Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

borrowed

  • 41 deduco

    dē-dūco, xi, ctum ( imper.:

    deduc,

    Cic. Rep. 1, 21, 34;

    old form, deduce,

    Ter. Eun. 3, 3, 32), 3, v. a., to lead or bring away, to lead, fetch, bring or draw down (for syn. cf.: duco, comitor, prosequor, persequor, stipo, sequor, consequor—freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    a.
    Not designating a limit:

    atomos de via,

    to turn from a straight course, Cic. Fat. 9, 18:

    eum concionari conantem de rostris,

    Caes. B. C. 3, 21, 3:

    pedes de lecto,

    Plaut. Curc. 2, 3, 82:

    suos clam ex agris,

    Caes. B. G. 4, 30 fin.; so,

    aliquem ex ultimis gentibus,

    Cic. Phil. 13, 13:

    lunam e curru,

    Tib. 1, 8, 21; cf.

    the foll.: summā vestem deduxit ab orā,

    Ov. M. 3, 480:

    cantando rigidas deducere montibus ornos,

    Verg. E. 6, 71: lunam caelo id. ib. 8, 69; cf.:

    lunam cursu,

    Ov. H. 6, 85:

    hunc caelo,

    id. F. 3, 317:

    dominam Ditis thalamo,

    Verg. A. 6, 397:

    tota carbasa malo,

    i. e. to spread, unfurl, by letting down, Ov. M. 11, 477; cf.

    the foll.: febres corpore,

    Hor. Ep. 1, 2, 48:

    inde boves,

    Ov. M. 6, 322:

    transfuga duci se ad consules jubet deductusque traditurum urbem promittit,

    Liv. 9, 24:

    Ubiis imperat, ut pecora deducant suaque omnia ex agris in oppida conferant,

    Caes. B. G. 6, 10, 2; cf. Liv. 21, 37: rivos, i. e. to clear out, cleanse ( = detergere, Macr. Sat. 3, 3; Col. 2, 22, 3), Verg. G. 1, 269 Heyne ad loc.; cf.:

    aqua Albana deducta ad utilitatem agri suburbani,

    conducted off, Cic. Div. 2, 32, 69, and v. the foll.:

    lunam,

    Prop. 1, 1, 19; cf.

    Jovem,

    the sun, Hor. Epod. 13, 2:

    crines pectine,

    to comb, Ov. M. 4, 311; cf.:

    caesariem barbae dextrā,

    id. ib. 15, 656:

    vela,

    id. ib. 3, 663:

    sive aliquis molli deducit candida gestu Brachia,

    moves, Prop. 2, 22 (3, 15), 5 (al. diducit); imitated by Stat. Silv. 3, 5, 66 (al. diducit) et saep.—
    b.
    Stating the limit:

    cito hunc deduc ad militem,

    Ter. Eun. 3, 3, 32:

    aliquem ad aliquem,

    id. ib. 4, 4, 10; Cic. Lael. 1; Caes. B. G. 7, 28 fin.; id. B. C. 1, 18, 3; Sall. J. 113 fin. et saep.:

    juvenem ad altos currus,

    Ov. M. 2, 106:

    suas vestes humero ad pectora,

    Ov. M. 6, 405; cf.:

    manum ad imum ventrem,

    Quint. 11, 3, 112 et saep.:

    impedimenta in proximum collem,

    Caes. B. G. 7, 68, 2:

    aquam in vias,

    Cato R. R. 155; Ov. M. 1, 582:

    aliquem in conspectum (Caesaris),

    Caes. B. C. 1, 22, 2:

    aliquem in arcem,

    Liv. 1, 18; id. 1, 58:

    aliquem in carcerem,

    Sall. C. 55:

    in arenam,

    Suet. Calig. 35: levis deducet pondere fratres, will bring down (the scale), Grat. Cyn. 292. —
    B.
    In partic.
    I.
    Milit. t. t., to draw off, lead off, withdraw troops from a place; to lead, conduct, bring to a place: praesidia de locis, Sisenna ap. Non. 289, 15; so with de, Plaut. Am. 1, 1, 60; Caes. B. G. 5, 51, 2; Cic. Att. 7, 14 al.:

    exercitum ex his regionibus,

    Caes. B. G. 1, 44, 19; so with ex, id. ib. 7, 87, 4 fin.; 7, 81 fin.; id. B. C. 1, 12, 3 al.:

    legionem ab opere,

    id. ib. 3, 69; so with ab, id. ib. 2, 26, 3; Liv. 34, 35 al.:

    deducta Orico legione,

    Caes. B. C. 3, 34:

    exercitum finibus Attali,

    Liv. 32, 27: deducto exercitu, Caes. B. G. 6, 43, 3; 7, 20, 11; id. B. C. 3, 39 al.; cf. Oud. ad Caes. B. G. 2, 33, 2:

    milites ad Ciceronem,

    Caes. B. G. 5, 27, 9:

    tres in arcem cohortes praesidio,

    id. B. C. 3, 19, 5:

    a Flacco inter ceteros, quos virtutis causa secum ex provincia ad triumphum deducebat, deductus sum,

    Liv. 42, 34:

    copias ex locis superioribus in campum deducit,

    Caes. B. C. 2, 40 fin.:

    legionibus in hiberna deductis,

    id. B. G. 2, 35, 3; so,

    in hiberna,

    Liv. 26, 20; 43, 9:

    in interiorem Galliam,

    Caes. B. G. 2, 2; cf.

    in Menapios,

    id. ib. 4, 22, 5:

    in proxima municipia,

    id. B. C. 1, 32:

    in hiberna in Sequanos,

    id. B. G. 1, 54, 2:

    in aciem,

    Liv. 3, 62:

    praesidia eo,

    Caes. B. C. 2, 18, 5:

    neque more militari vigiliae deducebantur,

    Sall. Jug. 44, 5; id. C. 59, 1. —
    2.
    Pub. law t. t., to lead forth, conduct a colony to a place:

    coloni, qui lege Julia Capuam deducti erant,

    Caes. B. C. 1, 14, 4; cf. Suet. Caes. 81:

    colonos in aliquem locum,

    id. ib. 28:

    coloniam in aliquem locum,

    Cic. Rep. 2, 3; 2, 4; Liv. 10, 1; 10, 13; 34, 45 (repeatedly); Suet. Tib. 4 al.:

    Aquileia colonia Latina eo anno in agro Gallorum est deducta,

    Liv. 40, 34; cf.:

    in colonia Capua deducti,

    Suet. Caes. 81:

    ut emantur agri a privatis, quo plebs publice deducatur,

    Cic. Agr. 2, 25; cf. id. ib. 2, 26;

    2, 34, 92: triumvir coloniis deducendis,

    Sall. J. 42; cf. Liv. 9, 46; 9, 28; Suet. Aug. 46 al.— Absol.:

    deductis olim et nobiscum per conubium sociatis, haec patria est,

    Tac. H. 4, 65. —
    3.
    Nautical t. t.
    a.
    To draw out a ship from the docks:

    ex navalibus eorum unam (navem) deducit,

    Caes. B. C. 2, 3, 2:

    deducunt socii naves,

    Verg. A. 3, 71.—Hence far more freq. meton., like the Gr. kathelkein, to draw down a ship from the stocks into the sea; to launch, Liv. 21, 17; 41, 9; Caes. B. G. 7, 60:

    neque multum abesse (naves) ab eo, quin paucis diebus deduci possent,

    id. ib. 5, 2, 2:

    naves,

    id. ib. 5, 23, 2:

    classem,

    Liv. 36, 41 al.:

    naves litore,

    Verg. A. 4, 398:

    carinas,

    Ov. M. 6, 144; 8, 104 et saep.—
    b.
    Rarely for subducere and the Gr. katagein, to draw a ship into port:

    onerarias naves in portum deducunt,

    Caes. B. C. 1, 36, 2:

    in portum,

    Petr. 101, 8.—
    4.
    Weavers' t. t., to draw out, spin out the thread, yarn:

    dextera tum leviter deducens fila, Catull. 64, 313: filum,

    Ov. M. 4, 36; id. Am. 1, 14, 7; id. H. 9, 77.—Hence, meton., to prepare a web, to weave:

    vetus in tela deducitur argumentum,

    is interwoven, represented in weaving, Ov. M. 6, 69.—
    5.
    t. t. of common life, to lead out, conduct, escort, accompany a person out of the house, as a mark of respect or for protection:

    haec ipsa sunt honorabilia... assurgi, deduci, reduci,

    Cic. de Sen. 18, 63:

    cum magna multitudo optimorum virorum et civium me de domo deduceret,

    id. Fam. 10, 12, 2; Suet. Aug. 29:

    ne deducendi sui causa populum de foro abduceret,

    Liv. 23, 23 fin.; cf. Tac. A. 3, 14:

    a quibus (sc. equitibus Rom.) si domus nostra celebratur, si interdum ad forum deducimur, etc.,

    Cic. Mur. 34.—
    b.
    Esp., to conduct a young man to a public teacher:

    dicam hunc a patre continuo ad me esse deductum,

    Cic. Cael. 4, 9; id. Lael. 1, 1; Tac. Dial. 34; Quint. 12, 11, 6; cf. ephebum in gymnasium, Petron. 85, 3.—
    c.
    Aliquam alicui, ad aliquem, to lead, conduct a bride (from her father's house) to her husband (cf. denubo):

    bona uxor si ea deducta est usquam cuiquam gentium,

    Plaut. Mil. 3, 1, 90; cf.

    Catull. 68, 143: virginem juveni marito,

    Tib. 3, 4, 31:

    uni nuptam, ad quem virgo deducta sit,

    Liv. 10, 23:

    nullo exemplo deductae in domum patrui fratris filiae,

    Tac. A. 12, 5; so,

    in domum,

    id. ib. 14, 63; so of the bridegroom himself, to take home the bride:

    domum in cubiculum,

    Ter. Ad. 4, 5, 60:

    uxorem domum,

    id. Hec. 1, 2, 60:

    quo primum virgo quaeque deducta est,

    Caes. B. G. 5, 14 fin.—Absol.:

    eas velut auspicibus nobilissimis populis deductas esse,

    Liv. 42, 12, 4; cf. Prop. 4 (5), 3, 13.—
    (β).
    In a dishonorable sense, to bring one a concubine, Plaut. Casin. 2, 8, 36; Cic. Verr. 2, 3, 34; Suet. Calig. 25; id. Caes. 50; id. Ner. 28; cf. also the foll., no. 7.—
    d.
    To lead about in a public procession, Suet. Tib. 17 fin.:

    invidens privata deduci superbo non humilis mulier triumpho,

    Hor. Od. 1, 37, 31:

    tensas,

    Suet. Aug. 43; id. Vesp. 5.—
    e.
    Hence, to drive out, expel = expellere: Arsinoen ex regno, Auct. B. [p. 527] Alex. 33:

    ex possessione,

    Liv. 34, 58, 6. —
    6.
    Jurid. t. t.
    a.
    Aliquem de fundo, to lead away a person from a disputed possession in the presence of witnesses (with or without force: the latter moribus, the former vi solida), in order to procure him the right of action (this was a symbolic procedure preparatory to an action): appellat Fabius, ut aut ipse Tullium deduceret aut ab eo deduceretur. Dicit deducturum se Tullius, etc., Cic. pro Tull. Fragm. § 20; id. Agr. 2, 26, 68;

    placuit Caecinae constituere, quo die in rem praesentem veniretur, et de fundo Caecina moribus deduceretur, etc.,

    id. Caecin. 7, 20.—
    b.
    To bring before a tribunal as a witness:

    multi boni ad hoc judicium deducti non sunt,

    Cic. Flac. 4, 9.—
    c.
    To bring to trial:

    lis ad forum deducta est,

    Phaedr. 3, 13, 3. —
    7.
    With the accessory idea of diminution, to withdraw, deduct, subtract, diminish:

    cibum,

    Ter. Eun. 2, 3, 23. And as a mercantile t. t.:

    addendo deducendoque videre, quae reliqui summa fiat,

    Cic. Off. 1, 18, 59:

    ut centum nummi deducerentur,

    id. Leg. 2, 21, 53; cf. Cato R. R. 144 sq.:

    de capite deducite, quod usuris pernumeratum est,

    Liv. 6, 15; cf. Suet. Caes. 42 et saep.—Hence in a double sense: Tertia deducta est (in allusion to the meaning, no. 5, c. b), Suet. Caes. 50; cf. the same account in Macr. S. 2, 2.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bring down, bring or lead away, withdraw, bring, lead: quare, si placet, deduc orationem tuam de coelo ad haec citeriora, Cic. Fragm. ap. Non. 85, 20, and 289, 9:

    licet enim contrahere universitatem generis humani, eamque gradatim ad pauciores, postremo deducere in singulos,

    id. N. D. 2, 65 fin.:

    aliquem de animi lenitate,

    id. Cat. 2, 13; cf.:

    aliquem de animi pravitate,

    Q. Cic. Pet. Cons. 10 fin.:

    aliquem de sententia,

    Cic. Brut. 25 fin.:

    aliquem de fide,

    id. Verr. 1, 9, 25 et saep.:

    perterritos a timore,

    id. N. D. 2, 59, 148:

    aliquem a tristitia, ab acerbitate,

    id. de Or. 2, 83 fin.:

    aliquem ab humanitate, a pietate, a religione,

    id. Verr. 2, 4, 6 (for which, shortly before, abducere):

    aliquem a vera accusatione,

    id. ib. 2, 1, 6 fin.; id. Fam. 1, 1, 2 et saep.:

    voluntates impellere quo velit, unde autem velit deducere,

    Cic. de Or. 1, 8, 30:

    mos unde deductus,

    derived, Hor. Od. 4, 4, 19; cf.:

    nomen ab Anco,

    Ov. F. 6, 803:

    quae tandem ea est disciplina, ad quam me deducas,

    Cic. Acad. 2, 36:

    aliquem ad fletum misericordiamque,

    id. de Or. 2, 45, 189:

    aliquem ad eam sententiam,

    Caes. B. G. 2, 10, 5; 6, 10, 2:

    rem ad arma,

    id. B. C. 1, 4 fin.; cf.:

    rem ad otium,

    id. ib. 1, 5 fin.:

    plura argumenta ad unum effectum,

    Quint. 9, 2, 103 et saep.:

    quam in fortunam quamque in amplitudinem deduxisset (Aeduos),

    Caes. B. G. 7, 54, 3; so,

    aliquem in eum casum,

    id. ib. 2, 31, 6:

    aliquem in periculum,

    id. ib. 7, 50, 4: Quint. 4, 2, 12; cf.:

    rem in summum periculum,

    Caes. B. G. 5, 31; id. B. C. 1, 19, 3:

    rem in controversiam,

    id. B. G. 7, 63, 5:

    aliquem in causam,

    Liv. 36, 5:

    in societatem belli,

    id. 36, 7 et saep.:

    huc jam deduxerat rem, ut, etc.,

    Caes. B. C. 1, 62; so,

    rem huc, ut, etc.,

    id. ib. 1, 86, 3:

    deduxisti totam hanc rem in duo genera solum causarum, caetera innumerabilia exercitationi reliquisti,

    have brought, reduced, Cic. de Or. 2, 17, 71; id. Cat. 2, 2, 4; cf.:

    rem in eum locum, ut, etc.,

    id. Fam. 16, 12:

    quem in locum,

    id. ib. 4, 2, 3:

    ergo huc universa causa deducitur, utrum, etc.,

    id. Rosc. Com. 12, 34:

    rerum divisio in duos articulos deducitur,

    Gai. Inst. 2, 2:

    audi, quo rem deducam,

    what I aim at, what I have in view, to what conclusion I will bring the matter, Hor. S. 1, 1, 15:

    Aeolium carmen ad Italos modos,

    transfer, transplant, id. Od. 3, 30, 14; cf.:

    in patriam deducere musas,

    Verg. G. 3, 10. —
    B.
    In partic.
    1.
    To mislead, seduce, entice, induce, bring one to an opinion (rare):

    adolescentibus et oratione magistratus et praemio deductis,

    Caes. B. G. 7, 37, 6; id. B. C. 1, 7, 1:

    sibi esse facile, Seuthen regem Thracum deducere, ut, etc.,

    Nep. Alcib. 8:

    aliquem vero,

    from the truth, Lucr. 1, 370.—
    2.
    To spin out a literary composition, like a thread, i. e. to elaborate, prepare, compose ( poet., and in post-Aug. prose):

    tenui deducta poëmata filo,

    Hor. Ep. 2, 1, 225:

    mille die versus,

    id. Sat. 2, 1, 4; Ov. Pont. 1, 5, 13:

    carmina,

    id. Tr. 1, 1, 39; cf. id. ib. 5, 1, 71: nihil expositum, Juv. 7, 54:

    commentarios,

    Quint. 3, 6, 59:

    oratio deducta atque circumlata,

    finely spun out, id. 4, 1, 60 al.:

    primaque ab origine mundi ad mea perpetuum deducite tempora carmen,

    Ov. M. 1, 3; cf. id. Tr. 2, 560; Hor. A. P. 129:

    opus,

    Manil. 1, 3. —
    3.
    (Another figure borrowed from spinning.) To make finer, thinner, weaker; to attenuate: vocem deducas oportet, ut mulieris videantur verba, Pompon. ap. Macr. Sat. 6, 4: "Odusseus" ad "Ulixem" deductus est, Quint. 1, 4, 16; cf. P. a. B.—
    4.
    To derive (of the origin of words):

    nomen Christianorum a Christo deducitur,

    Tert. adv. Marc. 4, 14;

    id. de Virg. vel. 5: diximus nomen religionis a vinculo pietatis esse deductum,

    Lact. 4, 28, 12; cf.:

    sed et Pharnacion (cognominatur) a Pharnace rege deductum,

    Plin. 25, 4, 14, § 33.—
    5.
    To remove, cure, of physical evils:

    brassica de capite omnia deducet et sanum faciet,

    Cato R. R. 157, 6:

    corpore febres, animo curas,

    Hor. Ep. 1, 2, 48; Cic. Fin. 5, 17, 47.—
    6.
    To bring down (late Lat.):

    deducis ad inferos,

    i. e. to death, Vulg. Tobiae, 13, 2; id. Gen. 42, 38; id. 1 Reg. 2, 6.—
    7.
    Law t. t., to withhold:

    cum in mancipanda proprietate (usus fructus) deducatur,

    Gai. Inst. 2, 33.—Hence,

    Lewis & Short latin dictionary > deduco

  • 42 deprimo

    dē-prĭmo, pressi, pressum, 3, v. a. [premo], to press down, weigh down, sink down, to depress (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    vis venti nubem deprimit,

    Lucr. 6, 432:

    qui (Critolaus) tantum propendere illam lancem putet, ut terram et maria deprimat,

    Cic. Tusc. 5, 17 fin.; cf. id. Fin. 5, 30, 92: deprimi in tenebras, id. Fragm. ap. Lact. 3, 19:

    ad mentum depresso supercilio,

    id. Pis. 6 fin.:

    animus caelestis ex altissimo domicilio depressus et quasi demersus in terram,

    id. de Sen. 21:

    depresso aratro (sc. in terram),

    Verg. G. 1, 45 et saep.— Absol.:

    haec quae porto deprimunt,

    Plaut. Merc. 4, 1, 9.—
    B.
    In partic.
    1.
    To sink deep, as a plant, a well, etc.; to plant deep, to dig deep:

    vites in terram,

    Cato R. R. 32 fin.; cf. Plin. 14, 1, 3, § 10:

    plantas,

    Col. 11, 3, 28 et saep.:

    qui tollit aedificium, vel deprimit,

    Dig. 8, 2, 17, § 2:

    saxum in mirandam altitudinem depressum,

    Cic. Verr. 2, 5, 27; cf.:

    valle in altitudinem depressa,

    Hirt. B. G. 8, 9, 2:

    locus circiter duodecim pedes humi depressus,

    Sall. C. 55, 3:

    fossam,

    Hirt. B. G. 8, 40, 3; Tac. A. 15, 42:

    deprimere vel allevare rivum,

    Dig. 8, 4, 11 et saep.—
    2.
    Naut. t. t., to sink to the bottom, to sink, sc. a ship:

    partem navium,

    Caes. B. C. 1, 58 fin.:

    naves,

    id. ib. 2, 6 fin.; 2, 7; Nep. Con. 4, 4:

    lenunculos,

    Caes. B. C. 2, 43 fin.:

    carinam,

    Ov. M. 14, 185; Tac. H. 4, 79: classis superata atque depressa, Cic. de imp. Pomp. 8, 21 et saep. —
    II.
    Trop.
    A.
    To press down, depress:

    animus depressus,

    Lucr. 6, 53: vos, gemi nae voragines scopulique reipublicae, vos meam fortunam deprimitis? vestram extollitis? (a figure borrowed from the sinking of a ship, v. supra, no. I. B. 2), Cic. Pis. 18; cf.:

    improbitate depressa veritas emergit,

    id. Clu. 65, 183:

    ita se quisque extollit, ut deprimat alium,

    Liv. 3, 65 fin.; cf. id. 30, 36; Plin. Pan. 44, 6 et saep.:

    preces,

    to suppress, silence, Nep. Att. 22, 2:

    nunc quid elocutio attollat aut deprimat dicendum,

    Quint. 8, 3 fin.: depressus in ludum, i. e. pressed, forced, Asin. Pollio ap. Cic. Fam. 10, 32, 3.—
    B.
    Esp., to depreciate in words, disparage (cf. depretio):

    adversariorum causam per contemptionem deprimere,

    Auct. Her. 1, 5, 8; Cic. Inv. 1, 16, 22.—
    C.
    To oppress (late Lat.):

    populum,

    Vulg. 2 Esdr. 5, 15.—Hence, dēpressus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., pressed down, i. e. deep, lying low, depressed (perh. only post-Aug.):

    humilius et depressius iter,

    Plin. Ep. 9, 26, 2:

    aquaeductus depressior,

    Front. Aquaed. 65:

    depresso loco castra ponere,

    id. Strat. 1, 5, 24.—
    B.
    Transf., of the voice, low, suppressed:

    quam sedatissima et depressissima vox,

    Auct. Her. 3, 14.— Adv.: dē-pressē, deeply; pos. not found.— Comp.:

    fodere, quo depressius aestivos specus foderint,

    Sen. Cons. ad Helv. 9, 2:

    pastinare,

    Col. 11, 3, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > deprimo

  • 43 depugno

    dē-pugno, āvi, ātum, 1, v. n. and a.
    I.
    To fight eagerly, fight out; to contend, combat violently.
    A.
    Prop. (freq. and class.):

    collatis signis,

    Plaut. Cas. 2, 5, 44; cf. Liv. 34, 46:

    acie instructā, * Caes, B. G. 7, 28: multi depugnant gemitusque edunt,

    Lucr. 4, 1015:

    haud procul moenibus,

    Liv. 10, 37; cf. id. 34, 46; 40, 34:

    adversus aliquem,

    Front. Strat. 2, 4, 6 et saep.:

    Torquatus cum Gallo apud Anienem depugnavit,

    Cic. Fin. 2, 22, 73:

    ad depugnandum,

    Nep. Them. 4, 4;

    so of single combat,

    Cic. Tusc. 4, 22; id. Fin. 2, 22, 73; Suet. Caes. 39;

    and as a t. t. of gladiatorial combats,

    id. ib. 2, 17 fin.; Asin. Pollio, ap. Cic. Fam. 10, 32, 3; Quint. 8, 5, 12 Spald.;

    in the latter sense also with an object: feram,

    Dig. 3, 1, 1, § 6; cf.

    bestias,

    ib. 48, 8, 11.— Pass. impers.:

    ante depugnabitur,

    Cic. Att. 16, 11, 6: so,

    depugnarier,

    Plaut. Cas. 2, 5, 36:

    depugnatum est,

    Liv. 7, 26; 9, 39.—
    B.
    Transf. out of the milit. sphere:

    cum animo suo,

    Plaut. Trin. 2, 2, 29:

    cum fame,

    id. Stich. 4, 2, 47:

    morti,

    Sil. 10, 475.—And in a figure borrowed from the lang. of gladiators:

    unum par, quod depugnet, reliquum est voluptas cum honestate,

    Cic. Ac. 2, 46; cf.:

    natura atque luxuria depugnant (flores),

    rival one another, Plin. 21, 8, 22, § 46: indocti stolidique et depugnare parati, * Hor. Ep. 2, 1, 184.—
    * II.
    To fight to the end, stop fighting: depugnato proelio, " the day after the fair," Plaut. Men. 5, 6, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > depugno

  • 44 dilute

    dīlūtus, a, um, P. a., diluted, thin, weak, soft (perh. only post-Aug.).
    A.
    Lit.:

    potio (opp. meraca),

    Cels. 1, 3; cf.: vinum dilutius pueris, sonibus meracius, id.; and:

    potio quam dilutissima, id.: solum dilutius,

    Plaut. 17, 20, 33, § 144; hence also subst., dīlūtum, i, n., a liquid in which something has been dissolved, a solution, Plin. 27, 7, 28, § 46:

    rubor,

    id. 22, 22, 46, § 92:

    amethystus dilutior,

    paler, id. 37, 9, 40, § 122;

    colos,

    id. 37, 5, 18, § 67: urina, Cels. [p. 581] 2, 6: odor, slight, faint (opp. acutus), Plin. 15, 28, 33, § 110 et saep.—
    2.
    Transf., of a wine-drinker, drunk (opp. abstemius), Aus. Ep. a. Id. 11.—
    B.
    Trop. (borrowed from colors), clear, manifest:

    dilutior erat defectus,

    Amm. 20, 3.—
    * Adv.: dīlūtē, slightly, weakly: Gallos post haec dilutius esse poturos, Cic. Font. Fragm. ap. Amm. 15, 12, 2; acc. to others an adj., sc. vinum.

    Lewis & Short latin dictionary > dilute

  • 45 dilutum

    dīlūtus, a, um, P. a., diluted, thin, weak, soft (perh. only post-Aug.).
    A.
    Lit.:

    potio (opp. meraca),

    Cels. 1, 3; cf.: vinum dilutius pueris, sonibus meracius, id.; and:

    potio quam dilutissima, id.: solum dilutius,

    Plaut. 17, 20, 33, § 144; hence also subst., dīlūtum, i, n., a liquid in which something has been dissolved, a solution, Plin. 27, 7, 28, § 46:

    rubor,

    id. 22, 22, 46, § 92:

    amethystus dilutior,

    paler, id. 37, 9, 40, § 122;

    colos,

    id. 37, 5, 18, § 67: urina, Cels. [p. 581] 2, 6: odor, slight, faint (opp. acutus), Plin. 15, 28, 33, § 110 et saep.—
    2.
    Transf., of a wine-drinker, drunk (opp. abstemius), Aus. Ep. a. Id. 11.—
    B.
    Trop. (borrowed from colors), clear, manifest:

    dilutior erat defectus,

    Amm. 20, 3.—
    * Adv.: dīlūtē, slightly, weakly: Gallos post haec dilutius esse poturos, Cic. Font. Fragm. ap. Amm. 15, 12, 2; acc. to others an adj., sc. vinum.

    Lewis & Short latin dictionary > dilutum

  • 46 dilutus

    dīlūtus, a, um, P. a., diluted, thin, weak, soft (perh. only post-Aug.).
    A.
    Lit.:

    potio (opp. meraca),

    Cels. 1, 3; cf.: vinum dilutius pueris, sonibus meracius, id.; and:

    potio quam dilutissima, id.: solum dilutius,

    Plaut. 17, 20, 33, § 144; hence also subst., dīlūtum, i, n., a liquid in which something has been dissolved, a solution, Plin. 27, 7, 28, § 46:

    rubor,

    id. 22, 22, 46, § 92:

    amethystus dilutior,

    paler, id. 37, 9, 40, § 122;

    colos,

    id. 37, 5, 18, § 67: urina, Cels. [p. 581] 2, 6: odor, slight, faint (opp. acutus), Plin. 15, 28, 33, § 110 et saep.—
    2.
    Transf., of a wine-drinker, drunk (opp. abstemius), Aus. Ep. a. Id. 11.—
    B.
    Trop. (borrowed from colors), clear, manifest:

    dilutior erat defectus,

    Amm. 20, 3.—
    * Adv.: dīlūtē, slightly, weakly: Gallos post haec dilutius esse poturos, Cic. Font. Fragm. ap. Amm. 15, 12, 2; acc. to others an adj., sc. vinum.

    Lewis & Short latin dictionary > dilutus

  • 47 dimico

    dī-mĭco, āvi (e. g. dimicavere, Vell. 2, 85, 1;

    dimicaverant,

    Caes. B. C. 2, 4, 3;

    dimicassent,

    Vell. 2, 85, 5 al.;

    dimicuisse,

    Ov. Am. 2, 7, 2; 2, 13, 28), ātum, 1, v. n., lit., to brandish one's weapons against the enemy, i. e. to fight, struggle, contend (freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    manum conserere atque armis dimicare,

    Caes. B. C. 1, 20, 4:

    armis cum aliquo,

    Nep. Milt. 1, 2:

    ferro pro patria,

    Liv. 1, 24:

    acie cum aliquo,

    id. 2, 49 fin.;

    for which: in acie,

    Caes. B. G. 7, 64, 2:

    proelio,

    id. ib. 5, 16, 2;

    6, 31, 1 al.: equitatu,

    Nep. Eum. 3 fin.:

    adversus aliquem,

    Nep. Milt. 4 fin.:

    pro legibus, pro libertate, pro patria,

    Cic. Tusc. 4, 19 et saep.:

    tuto dimicare,

    Caes. B. G. 3, 24, 2; so absol., id. ib. 2, 21, 5; 3, 17 fin. et saep.— Pass. impers.:

    ancipiti proelio dimicatur,

    Caes. B. C. 3, 63, 3; so,

    proelio,

    id. ib. 1, 41, 3; 3, 72, 3 al.;

    and without proelio,

    id. B. G. 5, 16, 1; id. B. C. 3, 85, 3; Cic. Off. 1, 12, 38; cf.:

    in mortem dimicabatur,

    Vell. 2, 85, 4 al. —In partic. of gladiatorial combats, Suet. Caes. 26; 39; id. Calig. 27; 30; Plin. 8, 7, 7, § 18 al.—
    b.
    With an abstr. subject:

    leonum feritas inter se non dimicat,

    Plin. H. N. 7 prooem. § 5.
    II.
    Transf. beyond the milit. sphere, to struggle, to strive, to contend: omni ratione erit dimicandum, ut, etc., Cic. Div. ap. Caecil. 22, 72:

    dimicantes competitores,

    Liv. 6, 41:

    de sua potentia periculo civitatis,

    Cic. Att. 7, 3; esp. with the accessory idea of risk, hazard: reos, de capite, de fama, de civitate, de fortunis, de liberis dimicantes (for which, shortly before: qui auderent se et salutem suam in discrimen offerre), Cic. Sest. 1: de honore et gloria (for which, shortly before: de vita, de gloria in discrimen vocantur), id. Off. 1, 24, 83:

    de vita gloriae causa,

    id. Arch. 10, 23; cf.:

    de vita,

    id. ib. 11 fin.; Liv. 24, 26: de omnibus fortunis reip., Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12 D.:

    de fama,

    Nep. Timoth. 4, 3:

    de liberis,

    Liv. 3, 44 fin.; and:

    de repulsa,

    i. e. at the risk of one, id. 6, 40; cf. also without de:

    ut in singulas horas capite dimices tuo,

    Liv. 2, 12 (in Cic. Fin. 2, 17, 56, the reading is dubious, v. Madv. ad h. l.).—
    b.
    In Tertullian, borrowed from the lang. of gladiators (v. supra, no. I.):

    ad hanc jam lineam dimicabit nostra congressio,

    Tert. Pudic. 6; id. adv. Marc. 1, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > dimico

  • 48 dirumpo

    dī-rumpo or disr-, rūpi, ruptum, 3, v. a., to break or dash to pieces; to break, burst asunder (rare but class.).
    I.
    Lit.:

    tabulā caput,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 37:

    ne medius disrumpar miser,

    id. Curc. 2, 1, 7:

    cum se in nubem induerint (venti) ejusque tenuissimam quamque partem coeperint dividere atque disrumpere,

    Cic. Div. 2, 19, 44:

    imagines,

    Tac. H. 1, 55: homo diruptus, i. e. that has a rupture (c. c. dirutus), Cic. Phil. 13, 12.—In an obscene sense, Plaut. Cas. 4, 3, 11 al.—
    II.
    Trop.
    A.
    To break off, sunder, sever:

    amicitias exorsa aliqua offensione dirumpimus,

    Cic. Lael. 22 fin.; cf.:

    humani generis societatem,

    id. Off. 3, 5, 21:

    regnum,

    Vulg. 3 Reg. 11, 11.—And in a figure borrowed from a play (in which two persons tugged at the ends of a rope until it broke, or one of them fell to the ground):

    cave dirumpatis, i. e. the rope or thread of your recollection,

    Plaut. Poen. prol. 117.— Esp. freq.,
    B.
    Pass. in colloquial lang., to burst with envy, etc.:

    unum omnia posse dirumpuntur ii qui, etc.,

    Cic. Att. 4, 16, 10; cf.:

    infinito fratris tui plausu dirumpitur,

    id. Fam. 12, 2, 2:

    dirumpor dolore,

    id. Att. 7, 12, 3; cf.

    risu,

    App. M. 3, p. 130, 3.—Once act.: dirupi me paene, I nearly burst myself with earnest speaking, Cic. Fam. 7, 1, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > dirumpo

  • 49 dispono

    dis-pōno, pŏsŭi, pŏsĭtum (contr. dispostum, Lucr. 1, 52; 2, 644), 3, v. a., to place here and there, to set in different places, to distribute regularly, to dispose, arrange (cf. dispenso, II.—freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to set in order, arrange, dispose:

    libros confusos antea,

    Cic. Att. 4, 8, a; cf.:

    Homeri libros,

    id. de Or. 3, 34, 137:

    oculos (harundinum),

    Cato R. R. 47; cf.

    brassicam,

    Col. 11, 3, 27:

    arbores,

    Plin. 17, 11, 15, § 78:

    quidque suo loco,

    Col. 12, 2, 3; cf.:

    pennas in ordine,

    Ov. A. A. 2, 45;

    for which: disjecta membra in ordinem,

    Sen. Hippol. 1257:

    obliquos ordines in quincuncem,

    Caes. B. G. 7, 73, 5:

    aciem,

    Tac. H. 2, 41; Plin. 9, 8, 9, § 31:

    male capillos,

    Ov. Am. 1, 14, 35; cf.

    comas,

    id. Pont. 3, 3, 16; Mart. 12, 83:

    tectos enses per herbam,

    Verg. A. 3, 237:

    ceras per atria,

    Ov. F. 1, 591;

    for which: expressi cera voltus singulis disponebantur armariis,

    Plin. 35, 2, 2, § 6:

    tabernas deversorias per litora et ripas,

    Suet. Ner. 27:

    cubicula plurifariam,

    id. Tib. 43 et saep.— Poet.:

    (Prometheus) corpora disponens, etc., qs. arranging the parts, limbs,

    i. e. fashioning, forming, Prop. 3, 5, 9 (4, 4, 9 M.):

    moenia versu,

    i. e. to describe, id. 4 (5), 1, 57; cf. Ov. Am. 3, 7, 64.—
    B.
    In partic., milit. t. t., to set in order, arrange, to draw up, array a body of men, a guard, military engines, etc.:

    praesidia disponit, castella communit,

    Caes. B. G. 1, 8, 2; so,

    praesidia,

    id. B. C. 3, 15, 2:

    stationes,

    id. B. G. 5, 15 fin.; id. B. C. 1, 73, 3:

    custodias,

    id. ib. 3, 8, 4:

    cohortes,

    id. B. G. 5, 33, 1:

    equites,

    id. ib. 7, 56, 4; id. B. C. 3, 101, 3:

    exploratores,

    id. B. G. 7, 35, 1:

    insidias,

    Front. Strat. 2, 5, 29; 2, 9, 7 al.:

    equos,

    to station in relays, Liv. 37, 7:

    ballistas machinasque,

    Suet. Calig. 46 et saep.:

    custodias in muro,

    Caes. B. G. 7, 27, 1; 7, 34, 1:

    expeditos,

    id. B. C. 1, 27 fin. et saep.; cf.:

    legiones in Apulia hibernorum causa,

    id. ib. 1, 14, 3:

    tormenta in muris,

    id. ib. 1, 17, 3:

    sudes in opere,

    id. B. G. 7, 81, 4 et saep.:

    milites iis operibus quae, etc.,

    id. B. C. 1, 21, 3:

    exploratores omni fluminis parte,

    id. B. G. 7, 61, 1:

    classem omni ora maritima,

    id. B. C. 3, 5, 2:

    naves in litore pluribus locis separatim,

    id. ib. 3, 24, 1:

    cohortes castris praesidio,

    id. ib. 3, 88, 4 et saep.:

    praesidia custodiasque ad ripas Ligeris,

    id. B. G. 7, 55, 9; cf. id. ib. 7, 65, 3; id. B. C. 1, 50:

    praesidia cis Rhenum,

    id. B. G. 4, 4, 3; cf.:

    legiones Narbone circumque ea loca hiemandi causa,

    id. B. C. 1, 37, 1:

    equites per oram maritimam,

    id. ib. 3, 24, 4; cf. id. ib. 3, 111, 1; Suet. Aug. 32; Front. Strat. 2, 5, 1 et saep.
    II.
    Trop.:

    verba ita disponunt ut pictores varietatem colorum, paria paribus referunt,

    Cic. Or. 19 fin.;

    so of the regular arrangement of the parts of a discourse,

    id. de Or. 2, 42, 179; 3, 25, 96 al.; Quint. 2, 12, 10; 3, 3, 10 et saep.; cf. also Tac. Or. 3:

    fac ut plane iis omnibus, quos devinctos tenes, descriptum ac dispositum suum cuique munus sit,

    Q. Cic. Pet. Cons. 5 fin.; cf.

    ministeria principatus in equites Romanos,

    Tac. H. 1, 58:

    imperii curas,

    id. A. 16, 8:

    consilia in omnem fortunam ita disposita habebat (the fig. being borrowed from milit. lang.),

    Liv. 42, 29:

    in disponendo die,

    in arranging the business of the day, Suet. Tib. 11:

    diem,

    Sen. Cons. ad Polyb. 25 fin.; Tac. G. 30; Plin. Ep. 9, 36; cf.

    otium,

    id. ib. 4, 23:

    tempus otiosum,

    Mart. 5, 20:

    opus et requiem pariter,

    Pers. 5, 43 et saep.—
    B.
    In post-class. lang., with acc. and inf. or rel. clause, like the Gr. diatassô, to settle, determine:

    non alienum erit disponi, apud quem puer interim educetur,

    Dig. 43, 30, 3, § 4:

    Thebani apparere paucos disposuerunt,

    Front. Strat. 3, 2, 10, 2 (dub.):

    excursatores quingentos sensim praeire disposuit,

    Amm. 24, 1; 24, 6, 4.—With ut, Dig. 10, 3, 18.—Hence, dispŏsĭtus, a, um, P. a., regularly distributed; hence properly ordered, arranged (very rare):

    studia ad honorem disposita,

    Cic. Mur. 14:

    vita hominum,

    Plin. Ep. 3, 1, 2;

    also transf.: vir dispositus,

    an orderly speaker, id. ib. 2, 11, 17.—As subst.:

    lumina ex disposito relucentia,

    Sen. de Prov. 1, 2.— Comp.: dispositius, Sen. Q. N. praef. fin.; cf. Lact. Ira D. 10 med.—Sup. Boëth. Cons. Phil. 4, pros. 2.— Adv.: dispŏsĭte, orderly, methodically:

    accusare istum,

    Cic. Verr. 2, 4, 40, § 87:

    dicere,

    Quint. 10, 7, 12:

    exponere,

    Vitr. 7 praef. §

    18: mundus effectus est (with ordinate),

    Lact. 3, 17.— Sup.:

    aedificare,

    Sid. Ep. 5, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > dispono

  • 50 disposite

    dis-pōno, pŏsŭi, pŏsĭtum (contr. dispostum, Lucr. 1, 52; 2, 644), 3, v. a., to place here and there, to set in different places, to distribute regularly, to dispose, arrange (cf. dispenso, II.—freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to set in order, arrange, dispose:

    libros confusos antea,

    Cic. Att. 4, 8, a; cf.:

    Homeri libros,

    id. de Or. 3, 34, 137:

    oculos (harundinum),

    Cato R. R. 47; cf.

    brassicam,

    Col. 11, 3, 27:

    arbores,

    Plin. 17, 11, 15, § 78:

    quidque suo loco,

    Col. 12, 2, 3; cf.:

    pennas in ordine,

    Ov. A. A. 2, 45;

    for which: disjecta membra in ordinem,

    Sen. Hippol. 1257:

    obliquos ordines in quincuncem,

    Caes. B. G. 7, 73, 5:

    aciem,

    Tac. H. 2, 41; Plin. 9, 8, 9, § 31:

    male capillos,

    Ov. Am. 1, 14, 35; cf.

    comas,

    id. Pont. 3, 3, 16; Mart. 12, 83:

    tectos enses per herbam,

    Verg. A. 3, 237:

    ceras per atria,

    Ov. F. 1, 591;

    for which: expressi cera voltus singulis disponebantur armariis,

    Plin. 35, 2, 2, § 6:

    tabernas deversorias per litora et ripas,

    Suet. Ner. 27:

    cubicula plurifariam,

    id. Tib. 43 et saep.— Poet.:

    (Prometheus) corpora disponens, etc., qs. arranging the parts, limbs,

    i. e. fashioning, forming, Prop. 3, 5, 9 (4, 4, 9 M.):

    moenia versu,

    i. e. to describe, id. 4 (5), 1, 57; cf. Ov. Am. 3, 7, 64.—
    B.
    In partic., milit. t. t., to set in order, arrange, to draw up, array a body of men, a guard, military engines, etc.:

    praesidia disponit, castella communit,

    Caes. B. G. 1, 8, 2; so,

    praesidia,

    id. B. C. 3, 15, 2:

    stationes,

    id. B. G. 5, 15 fin.; id. B. C. 1, 73, 3:

    custodias,

    id. ib. 3, 8, 4:

    cohortes,

    id. B. G. 5, 33, 1:

    equites,

    id. ib. 7, 56, 4; id. B. C. 3, 101, 3:

    exploratores,

    id. B. G. 7, 35, 1:

    insidias,

    Front. Strat. 2, 5, 29; 2, 9, 7 al.:

    equos,

    to station in relays, Liv. 37, 7:

    ballistas machinasque,

    Suet. Calig. 46 et saep.:

    custodias in muro,

    Caes. B. G. 7, 27, 1; 7, 34, 1:

    expeditos,

    id. B. C. 1, 27 fin. et saep.; cf.:

    legiones in Apulia hibernorum causa,

    id. ib. 1, 14, 3:

    tormenta in muris,

    id. ib. 1, 17, 3:

    sudes in opere,

    id. B. G. 7, 81, 4 et saep.:

    milites iis operibus quae, etc.,

    id. B. C. 1, 21, 3:

    exploratores omni fluminis parte,

    id. B. G. 7, 61, 1:

    classem omni ora maritima,

    id. B. C. 3, 5, 2:

    naves in litore pluribus locis separatim,

    id. ib. 3, 24, 1:

    cohortes castris praesidio,

    id. ib. 3, 88, 4 et saep.:

    praesidia custodiasque ad ripas Ligeris,

    id. B. G. 7, 55, 9; cf. id. ib. 7, 65, 3; id. B. C. 1, 50:

    praesidia cis Rhenum,

    id. B. G. 4, 4, 3; cf.:

    legiones Narbone circumque ea loca hiemandi causa,

    id. B. C. 1, 37, 1:

    equites per oram maritimam,

    id. ib. 3, 24, 4; cf. id. ib. 3, 111, 1; Suet. Aug. 32; Front. Strat. 2, 5, 1 et saep.
    II.
    Trop.:

    verba ita disponunt ut pictores varietatem colorum, paria paribus referunt,

    Cic. Or. 19 fin.;

    so of the regular arrangement of the parts of a discourse,

    id. de Or. 2, 42, 179; 3, 25, 96 al.; Quint. 2, 12, 10; 3, 3, 10 et saep.; cf. also Tac. Or. 3:

    fac ut plane iis omnibus, quos devinctos tenes, descriptum ac dispositum suum cuique munus sit,

    Q. Cic. Pet. Cons. 5 fin.; cf.

    ministeria principatus in equites Romanos,

    Tac. H. 1, 58:

    imperii curas,

    id. A. 16, 8:

    consilia in omnem fortunam ita disposita habebat (the fig. being borrowed from milit. lang.),

    Liv. 42, 29:

    in disponendo die,

    in arranging the business of the day, Suet. Tib. 11:

    diem,

    Sen. Cons. ad Polyb. 25 fin.; Tac. G. 30; Plin. Ep. 9, 36; cf.

    otium,

    id. ib. 4, 23:

    tempus otiosum,

    Mart. 5, 20:

    opus et requiem pariter,

    Pers. 5, 43 et saep.—
    B.
    In post-class. lang., with acc. and inf. or rel. clause, like the Gr. diatassô, to settle, determine:

    non alienum erit disponi, apud quem puer interim educetur,

    Dig. 43, 30, 3, § 4:

    Thebani apparere paucos disposuerunt,

    Front. Strat. 3, 2, 10, 2 (dub.):

    excursatores quingentos sensim praeire disposuit,

    Amm. 24, 1; 24, 6, 4.—With ut, Dig. 10, 3, 18.—Hence, dispŏsĭtus, a, um, P. a., regularly distributed; hence properly ordered, arranged (very rare):

    studia ad honorem disposita,

    Cic. Mur. 14:

    vita hominum,

    Plin. Ep. 3, 1, 2;

    also transf.: vir dispositus,

    an orderly speaker, id. ib. 2, 11, 17.—As subst.:

    lumina ex disposito relucentia,

    Sen. de Prov. 1, 2.— Comp.: dispositius, Sen. Q. N. praef. fin.; cf. Lact. Ira D. 10 med.—Sup. Boëth. Cons. Phil. 4, pros. 2.— Adv.: dispŏsĭte, orderly, methodically:

    accusare istum,

    Cic. Verr. 2, 4, 40, § 87:

    dicere,

    Quint. 10, 7, 12:

    exponere,

    Vitr. 7 praef. §

    18: mundus effectus est (with ordinate),

    Lact. 3, 17.— Sup.:

    aedificare,

    Sid. Ep. 5, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > disposite

  • 51 E

    E, e, indecl. n. or (sc. littera) fem., a vowel corresponding to both the e and the ê of the Greeks, Ter. Maur. p. 2386 P.; Aus. Idyll. de Litter. Monos. 3 and 4; Mart. Cap. 3, § 235. Its sound varied; short e being sounded sometimes like Engl. e in men (so in pater, inter, etc.), sometimes more nearly like short i, as in Engl. pin (so in famelia, mereto, Menerva, etc.); whence, in the literary language, it passed, in a large class of words, into ĭ (familia, merito, etc.), though retained in the popular speech, and oft. in inscriptions. Long e also varied in sound, often resembling the diphthong ae, with which it is constantly confounded in MSS. and inscrr. (cf. raeda and reda; saeculum and seculum; ceteri and caeteri, etc.), and often approaching the sound of ī (v. Corss. Ausspr. 1, 324 sqq.). The short e in Latin is the least emphatic of all the vowels; hence, it not only took the place of other vowels in changes of words where the sounds became weakened, and in the vulgar language where the vowel sounds were less sharply distinguished, but frequently took the place of a final syllable ending in a consonant, and was sometimes, especially at the end of words, rejected.
    b.
    The transition of ă into ĕ (which took place especially before two consonants, whereas usually ă passed into ĭ in open syllables, v. art. A.) is seen in the compounds refello, commendo, ineptus, confercio, incestus, perpetior, etc. In some words the orthography is unsettled, as in the compounds of spargo, which are written sometimes aspergo, conspergo, dispergo, etc., and sometimes aspargo, conspargo, dispargo, etc.; as along with dispando the vulgar form dispenno also occurs. So in all the verbal reduplications, as cĕcidi, cĕcini, pĕperi, pĕpigi, tĕtigi; pĕperci, fĕfelli; dĕdi and stĕti (from cado, cano, pario, pango, tango, parco, fallo, DA and STA), whereas the vowels i, o, u remain unchanged in reduplication (bĭbi; mŏmordi; tŭtudi; for the anomalous forms in Gell. 7, 9, are certainly Graecized). As along with pĕpĭgi there also arose by syncope (in the Lat. lang. a predominating element in the formation of words) the perfect pēgi; so we may explain the perfect forms cēpi, fēci, jēci, frēgi, and ēgi, as syncopated from cĕcĭpi, fĕfĭci, jĕjĭci, frĕfĭgi, and ĕïgi (this last analogously with dēgo, from dēĭgo).
    c.
    For i stands ĕ
    (α).
    in the neuter forms of the adjectives in is (acre, agreste, facile, etc.).—
    (β).
    In the nominative forms: aedes, apes, canes, etc. (for aedis, apis, canis, etc. v. h. vv.).—
    (γ).
    In the dative forms: morte, jure dicundo, Dijove, Victore, etc. (cf. Neue, Formenl. 1, 192 sq.; and Quint. 1, 4, 17). —
    (δ).
    In the nominatives in es, whose genitive has ĭtis.—
    (ε).
    In the nominatives from stems ending in c, b, p, t, n, etc., as, pollex, caelebs, princeps, comes, flumen, from pollic-, caelib-, princip-, comit-, flumin-; and
    (ζ).
    In the old and partly vulgar manner of writing and pronouncing: CEPET, EXEMET, NAVEBOS (Colum. Rostr.), FVET, DEDET, TEMPESTATEBVS, TIBE (Epit. of the Scipios), COMPROMESISE (S. C. de Bacch.), MENERVA, MAGESTER, HERE, VEA, VELLA, etc. (Quint. 1, 4, 8, and 17; Varr. R. R. 1, 2, 14; cf. Cic. de Or. 3, 12, 46). In the earliest period (before Plautus) ĕ was found in many words in which ĭ afterwards took its place; as: semul, fuet, mereto, tempestatebus, etc.—
    (η).
    It is prob. too that the abl. ĕ of the third declension proceeded from ī (or id); cf. Neue, Formenl. 1, 239 sqq.; Corss. Ausspr. 2, 241 sq.
    d.
    It less freq. happens that o and u pass over into ĕ, as vello, ocellus, verto, vertex, vester, compared with vulsi, oculus, vorto, vortex, voster: generis from genus, societas from socius, etc.; and even for long u we have ĕ in dejĕro and pejĕro, from jūro.
    e.
    The stem vowel o is weakened to ĕ in the vocative of nouns in us of the second declension; ĕ also represents o in the perf. and in pass. forms, such as scripsere, conabare, conabere, from scripserunt, conabaris, conaberis; in the future forms attinge, dice, facie, recipie, from attingam, dicam, faciam, recipiam (see under dico init.); in the forms mage, pote, from magis, potis, etc.; it is inserted for euphony in the nom. of many nouns and adjj whose stems end in r preceded by a mute, as ager, aper, liber, aeger, ruber, sacer, etc.
    f.
    The vowel e is suppressed in the imperatives dic, duc, fac, fer, in the anteclass infinitive biber (from bibere); in the vocative of the second declension of nouns in ius, as Gai, geni, fili, canteri, columbari, mantuari, volturi, mi (cf. Freund in Jahn's Neue Jahrbüch, 1835, vol. 13, p. 148 sq.), in enclitic particles often, as: hic, haec, hoc, for hice, etc.; so, illaec, sic, nunc, nec, ac, etc.: viden, potin: quin, for quine, etc., and as an initial in the present forms of the verb esse (sum, sumus, sunt; sim, etc., for esum, esumus, esunt, esim, etc.). But the forms facul, simul, Bacchanal, etc., are not apocopated. Even a radical ĕ sometimes drops out when a prefix or suffix is taken; so, gigno, for gigeno: malignus, for maligenus: gnatus, for genatus.
    g.
    The long e interchanges most freq. with the diphthongs ae and oe (q. v.); yet it sometimes also took the place of ā, as in anhēlo, from hālo, and in the rustic bēlo, for bālo; and likewise of ī, as LEBER, SPECA, AMECVS, for līber, spīca, amīcus (Quint. Inst. l. l.; Varr. R. R. 1, 48, 2; Paul. ex Fest. p. 15, 6 Müll.); and in words borrowed from the Greek, as chorēa, Darēus, along with Academīa, Alexandrīa; see the letter I.
    h.
    As an abbreviation, E (mostly in connection with other abbreviations) signifies egregius, equus, eques, erexit, evocatus, etc.; e. g. E. M. V. = egregiae memoriae vir; E. Q. R. = eques Romanus; EE. QQ. RR. = equites Romani; E. P. = equo publico; E. M. D. S. P. E. = e monitu de sua pecunia erexit, etc.
    2.
    e.. praep., out of, from, v. ex.

    Lewis & Short latin dictionary > E

  • 52 e

    E, e, indecl. n. or (sc. littera) fem., a vowel corresponding to both the e and the ê of the Greeks, Ter. Maur. p. 2386 P.; Aus. Idyll. de Litter. Monos. 3 and 4; Mart. Cap. 3, § 235. Its sound varied; short e being sounded sometimes like Engl. e in men (so in pater, inter, etc.), sometimes more nearly like short i, as in Engl. pin (so in famelia, mereto, Menerva, etc.); whence, in the literary language, it passed, in a large class of words, into ĭ (familia, merito, etc.), though retained in the popular speech, and oft. in inscriptions. Long e also varied in sound, often resembling the diphthong ae, with which it is constantly confounded in MSS. and inscrr. (cf. raeda and reda; saeculum and seculum; ceteri and caeteri, etc.), and often approaching the sound of ī (v. Corss. Ausspr. 1, 324 sqq.). The short e in Latin is the least emphatic of all the vowels; hence, it not only took the place of other vowels in changes of words where the sounds became weakened, and in the vulgar language where the vowel sounds were less sharply distinguished, but frequently took the place of a final syllable ending in a consonant, and was sometimes, especially at the end of words, rejected.
    b.
    The transition of ă into ĕ (which took place especially before two consonants, whereas usually ă passed into ĭ in open syllables, v. art. A.) is seen in the compounds refello, commendo, ineptus, confercio, incestus, perpetior, etc. In some words the orthography is unsettled, as in the compounds of spargo, which are written sometimes aspergo, conspergo, dispergo, etc., and sometimes aspargo, conspargo, dispargo, etc.; as along with dispando the vulgar form dispenno also occurs. So in all the verbal reduplications, as cĕcidi, cĕcini, pĕperi, pĕpigi, tĕtigi; pĕperci, fĕfelli; dĕdi and stĕti (from cado, cano, pario, pango, tango, parco, fallo, DA and STA), whereas the vowels i, o, u remain unchanged in reduplication (bĭbi; mŏmordi; tŭtudi; for the anomalous forms in Gell. 7, 9, are certainly Graecized). As along with pĕpĭgi there also arose by syncope (in the Lat. lang. a predominating element in the formation of words) the perfect pēgi; so we may explain the perfect forms cēpi, fēci, jēci, frēgi, and ēgi, as syncopated from cĕcĭpi, fĕfĭci, jĕjĭci, frĕfĭgi, and ĕïgi (this last analogously with dēgo, from dēĭgo).
    c.
    For i stands ĕ
    (α).
    in the neuter forms of the adjectives in is (acre, agreste, facile, etc.).—
    (β).
    In the nominative forms: aedes, apes, canes, etc. (for aedis, apis, canis, etc. v. h. vv.).—
    (γ).
    In the dative forms: morte, jure dicundo, Dijove, Victore, etc. (cf. Neue, Formenl. 1, 192 sq.; and Quint. 1, 4, 17). —
    (δ).
    In the nominatives in es, whose genitive has ĭtis.—
    (ε).
    In the nominatives from stems ending in c, b, p, t, n, etc., as, pollex, caelebs, princeps, comes, flumen, from pollic-, caelib-, princip-, comit-, flumin-; and
    (ζ).
    In the old and partly vulgar manner of writing and pronouncing: CEPET, EXEMET, NAVEBOS (Colum. Rostr.), FVET, DEDET, TEMPESTATEBVS, TIBE (Epit. of the Scipios), COMPROMESISE (S. C. de Bacch.), MENERVA, MAGESTER, HERE, VEA, VELLA, etc. (Quint. 1, 4, 8, and 17; Varr. R. R. 1, 2, 14; cf. Cic. de Or. 3, 12, 46). In the earliest period (before Plautus) ĕ was found in many words in which ĭ afterwards took its place; as: semul, fuet, mereto, tempestatebus, etc.—
    (η).
    It is prob. too that the abl. ĕ of the third declension proceeded from ī (or id); cf. Neue, Formenl. 1, 239 sqq.; Corss. Ausspr. 2, 241 sq.
    d.
    It less freq. happens that o and u pass over into ĕ, as vello, ocellus, verto, vertex, vester, compared with vulsi, oculus, vorto, vortex, voster: generis from genus, societas from socius, etc.; and even for long u we have ĕ in dejĕro and pejĕro, from jūro.
    e.
    The stem vowel o is weakened to ĕ in the vocative of nouns in us of the second declension; ĕ also represents o in the perf. and in pass. forms, such as scripsere, conabare, conabere, from scripserunt, conabaris, conaberis; in the future forms attinge, dice, facie, recipie, from attingam, dicam, faciam, recipiam (see under dico init.); in the forms mage, pote, from magis, potis, etc.; it is inserted for euphony in the nom. of many nouns and adjj whose stems end in r preceded by a mute, as ager, aper, liber, aeger, ruber, sacer, etc.
    f.
    The vowel e is suppressed in the imperatives dic, duc, fac, fer, in the anteclass infinitive biber (from bibere); in the vocative of the second declension of nouns in ius, as Gai, geni, fili, canteri, columbari, mantuari, volturi, mi (cf. Freund in Jahn's Neue Jahrbüch, 1835, vol. 13, p. 148 sq.), in enclitic particles often, as: hic, haec, hoc, for hice, etc.; so, illaec, sic, nunc, nec, ac, etc.: viden, potin: quin, for quine, etc., and as an initial in the present forms of the verb esse (sum, sumus, sunt; sim, etc., for esum, esumus, esunt, esim, etc.). But the forms facul, simul, Bacchanal, etc., are not apocopated. Even a radical ĕ sometimes drops out when a prefix or suffix is taken; so, gigno, for gigeno: malignus, for maligenus: gnatus, for genatus.
    g.
    The long e interchanges most freq. with the diphthongs ae and oe (q. v.); yet it sometimes also took the place of ā, as in anhēlo, from hālo, and in the rustic bēlo, for bālo; and likewise of ī, as LEBER, SPECA, AMECVS, for līber, spīca, amīcus (Quint. Inst. l. l.; Varr. R. R. 1, 48, 2; Paul. ex Fest. p. 15, 6 Müll.); and in words borrowed from the Greek, as chorēa, Darēus, along with Academīa, Alexandrīa; see the letter I.
    h.
    As an abbreviation, E (mostly in connection with other abbreviations) signifies egregius, equus, eques, erexit, evocatus, etc.; e. g. E. M. V. = egregiae memoriae vir; E. Q. R. = eques Romanus; EE. QQ. RR. = equites Romani; E. P. = equo publico; E. M. D. S. P. E. = e monitu de sua pecunia erexit, etc.
    2.
    e.. praep., out of, from, v. ex.

    Lewis & Short latin dictionary > e

  • 53 emitto

    ē-mitto, mīsi, missum, 3, v. a., to send out, send forth, to let out, let go (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    quibuscum tamquam e carceribus emissus sis,

    Cic. Lael. 27, 101; cf.:

    aperiam carceres et equos emittere incipiam,

    Varr. R. R. 2, 7, 1:

    ex porta ludis cum emissu'st lepus,

    Plaut. Pers. 3, 3, 31:

    aliquem e carcere,

    Cic. Planc. 12 fin.:

    aliquem ex vinculis,

    Plaut. Capt. 2, 3, 48; Cic. Tusc. 1, 31:

    aliquem e custodia,

    id. ib. 1, 49, 118 (cf. Nep. Cim. 1).—As milit. t. t., to send out against the enemy:

    essedarios ex silvis,

    Caes. B. G. 5, 19, 2; cf.:

    equitibus emissis,

    id. ib. 5, 26, 3:

    Caesar omnibus portis eruptione facta equitatuque emisso hostes in fugam dat,

    id. ib. 5, 51, 5;

    5, 58, 4 et saep.: aliquem de carcere,

    Cic. Verr. 2, 5, 9; cf.:

    Licinium fugere conantem de manibus,

    id. Cael. 28; Liv. 21, 48;

    for which: Hannibalem e manibus,

    id. 22, 3;

    and merely manibus,

    id. 44, 36:

    aliquem noctu per vallum,

    Caes. B. C. 1, 76, 4:

    aliquem pabulatum,

    id. ib. 1, 81, 4; cf. id. ib. 3, 76, 1:

    aliquem sub jugum,

    Liv. 9, 6 fin. et saep.:

    ut abs te non emissus ex urbe, sed immissus in urbem esse videatur,

    sent out, turned out, Cic. Cat. 1, 11; cf. id. Rep. 4, 5 fin.:

    scutum manu,

    to throw away, throw aside, Caes. B. G. 1, 25, 4:

    pila,

    to throw, hurl, cast, discharge, id. ib. 2, 23, 1; Liv. 9, 13; 32, 17 et saep.; cf.:

    hastam in fines eorum,

    Liv. 1, 32:

    aquam ex lacu Albano,

    to let off, id. 5, 15; cf.:

    aquam impetu,

    Suet. Claud. 32:

    lacus Velinus, a Curio emissus,

    Cic. Att. 4, 15, 5; Suet. Caes. 44:

    flumen per prona montis,

    Curt. 7, 11:

    sanguinem de aure,

    to let, Col. 6, 14, 3; cf.:

    sanguinem venis,

    Plin. 25, 5, 23, § 56:

    ova,

    to lay, id. 11, 24, 29, § 85:

    folia,

    to put forth, produce, id. 18, 20, 49, § 182; cf.

    transf.: ulmi emittuntur in ramos,

    id. 17, 12, 18, § 90:

    librum de arte aleam ludendi,

    to put forth, publish, Suet. Claud. 33; cf.:

    aliquid dignum nostro nomine emittere,

    Cic. Fam. 7, 33:

    fulmina,

    id. Div. 2, 19 fin.:

    sonitum ex alto,

    Lucr. 4, 694; cf.:

    vocem caelo,

    Liv. 5, 51:

    sonitum linguae,

    Lucr. 5, 1044:

    vocem,

    to utter, id. 4, 548; 5, 1088; Liv. 1, 54 et saep.:

    flatum crepitumque ventris,

    Suet. Claud. 32 fin.: animam, to expire, Nep. Epam. 9, 3:

    spiritum,

    Vulg. Matt. 27, 50:

    si nubium conflictu ardor expressus se emiserit, id esse fulmen,

    has broken forth, burst forth, Cic. Div. 2, 19, 44.—
    B.
    In partic.: manu emittere aliquem for the usu. manu mittere aliquem, to release a person from one's potestas, to set free, emancipate (anteclass. and since the Aug. per.), Plaut. Capt. 3, 5, 55; id. Men. 5, 8, 52; id. Rud. 4, 6, 14 et saep.; Ter. Ph. 5, 5, 2; Liv. 24, 18, 12; Suet. Vit. 6; Tac. A. 15, 19; Macr. S. 1, 11;

    so without manu,

    Plaut. Ps. 4, 2, 37; Ter. Ad. 5, 9, 19; cf.

    of a debtor: libra et aere liberatum emittit,

    Liv. 6, 14, 5.
    II.
    Trop., to let forth, let go, send out:

    manibus manifesta suis emittere quoquam,

    to let slip from our hands that which is evident, Lucr. 4, 504; cf.:

    emissa de manibus res est,

    Liv. 37, 12:

    cum illud facetum dictum emissum haerere debeat (a fig. borrowed from missive weapons),

    Cic. de Or. 2, 54, 219; cf.:

    et semel emissum volat irrevocabile verbum,

    Hor. Ep. 1, 18, 71:

    argumenta,

    Cic. de Or. 2, 53, 214; and:

    maledictum,

    id. Planc. 23 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > emitto

  • 54 exeo

    ex-ĕo, ĭi (rarely īvi, Gell. 12, 12, 3; Plaut. Rud. 2, 6, 50; perf. exit, for exiit, id. Ps. 2, 4, 40; Verg. A. 2, 497), ĭtum, īre ( fut. [p. 683] exibo, but exies, exiet, Sen. Ep. 113, 20; id. Apocol. 3, 1 al.;

    exiet for exibit,

    Tert. adv. Jud. 13; Vulg. Matt. 2, 6; 5, 26 al.; perh. also in Hor. C. 4, 4, 65; acc. to some MSS. al. evenit; v. Orell. ad h. l.), v. n. and a.
    I.
    Neutr., to go out or forth, to go away, depart.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    dum intro eo atque exeo,

    Plaut. Ep. 5, 1, 43:

    jam ad te exeo,

    id. Bacch. 4, 6, 24; 4, 9, 129:

    foras,

    id. Cas. 5, 2, 51; cf. id. Rud. 2, 2, 2:

    ex urbe,

    id. Am. 1, 3, 35:

    ex urbe, oppido,

    Cic. Fam. 4, 1, 2; Caes. B. G. 2, 33, 1:

    e patria,

    Cic. Pis. 14, 33:

    e finibus suis,

    Caes. B. G. 1, 5, 1:

    clam ex castris,

    id. ib. 7, 20, 10:

    ab aliquo,

    from one's house, Ter. Eun. 3, 4, 7 (v. ab, I. a.):

    ab urbe,

    away from, Liv. 10, 37, 6 Weissenb. ad loc.; 21, 13, 7; 23, 18, 14;

    al. a villa sua,

    Quint. 6, 3, 49:

    de triclinio, de cubiculo,

    Cic. de Or. 2, 65, 263:

    de balneis,

    id. de Or. 2, 55, 223:

    de navi,

    id. Att. 2, 7, 4:

    (cornix) a cauda de ovo,

    tail first, Plin. 10, 16, 18, § 38:

    portā,

    Plaut. Mil. 5, 39:

    domo,

    Cic. Rep. 1, 12; cf.:

    erant omnino itinera duo, quibus itineribus domo exire possent,

    i. e. withdraw from, leave their country, Caes. B. G. 1, 6, 1; so,

    domo,

    id. ib. 1, 12, 5;

    1, 29, 1: castris,

    id. B. C. 1, 69, 3:

    in solitudinem,

    to withdraw, Cic. Off. 1, 32, 118:

    in alias domos tamquam in colonias,

    id. ib. 1, 17, 54:

    in provinciam,

    Caes. B. G. 1, 33, 4:

    in terram,

    i. e. to land, Cic. Verr. 2, 5, 51, § 433:

    in luminis oras,

    i. e. to be born, Lucr. 1, 170:

    ad aliquem,

    i. e. to go from home to visit a person, Ter. Hec. 4, 1, 6 et saep.—Prov.:

    exeat aulā, qui vult esse pius,

    Luc. 8, 493.— Poet., with inf.:

    exierant dare veris opes,

    Stat. Ach. 1, 288.—Of inanim. or abstr. subjects:

    cum de consularibus mea prima sors exisset,

    Cic. Att. 1, 19, 3; so,

    sors,

    Hor. C. 2, 3, 27; cf.:

    cujus nomen exisset,

    Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

    nummi, qui per simulationem ab isto exierant,

    id. ib. 2, 2, 25, §

    61: per septem portus in maris exit aquas (Nilus),

    flows out, empties, Ov. Am. 2, 13, 10:

    septem aquis (Ister),

    Val. Fl. 8, 187:

    populo albae folia vetustiora in angulos exeunt,

    terminate, Plin. 16, 23, 35, § 86:

    color in florem heliotropii,

    id. 37, 6, 22, § 83; cf.:

    masculina nomina in A atque S litteras,

    to end, terminate, Quint. 1, 5, 61.— Pass. impers.:

    uti inde exiri possit,

    Cato, R. R. 1, 2:

    crepuit ostium: exitur foras,

    Plaut. Cas. 4, 3, 15:

    in Velabro, qua in Novam viam exitur,

    Varr. L. L. 6, § 24 Müll.—
    2.
    In partic.
    a.
    In milit. lang., to move out, march out:

    milites, qui de tertia vigilia exissent,

    Caes. B. C. 1, 64 fin.:

    ut paludati (praetores) exeant,

    depart for the battle-field, id. ib. 1, 6, 6:

    ad pugnam,

    Liv. 44, 39, 2; Verg. G. 4, 67:

    ex Italia ad bellum civile,

    Cic. Fam. 2, 16, 3 et saep.— Pass. impers.:

    non posse clam exiri,

    Caes. B. C. 1, 67, 2:

    postquam exitum est maximā copiā,

    Plaut. Am. 1, 1, 64.—
    b.
    In jurid. Lat.: potestate, de or a potestate alicujus, to get out of any one's power (potestas), to be emancipated, become free, Dig. 37, 4, 1, § 6; 62; 28, 6, 3 et saep. (cf. B. 1. infra).—
    c.
    De vita, to depart from life, decease, die (for the usual excedere or decedere de vita):

    quem (me) fuerat aequius ut prius introieram, sic prius exire de vita,

    Cic. Cael. 4, 15; so,

    de vita,

    Plin. Ep. 3, 9, 5; cf.:

    e vita tamquam e theatro,

    Cic. Fin. 1, 15, 49:

    vitā exire,

    Val. Max. 9, 12, ext. 1.—
    d.
    To go out or forth in any manner, to issue, escape (very rare):

    cujus (Isocratis) e ludo tamquam ex equo Trojano meri principes exierunt,

    Cic. de Or. 2, 22, 94:

    hanc tamen Antonius fugam suam, quia vivus exierat, victoriam vocabat,

    Vell. 2, 82, 3.—Of inanimate subjects:

    currente rota cur urceus exit?

    Hor. A. P. 22: libri quidem ita exierunt, ut, etc., turned out (the figure being borrowed from works of art which are cast and turned out of the mould), Cic. Att. 13, 13, 1.—
    e.
    Of plants, to come up, spring forth, sprout out:

    plerumque e terra exit hordeum diebus VII.,

    Varr. R. R. 1, 45, 1:

    ne semina in frugem exeant e terra,

    Plin. 11, 30, 36, § 109:

    folia a radice,

    id. 25, 4, 9, § 28:

    lupinus agro limoso,

    Col. 2, 10, 3:

    fabae in folia,

    Plin. 18, 7, 10, § 57; and absol.:

    ut vix ulla herba exeat,

    Col. 2, 11, 3; so,

    lens sata (with grandescere),

    Pall. Febr. 4;

    and, messis,

    Val. Fl. 7, 549.—
    f.
    To mount upwards, ascend, rise ( poet. and postAug. prose):

    in auras (ignis),

    Lucr. 6, 886:

    ad caelum (arbor),

    Verg. G. 2, 81:

    in altitudinem (comae palmarum),

    Plin. 13, 4, 8, § 37.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen.:

    exisse ex potestate dicimus eos, qui effrenati feruntur aut libidine aut iracundia, etc.... Qui igitur exisse ex potestate dicuntur, idcirco dicuntur, quia non sunt in potestate mentis,

    Cic. Tusc. 3, 5, 11; cf.:

    itaque iratos proprie dicimus exisse de potestate, id est de consilio, de ratione, de mente,

    id. ib. 4, 36, 77;

    for which: a se,

    Petr. 90: ex hac aerumna, Lucil. ap. Non. 296, 16; cf.:

    exire aere alieno,

    Cic. Phil. 11, 6, 13 (dub. al. se exserere):

    quam nihil non consideratum exibat ex ore!

    id. Brut. 76, 265; id. de Or. 2, 22 fin.:

    nequaquam similiter oratio mea exire atque in vulgus emanare poterit,

    id. Rosc. Am. 1, 3; Plin. Pan. 75, 3:

    ea res prodita est et in vulgus exivit,

    Gell. 12, 12, 3; cf. with object-clause:

    exiit opinio, descensurum eum ad Olympia inter athletas,

    Suet. Ner. 53; for which also with a subject-clause:

    quod ante paucos dies exierat in vulgus, laudanti cuidam formam suam, respondisse eum, etc.,

    id. Galb. 20:

    ob hoc exivit proverbium, etc.,

    became current, Vulg. Gen. 10, 9.—
    2.
    In partic.
    a.
    Of time, to run out, end, expire:

    quinto anno exeunte,

    Cic. Div. 1, 25, 53:

    indutiarum dies exierat,

    Liv. 4, 30, 14; 30, 25, 1; 42, 47, 10:

    dies censurae, stipendii,

    id. 9, 34, 22; 22, 33, 5:

    nullus mihi per otium dies exit,

    Sen. Ep. 8; Plin. Pan. 68, 2 et saep.—
    b.
    To extend beyond a certain measure or limit (mostly post-Aug.):

    extra aliquid,

    Varr. R. R. 2, 1, 25:

    vestra vita, licet supra mille annos exeat,

    run out, extend, Sen. Brev. Vit. 6:

    probationes in tertium diem exierunt,

    Plin. Ep. 2, 11, 18:

    digressus in laudes Castoris ac Pollucis exierat,

    Quint. 11, 2, 11; cf.:

    continuus (translationis usus) in allegorias et aenigmata exit,

    id. 8, 6, 14:

    in longum exierit ordo rerum,

    id. 4, 2, 51.—
    c.
    To pass away, perish:

    opus laudabile, numquam a memoria hominum exiturum,

    Sen. Ben. 3, 38; so with a subjectclause:

    an jam memoriā exisse, neminem ex plebe tribunum militum creatum esse?

    Liv. 6, 37, 5.—
    II.
    Act. ( poet. and in postAug. prose), to go or pass beyond a thing.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    limen,

    Ter. Hec. 3, 3, 18:

    Avernas valles,

    Ov. M. 10, 52:

    flumen,

    Val. Fl. 4, 698:

    quantum diurni itineris miliariorum numero in reda possit exiri,

    Vitr. 10, 9, 3:

    donec minor filius lubricum juventae exiret,

    Tac. A. 6, 49 (55) fin.
    2.
    Pregn., to avoid, evade, ward off:

    corpore tela atque oculis vigilantibus exit,

    avoids the blows, Verg. A. 5, 438; cf.:

    feros exibant dentis adactus (jumenta),

    Lucr. 5, 1330; Stat. Th. 6, 802:

    procul absiliebat, ut acrem exiret odorem,

    Lucr. 6, 1217:

    profluvium sanguinis,

    id. 6, 1206:

    vim viribus,

    Verg. A. 11, 750 et saep.—
    B.
    Trop.
    1.
    To exceed:

    modum,

    Ov. M. 9, 632.—
    2.
    Of time: ad exitam aetatem = ad ultimam aetatem, Paul. ex Fest. p. 28, 5 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > exeo

  • 55 facies

    făcĭes, ēi (old form facies, rarely facii, Gell. 8, 14, 1:

    facie,

    Plaut. Mil. 4, 4, 36; dat. facie, facii, Gell. l. l.; plur. very rare; nom. and acc. facies, Vulg. Thren. 5, 12; id. Jer. 42, 12; dat. faciebus, Hier. Eph. 3, 5), f. [root fa- of fari, strengthened fac-; cf. fax, facetus].
    I.
    Orig., make, form, configuration, figure, shape.
    A.
    In gen. (= universa corporis forma; cf.: figura, species): Quidam faciem esse hominis putant os tantum et oculos et genas, quod Graeci prosôpon dicunt: quando facies sit forma omnis et modus et factura quaedam corporis totius, etc., Gell. 13, 29: Sardinia in Africo mari facie vestigii humani, Sall. H. ap. Gell. l. l.; Plaut. Poen. 5, 2, 151 sq.; cf. Non. 52, 27 sq.:

    non est formosa, cujus crus laudatur aut brachium, sed illa, cujus universa facies admirationem singulis partibus abstulit,

    Sen. Ep. 33; cf. Lucr. 5, 1169 sq.; Hor. S. 1, 2, 87.—
    2.
    Of things: Dae. Dicito, quid insit, et qua facie, memorato onmia... Pa. Sunt crepundia. Dae. Qua facie sunt? Plaut. Rud. 4, 4, 105 and 111:

    curvata in montis faciem circumstetit unda,

    Verg. G. 4, 361:

    haec facies Trojae, cum caperetur, erat,

    Ov. Tr. 1, 3, 26; cf.

    urbium,

    Plin. Ep. 2, 17 fin.:

    antequam Vesuvius faciem loci verteret,

    Tac. A. 4, 67:

    arboris,

    Plin. 12, 14, 31, § 55:

    vehiculi,

    Gell. 15, 30, 3:

    alia illi caeli,

    Plin. 6, 17, 21, § 58:

    ossa contusa in faciem pulveris,

    Gell. 10, 18, 3:

    longa quibus facies ovis erit,

    Hor. S. 2, 4, 12 et saep. —
    3.
    Prov.: verte omnes tete in facies, i. e. resort to every expedient (an expression borrowed from, and alluding to, the changes of Proteus), Verg. A. 12, 891.—
    B.
    In partic., face, visage, countenance (most freq. in class. Lat.;

    syn.: os, vultus, frons, lineamenta): facies homini tantum: ceteris os aut rostra,

    Plin. 11, 37, 51, § 138:

    in facie vultuque nostro cum sint decem aut paulo plura membra, etc.,

    id. 7, 1, 1, § 8:

    non quaeruntur ea, quae nobis non possumus fingere, facies, vultus, sonus,

    Cic. de Or. 1, 28, 127:

    prorsus in facie vultuque vecordia inerat,

    Sall. C. 15, 5:

    qua facie, qua statura,

    Cic. Phil. 2, 16, 41: uretur facies;

    urentur sole capilli,

    Tib. 1, 9, 15: cf. id. 1, 5, 43:

    sumit utrumque Inde habitum facies,

    Juv. 9, 20:

    peregrina,

    Plaut. Ps. 4, 2, 9; cf.:

    affers faciem novam,

    Cic. Fl. 29, 70:

    liberali (homo),

    Ter. Eun. 3, 2, 20:

    egregiā (virgo),

    of rare beauty, id. Phorm. 1, 2, 50:

    hispida,

    Hor. C. 4, 10, 5:

    cicatricosa,

    Quint. 4, 1, 61:

    adversa,

    id. 2, 13, 9:

    curvo nec faciem litore demovet,

    Hor. C. 4, 5, 14:

    de facie quidem nosti,

    Cic. Pis. 32, 81:

    recta facie loqui,

    i. e. boldly, Juv. 6, 401 et saep.— Poet.:

    cura dabit faciem, facies neglecta peribit,

    a beautiful face, beauty, Ov. A. A. 3, 105.— Prov.: perfricare faciem, to lay aside shame, Plin. H. N. praef. § 4; cf. Quint. 11, 3, 160.
    II.
    Trop., external form, look, condition, appearance (class.):

    set qua faciest tuus sodalis,

    Plaut. Capt. 3, 4, 113; id. Rud. 2, 7, 7:

    fateantur, in Maeandrii persona esse expressam faciem civitatis,

    Cic. Fl. 22, 13; cf.:

    (C. Popilius) senatus faciem secum attulerat auctoritatemque Populi Romani,

    id. Phil. 8, 8, 23:

    una senum facies, cum voce trementia membra, etc.,

    Juv. 10, 198:

    quibus rebus immutata facies urbis erat,

    Sall. C. 31, 1:

    loci,

    Tac. A. 4, 67:

    formam quidem ipsam et tamquam faciem honesti vides,

    Cic. Off. 1, 5, 14; Quint. 3, 6, 88; 4, 1, 42 Spald.:

    quarum (causarum) varia ac nova semper est facies,

    id. 2, 4, 28:

    plures eloquentiae facies,

    id. 12, 10, 69:

    (inventiunculae) facie ingenii blandiuntur,

    id. 8, 5, 22:

    nec ulla facies mali erat,

    Curt. 3, 11, 22:

    ad istam faciem est morbus qui me macerat,

    has that form, is of such a nature, Plaut. Cist. 1, 1, 73.—
    2.
    In partic., in Tac. for the class. species, external appearance, as opposed to reality, a pretence, pretext; publici consilii facie (= specie), Tac. H. 2, 54; id. A. 13, 28; Amm. 20, 5.—
    B.
    Transf., poet. and in post-Aug. prose, for the class. aspectus, look, sight, aspect: quae scelerum [p. 715] facies? Verg. A. 6, 560:

    subita,

    Sil. 7, 367:

    decora,

    Plin. Pan. 56, 5:

    memoranda,

    id. ib. 35, 1:

    foeda,

    id. ib. 82, 8:

    vineae unam faciem contexunt,

    id. Ep. 5, 6, 9:

    exceptio, quae prima facie justa videatur,

    at first sight, Gai. Inst. 4, 1:

    prima facie,

    Dig. 16, 1, 13; Sen. Ep. 87, 1; id. Contr. 5, 10, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > facies

  • 56 gens

    gens, gentis, f. [root GEN, gigno, that which belongs together by birth or descent], a race or clan, embracing several families united together by a common name and by certain religious rites; orig. only patrician, but, after the granting of the connubium between patricians and plebeians, also plebeian (syn.: familia, stirps, genus; natio, populus).
    I.
    Lit.:

    Sulla gentis patriciae (sc. Corneliae) nobilis fuit, familia prope jam exstincta majorum ignaviā,

    Sall. J. 95, 3:

    vera decora, non communiter modo Corneliae gentis, sed proprie familiae suae,

    Liv. 38, 58, 3:

    L. Tarquitius patriciae gentis,

    id. 3, 27, 1:

    apud P. Sestium patriciae gentis virum,

    id. 3, 33, 9; 6, 11, 2:

    cum Marcelli ab liberti filio stirpe, Claudii patricii ejusdem hominis hereditatem, gente ad se rediisse dicerent,

    Cic. de Or. 1, 39, 176:

    gens Tarquiniorum,

    id. Rep. 2, 25 fin.:

    Julia,

    Liv. 1, 3, 2: L. Tarquinius duplicavit illum pristinum patrum numerum, et antiquos patres majorum gentium appellavit, quos priores sententiam rogabat;

    a se ascitos minorum,

    Cic. Rep. 2, 20 Mos.; cf. Liv. 1, 35, 6:

    ex gente Domitia duae familiae claruerunt, Calvinorum et Aenobarborum,

    Suet. Ner. 1; cf. Liv. 2, 29, 4:

    patricii minorum gentium,

    Cic. Fam. 9, 21, 2; Liv. 1, 47, 7; Capitol. ap. Gell. 10, 20, 5:

    anni principio de connubio patrum et plebis C. Canuleius tribunus plebis rogationem promulgavit, qua contaminari sanguinem suum patres confundique jura gentium rebantur,

    Liv. 4, 1, 1; cf. id. 4, 2, 5; 10, 8, 9: uti Feceniae Hispalae gentis enuptio, tutoris optio esset, etc., the right of marrying out of her gens, id. 39, 19, 5:

    perjurus, sine gente,

    i. e. of no family, of vulgar birth, Hor. S. 2, 5, 15; cf. respecting the Roman gens, Dict. of Antiq.
    II.
    Transf.
    A.
    In a manner borrowed from the division of the senators into majorum and minorum gentium (v. above): ipsi illi majorum gentium dii qui habentur, hinc a nobis profecti in caelum reperientur, the superior deities (the consentes), Cic. Tusc. 1, 13, 29:

    Cleanthes, qui quasi majorum est gentium Stoicus,

    id. Ac. 2, 41, 126.—
    B.
    Poet., like genus and stirps, of a single descendant, offspring of an entire race:

    vigilasne, deūm gens, Aenea?

    Verg. A. 10, 228 (for which:

    Dis genite,

    id. ib. 9, 642):

    Tirynthia gens est (i. e. Fabius),

    Sil. 7, 35:

    extrema viri,

    the last descendant, id. 2, 185.—
    * C.
    In a contemptuous sense, like our tribe, brood, crew:

    si illo die gens ista Clodiana, quod facere voluit, effecisset,

    Cic. Sest. 38, 81; so,

    Clodia,

    id. Q. Fr. 2, 13, 1.—
    D.
    In the widest sense = genus, the race; gens humana, the human race, Cic. Fin. 5, 23, 65; Hor. C. 1, 3, 26.—
    E.
    Of beasts, etc., a race, herd, brood, swarm ( poet. and in post-Aug. prose):

    intestino bello totae gentes consumuntur,

    Col. 9, 9, 6:

    quos (equos) in spem statues summittere gentis,

    of the race, breed, Verg. G. 3, 73:

    utque luat poenas gens haec (i. e. vulpes),

    breed, race, Ov. F. 4, 711.—
    F.
    In a more extended sense (as also genos), a race, nation, people (sometimes more restricted than natio and populus, and sometimes put for them; v. in the foll., and cf. Drak. Liv. 23, 42, 1;

    freq. and class.): Qui gentis omnis mariaque et terras movet,

    Plaut. Rud. prol. 1: cf.:

    nos per gentis disparat,

    id. ib. v. 10:

    gradus plures sunt societatis hominum. Ut enim ab illa infinita discedatur, propior est ejusdem gentis, nationis, linguae, qua maxime homines conjunguntur: interius etiam est ejusdem esse civitatis,

    Cic. Off. 1, 17, 53; cf.:

    (Deus) non curat singulos homines... ne civitates quidem... ne nationes quidem et gentes,

    id. N. D. 3, 39, 93:

    ita nationis nomen, non gentis evaluisse paulatim,

    Tac. G. 2:

    Suebi, quorum non una gens...propriis adhuc nationibus nominibusque discreti,

    id. ib. 38:

    atrox in Thracia bellum ortum, omnibus ejus gentis nationibus in arma accensis,

    Vell. 2, 98:

    omnes exterae gentes ac nationes,

    Cic. de Imp. Pomp. 11, 31; cf.:

    per omnes gentes nationesque,

    Quint. 11, 3, 87;

    for which, in an inverted order: exterae nationes ac gentes,

    Cic. Font. 11, 25:

    aut gentes aut populos,

    Quint. 11, 1, 86: inter multas regum gentiumque [p. 809] et populorum legationes, Liv. 45, 19, 1; 45, 22, 8; cf.

    in an inverse order: populi et gentes,

    Quint. 12, 2, 3:

    postquam bello subegit Aequorum magnam gentem et ferocem,

    Cic. Rep. 2, 20:

    Sabina aut Volsca,

    id. ib. 3, 4:

    Transalpinae,

    id. ib. 3, 9:

    Allobrogum,

    id. Cat. 4, 6, 12:

    Nerviorum,

    Caes. B. G. 2, 28, 1:

    Germanorum,

    id. ib. 6, 32 init.:

    Suevorum longe maxima Germanorum omnium,

    id. ib. 4, 1, 3;

    so of the Etruscan nation,

    Liv. 5, 1, 6;

    and in a wider sense than populus: non ex iisdem semper populis exercitus scriptos, quamquam eadem semper gens bellum intulerit,

    id. 6, 12, 4; 40, 15, 6; 2, 50, 2.—Also for civitas, the inhabitants of a city or town:

    Caesar Gomphos pervenit, quod est oppidum primum Thessaliae venientibus ab Epiro, quae gens ultro ad Caesarem legatos miserat,

    Caes. B. C. 3, 80, 1:

    atqui ad hoc, de quo agitur, non quaerimus gentem, ingenia quaerimus,

    Cic. Rep. 1, 37 fin.; cf.:

    gladio pugnacissima gens Romani,

    Quint. 9, 3, 8; Liv. 5, 48, 3:

    Segni Condrusique, ex gente et numero Germanorum,

    Caes. B. G. 6, 32, 1:

    in illa incorrupta maxime gente Aegyptiorum,

    Cic. Rep. 3, 9, 14:

    nos plurimis ignotissimi gentibus,

    id. ib. 1, 17, 26:

    jus gentium,

    id. ib. 1, 2, 2; cf.:

    quod naturalis ratio inter omnes homines constituit, id... vocatur jus gentium quasi quo jure omnes gentes utuntur,

    Gai. Inst. 1, 1.—
    2.
    In partic.
    a.
    As a partit. gen., gentium, like terrarum, for the sake of emphasis, in the world, on earth (freq. and class.):

    ubicumque terrarum et gentium violatum jus civium Romanorum sit,

    Cic. Verr. 2, 5, 55, § 143:

    quod ubique gentium est,

    id. Rep. 2, 4:

    ubinam gentium sumus,

    where in the world? id. Cat. 1, 4, 9:

    ubi ubi est gentium?

    Plaut. As. 2, 2, 21:

    obsecro, unde haec gentium?

    id. Cist. 4, 1, 16:

    ubi tu's gentium,

    id. Rud. 2, 5, 11:

    quaerit quod nusquamst gentium,

    id. Ps. 1, 4, 9:

    non hercle quo hinc nunc gentium aufugiam scio,

    id. Rud. 3, 5, 44:

    ubivis gentium agere aetatem quam, etc.,

    Ter. Hec. 3, 1, 4:

    an quisquam usquam gentium est aeque miser?

    id. ib. 13:

    equidem te nisi nunc hodie nusquam vidi gentium,

    Plaut. Am. 2, 2, 54:

    fratrem nusquam invenio gentium,

    Ter. Ad. 4, 2, 1:

    abeat multo malo quovis gentium, Quam hic, etc.,

    id. Heaut. 5, 1, 55:

    res est in manibus: tu autem abes longe gentium,

    Cic. Att. 6, 3, 1: nostri turannoktonoi longe gentium absunt, id. Fam. 12, 22, 2:

    ah! minime gentium, non faciam,

    by no means, Ter. Ad. 3, 2, 44; so,

    minime gentium,

    id. Eun. 4, 1, 11; id. Phorm. 5, 8, 44.—
    b.
    Gentes, opp. to the Romans, foreign nations, foreigners (post-Aug. and rare):

    maneat, quaeso, duretque gentibus si non amor nostri at certe odium sui,

    Tac. G. 33; Auct. B. Hisp. 17 fin.
    c.
    In the eccl. fathers, gentes, like ethnos, opp. to Jews and Christians, pagan nations, heathen, gentiles, Lact. 2, 13 fin.; Vulg. Psa. 2, 1 et saep.— Hence the title of Arnobius's work, Adversus Gentes.—
    3.
    Transf., a region, country (very rare):

    ut Aspim aggrederetur, qui Cataoniam tenebat: quae gens jacet supra Ciliciam,

    Nep. Dat. 4:

    gentes viduatas esse suis cultoribus et desolatas,

    Arn. 1, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > gens

  • 57 gracculus

    grācŭlus ( gracc-), i, m. [from its note gra gra, Quint. 1, 6, 37; Isid. Orig. 12, 7, 45], a jackdaw, Corvus monedula, Linn.; Plin. 11, 37, 79, § 201; 11, 47, 107, § 256; 8, 27, 41, § 101; Phaedr. 1, 3, 4; Mart. 1, 116, 6. —
    b.
    Prov.
    (α).
    Vetus adagium est: Nihil cum fidibus graculo, i. e. ignorant persons [p. 821] have nothing to do with poetry, Gell. N. A. praef. § 19.—
    (β).
    Graculus Aesopi, i. e. one who decks himself out in borrowed plumes, makes a fine show with other people's property, Tert. adv. Val. 12 (cf. Phaedr. 1, 3).

    Lewis & Short latin dictionary > gracculus

  • 58 graculus

    grācŭlus ( gracc-), i, m. [from its note gra gra, Quint. 1, 6, 37; Isid. Orig. 12, 7, 45], a jackdaw, Corvus monedula, Linn.; Plin. 11, 37, 79, § 201; 11, 47, 107, § 256; 8, 27, 41, § 101; Phaedr. 1, 3, 4; Mart. 1, 116, 6. —
    b.
    Prov.
    (α).
    Vetus adagium est: Nihil cum fidibus graculo, i. e. ignorant persons [p. 821] have nothing to do with poetry, Gell. N. A. praef. § 19.—
    (β).
    Graculus Aesopi, i. e. one who decks himself out in borrowed plumes, makes a fine show with other people's property, Tert. adv. Val. 12 (cf. Phaedr. 1, 3).

    Lewis & Short latin dictionary > graculus

  • 59 Graeci

    Graeci, ōrum, m., = Graikoi, the Grecians, Greeks: contendunt Graecos, Graios memorare solent sos, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 358 Vahl.):

    eos septem, quos Graeci sapientes nominaverunt,

    Cic. Rep. 1, 7:

    apud Graecos,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Fl. 27, 64:

    quia Graecorum sunt antiquissima quaeque Scripta vel optima, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 28.— Sing.: Graecus, i, m., a Greek:

    processit ille, et Graecus apud Graecos non de culpa sua dixit, etc.,

    Cic. Fl. 7, 17:

    ignobilis,

    Liv. 39, 8, 3:

    Graecus Graecaque,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Graecus, a, um, adj., of or belonging to the Greeks, Greek, Grecian:

    plus te operae Graecis dedisse rebus video... deinde nullam Graecarum rerum significationem daret,

    Cic. de Or. 2, 36, 152 sq.; cf.

    litterae,

    id. Brut. 20, 78.—In neutr. absol.:

    Graeca leguntur in omnibus fere gentibus,

    Cic. Arch. 10, 23:

    lingua (opp. Latina),

    id. Fin. 1, 3, 10:

    ludi,

    founded on Greek subjects, id. Fam. 7, 1, 3 (opp. Osci); id. Att. 16, 5, 1:

    homines,

    Grecian people, Greeks, id. Mil. 29, 80; id. Tusc. 2, 27, 65:

    testis,

    id. Fl. 5, 11:

    more bibere,

    i. e. to drink healths, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    Graeca fide mercari,

    i. e. without credit, with ready money, Plaut. As. 1, 3, 47: nux, i. e. an almond, Cloat. ap. Macr. S. 2, 44: pantherae, from Asiatic Greece, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    rosa,

    a kind of rose, Plin. 21, 4, 10, § 18: ovis, perh. Tarentine, Plaut. Merc. 3, 1, 27: via, perh. to Magna Graecia, Cic. Fam. 7, 1, 3.—Prov.: ad Calendas Graecas, i. q. our next day after never (since the Greeks had no Calends), August. ap. Suet. Aug. 87.—Hence, subst.: Graecum, i, n., the Greek language, Greek (rare):

    Graeco melius usuri,

    Quint. 5, 10, 1:

    librum e Graeco in Latinum convertere,

    Cic. Off. 2, 24, 87.— Adv. in two forms,
    1.
    Graece, in the Greek language, in Greek:

    cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    Acilius qui Graece scripsit historiam,

    id. Off. 2, 32, 115:

    loqui,

    id. Tusc. 1, 8, 15:

    optime scire,

    id. de Or. 2, 66, 265; cf.

    nescire,

    id. Fl. 4, 10:

    licet legatum Graece scriptum non valeat,

    Ulp. Fragm. 25, 9:

    omnia Graece,

    Juv. 6, 188.—
    2.
    Graecātim, in the Greek manner:

    amiciri,

    Tert. Pall. 4.—
    B.
    Graecĭa, ae, f., the country of the Greeks, Greece: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

    quod de Corintho dixi, id haud scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere,

    Cic. Rep. 2, 4, 8; id. Tusc. 2, 15, 36:

    Graecia capta ferum victorem cepit,

    Hor. Ep. 2, 1, 156:

    magna,

    Ov. H. 16, 340.—In apposition:

    terra,

    Gell. 1, 1, 2; M. Aur. ap. Fronto Ep. 2, 9 Mai.—
    2.
    Transf.: Magna Graecia, Lower Italy, inhabited by Greeks, Plin. 3, 10, 15, § 95; 3, 5, 6, § 42; Cic. de Or. 2, 37, 154; 3, 34, 139; id. Lael. 4, 13; id. Tusc. 1, 16, 38; called also Mājor Graecia, Liv. 31, 7, 11; Sen. Cons. ad Helv. 6 med.; Sil. 11, 21; whereas by a Greek proper it is called Parva Graecia, Plaut. Truc. 2, 6, 55; and absol.:

    Graecia,

    Cic. Arch. 5, 10.— Poet.: Major Graecia, in gen., for Italy:

    Itala nam tellus Graecia major erat,

    Ov. F. 4, 64.—
    C.
    Graecānĭcus, a, um, adj., of Greek origin, in the Greek manner or fashion, Grecian, Greek (rare;

    not in Cic.): alia (verba) Graeca, alia Graecanica,

    i. e. words borrowed from the Greeks, Varr. L. L. 10, § 70 Müll.:

    torcula,

    Plin. 18, 31, 74, § 317:

    pavimentum,

    id. 36, 25, 63, § 188:

    color,

    id. 34, 9, 20, § 98:

    toga, i. e. pallium,

    Suet. Dom. 4: milites, living in the Greek manner, voluptuously, Vulc. Avid. Cass. 5.—Hence, adv.: Graēcānĭce, in Greek:

    dicere,

    Varr. L. L. 9, § 89 Müll.—
    D.
    Graecŭlus, a, um, adj. dim., Grecian, Greek (mostly in a depreciating, contemptuous sense): ineptum sane negotium et Graeculum, thorough Greek, Cic. Tusc. 1, 35, 86:

    motus quidam temerarius Graeculae contionis,

    id. Fl. 10, 23:

    cautio chirographi,

    i. e. not to be relied upon, id. Fam. 7, 18, 1:

    homines,

    id. de Or. 1, 11, 47:

    ferrum,

    Flor. 2, 7, 9:

    civitas Massilia,

    id. 4, 2, 24 Duk.— Subst.:
    1.
    Graecŭlus, i, m.
    (α).
    A paltry Greek, Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 29, 70.—Prov.:

    Graeculus esuriens in caelum, jusseris, ibit,

    Juv. 3, 78.—In the form Graecŭlĭo, Petr. 76 fin.
    (β).
    Post-Aug., without any odious accessory notion, for Graecus:

    vitis,

    Col. 3, 2, 24:

    mala,

    Plin. 15, 14, 15, § 50:

    rosa,

    id. 21, 4, 10, § 18.—
    2. E.
    Graecĭensis, e, adj., Grecian (post-Aug. and very rare):

    mare,

    Plin. 4, 21, 18, § 51:

    scimpodium,

    Gell. 19, 10, 1.—
    F.
    Graecālis, e, adj., Grecian, Greek (late Lat.):

    lapides,

    inscribed with Greek letters, Front. de Col. p. 116 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > Graeci

  • 60 Graeciensis

    Graeci, ōrum, m., = Graikoi, the Grecians, Greeks: contendunt Graecos, Graios memorare solent sos, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 358 Vahl.):

    eos septem, quos Graeci sapientes nominaverunt,

    Cic. Rep. 1, 7:

    apud Graecos,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Fl. 27, 64:

    quia Graecorum sunt antiquissima quaeque Scripta vel optima, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 28.— Sing.: Graecus, i, m., a Greek:

    processit ille, et Graecus apud Graecos non de culpa sua dixit, etc.,

    Cic. Fl. 7, 17:

    ignobilis,

    Liv. 39, 8, 3:

    Graecus Graecaque,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Graecus, a, um, adj., of or belonging to the Greeks, Greek, Grecian:

    plus te operae Graecis dedisse rebus video... deinde nullam Graecarum rerum significationem daret,

    Cic. de Or. 2, 36, 152 sq.; cf.

    litterae,

    id. Brut. 20, 78.—In neutr. absol.:

    Graeca leguntur in omnibus fere gentibus,

    Cic. Arch. 10, 23:

    lingua (opp. Latina),

    id. Fin. 1, 3, 10:

    ludi,

    founded on Greek subjects, id. Fam. 7, 1, 3 (opp. Osci); id. Att. 16, 5, 1:

    homines,

    Grecian people, Greeks, id. Mil. 29, 80; id. Tusc. 2, 27, 65:

    testis,

    id. Fl. 5, 11:

    more bibere,

    i. e. to drink healths, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    Graeca fide mercari,

    i. e. without credit, with ready money, Plaut. As. 1, 3, 47: nux, i. e. an almond, Cloat. ap. Macr. S. 2, 44: pantherae, from Asiatic Greece, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    rosa,

    a kind of rose, Plin. 21, 4, 10, § 18: ovis, perh. Tarentine, Plaut. Merc. 3, 1, 27: via, perh. to Magna Graecia, Cic. Fam. 7, 1, 3.—Prov.: ad Calendas Graecas, i. q. our next day after never (since the Greeks had no Calends), August. ap. Suet. Aug. 87.—Hence, subst.: Graecum, i, n., the Greek language, Greek (rare):

    Graeco melius usuri,

    Quint. 5, 10, 1:

    librum e Graeco in Latinum convertere,

    Cic. Off. 2, 24, 87.— Adv. in two forms,
    1.
    Graece, in the Greek language, in Greek:

    cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    Acilius qui Graece scripsit historiam,

    id. Off. 2, 32, 115:

    loqui,

    id. Tusc. 1, 8, 15:

    optime scire,

    id. de Or. 2, 66, 265; cf.

    nescire,

    id. Fl. 4, 10:

    licet legatum Graece scriptum non valeat,

    Ulp. Fragm. 25, 9:

    omnia Graece,

    Juv. 6, 188.—
    2.
    Graecātim, in the Greek manner:

    amiciri,

    Tert. Pall. 4.—
    B.
    Graecĭa, ae, f., the country of the Greeks, Greece: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

    quod de Corintho dixi, id haud scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere,

    Cic. Rep. 2, 4, 8; id. Tusc. 2, 15, 36:

    Graecia capta ferum victorem cepit,

    Hor. Ep. 2, 1, 156:

    magna,

    Ov. H. 16, 340.—In apposition:

    terra,

    Gell. 1, 1, 2; M. Aur. ap. Fronto Ep. 2, 9 Mai.—
    2.
    Transf.: Magna Graecia, Lower Italy, inhabited by Greeks, Plin. 3, 10, 15, § 95; 3, 5, 6, § 42; Cic. de Or. 2, 37, 154; 3, 34, 139; id. Lael. 4, 13; id. Tusc. 1, 16, 38; called also Mājor Graecia, Liv. 31, 7, 11; Sen. Cons. ad Helv. 6 med.; Sil. 11, 21; whereas by a Greek proper it is called Parva Graecia, Plaut. Truc. 2, 6, 55; and absol.:

    Graecia,

    Cic. Arch. 5, 10.— Poet.: Major Graecia, in gen., for Italy:

    Itala nam tellus Graecia major erat,

    Ov. F. 4, 64.—
    C.
    Graecānĭcus, a, um, adj., of Greek origin, in the Greek manner or fashion, Grecian, Greek (rare;

    not in Cic.): alia (verba) Graeca, alia Graecanica,

    i. e. words borrowed from the Greeks, Varr. L. L. 10, § 70 Müll.:

    torcula,

    Plin. 18, 31, 74, § 317:

    pavimentum,

    id. 36, 25, 63, § 188:

    color,

    id. 34, 9, 20, § 98:

    toga, i. e. pallium,

    Suet. Dom. 4: milites, living in the Greek manner, voluptuously, Vulc. Avid. Cass. 5.—Hence, adv.: Graēcānĭce, in Greek:

    dicere,

    Varr. L. L. 9, § 89 Müll.—
    D.
    Graecŭlus, a, um, adj. dim., Grecian, Greek (mostly in a depreciating, contemptuous sense): ineptum sane negotium et Graeculum, thorough Greek, Cic. Tusc. 1, 35, 86:

    motus quidam temerarius Graeculae contionis,

    id. Fl. 10, 23:

    cautio chirographi,

    i. e. not to be relied upon, id. Fam. 7, 18, 1:

    homines,

    id. de Or. 1, 11, 47:

    ferrum,

    Flor. 2, 7, 9:

    civitas Massilia,

    id. 4, 2, 24 Duk.— Subst.:
    1.
    Graecŭlus, i, m.
    (α).
    A paltry Greek, Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 29, 70.—Prov.:

    Graeculus esuriens in caelum, jusseris, ibit,

    Juv. 3, 78.—In the form Graecŭlĭo, Petr. 76 fin.
    (β).
    Post-Aug., without any odious accessory notion, for Graecus:

    vitis,

    Col. 3, 2, 24:

    mala,

    Plin. 15, 14, 15, § 50:

    rosa,

    id. 21, 4, 10, § 18.—
    2. E.
    Graecĭensis, e, adj., Grecian (post-Aug. and very rare):

    mare,

    Plin. 4, 21, 18, § 51:

    scimpodium,

    Gell. 19, 10, 1.—
    F.
    Graecālis, e, adj., Grecian, Greek (late Lat.):

    lapides,

    inscribed with Greek letters, Front. de Col. p. 116 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > Graeciensis

См. также в других словарях:

  • borrowed — borrowed; un·borrowed; …   English syllables

  • Borrowed — Borrow Bor row, v. t. [imp. & p. p. {Borrowed}; p. pr. & vb. n. {Borrowing}.] [OE. borwen, AS. borgian, fr. borg, borh, pledge; akin to D. borg, G. borg; prob. fr. root of AS. beorgan to protect. ?95. See 1st {Borough}.] 1. To receive from… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • borrowed — adj. Borrowed is used with these nouns: ↑money, ↑word …   Collocations dictionary

  • Borrowed Heaven — Saltar a navegación, búsqueda Borrowed Heaven Álbum de The Corrs Publicación 2004 31 de mayo Grabación Los Ángeles, Dublín …   Wikipedia Español

  • Borrowed Time — Entwickler Interplay Publisher …   Deutsch Wikipedia

  • Borrowed Time (disambiguation) — Borrowed Time may refer to:Games* Borrowed Time , a photo text adventure computer game published by Activision in 1985Music* Borrowed Time , a 1982 album by heavy metal band Diamond Head * Borrowed Time , a song by American Rock band Styx *… …   Wikipedia

  • Borrowed Time — Saltar a navegación, búsqueda «Borrowed Time» Sencillo de John Lennon del álbum Milk and Honey Lado B « Your Hands » Publicación 1984 …   Wikipedia Español

  • Borrowed Time — Single par John Lennon extrait de l’album Milk and Honey Face A Borrowed Time Face B Your Hands Sortie …   Wikipédia en Français

  • Borrowed Heaven — Album par The Corrs Sortie 8 juin 2004 Enregistrement 2002 2004 Durée 45 min 12 s Genre …   Wikipédia en Français

  • borrowed servant doctrine — n. The common law principle that the employer of a borrowed employee, rather than the employee s regular employer, is liable for the employee s actions that occur while the employee is under the control of the temporary employer. Sometimes… …   Law dictionary

  • borrowed servant rule — n. The common law principle that the employer of a borrowed employee, rather than the employee s regular employer, is liable for the employee s actions that occur while the employee is under the control of the temporary employer. Sometimes… …   Law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»