Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

in+one's+house

  • 81 exigo

    ex-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago], to drive out or forth, to thrust out, to take or turn out.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    reges ex civitate,

    to expel, Cic. de Or. 2, 48, 199:

    hostem e campo,

    Liv. 3, 61, 8: exigor patria, Naev. ap. Non. 291, 4:

    aliquem domo,

    Liv. 39, 11, 2:

    aliquem campo,

    id. 37, 41, 12:

    omnes foras,

    Plaut. Aul. 3, 1, 7:

    adcolas ultra famam,

    Plin. 2, 68, 68, § 175:

    exacti reges,

    driven away, Cic. de Or. 1, 9, 37; cf.:

    Tarquinio exacto,

    id. Rep. 1, 40:

    anno post Tarquinios exactos,

    Tac. A. 11, 22:

    Orestes exactus furiis,

    driven, tormented, Ov. Tr. 4, 4, 70:

    virum a se,

    Plaut. Mil. 4, 6, 62:

    uxorem,

    to put away, divorce, Ter. Hec. 2, 1, 45; Suet. Caes. 50; id. Claud. 26; cf.: illam suam (uxorem) suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis; claves ademit;

    exegit,

    turned her out of the house, Cic. Phil. 2, 28, 69: aliquem vitā, i. e. to kill, Sen. de Ira, 1, 6: corpus e stratis, to raise up or out, Sil. 16, 234:

    maculam,

    to take out, Suet. Aug. 94: et sacer admissas exigit Hebrus aquas, pours out into the sea, Ov. H. 2, 114; of weapons, to thrust from one, thrust, drive:

    non circumspectis exactum viribus ensem Fregit,

    thrust, impelled, Ov. M. 5, 171; so,

    ensem,

    Luc. 8, 656; cf.:

    ensem per medium juvenem,

    plunges through the middle, Verg. A. 10, 815:

    gladium per viscera,

    Flor. 4, 2, 68:

    tela in aliquem,

    Sen. Cons. ad Marc. 16;

    hence: aliquem hastā,

    i. e. to thrust through, transfix, Val. Fl. 6, 572.—Mid.:

    quae (hasta) cervice exacta est,

    passed out, passed through, Ov. M. 5, 138: prope sub conatu adversarii manus exigenda, to be put forth, raised (for a blow), Quint. 6, 4, 8 Spald.:

    (capellas) a grege in campos, hircos in caprilia,

    to drive out, Varr. R. R. 2, 3, 8:

    sues pastum,

    id. ib. 2, 4, 6:

    radices altius,

    to send out, Cels. 5, 28, 14; cf.:

    vitis uvas,

    Col. 3, 2, 10; 3, 6, 2; Cels. 8, 1 med.
    B.
    In partic.
    1.
    A scenic t. t., to drive off, i. e. hiss off a piece or a player from the stage (rare):

    spectandae (fabulae) an exigendae sint vobis prius,

    Ter. And. prol. 27 Ruhnk.; so, fabulas, id. Hec. prol. alt. 4; id. ib. 7.—
    2.
    To demand, require, enforce, exact payment of a debt, taxes, etc., or the performance of any other duty (very freq.;

    syn.: posco, postulo, flagito, contendo, etc.): ad eas pecunias exigendas legatos misimus,

    Cic. Fam. 13, 11, 1: pecunias a civitatibus, id. Div. ap. Caecil. 10, 33:

    acerbissime pecunias imperatas,

    Caes. B. C. 3, 32; cf. id. ib. 1, 6 fin.; Cic. Pis. 16, 38; id. N. D. 3, 34, 84:

    quaternos denarios,

    id. Font. 5, 9:

    tributa,

    id. Fam. 3, 7, 3:

    pensionem,

    id. ib. 6, 18, 5:

    nomina sua,

    id. Verr. 2, 1, 10, § 28:

    mercedem,

    id. Lael. 21, 80 et saep.:

    equitum peditumque certum numerum a civitatibus Siciliae,

    Caes. B. C. 1, 30, 4:

    obsides ab Apolloniatibus,

    id. ib. 3, 12, 1:

    viam,

    to demand the construction of a road, Cic. Verr. 2, 1, 59, § 154; Liv. 42, 3, 7:

    a quoquam ne pejeret,

    Juv. 13, 36.—Esp.: rationem, to exact an account:

    ut Athenienses rationibus exigendis non vacarent,

    Val. Max. 3, 1, ext. 1; Plin. Ep. 10, 81, 1:

    libertorum nomina a quibus ratio exigi posset,

    Suet. Aug. 101 fin.
    (β).
    In pass.: exigor aliquid, to be solicited, dunned for money, etc. (post-class.): exigor portorium, id est, exigitur de me portorium, Caecil. ap. Gell. 15, 14, 5; id. ap. Non. 106, 24: (Rib. Com. Fragm. p. 51): sese pecunias maximas exactos esse, Q. Metell. Numid. ap. Gell. 15, 14, 2; Dig. 23, 4, 32.—
    3.
    To examine, inquire into (post-Aug.):

    nec illae (conjuges) numerare aut exigere plagas pavent,

    Tac. G. 7 fin. (so Ritter, Halm, with all MSS., cf. Holzmann ad loc.; al. exugere, said to have been the read. of a lost codex, the Arundelianus; cf. exsugo); cf.:

    exactum et a Titidio Labeone, cur omisisset, etc.,

    id. A. 2, 85.—
    4.
    Of places, to go or pass beyond, to pass by, leave behind ( poet. and in post-Aug. prose):

    cum primus equis exegit anhelis Phoebus Athon,

    Val. Fl. 2, 75; cf. Prop. 3, 20, 11 (4, 20, 3 M.):

    Troglodytae hibernum mare exigunt circa brumam,

    Plin. 12, 19, 42, § 87.—
    5.
    In mercant. lang., to dispose of, sell:

    agrorum exigere fructus,

    Liv. 34, 9, 9 Drak.: mercibus exactis, Col. poët. 10, 317. —
    6.
    Mathemat. t. t., to apply to a standard or measure, i. e. to examine, try, measure, weigh by any thing:

    ad perpendiculum columnas,

    Cic. Verr. 2, 1, 51, § 133:

    materiam ad regulam et libellam,

    Plin. 36, 25, 63, § 188:

    pondus margaritarum sua manu,

    Suet. Caes. 47; cf.:

    aliquid mensura,

    Plin. 17, 21, 35, § 159.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to drive out, expel (very rare):

    locus, Ubi labore lassitudo exigunda ex corpore,

    Plaut. Capt. 5, 4, 4: frigus atque horrorem vestimentis, Lucil. ap. Non. 291, 8.—Far more freq. and class.,
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 2.) To require, demand, claim any thing due:

    ego vero et exspectabo ea quae polliceris, neque exigam, nisi tuo commodo,

    Cic. Brut. 4, 17:

    aliquid exigere magis quam rogare,

    id. Fam. 2, 6, 1:

    longiores litteras exspectabo vel potius exigam,

    id. ib. 15, 16, 1:

    omnibus ex rebus voluptatem quasi mercedem,

    id. Fin. 2, 22, 73:

    ab hoc acerbius exegit natura quod dederat,

    demanded back, reclaimed, id. Tusc. 1, 39, 93 Klotz.:

    non ut a poëta, sed ut a teste veritatem exigunt,

    id. Leg. 1, 1, 4:

    has toties optata exegit gloria poenas,

    has cost, Juv. 10, 187:

    poenas,

    to take vengeance, id. 10, 84:

    de vulnere poenas,

    Ov. M. 14, 478: poenam (alicui), Sen. de Ira, 2, 22 fin.; Ov. F. 4, 230:

    gravia piacula ab aliquo,

    Liv. 29, 18, 18 et saep.—With ut:

    exigerem ex te cogeremque, ut responderes,

    Cic. Fin. 2, 35, 119; 4, 28, 80; cf.:

    Calypso exigit fata ducis,

    questions, inquires into, Ov. A. A. 2, 130:

    exactum a marito, cur, etc.,

    Tac. A. 2, 85:

    exigite ut mores seu pollice ducat,

    Juv. 7, 237 sq. —With an object-clause:

    exigimus potuisse eum eo tempore testamentum facere,

    Dig. 29, 7, 8; 24, 3, 2.— Absol.:

    in exigendo non acerbum,

    Cic. Off. 2, 18, 64:

    cum res exiget,

    Quint. 5, 11, 5; 10, 3, 3; cf.:

    ut res exiget,

    id. 12, 10, 69:

    si communis utilitas exegerit,

    id. 12, 1, 37.— Esp.: rationem, to require an account:

    rerum gestarum,

    Just. 19, 2, 6:

    numquid rationem exiges, cum tibi aliquis hos dixerit versus?

    an explanation, Sen. Ep. 94, 28; Plin. Ep. 19, 9.—
    2.
    Of time, life, etc., to lead, spend, pass, complete, finish:

    non novisse quicum aetatem exegerim,

    Plaut. Trin. 4, 2, 111; id. Capt. 3, 5, 62:

    tecum aetatem,

    id. Mil. 4, 2, 48; 4, 6, 60; id. Cas. 2, 5, 12:

    ut te dignam mala malam aetatem exigas,

    id. Aul. 1, 1, 4: vitam taetre, Cat. Or. inc. 15; Ter. Heaut. 2, 3, 39:

    cum maerore graviorem vitam,

    Sall. J. 14, 15; 85, 49; Plin. 7, 44, 45, § 139; Vitr. 2, 1, 4; Val. Max. 3, 5, 4 al.:

    vitae tempus,

    Sen. Ep. 2, 2; Val. Max. 3, 3, ext. 6:

    jam ad pariendum temporibus exactis,

    Cic. Verr. 2, 1, 18, § 48: qui exacta aetate moriuntur, at the close of the vigorous period of life, Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Verr. 2, 5, 8, § 21; Sall. J. 6, 2; Liv. 2, 40, 11 al.:

    mediam dies exegerat horam,

    Ov. Am. 1, 5, 1:

    aevum,

    Lucr. 4, 1235; Verg. A. 7, 777; Ov. M. 12, 209:

    tristissimam noctem,

    Petr. 115:

    diem supremum noctemque,

    Tac. A. 3, 16:

    ullum tempus jucundius,

    Plin. Ep. 3, 1, 1:

    jam aestatem exactam esse,

    Sall. J. 61, 1:

    per exactos annos,

    at the end of every year, Hor. C. 3, 22, 6:

    exacto per scelera die,

    Tac. H. 1, 47; id. A. 3, 16; so,

    exacto quadriennio,

    Plin. 2, 47, 48, § 130; Verg. G. 3, 190; Stat. S. 2, 2, 47.—
    3.
    To conduct, urge forward, superintend, drive:

    opus,

    Ov. M. 14, 218; Col. 3, 13, 11.—
    4.
    To bring to an end, to conclude, finish, complete a thing ( poet. and in post-Aug. prose):

    exegi monumentum aere perennius,

    Hor. C. 3, 30, 1:

    opus,

    Ov. R. Am. 811; id. M. 15, 871:

    exactus tenui pumice versus eat,

    Prop. 3, 1, 8; Verg. A. 6, 637:

    commentarii ita sunt exacti, ut, etc.,

    Quint. 10, 7, 30:

    eandem gracilitatem stilo exigere condiscant,

    to reach, attain to, id. 1, 9, 2.—
    5.
    To determine, ascertain, find out:

    sociisque exacta referre,

    his discoveries, Verg. A. 1, 309:

    non prius exacta tenui ratione saporum,

    before he has ascertained, Hor. S. 2, 4, 36.— Pass. impers.:

    non tamen exactum, quid agat,

    Ov. F. 3, 637; cf. id. Am, 3, 7, 16. —
    6.
    (Acc. to I. B. 3.) To weigh, try, prove, measure, examine, adjust, estimate, consider, = examinare, ponderare (class. but perh. not in Cic.): si ad illam summam veritatem legitimum jus exegeris, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1; cf.: nolite ad vestras leges atque instituta exigere ea, quae Lacedaemone fiunt, to estimate by the standard of, etc., Liv. 34, 31, 17; so,

    opus ad vires suas,

    Ov. A. A. 2, 502:

    si omnia argumenta ad obrussam coeperimus exigere,

    Sen. Q. N. 4, 5, 1; cf.:

    principatus tuus ad obrussam exigitur,

    id. de Clem. 1, 1, 6:

    se ad aliquem,

    id. Ep. 11 fin.:

    regulam emendate loquendi,

    Quint. 1, 5, 2:

    illa non nisi aure exiguntur, quae fiunt per sonos,

    are judged of, id. 1, 5, 19; cf. id. 1, 4, 7.—
    7.
    To treat, consult, deliberate respecting something, = considerare, deliberare (class. but not in Cic.): de his rebus ut exigeret cum eo, Furnio mandavi, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 7:

    cum aliquo,

    Plin. Ep. 6, 12, 3; cf.:

    secum aliquid,

    Verg. A. 4, 476; Ov. M. 10, 587; Sen. Ep. 27:

    de aliqua re coram,

    Plin. Ep. 9, 26, 13:

    haec exigentes hostes oppressere,

    Liv. 22, 49, 12:

    quid dicendum, quid tacendum, quid differendum sit, exigere consilii est,

    Quint. 6, 5, 5.—
    8.
    To endure, undergo:

    aerumnam,

    Plaut. Capt. 5, 4, 12. —Hence, exactus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 5., measured; hence), precise, accurate, exact (poet and in post-Aug. prose):

    difficile est, quot ceciderint, exacto affirmare numero,

    Liv. 3, 5, 12:

    acies falcis,

    Plin. 17, 27, 42, § 251:

    fides,

    Ov. Pont. 4, 9, 46.— Comp.:

    cura,

    Suet. Tib. 18; Mart. 4, 87, 4. — Sup.:

    diligentia,

    Front. Aquaed. 89:

    vir,

    Plin. Ep. 8, 23, 5.—With gen.:

    Mamurius, morum fabraene exactior artis, Difficile est dicere,

    Ov. F. 3, 383.— Adv.: exacte, exactly, precisely, accurately:

    ut exacte perorantibus mos est,

    Sid. Ep. 7, 9.— Comp.: dicere, disserere, Mel. Prooem. § 2; Gell. 1, 3, 21.— Sup.:

    pascere,

    Sid. Ep. 5, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > exigo

  • 82 focus

    fŏcus, i, m. [root bha-, to be bright, Gr. pha- (cf. for, fari), strengthened, fac-, fax, facies, etc., Corss. Ausspr. 1, 423, who refers even facio to this root].
    I.
    A fire-place, hearth (syn.: clibanus, furnus, fornax, caminus): Varro focos ait dictos, quod foveat ignes, nam ignis ipsa flamma est: quicquid autem ignem fovet, focus vocatur, seu ara sit seu quid aliud, in quo ignis fovetur, Varr. ap. Isid. Orig. 20, 10, 1:

    at focus a flammis, et quod fovet omnia, dictus,

    Ov. F. 6, 301; Paul. ex Fest. p. 85 Müll.; Serv. Verg. A. 12, 118; Plaut. Aul. prol. 7; Plin. 19, 1, 4, § 19:

    dum meus assiduo luceat igne focus,

    Tib. 1, 1, 6:

    jam dudum splendet focus,

    Hor. Ep. 1, 5, 7:

    ligna super foco Large reponens,

    id. C. 1, 9, 5:

    Curio ad focum sedenti magnum auri pondus Samnites, cum attulissent,

    Cic. de Sen. 16, 55; cf. id. Fragm. ap. Non. 522, 28 (Rep. 3, 28 ed. Mos.);

    68, 17: ad focum angues nundinari solent,

    Cic. Div. 2, 31, 66:

    exstruere lignis focum,

    to pile on wood, Hor. Epod. 2, 43.— Poet. of a funeral-pile, Verg. A. 11, 212; of an altar, Prop. 2, 19 (3, 12), 14; 4, 5, 64 (5, 5, 66 M.); Tib. 1, 2, 82; Ov. M. 4, 753 al.—On the hearths of Roman houses were placed, in little niches, the household gods (Lares), and for them a fire was kept up:

    haec imponentur in foco nostro Lari,

    Plaut. Aul. 2, 8, 16; cf.:

    focus Larium, quo familia convenit,

    Plin. 28, 20, 81, § 267.—Hence,
    B.
    Transf.: focus, like our hearth, serves to denote the house or family:

    domi focique fac vicissim ut memineris,

    Ter. Eun. 4, 7, 45; cf.:

    nudum ejicit domo atque focis patriis disque penatibus praecipitem Sextum exturbat,

    Cic. Rosc. Am. 8, 23:

    agellus, quem tu fastidis, habitatum quinque focis,

    by five houses, families, Hor. Ep. 1, 14, 2.—Esp. freq.: arae et foci, pro aris et focis pugnare, to signify one's dearest possessions; v. ara. —
    II.
    A fire-pan, coal-pan, brazier:

    panem in foco caldo sub testu coquito leniter,

    Cato, R. R. 75; 76, 2; Sen. Ep. 78 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > focus

  • 83 gallinarium

    gallīnārĭus, a, um, adj. [id.], of or belonging to poultry.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.:

    scala,

    a poultry-roost, hen-roost, Cels. 8, 15:

    vasa,

    for the poultry to drink out of, Col. 8, 8, 5; 8, 10, 6.—
    B.
    Subst.
    1.
    gallīnā-rĭus, ii, m., one who attends to poultry, Varr. R. R. 3, 9, 7; Cic. Ac. 2, 26, 86; Plin. 10, 55, 76, § 155.—
    2.
    gallīnārĭum, ii, n., a hen-house, hen-coop, Col. 8, 3, 1; Plin. 17, 9, 6, § 51.—
    II.
    Transf., as an adj. prop.
    A.
    Gallinaria insula, an island in the Tuscan Sea, now Galinara or Isola d' Albengo, Varr. R. R. 3, 9, 17; Col. 8, 2, 2; Sulp. Sev. Vit. S. Mart. 6.—
    B.
    Gallinaria silva, a wood in Campania, near Cumœ, Cic. Fam. 9, 23; cf.:

    gallinaria pinus,

    Juv. 3, 307.

    Lewis & Short latin dictionary > gallinarium

  • 84 gallinarius

    gallīnārĭus, a, um, adj. [id.], of or belonging to poultry.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.:

    scala,

    a poultry-roost, hen-roost, Cels. 8, 15:

    vasa,

    for the poultry to drink out of, Col. 8, 8, 5; 8, 10, 6.—
    B.
    Subst.
    1.
    gallīnā-rĭus, ii, m., one who attends to poultry, Varr. R. R. 3, 9, 7; Cic. Ac. 2, 26, 86; Plin. 10, 55, 76, § 155.—
    2.
    gallīnārĭum, ii, n., a hen-house, hen-coop, Col. 8, 3, 1; Plin. 17, 9, 6, § 51.—
    II.
    Transf., as an adj. prop.
    A.
    Gallinaria insula, an island in the Tuscan Sea, now Galinara or Isola d' Albengo, Varr. R. R. 3, 9, 17; Col. 8, 2, 2; Sulp. Sev. Vit. S. Mart. 6.—
    B.
    Gallinaria silva, a wood in Campania, near Cumœ, Cic. Fam. 9, 23; cf.:

    gallinaria pinus,

    Juv. 3, 307.

    Lewis & Short latin dictionary > gallinarius

  • 85 imago

    ĭmāgo, ĭnis, f. [cf. imitor], an imitation, copy of a thing, an image, likeness (i. e. a picture, statue, mask, an apparition, ghost, phantom; the latter only poet. and in post-Aug. prose; cf.: simulacrum, effigies, statua, sigillum): imago ab imitatione dicta, Paul. ex Fest. p. 112 Müll.; cf.: imago dicitur quasi imitago, Porphyr. Hor. C. 1, 12, 4.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., a representation, likeness (usu. of a person), statue, bust, picture:

    Spartiates Agesilaus neque pictam neque fictam imaginem suam passus est esse... unus Xenophontis libellus in eo rege laudando facile omnes imagines omnium statuasque superavit,

    Cic. Fam. 5, 12, 7:

    Demosthenes, cujus nuper inter imagines tuas ac tuorum imaginem ex aere vidi,

    id. Or. 31, 110:

    Epicuri in poculis et in anulis,

    id. Fin. 5, 1, 3: hominis imaginem gypso e facie ipsa primus omnium expressit ceraque in eam formam gypsi infusa emendare instituit Lysistratus Sicyonius, Plin. 35, 12, 44, § 153:

    Africani,

    Cic. Rep. 6, 10:

    mulieris,

    Quint. 7, 7, 5:

    Antigoni,

    id. 2, 13, 12:

    depictam in tabula sipariove imaginem rei,

    id. 6, 1, 32:

    si in tabula mea aliquis pinxerit velut imaginem,

    Gai. Inst. 2, 78:

    cereae,

    Hor. Epod. 17, 76; id. S. 1, 8, 43:

    ut dignus venias hederis et imagine macra,

    Juv. 7, 29:

    hoc tibi sub nostra breve carmen imagine vivat,

    Mart. 9, 1:

    epistula atque imago me certum fecit,

    i. e. the image on the seal, the signet, Plaut. Ps. 4, 6, 35; 4, 2, 29; 4, 7, 105:

    nunc amici anne inimici sis imago, Alcesime, mihi, sciam,

    i. e. will act like a friend, Plaut. Cas. 3, 1, 1.—
    2.
    A phantom, ghost, apparition:

    infelix simulacrum atque ipsius umbra Creusae Visa mihi ante oculos et nota major imago,

    Verg. A. 2, 773; cf.:

    et nunc magna mei sub terras ibit imago,

    shade, spirit, Verg. A. 4, 654; Plin. Ep. 7, 27, 6; cf. id. ib. 1:

    non vanae redeat sanguis imagini,

    Hor. C. 1, 24, 15:

    (somnus) Vanum nocturnis fallit imaginibus,

    Tib. 3, 4, 56; cf. Hor. C. 3, 27, 40; Suet. Aug. 94; id. Calig. 50:

    te videt in somnis, tua sacra et major imago humana turbat pavidum,

    Juv. 13, 221:

    quid natum totiens falsis Ludis imaginibus?

    phantoms, Verg. A. 1, 408:

    ubique pavor et plurima mortis imago,

    id. ib. 2, 369; cf.:

    repetitaque mortis imago,

    Ov. M. 10, 726:

    lurida mortis imago,

    Petr. 123, v. 257:

    varia pereuntium forma et omni imagine mortium,

    Tac. H. 3, 28:

    caesorum insepultorumque,

    id. A. 1, 62:

    supremorum (i. e. funeris) imago,

    id. H. 4, 45.— Poet.:

    genitiva (with forma),

    natural shape, figure, Ov. M. 3, 331; so,

    rudis et sine imagine tellus (= informis),

    shapeless, id. ib. 1, 87.—
    B.
    In partic., an ancestral image of a distinguished Roman (of one who had been aedile, praetor, or consul; usually made of wax, and placed in the atrium of a Roman house, and carried in funeral processions.—
    (α).
    In plur.: obrepsisti ad honores errore hominum, commendatione fumosarum imaginum, quarum simile habes nihil praeter colorem, of smoky (i. e. old) ancestral images, Cic. Pis. 1, 1; cf. Sen. Ben. 3, 28, 1; Plin. 35, 2, 2, § 6:

    si quid deliquero, nullae sunt imagines, quae me a vobis deprecentur,

    no ancestors of distinction, Cic. Agr. 2, 36, 100; cf.:

    quia imagines non habeo et quia mihi nova nobilitas est,

    Sall. J. 85, 25:

    qui imagines familiae suae consecuti sunt,

    Cic. Agr. 2, 1, 1:

    homo veteris prosapiae ac multarum imaginum,

    Sall. J. 85, 10:

    majorum imagines,

    id. ib. 5, 5; Suet. Vesp. 1:

    multis in familia senatoriis imaginibus,

    id. Aug. 4:

    esto beata, funus atque imagines Ducant triumphales tuum,

    Hor. Epod. 8, 11:

    qui stupet in titulis et imaginibus,

    id. S. 1, 6, 17; Plin. 35, 2, 2, § 6 sqq.; Prop. 2, 13, 19; Suet. Vesp. 19.—
    (β).
    In sing. (rare):

    jus imaginis,

    Cic. Verr. 2, 5, 14, § 36:

    imaginis ornandae causa,

    id. Sest. 8, 19:

    vir honoratissimae imaginis futurus ad posteros,

    Liv. 3, 58, 2:

    clarum hac fore imagine Scaptium,

    would become an aristocrat, id. 3, 72, 4, v. Weissenb. ad loc.:

    Tunc Cotta ne imago Libonis exsequias posterorum comitaretur censuit,

    Tac. A. 2, 32.
    II.
    Transf., a reverberation of sound, an echo (mostly poet.):

    (mellaria facere oportet) potissimum ubi non resonent imagines,

    Varr. R. R. 3, 16, 12:

    concava pulsu Saxa sonant, vocisque offensa resultat imago,

    Verg. G. 4, 50; cf. Sil. 14, 365:

    alternae deceptus imagine vocis: Huc coëamus ait... Coëamus retulit Echo,

    Ov. M. 3, 385:

    cujus recinit jocosa Nomen imago,

    Hor. C. 1, 12, 4; so,

    jocosa Vaticani montis,

    id. ib. 1, 20, 8:

    vaga,

    Val. Fl. 3, 596.
    III.
    Trop.
    A.
    In gen., an image or likeness of a thing formed in the mind, a conception, thought, imagination, idea:

    Scipionis memoriam atque imaginem sibi proponere,

    Cic. Lael. 27, 102:

    magnam partem noctium in imagine tua vigil exigo,

    Plin. Ep. 7, 5, 1:

    Verginium cogito, Verginium video, Verginium jam vanis imaginibus audio,

    id. ib. 2, 1, 12: imagines, quae eidôla nominant, quorum incursione non solum videmus, sed etiam cogitamus, Cic. Fin. 1, 6, 21; cf.:

    imagines extrinsecus in animos nostros per corpus irrumpere,

    id. Ac. 2, 40, 125: plena sunt imaginum omnia, nulla species cogitari potest nisi pulsu imaginum, etc.; id. Div. 2, 67, 137 sq.: unum aliquem te ex barbatis illis, exemplum imperii veteris, imaginem antiquitatis, columen rei publicae diceres intueri, an image of the olden time, id. Sest. 8, 19; cf.:

    expressam imaginem vitae quotidianae videre,

    id. Rosc. Am. 16, 47:

    quidnam illi consules dictatoresve facturi essent, qui proconsularem imaginem tam saevam ac trucem fecerint, i. e. by cruelty in office,

    Liv. 5, 2, 9:

    naturae... urbis et populi,

    Cic. Rep. 2, 39 fin.:

    justitiae,

    Quint. 2, 20, 6:

    virtutis,

    id. 10, 2, 15:

    similitudines ad exprimendas rerum imagines compositae,

    id. 8, 3, 72: illae rerum imagines, quas vocari phantasias indicavimus, id. 10, 7, 15:

    conscripta formantur imagine templa,

    plans, Stat. S. 3, 1, 117:

    scipione determinata prius templi imagine in solo,

    Plin. 28, 2, 4, § 15:

    tua, pater Druse, imago,

    memory, Tac. A. 1, 13:

    magna illic imago tristium laetorumque,

    recollection, id. ib. 2, 53:

    si te nulla movet tantae pietatis imago,

    Verg. A. 6, 405.—
    B.
    In partic.
    1.
    In rhet., a figurative representation, similitude, comparison:

    comparabile est, quod in rebus diversis similem aliquam rationem continet. Ejus partes sunt tres: imago, collatio, exemplum. Imago est oratio demonstrans corporum aut naturarum similitudinem, etc.,

    Cic. Inv. 1, 30, 49; cf.:

    imago est formae cum forma cum quadam similitudine collatio,

    Auct. Her. 4, 49, 62; Sen. Ep. 59, 92; Quint. 6, 1, 28; Hor. S. 2, 3, 320; id. Ep. 1, 7, 34.—
    2.
    With the idea predominating of mere imitation, in opp. to what is original or real, a mere form, image, semblance, appearance, shadow:

    consectatur nullam eminentem effigiem virtutis, sed adumbratam imaginem gloriae,

    Cic. Tusc. 3, 2, 3:

    nos veri juris germanaeque justitiae solidam et expressam effigiem nullam tenemus: umbra et imaginibus utimur,

    id. Off. 3, 17, 69; cf.:

    non in umbra et imagine civitatis, etc.,

    id. Rep. 2, 30; and:

    umbram equitis Romani et imaginem videtis,

    id. Rab. Post. 15, 41:

    haec ars tota dicendi, sive artis imago quaedam est et similitudo, habet hanc vim, ut, etc.,

    id. de Or. 2, 87, 356:

    judiciorum,

    only the appearance of courts, id. Sest. 13, 30; cf.:

    imaginem rei publicae nullam reliquissent,

    id. Agr. 2, 32, 88:

    his quoque imaginibus juris spretis,

    Liv. 41, 8, 10:

    imaginem retinendi largiendive penes nos, vim penes Parthos,

    Tac. A. 15, 14:

    habitu et ore ad exprimendam imaginem honesti exercitus,

    the pretence, id. ib. 16, 32; 6, 27; id. H. 1, 84; 3, 70:

    qui faciem eloquentiae, non imaginem praestaret,

    id. Or. 34:

    nec imagine rerum, sed rebus incendit,

    Quint. 10, 1, 16:

    in falsa rerum imagine detineri,

    id. 10, 5, 17; cf.:

    nullo quippe alio vincis discrimine, quam quod illi (hermae) marmoreum caput est, tua vivit imago,

    Juv. 8, 55.—
    3.
    A representative: non in effigies mutas divinum (Augusti) spiritum transfusum;

    sed imaginem veram, caelesti sanguine ortam, intellegere discrimen, etc.,

    Tac. A. 4, 52.—
    4.
    That which suggests or recalls something by resemblance, a reminder:

    me consolatur recordatio meorum temporum, quorum imaginem video in rebus tuis,

    Cic. Fam. 1, 6, 2:

    a Corbulone petierat, ne quam imaginem servitii Tiridates perferret,

    nothing to suggest slavery, Tac. A. 15, 31; cf.:

    moriar, si praeter te quemquam reliquum habeo, in quo possim imaginem antiquae et vernaculae festivitatis adgnoscere,

    Cic. Fam. 9, 15, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > imago

  • 86 Intercidona

    Intercīdōna, ae, f. [1. intercīdo], one of the three deities (Intercidona, Pilumnus, and Deverra) who protected the house of a lying-in woman against Silvanus, Varr. ap. Aug. Civ. Dei, 6, 9; cf. Voss. Verg. E. 10, 24.

    Lewis & Short latin dictionary > Intercidona

  • 87 intrantes

    1.
    intrō, adv. [contr. from interō sc. loco].
    I.
    Inwardly, internally; on the inside:

    omnia sana faciet, intro quae dolitabunt,

    Cato, R. R. 157, 7:

    stare,

    Pall. 1, 40, 2; Cato, R. R. 157, 6; cf. Quint. 1, 5, 50.—
    II.
    To the inside, within, in (class.):

    sequere intro me, amabo,

    into the house, Plaut. Truc. 3, 2, 19:

    intro ad nos venit,

    Ter. Eun. 5, 7, 2:

    intro ire,

    Plaut. Ps. 2, 2, 59:

    intro advenire,

    id. Truc. 1, 2, 7:

    abire,

    id. Ps. 1, 2, 35:

    intro est itum,

    Caes. B. C. 3, 26, 5:

    cur ad nos filiam tuam non intro vocari jubes?

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66; cf.:

    prius quam intro vocarentur ad suffragium tribus,

    Liv. 10, 24 fin.; so,

    intro vocata centuria,

    id. 10, 13, 11:

    accipere,

    Plaut. Truc. 4, 2, 36.
    2.
    intro, āvi, ātum (intrassis for intraveris, Plaut. Men. 2, 3, 63), 1, v. a. and n. [1. intro], to go or walk into, to enter (syn.: ingredior, introeo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.; constr. with acc., with in and acc.; poet. with dat.
    (α).
    With acc.:

    tu ingredi illam domum ausus es? tu illud sanctissimum limen intrare?

    Cic. Phil. 2, 27, 68:

    pomoerium,

    id. N. D. 2, 4, 11; id. Caecin. 8, 22:

    regnum,

    id. Rab. Post. 8, 22:

    postes,

    Ov. M. 8, 639:

    domum,

    Nep. Ages. 7, 4; id. Dat. 2, 1:

    limen,

    Val. Max. 2, 2, 1; 4, 5, 5; Vell. 2, 59 fin.; Just. 18, 7, 10; Suet. Tib. 30:

    portas,

    Liv. 1, 29, 1:

    flumen,

    Sall. J. 110, 6:

    januam,

    Petr. 139:

    fumum et flammam,

    Hirt. B. G. 8, 16:

    maria,

    Verg. A. 6, 59:

    amnis intrans aequora,

    emptying into the sea, Val. Fl. 2, 11:

    notus medullas intravit calor,

    Verg. A. 8, 390:

    fluminis ripas,

    to come between, id. ib. 7, 201.—
    (β).
    With in and acc.:

    ante quam (animus) in corpus intravisset,

    Cic. Tusc. 1, 24, 57:

    in tabernaculum,

    Curt. 3, 12, 10:

    in flumen,

    Plin. 32, 1, 4, § 10; 9, 15, 20, § 50:

    in eum mundum,

    Sen. Ep. 91, 15:

    intravit in hortos,

    Ov. M. 14, 656:

    in portus,

    id. ib. 7, 492:

    in Capitolium,

    Cic. Dom. 3, 5.—
    (γ).
    With dat.:

    montibus undae,

    Val. Fl. 1, 590:

    ponto,

    Sil. 11, 473:

    vulneribus mare,

    id. 14, 550:

    discordia caelo,

    id. 9, 289.—
    (δ).
    With intra (rare):

    intra praesidia,

    Caes. B. G. 7, 8, 1.—
    (ε).
    With ad:

    protinus ad Alexandrum,

    Curt. 6, 7, 19. —
    B.
    In partic.
    1.
    To penetrate, pierce, enter, force a way into:

    quo qui intraverant,

    Caes. B. G. 7, 73:

    intravere eo arma Romana,

    Plin. 6, 29, 35, § 181:

    intra praesidia,

    Caes. B. G. 7, 8:

    ne quo loco nostri intrare possent,

    id. B. C. 3, 44:

    ne hostes intrare ad se possent,

    Hirt. B. Afr. 79:

    ad munimenta,

    Liv. 6, 2. — Absol.: in-trantes, ium, m., as subst. (opp. abeuntes), Petr. S. 28, 8; Col. 1, 6:

    cujus vultum intrantes tristem, abeuntes hilarum putant,

    Plin. 36, 5, 4, § 13.— Pass.:

    si mare intretur,

    Tac. A. 2, 5.— Impers.:

    quo non modo intrari, sed ne perspici quidem possit,

    Caes. B. G. 2, 17.—
    2.
    To appear before court:

    alio senatu Vicetini sine advocato intraverunt,

    Plin. Ep. 5, 4, 2; 6, 31, 10.—
    3.
    To attack, Stat. Th. 6, 774. —
    4.
    To pierce, transfix ( poet.):

    aprum,

    Mart. 7, 27, 3:

    intravit torvum Gortynia lumen harundo,

    Sil. 5, 447; Sid. Carm. 2, 147.—
    II.
    Trop., to penetrate or pierce into (class.); constr. usu. with in and acc.:

    nulla acies humani ingenii tanta est, quae penetrare in caelum, terram intrare possit,

    Cic. Ac. 2, 39, 122:

    in rerum naturam,

    id. Fin. 5, 16:

    in sensum et in mentem judicis,

    id. de Or. 2, 25, 109; 1, 47, 204: penitus in alicujus familiaritatem, to become one ' s intimate friend, id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:

    in pectus,

    Sen. ad Helv. 13, 2; Quint. 9, 4, 10.—With acc.:

    domus quam nec honor nec gratia intrare posset,

    Liv. 6, 34, 9; cf.

    terram,

    Cic. Ac. 2, 39, 122:

    vatem Deus,

    inspires, Sil. 3, 697; cf. id. 12, 323:

    animum militaris gloriae cupido,

    Tac. Agr. 5:

    pavidos intrat metus,

    id. A. 1, 39; 1, 43:

    intravit animos pavor,

    Curt. 4, 16, 17; cf. Sil. 1, 124. — Absol.:

    propius accedo... intrabo etiam magis,

    Cic. Fl. 10, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > intrantes

  • 88 intro

    1.
    intrō, adv. [contr. from interō sc. loco].
    I.
    Inwardly, internally; on the inside:

    omnia sana faciet, intro quae dolitabunt,

    Cato, R. R. 157, 7:

    stare,

    Pall. 1, 40, 2; Cato, R. R. 157, 6; cf. Quint. 1, 5, 50.—
    II.
    To the inside, within, in (class.):

    sequere intro me, amabo,

    into the house, Plaut. Truc. 3, 2, 19:

    intro ad nos venit,

    Ter. Eun. 5, 7, 2:

    intro ire,

    Plaut. Ps. 2, 2, 59:

    intro advenire,

    id. Truc. 1, 2, 7:

    abire,

    id. Ps. 1, 2, 35:

    intro est itum,

    Caes. B. C. 3, 26, 5:

    cur ad nos filiam tuam non intro vocari jubes?

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66; cf.:

    prius quam intro vocarentur ad suffragium tribus,

    Liv. 10, 24 fin.; so,

    intro vocata centuria,

    id. 10, 13, 11:

    accipere,

    Plaut. Truc. 4, 2, 36.
    2.
    intro, āvi, ātum (intrassis for intraveris, Plaut. Men. 2, 3, 63), 1, v. a. and n. [1. intro], to go or walk into, to enter (syn.: ingredior, introeo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.; constr. with acc., with in and acc.; poet. with dat.
    (α).
    With acc.:

    tu ingredi illam domum ausus es? tu illud sanctissimum limen intrare?

    Cic. Phil. 2, 27, 68:

    pomoerium,

    id. N. D. 2, 4, 11; id. Caecin. 8, 22:

    regnum,

    id. Rab. Post. 8, 22:

    postes,

    Ov. M. 8, 639:

    domum,

    Nep. Ages. 7, 4; id. Dat. 2, 1:

    limen,

    Val. Max. 2, 2, 1; 4, 5, 5; Vell. 2, 59 fin.; Just. 18, 7, 10; Suet. Tib. 30:

    portas,

    Liv. 1, 29, 1:

    flumen,

    Sall. J. 110, 6:

    januam,

    Petr. 139:

    fumum et flammam,

    Hirt. B. G. 8, 16:

    maria,

    Verg. A. 6, 59:

    amnis intrans aequora,

    emptying into the sea, Val. Fl. 2, 11:

    notus medullas intravit calor,

    Verg. A. 8, 390:

    fluminis ripas,

    to come between, id. ib. 7, 201.—
    (β).
    With in and acc.:

    ante quam (animus) in corpus intravisset,

    Cic. Tusc. 1, 24, 57:

    in tabernaculum,

    Curt. 3, 12, 10:

    in flumen,

    Plin. 32, 1, 4, § 10; 9, 15, 20, § 50:

    in eum mundum,

    Sen. Ep. 91, 15:

    intravit in hortos,

    Ov. M. 14, 656:

    in portus,

    id. ib. 7, 492:

    in Capitolium,

    Cic. Dom. 3, 5.—
    (γ).
    With dat.:

    montibus undae,

    Val. Fl. 1, 590:

    ponto,

    Sil. 11, 473:

    vulneribus mare,

    id. 14, 550:

    discordia caelo,

    id. 9, 289.—
    (δ).
    With intra (rare):

    intra praesidia,

    Caes. B. G. 7, 8, 1.—
    (ε).
    With ad:

    protinus ad Alexandrum,

    Curt. 6, 7, 19. —
    B.
    In partic.
    1.
    To penetrate, pierce, enter, force a way into:

    quo qui intraverant,

    Caes. B. G. 7, 73:

    intravere eo arma Romana,

    Plin. 6, 29, 35, § 181:

    intra praesidia,

    Caes. B. G. 7, 8:

    ne quo loco nostri intrare possent,

    id. B. C. 3, 44:

    ne hostes intrare ad se possent,

    Hirt. B. Afr. 79:

    ad munimenta,

    Liv. 6, 2. — Absol.: in-trantes, ium, m., as subst. (opp. abeuntes), Petr. S. 28, 8; Col. 1, 6:

    cujus vultum intrantes tristem, abeuntes hilarum putant,

    Plin. 36, 5, 4, § 13.— Pass.:

    si mare intretur,

    Tac. A. 2, 5.— Impers.:

    quo non modo intrari, sed ne perspici quidem possit,

    Caes. B. G. 2, 17.—
    2.
    To appear before court:

    alio senatu Vicetini sine advocato intraverunt,

    Plin. Ep. 5, 4, 2; 6, 31, 10.—
    3.
    To attack, Stat. Th. 6, 774. —
    4.
    To pierce, transfix ( poet.):

    aprum,

    Mart. 7, 27, 3:

    intravit torvum Gortynia lumen harundo,

    Sil. 5, 447; Sid. Carm. 2, 147.—
    II.
    Trop., to penetrate or pierce into (class.); constr. usu. with in and acc.:

    nulla acies humani ingenii tanta est, quae penetrare in caelum, terram intrare possit,

    Cic. Ac. 2, 39, 122:

    in rerum naturam,

    id. Fin. 5, 16:

    in sensum et in mentem judicis,

    id. de Or. 2, 25, 109; 1, 47, 204: penitus in alicujus familiaritatem, to become one ' s intimate friend, id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:

    in pectus,

    Sen. ad Helv. 13, 2; Quint. 9, 4, 10.—With acc.:

    domus quam nec honor nec gratia intrare posset,

    Liv. 6, 34, 9; cf.

    terram,

    Cic. Ac. 2, 39, 122:

    vatem Deus,

    inspires, Sil. 3, 697; cf. id. 12, 323:

    animum militaris gloriae cupido,

    Tac. Agr. 5:

    pavidos intrat metus,

    id. A. 1, 39; 1, 43:

    intravit animos pavor,

    Curt. 4, 16, 17; cf. Sil. 1, 124. — Absol.:

    propius accedo... intrabo etiam magis,

    Cic. Fl. 10, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > intro

  • 89 Lares

    1.
    Lăres (old form ‡ Lăses, Inscr. Fratr. Arval.; cf. Varr. L. L. 6, § 2 Müll.), um and ĭum (Larum, Varr. L. L. 5, § 49 Müll.; Cic. Rep. 5, 5, 7; id. N. D. 3, 25, 63; id. Leg. 2, 8, 19; Inscr. Orell. 961:

    Larium,

    Liv. 40, 52), m. [old Lat. Lases; Etrusc. Laran, Lalan; root las-; cf. lascivus], tutelar deities, Lares, belonging orig. to the Etruscan religion, and worshipped especially as the presiders over and protectors of a particular locality (cf. Otfr. Müll. Etrusc. 2, p. 90 sq.):

    praestites,

    the tutelar deities of an entire city, Ov. F. 5, 129 sq.:

    mille Lares geniumque ducis, qui tradidit illos, urbs habet,

    id. ib. 5, 145:

    Puteolanae civitatis,

    Inscr. Orell. 1670:

    civitatum, Inscr. ap. Grut. p. 10, 2: vicorum,

    Arn. 3, 41:

    rurales, Inscr. ap. Grut. p. 251: compitales,

    of cross - roads, Suet. Aug. 31; called also Lares compitalicii, Philarg. ad Verg. G. 2, 381:

    viales,

    worshipped by the road-side, Plaut. Merc. 5, 2, 24:

    permarini,

    tutelar deities of the sea, Liv. 40, 52: caelipotentes, Inscr. ap. Tert. de Spect. 5.— Sing.:

    Lari viali,

    Inscr. Orell. 1762; 1894:

    eundem esse Genium et Larem, multi veteres memoriae prodiderunt,

    Censor. 3, 2.—
    II.
    Most commonly the Lares (as familiares or domestici), the tutelar deities of a house, household gods, domestic Lares (whose images stood on the hearth in a little shrine, aedes, or in a small chapel, lararium); as the tutelar deities of each particular dwelling, also in sing.: Lar, Laris, m.
    (α).
    In plur.:

    rem divinam facere Laribus familiaribus,

    Plaut. Rud. 5, 1, 17:

    sanctis Penatium deorum Larumque familiarium sedibus,

    Cic. Rep. 5, 5, 7; id. Quint. 27 fin.:

    ad aedem Larum,

    id. N. D. 3, 25, 63:

    immolet aequis porcum Laribus,

    Hor. S. 2, 3, 164:

    Laribus tuum Miscet numen,

    id. C. 4, 5, 34. —
    (β).
    In sing.:

    ego Lar sum familiaris, ex hac familia,

    Plaut. Aul. prol. 2:

    haec imponuntur in foco nostro dari,

    id. ib. 2, 8, 16:

    familiae Lar pater, alium Larem persequi,

    id. Merc. 5, 1, 5 sq. —
    B.
    Meton., a hearth, dwelling, home (class.; usually in sing.):

    larem corona nostrum decorari volo,

    Plaut. Trin. 1, 2, 1:

    relinquent larem familiarem suum?

    Cic. Verr. 2, 3, 11, § 27:

    ad suum larem familiarem redire,

    id. ib. 2, 3, 54, §

    125: nobis larem familiarem nusquam ullum esse?

    Sall. C. 20:

    paternus,

    Hor. Ep. 2, 2, 51:

    patrius,

    id. S. 1, 2, 56; cf.:

    avitus apto Cum lare fundus,

    id. C. 1, 12, 43:

    gaudens lare certo,

    id. Ep. 1, 7, 58:

    parvo sub lare,

    id. C. 3, 29, 14:

    conductus,

    Mart. 11, 82, 2:

    deserere larem,

    to abandon one's home, Ov. F. 1, 478:

    pelli lare,

    to be driven from a place, id. ib. 6, 362:

    alumnus laris Antenorei,

    i. e. of the city of Padua, Mart. 1, 77, 2: ob eam rem tibi Lare commercioque interdico, Vet. Formul. ap. Paul. Sent. 3, 4, 7.—
    (β).
    In plur., Ov. R. Am. 302:

    jussa pars mutare lares,

    Hor. C. S. 39.— Poet., of a bird's nest:

    avis in ramo tecta laremque parat,

    Ov. F. 3, 242:

    cum rapit Halcyones miserae fetumque laremque,

    Val. Fl. 4, 45.
    2.
    Lăres, ĭum, f., a city in Numidia, Sall. J. 90 Kritz N. cr.

    Lewis & Short latin dictionary > Lares

  • 90 mater

    māter, tris, f. [root ma-; Sanscr. and Zend, to make, measure, like Gr. mêtêr, the maker, akin with Dor. matêr; Germ. Mutter; Engl. mother; cf.: materies, manus], a mother ( dat. sing. matre, Corp. Inscr. Lat. 177; dat. plur. matris, Inscr. Grut. 90:

    matrabus,

    Inscr. Orell. 2089).
    I.
    Lit.:

    si quidem istius regis (sc. Anci Martii) matrem habemus, ignoramus patrem,

    Cic. Rep. 2, 18, 33:

    cur non sit heres matri suae?

    id. ib. 3, 10, 17:

    de pietate in matrem,

    id. Lael. 3, 11:

    Sassia mater hujus Aviti,

    id. Clu. 5, 12:

    Hecate, quae matre Asteria est,

    who has Asteria for her mother, id. N. D. 3, 18, 46:

    musa, matre nati,

    id. ib. 3, 18, 45: mater esse de aliquo, to be a mother, i. e. to be pregnant by any one, Ov. H. 9, 48:

    facere aliquam matrem,

    id. M. 9, 491: mater familias or familiae, the mistress of a house, matron (v. familia).—
    B.
    Transf., a nurse:

    mater sua... quae mammam dabat, neque adeo mater ipsa, quae illos pepererat,

    Plaut. Men. prol. 19:

    puero opust cibo, opus est autem matri quae puerum lavit,

    id. Truc. 5 10:

    lambere matrem,

    Verg. A. 8, 632.—As a title of honor, mother, applied to priestesses: jubemus te salvere, mater. Sa. Salvete puellae, Plaut. Rud. 1, 5, 5:

    amice benigneque honorem, mater, nostrum habes,

    id. ib. 1, 5, 30.—To goddesses:

    Vesta mater,

    Sen. Excerpt. Contr. 4, 2; Verg. G. 1, 498:

    mater Matuta, v. h. v.: Flora mater,

    Lucr. 5, 739;

    the same: florum,

    Ov. F. 5, 183: mater magna, or absol.: Mater, i. e. Cybele, the mother of all the gods:

    matris magnae sacerdos,

    Cic. Sest. 26; cf. absol.: matris quate cymbala circum, Verg. G. 4, 64; id. A. 9, 108:

    secreta palatia Matris,

    Juv. 9, 23:

    matres... cives Romanae, ut jus liberorum consecutae videantur,

    Paul. Sent. 4, 9, 1:

    matris condicionem sequi,

    Gai. Inst. 1, 81; cf. §§ 67, 86.—Also, in gen., a woman, a lady; usu. in plur., women, ladies:

    pilentis matres in mollibus,

    Verg. A. 8, 666:

    matres atque viri,

    id. ib. 6, 306; cf. Ov. F. 1, 619.—Of the earth, as the mother of all:

    exercitum Dis Manibus matrique Terrae deberi,

    Liv. 8, 6; cf. Cic. Leg. 2, 22, 56.—Of a country:

    haec terra, quam matrem appellamus,

    Liv. 5, 54, 2:

    amorum,

    i. e. Venus, Ov. H. 16, 201:

    cupidinum,

    i. e. Venus, Hor. C. 1, 19, 1.—Of animals:

    porci cum matribus,

    Varr. R. R. 2, 4:

    excretos prohibent a matribus haedos,

    Verg. G. 3, 398:

    ova assunt ipsis cum matribus, i. e. cum gallinis,

    Juv. 11, 70:

    mater simia,

    id. 10, 195:

    pullus hirundinis ad quem volat mater,

    id. 10, 232.—Of the trunks of trees, etc.:

    plantas tenero abscindens de corpore matrum,

    Verg. G. 2, 23; Plin. 12, 5, 11, § 23.—Of a fountain, as the source of waters:

    ex grandi palude oritur (fluvius), quam matrem ejus accolae appellant,

    Mel. 2, 1, 7.—Of a chief or capital city:

    mater Italiae Roma,

    Flor. 3, 18, 5:

    ut Graeci dicere solent, urbium mater, Cydona,

    id. 3, 7, 4:

    (Cilicia) matrem urbium habet Tarsum,

    Sol. 38; cf. Metropolis.—
    II.
    Trop.
    A.
    The mother, i. e. maternal love:

    simul matrem labare sensit,

    Ov. M. 6, 629: mater redit, Sen. ap. Med. 928.—
    B.
    Motherhood, maternity, Sen. Herc. Oet. 389.—
    C.
    A producing cause, origin, source, etc. (freq. and class.):

    apes mellis matres,

    Varr. R. R. 2, 5:

    mater omnium bonarum artium sapientia est,

    Cic. Leg. 1, 22, 58:

    philosophia mater omnium bene factorum,

    id. Brut. 93, 322:

    avaritiae mater, luxuries,

    id. de Or. 2, 40, 171:

    voluptas, malorum mater omnium,

    id. Leg. 1, 17, 47; 1, 22, 58; id. Tusc. 1, 26, 64; id. Planc. 33, 80; Auct. Her. 2, 22, 34; Plin. 37, 6, 21, § 80; Quint. 9, 3, 89:

    juris et religionis,

    Cic. Rep. 5, 2, 3:

    justitiae imbecillitas mater est,

    id. ib. 3, 14, 23:

    intemperantia omnium perturbationum mater,

    id. Ac. 1, 10, 39:

    similitudo est satietatis mater,

    id. Inv. 1, 41, 76:

    utilitas justi prope mater et aequi,

    Hor. S. 1, 3, 98; Lact. 3, 8, 32; Aug. in Psa. 83, 1.—Comically:

    eam (sc. hirneam) ego vini ut matre fuerat natum, eduxi meri,

    i. e. as it came from the cask, without the addition of water, Plaut. Am. 1, 1, 274.—
    D.
    The protector, shelter, home:

    urbs Roma, virtutum omnium mater, Mos. et Rom. Leg. Coll. 5, 3, 1: illa Jerusalem quae est mater nostra,

    Vulg. Gal. 4, 26.

    Lewis & Short latin dictionary > mater

  • 91 Matrona

    1.
    mātrōna, ae, f. [id.], a married woman, wife, matron (whether she was in manu or not; consequently more general in its application than mater familias, which always denoted one who was in manu).
    I.
    In gen.: matronam dictam esse proprie, quae in matrimonium cum viro convenisset, quoad in eo matrimonio maneret, etiamsi liberi nondum nati forent: dictamque esse ita a matris nomine non adepto jam sed cum spe et omine mox adipiscendi: unde ipsum quoque matrimonium dicitur;

    matrem autem familias appellatam esse eam solam, quae in mariti manu mancipioque, aut in ejus, in cujus maritus, manu mancipicque esset: quoniam non in matrimonium tantum, sed in familiam quoque mariti, et in sui heredis locum venisset,

    Gell. 18, 6, 8 and 9:

    convocatis plebeis matronis,

    Liv. 10, 23, 6.—Only rarely of a married woman, woman in general:

    ut matronarum hic facta pernovit probe,

    Plaut. Aul. 3, 5, 30:

    quae (dea) quia partus matronarum tueatur,

    Cic. N. D. 3, 18, 47; cf.: et fetus matrona dabit, * Tib. 2, 5, 91:

    cum prole matronisque nostris,

    Hor. C. 4, 15, 27:

    tyranni,

    id. ib. 3, 2, 7: matronae muros complent, Enn. ap. Serv ad Verg. G. 1, 18 (Ann. v 376 Vahl.): tum muros variā cinxere coronā Matronae, * Verg. A. 11, 476: matronae tacitae spectent, tacitae rideant Plaut. Poen. prol. 32 [p. 1120] Suet. Ner. 27:

    matronas prostratae pudicitiae,

    id. Tib. 35:

    dilectae adulter matronae,

    Juv. 10, 319.—
    II.
    Esp.
    A.
    The word very early acquired the accessory idea of (moral or social) dignity, rank. Matronae is thus used even by Ennius of women of quality, ladies: matronae opulentae, optimates, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6 (Trag. v. 294 Vahl.); cf.

    , in like manner, in Plautus: ubi istas videas summo genere natas Summates matronas,

    Plaut. Cist. 1, 1, 26;

    so Cicero applies to the noble women carried off from the Sabines the term matronae,

    Cic. Rep. 2, 7, 13:

    matrona laris,

    the lady of the house, Juv. 3, 110.—
    B.
    With the accessory idea of estimable, virtuous, chaste, etc.: nominis matronae sanctitudinem, Afran. ap. Non. 174, 9:

    eam hic ornatam adducas ad matronarum modum,

    Plaut. Mil. 3, 1, 196 Brix ad loc.; cf.:

    matronarum sanctitas,

    Cic. Cael. 13, 32:

    VETERIS SANCTITATIS MATRONA,

    Inscr. Orell. 2739. So opp. meretrix, Plaut. Cist. 1, 1, 80; cf. id. Most. 1, 3, 33; id. Cas. 3, 3, 22:

    ut matrona meretrici dispar erit atque Discolor,

    Hor. Ep. 1, 18, 3; Plaut. Stich. 1, 2, 48:

    matronae praeter faciem nil cernere possis, etc.,

    Hor. S. 1, 2, 94:

    capitis matrona pudici,

    Juv. 6, 49.—
    C.
    Hence, an appellation of Juno:

    hinc matrona Juno (stetit),

    Hor. C. 3, 4, 59:

    MATRONIS IVNONIBVS,

    Inscr. Orell. 2085;

    and of other protecting goddesses of places,

    ib. 2081 sq. (But not of vestals; v. Drak. ad Liv. 29, 14, 12.)
    2.
    Matrŏna, ae, m. (f., Aus. Mos. 462; Sid. Pan. 812), a river in Gaul, now the Marne, Caes. B. G. 1, 1, 2; Amm. 15, 11, 3; Aus. Mos. 462; Sid. Carm. 5, 208.

    Lewis & Short latin dictionary > Matrona

  • 92 matrona

    1.
    mātrōna, ae, f. [id.], a married woman, wife, matron (whether she was in manu or not; consequently more general in its application than mater familias, which always denoted one who was in manu).
    I.
    In gen.: matronam dictam esse proprie, quae in matrimonium cum viro convenisset, quoad in eo matrimonio maneret, etiamsi liberi nondum nati forent: dictamque esse ita a matris nomine non adepto jam sed cum spe et omine mox adipiscendi: unde ipsum quoque matrimonium dicitur;

    matrem autem familias appellatam esse eam solam, quae in mariti manu mancipioque, aut in ejus, in cujus maritus, manu mancipicque esset: quoniam non in matrimonium tantum, sed in familiam quoque mariti, et in sui heredis locum venisset,

    Gell. 18, 6, 8 and 9:

    convocatis plebeis matronis,

    Liv. 10, 23, 6.—Only rarely of a married woman, woman in general:

    ut matronarum hic facta pernovit probe,

    Plaut. Aul. 3, 5, 30:

    quae (dea) quia partus matronarum tueatur,

    Cic. N. D. 3, 18, 47; cf.: et fetus matrona dabit, * Tib. 2, 5, 91:

    cum prole matronisque nostris,

    Hor. C. 4, 15, 27:

    tyranni,

    id. ib. 3, 2, 7: matronae muros complent, Enn. ap. Serv ad Verg. G. 1, 18 (Ann. v 376 Vahl.): tum muros variā cinxere coronā Matronae, * Verg. A. 11, 476: matronae tacitae spectent, tacitae rideant Plaut. Poen. prol. 32 [p. 1120] Suet. Ner. 27:

    matronas prostratae pudicitiae,

    id. Tib. 35:

    dilectae adulter matronae,

    Juv. 10, 319.—
    II.
    Esp.
    A.
    The word very early acquired the accessory idea of (moral or social) dignity, rank. Matronae is thus used even by Ennius of women of quality, ladies: matronae opulentae, optimates, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6 (Trag. v. 294 Vahl.); cf.

    , in like manner, in Plautus: ubi istas videas summo genere natas Summates matronas,

    Plaut. Cist. 1, 1, 26;

    so Cicero applies to the noble women carried off from the Sabines the term matronae,

    Cic. Rep. 2, 7, 13:

    matrona laris,

    the lady of the house, Juv. 3, 110.—
    B.
    With the accessory idea of estimable, virtuous, chaste, etc.: nominis matronae sanctitudinem, Afran. ap. Non. 174, 9:

    eam hic ornatam adducas ad matronarum modum,

    Plaut. Mil. 3, 1, 196 Brix ad loc.; cf.:

    matronarum sanctitas,

    Cic. Cael. 13, 32:

    VETERIS SANCTITATIS MATRONA,

    Inscr. Orell. 2739. So opp. meretrix, Plaut. Cist. 1, 1, 80; cf. id. Most. 1, 3, 33; id. Cas. 3, 3, 22:

    ut matrona meretrici dispar erit atque Discolor,

    Hor. Ep. 1, 18, 3; Plaut. Stich. 1, 2, 48:

    matronae praeter faciem nil cernere possis, etc.,

    Hor. S. 1, 2, 94:

    capitis matrona pudici,

    Juv. 6, 49.—
    C.
    Hence, an appellation of Juno:

    hinc matrona Juno (stetit),

    Hor. C. 3, 4, 59:

    MATRONIS IVNONIBVS,

    Inscr. Orell. 2085;

    and of other protecting goddesses of places,

    ib. 2081 sq. (But not of vestals; v. Drak. ad Liv. 29, 14, 12.)
    2.
    Matrŏna, ae, m. (f., Aus. Mos. 462; Sid. Pan. 812), a river in Gaul, now the Marne, Caes. B. G. 1, 1, 2; Amm. 15, 11, 3; Aus. Mos. 462; Sid. Carm. 5, 208.

    Lewis & Short latin dictionary > matrona

  • 93 merces

    1.
    merces, ēdis ( irreg. acc. mercem, Claud. 6; Cons. Hon. 578), f. [mereo, what is deserved or earned; hence], hire, pay, wages, salary, fee, reward, etc. (syn.: pretium, stipendium; class.).
    I.
    Lit.:

    manuum mercede inopiam tolerare,

    the wages of manual labor, Sall. C. 37, 7:

    ne ars tanta abduceretur ad mercedem atque quaestum,

    Cic. Div. 1, 41, 92:

    operae,

    id. Verr. 2, 1, 56, § 147:

    veterum officiorum,

    Juv. 5, 13:

    uti ab Arvernis Sequanisque Germani mercede arcesserentur,

    Caes. B. G. 1, 31:

    haec merces erat dialecticorum,

    fee, Cic. Ac. 2, 30, 98:

    Apollonius cum mercede doceret,

    id. de Or. 1, 28, 126:

    mercedibus scenicorum recisis,

    the players' salaries, Suet. Tib. 34:

    poscere mercedes,

    to work for hire, Juv. 8, 246:

    sarcienda vestimenta mercede certa accipere,

    Gai. Inst. 3, 205.—Prov.:

    dignus est operarius mercede suo,

    Vulg. Luc. 10, 7.—
    B.
    In partic., in a bad sense, an unrighteous reward, a bribe:

    pretio atque mercede minuere majestatem rei publicae,

    Cic. Verr. 2, 5, 20, § 50:

    magnā mercede pacisci cum aliquo, ut,

    Liv. 25, 33: mercedem accipere ab aliquo, Cic. Rosc. Am. 29, 80:

    lingua adstricta mercede,

    tied with a bribe, id. Pis. 13, 30:

    iniquitatis,

    Vulg. 2 Pet. 2, 13.—
    II.
    Transf.
    A.
    A price for any thing, reward, wages; recompense, punishment; cost, injury, detriment; a stipulation, condition, etc.:

    mercedem alicujus rei constituere,

    Cic. Verr. 2, 5, 51, § 134:

    alicui proponere,

    id. Q. Fr. 3, 3, 4:

    alicui rei imponere,

    Juv. 7, 149:

    exigere ab aliquo,

    Cic. Lael. 21, 80:

    merces sanguinis atque laboris,

    Juv. 14, 164; 1, 42:

    mercedem solvere,

    to make payment, id. 7, 157:

    appellare,

    to demand payment, id. 7, 157, v. 158.—Prov.:

    unā mercede duas res adsequi,

    to kill two birds with one stone, Cic. Rosc. Am. 29, 80:

    non aliā bibam Mercede,

    condition, Hor. C. 1, 27, 13:

    temeritatis merces,

    punishment, Liv. 39, 55:

    qui metit mercedem accipit,

    reward, Vulg. Johan. 4, 36:

    in molestiā gaudeo, te eam fidem cognoscere hominum non ita magnā mercede, quam ego maximo dolore cognōram,

    price, cost, Cic. Fam. 1, 9, 3:

    non sine magnā mercede,

    not except at great cost, id. Tusc. 3, 6, 12:

    victum illa mercede parare,

    Juv. 14, 273:

    magnā quidem res tuas mercede colui,

    to my great disadvantage, Sen. Tranq. 11, 2.—
    B.
    Rent, revenue, income, interest:

    mercedes Argileti et Aventini,

    Cic. Att. 12, 32, 2:

    dotalium praediorum,

    id. ib. 15, 20, 4:

    ex fundo,

    id. Verr. 2, 3, 50, § 119:

    mercedes habitationum annuae,

    house-rents, Caes. B. C. 3, 21:

    publicanos tertiā mercedum parte relevavit,

    farm-rent, Suet. Caes. 20: quinas hic capiti mercedes exsecat, interest or discount on capital, Hor. S. 1, 2, 14.
    2.
    merces, for merx, v. h. v.

    Lewis & Short latin dictionary > merces

  • 94 meritoria

    mĕrĭtōrĭus, a, um, adj. [id.], of or belonging to the earning of money, by which money is earned, for which money is paid, that brings in money (class.).
    I.
    In gen.:

    vehicula,

    Suet. Calig. 39:

    balinea,

    Plin. Ep. 2, 17:

    cenaculum,

    Suet. Vit. 7:

    artificia,

    Sen. Ep. 88, 1:

    salutatio,

    by which one hopes to obtain money, interested, id. Brev. Vit. 14, 3:

    in meritorio stabulo,

    Paul. Sent. 2, 31, 16.—
    B.
    Subst.: mĕrĭtōria, ōrum, n., places or rooms which are let out for a short time, Juv. 3, 234: facere, to let out rooms for a short time (opp. locare, to rent by the year), Dig. 7, 1, 13.—
    II.
    In partic., of or belonging to the earning of money by prostitution, that earns money by prostitution:

    pueri,

    Cic. Phil. 2, 41, 105:

    scorta,

    Suet. Claud. 15.—
    B.
    Subst.: mĕrĭtōrium, ii, n., a bawdy-house, brothel (post-class.), Firm. Math. 6, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > meritoria

  • 95 meritorium

    mĕrĭtōrĭus, a, um, adj. [id.], of or belonging to the earning of money, by which money is earned, for which money is paid, that brings in money (class.).
    I.
    In gen.:

    vehicula,

    Suet. Calig. 39:

    balinea,

    Plin. Ep. 2, 17:

    cenaculum,

    Suet. Vit. 7:

    artificia,

    Sen. Ep. 88, 1:

    salutatio,

    by which one hopes to obtain money, interested, id. Brev. Vit. 14, 3:

    in meritorio stabulo,

    Paul. Sent. 2, 31, 16.—
    B.
    Subst.: mĕrĭtōria, ōrum, n., places or rooms which are let out for a short time, Juv. 3, 234: facere, to let out rooms for a short time (opp. locare, to rent by the year), Dig. 7, 1, 13.—
    II.
    In partic., of or belonging to the earning of money by prostitution, that earns money by prostitution:

    pueri,

    Cic. Phil. 2, 41, 105:

    scorta,

    Suet. Claud. 15.—
    B.
    Subst.: mĕrĭtōrium, ii, n., a bawdy-house, brothel (post-class.), Firm. Math. 6, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > meritorium

  • 96 meritorius

    mĕrĭtōrĭus, a, um, adj. [id.], of or belonging to the earning of money, by which money is earned, for which money is paid, that brings in money (class.).
    I.
    In gen.:

    vehicula,

    Suet. Calig. 39:

    balinea,

    Plin. Ep. 2, 17:

    cenaculum,

    Suet. Vit. 7:

    artificia,

    Sen. Ep. 88, 1:

    salutatio,

    by which one hopes to obtain money, interested, id. Brev. Vit. 14, 3:

    in meritorio stabulo,

    Paul. Sent. 2, 31, 16.—
    B.
    Subst.: mĕrĭtōria, ōrum, n., places or rooms which are let out for a short time, Juv. 3, 234: facere, to let out rooms for a short time (opp. locare, to rent by the year), Dig. 7, 1, 13.—
    II.
    In partic., of or belonging to the earning of money by prostitution, that earns money by prostitution:

    pueri,

    Cic. Phil. 2, 41, 105:

    scorta,

    Suet. Claud. 15.—
    B.
    Subst.: mĕrĭtōrium, ii, n., a bawdy-house, brothel (post-class.), Firm. Math. 6, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > meritorius

  • 97 migro

    mī̆gro, āvi, ātum, 1 (migrassit for migraverit, Cic. Leg. 3, 4, 11), v. n. and a. [etym. dub.; cf. Sanscr. root mā, exchange; also meo].
    I.
    Neutr., to remove from one place to another, to depart, flit, migrate (class.).
    A.
    Lit.:

    migrare e fano foras,

    Plaut. Curc. 2, 1, 1:

    ex urbe tu rus habitatum migres?

    Ter. Hec. 4, 2, 13:

    ad integra omnia,

    Liv. 5, 53:

    ad generum,

    Cic. Verr. 2, 2, 36, § 89:

    in tabernas,

    Hor. A. P. 229:

    Veios,

    Liv. 5, 53:

    Alexandriam vel Ilium,

    Suet. Caes. 79:

    finibus,

    Plin. 6, 17, 21, § 59: Verres domo ejus emigrat atque adeo exit: nam jam ante migrārat, he quits his house (leaves it himself without taking any thing with him); for he had already removed (had taken away his furniture), Cic. Verr. 2, 2, 36, § 89:

    consilium migrandi a Tarquiniis cepit,

    Liv. 1, 34, 5:

    itaque non solum inquilini, sed etiam mures migraverunt,

    Cic. Att. 14, 9, 1: cum tota Karthagine migra, be off! Juv. 6, 171.— Impers. pass.:

    in alium quendam locum ex his locis morte migretur,

    Cic. Tusc. 1, 41, 97:

    Romam inde frequenter migratum est a propinquis,

    Liv. 1, 11, 4.—
    B.
    Trop., to go away, depart, to pass over, change, turn:

    scio ipse quid agam, neque mens officio migrat,

    Plaut. Trin. 3, 2, 13:

    mea ut migrare dicta possint, quo volo,

    id. Ps. 1, 5, 54:

    ex hac vitā,

    Cic. Rep. 6, 9, 9; cf. id. ib. 6, 15, 15:

    de vitā,

    i. e. to die, id. Fin. 1, 19, 62:

    equitis migravit ab aure voluptas ad oculos,

    Hor. Ep. 2, 1, 187:

    haec medicina migrabat in Graeciae linguas,

    Plin. 25, 2, 6, § 16:

    omnia migrant, Omnia commutat natura,

    change, Lucr. 5, 831:

    caerula quae sunt Numquam in marmoreum possunt migrare colorem,

    id. 2, 774:

    in varias migrare figuras,

    Ov. M. 15, 172:

    cornua in mucronem migrantia,

    running out into, ending in, Plin. 11, 37, 45, § 125:

    ad aliud matrimonium,

    Dig. 24, 2, 6.—
    II.
    Act.
    A.
    To carry away, transport, transfer (rare):

    cassita nidum migravit,

    Gell. 2, 29, 16:

    relicta quae migratu difficilia essent,

    Liv. 10, 34:

    num migrantur Rhoeteia regna In Libyam Superis?

    are transferred, Sil. 7, 431.—
    B.
    To transgress, break, violate, opp. to servare:

    jus civile migrare (opp. conservare),

    Cic. Fin. 3, 20, 67:

    ea migrare et non servare,

    id. Off. 1, 10, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > migro

  • 98 numeratum

    1.
    nŭmĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [numerus], to count, reckon, number (syn. recenseo).
    I.
    Lit.:

    si singulos numeremus in singulas (civitates),

    Cic. Rep. 3, 4, 7: ea, si ex reis numeres, innumerabilia sunt;

    si ex rebus, modica,

    id. de Or. 2, 32, 137:

    numerare per digitos,

    Ov. F. 3, 123:

    votaque pro dominā vix numeranda facit,

    that can hardly be counted, almost innumerable, Tib. 4, 4, 12:

    amores divūm numerare,

    Verg. G. 4, 347:

    pecus,

    id. E. 3, 34:

    viros,

    Sil. 7, 51:

    milites,

    Luc. 3, 285:

    aureos voce digitisque numerare,

    Suet. Claud. 21:

    numera sestertia qumque omnibus in rebus—numerentur deinde labores,

    Juv. 9, 41 sq.: numera senatum, said to the consul by a senator opposed to a bill, and who considered that there was not a quorum of senators present; like the phrase to demand a call of the House, Paul. ex Fest. p. 170 Müll.:

    ne quid ad senatum consule! aut numera,

    Cic. Att. 5, 4, 2 Orell. N. cr.: posset rem impedire, si, ut numerarentur, postularet, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2 (cf. also Plin. Pan. 76).—In law, of days granted for deliberation, etc.:

    continui dies numerantur,

    Gai. Inst. 2, 173; cf.:

    tempus numeratur,

    id. ib. 2, 172.—
    B.
    In partic., of money, to count out, pay out, pay:

    stipendium numerare militibus,

    Cic. Pis. 36, 88:

    pecuniam de suo,

    id. Att. 16, 16, A, § 5; id. Fl. 19, 44; Nep. Ep. 3, 6:

    talenta,

    Suet. Caes. 4:

    aliquid usurae nomine,

    id. ib. 42:

    alicui pensionem,

    Liv. 29, 16:

    magnam pecuniam numerare,

    Caes. B. C. 3, 3.— Absol., Plaut. As. Perioch. 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    To reckon, number as one's own, i. e. to have, possess (rare):

    donec eris felix, multos numerabis amicos,

    Ov. Tr. 1, 9, 5:

    triumphos,

    Juv. 6, 169:

    tum licet a Pico numeres genus,

    id. 8, 131:

    veterani tricena aut supra stipendia numerantes,

    Tac. A. 1, 35.—
    B.
    To account, reckon, esteem, consider as any thing.—With two acc.:

    Sulpicium accusatorem suum numerabat, non competitorem,

    Cic. Mur. 24, 49:

    hos non numero consulares,

    id. Fam. 12, 2, 3:

    stellas singulas numeras deos,

    id. N. D. 3, 16, 40; id. Phil. 13, 4, 7:

    quae isti bona numerant,

    id. Tusc. 5, 15, 44; cf.:

    sapientes cives, qualem me et esse et numerari volo,

    id. Fam. 1, 9, 18:

    is prope alter Timarchides numerabatur,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 169:

    numerare aliquid beneficii loco,

    id. Fam. 2, 6, 1:

    mors in beneficii parte (al. partem) numeretur,

    id. Phil. 11, 1, 3:

    voluptatem nullo loco,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    aliquid in bonis,

    id. Leg. 2, 5, 12; id. Fin. 1, 9, 31:

    aliquid in actis,

    id. Phil. 1, 8, 19:

    Herennius in mediocribus oratoribus numeratus est,

    id. Brut. 45, 166:

    aliquem in septem (sc. sapientibus),

    id. Par. 1, 1, 8.—With inter:

    ipse honestissimus inter suos numerabatur,

    Cic. Rosc. Am. 6, 16:

    aliquem inter decemviros,

    Liv. 3, 35, 3:

    quae jactura inter damna numerata non est,

    Just. 2, 5, 11; Lact. 2, 12, 4; Val. Max. 1, 6, 11:

    numerabatur inter ostenta deminutus magistratuum numerus,

    Tac. A. 12, 64; id. G. 29; id. Or. 12; Plin. Ep. 4, 15, 1; 5, 3, 6; Quint. 3, 7, 18 al.:

    inter amicos,

    Ov. P. 4, 9, 35:

    aliquem post aliquem,

    Tac. H. 1, 77:

    Thucydides numquam est numeratus orator,

    Cic. Brut. 45, 166.—Hence, nŭmĕrātus, a, um, P. a., counted out, paid down:

    argentum,

    Plaut. Pers. 4, 3, 57; hence, in ready money, in cash:

    hic sunt quinque argenti lectae numeratae minae,

    id. Ps. 4, 7, 50:

    duo talenta argenti numerata,

    id. As. 1, 3, 41:

    (vendidit aedis) praesentariis Argenti minis numeratis,

    id. Trin. 4, 3, 75:

    dos uxoris numerata,

    Cic. Caecin. 4, 11:

    pecunia,

    id. Fl. 32, 80.—Hence, subst.: nŭmĕrātum, i, n., ready money, cash: quae tua est suavitas nolles a me hoc tempore aestimationem accipere;

    nam numeratum, si cuperem, non haberem,

    Cic. Fam. 5, 20, 9:

    ut numerato malim quam aestimatione,

    id. Att 12, 25, 1; Liv. 36, 21 fin.; Hor. Ep. 2, 2, 166: in numerato, in ready money:

    testamento edixit relinquere in numerato HS DC,

    Plin. 33, 10, 47, § 135:

    proferre in numerato,

    id. 33, 3, 17, § 55; Gai. Inst. 2, 196; 3, 141.— Hence,
    B.
    Trop.: in numerato habere, to have in readiness (a phrase of Augustus):

    dictum est de actore facile dicente ex tempore, ingenium eum in numerato habere,

    Quint. 6, 3, 111; cf. Sen. Contr. 2, 13 fin.
    2.
    nŭmĕrō, adv., v. numerus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > numeratum

  • 99 numero

    1.
    nŭmĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [numerus], to count, reckon, number (syn. recenseo).
    I.
    Lit.:

    si singulos numeremus in singulas (civitates),

    Cic. Rep. 3, 4, 7: ea, si ex reis numeres, innumerabilia sunt;

    si ex rebus, modica,

    id. de Or. 2, 32, 137:

    numerare per digitos,

    Ov. F. 3, 123:

    votaque pro dominā vix numeranda facit,

    that can hardly be counted, almost innumerable, Tib. 4, 4, 12:

    amores divūm numerare,

    Verg. G. 4, 347:

    pecus,

    id. E. 3, 34:

    viros,

    Sil. 7, 51:

    milites,

    Luc. 3, 285:

    aureos voce digitisque numerare,

    Suet. Claud. 21:

    numera sestertia qumque omnibus in rebus—numerentur deinde labores,

    Juv. 9, 41 sq.: numera senatum, said to the consul by a senator opposed to a bill, and who considered that there was not a quorum of senators present; like the phrase to demand a call of the House, Paul. ex Fest. p. 170 Müll.:

    ne quid ad senatum consule! aut numera,

    Cic. Att. 5, 4, 2 Orell. N. cr.: posset rem impedire, si, ut numerarentur, postularet, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2 (cf. also Plin. Pan. 76).—In law, of days granted for deliberation, etc.:

    continui dies numerantur,

    Gai. Inst. 2, 173; cf.:

    tempus numeratur,

    id. ib. 2, 172.—
    B.
    In partic., of money, to count out, pay out, pay:

    stipendium numerare militibus,

    Cic. Pis. 36, 88:

    pecuniam de suo,

    id. Att. 16, 16, A, § 5; id. Fl. 19, 44; Nep. Ep. 3, 6:

    talenta,

    Suet. Caes. 4:

    aliquid usurae nomine,

    id. ib. 42:

    alicui pensionem,

    Liv. 29, 16:

    magnam pecuniam numerare,

    Caes. B. C. 3, 3.— Absol., Plaut. As. Perioch. 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    To reckon, number as one's own, i. e. to have, possess (rare):

    donec eris felix, multos numerabis amicos,

    Ov. Tr. 1, 9, 5:

    triumphos,

    Juv. 6, 169:

    tum licet a Pico numeres genus,

    id. 8, 131:

    veterani tricena aut supra stipendia numerantes,

    Tac. A. 1, 35.—
    B.
    To account, reckon, esteem, consider as any thing.—With two acc.:

    Sulpicium accusatorem suum numerabat, non competitorem,

    Cic. Mur. 24, 49:

    hos non numero consulares,

    id. Fam. 12, 2, 3:

    stellas singulas numeras deos,

    id. N. D. 3, 16, 40; id. Phil. 13, 4, 7:

    quae isti bona numerant,

    id. Tusc. 5, 15, 44; cf.:

    sapientes cives, qualem me et esse et numerari volo,

    id. Fam. 1, 9, 18:

    is prope alter Timarchides numerabatur,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 169:

    numerare aliquid beneficii loco,

    id. Fam. 2, 6, 1:

    mors in beneficii parte (al. partem) numeretur,

    id. Phil. 11, 1, 3:

    voluptatem nullo loco,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    aliquid in bonis,

    id. Leg. 2, 5, 12; id. Fin. 1, 9, 31:

    aliquid in actis,

    id. Phil. 1, 8, 19:

    Herennius in mediocribus oratoribus numeratus est,

    id. Brut. 45, 166:

    aliquem in septem (sc. sapientibus),

    id. Par. 1, 1, 8.—With inter:

    ipse honestissimus inter suos numerabatur,

    Cic. Rosc. Am. 6, 16:

    aliquem inter decemviros,

    Liv. 3, 35, 3:

    quae jactura inter damna numerata non est,

    Just. 2, 5, 11; Lact. 2, 12, 4; Val. Max. 1, 6, 11:

    numerabatur inter ostenta deminutus magistratuum numerus,

    Tac. A. 12, 64; id. G. 29; id. Or. 12; Plin. Ep. 4, 15, 1; 5, 3, 6; Quint. 3, 7, 18 al.:

    inter amicos,

    Ov. P. 4, 9, 35:

    aliquem post aliquem,

    Tac. H. 1, 77:

    Thucydides numquam est numeratus orator,

    Cic. Brut. 45, 166.—Hence, nŭmĕrātus, a, um, P. a., counted out, paid down:

    argentum,

    Plaut. Pers. 4, 3, 57; hence, in ready money, in cash:

    hic sunt quinque argenti lectae numeratae minae,

    id. Ps. 4, 7, 50:

    duo talenta argenti numerata,

    id. As. 1, 3, 41:

    (vendidit aedis) praesentariis Argenti minis numeratis,

    id. Trin. 4, 3, 75:

    dos uxoris numerata,

    Cic. Caecin. 4, 11:

    pecunia,

    id. Fl. 32, 80.—Hence, subst.: nŭmĕrātum, i, n., ready money, cash: quae tua est suavitas nolles a me hoc tempore aestimationem accipere;

    nam numeratum, si cuperem, non haberem,

    Cic. Fam. 5, 20, 9:

    ut numerato malim quam aestimatione,

    id. Att 12, 25, 1; Liv. 36, 21 fin.; Hor. Ep. 2, 2, 166: in numerato, in ready money:

    testamento edixit relinquere in numerato HS DC,

    Plin. 33, 10, 47, § 135:

    proferre in numerato,

    id. 33, 3, 17, § 55; Gai. Inst. 2, 196; 3, 141.— Hence,
    B.
    Trop.: in numerato habere, to have in readiness (a phrase of Augustus):

    dictum est de actore facile dicente ex tempore, ingenium eum in numerato habere,

    Quint. 6, 3, 111; cf. Sen. Contr. 2, 13 fin.
    2.
    nŭmĕrō, adv., v. numerus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > numero

  • 100 ob

    ŏb (old form obs, v. III.), prep. with acc. (in late Lat. also with the abl.:

    OB PERPETVO EIVS ERGA SE AMORE,

    Inscr. Orell. 106) [Osc. op; kindr. with Sanscr. api; Gr. epi].
    I.
    Lit.
    A.
    With verbs of motion, towards, to (only ante-class.): IS TERTHS DIEBVS OB PORTVM OBVAGVLATVM ITO, let him go before his house to summon him, Fragm. XII. Tab. ap. Paul. ex Fest. s. v. portum, p. 233 Müll.: ob Romam legiones ducere, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 179 Müll. (Ann. v. 295 Vahl.); cf.:

    ob Troiam duxit,

    id. ib. p. 178 Müll. (Incert. libr. v. 5 Vahl.): cujus ob os Grai ora obvertebant sua, Poët. ap. Cic. Tusc. 3, 18, 39; and ap. Cic. Fam. 9, 26, 2 (Trag. Rel. p. 211 Rib.).—
    B.
    With verbs of rest, about, before, in front of, over (in Cic.):

    follem sibi obstringit ob gulam,

    Plaut. Aul. 2, 4, 23:

    lanam ob oculum habere,

    id. Mil. 5, 37:

    ob oculos mihi caliginem obstitisse,

    before my eyes, id. ib. 2, 4, 51:

    mors ob oculos saepe versata est,

    Cic. Rab. Post. 14, 39; id. Sest. 21, 47:

    ignis qui est ob os offusus,

    id. Univ. 14.—
    II.
    Transf., to indicate the object or cause, on account of, for, because of, by reason of, etc.
    A.
    In gen. (freq. and class.):

    etiam ob stultitiam tuam te tueris?

    do you still defend yourself with regard to your folly? Plaut. Trin. 3, 2, 82:

    pretium ob stultitiam fero,

    Ter. And. 3, 5, 4; id. Phorm. 2, 3, 23:

    ob eam rem iratus,

    on that account, Plaut. Bacch. 4, 4, 33:

    neu quid ob eam rem succenseat,

    id. ib. 4, 4, 39; Ter. Ad. 5, 6, 7: Mi. Ob eam rem? De. Ob eam, id. ib. 5. 9, 20:

    ob rem nullam,

    id. Hec. 5, 3, 2:

    hanc Epicurus rationem induxit ob eam rem, quod veritus est, ne, etc.,

    Cic. Fat. 10, 23:

    ob eam causam, quod, etc.,

    id. Rep. 1, 7, 12: quam ob causam venerant, id. de Or. 1, 7, 26:

    non solum ob eam causam fieri volui, quod, etc.,

    id. Rep. 1, 21, 34:

    ob hanc causam, quod,

    id. ib. 2, 1, 3:

    nec ob aliam causam ullam, etc.,

    id. Lael. 20, 74:

    ob meas injurias,

    Ter. Heaut. 1, 1, 85; cf.:

    quodnam ob facinus?

    id. ib. 5, 2, 3: ob peccatum hoc. id. ib. v. 37:

    ob malefacta haec,

    id. Ad. 2, 1, 46:

    ob illam injuriam,

    Cic. Rep. 2, 25, 46:

    ob aliquod emolumentum suum,

    id. Font. 8, 17: (eum) ac Troiam misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

    ob rem judicandam pecuniam adcipere,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § 78; id. Att. 1, 17, 8; id. Mur. 1, 1; id. Verr. 2, 2, 48, § 119; Sall. J. 89, 2; Quint. 5, 10, 87:

    nec meliores ob eam scientiam nec beatiores esse possumus,

    on account of, for that knowledge, Cic. Rep. 1, 19, 32:

    ob eam (amicitiam) summā fide servatam,

    id. Lael. 7, 25:

    is igitur dicitur ab Amulio ob labefactandi regni timorem, ad Tiberim exponi jussus esse,

    id. Rep. 2, 2, 4:

    unius ob iram Prodimur,

    Verg. A. 1, 251; cf.:

    saevae memorem Junonis ob iram,

    id. ib. 1, 4; cf.

    also: aut ob avaritiam aut miserā ambitione laborat,

    Hor. S. 1, 4, 26:

    barbarus eum quidam palam ob iram interfecti ab eo domini obtruncat,

    Liv. 21, 2, 6:

    non noxā neque ob metum,

    Tac. H. 2, 49:

    Germanicum mortem ob rem publicam obiisse,

    for the republic, id. A. 2, 83:

    cum quibus ob rem pecuniariam disceptabat,

    id. ib. 6, 5.—
    B.
    In partic.
    1.
    In consideration of, in return for, instead of (mostly ante-class.):

    ob asinos ferre argentum,

    Plaut. As. 2, 2, 80; id. Ep. 5, 2, 38:

    quin arrhabonem a me accepisti ob mulierem?

    id. Rud. 3, 6, 23:

    ager oppositus est pignori Ob decem minas,

    Ter. Phorm. 4, 3, 56: talentum magnum ob unam fabulam datum esse, C. Gracch. ap. Gell. 11, 10 fin.:

    pecuniam ob absolvendum accipere,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § 78:

    pecuniam ob delicta dare,

    Tac. A. 14, 14.—
    2.
    Ob rem, like ex re (opp. frustra), to the purpose, with advantage, profitably, usefully (very rare): An. Non pudet Vanitatis? Do. Minime, dum ob rem, Ter Phorm. 3, 2, 41:

    verum id frustra an ob rem faciam, in vostrā manu situm est,

    Sall. J. 31, 5.—
    3.
    Ob industriam, on purpose, intentionally, Plaut. Cas. 4, 3, 6; 2, 3, 58 (id. ib. 2, 3, 60, de industriā); cf. id. Men. 1, 2, 14.—
    4.
    Quam ob rem, also written in one word, quamobrem, on which account, wherefore, therefore, hence, accordingly; a very freq. particle of transition, esp. in Cic.:

    quam ob rem id primum videamus, quatenus, etc.,

    Cic. Lael. 11, 36:

    quam ob rem utrique nostrūm gratum admodum feceris,

    id. ib. 4, 16; 2, 10; 3, 12; 4, 15; id. Rep. 1, 5, 9; 1, 19, 32 et saep.—
    5.
    Ob id, ob hoc, ob haec, ob ea, ob quae, on that account, therefore (not ante-Aug.).
    a.
    Ob id:

    ignaris hostibus et ob id quietis,

    Liv. 25, 35; 28, 2; Tac. A. 2, 66; 3, 75; 13, 5:

    ob id ipsum,

    Curt. 4, 16, 23.—
    b.
    Ob hoc:

    ob hoc cum omnia neglecta apud hostes essent,

    Liv. 25, 37; Sen. Q. N. 7, 14, 4; Col. 7, 3, 21; cf.:

    ob hoc miserior,

    Sen. Ep. 98, 5. —
    c.
    Ob haec:

    ob haec cum legatos mitti placuisset,

    Liv. 8, 23; 21, 50; 38, 34; Cels. 1 praef.—
    d.
    Ob ea:

    ob ea consul Albinus senatum de foedere consulebat,

    Sall. J. 39, 2.—
    e.
    Ob quae:

    ob quae posterum diem reus petivit,

    Tac. A. 2, 30 fin.; Suet. Ner. 13.—
    III.
    In composition, the b of ob remains unchanged before vowels and most consonants; only before p, f, c, g, is assimilation more common: oppeto, offero, occido, ogganio, etc.—An ancient form obs, analogous to abs, is implied in obs-olesco and os-tendo.—In signification, that of direction towards, or of existence at or before a thing is predominant, although it likewise gives to the simple verb the accessory notion of against: obicere, opponere, obrogare.

    Lewis & Short latin dictionary > ob

См. также в других словарях:

  • One One Guest House — (Kuilsrivier,Южно Африканская Республика) Категория отеля: Адрес: 62 Old Nooien …   Каталог отелей

  • One (Swedish House Mafia song) — One Single by Swedish House Mafia from the album Until One …   Wikipedia

  • One-Bedroom House in Bell Canyon — (Santa Susana Knolls,США) Категория отеля: 3 звездочный отель Адрес …   Каталог отелей

  • One-D House — (Банг Тао Бич,Таиланд) Категория отеля: 2 звездочный отель Адрес: 127 Moo 3 Bangtao Beac …   Каталог отелей

  • One Bedroom House in Povoa Dao — (Pisão,Португалия) Категория отеля: Адрес: Povoa Dao, Largo De Santo …   Каталог отелей

  • put one's house in order — or[set one s house in order] {v. phr.} To arrange your affairs in good order. * /Grandfather knew he would not live long and set his house in order./ * /When Mr. Black died, his lawyer helped the widow put her house in order./ …   Dictionary of American idioms

  • put one's house in order — or[set one s house in order] {v. phr.} To arrange your affairs in good order. * /Grandfather knew he would not live long and set his house in order./ * /When Mr. Black died, his lawyer helped the widow put her house in order./ …   Dictionary of American idioms

  • set one's house in order — See: PUT ONE S HOUSE IN ORDER …   Dictionary of American idioms

  • set one's house in order — See: PUT ONE S HOUSE IN ORDER …   Dictionary of American idioms

  • put\ one's\ house\ in\ order — • put one s house in order • set one s house in order v. phr. To arrange your affairs in good order. Grandfather knew he would not live long and set his house in order. When Mr. Black died, his lawyer helped the widow put her house in order …   Словарь американских идиом

  • set\ one's\ house\ in\ order — • put one s house in order • set one s house in order v. phr. To arrange your affairs in good order. Grandfather knew he would not live long and set his house in order. When Mr. Black died, his lawyer helped the widow put her house in order …   Словарь американских идиом

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»