-
1 cōgnōscō
cōgnōscō gnōvī (often contr., cōgnōstī, cōgnōrō, cōgnōsse, etc.), gnitus, ere [com- + (g)nōscō], to become acquainted with, acquire knowledge of, ascertain, learn, perceive, understand ; perf., to know: regiones, Cs.: domūs atque villas, S.: amnem, V.: quam (antiquitatem) habuit cognitam, N.: casūs nostros, V.: miserias sociorum: quis sim, ex eo, S.: per exploratores montem teneri, Cs.: furto postridie cognito: quibus (scriptis) cognitis, after reading, N.: id se a Gallicis armis cognovisse, knew by their weapons, Cs.: fide cognitā, tested, N.: ab his, non longe oppidum abesse, Cs.: sed Metello experimentis cognitum erat, genus infidum esse, S.: quem plane perditum cognorat: vos fortīs, S.: aliter ac sperarat rem p. se habentem, N.: alqm magni animi: alqm paratissimo animo: tandem qui siem, T.: id socordiāne an casu acciderit, S.: cognito, vivere Ptolemaeum, L.—Poet.: casus multis hic cognitus, experienced by, Iu. — Supin. acc.: promissa eius cognitum ex praesentibus inisit, S.—Supin. abl.: pleraque digna cognitu. — To recognize, acknowledge, identify: in eā re utilitatem meam, T.: alii, ne cognoscerentur, ad necem rapiebantur: inter ceteras Veturiam, L.: ostendimus Cethego signum, cognovit: signa sua, S.: cognoscenti similis fuit, seemed to recognize him, O.: pecus exceptum est, quod cognovissent, identified, L.: neque currentem se cognoscit, is like himself, V.: eum Syracusis, to identify.—To seek to know, inquire into, investigate, examine: Verres cognoscebat, Verres iudicabat: accusationem causamque: numerum militum: de agro Campano: de hereditate.—To criticise, appreciate: ut neque spectari neque cognosci (fabula) potuerit, T.: et cognoscendi et ignoscendi peccati locus, T. — To reconnoitre, spy, act as scout: qualis esset natura montis, qui cognoscerent, misit, Cs.* * *cognoscere, cognovi, cognitus V TRANSbecome acquainted with/aware of; recognize; learn, find to be; inquire/examine -
2 comperiō
comperiō perī, pertus, īre [1 PAR-], to obtain knowledge of, find out, ascertain, learn: certo, T.: nihil de hoc: de scelere filii, N.: aliquid ex multis: nihil testibus, nihil tabulis: ut postea ex captivis comperit, Cs.: nil ad Pamphilum attinere, T.: hanc gentem Clusium inde venisse, L.: certis auctoribus, copias abesse, etc., Cs.: id misericordiāne an casu evenerit, S.: unde causa (sit), Ta.: facinus manifesto compertum: oculis, L.: omnia falsa comperta sunt: compertus stupri, i. e. detected in, L.: flagitii, Ta.: nondum comperto quam regionem hostes petissent, L.: compertus publicam pecuniam avertisse, Ta.* * *comperire, comperi, compertus V TRANSlearn/discover/find (by investigation); verify/know for certain; find guilty -
3 comperior (conp-)
comperior (conp-) pertus sum, īrī, dep. [for comperio], to ascertain, learn, find out: ab hoc me falli, T.: Metellum sapientem virum fuisse, S. -
4 exigō
exigō ēgī, āctus, ere [ex + ago], to drive out, push forth, thrust out, take out, expel: reges ex civitate: hostem e campo, L.: post reges exactos: easdem (uxores), divorce, T.: suam (uxorem), turn out of the house: exigit Hebrus aquas, pours into the sea, O.: exactum ensem Fregit, by the thrust, O.: ensem per medium iuvenem, V.: (hasta) Cervice exacta est, passed through, O.— To drive away, hiss off (the stage): (fabulae) exigendae vobis, T. — To require, enforce, exact, demand, collect: ad pecunias exigendas legatos misimus: acerbissime pecuniae exigebantur: nomina sua: peditum numerum a civitatibus, Cs.: viam, demand the construction of: auspiciorum adhuc fides exigitur, further confirmation, Ta.— To export: agrorum fructūs, L.— To set right: ad perpendiculum columnas, set precisely upright.—Fig., to require, demand, claim, exact, insist: magis quam rogare: a teste veritatem: ius iurandum, L.: Has exegit gloria poenas, has cost, Iu.: de volnere poenas, O.: a violatoribus piacula, L.: ex te ut responderes: id ipsum, ut pereat, O.: a quoquam ne peieret, Iu.: in exigendo non acerbus.—Of time, to lead, spend, pass, complete, finish, close: cum maerore graviorem vitam, S.: exactā aetate mori, after a long life: hanc saepe exactā aetate usurpasse vocem, in old age, L.: per exactos annos, at the end of every year, H.: tribus exactis ubi quarta accesserit aestas, V.: spatiis exegit quattuor annum, O.— To conduct, superintend: aedīs privatas velut publicum opus, L.— To bring to an end, conclude, finish, complete: monumentum, H.: opus, O.: His demum exactis, V.— To determine, ascertain, find out: sociisque exacta referre, discoveries, V.: Non prius exactā ratione saporum, before he has ascertained, H.: non tamen exactum, quid agat, O.— To weigh, try, prove, measure, examine, adjust, estimate, consider: ad vestras leges, quae Lacedaemone fiunt, estimate by the standard of, etc., L.: cultu ad luxuriam exacto, directed, Cu.: ad caelestia ritūs humanos, O.— To consider, deliberate on, take counsel upon: tempus secum, V.: talia secum, O.: non satis exactum, quid agam.* * *exigere, exegi, exactus Vdrive out, expel; finish; examine, weigh -
5 in-veniō
in-veniō vēnī, ventus, īre, to come upon, find, meet with, light upon: in agro populabundum hostem, L. (navīs) paratas ad navigandum, Cs.: oratores.— Pass: rex Inventus focis, found, V.: Scis, Pamphilam meam inventam civem? turns out to be, T.: ipsis durior inventus est, proved to be, Cs.: Primus invenior circumposuisse, etc., H.: unus inventus qui id auderet.—Fig., to find out, invent, effect, discover, devise, contrive: quandam (fallaciam), T.: dolis casum victoriae, S.: Inventae artes, V.: neque quid ponis dicere invenie, make out: quo modo crimen confirmaret: quid agat, non invenit, is at a loss, O.: animis inventum poema iuvandis, H.—To find out, discover, ascertain, learn: ex captivis, flumen abesse, etc., Cs.: invenitur ea serrula pervenisse, etc., it is ascertained that.—To acquire, get, earn, reach: Sine invidiā laudem, T.: hoc cognomen: ex quo illi gloria opesque inventae, S.: manu mortem (i. e. pugnando), V. -
6 perspiciō
perspiciō spēxī, spectus, ere [SPEC-], to look through, look into, look at, see through: quo ne perspici quidem posset, Cs.: eas (epistulas), look through: ut prae densitate arborum perspici caelum vix posset, be discerned, L.— To look closely at, view, examine, inspect: domum: operis perspiciendi causā venire, Cs.—Fig., to perceive clearly, discern, mark, note, observe, prove, ascertain, contemplate: tuom ut se habeat animum, T.: se: sed tu perspice rem et pertenta: alcuius virtutem: quem perspexisse laborant, to see through, H.: quanti te facerem: perspicite, quantum putetis, etc.: perspiciebant enim in Hortensi sententiam plures ituros: perspectus est (Pompeius) de te cogitare.* * *perspicere, perspexi, perspectus Vsee through; examine; observe -
7 reperiō
reperiō repperī (reperī), repertus, īre [2 PAR-], to find again, find, meet with, find out, discover: suos parentes, T.: multos: mortui sunt reperti: divitiis incubuere repertis, V.: tu non inventa repertā Luctus eras levior, i. e. grieved me less when lost than when found, O.—Fig., to find, find out, discern, get, procure, obtain: gloriam armis, T.: causas verissimas: verae amicitiae difficillime reperiuntur in iis, qui, etc.: exitum: lintribus inventis sibi salutem, save themselves, Cs.: aristolochia nomen ex inventore repperit.— To find, discover, perceive, learn, ascertain: quorum de moribus cum quaereret, sic reperiebat, Cs.: Neque declinatam ab aliarum ingenio ullam reperias, T.: nos paratiores: improbissimus reperiebare, were found to be, etc.: neque quanta esset insulae magnitudo, reperire poterat, Cs.: nec quo modo dicam reperire possum: re ipsā repperi, Facilitate nihil esse homini melius, T.: repperit esse vera, Cs.: alquem Tarentum venisse: in eas partīs Pythagoras venisse reperitur.— To find out, hit upon, invent, devise, discover: Aliquid reperiret, fingeret fallacias, T.: mihimet via reperiunda est, quā, etc.: ludusque (scaenicus) repertus, H.: serrae usum, O.: quae in quaestum reperta, devices for gain, Ta.* * *reperire, repperi, repertus V TRANSdiscover, learn; light on; find/obtain/get; find out/to be, get to know; invent -
8 re-scīscō
re-scīscō scīvī (resciit, Cs.; rescieris, -erit, T., C., H., O.), scītus, ere, inch, to learn, find out, ascertain, bring to light: Omnia, T.: Dum id rescitum iri credit, is going to be found out, T.: cum id rescierit: quod ubi Caesar resciit, Cs.: id postquam rescierunt, N.: Carmina nos fingere, H. -
9 vīsō
vīsō sī, sus, ere, freq. [video], to look at attentively, view, behold, survey: ex muris visite agros vestros ferro ignique vastatos, L.: visendi causā venire: ornatu visendo, worth seeing.—To go to look, see to, look after, ascertain: vise redieritne iam an non dum domum, T.—To go to see, visit. uxorem Pamphili, T.: Paphon, H.: propter quem Thespiae visuntur, is visited: nos longo intervallo: It visere ad eam, T.: Ibit ad amicam, Visat! O.* * *visere, visi, visus Vvisit, go to see; look at -
10 rescisco
resciscere, rescivi, rescitus Vlearn, find out, ascertain; bring to light -
11 reperio
to get again, find, ascertain, dicover, invent.get again, find again / discover, invent. -
12 comperio
com-pĕrĭo, pĕri, pertum, 4, v. a. [root par-, of paro, pario; cf. 2. comparo, and aperio, operio, etc.; by others separated from these words and referred to root per-, of peiraô, peritus, periculum; but cf. Corss. Ausspr. II. 410], lit., to disclose wholly, lay open (a fact), without the access. idea of communicating the thing disclosed (which aperio expresses; v. aperio); to obtain a knowledge of a thing, to find out with certainty, to have or gain certain information, to ascertain, learn, etc. (class. in prose and poetry):(β).certo comperi,
Ter. Eun. 5, 1, 9:cum indicia mortis se comperisse manifesto et manu tenere diceret,
Cic. Brut. 80, 277:hoc,
Nep. Eum. 8, 4:stellarum ortus,
Cat. 66, 2:de amore hoc comperit,
Ter. And. 1, 3, 6:nihil de hoc (Sullā) consul comperi,
Cic. Sull. 31, 86; Sall. J. 68, 1:postquam de scelere filii comperit,
Nep. Paus. 5, 3; Suet. Dom. 6 al.—With inf. and acc., Ter. And. 1, 1, 63:posteaquam comperit eum posse vivere,
Cic. Rosc. Am. 12, 33:hanc gentem Clusium inde venisse comperio,
Liv. 5, 35, 3; Quint. 1, 7, 24: diram qui contudit hydram, comperit invidiam supremo fine domari, * Hor. Ep. 2, 1, 12:ubi comperi ex eis qui, etc.,
Ter. Heaut. 1, 1, 69:aliquid ex multis,
Cic. Clu. 68, 192:ex litteris,
Nep. Paus. 4, 5:per exploratores,
Caes. B. G. 4, 19; 6, 28; Nep. Alcib. 8, 6:certis auctoribus,
Cic. Att. 14, 8, 1:nihil testibus, nihil tabulis, nihil aliquo gravi argumento,
id. Clu. 45, 126; Caes. B. C. 2, 37:a quo ut rem gestam comperit,
Nep. Dat. 3, 4:quae ex fratre compererat nuntiari regi jubet,
Curt. 6, 7, 18:ut postea ex captivis comperit,
Caes. B. G. 1, 22; Hirt. B. G. 8, 17; 8, 36.—Cicero, on account of the frequent repetition of the phrase omnia comperi, in the trial of Catiline, was often bantered by his contemporaries;hence: (Clodius) me tantum comperisse omnia criminabatur,
Cic. Att. 1, 14, 5; cf. id. Fam. 5, 5, 2.—With depend. question:dolo an vere cunctatus, parum comperimus,
Sall. J. 113, 1; 67, 3.—Esp. freq. in part. perf. pass.:Oppianici facinus manifesto compertum atque deprehensum,
Cic. Clu. 14, 43:non ego haec incertis jacta rumoribus adfero ad vos, sed comperta et explorata,
Liv. 42, 13, 1; cf. id. 29, 18, 7; 29, 21, 13:sintne haec investigata, comperta, patefacta per me,
Quint. 9, 3, 49:pecuniam ex aerario scribae viatoresque aedilicii clam egessisse per indicem comperti,
discovered, Liv. 30, 39, 7: compertus adulterare matronas, Suet. Aug. 67:uxorem in stupro generi compertam,
detected, id. Tib. 35.—Also with the gen. of the crime:compertus stupri,
Liv. 22, 57, 2; Just. 11, 11, 5:probri,
Liv. 7, 4, 4:sacrilegii,
id. 32, 1, 8:flagitii,
Tac. A. 1, 3; 4, 11:de his haud facile compertum narraverim,
give certain information, Sall. J. 17, 2:qui ex fratre comperta ipsi nuntiasset,
Curt. 6, 8, 11:haec ex vate comperta nuntiabat,
id. 7, 7, 22.— In abl. absol.: comperto lege Gabiniā Bithyniam et Pontum consuli datam, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 1130 P.; so Liv. 31, 39, 4 and 7; 33, 5, 4; Tac. A. 1, 66; 4, 36; 11, 13 fin.; 14, 57.—So, also, compertum habeo and compertum mihi est, I know full well:quod de his duobus habuerint compertum,
Cic. Clu. 45, 127; so Sall. C. 2, 2; 22 fin.:pro comperto polliceri,
as certain, Suet. Ner. 31.—Hence, compertē, adv., on good authority; only Gell. 1, 22, 9; and in comp., id. 1, 11, 12. -
13 comperior
compĕrĭor ( conp-), īri, pertus sum, 4, v. dep., collat. form of comperio, q. v., to ascertain, learn, obtain certain knowledge that, etc. (rare); constr. mostly with acc. and inf.:dum ne ab hoc me falli comperiar,
Ter. And. 5, 3, 31; Sall. J. 45, 1; 108, 3; Tac. A. 4, 20; Gell. 3, 3, 1:quid comperior?
App. M. 2, p. 124, 11; perf., Tert. adv. Herm. 28. -
14 conperior
compĕrĭor ( conp-), īri, pertus sum, 4, v. dep., collat. form of comperio, q. v., to ascertain, learn, obtain certain knowledge that, etc. (rare); constr. mostly with acc. and inf.:dum ne ab hoc me falli comperiar,
Ter. And. 5, 3, 31; Sall. J. 45, 1; 108, 3; Tac. A. 4, 20; Gell. 3, 3, 1:quid comperior?
App. M. 2, p. 124, 11; perf., Tert. adv. Herm. 28. -
15 elicio
ē-lĭcĭo, lĭcŭi and lexi (elicuit, Caes. B. C. 3, 100, 2:I.elexisse,
Arn. 5, p. 154), lĭcìtum ( part. elicitus, Stat. Th. 4, 414; Luc. 9, 932; Vell. 2, 104, 4), 3, v. a. [lacio], to draw out, entice out, to lure forth, to bring out, to elicit (class.).Lit.A.In gen.:B.aliquem hinc foras,
Plaut. Bacch. 3, 1, 17; cf. id. Men. 5, 6, 3:hostem ex paludibus silvisque,
Caes. B. G. 7, 32, 2:omnes citra flumen,
id. ib. 6, 8, 2:hostes in suum locum,
id. ib. 5, 50, 3: aliquem ad pugnam. id. B. C. 3, 38. [p. 638] 1; 3, 85, 2; Liv. 2, 62; cf.:aliquem in proelium,
Tac. A. 15, 13:aliquem praemiis ex civitatibus sociorum ad subeunda pericula,
Cic. Balb. 9:vatem ad colloquium,
Liv. 5, 15:aliquem, ut, etc.,
id. 6, 34 fin.; cf. Cic. Tusc. 5, 7 fin.:premere ubera ad eliciendum lac,
Vulg. Prov. 30, 33.—In partic., in relig. lang.: Jovem, Manes, etc., to call forth, call down a god by religious rites; to raise, conjure up a departed spirit by magic arts, Ov. F. 3, 327; Plin. 28, 8, 27, § 104; Arn. 5, p. 154; Cic. Vatin. 6; Tib. 1, 2, 46; Hor. S. 1, 8, 29; Stat. Th. 4, 414; Luc. 6, 733; Tac. A. 2, 28 al.—In a like sense:II.fulmina,
to call down, Liv. 1, 20 fin.; Plin. 28, 2, 3, § 13.—Trop.:terra elicit herbescentem ex eo (sc. semine) viriditatem,
Cic. de Sen. 15, 51:vocem,
to utter, speak, Cic. Deiot. 1 fin. (but in Lucr. 3, 58, and Cic. Tusc. 2, 24, 57, the better reading is eicere voces):voces et querelas,
id. Brut. 80, 278:sermonem,
Liv. 9, 6:verbum ex eo de via ac ratione dicendi,
Cic. de Or. 1, 21, 97:sonos,
id. N. D. 2, 60:sententiam alicujus,
id. Att. 7, 1, 5; cf.:arcana ejus,
Liv. 40, 23;and, veritatem,
Tac. A. 4, 45:causas praesensionum,
to elicit, ascertain, Cic. Div. 1, 8:misericordiam,
Liv. 8, 28; Tac. H. 3, 58; cf.cupidinem,
id. A. 16, 14:iram,
Curt. 8, 5 fin.:studia civium,
Tac. A. 15, 33 et saep.:ferrum e terrae cavernis,
Cic. N. D. 2, 60, 151:ignem lapidum conflictu,
id. ib. 2, 9 fin.: sanguinem, id. poët. Tusc. 1, 48 fin. Kühn.; Tac. A. 12, 47:sudorem,
Plin. 25, 11, 89, § 189:alvum,
to relax, id. 19, 5, 26, § 80:lacrimas,
Plaut. Trin. 2, 2, 13; Vell. 2, 104, 4:litteras,
Cic. Att. 7, 12, 3; 9, 2:cadum,
Hor. C. 4, 12, 17 et saep. -
16 exigo
I.Lit.A.In gen.:B.reges ex civitate,
to expel, Cic. de Or. 2, 48, 199:hostem e campo,
Liv. 3, 61, 8: exigor patria, Naev. ap. Non. 291, 4:aliquem domo,
Liv. 39, 11, 2:aliquem campo,
id. 37, 41, 12:omnes foras,
Plaut. Aul. 3, 1, 7:adcolas ultra famam,
Plin. 2, 68, 68, § 175:exacti reges,
driven away, Cic. de Or. 1, 9, 37; cf.:Tarquinio exacto,
id. Rep. 1, 40:anno post Tarquinios exactos,
Tac. A. 11, 22:Orestes exactus furiis,
driven, tormented, Ov. Tr. 4, 4, 70:virum a se,
Plaut. Mil. 4, 6, 62:uxorem,
to put away, divorce, Ter. Hec. 2, 1, 45; Suet. Caes. 50; id. Claud. 26; cf.: illam suam (uxorem) suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis; claves ademit;exegit,
turned her out of the house, Cic. Phil. 2, 28, 69: aliquem vitā, i. e. to kill, Sen. de Ira, 1, 6: corpus e stratis, to raise up or out, Sil. 16, 234:maculam,
to take out, Suet. Aug. 94: et sacer admissas exigit Hebrus aquas, pours out into the sea, Ov. H. 2, 114; of weapons, to thrust from one, thrust, drive:non circumspectis exactum viribus ensem Fregit,
thrust, impelled, Ov. M. 5, 171; so,ensem,
Luc. 8, 656; cf.:ensem per medium juvenem,
plunges through the middle, Verg. A. 10, 815:gladium per viscera,
Flor. 4, 2, 68:tela in aliquem,
Sen. Cons. ad Marc. 16;hence: aliquem hastā,
i. e. to thrust through, transfix, Val. Fl. 6, 572.—Mid.:quae (hasta) cervice exacta est,
passed out, passed through, Ov. M. 5, 138: prope sub conatu adversarii manus exigenda, to be put forth, raised (for a blow), Quint. 6, 4, 8 Spald.:(capellas) a grege in campos, hircos in caprilia,
to drive out, Varr. R. R. 2, 3, 8:sues pastum,
id. ib. 2, 4, 6:radices altius,
to send out, Cels. 5, 28, 14; cf.:vitis uvas,
Col. 3, 2, 10; 3, 6, 2; Cels. 8, 1 med. —In partic.1.A scenic t. t., to drive off, i. e. hiss off a piece or a player from the stage (rare):2.spectandae (fabulae) an exigendae sint vobis prius,
Ter. And. prol. 27 Ruhnk.; so, fabulas, id. Hec. prol. alt. 4; id. ib. 7.—To demand, require, enforce, exact payment of a debt, taxes, etc., or the performance of any other duty (very freq.;(β).syn.: posco, postulo, flagito, contendo, etc.): ad eas pecunias exigendas legatos misimus,
Cic. Fam. 13, 11, 1: pecunias a civitatibus, id. Div. ap. Caecil. 10, 33:acerbissime pecunias imperatas,
Caes. B. C. 3, 32; cf. id. ib. 1, 6 fin.; Cic. Pis. 16, 38; id. N. D. 3, 34, 84:quaternos denarios,
id. Font. 5, 9:tributa,
id. Fam. 3, 7, 3:pensionem,
id. ib. 6, 18, 5:nomina sua,
id. Verr. 2, 1, 10, § 28:mercedem,
id. Lael. 21, 80 et saep.:equitum peditumque certum numerum a civitatibus Siciliae,
Caes. B. C. 1, 30, 4:obsides ab Apolloniatibus,
id. ib. 3, 12, 1:viam,
to demand the construction of a road, Cic. Verr. 2, 1, 59, § 154; Liv. 42, 3, 7:a quoquam ne pejeret,
Juv. 13, 36.—Esp.: rationem, to exact an account:ut Athenienses rationibus exigendis non vacarent,
Val. Max. 3, 1, ext. 1; Plin. Ep. 10, 81, 1:libertorum nomina a quibus ratio exigi posset,
Suet. Aug. 101 fin. —In pass.: exigor aliquid, to be solicited, dunned for money, etc. (post-class.): exigor portorium, id est, exigitur de me portorium, Caecil. ap. Gell. 15, 14, 5; id. ap. Non. 106, 24: (Rib. Com. Fragm. p. 51): sese pecunias maximas exactos esse, Q. Metell. Numid. ap. Gell. 15, 14, 2; Dig. 23, 4, 32.—3.To examine, inquire into (post-Aug.):4.nec illae (conjuges) numerare aut exigere plagas pavent,
Tac. G. 7 fin. (so Ritter, Halm, with all MSS., cf. Holzmann ad loc.; al. exugere, said to have been the read. of a lost codex, the Arundelianus; cf. exsugo); cf.:exactum et a Titidio Labeone, cur omisisset, etc.,
id. A. 2, 85.—Of places, to go or pass beyond, to pass by, leave behind ( poet. and in post-Aug. prose):5.cum primus equis exegit anhelis Phoebus Athon,
Val. Fl. 2, 75; cf. Prop. 3, 20, 11 (4, 20, 3 M.):Troglodytae hibernum mare exigunt circa brumam,
Plin. 12, 19, 42, § 87.—In mercant. lang., to dispose of, sell:6.agrorum exigere fructus,
Liv. 34, 9, 9 Drak.: mercibus exactis, Col. poët. 10, 317. —Mathemat. t. t., to apply to a standard or measure, i. e. to examine, try, measure, weigh by any thing:II.ad perpendiculum columnas,
Cic. Verr. 2, 1, 51, § 133:materiam ad regulam et libellam,
Plin. 36, 25, 63, § 188:pondus margaritarum sua manu,
Suet. Caes. 47; cf.:aliquid mensura,
Plin. 17, 21, 35, § 159.Trop.A.In gen., to drive out, expel (very rare):B.locus, Ubi labore lassitudo exigunda ex corpore,
Plaut. Capt. 5, 4, 4: frigus atque horrorem vestimentis, Lucil. ap. Non. 291, 8.—Far more freq. and class.,In partic.1.(Acc. to I. B. 2.) To require, demand, claim any thing due:2.ego vero et exspectabo ea quae polliceris, neque exigam, nisi tuo commodo,
Cic. Brut. 4, 17:aliquid exigere magis quam rogare,
id. Fam. 2, 6, 1:longiores litteras exspectabo vel potius exigam,
id. ib. 15, 16, 1:omnibus ex rebus voluptatem quasi mercedem,
id. Fin. 2, 22, 73:ab hoc acerbius exegit natura quod dederat,
demanded back, reclaimed, id. Tusc. 1, 39, 93 Klotz.:non ut a poëta, sed ut a teste veritatem exigunt,
id. Leg. 1, 1, 4:has toties optata exegit gloria poenas,
has cost, Juv. 10, 187:poenas,
to take vengeance, id. 10, 84:de vulnere poenas,
Ov. M. 14, 478: poenam (alicui), Sen. de Ira, 2, 22 fin.; Ov. F. 4, 230:gravia piacula ab aliquo,
Liv. 29, 18, 18 et saep.—With ut:exigerem ex te cogeremque, ut responderes,
Cic. Fin. 2, 35, 119; 4, 28, 80; cf.:Calypso exigit fata ducis,
questions, inquires into, Ov. A. A. 2, 130:exactum a marito, cur, etc.,
Tac. A. 2, 85:exigite ut mores seu pollice ducat,
Juv. 7, 237 sq. —With an object-clause:exigimus potuisse eum eo tempore testamentum facere,
Dig. 29, 7, 8; 24, 3, 2.— Absol.:in exigendo non acerbum,
Cic. Off. 2, 18, 64:cum res exiget,
Quint. 5, 11, 5; 10, 3, 3; cf.:ut res exiget,
id. 12, 10, 69:si communis utilitas exegerit,
id. 12, 1, 37.— Esp.: rationem, to require an account:rerum gestarum,
Just. 19, 2, 6:numquid rationem exiges, cum tibi aliquis hos dixerit versus?
an explanation, Sen. Ep. 94, 28; Plin. Ep. 19, 9.—Of time, life, etc., to lead, spend, pass, complete, finish:3. 4.non novisse quicum aetatem exegerim,
Plaut. Trin. 4, 2, 111; id. Capt. 3, 5, 62:tecum aetatem,
id. Mil. 4, 2, 48; 4, 6, 60; id. Cas. 2, 5, 12:ut te dignam mala malam aetatem exigas,
id. Aul. 1, 1, 4: vitam taetre, Cat. Or. inc. 15; Ter. Heaut. 2, 3, 39:cum maerore graviorem vitam,
Sall. J. 14, 15; 85, 49; Plin. 7, 44, 45, § 139; Vitr. 2, 1, 4; Val. Max. 3, 5, 4 al.:vitae tempus,
Sen. Ep. 2, 2; Val. Max. 3, 3, ext. 6:jam ad pariendum temporibus exactis,
Cic. Verr. 2, 1, 18, § 48: qui exacta aetate moriuntur, at the close of the vigorous period of life, Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Verr. 2, 5, 8, § 21; Sall. J. 6, 2; Liv. 2, 40, 11 al.:mediam dies exegerat horam,
Ov. Am. 1, 5, 1:aevum,
Lucr. 4, 1235; Verg. A. 7, 777; Ov. M. 12, 209:tristissimam noctem,
Petr. 115:diem supremum noctemque,
Tac. A. 3, 16:ullum tempus jucundius,
Plin. Ep. 3, 1, 1:jam aestatem exactam esse,
Sall. J. 61, 1:per exactos annos,
at the end of every year, Hor. C. 3, 22, 6:exacto per scelera die,
Tac. H. 1, 47; id. A. 3, 16; so,exacto quadriennio,
Plin. 2, 47, 48, § 130; Verg. G. 3, 190; Stat. S. 2, 2, 47.—To bring to an end, to conclude, finish, complete a thing ( poet. and in post-Aug. prose):5.exegi monumentum aere perennius,
Hor. C. 3, 30, 1:opus,
Ov. R. Am. 811; id. M. 15, 871:exactus tenui pumice versus eat,
Prop. 3, 1, 8; Verg. A. 6, 637:commentarii ita sunt exacti, ut, etc.,
Quint. 10, 7, 30:eandem gracilitatem stilo exigere condiscant,
to reach, attain to, id. 1, 9, 2.—To determine, ascertain, find out:6.sociisque exacta referre,
his discoveries, Verg. A. 1, 309:non prius exacta tenui ratione saporum,
before he has ascertained, Hor. S. 2, 4, 36.— Pass. impers.:non tamen exactum, quid agat,
Ov. F. 3, 637; cf. id. Am, 3, 7, 16. —(Acc. to I. B. 3.) To weigh, try, prove, measure, examine, adjust, estimate, consider, = examinare, ponderare (class. but perh. not in Cic.): si ad illam summam veritatem legitimum jus exegeris, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1; cf.: nolite ad vestras leges atque instituta exigere ea, quae Lacedaemone fiunt, to estimate by the standard of, etc., Liv. 34, 31, 17; so,7.opus ad vires suas,
Ov. A. A. 2, 502:si omnia argumenta ad obrussam coeperimus exigere,
Sen. Q. N. 4, 5, 1; cf.:principatus tuus ad obrussam exigitur,
id. de Clem. 1, 1, 6:se ad aliquem,
id. Ep. 11 fin.:regulam emendate loquendi,
Quint. 1, 5, 2:illa non nisi aure exiguntur, quae fiunt per sonos,
are judged of, id. 1, 5, 19; cf. id. 1, 4, 7.—To treat, consult, deliberate respecting something, = considerare, deliberare (class. but not in Cic.): de his rebus ut exigeret cum eo, Furnio mandavi, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 7:8.cum aliquo,
Plin. Ep. 6, 12, 3; cf.:secum aliquid,
Verg. A. 4, 476; Ov. M. 10, 587; Sen. Ep. 27:de aliqua re coram,
Plin. Ep. 9, 26, 13:haec exigentes hostes oppressere,
Liv. 22, 49, 12:quid dicendum, quid tacendum, quid differendum sit, exigere consilii est,
Quint. 6, 5, 5.—To endure, undergo:aerumnam,
Plaut. Capt. 5, 4, 12. —Hence, exactus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 5., measured; hence), precise, accurate, exact (poet and in post-Aug. prose):difficile est, quot ceciderint, exacto affirmare numero,
Liv. 3, 5, 12:acies falcis,
Plin. 17, 27, 42, § 251:fides,
Ov. Pont. 4, 9, 46.— Comp.:cura,
Suet. Tib. 18; Mart. 4, 87, 4. — Sup.:diligentia,
Front. Aquaed. 89:vir,
Plin. Ep. 8, 23, 5.—With gen.:Mamurius, morum fabraene exactior artis, Difficile est dicere,
Ov. F. 3, 383.— Adv.: exacte, exactly, precisely, accurately:ut exacte perorantibus mos est,
Sid. Ep. 7, 9.— Comp.: dicere, disserere, Mel. Prooem. § 2; Gell. 1, 3, 21.— Sup.:pascere,
Sid. Ep. 5, 11. -
17 invenio
in-vĕnĭo, vēni, ventum, 4, v. a. ( fut. invenibit for inveniet, Pompon. ap. Non. p. 479, 28), lit., to come or light upon a thing; to find, meet with (cf.: reperio, offendo).I.Lit.:II.neque domi, neque in urbe invenio quemquam, qui illum viderit,
Plaut. Am. 4, 1, 2; id. Aul. 4, 2, 13; cf. id. Stich. 1, 2, 53:in agro populabundum hostem,
Liv. 3, 4, 7:Scipio mortuus in cubiculo inventus est,
id. Epit. 59 fin.:naves reliquas paratas ad navigandum invenit,
Caes. B. G. 5, 5:tolerabiles oratores,
Cic. de Or. 1, 2: scis, Pamphilam meam inventam civem? is found to be a citizen ' s daughter, Ter. Eun. 5, 9, 6. — Sup.:pleraque inventu rara ac difficilia,
Plin. 28, 1, 1, § 1; so Gell. 17, 12, 2. —Trop.A.To find out, to invent, effect:B.quandam fallaciam,
Ter. Heaut. 3, 3, 35:perniciem aliis, ac postremo sibi,
Tac. A. 1, 74.—Of an orator's faculty of invention:tanta in eo inveniendi copia et eloquendi facultas,
Quint. 10, 1, 69: multa divinitus a majoribus nostris inventa atque instituta sunt, Auct. Or. pro Dom. 1.—To find out, discover, ascertain, learn:C.inveniebat ex captivis, Sabim flumen ab suis castris non amplius milia passuum decem abesse,
Caes. B. G. 2, 16:conjurationem,
Cic. Cat. 3, 7:apud auctores invenio eodem anno descisse Antiates,
Liv. 3, 23; 9, 45—To find out, invent, devise, contrive how to do a thing:D.ille quomodo crimen commenticium confirmaret, non inveniebat,
Cic. Rosc. Am. 15, 42:Venus inveniet puero succumbere furtim,
i. e. will find out a way, Tib. 1 (8), 9, 35.—To acquire, get, earn:E.ut facillume Sine invidia laudem invenias,
Ter. And. 1, 1, 39:qui primus hoc cognomen invenit,
Cic. Fin. 1, 7, 23:ex quo illi gloria opesque inventae,
Sall. J. 70, 2:laudem,
Just. 3, 7, 10; cf.:gratiam apud aliquem,
Vulg. Luc. 1, 30.—With se.1. 2.To be at home in any thing:minus se inveniunt,
i. e. are perplexed, Sen. Ben. 5, 12, 6:nec medici se inveniunt,
Petr. 47. -
18 libro
lībro, āvi, ātum, 1, v. a. [libra].I.To balance, make even, level, to determine a level: aquam, to level water, i. e. to ascertain the fall of water by means of a level, Vitr. 8, 6, 3: collocationem libratam indicare, id 8, 6, 1.— Pass. impers.:B. II.libratur autem dioptris,
Vitr. 8, 6, 1.—To hold in equilibrium, to poise, balance:B.terra librata ponderibus,
Cic. Tusc. 5, 24, 69:columnarum turbines ita librati perpenderunt, ut puero circumagente tornarentur,
Plin. 36, 13, 19, § 91:librati pondera caeli orbe tene medio,
Luc. 1, 58.—To cause to hang or swing, to keep suspended, keep in its place:C.vela cadunt primo et dubia librantur ab aura,
are waved to and fro, Ov. F. 3, 585:et fluctus supra, vento librante, pependit,
Sil. 17, 274:aëris vi suspensam librari medio spatio tellurem,
Plin. 2, 5, 4, § 10.—To cause to swing, to swing, sway, brandish, set in motion, hurl, dash, cast, launch, fling, throw:III.summā telum librabat ab aure,
Verg. A. 9, 417:ferro praefixum robur,
id. ib. 10, 479:caestus,
id. ib. 5, 478:tum librat ab aure intorquens jaculum,
Sil. 5, 576:dextra libratum fulmen ab aure misit,
Ov. M. 2, 311; 5, 624; 7, 787; Luc. 3, 433:librata cum sederit glans,
Liv. 38, 29: librare se, to balance or poise one's self, to fly:cursum in aëre,
Ov. Am. 2, 6, 11: saepe lapillos Tollunt;his sese per inania nubila librant,
Verg. G. 4, 196:haliaeetos librans ex alto sese,
Plin. 10, 3, 3, § 8:corpus in herba,
to stretch one's self out on the grass, Ov. F. 1, 429: incidentis manus libratur artifici temperamento, Plin. 12, 25, 54, § 115:librare iter,
to take one's way, Sen. Oed. 899.—Trop.A.To make of even weight, to balance, make equal ( poet.):B.orbem horis,
Col. 10, 42:crimina in antithetis,
Pers. 1, 85.—To weigh, ponder, consider ( poet. and in post-class. prose):A.librabat metus,
Stat. Th. 9, 165: quae omnia meritorum momenta perpendit, librat, examinat, Naz. Pan. ad Const. 7: praescriptiones, Cod. Th. 8, 4, 26.— Hence, lībrātus, a, um, P. a.Level, horizontal:B.aquam non esse libratam, sed sphaeroides habere schema,
Vitr. 8, 6.—Poised, balanced, swung, hurled, launched; forcible, powerful:librata cum sederit (glans),
Liv. 38, 29:librato magis et certo ictu,
violent, powerful, Tac. H. 2, 22:malleus dextra libratus ab aure,
Ov. M. 2, 624:per nubes aquila librata volatu,
Sil. 15, 429. — Comp.:libratior ictus,
Liv. 30, 10; cf. id. 42, 65.—Hence, * adv.: lībrātē, deliberately:aliquid eligere,
Serv. Verg. A. 2, 713. -
19 obcumbo
occumbo ( obc-), cŭbui, cŭbĭtum, 3, v. n. [ob-cumbo, cubo], to fall or sink down (cf.: occido, obeo, oppeto); hence,I.To go down, to set, of the heavenly bodies (postclass.):II.cometes cum oriretur occumberetque,
Just. 37, 2, 3:cum sol occumberet,
Vulg. Gen. 15, 12; id. 3 Reg. 22, 36.—To fall dying, to die (the class. signif. of the word); constr. absol. or with mortem, morte, or morti.(α).Absol.: cum veter occubuit Priamus, fell, Enn. ap. Prisc. p. 607 P. (Ann. v. 17 Vahl.):(β).aut occubuissem honeste, aut victores hodie viveremus,
Cic. Att. 3, 15, 4: pro libertate cos occubuisse, Suet. Aug. 12 fin.:circa se dimicans occubuerat,
id. Tit. 4:fertur et ante annos occubuisse suos,
Ov. A. A. 3, 18:dederat ne ferro occumbere posset,
id. M. 12, 207:acie,
Suet. Ner. 2.—With mortem or morte (the vacillation of MSS. between these two forms makes it difficult to ascertain which was the prevailing one; cf. Zumpt, Gr. § 387;(γ).Krebs, Antibarb. p. 790): pro patriā mortem (al. morte) occumbere,
Cic. Tusc. 1, 42, 102 (Kühner, Moser, Orelli, and Baiter have mortem, Klotz and Fischer morte):quod liberata patria... mortem occubuisset,
Liv. 2, 7, 8; 3, 50, 8; 26, 25, 14:qui pugnantes mortem occubuissent,
id. 31, 18, 6. —So, too, letum, Enn. ap. Prisc. p. 725 P. (Ann. v. 390 Vahl.):necem voluntariam,
Suet. Aug. 13 (al., with inferior MSS., nece voluntariā):ictus clavā morte occubuit,
Liv. 1, 7, 7 Weissenb. ad loc.:morte occumbentis,
id. 8, 10, 4:ambo pro republicā morte occubuisse,
id. 38, 58.—With morti (perh. only poet.): pro vostrā vitā morti occumbant obviam. Enn. ap. Serv. Verg. A. 2, 62 (Trag. v. 176 Vahl.); so,(δ).certae morti, Verg. A. l. l.: neci,
Ov. M. 15, 499.—To succumb to, fall by the hand of one ( poet.).—With dat.:* III.Rullo ditissimus agri Occumbis,
Sil. 5, 260; Claud. B. Get. 74.—With per:per te vidit Vulcani occumbere prolem,
Ov. M. 7, 437. —Like accumbere, to lie at table, Afran. ap. Non. 97, 29. -
20 occumbo
occumbo ( obc-), cŭbui, cŭbĭtum, 3, v. n. [ob-cumbo, cubo], to fall or sink down (cf.: occido, obeo, oppeto); hence,I.To go down, to set, of the heavenly bodies (postclass.):II.cometes cum oriretur occumberetque,
Just. 37, 2, 3:cum sol occumberet,
Vulg. Gen. 15, 12; id. 3 Reg. 22, 36.—To fall dying, to die (the class. signif. of the word); constr. absol. or with mortem, morte, or morti.(α).Absol.: cum veter occubuit Priamus, fell, Enn. ap. Prisc. p. 607 P. (Ann. v. 17 Vahl.):(β).aut occubuissem honeste, aut victores hodie viveremus,
Cic. Att. 3, 15, 4: pro libertate cos occubuisse, Suet. Aug. 12 fin.:circa se dimicans occubuerat,
id. Tit. 4:fertur et ante annos occubuisse suos,
Ov. A. A. 3, 18:dederat ne ferro occumbere posset,
id. M. 12, 207:acie,
Suet. Ner. 2.—With mortem or morte (the vacillation of MSS. between these two forms makes it difficult to ascertain which was the prevailing one; cf. Zumpt, Gr. § 387;(γ).Krebs, Antibarb. p. 790): pro patriā mortem (al. morte) occumbere,
Cic. Tusc. 1, 42, 102 (Kühner, Moser, Orelli, and Baiter have mortem, Klotz and Fischer morte):quod liberata patria... mortem occubuisset,
Liv. 2, 7, 8; 3, 50, 8; 26, 25, 14:qui pugnantes mortem occubuissent,
id. 31, 18, 6. —So, too, letum, Enn. ap. Prisc. p. 725 P. (Ann. v. 390 Vahl.):necem voluntariam,
Suet. Aug. 13 (al., with inferior MSS., nece voluntariā):ictus clavā morte occubuit,
Liv. 1, 7, 7 Weissenb. ad loc.:morte occumbentis,
id. 8, 10, 4:ambo pro republicā morte occubuisse,
id. 38, 58.—With morti (perh. only poet.): pro vostrā vitā morti occumbant obviam. Enn. ap. Serv. Verg. A. 2, 62 (Trag. v. 176 Vahl.); so,(δ).certae morti, Verg. A. l. l.: neci,
Ov. M. 15, 499.—To succumb to, fall by the hand of one ( poet.).—With dat.:* III.Rullo ditissimus agri Occumbis,
Sil. 5, 260; Claud. B. Get. 74.—With per:per te vidit Vulcani occumbere prolem,
Ov. M. 7, 437. —Like accumbere, to lie at table, Afran. ap. Non. 97, 29.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Ascertain — As cer*tain , v. t. [imp. & p. p. {Ascertained}; p. pr. & vb. n. {Ascertaining}.] [OF. acertener; a (L. ad) + certain. See {Certain}.] 1. To render (a person) certain; to cause to feel certain; to make confident; to assure; to apprise. [Obs.]… … The Collaborative International Dictionary of English
ascertain — I verb acquire information, acquire intelligence about, adjudge, arrive at a conclusion, assure oneself, become acquainted with, certify, clear from obscurity, clear of doubt, clear of obscurity, cognoscere, come to a conclusion, come to know,… … Law dictionary
ascertain — (v.) early 15c., to inform, to give assurance, from Anglo Fr. acerteiner, O.Fr. acertener to assure, certify (13c.), from a to (see AD (Cf. ad )) + certain certain (see CERTAIN (Cf. certain)). Modern meaning of find out for sure by experiment or… … Etymology dictionary
ascertain — determine, *discover, unearth, learn Analogous words: inquire, query, interrogate, *ask: study, contemplate, weigh, *consider: observe, survey (see SEE) Contrasted words: *conjecture, surmise, guess: presume, assume (see … New Dictionary of Synonyms
ascertain — [v] make sure catch on, check, check out*, check up on*, confirm, determine, dig*, discover, divine, double check*, establish, eye*, eyeball*, find out, fix, get down cold*, get down pat*, get hold of*, get it down*, get the hang of*, identify,… … New thesaurus
ascertain — ► VERB ▪ find out for certain. DERIVATIVES ascertainable adjective ascertainment noun. ORIGIN Old French acertener, from Latin certus settled, sure … English terms dictionary
ascertain — [as΄ər tān′] vt. [ME acertainen < OFr acertainer < a , to + certain, CERTAIN] 1. Archaic to make certain or definite 2. to find out with certainty SYN. LEARN ascertainable adj. ascertainment n … English World dictionary
ascertain */ — UK [ˌæsə(r)ˈteɪn] / US [ˌæsərˈteɪn] verb [intransitive/transitive] Word forms ascertain : present tense I/you/we/they ascertain he/she/it ascertains present participle ascertaining past tense ascertained past participle ascertained formal to find … English dictionary
ascertain — as|cer|tain [ ,æsər teın ] verb intransitive or transitive FORMAL * to find out something: I am simply trying to ascertain the facts of the case. ascertain whether/what/how etc.: We need to ascertain whether the project is feasible. ascertain… … Usage of the words and phrases in modern English
ascertain — as|cer|tain [ˌæsəˈteın US ˌæsər ] v [I and T] [Date: 1500 1600; : Old French; Origin: acertainer, from certain] formal to find out something ▪ A postmortem was ordered to try to ascertain the cause of death. ascertain whether/what/how etc ▪ Tests … Dictionary of contemporary English
ascertain — [[t]æ̱sə(r)te͟ɪn[/t]] ascertains, ascertaining, ascertained VERB If you ascertain the truth about something, you find out what it is, especially by making a deliberate effort to do so. [FORMAL] [V n] Through doing this, the teacher will be able… … English dictionary