …   Encyclopédie Universelle

  • AQUARII vel AQUARIOLI — dicebantur olim ministri Lenonum seu meretricum, qui in domo lenonia meretricibus ad lavandum aquas aggererent, vel eas lavantes aquâ perfunderent, ut mediastini solebant in balneis, quos Graeci περιχύτας aut παραχύτας vocavêre. Spartian. in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • per-2: D. per- —     per 2: D. per     English meaning: to bear (child)     Deutsche Übersetzung: “gebären, hervorbringen”     Note: (as ferō: “gebäre” in einstiger relationship to per 2: C “allot”)     Material: α. Lat. pariō, ere, peperī, partum, paritūrus “ to …   Proto-Indo-European etymological dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»