Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

infāmĭa

  • 1 infamia

    infāmĭa, ae, f. (infamis], ill fame, ill report of a person or thing; bad repute, dishonor, disgrace, infamy (class.; cf.:

    ignominia, opprobrium): hominum immortalis est infamia,

    Plaut. Pers. 3, 1, 27:

    in infamiam populo ponere,

    id. Trin. 3, 3, 11:

    atque indignitas rei,

    Caes. B. G. 7, 56:

    haec res est mihi infamiae,

    Ter. And. 2, 6, 13:

    illa indicia senatoria operta dedecore et infamia,

    Cic. Clu. 22, 61:

    ignominiam et infamiam ferre,

    id. Tusc. 4, 20, 45:

    in summa infamia esse,

    Ter. Heaut. 2, 3, 18:

    flagrare infamiā,

    Cic. Att. 4, 18, 2:

    infamia notatur qui ab exercitu ignominiae causa dimissus erit,

    Dig. 3, 2, 1:

    ictus fustium infamiam non importat,

    ib. 3, 2, 22:

    aspergi,

    Nep. Alc. 3:

    urgeri,

    Cic. Verr. 1, 12, 36:

    ex infamia eripere,

    id. ib. 2, 3, 60, §

    140: de re aliqua infamiam capere,

    Hirt. B. G. 8, 30:

    colligere,

    Just. 3, 4:

    habere,

    Caes. B. G. 6, 22:

    irrogare alicui,

    Dig. 3, 2, 13:

    inferre,

    Cic. Lael. 18, 42:

    movere,

    Liv. 44, 25, 12:

    ferre alicui,

    Tac. A. 14, 22:

    sarcire,

    to repair, Caes. B. C. 3, 74:

    libellos ad infamiam alicujus edere,

    Suet. Aug. 55:

    trahere aliquid ad infamiam,

    to bring into disrepute, to give a bad name to a thing, Tac. A. 12, 4:

    Cacus Aventinae timor atque infamia silvae,

    Ov. F. 1, 551:

    saecli,

    disgrace of the age, id. M. 8, 97:

    pecuniae,

    the disgrace of avarice, Vell. 2, 33, 2:

    quid enim salvis infamia nummis?

    Juv. 1, 48.— Plur.:

    si ad paupertatem admigrant infamiae, Gravior paupertas fit,

    Plaut. Pers. 3, 1, 19; Tac. A. 4, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > infamia

  • 2 īnfāmia

        īnfāmia ae, f    [infamis], ill fame, ill report, bad repute, dishonor, disgrace, infamy: rei, Cs.: ne infamiae Ea res sibi esset, T.: indicia operta infamiā: mendax, calumny, H.: infamiam ferre: infamiā aspergi, N.: se eripere ex infamiā: latro cinia nullam habent infamiam, Cs.: movere, L.: sarcire, repair, Cs.: quid enim salvis infamia nummis? Iu.—A reproach, disgrace: Cacus silvae, reproach, O.: nostri saecli, O.
    * * *
    disgrace, dishonor; infamy

    Latin-English dictionary > īnfāmia

  • 3 flagro

    flā̆gro, āvi, ātum, 1, v. n. [root in Sanscr. brag-, to glow; Gr. phlegô, phlegethô, phlox; Lat. fulgeo, fulgur, fulmen, flamma, flamen, fulvus; Angl.-Sax. blāc, pale; Germ. bleich; connected with flagito, flagitium, etc., by Corss. Ausspr. 1, 398], to flame, blaze, burn (class.; trop. signif. most freq.; not in Caes.; syn.: ardeo, deflagro, caleo, ferveo, etc.).
    I.
    Lit.:

    flagrantes onerariae,

    Cic. Div. 1, 32, 69:

    crinemque flagrantem excutere,

    Verg. A. 2, 685:

    flagrabant ignes,

    Ov. F. 6, 439:

    intima pars hominum vero flagrabat ad ossa,

    Lucr. 6, 1168:

    flocci molles et sine oleo flagrant,

    Plin. 16, 7, 10, § 28:

    ut flagret (carbo),

    id. 33, 13, 57, § 163.—
    II.
    Trop., sc. according as the notion of heat or of the pain produced by burning predominates (cf. flamma, II.).
    A.
    To be inflamed with passion (in a good and a bad sense), to blaze, glow, burn, be on fire, to be violently excited, stirred, provoked. —With abl.:

    non dici potest, quam flagrem desiderio urbis,

    Cic. Att. 5, 11, 1; so,

    desiderio tui,

    id. ib. 7, 4, 1:

    dicendi studio,

    id. de Or. 1, 4, 14; cf.:

    eximio litterarum amore, Quint. prooem. § 6: mirabili pugnandi cupiditate,

    Nep. Milt. 5, 1:

    cupiditate atque amentia,

    Cic. Verr. 2, 4, 34, § 75; cf. id. Clu. 5, 12:

    amore,

    id. Tusc. 4, 33, 71; Hor. Epod. 5, 81; cf.:

    cupidine currus,

    Ov. M. 2, 104:

    libidinibus in mulieres,

    Suet. Gramm. 23:

    odio,

    Cic. de Or. 2, 45, 190:

    totam Italiam flagraturam bello intelligo,

    id. Att. 7, 17, 4:

    bello flagrans Italia,

    id. de Or. 3, 2, 8:

    convivia quae domesticis stupris flagitiisque flagrabunt,

    id. Verr. 2, 4, 32, § 71.— Absol.:

    flagrabant vitia libidinis apud illum,

    id. Cael. 5, 12; cf.:

    uti cujusque studium ex aetate flagrabat,

    Sall. C. 14, 6.— Poet. with acc. of respect, to love:

    caelestem flagrans amor Herculis Heben,

    Prop. 1, 13, 23:

    Cerberus et diris flagrat latratibus ora,

    Verg. Cul. 220.—
    * 2.
    Poet. as a v. a., to inflame with passion:

    Elisam,

    Stat. S. 5, 2, 120.—
    B.
    To be greatly disturbed, annoyed, vexed; to suffer:

    consules flagrant infamiā,

    Cic. Att. 4, 18, 2; cf.:

    invidiā et infamiā,

    id. Verr. 1, 2, 5:

    invidiā,

    id. Clu. 49, 136; id. Sest. 67, 140: Tac. A. 13, 4; Plin. Ep. 9, 13, 21; Suet. Aug. 27; id. Galb. 16:

    infamiā,

    id. Caes. 52; id. Tib. 44:

    rumore malo,

    Hor. S. 1, 4, 125;

    ignominiā et pudore,

    Flor. 2, 18:

    inopiā et cupidinibus,

    Sall. Or. Philipp. p. 220 ed. Gerl.—Hence, flā̆grans, antis, P. a., flaming, blazing, burning, glowing.
    A.
    Lit.: fulmen, Varr. Atacin. ap. Quint. 1, 5, 18; cf.

    telum,

    Verg. G. 1, 331:

    flagrantis hora Caniculae,

    Hor. C. 3, 13, 9; cf.:

    flagrantissimo aestu,

    Liv. 44, 36, 7:

    genae,

    Verg. A. 12, 65:

    oscula,

    Hor. C. 2, 12, 25.—
    2.
    Transf., of color, glittering, shining:

    (Aeneas) Sidereo flagrans clipeo et caelestibus armis,

    Verg. A. 12, 167:

    redditur extemplo flagrantior aethere lampas (i. e. sol),

    Sil. 12, 731.—
    B.
    Trop., glowing with passion, ardent, eager, vehement:

    oratoria studia quibus etiam te incendi, quamquam flagrantissimum acceperam,

    Cic. Fat. 2, 3:

    non mediocris orator, sed et ingenio peracri et studio flagranti,

    id. de Or. 3, 61, 230:

    recentibus praeceptorum studiis flagrans,

    id. Mur. 31, 65:

    flagrans, odiosa, loquacula, Lampadium fit,

    flickering, restless, Lucr. 4, 1165:

    in suis studiis flagrans cupiditas,

    Cic. Tusc. 4, 19, 44:

    flagrantissima flagitia, adulteria,

    Tac. A. 14, 51:

    flagrantissimus amor,

    Plin. Ep. 6, 8, 2:

    Nero flagrantior in dies amore Poppaeae,

    Tac. A. 14, 1; id. H. 4, 39:

    Othonis flagrantissimae libidines,

    id. ib. 2, 31; Val. Max. 8, 14 ext. 3:

    studia plebis,

    Tac. A. 2, 41 fin.:

    aeger et flagrans animus,

    id. ib. 3, 54:

    flagrantior aequo Non debet dolor esse viri,

    Juv. 13, 11: adhuc flagranti crimine comprehensi, i. e. in the very act, Cod. Just. 9, 13, 1.—Hence, flā̆granter, adv., ardently, vehemently, eagerly (post-Aug.):

    Germani exarsere flagrantius,

    Amm. 31, 10, 5:

    flagrantius amare,

    Fronto, Ep. ad Anton. 2 ed. Mai.:

    flagrantissime cupĕre,

    Tac. A. 1, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > flagro

  • 4 adspergo

    1.
    a-spergo ( adsp-, Ritschl, Jan; asp-, others; in MSS. sometimes aspar-go, v. Cort. ad Luc. 1, 384, and Wagner ad Verg. G. 3, 419, and infra examples from Lucr. and Hor.; cf. 2. aspergo), ersi, ersum, 3, v. a. [spargo].
    I.
    Aliquid (alicui rei), to scatter, strew something on something; or of liquids, to sprinkle, spatter over (syn.: adfundo, inicio; never in Ovid, but he often uses the simple spargo).
    A.
    Lit.:

    aequor Ionium glaucis aspargit virus ab undis,

    Lucr. 1, 719 Lachm.:

    Ah! adspersisti aquam, Jam rediit animus,

    you have dashed water on me, have revived me, Plaut. Truc. 2, 4, 15:

    Euax, adspersisti aquam,

    id. Bacch. 2, 3, 13:

    guttam bulbo (with a play upon the names Gutta and Bulbus),

    Cic. Clu. 26, 71:

    pigmenta in tabulā,

    id. Div. 1, 13, 23:

    corpus ejus adustum adspergunt aliis carnibus,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    liquor adspersus oculis,

    id. 12, 8, 18, § 34:

    Bubus glandem tum adspergi convenit,

    id. 18, 26, 63, § 232:

    corpus floribus aspersis veneratus est,

    Suet. Aug. 18:

    pecori virus aspergere,

    to infect, poison, Verg. G. 3, 419:

    aspergens cinerem capiti,

    Vulg. 2 Reg. 13, 15:

    huc tu jussos asperge sapores,

    Verg. G. 4, 62:

    Non nihil aspersis gaudet Amor lacrimis,

    Prop. 1, 12, 16:

    sanguinem aspergere,

    Vulg. 2 Par. 29, 24:

    nivem,

    ib. Eccli. 43, 19.—
    B.
    Trop.:

    cum clarissimo viro non nullam laudatione tuā labeculam aspergas,

    fasten upon, Cic. Vatin. 17, 41:

    ne qua ex tuā summā indignitate labes illius dignitati aspersa videatur,

    id. ib. 6, 15:

    notam alicui,

    Dig. 37, 14, 17 fin. (cf.:

    allinere notam,

    Cic. Verr. 1, 6, 17).—So of an inheritance, to bestow, bequeath something to, to set apart for:

    Aebutio sextulam aspergit,

    Cic. Caecin. 6, 17.— Poet.:

    alas: lacteus extentas aspergit circulus alas,

    Claud. VI. Cons. Hon. 175.—In gen., to add to, to join, = adjungere:

    si illius (sc. Catonis majoris) comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris,

    Cic. Mur. 31 fin.:

    huic generi orationis aspergentur etiam sales,

    id. Or. 26, 87; id. ad Q. Fr. 2, 10:

    hos aspersi, ut scires etc.,

    id. Fam. 2, 16 fin.
    II.
    Aliquem or aliquid aliquā re (cf. Ramsh. Gr. p. 362; Zumpt, Gr. § 418), to strew some person or thing with something, to splash over, besprinkle, bespatter, bedew, lit. and trop.
    A.
    Lit.:

    ah, guttulā Pectus ardens mihi adspersisti (cf. supra, aquam),

    Plaut. Ep. 4, 1, 28:

    quas (sedes) nec nubila nimbis Aspergunt,

    Lucr. 3, 20:

    ne aram sanguine aspergeret,

    Cic. N. D. 3, 36, 88; so Vulg. 4 Reg. 9, [p. 175] 33; ib. Apoc. 19, 13:

    sanguine mensas,

    Ov. M. 5, 40; and with de:

    asperget de sanguine ejus (turturis) parietem altaris,

    Vulg. Lev. 5, 9:

    vaccam semine,

    Liv. 41, 13:

    Vinxit et aspersas altera vitta comas,

    the sprinkled hair, Prop. 5, 11, 34 (Müller, † acceptas):

    imbre lutoque Aspersus,

    Hor. Ep. 1, 11, 12 K. and H.; Claud. B. Gild. 494:

    aquā,

    Vulg. Num. 8, 7; ib. 2 Macc. 1, 21:

    hyssopo,

    ib. Psa. 50, 9:

    cinere,

    ib. Jer. 25, 34:

    terrā,

    ib. 2 Macc. 10, 25 al.—
    B.
    Trop.:

    (Mons Idae) primo parvis urbibus aspersus erat,

    dotted over with, Mel. 1, 18, 2:

    aures gemitu,

    to fill, Val. Max. 3, 3, ext. 1:

    auditiunculā quādam aspersus, i. e. imbutus,

    instructed, Gell. 13, 19, 5:

    aspersi corda a conscientiā malā,

    Vulg. Heb. 10, 22.—Esp., to spot, stain, sully, defile, asperse:

    hunc tu vitae splendorem maculis aspergis istis?

    Cic. Planc. 12, 30; so also absol.:

    leviter aspersus,

    id. Fam. 6, 6, 9:

    istius facti non modo suspitione, sed ne infamiā quidem est aspersus,

    id. Cael. 10; so Liv. 23, 30:

    aspergebatur etiam infamiā, quod, etc.,

    Nep. Alcib. 3 fin.; so Suet. Ner. 3: aliquem linguā, Auct. ad Her. 4, 49, 62:

    e quibus unus amet quāvis aspargere cunctos, i. e. quibusvis dicteriis perstringere, laedere,

    Hor. S. 1, 4, 87 K. and H.
    2.
    aspergo (Merk., Müller, Strüb.; in MSS. sometimes aspargo, Lachm., Rib., e. g. Verg. A. 3, 534, acc. to Non. p. 405, 5, and Vel. Long. p. 2234 P.; v. 1. aspergo), ĭnis, f. (in the ante-class. per. com. acc. to Prisc. p. 658 P.) [1. aspergo].
    I.
    A sprinkling, besprinkling (most freq. in the poets, never in Cic., who uses aspersio, q. v.):

    aspergo aquarum,

    Ov. M. 7, 108:

    aquae,

    Petr. 102, 15:

    (Peneus) Nubila conducit, summasque aspergine silvas Impluit,

    Ov. M. 1, 572:

    sanguis virides aspergine tinxerat herbas,

    id. ib. 3, 86;

    3, 683 al.: Aspergine et gelu pruinisque (lapides) rumpuntur,

    Plin. 36, 22, 48, § 167:

    parietum,

    the moisture, sweat, upon walls, Cato, R. R. 128; so Vitr. 5, 11, 1, and Plin. 22, 21, 30, § 63.— Trop.:

    omni culparum aspergine liber,

    Prud. Apoth. 1005.—
    II.
    Meton. (abstr. for concr.), that which is sprinkled, drops:

    hic ubi sol radiis.... Adversa fulsit nimborum aspargine contra,

    opposite to the falling rain, Lucr. 6, 525 Lachm.:

    Objectae salsā spumant aspargine cautes,

    the spray, Verg. A. 3, 534:

    Flammiferā gemini fumant aspergine postes,

    Ov. M. 14, 796:

    maduere graves aspergine pennae,

    id. ib. 4, 729:

    arborei fetus aspergine caedis in atram Vertuntur faciem,

    by means of the sprinkled blood, id. ib. 4, 125 al.

    Lewis & Short latin dictionary > adspergo

  • 5 aspergo

    1.
    a-spergo ( adsp-, Ritschl, Jan; asp-, others; in MSS. sometimes aspar-go, v. Cort. ad Luc. 1, 384, and Wagner ad Verg. G. 3, 419, and infra examples from Lucr. and Hor.; cf. 2. aspergo), ersi, ersum, 3, v. a. [spargo].
    I.
    Aliquid (alicui rei), to scatter, strew something on something; or of liquids, to sprinkle, spatter over (syn.: adfundo, inicio; never in Ovid, but he often uses the simple spargo).
    A.
    Lit.:

    aequor Ionium glaucis aspargit virus ab undis,

    Lucr. 1, 719 Lachm.:

    Ah! adspersisti aquam, Jam rediit animus,

    you have dashed water on me, have revived me, Plaut. Truc. 2, 4, 15:

    Euax, adspersisti aquam,

    id. Bacch. 2, 3, 13:

    guttam bulbo (with a play upon the names Gutta and Bulbus),

    Cic. Clu. 26, 71:

    pigmenta in tabulā,

    id. Div. 1, 13, 23:

    corpus ejus adustum adspergunt aliis carnibus,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    liquor adspersus oculis,

    id. 12, 8, 18, § 34:

    Bubus glandem tum adspergi convenit,

    id. 18, 26, 63, § 232:

    corpus floribus aspersis veneratus est,

    Suet. Aug. 18:

    pecori virus aspergere,

    to infect, poison, Verg. G. 3, 419:

    aspergens cinerem capiti,

    Vulg. 2 Reg. 13, 15:

    huc tu jussos asperge sapores,

    Verg. G. 4, 62:

    Non nihil aspersis gaudet Amor lacrimis,

    Prop. 1, 12, 16:

    sanguinem aspergere,

    Vulg. 2 Par. 29, 24:

    nivem,

    ib. Eccli. 43, 19.—
    B.
    Trop.:

    cum clarissimo viro non nullam laudatione tuā labeculam aspergas,

    fasten upon, Cic. Vatin. 17, 41:

    ne qua ex tuā summā indignitate labes illius dignitati aspersa videatur,

    id. ib. 6, 15:

    notam alicui,

    Dig. 37, 14, 17 fin. (cf.:

    allinere notam,

    Cic. Verr. 1, 6, 17).—So of an inheritance, to bestow, bequeath something to, to set apart for:

    Aebutio sextulam aspergit,

    Cic. Caecin. 6, 17.— Poet.:

    alas: lacteus extentas aspergit circulus alas,

    Claud. VI. Cons. Hon. 175.—In gen., to add to, to join, = adjungere:

    si illius (sc. Catonis majoris) comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris,

    Cic. Mur. 31 fin.:

    huic generi orationis aspergentur etiam sales,

    id. Or. 26, 87; id. ad Q. Fr. 2, 10:

    hos aspersi, ut scires etc.,

    id. Fam. 2, 16 fin.
    II.
    Aliquem or aliquid aliquā re (cf. Ramsh. Gr. p. 362; Zumpt, Gr. § 418), to strew some person or thing with something, to splash over, besprinkle, bespatter, bedew, lit. and trop.
    A.
    Lit.:

    ah, guttulā Pectus ardens mihi adspersisti (cf. supra, aquam),

    Plaut. Ep. 4, 1, 28:

    quas (sedes) nec nubila nimbis Aspergunt,

    Lucr. 3, 20:

    ne aram sanguine aspergeret,

    Cic. N. D. 3, 36, 88; so Vulg. 4 Reg. 9, [p. 175] 33; ib. Apoc. 19, 13:

    sanguine mensas,

    Ov. M. 5, 40; and with de:

    asperget de sanguine ejus (turturis) parietem altaris,

    Vulg. Lev. 5, 9:

    vaccam semine,

    Liv. 41, 13:

    Vinxit et aspersas altera vitta comas,

    the sprinkled hair, Prop. 5, 11, 34 (Müller, † acceptas):

    imbre lutoque Aspersus,

    Hor. Ep. 1, 11, 12 K. and H.; Claud. B. Gild. 494:

    aquā,

    Vulg. Num. 8, 7; ib. 2 Macc. 1, 21:

    hyssopo,

    ib. Psa. 50, 9:

    cinere,

    ib. Jer. 25, 34:

    terrā,

    ib. 2 Macc. 10, 25 al.—
    B.
    Trop.:

    (Mons Idae) primo parvis urbibus aspersus erat,

    dotted over with, Mel. 1, 18, 2:

    aures gemitu,

    to fill, Val. Max. 3, 3, ext. 1:

    auditiunculā quādam aspersus, i. e. imbutus,

    instructed, Gell. 13, 19, 5:

    aspersi corda a conscientiā malā,

    Vulg. Heb. 10, 22.—Esp., to spot, stain, sully, defile, asperse:

    hunc tu vitae splendorem maculis aspergis istis?

    Cic. Planc. 12, 30; so also absol.:

    leviter aspersus,

    id. Fam. 6, 6, 9:

    istius facti non modo suspitione, sed ne infamiā quidem est aspersus,

    id. Cael. 10; so Liv. 23, 30:

    aspergebatur etiam infamiā, quod, etc.,

    Nep. Alcib. 3 fin.; so Suet. Ner. 3: aliquem linguā, Auct. ad Her. 4, 49, 62:

    e quibus unus amet quāvis aspargere cunctos, i. e. quibusvis dicteriis perstringere, laedere,

    Hor. S. 1, 4, 87 K. and H.
    2.
    aspergo (Merk., Müller, Strüb.; in MSS. sometimes aspargo, Lachm., Rib., e. g. Verg. A. 3, 534, acc. to Non. p. 405, 5, and Vel. Long. p. 2234 P.; v. 1. aspergo), ĭnis, f. (in the ante-class. per. com. acc. to Prisc. p. 658 P.) [1. aspergo].
    I.
    A sprinkling, besprinkling (most freq. in the poets, never in Cic., who uses aspersio, q. v.):

    aspergo aquarum,

    Ov. M. 7, 108:

    aquae,

    Petr. 102, 15:

    (Peneus) Nubila conducit, summasque aspergine silvas Impluit,

    Ov. M. 1, 572:

    sanguis virides aspergine tinxerat herbas,

    id. ib. 3, 86;

    3, 683 al.: Aspergine et gelu pruinisque (lapides) rumpuntur,

    Plin. 36, 22, 48, § 167:

    parietum,

    the moisture, sweat, upon walls, Cato, R. R. 128; so Vitr. 5, 11, 1, and Plin. 22, 21, 30, § 63.— Trop.:

    omni culparum aspergine liber,

    Prud. Apoth. 1005.—
    II.
    Meton. (abstr. for concr.), that which is sprinkled, drops:

    hic ubi sol radiis.... Adversa fulsit nimborum aspargine contra,

    opposite to the falling rain, Lucr. 6, 525 Lachm.:

    Objectae salsā spumant aspargine cautes,

    the spray, Verg. A. 3, 534:

    Flammiferā gemini fumant aspergine postes,

    Ov. M. 14, 796:

    maduere graves aspergine pennae,

    id. ib. 4, 729:

    arborei fetus aspergine caedis in atram Vertuntur faciem,

    by means of the sprinkled blood, id. ib. 4, 125 al.

    Lewis & Short latin dictionary > aspergo

  • 6 dedecus

    dē-dĕcus, ŏris, n., disgrace, dishonor, infamy, shame (for syn. cf.: offensio, contumelia, infamia, ignominia, turpitudo, obscoenitas, injuria—freq. and class.).
    I.
    In gen.: eos dolores atque carnificinas per dedecus atque maximam contumeliam te facere ausum esse? Cato ap. Gell. 10, 3, 17;

    so with ignominia,

    Cic. Div. 2, 9;

    with infamia,

    id. Cluent. 22, 61; cf. id. Cat. 1, 6;

    with flagitium,

    id. Mur. 5, 12;

    with probrum,

    id. Rosc. Am. 24, 68:

    vitam per dedecus amittere,

    Sall. C. 20, 9:

    in dedecora incurrunt,

    Cic. Fin. 1, 14, 47; cf.

    with damnum,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 39:

    magnum fuit generi vestro,

    Cic. Brut. 34, 130:

    dedecori est,

    Ter. Heaut. 2, 3, 93:

    dedecori esse (alicui),

    Cic. Off. 1, 33 fin.; id. Att. 8, 11 et saep.; cf.

    also: aliter ampla domus dedecori domino fit,

    id. Off. 1, 39, 139.—
    B.
    Concr. (as sometimes our word shame), that which causes shame; a disgrace, blot, blemish: cum nec prodere visum dedecus auderet (viz., the ass's ears of Midas), Ov. M. 11, 184; cf.: naturae dedecus, a monster, said of the ass, Phaedr. 1, 21, 11; cf. Petr. 74, 9; Vulg. Sir. 3, 13. —
    II.
    (Acc. to decus, no. II.) Like to kakon, moral dishonor, vice, turpitude; a vicious action, shameful deed, etc. (very freq.):

    decus, quod antiqui summum bonum esse dixerant... itemque dedecus illi summum malum,

    Cic. Leg. 1, 21, 55; cf. id. Tusc. 2, 5, 14; id. Fin. 3, 11, 38:

    dedecus admittere,

    Caes. B. G. 4, 25, 5; id. B. C. 3, 64 fin.; Cic. Verr. 1, 17, 51; id. Fam. 3, 10, 2 al.:

    ad avertendos tantorum dedecorum rumores,

    Suet. Calig. 48 et saep.; of unchastity, Ov. M. 2, 473; 9, 26; Suet. Aug. 68:

    dedecorum pretiosus emptor,

    Hor. Od. 3, 6, 32:

    abdicamus occulta dedecoris,

    Vulg. 2 Cor. 4, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > dedecus

  • 7 ignominia

    ignōmĭnĭa, ae, f. [in - nomen; qs. a deprivation of one's good name, of one's honor as a citizen], disgrace, dishonor, ignominy, esp. as the result of civil or military punishment (class.; in sing. and plur.; cf.: infamia, dedecus, probrum, opprobrium).
    I.
    A legal and military term: censoris judicium nihil fere damnato nisi ruborem affert. Itaque, ut omnis ea judicatio versatur tantummodo in nomine, animadversio illa ignominia dicta est, Cic. Fragm. ap. Non. 24, 9 sq. (Rep. 4, 6 Mos.); Cic. Clu. 47, 130:

    tu non animadvertes in omnes, sed carpes ut velis, et paucos ex multis ad ignominiam sortiere?

    id. ib. 46, 129:

    ignominiae causa post omnes interrogatus,

    Suet. Claud. 9:

    nonnullos signiferos ignominiā notavit ac loco movit,

    Caes. B. C. 3, 74, 1; cf.:

    qui ignominiā notandos censuerunt eos, si qui militiam subterfugissent,

    Cic. Phil. 7, 9, 23:

    mille milites, quia serum auxilium post proelium venerant, prope cum ignominia dimissi,

    Liv. 3, 5, 15; cf. Suet. Caes. 69:

    sine ignominia domum reverti,

    Caes. B. C. 1, 85, 10; cf. id. B. G. 7, 17, 5; id. B. C. 3, 101, 6; Suet. Ner. 39; id. Oth. 9; id. Vesp. 8 al.: ignominiae aut poenae causa ab urbe Roma abesse, Paul. ex Fest. p. 278 Müll.:

    in omnibus, quibus damnatus unusquisque ignominia notatur,

    Gai. Inst. 4, 60:

    ne laboret ignominia,

    id. ib. 4, 182.—In plur.:

    variis ignominiis afficere,

    Suet. Aug. 24:

    animadversionum et ignominiarum genera,

    id. Tib. 19. —
    II.
    In gen.
    (α).
    Absol.: maculam atque ignominiam imponere, Lucil. ap. Non. 24, 14:

    in quibus (civitatibus) expetunt laudem optimi et decus ignominiam fugiunt ac dedecus,

    Cic. Rep. 5, 4;

    so with dedecus,

    id. Div. 2, 9, 22; id. Quint. 20, 64;

    with infamia,

    id. Tusc. 4, 20, 45:

    per summam injuriam ignominiamque,

    id. Verr. 2, 3, 97, § 226:

    injuriam sine ignominia imponere,

    id. Quint. 31, 96:

    haec insignis ignominia,

    id. Prov. Cons. 7, 16:

    ignominiā mortuum afficere,

    id. Rosc. Am. 39, 113:

    adjecta quibusdam ignominia,

    Quint. 3, 7, 20:

    ad depellendam ignominiam,

    id. 1, 2, 24:

    in urbanas tribus transferri ignominiae est,

    Plin. 18, 3, 3, § 13:

    gravior omni vulnere,

    Juv. 8, 210.—In plur.:

    ut homines castigationibus, reprehensionibus, ignominiis affici se in delicto dolerent,

    Cic. Tusc. 4, 20, 45:

    judiciis ignominiisque concisus,

    id. Phil. 12, 4, 11.—
    (β).
    With gen.:

    hac tamen una plaga conciderit, ignominia senatus,

    a disgrace inflicted by the Senate, Cic. Prov. Cons. 7, 16:

    labes ignominiaque mortis,

    id. Rab. Perd. 10, 27:

    ignominia amissarum navium,

    Caes. B. C. 1, 100 fin.:

    cum summa ignominia familiae,

    Nep. Timoth. 4, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > ignominia

  • 8 operio

    ŏpĕrĭo, ŭi, ertum, 4 (archaic fut. operibo: ego operibo caput, Pompon. ap. Non. 507, 33; imperf. operibat, Prop. 4, 12, 35), v. a. [pario, whence the opp. aperio, to uncover; cf. paro], to cover, cover over any thing (class.; syn.: tego, velo, induo).
    I.
    Lit.
    A.
    Operire capita, Plaut. Poen. 3, 4, 34; cf.:

    capite operto esse,

    Cic. Sen. 10, 34:

    operiri umerum cum toto jugulo,

    Quint. 11, 3, 141; id. praef. § 24.—Esp., of clothing:

    aeger multā veste operiendus est,

    Cels. 3, 7 fin.; so in Vulg. Isa. 58, 7; id. Ezech. 18, 7 et saep.:

    fons fluctu totus operiretur, nisi,

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 118:

    summas amphoras auro et argento,

    Nep. Hann. 9, 3:

    mons nubibus,

    Ov. P. 4, 5, 5:

    (rhombos) quos operit glacies Maeotica,

    Juv. 4, 42.—Comically: aliquem loris, to cover over, i. e. to lash soundly, Ter. Ad. 2, 1, 28:

    reliquias malae pugnae,

    i. e. to bury, Tac. A. 15, 28:

    operiet eos formido,

    Vulg. Ezech. 7, 18; id. Jer. 3, 25.—
    B.
    Transf., to shut, close (syn.:

    claudo, praecludo, obsero): fores,

    Plaut. Men. 2, 3, 1:

    ostium,

    Ter. Heaut. 5, 1, 33:

    iste opertā lecticā latus est,

    Cic. Phil. 2, 41, 106: oculos, to shut, close (opp. patefacere), Plin. 11, 37, 55, § 150; cf.:

    opertos compressosve (oculos),

    Quint. 11, 2, 76.—
    II.
    Trop.
    1.
    To hide, conceal, keep from observation, dissemble:

    quo pacto hoc operiam?

    Ter. Hec. 4, 4, 6 Bentl. (al. aperiam):

    non in oratione operiendā sunt quaedam,

    Quint. 2, 13, 12:

    quotiens dictu deformia operit,

    id. 8, 6, 59; cf. id. 5, 12, 18:

    luctum,

    Plin. Ep. 3, 16, 6:

    domestica mala tristitia,

    Tac. A. 3, 18.—
    2.
    To overwhelm, burden, [p. 1268] as with shame, etc. (only in part. perf. pass.):

    contumeliis opertus,

    loaded, overwhelmed, Cic. Verr. 2, 4, 50, § 111; cf.:

    judicia operta dedecore et infamiā,

    id. Clu. 22, 61:

    infamiā,

    Tac. H. 3, 69.—
    3.
    Of sin, to atone for, cover, cause to be forgotten (eccl. Lat.):

    qui converti fecerit peccatorem, operiet multitudinem peccatorum,

    Vulg. Jac. 5, 20; id. 1 Pet. 4, 8.— ŏpertus, a, um, P. a., hidden, concealed (class.):

    operta quae fuere, aperta sunt,

    Plaut. Capt. 3, 3, 9:

    res,

    Cic. Fin. 2, 2, 5:

    operta bella,

    Verg. G. 1, 465:

    cineres,

    Hor. C. 2, 8, 9:

    hamum,

    id. S. 1, 16, 50.—As subst.: ŏpertum, i, n., a secret place or thing, a secret; an ambiguous answer, dark oracle, etc.:

    Apollinis operta,

    the dark, ambiguous oracles, Cic. Div. 1, 50, 115:

    telluris operta subire,

    the depths, Verg. A. 6, 140: opertum Bonae Deae, the secret place or secret service, Cic. Par. 4, 2, 32:

    litterarum,

    a secret, Gell. 17, 9, 22.— Adv.: ŏpertē, covertly, figuratively (post-class.):

    operte et symbolice,

    Gell. 4, 11, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > operio

  • 9 tum

    tum, adv. demonstr., of time [pronom. demonstr. stems to-, ta-; Gr. to, seen in ita, tam, etc.; cf. quom or cum], then.
    I.
    Absol.
    A.
    Referring to a time previously specified.
    1.
    To a definite past time.
    (α).
    To a period of time in which something was or happened (opp. later periods) = illis temporibus:

    is dictu'st ollis popularibus olim Qui tum vivebant homines,

    Enn. Ann. v. 308 Vahl.:

    quod tum erat res in pecore et locorum possessionibus, i. e. Romuli temporibus,

    Cic. Rep. 2, 9, 16:

    cum illi male dicerent, quod tum fieri licebat, i. e. Periclis temporibus,

    id. de Or. 3, 34, 138:

    erat omnino tum mos ut faciles essent in suum cuique tribuendo,

    id. Brut. 21, 85; cf. id. Tusc. 1, 46, 111:

    vastae tum in his locis solitudines erant,

    Liv. 1, 4, 6; 2, 6, 8; 3, 29, 3; 4, 6, 12; 42, 62, 11;

    44, 9, 4: ut tum erant tempora,

    Nep. Att. 1, 2; 12, 3; Liv. 1, 3, 3; 1, 8, 4; 2, 7, 4; 2, 9, 8; 2, 50, 2; 2, 63, 6;

    39, 6, 7 and 9.—With illis temporibus: nam jam tum illis temporibus fortius... loquebantur quam pugnabant,

    Nep. Thras. 2, 4.—
    (β).
    Referring to a point of time, then, at that time:

    insigneita fere tum milia militum octo Duxit,

    Enn. Ann. v. 336 Vahl.: ut jacui exsurgo;

    ardere censui aedis: ita tum confulgebant,

    Plaut. Am. 5, 1, 15:

    jam duo restabant fata tum,

    id. Bacch. 4, 9, 35; id. Cist. 1, 3, 14: quot eras annos gnatus tum, quom, etc.? Me Septuennis, nam tum dentes mihi cadebant primulum, id. Men. 5, 9, 56; id. Merc. prol. 66; id. Most. 1, 2, 49; id. Am. 2, 1, 56; Ter. And. 1, 1, 82: sic igitur tum se levis ac diffusilis aether... undique flexit. Lucr. 5, 467; 5, 837; 5, 911; 5, 432;

    5, 942: atque huic anno proximus Sulla consule et Pompejo fuit. Tum P. Sulpicii in tribunatu, cottidie contionantis, totum genus dicendi cognovimus,

    Cic. Brut. 89, 306; id. Ac. 2, 22, 69:

    scribit Eudemum Pheras venisse, quae erat urbs in Thessalia tum admodum nobilis,

    id. Div. 1, 25, 53; id. Rep. 2, 37, 63:

    hi tum in Asia rhetorum principes,

    id. Brut. 91, 316; id. Sest. 11, 26; id. Planc. 37, 90; id. Quint. 61, 170; id. Fam. 9, 21, 2:

    hoc tum veritus Caesar Pharum prehendit,

    Caes. B. C. 3, 112:

    eodem anno a Campanis Cumae, quam Graeci tum urbem tenebant, capiuntur,

    Liv. 4, 44, 13; 1, 7, 14; 2, 9, 5;

    2, 37, 7: praetores tum duos Latium habebat,

    id. 8, 3, 9:

    Aemilius, cujus tum fasces erant, dictatorem dixit,

    id. 8, 12, 13; 5, 8, 4; 22, 46, 6;

    1, 7, 12: tum Athenis perpetui archontes esse desierunt,

    Vell. 1, 8, 3:

    tum Cimbri et Teutoni transcendere Rhenum,

    id. 2, 8, 3; Val. Max. 1, 5, 3; Tac. H. 4, 49; 3, 57:

    non timido, non ignavo cessare tum licuit,

    Curt. 3, 11, 5:

    Archiae, qui tum maximum magistratum Thebis obtinebat,

    Nep. Pelop. 3, 2; id. Phoc. 3, 3.—With in eo tempore: eum quem virile secus tum in eo tempore habebat, Asell. ap. Gell. 2, 13, 5.—Repeated by anaphora:

    quae nox omnium temporum conjurationis acerrima fuit. Tum Catilinae dies exeundi, tum ceteris manendi condicio, tum descriptio... constituta est, tum tuus pater, etc.,

    Cic. Sull. 18, 52; cf. Lucr. 5, 1377; 5, 1399.—
    (γ).
    Esp., referring to a former state, implying that it no longer exists:

    quaesivit ex lege illa Cornelia quae tum erat,

    Cic. Clu. 20, 55:

    cum sententias Oppianicus, quae tum erat potestas, palam ferri velle dixisset,

    id. ib. 27, 75:

    Caere, opulento tum oppido,

    Liv. 1, 2, 3; 3, 52, 3:

    praetores aerarii (nam tum a praetoribus tractabatur aerarium), etc.,

    Tac. H. 4, 9.—
    (δ).
    Expressly opposed to present time (hodie, nunc, hoc tempore, etc.; class. and very freq.; but in post-Aug. writers tunc is regularly used): prius non is eras qui eras;

    nunc is factu's qui tum non eras,

    Plaut. Trin. 4, 2, 138:

    tu nunc tibi Id laudi ducis quod tum fecisti inopia?

    Ter. Ad. 1, 2, 25; id. Hec. 3, 3, 48:

    quae tabula, tum imperio tuo revulsa, nunc a me tamen reportata est,

    Cic. Verr. 2, 2, 46, § 112:

    tum imperator populi Romani deos patrios reportabat, nunc praetor ejusdem populi eosdem illos deos... auferebat,

    id. ib. 2, 4, 35, § 77; cf. id. ib. 2, 4, 35, § 78; 2, 5, 20, § 51; id. Clu. 31, 86; id. Planc. 9, 22; id. Quint. 22, 71; id. Phil. 14, 8, 21; id. Leg. 2, 22, 57; Caes. B. C. 3, 17; Liv. 5, 3, 5; 6, 15, 11; 10, 9, 6.—
    (ε).
    Opposed to another time specified:

    itaque tum eos exire jussit. Post autem e provincia litteras ad conlegium misit, se, etc.,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    itaque ut tum carere rege, sic pulso Tarquinio nomen regis audire non poterat,

    id. Rep. 2, 30, 53; id. Mil. 21, 55:

    sicut legatorum antea, ita tum novorum colonorum caede imbutis armis,

    Liv. 4, 31, 7; 39, 22, 10; 9, 36, 1; 2, 52, 7; 4, 2, 10; 4, 57, 11;

    21, 17, 1: et tum sicca, prius celeberrima fontibus, Ide,

    Ov. M. 2, 218; Verg. A. 11, 33; Nep. Arist. 2, 3; id. Ham. 11, 7.—
    (ζ).
    In the historians in applying general statements or truths to the state of affairs spoken of: communi enim fit vitio naturae ut invisis atque incognitis rebus... vehementius exterreamur;

    ut tum accidit,

    Caes. B. C. 2, 4; 3, 68; id. B. G. 7, 3; 2, 6; id. B. C. 1, 80:

    foedera alia aliis legibus, ceterum eodem modo omnia fiunt. Tum ita factum accepimus,

    Liv. 1, 24, 4; 1, 32, 14; 21, 31, 12.—
    (η).
    Denoting coincidence or inner connection with an action before mentioned = a temporal clause (tum = cum hoc fieret), then, on that occasion:

    quis tum non ingemuit?

    Cic. Vatin. 13, 31:

    ne tum quidem hominum venustatem et facetias perspicere potuisti? i. e. cum coronam auream imponebant,

    id. Fl. 31, 76: apud imperitos tum illa dicta sunt;

    nunc agendum est subtilius,

    id. Fin. 4, 27, 74:

    itaque tum Stajenus condemnatus est,

    i. e. in that trial, id. Clu. 36, 101; id. Sen. 7, 22:

    M. Porcius Cato qui, asper ingenio, tum lenem mitemque senatorem egit,

    Liv. 45, 25; Val. Max. 8, 3, 3:

    sed tum supplicia dis... decernuntur,

    Tac. A. 3, 64; 3, 72:

    Graecia tum potuit Priamo quoque flenda videri,

    Ov. M. 14, 474.—

    With the occasion referred to specified in the same clause: Manlius... ex petulanti scurra in discordiis civitatis ad eam columnam tum suffragiis populi pervenerat,

    Cic. Clu. 13, 39:

    emisti tum in naufragio hujus urbis... tum, inquam, emisti ut, etc.,

    id. Prov. Cons. 4, 7.—Repeated by anaphora: et Capitolinis injecit sedibus ignes. Tum statua Nattae, tum simulacra deorum, Romulusque et Remus cum altrice belua vi fulminis icti conciderunt, Cic. Div. 2, 20, 45;

    so repeated seven times,

    id. Rep. 1, 40, 62.—
    (θ).
    Redundant, the time of the action being clear without it (esp. in Cic.):

    atque hoc tum judicio facto... tamen Avitus Oppianicum reum statim non facit,

    Cic. Clu. 20, 56:

    itaque tum ille inopia et necessitate coactus ad Caepasios confugit,

    id. ib. 20, 57; id. Brut. 23, 90; 39, 145; 43, 161; cf. id. Sull. 18, 51, where tum redundant occurs six times successively.—
    2.
    In oblique discourse, referring to the time of the speaker, = nunc in direct discourse:

    quando autem se, si tum non sint, pares hostibus fore?

    if they were not now so, Liv. 3, 62, 1:

    (dixit Sempronius)... nec tum agrum plebi, sed sibi invidiam quaeri,

    id. 4, 44, 9; 4, 57, 4:

    moenia eos tum transcendere non Italiae modo, sed etiam urbis Romanae,

    id. 21, 35, 9; 5, 21, 7 (in this use nunc is also freq.).—
    3.
    Referring to indefinite time.
    (α).
    Then, at such a time of the year, day, etc., at such a season:

    tum denique tauros in gregem redigo (after Lyra rises),

    Varr. R. R. 2, 5, 12; 1, 35 fin.; Col. 11, 2, 87.—
    (β).
    With the force of an indefinite temporal clause, at such a time, in such circumstances, i. e. when such a thing happens as has happened:

    qui (porci) a partu decimo die habentur puri, ab eo appellantur sacres, quod tum ad sacrificium idonei habentur primum,

    Varr. R. R. 2, 4, 16; 2, 7, 13:

    deinde cibum sequitur somnus... quia plurima tum se corpora conturbant (i. e. cum cibum ceperunt),

    Lucr. 4, 957; 3, 599; 4, 892; 4, 919;

    4, 1030: quam regionem cum superavit animus... finem altius se efferendi facit. Tum enim sui similem et levitatem et calorem adeptus... nullam in partem movetur,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43; 1, 31, 75; 3, 23, 55; 4, 24, 54; Tac. Dial. 7.—
    (γ).
    With the force of a conditional clause, then, in this instance, if so: immo res omnis relictas habeo prae quod tu velis. Ph. Tum tu igitur, qua causa missus es ad portum, id expedi (i. e. si ita est), Plaut. Stich. 2, 2, 39; id. Most. 5, 1, 55; id. As. 1, 1, 93; 2, 2, 64; 3, 3, 36; id. Aul. 3, 6, 31; id. Capt. 3, 4, 108; 4, 2, 78: non potitus essem;

    fuisset tum illos mi aegre aliquot dies,

    Ter. Phorm. 1, 3, 7; id. Eun. 2, 2, 50; 5, 1, 23; id. Hec. 3, 5, 12:

    ego C. Caesaris laudibus desim, quas, etc.? Tum hercule me confitear non judicium aliquod habuisse,

    Cic. Planc. 39, 93: scribant aliquid Isocrateo more...;

    tum illos existimabo non desperatione formidavisse genus hoc,

    id. Or. 70, 235; id. Font. 21, 49 (17, 39); id. Tusc. 1, 35, 85; id. Fam. 9, 8, 2; Ov. H. 18 (19), 81: vellem tam ferax saeculum haberemus...;

    tum ego te primus hortarer, etc.,

    Plin. Ep. 4, 15, 8.—
    4.
    Referring to future time.
    (α).
    To a definite time before mentioned:

    ut sit satius perdere Quam aut nunc manere tam diu, aut tum persequi,

    i. e. after my future return, Ter. Ad. 2, 2, 27:

    jam nunc mente prospicio quae tum studia hominum, qui concursus futuri sint,

    Cic. Div. in Caecin. 13, 42; id. Verr. 1, 13, 37; 1, 10, 30; id. Prov. Cons. 7, 17; id. Marcell. 9, 30:

    tum meae... Vocis accedet bona pars,

    Hor. C. 4, 2, 45.—
    (β).
    With the force of a conditional clause (cf. 3. b, supra), then, in this instance, if so: specta, tum scies. Plaut. Bacch. 4, 9, 100; cf.:

    quom videbis, tum scies,

    id. ib. 1, 2, 37: tuom incendes genus;

    Tum igitur aquae erit tibi cupido, etc.,

    id. Trin. 3, 2, 50; id. Curc. 2, 3, 17:

    confer sudantes, ructantes, refertos epulis... tum intelleges, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 34, 100; id. Planc. 18, 45; id. Phil. 2, 45, 115:

    agedum, dictatorem creemus... Pulset tum mihi lictorem qui sciet, etc.,

    Liv. 2, 29, 12; Cic. Phil. 10, 3, 6; id. Or. 23, 78; 71, 235; Liv. 4, 22, 11; 5, 16, 10; 9, 11, 4.—
    B.
    Referring to a time subsequent to a time mentioned, then, thereupon.
    1.
    Simple sequence in time.
    (α).
    Time proper (only of an immediate sequence;

    otherwise deinde, postea, etc., are used): tum cum corde suo divum pater atque hominum rex Effatur, etc.,

    Enn. Ann. 179:

    dico ei quo pactod eam viderim erilem nostram filiam sustollere. Extimuit tum illa,

    Plaut. Cist. 2, 3, 9; id. Bacch. 3, 3, 29; id. As. 4, 1, 58: tum ille egens forte adplicat Primum ad Chrysidis patrem se. Ter. And. 5, 4, 21; id. Eun. 3, 1, 17; Cato, R. R. 48 (49); 135 (136); so id. ib. 112 (113): equos quinto anno... amittere binos (dentes);

    tum renascentes eis sexto anno impleri,

    Varr. R. R. 2, 7, 2 sq.: collo [p. 1909] cari jussit hominem in aureo lecto, abacosque complures ornavit... Tum ad mensam eximia forma pueros jussit consistere, eosque, etc., Cic. Tusc. 5, 21, 61:

    dixerat hoc ille, cum puer nuntiavit venire ad eum Laelium... Tum Scipio e cubiculo est egressus, etc.,

    id. Rep. 1, 12, 18; id. Div. 2, 66, 135; id. Clu. 14, 40; id. Cat. 3, 5, 10; id. Ac. 2, 5, 13; id. Div. 1, 35, 77:

    hostes suos ab oppugnatione reduxerunt. Tum suo more conclamaverunt ut, etc.,

    Caes. B. G. 5, 26; cf. id. ib. 7, 64; 5, 43 fin.;

    5, 48: adsurgentem ibi regem cuspide ad terram adfixit. Tum spolia caputque abscisum spiculo gerens... hostes fudit,

    Liv. 4, 19, 5; 5, 21, 1; 1, 26, 9; 1, 18, 10; 1, 20, 1; 1, 22, 6; 1, 28, 4; 1, 28, 9; 2, 24, 4;

    3, 8, 11, etc.: tum Caesar cum exercitu Thessaliam petit,

    Vell. 2, 52, 1; Val. Max. 5, 1, 3; Curt. 4, 3, 7; Tac. A. 3, 28; 11, 35; id. H. 4, 84; Ov. M. 2, 122; 4, 80; 7, 121; 10, 481; 14, 386; Flor. 1, 13, 12; Gell. 1, 19, 5; 1, 23, 5.—
    (β).
    In partic., foll. by an abl. absol.:

    tum, prope jam perculsis aliis tribunis, A. Verginius Caesoni capitis diem dicit,

    Liv. 3, 11, 9; 8, 32, 1; 10, 29, 12:

    tum omni spe perdita, Meherdates dolo ejus vincitur, traditurque victori,

    Tac. A. 12, 15; 12, 16:

    tum, ferro extracto, confestim exanimatus est,

    Nep. Epam. 9, 4.—
    (γ).
    Implying a connection between two events, hence, under these circumstances, accordingly, thereupon:

    at pater omnipotens ira tum percitus acri... Phaethonta... Deturbavit in terram,

    Lucr. 5, 399:

    madefactum iri Graeciam sanguine... tum neque te ipsum non esse commotum, Marcumque Varronem et M. Catonem... vehementer esse perterritos,

    Cic. Div. 1, 32, 68; cf. id. ib. 1, 34, 76; Caes. B. G. 4, 25; cf. id. ib. 5, 49; 5, 51;

    7, 59: quippe quibus nec domi spes prolis, nec cum finitimis conubia essent. Tum ex consilio patrum Romulus legatos circa vicinas gentes misit,

    Liv. 1, 9, 2; 3, 26, 1; 3, 31, 7; 4, 45, 7.—
    2.
    Enumeration of a series of events; the co-ordinate clauses introduced by tum... tum, or primum (primo)... deinde... tum, etc.
    (α).
    Succession of time proper:

    ducem Hannibali unum e concilio datum (a Jove), tum ei ducem illum praecepisse ne respiceret, illum autem respexisse, tum visam beluam vastam, etc.,

    Cic. Div. 1, 24, 49; 1, 27, 57; 2, 28, 58 sq.:

    primo... deinde... tum... tum,

    id. Fin. 1, 16, 50; 5, 23, 65; id. Tusc. 5, 2, 5:

    primum... deinde... tum... postremo,

    id. N. D. 2, 1, 3; 3, 3, 6: primum colonos inde Romanos expulit: inde in Latinam viam transgressus, etc., inde Lavinium recepit; tum deinceps Corbionem, Vitelliam;

    postremum, etc.,

    Liv. 2, 39, 4:

    primi consules sub jugum missi, tum ut quisque gradu proximus erat, tum deinceps singulae legiones,

    id. 9, 6, 1:

    primo... deinde... tum... tum,

    id. 21, 22, 8; id. praef. 9; 3, 28, 8: 5, 39, 7;

    23, 23, 6: deinde... deinde... Tum... post quas, etc.,

    Curt. 3, 3, 24: primum... deinde... deinde... tum... postea, Masur. Gabin. ap. Gell. 5, 13, 5; Gai. Inst. 4, 60.—
    (β).
    So in partic.: tum (also hic, et;

    not deinde or postea), to denote the succession of speakers in dialogue: immo duas dabo, inquit adulescens... Tum senex ille: Si vis, inquit, quattuor sane dato,

    Plaut. Stich. 4, 1, 46 dub.:

    tum Piso... inquit, etc. Tum Quintus... inquit, etc. Hic ego... inquam, etc. Tum ille... inquit, etc. Tum Piso... inquit, etc. Et ille ridens... inquit, etc. Tum Piso exorsus est, etc.,

    Cic. Fin. 5, 1, 2 sqq.:

    tum Atticus... inquit, etc. Tum ille... inquit, etc. Tum Brutus, etc. Tum ille, etc. Tum Atticus, etc. Tum Pomponius... inquit, etc.,

    id. Brut. 3, 11 sqq., and through the whole treatise; cf. id. Ac. 1, 2, 4; 1, 3, 9; 1, 4, 13; 1, 12, 43 and 44; 2, 19, 63; id. N. D. 1, 6, 15 sqq.; id. Rep. 1, 13, 19 sqq.; Liv. 7, 10, 2 sqq.; 23, 12, 8; Tac. Dial. 3; 15; 25; 42; Gell. 3, 1, 11 sqq.; 18, 1, 9 sqq.; Ov. M. 14, 594.—
    (γ).
    Transf., of sequence or succession of thought, passing into mere co-ordination (v. C. 2. b, g), then... again... furthermore:

    qui mi in cursu obstiterit, faxo vitae is obstiterit suae. Prius edico ne quis, etc. Tum pistores scrofipasci qui, etc. Tum piscatores.... Tum lanii autem qui, etc.,

    Plaut. Capt. 4, 2, 28; 4, 2, 34; 4, 2, 39: (res familiaris) primum bene parta sit, tum quam plurimis se utilem praebeat, deinde augeatur ratione, diligentia, etc., Cic. Off. 1, 26, 92; id. Ac. 2, 47, 146; id. Tusc. 1, 28, 68 sq.; 5, 40, 117; id. Ac. 2, 10, 30; id. de Or. 1, 42, 190; id. Cat. 4, 3, 5; id. Agr. 1, 2, 5; id. Clu. 2, 6; Liv. 3, 26, 11.—
    C.
    Hence, as co-ordinating conjunction, introducing an additional assertion, or thought.
    1.
    Alone, = praeterea, and then, besides, also, moreover, on the other hand (freq. in ante-class. style and in Cic.;

    rare in Livy and post-Aug. prose): argenti aurique advexit multum, lanam purpuramque multam... tum Babylonica peristromata, etc.,

    Plaut. Stich. 2, 3, 54; id. Rud. 2, 4, 10; id. Bacch. 4, 3, 71; 4, 8, 17; id. Ps. 3, 2, 78; id. Aul. 1, 2, 6; 1, 3, 16; id. Men. 5, 5, 41; id. Mil. 4, 2, 13; id. Pers. 1, 3, 15; 4, 2, 3; Ter. And. 1, 5, 27; 1, 2, 21; 2, 3, 7; id. Eun. prol. 4; 5, 6, 15; id. Heaut. 2, 1, 16; Lucr. 4, 680; cf. id. 1, 494; 4, 1152:

    magnum ingenium L. Luculli, magnumque optimarum artium studium, tum omnis ab eo percepta doctrina... caruit omnino rebus urbanis,

    Cic. Ac. 2, 1, 1; 2, 14, 43; id. Div. 1, 24, 50; 1, 42, 94; id. de Or. 1, 46, 201; id. Off. 1, 6, 19; id. Fin. 1, 6, 21; 2, 16, 53; id. Leg. 1, 5, 17; 1, 9, 26; id. Rab. Post. 14, 40; id. Phil. 13, 12, 26:

    altera ex parte Bellovaci instabant, alteram Camulogenus tenebat: tum legiones a praesidio interclusas maximum flumen distinebat,

    Caes. B. G. 7, 59; id. B. C. 3, 49: naves convenerunt duae Punicae quinqueremes;

    duae ab Heraclea triremes... tum quinque Rhodiae quadriremes,

    Liv. 42, 56, 6; 1, 40, 4; Sen. Vit. Beat. 3, 4; Just. 5, 10, 3.—Sometimes connecting two terms of the same clause, with the force of cum... tum (v. infra, 3. d.):

    quot me censes homines jam deverberasse, hospites tum civis?

    Ter. Phorm. 2, 2, 14:

    faciendum est igitur nobis ut... veteranorum, tum legionis Martiae quartaeque consensus... confirmetur,

    Cic. Phil. 3, 3, 7; Liv. 28, 43, 1 (in co-ordination often with etiam, autem, and sometimes with praeterea and porro; v. III. infra).—
    2.
    Tum as correlative of a preceding tum.
    (α).
    With an added assertion or thought: ita est haec hominum natio: voluptarii atque potatores, Tum sycophantae... plurimi In urbe habitant;

    tum meretrices mulieres Nusquam perhibentur blandiores gentium,

    Plaut. Men. 2, 1, 35; id. Ep. 2, 2, 28; id. Mil. 3, 1, 100; 3, 1, 102.—
    (β).
    Tum... tum = nunc... nunc (modo... modo), sometimes... sometimes, now... now, at one time... at another (freq. in Cic., not in Caes., rare in Liv., and very rare in postAug. writers):

    tum huc, tum illuc inretitos impedit piscis,

    Plaut. Truc. 1, 1, 17:

    tum hoc mihi probabilius, tum illud videtur,

    Cic. Ac. 2, 43, 134:

    mihi... tum hoc tum illud probabilius videtur,

    id. Off. 3, 7, 33; so id. Am. 4, 13; id. Sen. 13, 45; id. Top. 7, 31; id. N. D. 2, 19, 49:

    (alvus) tum restringitur, tum relaxatur,

    id. ib. 2, 54, 136; id. Rep. 3, 13 (14), 23; id. Leg. 2, 7, 16; id. Or. 63, 212; id. Sen. 3, 7; id. Inv. 1, 37, 66:

    dictator tum appellare tum adhortari milites,

    Liv. 8, 39, 4; Suet. Ner. 1; Gell. 1, 11, 15.—Tum may be repeated several times:

    plerique propter voluptatem tum in morbos graves, tum in damna, tum in dedecora incurrunt,

    Cic. Fin. 1, 14, 47; 3, 7, 26;

    so three times,

    id. N. D. 1, 12, 29; 1, 14, 37; 1, 15, 39; id. Inv. 1, 52, 98; id. Or. 3, 45, 177; id. Off. 1, 7, 22; id. Leg. 2, 17, 43; id. Top. 25, 96;

    four times,

    id. N. D. 1, 43, 120; 2, 20, 52; 2, 39, 101; id. Verr. 2, 4, 34, § 75;

    five times,

    id. N. D. 2, 5, 14; id. Inv. 1, 13, 17; 1, 41, 76; id. Verr. 2, 5, 36, § 94;

    six times,

    id. ib. 1, 53, 120;

    seven times,

    Quint. 9, 4, 133;

    nine times,

    Cic. N. D. 2, 50, 51.—And in chronological order (to be distinguished from the instances B. 2. a and g):

    Atheniensium (rem publicam constituerunt) tum Theseus, tum Draco, tum Solo, tum Clisthenes, tum multi alii,

    at different times, successively, Cic. Rep. 2, 1, 2.—
    (γ).
    Preceded or followed by other co-ordinate words (alias, modo, aliquando, aut... aut, nunc... nunc):

    ex quo intellegitur qualis ille sit quem tum moderatum, alias modestum, tum temperantem, alias constantem continentemque dicimus,

    Cic. Tusc. 4, 16, 36:

    tum... tum... aliquando,

    id. Div. 2, 2, 6:

    tum... tum... aut... aut,

    id. Or. 61, 204:

    modo... tum autem,

    id. N. D. 2, 40, 142:

    nunc... nunc... tum... tum,

    Flor. 1, 17, 5.—
    (δ).
    Tum... tum = et... et, both... and, not only... but also, partly... partly, without regard to time, the second term being frequently strengthened by etiam (mostly post-Aug.):

    Milo Compsam oppugnans, ictusque lapide tum Clodio, tum patriae, quam armis petebat, poenas dedit,

    Vell. 2, 68, 3:

    Muciam et Fulviam, tum a patre, tum a viro utramque inclitam,

    Val. Max. 9, 1, 8:

    Caesar Pompejo tum proprias, tum etiam filiae lacrimas reddidit,

    id. 5, 1, 10; Quint. 7, 3, 18; Sen. Q. N. 4, 2, 28; id. Clem. 1, 19, 2; Front. Aquaed. 1; Tac. A. 12, 33; Suet. Tit. 3; Nep. praef. 8;

    and with etiam,

    Val. Max. 2, 2, 8; 5, 9, 1; 7, 6 prooem.; Nep. Them. 2, 3.—
    3.
    As correlative with a preceding cum, introducing particular after a universal or a stronger or more important assertion after a weaker or less important.
    a.
    Connecting complete sentences with different predicates, cum... tum = as... so, while... (tum being not translated; ante-class. cum always with indic.; class. with subj. or indic.):

    quom antehac te amavi, et mihi amicam esse crevi... tum id mihi hodie aperuisti,

    Plaut. Cist. 1, 1, 2; id. Truc. 4, 1, 6:

    quom id mihi placebat, tum uno ore omnes omnia Bona dicere,

    Ter. And. 1, 1, 69; id. Phorm. 1, 4, 10:

    quae cum res tota ficta sit pueriliter, tum ne efficit quidem quod vult,

    Cic. Fin. 1, 6, 19; id. Tusc. 5, 39, 13; id. Fam. 13, 16, 1; and so with subj., id. N. D. 1, 1, 1; id. Off. 3, 2, 5; id. Lael. 7, 23; id. Brut. 39, 145; 11, 250:

    cum omnium rerum simulatio est vitiosa, tum amicitiae repugnat maxime,

    id. Lael. 25, 91; id. Div. 2, 27, 58; and so with indic., id. Planc. 33, 80; id. Tull. 4, 8; id. Div. in Caecil. 20, 65; id. Sest. 1, 2; id. Fam. 16, 4, 4:

    haec cum merito ejus fieri intellegebat, tum magni interesse arbitrabatur, etc.,

    Caes. B. G. 5, 4; 3, 16; id. B. C. 1, 58; Liv. 3, 34, 1; 4, 53, 4.—
    b.
    Clauses with the same predicate, which is placed after the first clause (always with indic.):

    nam mihi, cum multa eximie divineque videntur Athenae tuae peperisse, tum nihil melius illis mysteriis quibus, etc.,

    Cic. Leg. 2, 14, 36; id. Tusc. 4, 18, 42; id. Phil. 2, 5, 12; Liv. 4, 46, 10; 6, 38, 10.—
    c.
    Clauses with a common predicate placed before both co-ordinate terms, cum... tum = not only, but also; as... so especially:

    visa est Arcesilae cum vera sententia, tum honesta et digna sapiente,

    Cic. Ac. 2, 24, 77; id. Fin. 1, 16, 51; 2, 35, 119; 3, 1, 3:

    movit patres conscriptos cum causa tum auctor,

    Liv. 9, 10, 1; 4, 57, 2; Suet. Ner. 46 init.
    d.
    With a common predicate after both co-ordinate terms:

    quom virum tum uxorem, di vos perdant,

    Plaut. Men. 4, 2, 103:

    luxuria cum omni aetati turpis tum senectuti foedissima est,

    Cic. Off. 1, 34, 123; id. Clu. 59, 161; id. Verr. 2, 1, 34, § 86; id. N. D. 1, 21, 57; id. Deiot. 9, 26; id. Clu. 16, 46:

    concitatos animos flecti quam frangi putabat cum tutius tum facilius esse,

    Liv. 2, 23, 15; 6, 9, 8; 1, 57, 1; 10, 26, 13; Tac. Dial. 5.—With tum several times repeated:

    quem pater moriens cum tutoribus et propinquis, tum legibus, tum aequitati magistratuum, tum judiciis vestris commendatum putavit,

    Cic. Verr. 2, 1, 58, § 151; cf. esp. id. Planc. 40, 95. —
    e.
    Tum, in this construction, is freq. strengthened,
    (α).
    By vero:

    cum haec sunt videnda, tum vero illud est hominis magni, etc.,

    in particular, Cic. Clu. 58, 159; id. Mur. 27, 55; id. Phil. 3, 5, 12; 7, 3, 9; cf. id. Or. 1, 23, 106; 3, 16, 60; Liv. 34, 39, 9; Quint. 12, 1, 25.—
    (β).
    By maxime, above all, most of all, especially, chiefly:

    cum omnibus in rebus temeritas in adsentando turpis est, tum in eo loco maxime in quo ju dicandum est quantum, etc.,

    Cic. Div. 1, 4, 7; id. Tusc. 4, 1, 1; 5, 12, 36; id. Rosc. Am. 25, 69:

    cum infamia atque indignitas rei impediebat, tum maxime quod, etc.,

    Caes. B. G. 7, 56; Sall. J. 43, 5; Liv. 1, 8, 2; Suet. Claud. 30; Quint. 6, 1, 29.—
    (γ).
    By praecipue, especially, chiefly, above all:

    cum omnium sociorum provinciarumque rationem diligenter habere debetis, tum praecipue Siciliae,

    Cic. Verr. 2, 2, 1, § 2; id. Fam. 13, 11, 3:

    fortuna quae plurimum potest cum in reliquis rebus, tum praecipue in bello,

    Caes. B. C. 3, 68; Liv. 22, 43, 11; 1, 40, 3; Quint. 1, 1, 29; 1, 10, 13; 5, 10, 106; Plin. Ep. 4, 3, 2.—
    (δ).
    By inprimis, chiefly, principally:

    cum multa non probo, tum illud inprimis quod, etc.,

    Cic. Fin. 1, 6, 18; id. Fam. 12, 22, 3.—
    (ε).
    By cumprimis, chiefly, principally: quapropter bene cum superis de rebus habenda Nobis est ratio... tum cumprimis Unde anima atque animi constet [p. 1910] natura videndum, Lucr. 1, 131.—
    (ζ).
    By certe, especially, at least, assuredly:

    at cum de plurimis eadem dicit, tum certe de maximis,

    Cic. Fin. 4, 5, 13; id. Fam. 7, 4; cf. Quint. 2, 1, 10.—
    (η).
    By nimirum, assuredly, undoubtedly:

    cum plurimas... commoditates amicitia contineat, tum illa nimirum praestat omnibus quod, etc.,

    Cic. Am. 7, 23. —
    (θ).
    By etiam, besides, as well:

    cum omnes omnibus ex terris homines improbos audacesque collegerat, tum etiam multos fortes viros et bonos... tenebat,

    Cic. Cael. 6, 14; id. Ac. 2, 10, 31; id. Tusc. 1, 1, 2:

    quos tu cum memoriter, tum etiam erga nos amice et benevole collegisti,

    id. Fin. 1, 10, 34; id. Verr. 2, 3, 23, § 56:

    cum sua virtute, tum etiam alienis vitiis,

    id. Leg. 23, 67; id. Fin. 2, 12, 38; id. N. D. 2, 37, 95; id. de Or. 3, 60, 225; Liv. 1, 21, 2; 7, 23, 6; 7, 32, 10; Val. Max. 7, 2, 3; 3, 2, 10; 9, 6, 3; Quint. 9, 1, 20; 9, 4, 143.—
    (ι).
    By quoque, also, besides, as well:

    cum potestas major, tum vir quoque potestati par hostes trans Anienem submovere,

    Liv. 4, 17, 11; 1, 22, 2; cf. Quint. 12, 10, 72.—
    (κ).
    By et, also, besides, too:

    cujus mortem cum luctus civitatis, tum et dictaturae undecim insignem fecere,

    Just. 19, 1, 7.—
    (λ).
    By praeterea, moreover, besides:

    dicimus C. Verrem cum multa libidinose fecerit, tum praeterea quadringentiens sestertium ex Sicilia abstulisse,

    Cic. Verr. 1, 18, 56.
    II.
    Tum as correlative of dependent clauses (freq. in ante - class. writings and Cic., rare in post-Aug. writings).
    A.
    With temporal clauses, introduced by cum, = at the time when, at a time when.
    1.
    Referring to definite past time.
    a.
    Tum as antecedent of cum:

    jam tum cum primum jussit me ad se arcessier, Roget quis, Quid tibi cum illa?

    Ter. Eun. 3, 3, 4; id. Heaut. 2, 3, 21:

    qui (Hercules) tum dolore frangebatur cum immortalitatem ipsa morte quaerebat,

    Cic. Tusc. 2, 8, 20:

    bene apud majores nostros senatus tum cum florebat imperium decrevit ut, etc.,

    id. Div. 1, 41, 91; id. Phil. 2, 44, 114; id. Div. 1, 17, 30; id. Verr. 2, 2, 66, § 160; id. Clu. 33, 89; id. Verr. 1, 2, 5; id. Brut. 2, 7; 23, 89; id. Off. 3, 27, 100; id. Agr. 2, 24, 64; id. Phil. 2, 39, 100; 3, 4, 11:

    tum mittendos legatos fuisse cum Perseus Graecas urbes obsideret,

    Liv. 45, 3, 7:

    tum cum Vipereos sparsi... dentes,

    Ov. M. 4, 572; id. H. 3, 23; Val. Max. 6, 1, 12.—After pluperf.:

    nam tum cum in Asia res magnas permulti amiserant scimus Romae solutione impedita fidem concidisse,

    Cic. Imp. Pomp. 7, 19; Val. Max. 3, 6, 1; 2, 8, 15 fin. —Tum inserted in the temporal clause:

    cum Davo egomet vidi jurgantem ancillam... quom ibi me adesse neuter tum praesenserat,

    Ter. And. 5, 1, 20.—
    b.
    Tum, introducing the apodosis of the temporal clause (generally not transl. in Engl.).
    (α).
    Of coincident events, cum... tum = while: quom genui tum morituros scivi, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. Rel. v. 361 Vahl.); Ter. Phorm. 3, 2, 18:

    cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,

    Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Agr. 2, 11, 26; id. Cael. 26, 63; id. Phil. 3, 5, 13:

    cum pavida mulier nullam opem videret, tum Tarquinius fateri amorem, orare, etc.,

    Liv. 1, 58, 3; 5, 11, 4. —
    (β).
    Tum = deinde, usu. after a pluperf.:

    id cum Sulla fecisset, tum ante oppidum Nolam Samnitium castra cepit,

    Cic. Div. 1, 33, 72; id. Brut. 92, 319; id. Ac. 2, 3, 9; 2, 3, 15; id. Fin. 1, 8, 26; id. Tusc. 4, 20, 45; id. Div. 1, 25, 53; 2, 2, 7; id. Rep. 2, 25, 47; Liv. 21, 11, 8; cf. id. 1, 26, 7; 23, 22, 4.—Inserted in the apodosis:

    cum jam humanae opes egestae a Veis essent, amoliri tum deum dona,

    Liv. 5, 22, 3.—
    2.
    Referring to definite present time:

    quem esse negas, eundem esse dicis. Cum enim miserum esse dicis, tum eum qui non sit, dicis esse,

    Cic. Tusc. 1, 6, 12.—
    3.
    Referring to indefinite time.
    a.
    As antecedent of the clause, = at the time when, at a time when, whenever: hominum inmortalis est infamia;

    etiam tum vivit quom esse credas mortuam,

    Plaut. Pers. 3, 1, 28; id. As. 1, 3, 55; id. Merc. 3, 2, 7; Cato, R. R. 31:

    nec sibi enim quisquam tum se vitamque requirit Cum pariter mens et corpus sopita quiescunt,

    Lucr. 3, 919; 4, 444; 4, 455;

    4, 1166: omnis praedictio mali tum probatur cum ad praedictionem cautio adjungitur,

    Cic. Div. 2, 25, 54; id. Fin. 2, 32, 104; id. N. D. 2, 3, 9: tum cum sine pondere suci Mobilibus ventis arida facta volant, Ov. H. 5, 109; Cic. Ac. 1, 12, 44; 2, 27, 88; id. Fin. 4, 8, 20; id. Tusc. 3, 9, 20; 5, 26, 73; id. N. D. 1, 4, 9; id. Off. 1, 27, 93.—Tum maxime... cum plurimum = eo magis quo magis:

    eam (partem animi) tum maxime vigere cum plurimum absit a corpore,

    Cic. Div. 1, 32, 70; so, cum maxime... tum maxime; v. b. a foll.—
    b.
    Tum introducing the apodosis.
    (α).
    As coincident:

    quom amamus, tum perimus,

    Plaut. Truc. 1, 2, 94:

    ulmus, cum folia cadunt, tum iterum tempestiva est,

    Cato, R. R. 17; so id. ib. 155 (156):

    cum ea quae quasi involuta fuerunt, aperti sunt, tum inventa dicuntur,

    Cic. Ac. 2, 8, 26; id. Fin. 5, 10, 29; 1, 17, 57; id. N. D. 2, 52, 129; 1, 19, 49; id. Imp. Pomp. 6, 15.—Cum maxime... tum maxime = quo magis eo magis:

    nam quom pugnabant maxume, ego tum fugiebam maxume,

    Plaut. Am. 1, 1, 45:

    quamobrem omnes, cum secundae res sunt maxume, tum maxume Meditari secum oportet, etc.,

    Cic. Tusc. 3, 14, 30 poet. —
    (β).
    As subsequent:

    ad legionem quom itum, adminiculum eis danunt tum jam aliquem cognatum suum,

    Plaut. Most. 1, 2, 47:

    eo cum accessit ratio argumentique conclusio... tum et perceptio eorum omnium apparet,

    Cic. Ac. 2, 10, 30; 2, 41, 128; id. Fin. 5, 9, 24; 1, 20, 69; 5, 15, 41; id. Tusc. 1, 4, 8; 1, 24, 58; 3, 2, 3; id. N. D. 2, 48, 123; id. Div. 2, 19, 44.—
    4.
    Referring to future time.
    (α).
    Tum as antecedent of cum:

    quom mi haec dicentur dicta, tum tu, furcifer, quasi mus in medio pariete vorsabere,

    Plaut. Cas. 1, 51; id. Bacch. 3, 4, 20:

    non committam ut tum haec res judicetur cum haec frequentia Roma discesserit,

    Cic. Verr. 1, 18, 54; id. Agr. 2, 17, 44; 2, 25, 67; id. Fin. 4, 22, 62; id. Tusc. 1, 20, 46; Liv. 23, 13, 4; 41, 10, 7; Ov. M. 2, 651; id. H. 15, 293; Nep. Them. 6, 5.—
    (β).
    Tum introducing the apodosis:

    quom videbis, tum scies,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 37; 4, 6, 30:

    de quo cum perpauca dixero, tum ad jus civile veniam,

    Cic. Leg. 1, 12, 34; id. Clu. 2, 6; 4, 9; Liv. 3, 56, 10.—
    B.
    With temporal clause, introduced by ubi.
    1.
    Tum as antecedent of the clause (very rare):

    vitem novellam resecare tum erit tempus ubi valebit,

    Cato, R. R. 33:

    tum tu igitur demum id adulescenti aurum dabis, ubi erit locata virgo in matrimonium?

    Plaut. Trin. 3, 3, 52.—
    2.
    Tum introducing the apodosis.
    (α).
    Referring to definite past time (tum always = deinde):

    ubi eorum dolorem majorem quam ceterorum cognovi, tum meum animum in illos, tum mei consilii causam proposui, tum eos hortatus sum, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140; Sall. J. 94, 3:

    ubi illuxit, et Romanis Punica et Gallica arma cognita, tum dubitationem exemere,

    Liv. 25, 10, 5; 1, 9, 10; 4, 57, 3; 9, 43, 16; 21, 25, 12; 23, 11, 4.—
    (β).
    Referring to indefinite time:

    post ubi tempust promissa jam perfici, Tum coacti necessario se aperiunt,

    Ter. And. 4, 1, 8: Cato, R. R. 3 init.; 17:

    ubi jam morbi se flexit causa... Tum quasi vaccillans primum consurgit,

    Lucr. 3, 503; 6, 129; 6, 526.—
    (γ).
    Referring to future time:

    otium ubi erit, tum tibi operam ludo et deliciae dabo,

    Plaut. Rud. 2, 4, 13; id. Stich. 4, 2, 14:

    ubi tu voles, Ubi tempus erit, sat habet si tum recipitur,

    Ter. Eun. 3, 2, 32; Plaut. Truc. 4, 4, 18; id. Bacch. 4, 3, 72; id. Pers. 4, 7, 19; id. Cas. 3, 2, 27:

    ut ubi id interrogando argumentis firmavero, tum testes ad crimen accommodem,

    Cic. Verr. 1, 18, 55:

    ubi haerere jam aciem videris, tum terrorem equestrem infer,

    Liv. 6, 12, 10; 22, 55, 8.—
    C.
    With a temporal clause introduced by postquam.
    1.
    Tum as antecedent of the clause (very rare):

    Flaminius qui ne quieto quidem hoste ipse quieturus erat, tum vero postquam res sociorum ante oculos prope suos ferri vidit, suum id dedecus ratus, etc.,

    Liv. 22, 3, 7; Val. Max. 3, 8, 1 (v. infra, III. A. 2. a. b).—
    2.
    Tum introducing the apodosis (always = deinde).
    (α).
    Referring to definite past time:

    posteaquam e portu piratae exierunt, tum coeperunt quaerere homines, etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 38, § 100; Sall. J. 106, 6; 84, 1; id. Cat. 51, 40 (al. tunc):

    postquam satis virium collectum videbat, tum ex suis unum sciscitatum Romam ad patrem misit,

    Liv. 1, 54, 5; 3, 66, 5; 6, 13, 4; 22, 48, 4; 25, 10, 6; Gell. 5, 3, 6.—
    (β).
    Referring to indefinite time: postquam vero commoditas quaedam... dicendi copiam consecuta est, tum ingenio freta malitia pervertere urbes adsuevit, Cic. Inv. 1, 2, 3.—
    D.
    With a temporal clause introduced by ut.
    1.
    Tum as antecedent of the clause (very rare):

    tum vero ingentem gemitum dat Ut spolia, ut currus, utque ipsum corpus amici... conspexit,

    Verg. A. 1, 485; cf. id. ib. 12, 218.—
    2.
    Tum introducing the apodosis.
    (α).
    Of definite past time:

    nam ut dudum adcurrimus ad Alcesimarchum... tum mi, puto, prae timore hic excidisse Cistellam,

    Plaut. Cist. 4, 2, 46:

    sed ut intellectum est quantam vim haberet accurata... oratio, tum etiam magistri dicendi multi subito exstiterunt,

    Cic. Brut. 8, 30; id. Phil. 9, 4, 9; Liv. 24, 44, 10; id. 21, 54, 9; 23, 34, 6.—
    (β).
    Referring to future time:

    neque ut quaeque res delata ad nos erit, tum denique scrutari locos debemus,

    Cic. de Or. 2, 34, 146:

    traditum esse ut quando aqua Albana abundasset, tum, si eam Romanus rite emisisset, victoriam de Vejentibus dari (= si quando),

    Liv. 5, 15, 11 Weissenb. ad loc.—
    E.
    With a temporal clause introduced by quando.
    1.
    Tum as antecedent of the clause.
    (α).
    Of definite past time:

    auctoritatem senatus exstare sentio, tum, quando Alexandro mortuo, legatos Tyrum misimus,

    Cic. Agr. 2, 16, 41.—
    (β).
    Of future time:

    at scire tum memento quando id quod voles habebis,

    Plaut. Capt. 2, 1, 41; id. Mil. 3, 1, 213; id. Most. 3, 1, 136; id. Men. 5, 7, 57:

    utinam tum essem natus quando Romani dona accipere coepissent,

    Cic. Off. 2, 21, 75.—
    2.
    Tum introducing the apodosis.
    (α).
    Of indefinite time (quando = whenever):

    quando esurio tum crepant (intestina),

    Plaut. Men. 5, 5, 27; id. Truc. 1, 1, 15; id. Ps. 4, 7, 85:

    quando mulier dotem marito dabat, tum quae ex suis bonis retinebat reciperare dicebatur,

    Gell. 17, 6, 6; 7 (6), 14, 4.—
    (β).
    Of future time:

    at tu, quando habebis, tum dato,

    Plaut. Men. 3, 3, 23:

    quando ab eadem parte sol eodemque tempore iterum defecerit, tum signis omnibus ad principium revocatis, expletum annum habeto,

    Cic. Rep. 6, 22, 24:

    quando mihi usus venerit, tum quaeram ex te atque discam,

    Gell. 6 (7), 17, 4.—
    F.
    In the apodosis after simul ac:

    an simul ac nubes successere, ipse in eas tum Descendit (Juppiter), prope ut hinc teli determinet ictus?

    Lucr. 6, 402.—
    G.
    With a temporal clause introduced by dum.
    1.
    Tum as antecedent:

    sanctius visum est nomen Augusti, ut scilicet jam tum dum colit terras, ipso numine ac titulo consecretur,

    Flor. 2, 33, 66 (4, 12, 66).—
    2.
    Tum introducing the apodosis:

    dum habeat, tum amet,

    Plaut. Truc. 2, 1, 23:

    dum se glomerant... tum pondere turris Procubuit,

    Verg. A. 9, 540.—
    H.
    As antecedent of quamdiu:

    qui cum tibi amicus non modo tum fuerit quamdiu tecum in provincia fuerit, verum etiam nunc sit cum, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 24, § 58.—
    K.
    Denoting a logical consequence after quando and cum:

    quando ergo erga te benignus fui... tum te mihi benigne itidem addecet... referre gratiam,

    Plaut. Rud. 5, 3, 35:

    cum magnus numerus deesset, tum iste homo nefarius in eorum locum... substituere coepit cives Romanos,

    Cic. Verr. 2, 5, 28, § 72.—
    L.
    After relative clauses denoting time: qua tempestate Paris Helenam innuptis junxit nuptiis, Ego tum gravida expletis jam fere ad pariendum mensibus, Poet. ap. Cic. de Or. 3, 58, 219 (Trag. Rel. p. 246 Rib.).—
    M.
    With conditional clauses.
    1.
    With a conditional clause introduced by si, sin, ni (not nisi).
    (α).
    Tum as antecedent of clause:

    tum pol ego interii, homo si ille abiit,

    Plaut. Ps. 4, 1, 6; id. Men. 2, 2, 71; Ter. Heaut. 4, 3, 40:

    si tenuis causa est, tum etiam argumentandi tenue filum,

    Cic. Or. 36, 124; id. Rep. 1, 40, 62; 2, 9, 15; id. Fin. 1, 19, 63; id. N. D. 1, 6, 13; id. Verr. 2, 3, 47, § 112:

    tum vero ego nequiquam Capitolium servaverim si civem in servitutem duci videam,

    Liv. 6, 14, 4; 3, 9, 11; 6, 14, 4; 7, 34, 14; Cato ap. Plin. 29, 1, 7, § 14; Gell. 2, 12, 1 sq.; 4, 13, 1; 14, 2, 21.—
    (β).
    Tum introducing the apodosis:

    si triduum hoc hic erimus, tum arbores in te cadent,

    Plaut. Men. 2, 3, 30; id. Rud. 5, 2, 59; 3, 4, 49; id. As. 1, 3, 89; id. Rud. 1, 3, 13; id. Ps. 4, 1, 1; 4, 1, 48 (39); Ter. Eun. 2, 3, 64; 3, 1, 17; id. Phorm. 1, 3, 19; Cato, R. R. 26; cf. id. ib. 27:

    quod si, ut spero, cepero, tum vero litteras publice mittam,

    Cic. Fam. 2, 10, 3; id. Div. 1, 44, 100; cf. id. Ac. 2, 10, 32; id. Fin. 2, 4, 79; id. N. D. 3, 36, 87; id. Rep. 1, 43, 66: id. [p. 1911] Rosc. Am. 49, 142:

    si dimicandum erit, tum tu in novissimos te recipito,

    Liv. 7, 40, 13; 8, 10, 12; Hor. S. 1, 2, 97; Ov. M. 7, 32.—

    Esp., denoting the consequences of perjury in ancient formulas of oaths: si ego injuste illos homines dedier mihi exposco, tum patriae compotem me numquam siris esse,

    Liv. 1, 32, 7; 1, 24, 8; 22, 53, 11; hence, quid si falles? Me. Tum Mercurius Sosiae iratus siet, Plaut. Am. 1, 1, 239; 3, 2, 52; id. Aul. 4, 10, 50; cf. also Liv. 3, 64, 10.—
    2.
    With a condition contrary to fact.
    (α).
    Tum, antecedent of clause:

    tum esset ostentum, si anguem vectis circumplicavisset,

    Cic. Div. 2, 28, 62; id. Verr. 2, 2, 68, § 164:

    tum id audirem si tibi soli viveres,

    id. Marcell. 8, 25; id. Fin. 4, 13, 33; id. Div. 2, 35, 73.—
    (β).
    Tum introducing the apodosis:

    si quidem me amaret, tum istuc prodesset,

    Ter. Eun. 3, 1, 56:

    quodsi omnia nobis quae ad victum pertinent. suppeditarentur, tum optimo quisque ingenio, totum se in cognitione et scientia collocaret,

    Cic. Off. 1, 44, 158. —
    N.
    After an abl. absol.
    1.
    With perfect participles (= postquam or cum... tum), mostly with denique, vero, demum.
    (α).
    Referring to definite past time:

    ut morte ejus nuntiata tum denique bellum confectum arbitraretur,

    Cic. Mur. 16, 34:

    sed confecto proelio tum vero cerneres quanta vis animi fuisset in exercitu Catilinae,

    Sall. C. 61, 1:

    ita rebus divinis peractis tum de bello deque republica dictator rettulit,

    Liv. 22, 11, 1; 2, 29, 1; 2, 29, 3; 3, 56, 1; 5, 50, 8; Plin. 11, 20, 22, § 68.—
    (β).
    Referring to indefinite time:

    hisce omnibus rebus consideratis, tum denique id quod primum est dicendum, postremum soleo cogitare, quo utar exordio,

    Cic. Or. 2, 77, 315.—
    (γ).
    Referring to future time (the abl. absol. = a fut. perf.):

    ita prope XL. diebus interpositis tum denique se responsuros esse arbitrantur,

    Cic. Verr. 1, 10, 31; 1, 18, 54; id. Fin. 4, 13, 32; id. Scaur. Fragm. 10, 22.—
    2.
    With pres. participles (post-class.):

    tacentibus cunctis, tum ipse (dixit), etc.,

    Just. 12, 15, 6.
    III.
    Particular connections.
    A.
    With other particles of time.
    1.
    Jam tum, already at that time, i. e. earlier than might be anticipated:

    jam tum erat suspitio Dolo malo haec fieri,

    Ter. Eun. 3, 3, 8; cf. id. ib. 4, 4, 58; id. Phorm. 5, 8, 34:

    quippe etenim jam tum divom mortalia saecla Egregias animo facies vigilante videbant,

    Lucr. 5, 1169; 5, 1037:

    ut mihi jam tum divinasse ille (Romulus) videatur hanc urbem sedem aliquando summo esse imperio praebituram,

    Cic. Rep. 2, 5, 10; 2, 7, 12; id. Div. 2, 57, 118; id. Tusc. 4, 2, 4:

    jam tum in Palatio monte Lupercal hoc fuisse ludicrum ferunt,

    Liv. 1, 5, 1; 1, 7, 16; 1, 41, 7; 10, 21, 14;

    24, 49, 1: ut jam tum qualis futurus esset ostenderet,

    Suet. Dom. 1; Curt. 4, 6, 29.—
    2.
    Tum demum and tum denique, then only, then at length, then at last, not till then, i. e. later than might be expected, implying delayed action.
    a.
    Tum demum.
    (α).
    In gen.:

    adversisque in rebus noscere qui sit. Nam verae voces tum demum pectore ab imo Eiciuntur,

    Lucr. 3, 58:

    tum demum Liscus, oratione Caesaris adductus, quod antea tacuerat proponit,

    Caes. B. G. 1, 17; 5, 33; Sall. J. 46, 1:

    nec ante in campum degressi sunt quam, etc. Tum demum castra Etruscorum pro moenibus Fidenarum posita,

    Liv. 4, 17, 12; 45, 12, 6; 2, 20, 11; 5, 39, 2; 23, 19, 15 et saep.; Val. Max. 1, 6, 10; 1, 7, 4; Curt. 3, 12, 12; Tac. A. 3, 18; 3, 47.—
    (β).
    In partic., referring to clauses introduced by cum, ubi, si, or abl. absol. (v. II. A. B. L. M.), denoting absolute restriction to the terms of the clause:

    imo etiam ubi expolivero, magis hoc tum demum dices,

    Plaut. Poen. 1, 1, 60:

    tum demum mihi procax Academia videbitur si aut consenserint omnes, aut, etc.,

    Cic. N. D. 1, 6, 13:

    cum is Casilini eo die mansurum dixisset, tum demum cognitus est error,

    Liv. 22, 13, 8; Vell. 2, 115, 4; Val. Max. 3, 8, 1 fin.; 7, 2, 4; Curt. 3, 11, 6; Plin. Ep. 8, 20, 7.—
    (γ).
    Sometimes = nunc demum (anteclass.): victus es, Chaline. St. Tum nos demum vivere. Olympio. Gaudeo, Plaut. Cas. 2, 6, 65.—
    b.
    Tum denique.
    (α).
    In gen.:

    tum denique tauros in gregem redigo,

    Varr. R. R. 2, 5:

    injecta glaeba tumulus is (locus) ubi humatus est vocatur, ac tum denique multa religiosa jura complectitur,

    Cic. Leg. 2, 22, 57; id. Fin. 3, 22, 76; id. Tusc. 3, 26, 61: nequiquam temptati ut tum denique desisterent impediendo bello, Liv. 4, 55, 5; Ov. M. 4, 519; 7, 857; 10, 664.—
    (β).
    Referring to clauses with cum, etc. (v. II. A. B. L. M.):

    tum denique homines nostra intellegimus bona quom quae in potestate habuimus ea amisimus,

    Plaut. Capt. 1, 2, 33:

    quo cum venerimus, tum denique vivemus,

    Cic. Tusc. 1, 31, 75; 3, 31, 75; id. Leg. 2, 4, 10; id. Rep. 1, 6, 11; so,

    tum denique si,

    id. Fam. 14, 2, 3; id. Q. Fr. 1, 1, 10, § 29; id. Verr. 2, 2, 1, § 1:

    indicandum primum fuisse, dein petendum praesidium, postremo ni impetraretur, tum denique querendum,

    Liv. 23, 43, 2; Cato ap. Plin. 17, 18, 29, § 126 (for tum vero denique after ut, Cic. Phil. 9, 4, 9, v. II. D. 2. a).—
    3.
    Tum primum (rarely primo), then for the first time:

    tum genus humanum primum mollescere coepit,

    Lucr. 5, 1014:

    ludorum gratia quos tum primum anniversarios in circo facere constituisset,

    Cic. Rep. 2, 7, 12; id. Sen. 21, 78; Caes. B. G. 7, 11:

    ponte sublicio tum primum in Tiberi facto,

    Liv. 1, 33, 6; 2, 41, 3; 39, 22, 2; 2, 20, 6; 39, 49, 4; Vell. 2, 37, 5; Tac. A. 2, 27; id. H. 4, 57; Curt. 3, 12, 26. —
    4.
    With deinde, hic, postea, with consecutive force emphatic.
    a.
    Deinde tum (very rare):

    primum ea quae sumus acturi cogitare debemus, deinde tum dicere ac facere,

    Varr. L. L. 6, 6, 62.—
    b.
    Tum deinde.
    (α).
    = tum demum or tum denique, then at length, not till then, then only:

    nonne optime patronus occurrat prius conviciis luxuriae, etc., tum deinde narret de bonis Pallae? etc.,

    Quint. 4, 2, 27; 12, 10, 11:

    emam, aedificabo, credam, exigam, honores geram: tum deinde lassam senectutem in otium referam,

    Sen. Ep. 101, 4; Plin. 16, 44, 95, § 251.—So corresp. with cum:

    quas cum solus pertulisset, tum deinde comitia collegae subrogando habuit,

    Liv. 2, 8, 3 (Weissenb. demum, by conj.); Col. R. R. 1, 6, 13. —
    (β).
    = an emphatic deinde: nam praetermisit quod in prima parte sumere debuit;

    tum deinde eodem ipso quod omiserat quasi proposito ad confirmandum aliud utitur,

    Gell. 2, 8, 3; 13, 24 (23), 1; Just. 2, 1, 19.—
    c.
    With hic:

    hic tum repente Pacilius quidam accedit, ait, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 38, § 94:

    hic ego tum ad respondendum surrexi,

    id. Clu. 18, 51; 27, 73:

    hic tum injectus est hominibus scrupulus,

    id. ib. 28, 76; id. Sest. 11, 25.—
    d.
    Tum postea:

    tum postea complorantibus nostris, dies quidem tandem inluxit,

    Gell. 19, 1, 3; so id. 14, 3, 10 (for quid tum postea, v. D. 1.).—
    5.
    With interim:

    unum, alterum, tertium annum Sassia quiescebat... Tum interim, Q. Hortensio, Q. Metello coss.... despondet ei filiam suam,

    Cic. Clu. 64, 179.—
    B.
    With particles of emphasis.
    1.
    Tum vero (sometimes tum enimvero or enimvero tum), then indeed, at that crisis, then if not before, etc., or merely = emphatic then, denoting either coincidence or sequence of action.
    (α).
    In gen.:

    discedit a Melino Cluentia. Tum vero illa egregia mater palam exsultare... coepit,

    Cic. Clu. 5, 14; 22, 61; id. Agr. 1, 1, 3; id. Verr. 2, 5, 41, § 107:

    semper equidem magno cum metu incipio dicere... tum vero ita sum perturbatus ut, etc.,

    id. Clu. 18, 51:

    tum vero dubitandum non existimavit quin ad eos proficisceretur,

    Caes. B. G. 2, 8; 5, 37; id. B. C. 1, 82; 2, 42:

    Aruns Tarquinius et Tullia minor... junguntur nuptiis. Tum vero in dies infestior Tulli senectus... coepit esse,

    Liv. 1, 47, 1; 2, 22, 6; 4, 49, 13; 10, 19, 12; 21, 45, 9; 21, 58, 5; Ov. M. 2, 227; 7, 685; Curt. 4, 13, 1; 3, 11, 5; Tac. Agr. 37.—And in enumerations:

    deinde... post autem... tum vero ipsam veterem Karthaginem vendunt,

    Cic. Agr. 1, 2, 5.—
    (β).
    As correlative of temporal or conditional clauses, and after abl. absol.:

    quod ubi Romam est nuntiatum, senatui metum injecit ne tum vero sustineri nec in urbe seditio, nec in castris posset,

    Liv. 5, 7, 4; Sall. J. 94, 3:

    tum vero... si,

    Cic. Fin. 1, 19, 63; Liv. 6, 14, 4 (v. II. M. 1. a, b).—With cum, Liv. 32, 12, 1:

    quae postquam frustra temptata rogumque parari... vidit, Tum vero gemitus... Edidit,

    Ov. M. 2, 621; Sall. J. 106, 6; 84, 1; id. Cat. 51, 40; v. C. 1. b. (so, tum vero denique after ut, Cic. Phil. 9, 4, 9; v. II. D. 2. and M. 1.).—
    2.
    Tum quidem, at that time, thereupon, then at least (usu. opposed to a later time): dixit sibi in somnis visum esse, etc. Et tum quidem incolumis exercitum liberavit; post triennium autem devovit se, etc., Cic. Div. 1, 24, 51; so,

    actum quidem,

    id. Fl. 25, 59; id. Lael. 11, 39:

    et tum quidem ab Dio Perseus in interiora regni recepit se... post dies paucos, etc.,

    Liv. 42, 39, 1; 1, 57, 10; 3, 2, 10;

    7, 17, 3.—Often in resuming the narrative after a digression: ac tum quidem regem... filium appellat,

    Curt. 4, 7, 25.—Merely emphatic:

    Duillio Cornelioque coss. etiam mari congredi ausus est. Tum quidem ipsa velocitas classis comparatae victoriae auspicium fuit,

    Flor. 1, 18 (2, 2), 7; so id. 1, 22 (2, 6), 20; 1, 40 (3, 5), 12.—With cum, Tac. Dial. 11.—
    3.
    Ne tum quidem, not even then:

    num quis horum miser hodie? Ne tum quidem, post spiritum extremum,

    Cic. Tusc. 1, 37, 89; id. Div. 1, 26, 55; id. Verr. 2, 2, 40, § 98:

    ubi ne tum quidem eos prodire intellexit,

    Caes. B. G. 1, 50; 7, 53; Tac. H. 5, 21; Curt. 3, 2, 18.—With cum:

    ille vere ne tum quidem miser cum ab Oroete in crucem actus est,

    Cic. Fin. 5, 30, 92; so id. Tusc. 5, 20, 57; id. Verr. 2, 5, 23, § 59; Liv. praef. 12; 39, 39, 11.—
    4.
    Tum maxime (sometimes tum cummaxime).
    (α).
    Especially at that time, chiefly then: illi sumposia, nos convivia quod tum maxime simul vivitur, Cic. Fam. 9, 24, 35; id. Leg. 2, 11, 26.—With cum:

    quae quidem vis tum maxime cognita est cum... M. Cato, legem suadens, in Galbam multa dixit,

    Cic. Brut. 23, 89; id. Sest. 21, 47; id. Par. 4, 1, 29.—
    (β).
    Just then, just at that moment (not ante-Aug.):

    regi, tum maxime captivos ex Illyrico vendenti,

    Liv. 43, 20, 3; 1, 10, 1:

    per totam aciem vulgatum est, castra amissa esse, et tum cummaxime ardere,

    id. 40, 32, 1; so,

    tum cummaxime,

    id. 43, 7, 8:

    corpus enim suum a caupone trucidatum tum maxime plaustro ad portam ferri,

    Val. Max. 1, 7, ext. 10; 2, 10, 2; 3, 2, 2 fin.; Curt. 3, 4, 14; 6, 6, 10; Plin. 2, 63, 63, § 154; Quint. 2, 15, 30; 2, 61, 31; Suet. Caes. 65; id. Calig. 53.—So with cum:

    et quod tum maxime Abydum oppugnaret cum rex ab Attalo et Rhodiis ultro se bello lacessitum diceret,

    Liv. 31, 18, 2; Sen. Ira, 1, 15, 2.—
    (γ).
    Strengthening the co-ordinate tum after cum, so especially; v. I. C. 3. e. b (for cum maxime... tum maxime and tum maxime... cum plurimum, v. II. A. 3. a. b.).—
    5.
    Tum potissimum = tum maxime, just then (rare):

    C. Caesar... tum potissimum acie commissa impeditos religione hostes vicit,

    Front. Strat. 2, 1, 16.—
    6.
    Etiam tum.
    (α).
    Even then:

    etiam tum vivit cum esse credas mortuam,

    Plaut. Pers. 3, 1, 28:

    totum se Servilio etiam tum tradidit,

    even then, at so late a time, Cic. Sest. 62, 130:

    etiam tum cum verisimile erit,

    id. Rosc. Am. 20, 57.— So with cum, Cic. Verr. 2, 1, 59, § 154; id. Dom. 13, 23; id. Sest. 38, 81.—
    (β).
    Still, as yet (also as one word; cf. etiamtum, and v. the foll. additional passages), Cic. Verr. 2, 4, 19, § 41; id. Fin. 3, 14, 48; id. Rep. 2, 12, 24; id. Arch. 3, 5; id. de Or. 2, 3, 12; id. Brut. 20, 80; id. Off. 2, 14, 47; Caes. B. C. 3, 93; Liv. 5, 40, 10; Val. Max. 9, 6, 3; Tac. A. 3, 72; Suet. Claud. 27 fin.; id. Dom. 22.—

    And with a negation, = nondum: ipsa ego non longos etiam tum scissa capillos,

    not yet long, Ov. H. 8, 79.—
    7.
    Tum etiam.
    (α).
    Followed by si or cum, even if, even when:

    atque equidem filium Tum etiam si nolit, cogam,

    Ter. Ad. 5, 3, 65:

    qui tum etiam cum... circumfusi erant caligine,

    Cic. Tusc. 1, 19, 45.—
    (β).
    Then also, then too, besides:

    tum etiam illud cogitatote, sic vivere Cornelium ut, etc.,

    Cic. Balb. 28, 65; id. N. D. 1, 16, 43; so id. Leg. 1, 13, 35; id. Fin. 2, 16, 53; Col. 12 praef.—
    8.
    Tum quoque.
    (α).
    Also then, then likewise, then as before, then as on another occasion mentioned before: ceu lapidem si Percutiat lapis aut ferrum;

    nam tum quoque lumen Exsilit,

    Lucr. 6, 162:

    tum quoque homini plus tribui quam nescio cui necessitati,

    Cic. Prov. Cons. 11, 28:

    tum quoque multis milibus Latinorum in civitatem acceptis,

    Liv. 1, 33, 5; 2, 52, 2; 21, 22, 4; Caes. B. C. 3, 37; Ov. M. 14, 369.—
    (β).
    Even then, = etiam tum (rare):

    et tamen tum quoque se absentes triumphare credunt,

    Liv. 45, 38, 13; 39, 41, 3; 39, 47, 11; Ov. H. 17 (18), 190.—
    (γ).
    In orat. obliq. (v. I. A. 2.), even now:

    quod si Romani tum quoque aequa aspernarentur,

    Liv. 42, 62, 7. —
    (δ).
    = sic quoque, even under the circumstances, even as it was, etc. (v. sic, V. 3.): ut si effugium patuisset in publicum, impleturae urbem tumultu fuerint. Tum quoque [p. 1912] aliquotiens integro corpore evaserunt, Liv. 24, 26, 13; 40, 16, 6; 43, 4, 1;

    9, 13, 9: tum quoque, amputata dextra, navem sinistra comprehendit,

    Just. 2, 9, 18.—
    9.
    Tum ipsum = eo ipso tempore, at the very time, just then, even then (only in Cic. in four passages; cf.:

    nunc ipsum): tota igitur ratio talium largitionum vitiosa est, temporibus necessaria, et tum ipsum... moderanda est,

    Cic. Off. 2, 17, 60:

    quem quidem cum sua voluntate ex patria Karthaginem revertisset, tum ipsum cum vigiliis et fame cruciaretur, clamat virtus beatiorem fuisse quam Thorium,

    id. Fin. 2, 20, 65 Madv. ad loc.:

    tum ipsum cum immolare velis extorum fieri mutatio potest,

    id. Div. 1, 52, 118:

    ita (oratores), non injuria, quotienscunque dicerent, id quod aliquando posset accidere, ne tum ipsum accideret, timere,

    id. Or. 1, 27, 123.—
    C.
    Tum with co-ordinating particles.
    1.
    Tum autem.
    (α).
    = praeterea, and then, besides (v. I. C. 1.): turpilucricupidum te vocant cives tui;

    tum autem sunt alii qui te volturium vocant,

    Plaut. Trin. 1, 2, 64:

    oves scabrae sunt... Tum autem Surorum nemo exstat qui ibi sex menses vixerit,

    id. ib. 2, 4, 141; id. Mil. 4, 2, 13; id. Pers. 4, 2, 3; id. Poen. 5, 5, 34; 5, 7, 22; Ter. And. 1, 5, 34; id. Eun. 5, 9, 7; id. Hec. 2, 1, 14; 3, 2, 10:

    tum autem qui non ipso honesto movemur... callidi sumus, non boni,

    Cic. Leg. 1, 14, 41; id. Or. 1, 58, 247; 2, 19, 80.—
    (β).
    = tum... tum:

    visne igitur inter hos populos inambulantes, tum autem residentes quaeramus eisdem de rebus?

    Cic. Leg. 1, 5, 15.—
    (γ).
    = eo tempore, with autem as connective:

    tum illic autem Lemnius... uxorem duxit, etc.,

    Plaut. Cist. 1, 3, 25:

    tum autem ex omnibus montibus nives proluit,

    Caes. B. C. 1, 48.—
    (δ).
    But in this instance:

    uxori emunda ancilla'st: tum autem pluscula Supellectile opus est,

    Ter. Phorm. 4, 3, 60; 5, 7, 25 sq.—
    2.
    For tum etiam, v. B. 7. b.—
    3.
    Tum praeterea:

    nam tui similis est probe. Tum praeterea talem, nisi tu, nulla pareret filium,

    Ter. Heaut. 5, 3, 20; so id. Ad. 3, 2, 47; id. Phorm. 3, 2, 33; Cic. Verr. 1, 18, 56 (v. I. C. 3. e. l).—
    4.
    Tum porro:

    tum porro venti magnam quoque tollere partem Umoris possunt,

    Lucr. 6, 623; 4, 829 (827).—
    D.
    Quid tum?
    1.
    In dialogue, what then? what next? what further? novi ego hos pugnos meos. Ca. Quid tum? Th. Quid tum? Rogitas? Hisce ego, si tu me inritaveris, placidum te hodie reddam, Plaut. Curc. 5, 3, 49; so id. As. 2, 2, 83; Ter. Eun. 2, 2, 47; 3, 5, 66; id. Phorm. 3, 3, 8.—And strengthened:

    quid tum postea?

    Plaut. Trin. 3, 3, 41; id. As. 2, 2, 68; 2, 2, 79; Ter. Eun. 2, 3, 78; 4, 2, 9; 4, 7, 23; id. Ad. 4, 5, 15; id. Hec. 4, 1, 36: videsne abundare me otio? A. Quid tum? Cic. Tusc. 2, 11, 26.—
    2.
    In imitation of a dialogue:

    at mulctantur bonis exsules. Quid tum? Parumne multa de toleranda paupertate dicuntur?

    Cic. Tusc. 5, 37, 107; so id. Quint. 22, 72; 27, 84; id. Verr. 2, 4, 59, § 132; id. Dom. 47, 123; id. Dejot. 7, 22; id. Phil. 1, 10, 26; Hor. S. 2, 3, 230.—
    3.
    As emphatic co-ordinative in quoting the different items of a document, law, etc.: quive in senatu sententiam dixit, dixerit. Quid tum? Qui eorum coiit, coierit, etc., what next? i. e. and then, listen! Cic. Clu. 54, 148; so id. Agr. 1, 5, 16; 3, 3, 11; id. Mur. 12, 26; id. Fl. 23, 55.—
    E.
    Tum temporis = eo tempore (post class. and rare; cf.:

    tunc temporis): postera die civitas principem suum, ac tum temporis consulem in foro expectabat,

    Just. 31, 2, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > tum

  • 10 ab-sum

        ab-sum āfuī    (not abfuī), āfutūrus (āforem, āfore), abesse, in general, to be away from, be absent: dum abs te absum, T.: qui nullā lege abessem, i. e. since my exile was unlawful: Athenis, N.: hinc abesto, stand off, Ph.: omnia quae absunt, unseen things, Cs.: Unus abest, is missing, V.: nec Teucris addita Iuno Usquam aberit, will ever cease to follow them, V.: barba dum aberat, i. e. until the beard grew, O. —With distance in space or time: ab urbe abesse milia passuum ducenta: longe: procul, S.: cuius aetas a senatoriā gradu longe abesset, was far too young for: a quibus paucorum dierum iter, Cs.: profectus mensīs tris abest, three months ago, T.: nec longis inter se passibus absunt, V.: quod abest longissime, and that is far from the truth: tantum abest ab infamiā, ut, etc.: neque longius abesse quin proximā nocte... exercitum educat, i. e. nor was the time more remote, Cs.—In the phrase: tantum abest ut... ut, so far from... that, etc.: tantum abest ut gratiam quaesisse videar, ut simultates intellegam suscepisse, I am so far from being shown to have courted popularity, that, etc.: tantum abest ab eo, ut malum mors sit, ut verear, ne, etc. — Hence, to be away from, be free from: a culpā: ab eius modi crimine.—To be removed from, be disinclined to: ab istis studiis: tantum aberat a bello, ut, etc., he was so averse to war, that, etc.: ab hoc consilio afuisse, took no part in, Cs.: ceteri a periculis aberant, avoided, S.: paulum a fugā aberant, were almost ready to flee, S.—To be removed from, be different from, differ: qui longissime a te afuit, i. e. had the largest majority: abest virtute Messallae, is far inferior to, H. — To be unsuitable, be inappropriate: scimus musicen abesse ab principis personā, N.—To be wanting: quaeris id quod habes, quod abest non quaeris, T.: nusquam abero, V.: ratus pluribus curam, omnibus afuisse fortunam, that most had been negligent, all unsuccessful, Cu.: Donec virenti canities abest Morosa, H.: curtae nescio quid semper abest rei, H.—Hence with a negative or paulum (not parum), followed by quin, not much, little, nothing is wanting that, etc.: neque multum abesse ab eo, quin, etc., Cs.: paulumque afuit quin, Cs.: legatos haud procul afuit quin violarent, they came very near, L.—Abesse alicui or ab aliquo, to be wanting to, fail, not to help: longe alcui, O.: longe iis fraternum nomen populi R. afuturum, Cs.: quo plus intererat, eo plus aberat (tua virtus) a me, i. e. the more it would have helped me, the more it failed me: iussis mora abesto, O.: nec dextrae erranti deus afuit, V.: remo ut luctamen abesset, so that the rowing was without effort, V.

    Latin-English dictionary > ab-sum

  • 11 aspergō (ads-)

        aspergō (ads-) ersī, ersus, ere    [ad + spargo], to scatter, strew upon, sprinkle, spatter over: guttam bulbo: pecori virus, V. — To sprinkle with, besprinkle, bespatter, bedew: aram sanguine: sanguine mensas, O.—Fig., to throw upon in addition, fasten on besides, affix: viro labeculam: generi orationis sales: Aebutio sextulam, gives as a sprinkling (of an inheritance). — To defile, spot, taint, asperse, stain: vitae splendorem maculis: patrem suspicione, L.: aspergi infamiā, N.

    Latin-English dictionary > aspergō (ads-)

  • 12 atque or (only before consonants) ac

        atque or (only before consonants) ac conj.    [ad + que], and (like - que, it connects words or thoughts which form a whole, but unlike - que gives prominence rather to what follows, and is rarely repeated).    I. Copulative.    A. Connecting single words and expressions, and, as well as, together with: restituam ac reddam, T.: infamia atque indignitas rei, Cs.: honesta atque inhonesta, S.: parere atque imperare iuxta, L.: acies in speciem simul ac terrorem constiterat, Ta.—Poet. for et... et: Atque deos atque astra vocat crudelia mater, V.—Very rarely after one or more words of its phrase: hederā Gaudere pullā atque myrto, H.—In the phrases: unus atque alter, one and another, one or two, S.: alius atque alius, one and another, successive: aliā atque aliā de causā, L.: etiam atque etiam, again and again, repeatedly: semel atque iterum: iterum atque iterum, V.: huc atque illuc, hither and thither: longe atque late, far and wide.—Adding an emphatic expression, and in fact, and that too, and even, and indeed, and in particular: iter in provinciam nostram atque Italiam, Cs.: dis inmortalibus gratia atque ipsi Iovi: hebeti ingenio atque nullo: res tanta atque tam atrox, S.: Py. cognoscitne? Ch. Ac memoriter, yes, and that too, etc., T.: uno atque eo perexiguo tempore, and that too: atque eo magis, and so much the more: atque id eo magis, and that the more, Cs.: duabus missis cohortibus, atque his primis, etc., Cs. — With adeo or etiam: consilium atque adeo amentia, and in fact: cupide accipiat atque etiam bene dicat, and even, T.: atque adeo etiam, and even, L. —    B. Connecting closely related thoughts, and so, and even, and... too (usu. beginning the clause): atque eccum! and there he is too! T.: Africanus indigens mei? Minime... ac ne ego quidem illius, and I too am not: Punicā religione servata fides est, atque in vincula omnes coniecit, L.—After a word in its clause: funus atque imagines ducant, etc., H.— Adding an emphatic clause: exsules adlicere coepit: ac tantam sibi auctoritatem comparaverat, etc., Cs.: vos pro libertate non... nitemini? atque eo vehementius, quod, etc., S.—With a negative: si fidem habeat... ac non id metuat, ne, etc., and does not rather, T.: quasi nunc id agatur, quis... ac non hoc quaeratur: ut civem, ac non potius ut hostem.—Adding an adversative clause, and yet, and nevertheless: Quibus nunc sollicitor rebus!... atque ex me hic natus non est, T.: non dicere pro nobis possunt; atque haec a nobis petunt omnia: nihil praeterea est magno opere dicendum. ac tamen... pauca etiam nunc dicam. —In transitions, etc.: locum delegerunt. ac primo adventu, etc., Cs.: Atque ea diversa, dum geruntur, V.: Atque hic tantus vir, N.: nomen ei iugo Alpium inditum transgressum, L.—    II. After words of comparison, as, than, than as: nihil aeque atque illam vim requirit: neque mihi par ratio cum Lucilio est ac tecum fuit: pariter ac si hostes adessent, S.: castra movere iuxta ac si hostes adessent, S.: proinde ac de hominum est vitā merita: cum totidem navibus atque erat profectus, N.: similiter atque ipse eram commotus: fit aliud atque existimaris: aliter causam agi atque iste existimaret: non secus ac si meus esset frater: simulacrum contra atque antea fuerat convertere: simul atque adsedisti: haud minus ac iussi faciunt, V.: Non tuus hoc capiet venter plus ac meus, H.

    Latin-English dictionary > atque or (only before consonants) ac

  • 13 attingō (adt-)

        attingō (adt-) tigī, tāctus, ere    [ad + tango], to touch, come in contact with: prius quam aries murum attigisset, Cs.: telas putris, to handle, V.: Maenalon, set foot on, O.: mento aquam: pedibus terram, N.—To touch, strike, lay hands on, seize: illam, T.: (fanum), to violate: si Vestinus attingeretur, were attacked, L.: herbam, crop, V.—To approach, reach, arrive at, attain to: Italiam: lumina, i. e. life, V.: arces igneas, i. e. divine honors, H.—Of places, to be near, border on, adjoin, touch: (regio) Ciliciam: eorum fines Nervii attingebant, Cs.—Fig., to touch, affect, reach: dignitatem tuam contumeliā: quos ea infamia attingeret, L.—Of speech, to touch upon, mention, refer to: quem simul atque attigi: genera breviter: tantum modo summas, N.: ea, tamquam volnera, L.—To undertake, enter upon, engage in, take in hand, manage: causam Murenae: forum, i. e. public affairs: Graecas litteras: poeticam, N.: arma, to arm themselves, L.: alqd extremis digitis, i. e. have little experience in. — To reach, attain: auctoritatem loci: haec.—To come in contact with, be related to, belong to, resemble: officiis populum: Res gerere... Attingit solium Iovis, the administration of the state borders on, etc., H.

    Latin-English dictionary > attingō (adt-)

  • 14 comitor

        comitor ātus, ārī    [comes], to join as an attendant, accompany, attend, follow: eos, Cs.: hostiam, V.: iter alicuius, V.: gressum, V.: lanigerae comitantur oves, V.: magnā comitante catervā, with, V.: intravit paucis comitantibus urbem, O.: loculis comitantibus ire, with purses, Iu.— To attend to the grave: alqm comitante exercitu huma re, N.: supremum honorem, V.—Fig., of things, to follow, accompany, attend: mentibus virtus comitatur: huic vitae: etiam si nulla comitetur infamia: nimbis comitantibus Desilit, O.: comitante opinione, Ta.
    * * *
    comitari, comitatus sum V DEP
    join as an attendant, guard/escort; accompany, follow; attend (funeral); go/be carried with; be retained/stay/grow/join with; be connected with; occur

    Latin-English dictionary > comitor

  • 15 con-terō

        con-terō trīvī, trītus, ere,    to grind, bruise, pound, wear out: infamia pabula sucis, O.: manūs paludibus emuniendis, Ta.: silicem pedibus, Iu.: viam, Pr.—Fig., of time, to consume, spend. waste, use, pass, employ: vitem in quaerendo, T.: frustra tempus: ambulando diem, T.: diei brevitatem conviviis: otium socordiā, S.—To exhaust, engross, expend: se in musicis: conteri in causis: operam frustra, T.—To destroy, abolish, annihilate: iniurias quasi oblivione, obliterate: dignitatem virtutis, make insignificant.

    Latin-English dictionary > con-terō

  • 16 mendāx

        mendāx dācis, adj. with comp.    [1 MAN-], of men, given to lying, false, mendacious: homo: amicus, pretended, H.: aretalogus, Iu.: Parthis mendacior, H.: Saepe fui mendax pro te mihi, O.: in parentem, H.: quidquid Graecia mendax Audet in historiā, Iu.—As subst m., a liar: quid interest inter periurum et mendacem?—Of things, false, deceptive, feigned, fictitious, counterfeit, not real: visa: fundus, disappointing, H.: infamia, slander, H.: somnus, Tb.: pennae, O.
    * * *
    (gen.), mendacis ADJ
    lying, false; deceitful; counterfeit

    Latin-English dictionary > mendāx

  • 17 saeculum or saeclum

        saeculum or saeclum (not sēc-), ī, n    [1 SA-], a race, generation, age, the people of any time: serit arbores quae alteri saeclo prosint, Caecil. ap. C.: saeculorum reliquorum iudicium: huius saeculi error: o nostri infamia saecli, O.: grave Pyrrhae, H.: beatissimi saeculi ortu, Ta.: aurea Saecula, V.: Fecunda culpae saecula, H.—Fig., the spirit of the age, fashion: nec conrumpere et conrumpi saeculum vocatur, Ta.—Of time, a lifetime, generation, age: in quo (anno), quam multa hominum saecula teneantur: Aesculus Multa virūm volvens durando saecula vincit, V.— A hundred years, century, age: duobus prope saeculis ante, quam, etc.: Saeculo festas referente luces, H.: aliquot saeculis post: quorum ornatūs tot saecula manserant: ex omnium saeculorum memoriā: prope modum saeculi res in unum diem cumulavit, Cu.: saeclis effeta senectus, with years, V.

    Latin-English dictionary > saeculum or saeclum

  • 18 (sordēs, is)

       (sordēs, is) sing. only acc. and abl., and sordēs, ium (as plur. tantum), f    dirt, filth, uncleanness, squalor: in sordibus aurium inhaerescere: Auriculae contectā sorde dolentes, H.—Soiled clothing as a mourning garb, mourning: iacere in lacrimis et sordibus: insignis sordibus turba, L.—Fig., lowness, meanness of rank, low condition, humiliation, vileness, baseness: fortunae et vitae: emergere ex miserrimis naturae tuae sordibus: in infamiā relinqui ac sordibus.—Of persons, the dregs of the people, rabble: urbis: o lutum, sordes! vile creature!—Meanness, stinginess, niggardliness, sordidness: amare sordes et inhumanitatem: sordes obicere mihi, H.: cogit minimas ediscere sordes, the meanest tricks, Iu.: nullam (huius) in re familiari sordem posse proferri.

    Latin-English dictionary > (sordēs, is)

  • 19 tum

        tum adv., of time    [3 TA-].—Of time past, then, at that time, in those times: placuit tum id mihi, T.: qui tum vexare cupiebant: vastae tum in his locis solitudines erant, L.: Caere, opulento tum oppido, L.: tum Staienus condemnatus est, i. e. in that trial.—In emphatic opposition to other advv. of time: tu nunc tibi Id laudi ducis quod tum fecisti inopiā? T.: quae tabula, tum imperio tuo revolsa, nunc a me tamen deportata est: Et tum sicca, prius creberrima fontibus, Ide, O.—Of time present (only in orat. obliq., for nunc), now, at this time, then: quando autem se, si tum non sint, pares hostibus fore? if they were not now so, L.—Of time future, then, in that case, if that be done, thereupon: Tum meae... Vocis accedet bona pars, H.: confer sudantes, ructantes... tum intelleges, etc.: agedum, dictatorem creemus... Pulset tum mihi lictorem, qui sciet, etc., L.—Of time indefinite, then, at such a time, in such circumstances, in this instance, if so: nam quid agimus, cum sevocamus animum?... quid, inquam, tum agimus, nisi, etc.?—Repeated, tum... tum, sometimes... sometimes, now... now, at one time... at another: tum hoc mihi probabilius, tum illud videtur: dictator tum appellare tum adhortari milites, L.—Of succession in time, then, thereupon, next, afterwards, forthwith: conlocari iussit hominem in aureo lecto... Tum ad mensam eximiā formā pueros iussit consistere: tum, prope iam perculsis aliis tribunis, A. Virginius Caesoni capitis diem dicit, L.—In a series, repeated, or with other advv. or conjj. varying the expression: ducem Hannibali unum e concilio datum (a Iove), tum ei ducem illum praecepisse ne respiceret, illum autem respexisse, tum visam beluam vastam, etc.: tum... alias... tum... alias: tum... tum... aliquando: tum... tum... aut... aut: modo... tum autem.—Fig., of succession in thought, and then, besides, also, moreover, again, further, on the other hand: Quot me censes homines iam deverberasse, Hospites tum civīs? as well as, T.: faciendum est igitur nobis ut... veteranorum, tum legionis Martiae quartaeque consensus... confirmetur.—After a general clause with cum, introducing a particular or emphatic assertion: cum... tum, as... so, while... also, not only... but also, as... so especially: Quom id mihi placebat, tum uno ore omnes omnia Bona dicere, T.: cum omnium rerum simulatio vitiosa est, tum amicitiae repugnat maxime: movet patres conscriptos cum causa tum auctor, L.—Cum, followed by tum vero, tum maxime, tum praecipue or tum inprimis, while... in particular, not only... but especially, while... above all, not only... but chiefly: cum haec sunt videnda, tum vero illud est hominis magni, etc.: cum infamia atque indignitas rei impediebat, tum maxime quod, etc., Cs.: cum multa non probo, tum illud inprimis quod, etc.— Cum, followed by tum certe, tum nimirum, tum etiam, tum quoque or tum praeterea, while... at least, as... so assuredly, both... and as well, not only... but moreover: at cum de plurimis eadem dicit, tum certe de maximis: cum memoriter, tum etiam amice, etc.: cum potestas maior, tum vir quoque potestati par, etc., L.—Referring to a temporal clause, with cum.—Of coincidence of definite time, tum... cum, or cum... tum, at the time when, at a time when, even when, already when: tum, quom gratum mihi esse potuit, nolui, T.: cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur: tum mittendos legatos fuisse cum Perseus Graecas urbes obsideret, L.—Of succession in time, then, next, at once, forthwith: id cum Sulla fecisset, tum ante oppidum Nolam Samnitium castra cepit: cum muros defensoribus nudasset, tum Afros ad subruendum murum mittit, L.—Of indefinite time, tum... cum, or cum... tum, at the time when, at a time when, at such times as, whenever: omnis praedictio mali tum probatur cum ad praedictionem cautio adiungitur: tum cum sine pondere suci Mobilibus ventis arida facta volant, O.—With ubi, of succession in time, then, next, at once, forthwith: ubi eorum dolorem cognovi, tum meum animum in illos proposui: ubi spectaculi tempus venit, tum orta vis, L.—Of indefinite time, ubi... tum, whenever: Post ubi tempust promissa iam perfici, Tum coacti necessario se aperiunt, T.—With postquam or postea quam, of succession in definite time, then, at once: tum vero postquam res sociorum ante oculos prope suos ferri vidit, suum id dedecus ratus, etc., L.: posteaquam e portu piratae exierunt, tum coeperunt quaerere homines, etc., as soon as.—In indefinite time, then, always: postquam commoditas prava dicendi copiam consecuta est, tum malitia praevertere urbīs adsuevit.—With ut, ut... tum, or tum... ut, when, after, as soon as: ut vero accessit cohortatio... tum vero filium seduxit: ut vero aquam ingressi sunt, tum utique egressis rigere corpora, L.—With quando, tum... quando, or quando... tum, when, as soon as: utinam tum essem natus quando Romani dona accipere coepissent.—With dum, then, meanwhile: dum se glomerant... tum pondere turris Procubuit, V.—With quam diu, then, so long: qui, quam tibi amicus non modo tum fuerit quam diu tecum in provinciā fuit, verum, etc.—With a relative, then, at that time: Quā tempestate Paris Helenam innuptis iunxit nuptiis, Ego tum gravida expletis iam fui ad pariendum mensibus, C. poët.—With an abl absol., then, thereafter, at once: ut morte eius nuntiatā tum denique bellum confectum arbitraretur: ita rebus divinis peractis tum de bello dictator rettulit, L.—Fig., in a conclusion after cum or si, then, therefore, consequently, in that case: cum magnus numerus deesset, tum iste homo coepit, etc.: quid tum quaeso, si hoc pater resciverit? T.: Si quidem me amaret, tum istuc prodesset, T. —In particular phrases, iam tum, already at that time, as soon as that: iam tum erat suspitio Dolo malo haec fieri, T.: ut mihi iam tum divinasse ille videatur hanc urbem esse, etc.—Tum demum or tum denique, then only, then at length, then at last, not till then, as late as that: tum demum Liscus, quod antea tacuerat, proponit, Cs.: quo cum venerimus, tum denique vivemus.—Tum primum, tum primo, or tum deinde, then first, then for the first time, not till then: ludorum gratiā, quos tum primum anniversarios in circo facere constituisset: tum primo, L.: quas cum solus pertulisset, tum deinde comitia conlegae subrogando habuit, L.— Hic tum, at this point, just here, just then: hic tum iniectus est hominibus scrupulus.—With emphatic particles, tum vero, tum enim vero, or enim vero tum, then indeed, just then, at that crisis, then if not before, then: discedit a Melino Cluentia. tum vero illa egregia mater palum exsultare... coepit: Quae postquam frustra temptata rogumque parari... Sensit, Tum vero gemitūs... Edidit, O.—Tum quidem, at that time, thereupon, then at least: et tum quidem incolumis exercitum liberavit; post triennium autem, etc.—Ne tum quidem, not even then: num quis horum miser hodie? ne tum quidem, post spiritum extremum.—Tum maxime or tum cum maxime, especially at that time, chiefly then, just then, precisely at that time: quem provincia tum maxime exspectabat: regi, tum maxime captivos ex Illyrico vendenti, at that very time, L.—Etiam tum, even then, even at that time, even already, even yet: totum se Servilio etiam tum tradidit: Ipsa ego non longos etiam tum scissa capillos, not yet long, O.—Tum quoque, also then, then likewise, then as before, then too, then once more, even then: tum quoque homini plus tribui quam necessitati: tum quoque multis milibus Latinorum in civitatem acceptis, L.—Tum autem, and then, besides further, moreover, nay even, statim se ad hominis egentis, tum autem iudicis, familiaritatem se applicavit: tanta enim tempestas cooritur... tum autem nives proluit, etc., Cs.— Tum ipsum, at that very time, just then, even then: id quod aliquando posset accidere, ne tum ipsum accideret, timere.—Quid tum? what then? what next? what further?: dic; cras est mihi Iudicium. quid tum? T.: videsne abundare me otio? A. quid tum?
    * * *
    then, next; besides; at that time

    cum...tum -- not only...but also

    Latin-English dictionary > tum

  • 20 verbum

        verbum ī, n    [cf. ρ)ῆμα; Eng. word], a word: pro his facit verba, speaks, Cs.: quod ego in senatu Graeco verba fecissem, had spoken: libenter verbo utor Catonis (i. e. origines): usitatius hoc verbum et tritius: si pudor, si modestia, si uno verbo temperantia, in a word: verba rebus impressit, i. e. names: contumelia verborum, abusive language, Cs.: verborum delectus, choice of language: multis verbis ultro citroque habitis, much talk on both sides: accusare verbis tribus, in three words: (dies) per quem tria verba silentur, i. e. the praetor's voice (in the official words do, dico, addico), O.—Prov.: verba flunt mortuo, i. e. that is idle talk, T.— Abl sing. adverb., briefly, in one word, by a word: postquam Caesar dicendi finem fecit, ceteri verbo alius alii varie adsentiebantur, S.: verbo de sententiā destitisti, at one word from me.—Orally, by speech: aut verbo adsentiebatur, aut pedibus in sententiam ibat, L.— Abl plur. with poss. pron., or gen, in the name of, in behalf of, for: si uxori tuae meis verbis eris gratulatus, for me: denuntiatum Fabio senatūs verbis, ne, etc., L.—In the phrase, uno verbo, in one word, in a word, briefly: Quin tu uno verbo dic, quid, etc., T.: praetores, praetorios, tribunos plebis... unoque verbo rem p., etc.—In phrases to express exact correspondence, verbum e verbo, precisely, exactly, literally: quae Graeci pa/thh appellant, ego poteram morbos, et id verbum esset e verbo.—Of a passage or work, translated or copied, ad verbum, verbum de verbo, verbum pro verbo, or verbum verbo, literally, word for word: fabellae Latinae ad verbum de Graecis expressae: verbum de verbo expressum extulit, T.: verbum pro verbo reddere: verbum verbo reddere, H.—In the phrase, verbi causā or verbi gratiā, for the sake of example, for example, for instance: si quis, verbi causā, oriente Caniculā natus est: quo die verbi causā esse oporteret Idūs.—A saying, expression, phrase, sentence: vetus verbum hoc quidemst, etc., an old saying, T.: quod verbum in pectus Iugurthae altius descendit, S.—Mere talk, mere words: dolor est malum, existimatio, dedecus, infamia verba atque ineptiae, empty words: verborum sonitus inanis.— Abl adv., verbally, in words, nominally: Ut beneficium verbis initum nunc re comprobes, T.: in quibus (civitatibus) verbo sunt liberi omnes, in name.—Hence, the phrase, verba dare, to give mere words, deceive, cheat: Quoi verba dare difficile est, T.: vel verba mihi dari facile patior in hoc: curis dare verba, i. e. to beguile, O.—In grammar, a verb.
    * * *
    word; proverb

    verba dare alicui -- cheat/deceive someone

    Latin-English dictionary > verbum

См. также в других словарях:

  • infamia — sustantivo femenino 1. (no contable) Cualidad de infame: la infamia de su conducta. 2. Pérdida de la honra, el buen nombre o la estimación: Que viva en la infamia para siempre. 3. Acción o palabra infame: No le alteraron tus infamias …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • Infamia —    • Infamia, в общем смысле называлось дурное слово, скверные слухи о ком либо, в тесном смысле ignominia, высказанная преторским эдиктом, вследствие чего лица, этому подвергшиеся, терпели большой ущерб в своих правах. Infamis терял ius… …   Реальный словарь классических древностей

  • infamia — /in famja/ s.f. [dal lat. infamia, der. di infamis infame ]. 1. [condizione di disonore e di biasimo pubblico] ▶◀ abiezione, abominio, (lett.) disdoro, disonore, ignominia, (pop.) infamità, (lett.) onta, vergogna. ◀▶ onorabilità, onore, stima. 2 …   Enciclopedia Italiana

  • infamia — (Del lat. infamĭa). 1. f. Descrédito, deshonra. 2. Maldad, vileza en cualquier línea …   Diccionario de la lengua española

  • infamia — index discredit, disgrace, dishonor (shame), disrepute, ignominy, infamy, notoriety, shame …   Law dictionary

  • infâmia — s. f. 1. Ato ou dito que revela sentimentos vis. 2. Descrédito. 3. Desonra, ignomínia. 4. Calúnia, aleive …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • infamia — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż IIb, lm D. infamiamii {{/stl 8}}{{stl 7}} w dawnym prawie polskim: pozbawienie szlachcica praw obywatelskich, ochrony prawnej i czci na podstawie wyroku sądowego; niesława, hańba; także: czyn niegodny szlachcica : {{/stl …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • infamia — in·fà·mia s.f. 1a. CO condizione di disonore e di pubblico biasimo in cui si trova qcn. dopo avere commesso azioni vergognose: macchiarsi, coprirsi di infamia, cadere nell infamia, bollare d infamia, procurare, causare infamia a qcn. Sinonimi:… …   Dizionario italiano

  • Infamia — La Infamia en la Antigua Roma, es lo que se conceptúa como la Degradación del honor civil , que consiste en la pérdida de reputación o descrédito en la que caía el ciudadano romano una vez efectuado el Censo por parte del magistrado competente… …   Wikipedia Español

  • infamia — (Del lat. infamia.) ► sustantivo femenino 1 Acción infame y ruin cometida contra una persona: ■ estaba enojado por las infamias y acusaciones de que fue objeto. SINÓNIMO afrenta abyección 2 Situación del que ha perdido la reputación y el honor: ■ …   Enciclopedia Universal

  • infamia — {{#}}{{LM I21734}}{{〓}} {{SynI22285}} {{[}}infamia{{]}} ‹in·fa·mia› {{《}}▍ s.f.{{》}} {{<}}1{{>}} Deshonra, descrédito o pérdida de la buena fama o de la estimación: • La infamia cayó sobre la familia cuando se descubrió el escándalo.{{○}}… …   Diccionario de uso del español actual con sinónimos y antónimos

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»