Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

animalia+pm

  • 1 animal

    ănĭmăl, ālis (abl. animali; but Rhem. Palaem. p. 1372 P. gives animale), n. [as if for animale, which is found in Cic. Fin. 2, 10, 31 MS.; Lucr. 3, 635; cf. animalis], a living being, an animal.
    I.
    In the widest sense, zôon (cf. zôos = living):

    inanimum est omne, quod pulsu agitatur externo, quod autem est animal, id motu cietur interiore et suo,

    Cic. Tusc. 1, 23, 54, where it is opp. to the adj. inanimum, and therefore is equivalent to animale; cf. id. Ac. 2, 12:

    uti possint sentire animalia quaeque,

    Lucr. 2, 973:

    cum omne animal patibilem naturam habeat, etc.,

    Cic. N. D. 3, 12, 29; 2, 47, 122:

    formicae, animal minumum,

    Plin. 7, 15, 13, § 65; 28, 4, 6, § 33 et saep.—Of men:

    animal providum et sagax homo,

    Cic. Leg. 1, 7, 22; so id. Fin. 2, 13:

    sanctius his animal,

    Ov. M. 1, 76:

    bicipites hominum aliorumve animalium,

    Tac. A. 15, 47:

    (Vitellius) umbraculis hortorum abditus, ut ignava animalia, quibus cibum suggeras, jacent torpentque,

    id. H. 3, 36; 4, 17:

    etiam fera animalia, si clausa teneas, virtutis obliviscuntur,

    id. ib. 4, 64; id. Agr. 34:

    animalia maris,

    id. A. 15, 37; Plin. 10, 63, 83, § 171.—Also of the universe, considered as an animated existence:

    hunc mundum animal esse, idque intellegens et divinā providentiā constitutum,

    Cic. Tim. 3; 4.—
    II.
    Sometimes in a more restricted sense, as antith. to man, a beast (as in Heb., animal, from, to live):

    multa ab animalium vocibus tralata in homines,

    Varr. L. L. 7, 5, 100:

    alia animalia gradiendo, alia serpendo, etc.,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    animalia inusitata ceteris gentibus, nisi invecta,

    Curt. 8, 9, 16; Sen. Ep 76, 6:

    si quod animal in mustum inciderit,

    Col. 12, 31:

    si quod animal aurem intraverit,

    Plin. 28, 4, 7, § 37:

    similitudo non ab hominibus modo petitur, verum etiam ab animalibus,

    Quint. 6, 3, 57.—Hence, with contempt, of a man:

    funestum illud animal, ex nefariis stupris concretum,

    that pernicious brute, Cic. Pis. 9.

    Lewis & Short latin dictionary > animal

  • 2 jure

    1.
    jūs, jūris, n. [kindred to Sanscr. yūsh, the same; cf. Gr. zômos], broth, soup, sauce (class.):

    cum una multa jura confundit cocus,

    Plaut. Most. 1, 3, 120:

    quo pacto ex jure hesterno panem atrum vorent,

    Ter. Eun. 5, 4, 17:

    in jus vocat pisces cocus,

    Varr. R. R. 3, 9:

    negavit, se jure illo nigro delectatum,

    Cic. Tusc. 5, 34, 98:

    in ea cena cocus meus praeter jus fervens nihil potuit imitari,

    id. Fam. 9, 20, 2:

    tepidum,

    Hor. S. 1, 3, 81:

    male conditum,

    id. ib. 2, 8, 69.—In a sarcastic lusus verbb.: Verrinum, hog-broth, or the justice of Verres, Cic. Verr. 2, 1, 46, § 121.—
    II.
    Transf., juice, mixture:

    addita creta in jus idem,

    the juice of the purple-fish, Plin. 35, 6, 26, § 44.
    2.
    jūs, jūris ( gen. plur. jurum for jurium, Plaut. Ep. 3, 4, 86; Cato ap. Charis. p. 72 and 109 P.:

    juribus,

    Dig. 13, 5, 3, § 1; Charis. p. 19: jure, arch. dat., Liv. 42, 28, 6; Corp. Ins. Lat. 198, 31), n. [kindred with Sanscr. yu, to join; cf. zeugnumi, jungo, qs. the binding, obliging; cf. lex from ligo], right, law, justice.
    I.
    Lit. (class.; in plur. very rare, except in nom. and acc.), that which is binding or obligatory; that which is binding by its nature, right, justice, duty:

    juris praecepta sunt haec, honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere,

    Just. Inst. 1, 1, 3: jus naturale est quod natura omnia animalia docuit...videmus etenim cetera quoque animalia istius juris perita censeri, Dig. 1, 1, 1, § 3; Just. Inst. 1, 2 prooem.: omnes boni ipsam aequitatem et jus ipsum amant;

    per se jus est appetendum,

    Cic. Leg. 1, 18, 48: Gy. Amabo, hicine istuc decet? Le. Jusque fasque est, Plaut. As. 1, 1, 20:

    jus hic orat,

    id. Trin. 5, 2, 37; id. Ps. 1, 5, 123:

    omnium legum atque jurium fictor, conditor cluet,

    id. Ep. 3, 4, 90:

    jus hominum situm est in generis humani societate,

    Cic. Tusc. 1, 26, 64:

    tenere,

    id. Caecin. 11:

    obtinere,

    to maintain, id. Quint. 9:

    de jure alicui respondere,

    to lay down the law, id. de Or. 2, 33, 142:

    respondere,

    id. Leg. 1, 4, 12: dicere, to pronounce judgment, give a judicial decision, as, e. g. the prætor:

    a Volcatio, qui Romae jus dicit,

    id. Fam. 13, 14; Verg. A. 7, 246; cf.:

    jura dare,

    id. ib. 1, 507:

    praetor quoque jus reddere dicitur, etiam cum inique decernit,

    Dig. 1, 1, 11: quid dubitas dare mihi argentum? S. Jus petis, fateor, you ask what is right, reasonable, Plaut. Ps. 5, 2, 16:

    jus publicum,

    common right, Ter. Phorm. 2, 3, 65:

    jura communia,

    equal rights, Cic. Div. 1, 5:

    divina ac humana,

    id. Off. 1, 26:

    belli,

    id. Div. 2, 77:

    gentium,

    the law of nations, id. Off. 3, 5:

    quod naturalis ratio inter omnes homines constituit, id apud omnes populos peraeque custoditur, vocaturque jus gentium,

    Gai. Inst. 1, 1:

    civile,

    the civil law, Cic. Verr. 2, 1, 42, § 109: quod quisque populus ipse sibi jus constituit, id ipsius proprium est vocaturque jus civile, Gai Inst. 1, 1:

    pontificium,

    Cic. Dom. 13, 34:

    praediatorium,

    id. Balb. 20:

    conjugialia,

    Ov. M. 6, 536:

    jus est, apponi pernam frigidam,

    Plaut. Pers. 1, 3, 26:

    jus fasque est,

    human and divine right, id. Cist. 1, 1, 22:

    juris nodos solvere,

    Juv. 8, 50.— Abl.: jūrĕ, adverb., with justice, justly:

    jure in eum animadverteretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    jure ac merito,

    id. ib. 2, 5, 67, § 172; id. Cat. 3, 6, 14; Juv. 2, 34:

    et jure fortasse,

    id. Tusc. 3, 12, 26:

    et fortasse suo jure,

    id. Fin. 5, 2, 4:

    te ipse, jure optimo, merito incuses licet,

    with perfect justice, Plaut. Most. 3, 2, 24:

    optimo jure,

    Cic. Off. 1, 31, 111; cf.: pleno jure, Gai Inst. 1, 5, 14:

    justo jure,

    Liv. 21, 3, 4; cf.

    opp. to injuria: non quaero, jure an injuria sint inimici,

    Cic. Verr. 2, 2, 61, § 150: summum jus, the extremity or utmost rigor of the law:

    non agam summo jure tecum,

    id. ib. 2, 5, 2, §

    4: ex quo illud, Summum jus, summa injuria, factum est jam tritum sermone proverbium,

    id. Off. 1, 10, 33;

    so opp. (aequum et bonum habere quod defendant), si contra verbis et litteris, et, ut dici solet, summo jure contenditur,

    id. Caecin. 23, 65.
    II.
    Transf.
    A.
    A place where justice is administered, a court of justice:

    in jus ambula,

    come before a magistrate, Plaut. Rud. 3, 6, 22; Ter. Phorm. 5, 7, 43:

    in jus ire,

    Nep. Att. 6, 4:

    cum ad praetorem in jus adissemus,

    Cic. Verr. 2, 4, 65, § 147:

    in jus acres procurrunt,

    Hor. S. 1, 7, 20:

    aliquem in jus vocare,

    Cic. Verr. 2, 2, 76, § 187; Hor. S. 2, 5, 29:

    aliquem in jus rapere,

    id. ib. 1, 9, 77;

    2, 3, 72: trahere,

    Juv. 10, 87.—
    B.
    Justice, justness of a thing:

    absolverunt, admiratione magis virtutis, quam jure causae,

    Liv. 1, 26.—
    C.
    Legal right, power, authority, permission:

    cum plebe agendi,

    Cic. Leg. 2, 12, 31:

    materiae caedendae,

    Liv. 5, 55.—Of particular rights: jus eundi, a right of way, Gai Inst. 2, 31:

    jus agendi, aquamve ducendi,

    id. ib.:

    altius tollendi vel prospiciendi,

    id. ib. 4, 3: jus civitatis, the right to obtain the privileges of citizenship (cf. civitas;

    v. Krebs, Antibarb. p. 640),

    Cic. Arch. 5, 11; id. Caecin. 34, 98; 35, 102; id. Verr. 2, 4, 11,§ 26:

    jus capiendi,

    Juv. 1, 56:

    testandi,

    id. 16, 51; cf. 6, 217: jus trium liberorum, Sen. ap. Lact. 1, 16, 10:

    patrium,

    the power of life and death over their children, Liv. 1, 26:

    homines recipere in jus dicionemque,

    id. 21, 61:

    sub jus judiciumque regis venire,

    id. 39, 24:

    (homo) sui juris,

    his own master, independent, Cic. Verr. 2, 1, 7, § 18:

    jus ad mulieres,

    over the women, Plaut. Cas. 2, 2, 22:

    ut eodem jure essent, quo fuissent,

    Cic. Verr. 2, 3, 6, § 13; cf.:

    melius, quod nil animis in corpora juris natura indulget,

    Juv. 2, 139.— The legal forms of the old jurists:

    jus Flavianum,

    Dig. 1, 2, 2, § 7.

    Lewis & Short latin dictionary > jure

  • 3 jus

    1.
    jūs, jūris, n. [kindred to Sanscr. yūsh, the same; cf. Gr. zômos], broth, soup, sauce (class.):

    cum una multa jura confundit cocus,

    Plaut. Most. 1, 3, 120:

    quo pacto ex jure hesterno panem atrum vorent,

    Ter. Eun. 5, 4, 17:

    in jus vocat pisces cocus,

    Varr. R. R. 3, 9:

    negavit, se jure illo nigro delectatum,

    Cic. Tusc. 5, 34, 98:

    in ea cena cocus meus praeter jus fervens nihil potuit imitari,

    id. Fam. 9, 20, 2:

    tepidum,

    Hor. S. 1, 3, 81:

    male conditum,

    id. ib. 2, 8, 69.—In a sarcastic lusus verbb.: Verrinum, hog-broth, or the justice of Verres, Cic. Verr. 2, 1, 46, § 121.—
    II.
    Transf., juice, mixture:

    addita creta in jus idem,

    the juice of the purple-fish, Plin. 35, 6, 26, § 44.
    2.
    jūs, jūris ( gen. plur. jurum for jurium, Plaut. Ep. 3, 4, 86; Cato ap. Charis. p. 72 and 109 P.:

    juribus,

    Dig. 13, 5, 3, § 1; Charis. p. 19: jure, arch. dat., Liv. 42, 28, 6; Corp. Ins. Lat. 198, 31), n. [kindred with Sanscr. yu, to join; cf. zeugnumi, jungo, qs. the binding, obliging; cf. lex from ligo], right, law, justice.
    I.
    Lit. (class.; in plur. very rare, except in nom. and acc.), that which is binding or obligatory; that which is binding by its nature, right, justice, duty:

    juris praecepta sunt haec, honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere,

    Just. Inst. 1, 1, 3: jus naturale est quod natura omnia animalia docuit...videmus etenim cetera quoque animalia istius juris perita censeri, Dig. 1, 1, 1, § 3; Just. Inst. 1, 2 prooem.: omnes boni ipsam aequitatem et jus ipsum amant;

    per se jus est appetendum,

    Cic. Leg. 1, 18, 48: Gy. Amabo, hicine istuc decet? Le. Jusque fasque est, Plaut. As. 1, 1, 20:

    jus hic orat,

    id. Trin. 5, 2, 37; id. Ps. 1, 5, 123:

    omnium legum atque jurium fictor, conditor cluet,

    id. Ep. 3, 4, 90:

    jus hominum situm est in generis humani societate,

    Cic. Tusc. 1, 26, 64:

    tenere,

    id. Caecin. 11:

    obtinere,

    to maintain, id. Quint. 9:

    de jure alicui respondere,

    to lay down the law, id. de Or. 2, 33, 142:

    respondere,

    id. Leg. 1, 4, 12: dicere, to pronounce judgment, give a judicial decision, as, e. g. the prætor:

    a Volcatio, qui Romae jus dicit,

    id. Fam. 13, 14; Verg. A. 7, 246; cf.:

    jura dare,

    id. ib. 1, 507:

    praetor quoque jus reddere dicitur, etiam cum inique decernit,

    Dig. 1, 1, 11: quid dubitas dare mihi argentum? S. Jus petis, fateor, you ask what is right, reasonable, Plaut. Ps. 5, 2, 16:

    jus publicum,

    common right, Ter. Phorm. 2, 3, 65:

    jura communia,

    equal rights, Cic. Div. 1, 5:

    divina ac humana,

    id. Off. 1, 26:

    belli,

    id. Div. 2, 77:

    gentium,

    the law of nations, id. Off. 3, 5:

    quod naturalis ratio inter omnes homines constituit, id apud omnes populos peraeque custoditur, vocaturque jus gentium,

    Gai. Inst. 1, 1:

    civile,

    the civil law, Cic. Verr. 2, 1, 42, § 109: quod quisque populus ipse sibi jus constituit, id ipsius proprium est vocaturque jus civile, Gai Inst. 1, 1:

    pontificium,

    Cic. Dom. 13, 34:

    praediatorium,

    id. Balb. 20:

    conjugialia,

    Ov. M. 6, 536:

    jus est, apponi pernam frigidam,

    Plaut. Pers. 1, 3, 26:

    jus fasque est,

    human and divine right, id. Cist. 1, 1, 22:

    juris nodos solvere,

    Juv. 8, 50.— Abl.: jūrĕ, adverb., with justice, justly:

    jure in eum animadverteretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    jure ac merito,

    id. ib. 2, 5, 67, § 172; id. Cat. 3, 6, 14; Juv. 2, 34:

    et jure fortasse,

    id. Tusc. 3, 12, 26:

    et fortasse suo jure,

    id. Fin. 5, 2, 4:

    te ipse, jure optimo, merito incuses licet,

    with perfect justice, Plaut. Most. 3, 2, 24:

    optimo jure,

    Cic. Off. 1, 31, 111; cf.: pleno jure, Gai Inst. 1, 5, 14:

    justo jure,

    Liv. 21, 3, 4; cf.

    opp. to injuria: non quaero, jure an injuria sint inimici,

    Cic. Verr. 2, 2, 61, § 150: summum jus, the extremity or utmost rigor of the law:

    non agam summo jure tecum,

    id. ib. 2, 5, 2, §

    4: ex quo illud, Summum jus, summa injuria, factum est jam tritum sermone proverbium,

    id. Off. 1, 10, 33;

    so opp. (aequum et bonum habere quod defendant), si contra verbis et litteris, et, ut dici solet, summo jure contenditur,

    id. Caecin. 23, 65.
    II.
    Transf.
    A.
    A place where justice is administered, a court of justice:

    in jus ambula,

    come before a magistrate, Plaut. Rud. 3, 6, 22; Ter. Phorm. 5, 7, 43:

    in jus ire,

    Nep. Att. 6, 4:

    cum ad praetorem in jus adissemus,

    Cic. Verr. 2, 4, 65, § 147:

    in jus acres procurrunt,

    Hor. S. 1, 7, 20:

    aliquem in jus vocare,

    Cic. Verr. 2, 2, 76, § 187; Hor. S. 2, 5, 29:

    aliquem in jus rapere,

    id. ib. 1, 9, 77;

    2, 3, 72: trahere,

    Juv. 10, 87.—
    B.
    Justice, justness of a thing:

    absolverunt, admiratione magis virtutis, quam jure causae,

    Liv. 1, 26.—
    C.
    Legal right, power, authority, permission:

    cum plebe agendi,

    Cic. Leg. 2, 12, 31:

    materiae caedendae,

    Liv. 5, 55.—Of particular rights: jus eundi, a right of way, Gai Inst. 2, 31:

    jus agendi, aquamve ducendi,

    id. ib.:

    altius tollendi vel prospiciendi,

    id. ib. 4, 3: jus civitatis, the right to obtain the privileges of citizenship (cf. civitas;

    v. Krebs, Antibarb. p. 640),

    Cic. Arch. 5, 11; id. Caecin. 34, 98; 35, 102; id. Verr. 2, 4, 11,§ 26:

    jus capiendi,

    Juv. 1, 56:

    testandi,

    id. 16, 51; cf. 6, 217: jus trium liberorum, Sen. ap. Lact. 1, 16, 10:

    patrium,

    the power of life and death over their children, Liv. 1, 26:

    homines recipere in jus dicionemque,

    id. 21, 61:

    sub jus judiciumque regis venire,

    id. 39, 24:

    (homo) sui juris,

    his own master, independent, Cic. Verr. 2, 1, 7, § 18:

    jus ad mulieres,

    over the women, Plaut. Cas. 2, 2, 22:

    ut eodem jure essent, quo fuissent,

    Cic. Verr. 2, 3, 6, § 13; cf.:

    melius, quod nil animis in corpora juris natura indulget,

    Juv. 2, 139.— The legal forms of the old jurists:

    jus Flavianum,

    Dig. 1, 2, 2, § 7.

    Lewis & Short latin dictionary > jus

  • 4 mancipium

    mancĭpĭum ( mancŭpĭum), ii (the contr. form of the gen., mancipi, like imperi, ingeni, etc., predominates in jurid. lang.), n. [manceps], a taking by hand; hence, law t. t., the formal acceptance, the taking possession of a purchase and sale (corresponding to the formal delivery by the vendor; cf. the feudal livery of seisin, etc.); the legal, formal purchase of a thing: est autem mancipatio imaginaria quaedam venditio: quod et ipsum jus proprium civium Romanorum est. Eaque res ita agitur: adhibitis non minus quam quinque testibus civibus Romanis puberibus et praeterea alio ejusdem condicionis, qui libram aeneam teneat, qui appellatur libripens, is qui mancipio accipit, rem tenens ita dicit: hunc ego hominem ex jure Quiritium meum esse aio, isque mihi emptus est hoc aere aëneaque libra: deinde aere percutit libram, idque aes dat ei, a quo mancipio accipit, quasi pretii loco. Eo modo et serviles et liberae personae mancipantur: animalia quoque, quae mancipi sunt, quo in numero habentur boves, equi, muli, asini;

    ita praedia tam urbana quam rustica, quae et ipsa mancipi sunt, qualia sunt Italica, eodem modo solent mancipari. In eo solo praediorum mancipatio a ceterorum mancipatione differt, quod personae serviles et liberae, item animalia quae mancipi sunt, nisi in praesentia sint, mancipari non possunt, adeo quidem, ut eum, qui mancipio accipit, apprehendere id ipsum, quod ei mancipio datur, necesse sit: unde etiam mancipatio dicitur, quia manu res capitur: praedia vero absentia solent mancipari,

    Gai. Inst. 1, 119 sq.:

    hoc in mancipio Marius non dixerat,

    at the sale, Cic. Off. 3, 16, 67; cf.:

    cum M. Marius Graditianus aedes Auratae vendidisset, neque in mancipii lege dixisset, etc.,

    in the contract of sale... in the sale, id. de Or. 1, 39, 178.—
    II.
    Transf.
    A.
    A possession, property, right of ownership, acquired by such purchase: mancipio dare, and accipere, to give or take possession of by way of formal seizure (on the case of mancipio, v. Roby, Gram. 2, § 1243): Ca. Memini et mancipio tibi dabo. Cu. Egon' ab lenone quicquam Mancipio accipiam? quibus sui nihil est nisi una lingua? Plaut. Curc. 4, 2, 8; Cic. Att. 13, 50, 2:

    ille aedis mancupio aps te accepit,

    Plaut. Trin. 2, 4, 19:

    egomet ei me mancupio dabo,

    id. Mil. 1, 1, 23:

    finge mancipio aliquem dedisse id, quod mancipio dari non potest,

    Cic. Top. 10, 45:

    esse in mancipio alicujus,

    to be the property of any one, Gell. 18, 6, 9:

    mancupio aedis poscere,

    Plaut. Most. 5, 1, 42.— Esp., in the Roman law, things were classified as res mancipi (for mancipii; also,

    res mancupi for mancupii) and res nec mancipi, i. e. things transferrible only by formal mancipation, and things transferrible by mere delivery,

    Gai. Inst. 2, 15 sqq.; 59; 65; Ulp. Fragm. 19, 1 sqq. (cf. Maine, Ancient Law, chap. viii.):

    in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt,

    Cic. Mur. 2:

    abalienatio est ejus rei, quae mancipi est, aut traditio alteri nexu aut in jure cessio,

    id. Top. 5.—
    2.
    Trop.:

    vitaque mancipio nulli datur, omnibus usu,

    Lucr. 3, 971: fortuna nihil dat mancipio, bestows nothing as a property or constant possession, Sen. Ep. 72, 9.—
    B.
    Concr., a slave obtained by mancipium:

    mancipia, quae dominorum sunt facta nexu aut aliquo jure civili,

    Cic. Par. 5, 1, 35; id. Att. 8, 11, 4.—
    2.
    In gen., a slave:

    Edepol mancipium scelestum,

    Plaut. Ep. 5, 2, 20; cf. id. Truc. 2, 2, 18; id. Capt. 5, 2, 1:

    mancipiis locuples eget aeris Cappadocum rex,

    Hor. Ep. 1, 6, 39:

    mancipia argento parata,

    purchased slaves, Liv. 41, 6: mancipium Caesaris, Tac. A. 2, 2:

    nudum olido stans Fornice,

    Juv. 11, 172; 9, 120; Vulg. Apoc. 18, 13.—
    3.
    Trop. ( poet. and in post-Aug. prose):

    jurat, Se fore mancipium tempus in omne tuum,

    thy slave, servant, Ov. P. 4, 5, 40:

    omnis Musae,

    Petr. 68:

    Christi,

    Prud. Apoth. 476.

    Lewis & Short latin dictionary > mancipium

  • 5 mancupium

    mancĭpĭum ( mancŭpĭum), ii (the contr. form of the gen., mancipi, like imperi, ingeni, etc., predominates in jurid. lang.), n. [manceps], a taking by hand; hence, law t. t., the formal acceptance, the taking possession of a purchase and sale (corresponding to the formal delivery by the vendor; cf. the feudal livery of seisin, etc.); the legal, formal purchase of a thing: est autem mancipatio imaginaria quaedam venditio: quod et ipsum jus proprium civium Romanorum est. Eaque res ita agitur: adhibitis non minus quam quinque testibus civibus Romanis puberibus et praeterea alio ejusdem condicionis, qui libram aeneam teneat, qui appellatur libripens, is qui mancipio accipit, rem tenens ita dicit: hunc ego hominem ex jure Quiritium meum esse aio, isque mihi emptus est hoc aere aëneaque libra: deinde aere percutit libram, idque aes dat ei, a quo mancipio accipit, quasi pretii loco. Eo modo et serviles et liberae personae mancipantur: animalia quoque, quae mancipi sunt, quo in numero habentur boves, equi, muli, asini;

    ita praedia tam urbana quam rustica, quae et ipsa mancipi sunt, qualia sunt Italica, eodem modo solent mancipari. In eo solo praediorum mancipatio a ceterorum mancipatione differt, quod personae serviles et liberae, item animalia quae mancipi sunt, nisi in praesentia sint, mancipari non possunt, adeo quidem, ut eum, qui mancipio accipit, apprehendere id ipsum, quod ei mancipio datur, necesse sit: unde etiam mancipatio dicitur, quia manu res capitur: praedia vero absentia solent mancipari,

    Gai. Inst. 1, 119 sq.:

    hoc in mancipio Marius non dixerat,

    at the sale, Cic. Off. 3, 16, 67; cf.:

    cum M. Marius Graditianus aedes Auratae vendidisset, neque in mancipii lege dixisset, etc.,

    in the contract of sale... in the sale, id. de Or. 1, 39, 178.—
    II.
    Transf.
    A.
    A possession, property, right of ownership, acquired by such purchase: mancipio dare, and accipere, to give or take possession of by way of formal seizure (on the case of mancipio, v. Roby, Gram. 2, § 1243): Ca. Memini et mancipio tibi dabo. Cu. Egon' ab lenone quicquam Mancipio accipiam? quibus sui nihil est nisi una lingua? Plaut. Curc. 4, 2, 8; Cic. Att. 13, 50, 2:

    ille aedis mancupio aps te accepit,

    Plaut. Trin. 2, 4, 19:

    egomet ei me mancupio dabo,

    id. Mil. 1, 1, 23:

    finge mancipio aliquem dedisse id, quod mancipio dari non potest,

    Cic. Top. 10, 45:

    esse in mancipio alicujus,

    to be the property of any one, Gell. 18, 6, 9:

    mancupio aedis poscere,

    Plaut. Most. 5, 1, 42.— Esp., in the Roman law, things were classified as res mancipi (for mancipii; also,

    res mancupi for mancupii) and res nec mancipi, i. e. things transferrible only by formal mancipation, and things transferrible by mere delivery,

    Gai. Inst. 2, 15 sqq.; 59; 65; Ulp. Fragm. 19, 1 sqq. (cf. Maine, Ancient Law, chap. viii.):

    in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt,

    Cic. Mur. 2:

    abalienatio est ejus rei, quae mancipi est, aut traditio alteri nexu aut in jure cessio,

    id. Top. 5.—
    2.
    Trop.:

    vitaque mancipio nulli datur, omnibus usu,

    Lucr. 3, 971: fortuna nihil dat mancipio, bestows nothing as a property or constant possession, Sen. Ep. 72, 9.—
    B.
    Concr., a slave obtained by mancipium:

    mancipia, quae dominorum sunt facta nexu aut aliquo jure civili,

    Cic. Par. 5, 1, 35; id. Att. 8, 11, 4.—
    2.
    In gen., a slave:

    Edepol mancipium scelestum,

    Plaut. Ep. 5, 2, 20; cf. id. Truc. 2, 2, 18; id. Capt. 5, 2, 1:

    mancipiis locuples eget aeris Cappadocum rex,

    Hor. Ep. 1, 6, 39:

    mancipia argento parata,

    purchased slaves, Liv. 41, 6: mancipium Caesaris, Tac. A. 2, 2:

    nudum olido stans Fornice,

    Juv. 11, 172; 9, 120; Vulg. Apoc. 18, 13.—
    3.
    Trop. ( poet. and in post-Aug. prose):

    jurat, Se fore mancipium tempus in omne tuum,

    thy slave, servant, Ov. P. 4, 5, 40:

    omnis Musae,

    Petr. 68:

    Christi,

    Prud. Apoth. 476.

    Lewis & Short latin dictionary > mancupium

  • 6 supero

    sŭpĕro, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [id.].
    I.
    Neutr., to go over, to rise above, overtop, surmount.
    A.
    Lit. (very rare; syn. transcendo): maximo saltu superabit gravidus armatis equus, surmounted, leaped the wall, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 97 Vahl.):

    sol superabat ex mari,

    Plaut. Stich. 2, 2, 41:

    ripis superat mihi atque abundat pectus laetitia meum,

    id. ib. 2, 1, 6:

    jugo superans,

    passing over the summit, Verg. A. 11, 514:

    superat agger ad auras,

    Stat. Th. 4, 458:

    (angues) superant capite et cervicibus altis,

    Verg. A. 2, 219. —
    B.
    Trop. (freq. and class.).
    1.
    To have the upper hand or superiority, to be superior, to overcome, surpass (syn. vinco):

    denique nostra superat manus,

    Plaut. Am. 1, 1, 80:

    quā (sc. virtute) nostri milites facile superabant,

    Caes. B. G. 3, 14; 1, 40:

    numero militum,

    Liv. 29, 30, 8; cf.:

    numero hostis, virtute Romanus superat,

    id. 9, 32, 7:

    tantum superantibus malis,

    id. 3, 16, 4:

    sorte,

    id. 38, 36, 10:

    victor, superans animis,

    Verg. A. 5, 473:

    hostes equitatu superare,

    Nep. Ages. 3, 6:

    unde salo superant venti,

    Prop. 3, 5 (4, 4), 29:

    superat sententia Sabini,

    Caes. B. G. 5, 31:

    si superaverit morbus,

    Plin. Ep. 7, 1, 3.—
    2.
    To exceed, be in excess, be superfluous; to be abundant, to abound (syn. supersum):

    in quo et deesse aliquam partem et superare mendosum est,

    Cic. de Or. 2, 19, 83:

    pecunia superabat? at egebas,

    id. Or. 67, 224:

    uter igitur est divitior? cui deest an cui superat?

    id. Par. 6, 3, 49:

    quis tolerare potest, illis divitias superare, nobis rem familiarem etiam ad necessaria deesse?

    Sall. C. 20, 11:

    cui quamquam virtus, gloria... superabant,

    id. J. 64, 1:

    quae Jugurthae fesso superaverant,

    had been too much for, id. ib. 70, 2:

    de eo quod ipsis superat,

    Cic. Fin. 5, 15, 42:

    Quinto delegabo, si quid aeri meo alieno superabit et emptionibus,

    id. Att. 13, 46, 3:

    superabat umor in arvis,

    Lucr. 5, 804:

    superante multitudine,

    Liv. 3, 5:

    cum otium superat,

    id. 3, 17:

    num tibi superat superbia?

    Plaut. Am. 2, 2, 86:

    gentis superant tibi laudes,

    Tib. 4, 1, 28:

    dum superat gregibus juventas,

    Verg. G. 3, 63:

    si superant fetus,

    id. ib. 1, 189: quam facile tunc sit omnia impedire et quam hoc Caesari superet, non te fallit, perh. how exceedingly easy it would have been, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 5, 3 dub.—
    3.
    To be left over, to remain, survive (syn. supersum):

    quae superaverint animalia capta, immolant,

    Caes. B. G. 6, 17:

    quod superaret pecuniae,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195: quae arma superabunt, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 12, A, § 4; Plaut. Truc. 5, 49:

    nihil ex raptis commeatibus superabat,

    Liv. 22, 40, 8:

    pepulerunt jam paucos superantes,

    id. 22, 49, 5:

    si de quincunce remota est Uncia, quid superat?

    Hor. A. P. 328:

    sex superant versus,

    Prop. 4 (5), 2, 57:

    pars quae sola mei superabit corporis, ossa,

    Tib. 3, 2, 17; Plaut. Truc. prol. 20:

    superet modo Mantua nobis,

    Verg. E. 9, 27: uter eorum vitā superarit, whichever survives, Caes. B. G. 6, 19:

    quae superaverint animalia,

    id. ib. 6, 17:

    quid puer Ascanius? superatne et vescitur aurā?

    Verg. A. 3, 339:

    captae superavimus urbi,

    id. ib. 2, 643; Liv. 29, 7, 7:

    quid igitur superat, quod purgemus?

    id. 45, 24, 1.—
    II.
    Act., to go or pass over, rise above; to mount, ascend; to surmount, overtop.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: in altisono Caeli clipeo temo superat Stellas, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 73 Müll. (Vahl. Enn. p. 119, om. stellas):

    tempestas summas ripas fluminis superavit,

    Caes. B. C. 1, 48:

    ventosum aequor,

    Ov. Ib. 591:

    fluvium,

    Luc. 4, 150:

    mare,

    Sen. Oet. 128:

    pedibus salsas lacunas,

    Lucr. 3, 1031:

    munitiones,

    Liv. 5, 8, 10:

    quas (Alpes) nullā dum viā superatas,

    id. 5, 34, 6; 21, 26, 4; 21, 30, 5; 21, 38, 1;

    23, 45, 3: Tauro monte superato,

    id. 35, 13, 4:

    montes,

    Verg. G. 3, 270:

    Alpes cursu,

    Luc. 1, 183:

    immensa montium juga,

    Plin. Pan. 81, 1:

    Caucasum,

    Curt. 7, 3, 22:

    hoc jugum,

    Verg. A. 6, 676:

    fossas,

    id. ib. 9, 314:

    summi fastigia tecti Ascensu,

    id. ib. 2, 303; cf.:

    caprae gravido superant vix ubere limen,

    id. G. 3, 317:

    retia saltu (vulpes),

    Ov. M. 7, 767:

    tantum itineris,

    to traverse, pass over, Tac. Agr. 33: regionem castrorum, to go past or beyond, Caes. B. C. 1, 69; cf. Cic. Tusc. 1, 19, 43:

    insidias circa ipsum iter locatas,

    Liv. 2, 50, 6:

    collocatur in eo turris tabulatorum quae superaret fontis fastigium,

    but so as to overtop, command, Hirt. B. G. 8, 41:

    superat (Parnassus) cacumine nubes,

    Ov. M. 1, 317.—
    2.
    In partic.
    a.
    Naut. t. t., to sail by or past a place, a promontory, etc.; to double or weather a point, etc.; promontorium, Lucil. ap. Serv. Verg. A. 1, 244; Auct. B. Afr. 62, 3; Liv. 26, 26, 1; 30, 25, 6; 31, 23, 3; Tac. A. 15, 46 et saep.:

    Euboeam,

    Nep. Them. 3, 3:

    cursu Isthmon,

    Ov. Tr. 1, 11, 5:

    intima Regna Liburnorum et fontem Timavi,

    Verg. A. 1, 244 Serv.— Poet., transf.: musarum scopulos, Enn. ap. Cic. Brut. 19, 76 (Ann. v. 223 Vahl.).—
    b.
    To rise above, exceed in height:

    ut alibi umbilico tenus aqua esset, alibi genua vix superaret,

    Liv. 36, 45, 9; cf.: posterior partes superat mensura priores, i. e. exceeds in size, Ov. M. 15, 378.—
    B.
    Trop., to surpass, excel, exceed, outdo, outstrip in any quality, in value, etc.
    1.
    In gen.:

    non potest quaestus consistere, si eum sumptus superat,

    Plaut. Poen. 1, 2, 74:

    ne sumptus fructum superet,

    Varr. R. R. 1, 53:

    qui omnes homines supero atque antideo cruciabilitatibus animi,

    Plaut. Cist. 2, 1, 3:

    virtute, laude, dignitate,

    Cic. Planc. 2, 6 sq.:

    aut ingenio aut fortunā aut dignitate superari,

    id. Lael. 3, 11:

    omnes homines constantiā et gravitate,

    id. Fam. 1, 9, 16:

    doctrinā Graecia nos et omni litterarum genere superabat,

    id. Tusc. 1, 1, 3:

    auctoritatis pondere et utilitatis ubertate,

    id. de Or. 1, 44, 195; Hirt. B. G. 8, prooem. §

    4: aliquem nobilitate,

    Ov. P. 3, 2, 56:

    Phoebum superare canendo,

    Verg. E. 5, 9:

    omnes scelere,

    Liv. 29, 8:

    aliquem dignitate vitae,

    Nep. Alcib. 11, 2:

    aliquem ingenio, id. Dion, 4, 1: duritiā ferrum,

    Ov. H. 2, 137:

    vel cursu superare canem vel viribus aprum,

    Hor. Ep. 1, 18, 51:

    omnes in ceteris artibus,

    Nep. Epam. 2, 2:

    summam spem civium incredibili virtute,

    Cic. Lael. 3, 11:

    non dubitabam, quin hanc epistulam multi nuntii, fama denique esset ipsa tua celeritate superatura,

    will outstrip, id. Q. Fr. 1, 1, 1.—
    2.
    In partic., in milit. lang., to overcome, subdue, conquer, vanquish (syn. debello):

    victis hostibus, quos nemo posse superari ratu'st,

    Plaut. Am. 2, 2, 24:

    armatos ac victores,

    Caes. B. G. 1, 40:

    maximas nationes,

    id. ib. 3, 28;

    2, 24: quos integros superavissent,

    id. B. C. 2, 5:

    bello superatos esse Arvernos et Rutenos a Q. Fabio Maximo,

    id. B. G. 1, 45:

    si Helvetios superaverint Romani,

    id. ib. 1, 17:

    Massilienses bis proelio navali superati,

    id. B. C. 2, 22:

    clam ferro incautum superat,

    Verg. A. 1, 350:

    bello superatus,

    Ov. M. 12, 364:

    Asiam bello,

    Nep. Ages. 4, 3:

    tota insula in unā urbe superata est,

    Flor. 2, 6.—
    b.
    Transf., in gen.: quem (C. Curium) nemo ferro potuit superare nec auro, Enn. ap. Cic. Rep. 3, 3, 6 (Ann. v. 220 Vahl.):

    in quo (genere officii) etiam si multi mecum contendent, omnes facile superabo,

    Cic. Fam. 5, 8, 4:

    si erum videt superare amorem,

    Plaut. Aul. 4, 1, 7:

    hanc (orationem) assidua ac diligens scriptura superabit,

    Cic. de Or. 1, 33, 150: si meam spem vis improborum fefellerit atque superaverit, id. Cat. 4, 11, 23:

    injurias fortunae facile veterum philosophorum praeceptis superabat,

    id. Fin. 4, 7, 17:

    pareatur necessitati, quam ne dii quidem superant,

    which even the gods are not above, not superior to, Liv. 9, 4, 16:

    casus omnes,

    Verg. A. 11, 244:

    superanda omnis fortuna ferendo est,

    id. ib. 5, 710:

    labores,

    id. ib. 3, 368:

    difficultates omnes,

    Vell. 2, 120, 4:

    cum incedendi nimietate jam superarer,

    Amm. 19, 8, 6.—Hence, sŭpĕrans, antis, P. a.
    * A.
    Rising high, prominent, high, lofty:

    mons superantissimus,

    Sol. 2 med.
    * B.
    Prevailing, predominant:

    superantior ignis,

    Lucr. 5, 394.

    Lewis & Short latin dictionary > supero

  • 7 truncus

    1.
    truncus, a, um, adj [root tark-, truc-, to break, tear; cf. torqueo], maimed, mutilated, mangled, dismembered, disfigured, deprived of some of its parts (mostly poet. and perh. not ante-Aug.; syn.: mutilus, mancus).
    I.
    Lit.:

    trunca manu pinus regit (Polyphemum),

    i. e. the trunk of a pinetree, Verg. A. 3, 659:

    trunca illa et retorrida manus Mucii,

    Sen. Ep. 66, 51:

    nemora,

    i. e. trees stripped of their branches, Stat. Th. 4, 455:

    truncas mhonesto vulnere nares,

    Verg. A. 6, 497:

    vultus naribus auribusque,

    Mart. 2, 83, 3:

    frons,

    deprived of its horn, Ov. M. 9, 1; 9, 86; Sil. 3, 42:

    frontem lumina truncam,

    deprived of its eyes, id. 9, 400:

    bracchia non habuit, truncoque repandus in undas Corpore desiluit,

    deprived of its limbs, Ov. M. 3, 680; cf. Just. 2, 9, 19:

    puerum trunci corporis in agro Romano natum,

    Liv. 41, 9, 5:

    varie ex integris truncos gigni, ex truncis integros,

    Plin. 7, 11, 10, § 50:

    tela,

    i.e. broken in pieces, Verg. A. 11, 9; cf.:

    trunci enses et fractae hastae,

    Stat. Th. 2, 711:

    truncum lignum, i. e. hasta fracta,

    Val. Fl. 6, 251: membra carmae, Ov M. 11, 560; cf.

    alnus,

    without oars, Val. Fl. 2, 300:

    truncae atque mutilae litterae,

    Gell. 17, 9, 12:

    exta,

    Val. Max. 1, 6, 9.—
    (β).
    Poet., with gen.:

    animalia trunca pedum,

    without feet, Verg. G. 4, 310: truncus capitis, Sil 10, 311.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of things, not developed, imperfect, or wanting in their parts:

    quaedam imperfecta (animalia) suisque Trunca vident numeris,

    Ov. M. 1, 428:

    ranae pedibus,

    id. ib. 15, 376:

    ipse (nanus) jactabat truncas manus,

    Prop. 4 (5), 8, 42—
    2.
    Of members cut off:

    bracchia,

    Val. Fl. 4, 181:

    manus,

    Sen. Contr 1, 4.—
    II.
    Trop., maimed, mutilated:

    (Capua) urbs trunca, sine senatu, sine plebe, sine magistratibus,

    Liv. 31, 29, 11:

    pecus,

    without a leader, Stat. Th. 5, 333:

    manus vero, sine quibus trunca esset actio ac debilis, vix dici potest, quot motus habeant,

    Quint. 11, 3, 85:

    trunca et debilis medicina (sine rerum naturae cognitione), Cels. praef.: sermo (volucrum),

    Stat. Th. 12, 478:

    trunca quaedam ex Menandro,

    fragments, Gell. 2, 23, 21.—Hence, subst.:
    2.
    truncus, i, m., the stem, stock, bole, or trunk of a tree (without regard to its branches).
    I.
    Lit.:

    cibus... Per truncos ac per ramos diffunditur omnes,

    Lucr. 1, 353:

    quid? in arboribus, in quibus non truncus, non rami, non folia sunt denique, nisi, etc.,

    Cic. de Or. 3, 46, 179; cf. id. Sen. 15, 52; id. N. D. 2, 47, 120; id. Lael. 13, 48; Caes. B. G. 4, 17; 7, 73, Verg. G. 2, 78; 3, 233; Hor S. 1, 8, 1; id. C. 2, 17, 27; 3, 4, 55; Ov. M. 2, 358; 8, 346; id. H. 9, 93; Col. Arb. 17, 1; Sen. Ep. 86, 17.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of the human body, the trunk, the body, apart from the limbs:

    status erectus et celsus, nullā mollitiā cervicum: trunco magis toto se ipse moderans,

    Cic. Or. 18, 59:

    nemo illum ex trunco corporis spectabat,

    id. Rosc. Com. 10, 28:

    recto pugnat se attollere trunco,

    Ov. M. 2, 822; cf. id. ib. 7, 640:

    et caput abscisum calido viventeque trunco,

    Lucr. 3, 654: jacet litore truncus. Verg. A. 2, 557.—
    2.
    Of a column.
    (α).
    The shaft, Vitr. 4, 1 med.
    (β).
    The cubical trunk of a pedestal, the die or dado, Vitr. 3, 3; cf. Plin. 16, 40, 76, § 201.—
    3.
    A piece cut off, as a branch of a tree for an our:

    frondentes,

    Val. Fl. 8, 287;

    a piece of flesh for smoking (cf. trunculus),

    Verg. M. 57.—
    4.
    Like caudex, stipes, and the Engl. stock, for blockhead, dunce, dolt:

    quī potest esse in ejusmodi trunco sapientia?

    Cic. N. D. 1, 30, 84:

    tamquam truncus atque stipes,

    id. Pis. 9, 19. —
    * II.
    Trop., a trunk, stem:

    quae (stirpes aegritudinis) ipso trunco everso omnes eligendae (elidendae, Kühn.) sunt,

    Cic. Tusc. 3, 34, 83.

    Lewis & Short latin dictionary > truncus

  • 8 animal

        animal ālis, abl. animālī, n    [anima], a living being, animal: omne: providum: perfidiosum: sanctius his animal, O.: Cum prorepserunt primis animalia terris, H.
    * * *
    animal, living thing/offspring; creature, beast, brute; insect

    Latin-English dictionary > animal

  • 9 animus

        animus ī, m    [AN-], the rational soul (cf. anima, the physical life): humanus: Corpus animum praegravat, H.: deos sparsisse animos in corpora humana: discessus animi a corpore: permanere animos arbitramur. — Fig., of beloved persons, soul, life: anime mi, T.—Of the mind, the mental powers, intelligence, reason, intellect, mind: mecum in animo vitam tuam considero, T.: animo meditari, N.: convertite animos ad Milonem, attention: revocare animos ad belli memoriam: perspicite animis quid velim: in dubio est animus, T.: animus, cui obtunsior sit acies, whose discernment: et animus et consilium et sententia civitatis, the whole intelligence of the community: cui animum inspirat vates, V.: omnia ratione animoque lustrari.— Of bees: Ingentīs animos angusto in pectore versant, V.— Of the memory: Scripta illa dicta sunt in animo, T.: an imprimi, quasi ceram, animum putamus?—Consciousness, recollection, self-possession: reliquit animus Sextium acceptis volneribus, Cs.: Unā eādemque viā sanguis animusque sequuntur, V.: timor abstulit animum, O. — With conscius or conscientia, the conscience: quos conscius animus exagitabat, S.: suae malae cogitationes conscientiaeque animi terrent.—Opinion, judgment, notion, belief: meo quidem animo, in my judgment: maxumi Preti esse animo meo, T.: ex animi tui sententiā iurare, to the best of your knowledge and belief. — The imagination, fancy: cerno animo sepultam patriam: fingite animis, sunt, etc.: nihil animo videre poterant.—Feeling, sensibility, affection, inclination, passion, heart: Quo gemitu conversi animi (sunt), V.: animum offendere: animus ubi se cupiditate devinxit, the character, T.: alius ad alia vitia propensior: tantaene animis caelestibus irae? V.: animo concipit iras, O.: mala mens, malus animus, bad mind, bad heart, T.: omnium mentīs animosque perturbare, Cs.: animum ipsum mentemque hominis: mente animoque nobiscum agunt, Ta.: bestiae, quarum animi sunt rationis expertes.—Disposition, inclination: meus animus in te semper: bono animo in populum R. videri, well disposed, Cs.: Nec non aurumque animusque Latino est, both gold and the disposition (i. e. to give it), V.: regina quietum Accipit in Teucros animum mentemque benignam, a kindly disposition, V.—Esp., in the phrase ex animo, from the heart, in earnest, deeply, sincerely: ex animo omnia facere an de industriā? from impulse or with some design, T.: sive ex animo id fit sive simulate: ex animo dolere, H.—In the locat. form animi, with verbs and adjj.: Antipho me excruciat animi, T.: exanimatus pendet animi: iuvenemque animi miserata repressit, pitying him in her heart, V.: anxius, S.: aeger, L.: infelix, V.: integer, H.—Meton., disposition, character, temper: animo es Molli: animo esse omisso, T.: animi molles et aetate fluxi, S.: sordidus atque animi parvi, H.—Fig., of plants: silvestris, wild nature, V.—Courage, spirit (freq. in plur.): mihi addere animum, T.: nostris animus augetur, Cs.: clamor Romanis auxit animum, L.: mihi animus accenditur, S.: Nunc demum redit animus, Ta.: Pallas Dat animos, O.: in hac re plus animi quam consili habere: tela viris animusque cadunt, O.: bono animo esse, to be of good courage: bono animo fac sis, T.: satis animi, courage enough, O.: magnus mihi animus est, fore, etc., hope, Ta.—Fig., of the winds: Aeolus mollit animos, the violence, V.—Of a top: dant animos plagae, give it quicker motion, V.—Haughtiness, arrogance, pride: vobis... Sublati animi sunt, your pride is roused, T.: tribuni militum animos ac spiritūs capere, bear the arrogance and pride, etc.—Passion, vehemence, wrath: animum vincere: animum rege, qui nisi paret Imperat, H.: (Achelous) pariter animis inmanis et undis, O.—In the phrase aequus animus, an even mind, calmness, moderation, equanimity: concedo... quod animus aequus est.—Usu. abl: aequo animo, with even mind, contentedly, resignedly, patiently: aequo animo ferre, T.: non tulit hoc aequo animo Dion, N.: aequissimo animo mori: alqd aequo animo accipit, is content to believe, S.: opinionem animis aut libentibus aut aequis remittere: sententiam haud aequioribus animis audire, L.—Inclination, pleasure: Indulgent animis, O.— Esp., animi causā, for the sake of amusement, for diversion, for pleasure: (animalia) alunt animi voluptatisque causā, Cs.: habet animi causā rus amoenum: animi et aurium causā homines habere, i. e. employ musicians.—Will, desire, purpose, design, intention, resolve: tuom animum intellegere, purpose, T.: persequi Iugurtham animo ardebat, S.: hostes in foro constiterunt, hoc animo, ut, etc., Cs.: habere in animo Capitolium ornare, to intend: fert animus dicere, my plan is, O.: nobis erat in animo Ciceronem mittere, it was my purpose: omnibus unum Opprimere est animus, O.: Sacra Iovi Stygio perficere est animus, V.
    * * *
    mind; intellect; soul; feelings; heart; spirit, courage, character, pride; air

    Latin-English dictionary > animus

  • 10 arguō

        arguō uī, ūtus, ere    [ARG-], to make known, show, prove, manifest, disclose, declare, betray: genus arguitur voltu, O.: Degeneres animos timor arguit, V.: amantem silentium Arguit, H.— Pass reflex., to betray oneself: Laudibus arguitur vini vinosus Homerus, H. — To accuse, complain of, inform against, charge, blame, denounce: servos: ambigue dictum, censure, H.: quid arguis? What is your accusation?: ea culpa quam arguo, L.: facinoris: sceleris: culpae regem, L.: occupandae rei p. argui, Ta.: me timoris, V.: te hoc crimine: quo (crimine) argui posset, N.: id quod me arguis: de quibus verbo: civīs Romanos necatos esse: pulsum (me esse), V.: me patrium temerasse cubile Arguit, O.: animalia mensis Arguit imponi, censured the practice, O.: occidisse patrem arguitur.
    * * *
    arguere, argui, argutus V TRANS
    prove, argue, allege; disclose; accuse, complain of, charge, blame, convict

    Latin-English dictionary > arguō

  • 11 (coepiō)

       (coepiō) coepī, coeptus, ere    [com- + 1 AP-], to begin, commence: non Prius olfecissem, quam ille quicquam coeperet? T.: mecum cogitare, T.: cum ver esse coeperat: Fluctus coepit albescere, V.: oppugnare, Cs.: alia fieri coepere, S.: cum Lacedaemoniis pugnari coepit, N.: urbanus haberi, H.: res agi coepta est: ante petitam esse pecuniam, quam esset coepta deberi: obsidione coepti premi hostes, L.: bello premi sunt coepti, N.: mitescere discordiae intestinae coeptae, L.: si quicquam hic turbae coeperis, T.: illud, quod coepimus, videamus: illa quae coepta sunt ab isto: coeptum bellum foret, S.: se non ante coepturum, quam, etc., L.: perge quo coepisti (sc. ire): dimidium facti, qui coepit, habet, H.: ita coepit tyrannus (sc. dicere), L.: Ilioneus placido sic pectore coepit, V.: coepit cum talia vates (sc. fari), V. — P. coeptus, begun, commenced, undertaken: consilium fraude coeptum, L.: iussis Carmina coepta tuis, V.: quaedam (animalia) modo coepta, in process of creation, O.: mors, sought, O. — Of things, to begin, be begun, take a beginning, commence, originate, arise: post, ubi silentium coepit... verba facit, etc., S.: cum deditio coepit, S.: pugna coepit, L.

    Latin-English dictionary > (coepiō)

  • 12 genus

        genus eris, n    [GEN-], a race, stock, family, birth, descent, origin: haec Indigna genere nostro, T.: nobili genere nati: amplissimo genere natus, Cs.: generis socia, sister, O.: genere primus: patricium, L.: genus unde Atii duxere, V.: fortuna non mutat genus, H.: plebei generis, L.— Adverb. acc.: Qui genus (estis)? Of what race? V.— Birth, noble birth, high descent: propter genus rem p. tenere: Et genus et virtus, nisi cum re, vilior algā est, H.: iactare genus, H.: Cui genus et nomen fuissent, V.: generis praemium, L.— A race, line, descendants, posterity: liberorum ex te, Enn. ap. C.: Tantali, H.: neglectum, i. e. the Romans, H.— A descendant, child, son, offspring: deorum, V.: audex Iapeti, Prometheus, H.: ab alto Demissum Aeneā, i. e. Octavianus, H.— A race, stock, class, sort, species, genus, kind, rank, order, division: humanum: hominum, S.: omnes mortales omnium generum: inter id genus, plebeians, L.: Romanum: Macedonum, L.: qui (conventus) ex variis generibus constaret, Cs.: iudicum genus et forma: inritabile vatum, H.: hominum virile, sex: Femineum, sex, V.: <*>onsulare, rank: militare, order, L.: eorum hominum... genera sunt duo, Cs.—Of animals, a kind, class, sort, species: altivolantum, birds, Enn. ap. C.: piscium, H.: malefici generis animalia, S.: Diversum confusa genus panthera camelo, H.: varia genera bestiarum.— Of things, a kind, sort, description, class, order, character, division: omnia in suo quaeque genere: naves omni genere armorum ornatissimae, Cs.: cibi, Cs.: omne commeatūs, L.: triplex rerum p.: dulce orationis: dicendi: praeda omnis generis, L.: poenae novom, S.: leti, O.: Aesopi, manner, Ph.: genera civitatum: machinae omnium generum, S.: nugae Hoc genus (i. e. huius generis), H.: aliquid id genus scribere: quod genus virtus est: te cottidie in omni genere desiderem, in every way: domus in omni genere diligens: in aliquo genere, in any respect whatever.—In philosophy, a general term, logical genus: formae dicendi specie dispares, genere laudabiles.
    * * *
    birth/descent/origin; race/family/house/stock/ancestry; offspring/descent; noble birth; kind/sort/variety; class/rank; mode/method/style/fashion/way

    Latin-English dictionary > genus

  • 13 habeō

        habeō uī (old perf subj. habessit for habuerit, C.), itus, ēre    [HAB-], to have, hold, support, carry, wear: arma: anulum: arma hic paries habebit, H.: coronam in capite: soccos et pallium: catenas: Faenum in cornu, H.: aquilam in exercitu, S.— To have, hold, contain: quod (fanum) habebat auri: non me Tartara habent, V.: quem quae sint habitura deorum Concilia, etc., V.: Quae regio Anchisen habet? V.: quod habet lex in se: suam (nutricem) cinis ater habebat, V.— To have, hold, occupy, inhabit: urbem, S.: arcem: quā Poeni haberent (sc. castra), L.: Hostis habet muros, V. —Of relation or association, to have: in matrimonio Caesenniam: eos in loco patrui: uxores: patrem: (legionem) secum, Cs.: apīs in iubā: mecum scribas: quibus vendant, habere, Cs.: conlegam in praeturā Sophoclem: civitates stipendiarias, Cs.: cognitum Scaevolam: inimicos civīs: duos amicissimos: eum nuptiis adligatum: quem pro quaestore habuit.— To have, be furnished with: voltum bonum, S.: pedes quinque: Angustos aditūs, V.: manicas, V.— To have, hold, keep, retain, detain: haec cum illis sunt habenda (opp. mittenda), T.: si quod accepit habet: Bibulum in obsidione, Cs.: in liberis custodiis haberi, S.: in vinculis habendi, S.: mare in potestate, Cs.: in custodiam habitus, lodged, L.: ordines, preserve, S.: alios in eā fortunā, ut, etc., L.: exercitus sine inperio habitus, S.: Marium post principia, station, S.: Loricam Donat habere viro, gives to keep, V.: inclusum senatum.—Of ownership or enjoyment, to have, own, possess, be master of: agros: Epicratis bona omnia: in Italiā fundum: quod non desit, H.: (divitias) honeste, enjoy, S.: (leges) in monumentis habemus, i. e. are extant: sibi hereditatem: illam suas res sibi habere iussit (the formula of divorcing a wife): in vestrā amicitiā divitias, S.: nos Amaryllis habet, has my love, V.: habeo, non habeor a Laide: habet in nummis, in praediis, is rich: ad habendum nihil satis esse: amor habendi, V.: Unde habeas, quaerit nemo, sed oportet habere, Iu.— To have, get, receive, obtain: a me vitam, fortunas: imperium a populo R.: habeat hoc praemi tua indignitas: granum ex provinciā: plus dapis, H.: Partem opere in tanto, a place, V.: graviter ferit atque ita fatur, Hoc habet, it reaches him, V.: certe captus est, habet! (i. e. volneratus est) T.— To find oneself, be, feel, be situated, be off, come off: se non graviter: bene habemus nos: praeclare se res habebat: quo pacto se habeat provincia: bene habent tibi principia, T.: bene habet, it is well: atqui Sic habet, H.: credin te inpune habiturum? escape punishment, T.: virtus aeterna habetur, abides, S.— To make, render: uti eos manifestos habeant, S.: pascua publica infesta, L.—With P. perf. pass., periphrast. for perf act.: vectigalia redempta, has brought in and holds, Cs.: domitas libidines: quae conlecta habent Stoici: de Caesare satis dictum: pericula consueta, S.: neque ea res falsum me habuit, S.: edita facinora, L.— To treat, use, handle: duriter se, T.: equitatu agmen adversariorum male, Cs.: exercitum luxuriose, S.: eos non pro vanis hostibus, sed liberaliter, S.: saucii maiore curā habiti, L.— To hold, direct, turn, keep: iter hac, T.: iter ad legiones, Cs.— To hold, pronounce, deliver, utter, make: orationem de ratione censoriā: contionem ad urbem: post habitam contionem: gratulationibus habendis celebramur: quae (querelae) apud me de illo habebantur: verba.— To hold, convene, conduct, cause to take place: comitia haberi siturus: senatum, Cs.: censum: Consilium summis de rebus, V.— To hold, govern, administer, manage, wield: rem p., S.: qui cultus habendo Sit pecori, V.: animus habet cuncta, neque ipse habetur, S.: aptat habendo Ensem, V.—Of rank or position, to hold, take, occupy: priores partīs Apud me, T.: Statum de tribus secundarium.—Fig., to have, have in mind, entertain, cherish, experience, exhibit, be actuated by: si quid consili Habet, T.: alienum animum a causā: tantum animi ad audaciam: plus animi quam consili: amorem in rem p.: in consilio fidem: gratiam, gratias habere; see gratia.— To have, have in mind, mean, wish, be able: haec habebam fere, quae te scire vellem, this was in substance what, etc.: haec habui de amicitiā quae dicerem: quod huic responderet, non habebat: haec fere dicere habui de, etc.: illud adfirmare pro certo habeo, L.—Prov.: quā digitum proferat non habet.—With P. fut. pass., to have, be bound: utrumne de furto dicendum habeas, Ta.: si nunc primum statuendum haberemus, Ta. — To have, have in mind, know, be acquainted with, be informed of: regis matrem habemus, ignoramus patrem: habes consilia nostra, such are: In memoriā habeo, I remember, T.: age, si quid habes, V.—With in animo, to have in mind, purpose, intend, be inclined: rogavi, ut diceret quid haberet in animo: istum exheredare in animo habebat: hoc (flumen) transire, Cs.: bello eum adiuvare, L. — To have in mind, hold, think, believe, esteem, regard, look upon: neque vos neque deos in animo, S.: haec habitast soror, T.: alquos magno in honore, Cs.: Iunium (mensem) in metu, be afraid of: omnīs uno ordine Achivos, all alike, V.: hi numero inpiorum habentur, Cs.: quem nefas habent nominare: deos aeternos: habitus non futtilis auctor, V.: cum esset habendus rex: non nauci augurem: cuius auctoritas magni haberetur, Cs.: id pro non dicto habendum, L.: sic habeto, non esse, etc.: non necesse habeo dicere: eam rem habuit religioni, a matter of conscience: ludibrio haberi, T.: duritiam voluptati, regard as pleasure, S.— To have, have received, have acquired, have made, have incurred: a me beneficia, Cs.: tantos progressūs in Stoicis.—With satis, to have enough, be content, be satisfied: sat habeo, T.: a me satis habent, tamen plus habebunt: non satis habitum est, quaeri, etc.— To have, be characterized by, exercise, practise: salem, T.: habet hoc virtus, ut, etc., this is characteristic of merit: locus nihil habet religionis: celerem motum, Cs.: neque modum neque modestiam, S.: silentium haberi iussit, observed, S.: habebat hoc Caesar, quem cognorat, etc., this was Caesar's way: ornamenta dicendi.— To have, involve, bring, render, occasion, produce, excite: primus adventus equitatūs habuit interitum: habet amoenitas ipsa inlecebras: latrocinia nullam habent infamiam, Cs.— To hold, keep, occupy, engage, busy, exercise, inspire: hoc male habet virum, vexes, T.: animalia somnus habebat, V.: sollicitum te habebat cogitatio periculi: Qui (metus) maior absentīs habet, H.— To take, accept, bear, endure: eas (iniurias) gravius aequo, S.: aegre filium id ausum, L.— To keep, reserve, conceal: Non clam me haberet quod, etc., T.: secreto hoc audi, tecum habeto.— To keep, spend, pass: adulescentiam, S.: aetatem procul a re p., S.—With rem, to have to do, be intimate: quocum uno rem habebam, T.
    * * *
    habere, habui, habitus V
    have, hold, consider, think, reason; manage, keep; spend/pass (time)

    Latin-English dictionary > habeō

  • 14 īgnārus

        īgnārus adj.    [2 in+gnarus], ignorant, not knowing, unacquainted with, unskilled in, inexperienced, unaware. tu me ignaro, nec opinante, inscio notes, etc.: ubi imperium ad ignaros pervenit, etc., S.: obpressit necopinantes ignarosque omnes, L.: quisnam ignarum nostris deus appulit oris? V.: cum per ignaros errent animalia montīs, which knew them not, V.: Fors, blind, O.: harum rerum, T.: artis, T.: poliendae orationis: belli, S.: ante malorum, V.: flumina belli? H.: quid gravitas valeret: quanta invidiae immineret tempestas, L.: multos studiose contra esse dicturos: ignari venisse dictatorem, L.—Not known, strange, unknown: lingua, S.: montes, V.: proles ignara parenti, O.
    * * *
    ignara, ignarum ADJ
    ignorant; unaware, having no experience of; senseless; strange

    Latin-English dictionary > īgnārus

  • 15 immolō (in-m-)

        immolō (in-m-) āvī, ātus, āre,    to sprinkle with sacrificial meal; hence, to make a sacrifice, offer, sacrifice, immolate: cum Sulla immolaret: Musis bovem: animalia capta, Cs.: homines, Cs.: cum pluribus dis immolatur: quibus hostiis immolandum cuique deo: te hoc volnere, V.

    Latin-English dictionary > immolō (in-m-)

  • 16 impetus (inp-)

        impetus (inp-) ūs, m    [1 in+PET-], an attack, assault, onset: armatorum: impetum facere in curiam, S.: ad regem, L.: hostes impetu facto nostros perturbaverunt, Cs.: impetum sustinere, Cs.: terrere eum impetu, S.: me in hos impetūs obicere: continenti impetu, without a pause, Cs. —An impulse, rapid motion, impetus, impetuosity, violence, fury, rush, vehemence, vigor, force: eo impetu milites ierunt, ut, etc., Cs.: fugati terrore ipso impetuque hostium, Cs.: caeli, i. e. rapid motion: illam (navem) fert impetus ipse volantem, V.: quieti corpus nocturno impetu Dedi, i. e. in the night, Att. ap. C.: tantos impetūs ventorum sustinere, Cs.— Fig., impulse, vehemence, ardor, passion: repentino quodam impetu animi incitatus: impetu magis quam consilio, L.: in oratione: divinus: si ex hoc impetu rerum nihil prolatando remittitur, L.: famae, Ta.: Est mihi impetus ire, I feel an impulse, O.: imperii delendi: animalia, quae habent suos impetūs, impulses: non recti impetūs animi: offensionis, i. e. freshness, Ta.

    Latin-English dictionary > impetus (inp-)

  • 17 in-animālis

        in-animālis e, adj.,    without life, inanimate: animalia inanimaliaque omnia, L. (al. inanima).

    Latin-English dictionary > in-animālis

  • 18 īn-suētus

        īn-suētus adj.    [P. of insuesco], unaccustomed, unused, inexperienced: contumeliae: huius generis pugnae, Cs.: navigandi, Cs.: male audiendi, N.: vera audire, L.: acies inferre pedestrīs, V.: miratur nemus insuetum Scuta, V.: moribus Romanis, L.: ad tale spectaculum, L.: corpora ad onera portanda, Cs.—Unusual, strange: insueta liberae civitati species, L.: limen Olympi, V.: insuetos foetūs animalia edere, monsters, L.— Plur n. As adv.: insueta rudentem (i. e. insolito more), V.

    Latin-English dictionary > īn-suētus

  • 19 inter-lūceō

        inter-lūceō lūxī, —, ēre,     to shine in the midst: quaedam animalia interlucent (in amber), Ta.—To lighten at intervals, shine irregularly.—Impers.: noctu interluxisse, L.—Fig., to be manifest, be plainly visible: ordines, quibus inter gradūs dignitatis aliquid interlucet, by which distinctions are made, L.—To be transparent: interlucet corona (militum), V.

    Latin-English dictionary > inter-lūceō

  • 20 lānātus

        lānātus adj.    [lana], bearing wool, woolly: animalia, Iu.— Plur f. as subst, sheep, Iu.
    * * *
    lanata, lanatum ADJ

    Latin-English dictionary > lānātus

См. также в других словарях:

  • animalia — 1 (gralm. pl.) f. Animal. ≃ Alimaña. 2 (ant.; pl.) *Sufragios. * * * animalia. f. p. us. alimaña (ǁ animal irracional). U. m. en pl …   Enciclopedia Universal

  • ANIMALIA — apud Romanos in publicum producebantur, trium rerum gratiâ: ἱςτορίας χάριν, ut spectarentur solum; vel, ut pugnando spectatores oblectarent; aut denique ut a Populo non spectarentur tantum sed et diriperentur: ad quod tertium genus Gordiani… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • animália — s. f. Alimária …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • animalia — f. p. us. alimaña (ǁ animal irracional). U. m. en pl.) …   Diccionario de la lengua española

  • Animalia — царство животных гетеротрофных организмов, развивающихся из бластулы …   Генетика. Энциклопедический словарь

  • Animalia — Para otros términos similares, véase Animal (desambiguación).   Animales …   Wikipedia Español

  • Animalia — Animal Pour les articles homonymes, voir animal (homonymie) …   Wikipédia en Français

  • Animalia — Verschiedene Tiere Tiere sind nach dem herkömmlichen Verständnis Lebewesen, die ihre Energie nicht durch Photosynthese gewinnen und Sauerstoff zur Atmung benötigen. An Stelle einer Photosynthese ernähren sich Tiere von anderen tierischen und/oder …   Deutsch Wikipedia

  • Animalia — gyvūnai statusas T sritis zoologija | vardynas atitikmenys: lot. Animalia angl. animals vok. Tiere rus. животные pranc. animaux ryšiai: siauresnis terminas – chordiniai …   Paukščių pavadinimų žodynas

  • Animalia — noun taxonomic kingdom comprising all living or extinct animals • Syn: ↑kingdom Animalia, ↑animal kingdom • Hypernyms: ↑kingdom • Member Meronyms: ↑animal, ↑animate being, ↑ …   Useful english dictionary

  • Animalia (book) — Animalia is an alphabet book and contains twenty six illustrations, one for each letter of the alphabet. Each illustration features an animal from the animal kingdom (A is for alligator, B is for butterfly, etc.) along with a short poem utilizing …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»