Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

Acuteness

  • 1 sagācitās

        sagācitās ātis, f    [sagax].—Of the senses, keenness, acuteness: ad investigandum narium.— Fig., keenness of perception, acuteness, shrewdness, sagacity: istius: erat eā sagacitate, ut, etc., N.
    * * *
    keenness (of scent/senses); acuteness/instinct/flair; sagacity/shrewdness (L+S)

    Latin-English dictionary > sagācitās

  • 2 sagacitas

    I.
    Lit.
    A.
    Keenness of scent in dogs:

    canum tam incredibilis ad investigandum sagacitas narium,

    Cic. N. D. 2, 63, 158; so,

    canum,

    Plin. 9, 30, 48, § 92.—
    * 2.
    Transf., of hunters:

    ut domitas feras mentita sagacitate colligerent,

    Plin. Pan. 81, 3.—
    * B.
    Keenness, acuteness of the other senses:

    sensuum,

    Sen. Ep. 95, 58.—
    II.
    Trop., intellectual keenness of perception, acuteness, shrewdness, sagacity (good prose;

    syn.: sollertia, acumen): utrum admonitus ac tentatus, an, quā est ipse sagacitate in his rebus, sine duce ullo, sine indice, pervenerit ad hanc improbitatem, nescio,

    Cic. Verr. 2, 1, 41, § 105:

    tuam tantam fuisse sagacitatem,

    id. ib. 2, 4, 12, §

    29: erat eā sagacitate, ut decipi non posset,

    Nep. Alc. 5, 2:

    consilii,

    Val. Max. 7, 3, 3:

    Hipparchi sagacitate compertum est, lunae defectum, etc.,

    Plin. 2, 13, 10, § 57.

    Lewis & Short latin dictionary > sagacitas

  • 3 subtīlitās

        subtīlitās ātis, f    [subtilis], keenness, acuteness, penetration, definiteness, exactness, subtlety: sententiarum: Attica: militaribus ingeniis subtilitatem deesse, Ta.—Of style, plainness, simplicity, directness, absence of ornament: subtilitatem Lysias, vim Demosthenes habuit.
    * * *
    fineness of texture/logic/detail; slenderness/exactness/acuteness; sharpness

    Latin-English dictionary > subtīlitās

  • 4 aciēs

        aciēs ēī (old form ē; acc. aciem, disyl. V.; plur. only nom. and acc.), f    [2 AC-], a sharp edge, point, cutting part: securium: falcis, V.—Fig.: horum auctoritatis, the edge, i. e. efficiency. — Meton., of sight, sharpness of vision, keen look: aciem oculorum ferre, Cs.: fugere aciem: cum stupet acies fulgoribus, the sight, H. — Brilliancy, brightness: neque tum stellis acies obtunsa videtur, V. — Concr., the pupil of the eye: acies ipsa, quā cernimus.—Poet., the eye: huc geminas nunc flecte acies, V.: huc atque huc acies circumtulit, V.—In war, the front of an army, line of battle, battle-array: triplex, i. e. the legion in three ranks, Cs.: duplex, Cs.: mediā acie, Cs.: exercitūs nostri: aciem instruere, Cs.: extra aciem procurrere, Cs.: neque in acie, sed alio more bellum gerendum, S. — Of a line of ships: productā longius acie (navium), Cs.—The battle-array, an army in order of battle: hostium acies cernebatur, Cs.: unius corporis duae acies dimicantes, two divisions of an army: prima, the van, L.: tertia, Cs.: novissima the rear, L. — Of cavalry: equitum acies, L. — Poet.: Volcania, a line of fire, V.—A battle, engagement: in acie Pharsalicā: in acie vincere, Cs. —Fig., of mind, acuteness, sharpness, force, power: mentis: animi.—A verbal contest, disputation, discussion, debate: in aciem prodire.
    * * *
    sharpness, sharp edge, point; battle line/array; sight, glance; pupil of eye

    Latin-English dictionary > aciēs

  • 5 acūmen

        acūmen inis, n    [acuo]. — Prop., a point: stili: lignum: sine acumine, O.: commissa in unum tereti acumine crura, i. e. united in a tapering tail, O. — Fig., of the mind, etc., acuteness, keenness, sharpness: ingeniorum: ingenii, N.: argutum iudicis, H.: admovere acumina chartis, H. —Poet., plur, tricks, pretences: meretricis, H.
    * * *
    sharpened point, spur; sting; peak, promontory; sharpness/cunning/acumen; fraud

    Latin-English dictionary > acūmen

  • 6 argūtiae

        argūtiae ārum, f    [argutus], liveliness, animation: digitorum, lively movements. — Fig., brightness, acuteness, subtlety, wit: Hyperidi. — Shrewdness, cunning: alqd persequi suis argutiis.

    Latin-English dictionary > argūtiae

  • 7 sāl

        sāl salis    [1 SAL-], salt water, brine, the sea: sale tabentes artūs, V.: aequorei unda salis, O.: Hypanis salibus vitiatur amaris, O.— Salt: praebere ligna salemque, H.: multos modios salis: aquae et salis copia, Cs.: sale invecto uti, L.— Fig., intellectual acuteness, good sense, shrewdness, cunning, wit, facetiousness, sarcasm: habere salem, T.: aliquid salis a mimā uxore trahere: sale vicit omnīs: salis satis est, sannionum parum: (Lucilius) sale multo Urbem defricuit, H.: delectatur sale nigro, i. e. biting sarcasm, H.— Plur, witticisms, jests, smart sayings, sarcasms: Romani veteres atque urbani sales: Plautinos laudare sales, H.: salibus vehemens intra pomoeria natis, Iu.— Good taste, elegance: tectum plus salis quam sumptūs habebat, N.
    * * *
    I II
    salt; wit

    Latin-English dictionary > sāl

  • 8 suptilitas

    fineness of texture/logic/detail; slenderness/exactness/acuteness; sharpness

    Latin-English dictionary > suptilitas

  • 9 acetum

    ăcētum, i, n. [orig. P. a. fr. aceo, become sour, hence sc. vinum], sour wine, wine-vinegar, or simply vinegar (acc. to Varr. L. L. 9, § 66 Müll., only in the sing.).
    I.
    Lit.:

    cum aceto pransurus est et sale,

    Plaut. Rud. 4, 2, 32; Verg. M. 113:

    acre,

    Hor. S. 2, 3, 117:

    vetus,

    i. e. spoiled, id. ib. 2, 2, 62: Liv. 21, 37; Cels. 2, 18; 2, 21; Vulg. Joan. 19, 29 al.: mulsum aceti, vinegarmead, v. mulsus.—
    II.
    Trop., of acuteness of mind, sense, wit, shrewdness, sagacity (like sal, sales, wit, witty sayings, witticisms, fr. sal, salt): Ps. Ecquid habet is homo aceti in pectore? Char. Atque acidissumi, Plaut. Ps. 2, 4, 49; id. Bacch. 3, 3, 1; Hor. S. 1, 7, 32; Pers. 5, 86 al.

    Lewis & Short latin dictionary > acetum

  • 10 acies

    ăcĭēs, ēi, f. [v. 2. acer] ( gen. acii and [p. 23] acie, like dii and die, facii and facie, fr. dies, facies, Cn. Mat. ap. Gell. 9, 14; Caes. B. G. 2, 23; Sall. ap. Serv. ad Verg. G. 1, 208, or Sall. Fragm. ed. Kritz. p. 118; cf. Prisc. p. 780 P.), a sharp edge or point.
    I.
    Lit., of a sword, dagger, sickle, etc.:

    gladiorum,

    Plaut. Truc. 2, 6, 11: Vulg. Heb. 11, 34:

    securium,

    Cic. Verr. 2, 5, 43, § 113:

    falcis,

    Verg. G. 2, 365:

    hastae,

    Ov. M. 3, 107:

    ferri,

    Plin. 7, 15, 13.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of the sense or faculty of sight,
    a.
    Keenness of look or glance, sharpness of vision or sight: oculorum, Lucil. ap. Non. 34, 32; cf. Plaut. Mil. 1, 1, 4; Lucr. 1, 324;

    also acies alone,

    id. 2, 420; and in plur., id. 4, 693:

    ne vultum quidem atque aciem oculorum ferre potuisse,

    Caes. B. G. 1, 39:

    pupula ad te dirigit aciem,

    Cat. 63, 56:

    tanta tenuitas, ut fugiat aciem,

    Cic. Tusc. 1, 22:

    bonum incolumis acies, misera caecitas,

    id. Fin. 5, 28, 84; so ib. 4, 24; Verg. A. 12, 558 al.—Hence,
    b.
    Concr., the pupil of the eye, Lucr. 3, 411; cf.

    with 414: acies ipsa, quā cernimus, quae pupula vocatur,

    Cic. N. D. 2, 57:

    in Albania gigni quosdam glaucā oculorum acie,

    Plin. 7, 2, 2 (cf. ib.: glaucis oculis); and poet. (as pars pro toto) for the eye, Lucr. 3, 363; 4, 249; 281; 358;

    720: huc geminas nunc flecte acies,

    Verg. A. 6, 789; 12, 658 (hence the word is also used in the plur., cf. below, 2.).—
    c.
    A looking at an object with fixed attention, look, aim:

    ad eam rem habeo omnem aciem,

    Plaut. Mil. 4, 2, 38.—On the contr., prima acie, at the first glance, Lucr. 2, 448 (cf. primo aspectu, Cic. de Or. 3, 25, 98).—
    2.
    In milit. lang., the front of an army (conceived of as the edge of a sword), line of battle, battle-array.
    a.
    In abstr. (cf. Vitr. praef. 1. 7, p. 154 Rod.):

    quibus ego si aciem exercitus nostri ostendero,

    Cic. Cat. 2, 3, 5:

    aciem instruere,

    Caes. B. G. 1, 22:

    dirigere,

    id. ib. 6, 8:

    extra aciem procurrere,

    id. B. C. 1, 55:

    statuit non proeliis, neque in acie, sed alio more bellum gerendum,

    Sall. J. 54; cf. Liv. 5, 41, 4;

    also of the arrangement of ships for a naval engagement,

    Nep. Hann. 11; cf. Caes. B. C. 1, 58.—Hence, metaph.
    b.
    The battlearray; in concr., an army drawn up in order of battle: acies est instructa a nobis decem cohortium, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30:

    hostium acies cernebatur,

    Caes. B. G. 7, 62: altera pars acii vitassent fluminis undas, Matius ap. Gell. 9, 14 (as transl. of Il. 21 init.):

    dubitavit acie pars, Sall. Fragm. l. l.: stabit ante aciem,

    Vulg. Deut. 20, 2; 1 Par. 12, 33:

    prima acies hastati erant,

    the van, the first line, Liv. 8, 8:

    tertiam aciem laborantibus subsidio mittere,

    Caes. B. G. 1, 52: ab novissima acie, from the rear:

    ante signa procedere,

    Liv. 8, 10:

    dextra acies (= dextrum cornu),

    the right wing, Liv. 27, 48, 8:

    agmina magis quam acies pugnabant,

    in marching order, rather than in order of battle, id. 25, 34 (acies is here, and in similar cases, considered as the sing. used collectively; v. Oud. and Herz. Caes. B. G. 7, 62; yet the plur. is more than probable). Rarely of cavalry, Liv. 8, 39; Vell. 2, 112.— Poet.: acies Vulcania, of a long line of fire, Verg. A. 10, 408.—
    c.
    The action of the troops drawn up in battlearray, a battle, engagement, = pugna: in acie celebri objectans vitam, Pac. ap. Non. 234, 25; Plaut. Mil. 1, 1, 4: mea facta in acie obliti, Att. ap. Non. 502, 1:

    in acie Pharsalica,

    Cic. Lig. 3; so id. Fam. 6, 3:

    in acie vincere,

    Caes. B. G. 7, 29:

    dimicare,

    ib. 7, 64:

    copias in aciem ducere,

    Liv. 31, 34:

    producere in aciem,

    Nep. Milt. 5:

    excedere acie,

    Caes. B. C. 2, 41; Liv. 31, 17:

    direxerunt aciem contra eos,

    Vulg. Gen. 14, 8; 2 Par. 18, 33.—
    3.
    Acies ferri, steel, Plin. 34, 14, 41.—
    4.
    Poet., sheen, brightness:

    obtunsa stellarum,

    Verg. G. 1, 395.
    II.
    Fig.
    A.
    (Acc. to I. B.) (like acumen.) Acuteness of the mind, sharpness, force, power (so very often in Cicero, but always with the gen. mentis, animi, ingenii):

    (cum animus) exacuerit illam, ut oculorum, sic ingenii aciem ad bona eligenda, etc.,

    Cic. Leg. 1, 23, 60; so,

    ingenii,

    id. Ac. 2, 39, 122:

    mentis,

    id. N. D. 2, 17, 45; id. Tusc. 1, 30, 73:

    animi,

    id. Sen. 23, 83; id. Phil. 12, 2; Vell. 2, 118, 4; cf.:

    rerum diversitas aciem intentionis abrumpit,

    Flor. 1 prol., § 3.—
    B.
    A verbal contest, disputation, discussion, debate:

    orationis aciem contra conferam,

    Plaut. Ep. 4, 1, 20: ad philosophos me revocas, qui in aciem non saepe prodeunt, Cic. Tusc. 2, 25, 60:

    nos jam in aciem dimicationemque veniamus,

    id. Or. 13 fin.; cf. id. Opt. Gen. Or. 5, 17; Quint. 2, 10, 8; 6, 4, 17; 10, 1, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > acies

  • 11 acumen

    ăcūmĕn, ĭnis, n. [acuo], a point to prick or sting with; diff. fr. cacumen, which designates merely the summit or extremity of a thing, Doed. Syn. 2, 108.
    I.
    Lit.: tum clupei resonunt et ferri stridit acumen, Enn. ap. Prisc. p. 838 P. (Ann. v. 369 ed. Vahl.):

    coni,

    Lucr. 4, 431:

    nasi,

    id. 6, 1193 (i.e. the pointed contraction of the nose before death; cf. Bentl. ad Hor. S. 1, 3, 29):

    stili,

    Cic. de Or. 1, 33:

    ferrum Diana volanti abstulerat jaculo: lignum sine acumine venit,

    Ov. M. 8, 353; 3, 84.—Hence, also, the sting of an animal:

    scorpii,

    Cic. Arat. 685:—auspicium ex acuminibus, a military omen of victory, when the spears stuck in the ground suddenly begin to burn or shine at the points, Cic. Div. 2, 36, 77, and id. N. D. 2, 3; cf. Liv. 22, 1; 43, 13.—In Plin., of the taste: sharpness or pungency, 14, 20, 25.—
    II.
    Fig., of the mind, like acies.
    A.
    Acuteness, shrewdness, keenness, acumen:

    sermonis leporem, ingeniorum acumen, dicendi copiam,

    Cic. Fl. 4; so Nep. Alc. 11; Plin. 2, 27, 27, § 97.—Also without a gen.:

    ubi est acumen tuum?

    Cic. Tusc. 1, 6; so Lucr. ap. Cic. Fam. 5, 14, 2: Empedocles an Stertinium deliret acumen, Hor. Ep. 1, 12, 20.— Poet. also in plur.:

    serus Graecis admovit acumina chartis,

    Hor. Ep. 2, 1, 161.—
    B.
    Cunning, subtlety:

    argutiae et acumen Hyperidis,

    Cic. Or. 31; so id. de Or. 2, 63.—Also in plur.:

    dialectici ipsi se compungunt suis acuminibus,

    id. de Or. 2, 38:

    meretricis acumina,

    Hor. Ep. 1, 17, 55. —Hence,

    Lewis & Short latin dictionary > acumen

  • 12 argutiae

    argūtĭae, ārum (the sing. argutia, ae, is rare and only among later writers; cf. Charis. p. 20, and Phocae Ars, p. 1708 P.), f. [argutus].
    I.
    That which is clear to the senses, vigor of expression, liveliness, animation; of works of art: Parrhasius primus symmetriam picturae dedit, primus argutias vultūs, elegantiam capilli, etc., Plin. 35, 10, 36, §

    37: argutiae operum,

    id. 34, 18, 19, § 65.—Of the quick motion of the fingers (cf. argutus):

    nulla mollitia cervicum, nullae argutiae digitorum,

    Cic. Or. 18, 59.—Of the chattering notes of the nightingale, Plin. 10, 29, 43, § 85.—Of chattering discourse, Plaut. Bacch. 1, 2, 19; id. Most. 1, 1, 2.—
    II.
    Transf. to mental qualities.
    A.
    Brightness, acuteness, wit, genius:

    hujus (C. Titii) orationes tantum argutiarum, tantum urbanitatis habent, ut paene Attico stilo scriptae esse videantur. Easdem argutias in tragoedias transtulit,

    Cic. Brut. 45, 167:

    Demosthenes nihil Lysiae subtilitate cedit, nihil argutiis et acumine Hyperidi,

    id. Or. 31, 110. —
    B.
    Slyness, subtlety, cunning, shrewdness in speech or action:

    sed nihil est quod illi (Graeci) non persequantur suis argutiis,

    Cic. Lael. 13, 45:

    cujus loquacitas habet aliquid argutiarum,

    id. Leg. 1, 2, 7.—In this signif. also in the sing.:

    importuna atque audax argutia,

    Gell. 3, 1, 6:

    levis et quasi dicax argutia,

    id. 12, 2 (cf. argutiola); Pall. Insit. prooem. 1; so App. M. 1, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > argutiae

  • 13 hebes

    hĕbes, ĕtis ( acc. sing. hebem, Enn. and Caecil. ap. Charis. p. 107 P.; abl. hebeti;

    but hebete,

    Cels. 7, 3), adj. [hebeo], blunt, dull, in opp. to pointed or sharp (class.; esp. freq. in the trop. sense).
    I.
    Lit.: cujus (lunae) et nascentis et insenescentis alias hebetiora alias acutiora videntur cornua, Cic. Fragm. ap. Non. 122, 1:

    tela leviora atque hebetiora,

    id. Har. Resp. 1, 2:

    quo latiora (ossa) quaque parte sunt, hoc hebetiora,

    Cels. 8, 1, 66:

    ponite jam gladios hebetes, pugnetur acutis,

    Ov. A. A. 3, 589:

    machaera,

    Plaut. Mil. 1, 1, 53; cf.:

    hebeti mucrone,

    Lucr. 5, 1274, and hebeti ictu, which does not penetrate, Ov. M. 12, 85:

    oryx hebeti ferro caeditur,

    Juv. 11, 140:

    secures,

    id. 8, 137:

    angulus,

    obtuse, Front. de Form. Agr. p. 32 Goes.—As subst.: hĕbĕtĭa, ium, n., blunt tools, Quint. 2, 12, 18.—
    B.
    Transf., of sight, hearing, smell, taste, dull, dim, faint:

    utroque oculo natura hebete,

    Plin. 9, 15, 20:

    color,

    Ov. F. 5, 365; cf.:

    (orbem solis) adhuc hebetem vicina nocte,

    Stat. Ach. 2, 289:

    carbunculi hebetiores,

    Plin. 37, 7, 26, § 98:

    postea quam sensi populi Romani aures hebetiores, oculos autem esse acres atque acutos,

    Cic. Planc. 27, 66; cf. id. Rep. 6, 18:

    uva gustu hebes,

    tasteless, insipid, Col. 3, 2, 24: genus croci, without smell (opp. odoratum), Plin. 21, 11, 39, § 67:

    os hebes est, positaeque movent fastidia mensae,

    without appetite, Ov. P. 1, 10, 7:

    caro,

    without feeling, dead, Cels. 7, 6, 8; 7, 13, 1:

    ossa gingivarum,

    id. 6, 15, 17:

    qui torpet hebes locus ille,

    Ov. A. A. 3, 799. —
    II.
    Trop., dull, obtuse, sluggish, heavy, doltish, stupid (syn.:

    bardus, stupidus, ineptus, absurdus, stultus, fatuus, stolidus, brutus, etc.): sensus omnes hebetes et tardos esse arbitrabantur,

    Cic. Ac. 1, 8, 31:

    puer incessu tardus, sensu hebes,

    Plin. 7, 16, 17, § 76:

    tanta solertia animalium hebetissimis quoque est,

    id. 9, 30, 48:

    Epicurus, quem hebetem et rudem dicere solent Stoici,

    Cic. Div. 2, 50, 103; cf.:

    omnium ceterarum rerum oratio ludus est homini non hebeti neque inexercitato neque communium litterarum et politioris humanitatis experti,

    id. de Or. 2, 17, 71:

    memoria,

    id. ib. 2, 87, 357:

    me hebetem molestiae reddiderunt,

    id. Att. 9, 17, 2:

    nisi qui sit plane hebes,

    Quint. 7, 1, 48:

    nisi forte tam hebes futurus est judex, ut, etc.,

    id. 4, 2, 66: hebes ad aliquid, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13, 1; cf.:

    quis adeo hebes inveniretur, ut crederet? etc.,

    Tac. A. 14, 11: exercitus hebes infirmusque, raw, undisciplined,=rudis, Sall. J. 54, 3: hebes ad sustinendum laborem [p. 844] miles, sluggish, slow, tardy, Tac. H. 2, 99; Ov. M. 13, 135:

    adulescentia bruta et hebes,

    Sen. Ben. 3, 37, 3:

    spondeus quod est e longis duabus, hebetior videtur et tardior,

    Cic. Or. 64, 216: sed hac rhetorica philosophorum, non nostra illa forensi, quam necesse est, cum populariter loquatur, esse interdum paulo hebetiorem, i. e. more superficial, common (opp. to philosophical acuteness, nicety), id. Fin. 2, 6, 17:

    dolor,

    id. Att. 8, 3, 4:

    hoc Pansa aut non videt (hebeti enim ingenio est) aut negligit,

    id. Phil. 10, 8, 17; cf.:

    hebetiora hominum ingenia,

    id. N. D. 2, 6, 17:

    ratio,

    Plin. 2, 47, 46, § 119:

    quaedam hebes, sordida, jejuna oratio,

    Quint. 8, 3, 49:

    quasdam (litteras) velut acriores parum efficimus et aliis non dissimilibus sed quasi hebetioribus permutamus,

    id. 1, 11, 4.—Of a speaker: hebes lingua, magis malus quam callidus ingenio, Ps.-Sall. de Rep. 2, 9, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > hebes

  • 14 hebetia

    hĕbes, ĕtis ( acc. sing. hebem, Enn. and Caecil. ap. Charis. p. 107 P.; abl. hebeti;

    but hebete,

    Cels. 7, 3), adj. [hebeo], blunt, dull, in opp. to pointed or sharp (class.; esp. freq. in the trop. sense).
    I.
    Lit.: cujus (lunae) et nascentis et insenescentis alias hebetiora alias acutiora videntur cornua, Cic. Fragm. ap. Non. 122, 1:

    tela leviora atque hebetiora,

    id. Har. Resp. 1, 2:

    quo latiora (ossa) quaque parte sunt, hoc hebetiora,

    Cels. 8, 1, 66:

    ponite jam gladios hebetes, pugnetur acutis,

    Ov. A. A. 3, 589:

    machaera,

    Plaut. Mil. 1, 1, 53; cf.:

    hebeti mucrone,

    Lucr. 5, 1274, and hebeti ictu, which does not penetrate, Ov. M. 12, 85:

    oryx hebeti ferro caeditur,

    Juv. 11, 140:

    secures,

    id. 8, 137:

    angulus,

    obtuse, Front. de Form. Agr. p. 32 Goes.—As subst.: hĕbĕtĭa, ium, n., blunt tools, Quint. 2, 12, 18.—
    B.
    Transf., of sight, hearing, smell, taste, dull, dim, faint:

    utroque oculo natura hebete,

    Plin. 9, 15, 20:

    color,

    Ov. F. 5, 365; cf.:

    (orbem solis) adhuc hebetem vicina nocte,

    Stat. Ach. 2, 289:

    carbunculi hebetiores,

    Plin. 37, 7, 26, § 98:

    postea quam sensi populi Romani aures hebetiores, oculos autem esse acres atque acutos,

    Cic. Planc. 27, 66; cf. id. Rep. 6, 18:

    uva gustu hebes,

    tasteless, insipid, Col. 3, 2, 24: genus croci, without smell (opp. odoratum), Plin. 21, 11, 39, § 67:

    os hebes est, positaeque movent fastidia mensae,

    without appetite, Ov. P. 1, 10, 7:

    caro,

    without feeling, dead, Cels. 7, 6, 8; 7, 13, 1:

    ossa gingivarum,

    id. 6, 15, 17:

    qui torpet hebes locus ille,

    Ov. A. A. 3, 799. —
    II.
    Trop., dull, obtuse, sluggish, heavy, doltish, stupid (syn.:

    bardus, stupidus, ineptus, absurdus, stultus, fatuus, stolidus, brutus, etc.): sensus omnes hebetes et tardos esse arbitrabantur,

    Cic. Ac. 1, 8, 31:

    puer incessu tardus, sensu hebes,

    Plin. 7, 16, 17, § 76:

    tanta solertia animalium hebetissimis quoque est,

    id. 9, 30, 48:

    Epicurus, quem hebetem et rudem dicere solent Stoici,

    Cic. Div. 2, 50, 103; cf.:

    omnium ceterarum rerum oratio ludus est homini non hebeti neque inexercitato neque communium litterarum et politioris humanitatis experti,

    id. de Or. 2, 17, 71:

    memoria,

    id. ib. 2, 87, 357:

    me hebetem molestiae reddiderunt,

    id. Att. 9, 17, 2:

    nisi qui sit plane hebes,

    Quint. 7, 1, 48:

    nisi forte tam hebes futurus est judex, ut, etc.,

    id. 4, 2, 66: hebes ad aliquid, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13, 1; cf.:

    quis adeo hebes inveniretur, ut crederet? etc.,

    Tac. A. 14, 11: exercitus hebes infirmusque, raw, undisciplined,=rudis, Sall. J. 54, 3: hebes ad sustinendum laborem [p. 844] miles, sluggish, slow, tardy, Tac. H. 2, 99; Ov. M. 13, 135:

    adulescentia bruta et hebes,

    Sen. Ben. 3, 37, 3:

    spondeus quod est e longis duabus, hebetior videtur et tardior,

    Cic. Or. 64, 216: sed hac rhetorica philosophorum, non nostra illa forensi, quam necesse est, cum populariter loquatur, esse interdum paulo hebetiorem, i. e. more superficial, common (opp. to philosophical acuteness, nicety), id. Fin. 2, 6, 17:

    dolor,

    id. Att. 8, 3, 4:

    hoc Pansa aut non videt (hebeti enim ingenio est) aut negligit,

    id. Phil. 10, 8, 17; cf.:

    hebetiora hominum ingenia,

    id. N. D. 2, 6, 17:

    ratio,

    Plin. 2, 47, 46, § 119:

    quaedam hebes, sordida, jejuna oratio,

    Quint. 8, 3, 49:

    quasdam (litteras) velut acriores parum efficimus et aliis non dissimilibus sed quasi hebetioribus permutamus,

    id. 1, 11, 4.—Of a speaker: hebes lingua, magis malus quam callidus ingenio, Ps.-Sall. de Rep. 2, 9, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > hebetia

  • 15 inargutus

    ĭn-argūtus, a, um, adj., not acute, without acuteness (post - class.):

    sententia non inarguta,

    Dig. 7, 5, 5, § 1.— Adv.: in-argūtē, not acutely:

    non mehercule inargute nec incallide opposuisti hoc Tullianum,

    Gell. 12, 13, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > inargutus

  • 16 sal

    sal, sălis ( neutr. collat. form of the nom. sălĕ, Enn. ap. Gell. 2, 26, or Ann. v. 378 Vahl.; Varr. ap. Non. 223, 17; also, in the regular form sometimes neutr. in sing., v. infra, I.; but plur. always sales, m.; cf. Neue, Formenl. 1, 697 sq.; dat. plur.: infusis salis, Fabian. ap. Charis. p. 82 P.), m. [root sal-, to stream, flow; cf. hals; perh. also found in insula, salix].
    I.
    Lit., salt.
    a.
    Sing.
    (α).
    Masc.: ex sale, qui apud Carthaginienses fit, Cato ap. Prisc. p. 659 P.:

    salem candidum sic facito,

    id. R. R. 88; Varr. R. R. 1, 7, 8; Col. 6, 17, 7; 8, 6 Schneid. N. cr.; 12, 6, 2; 12, 21, 2 al.; Plin. 31, 7, 39, § 73; Plaut. Merc. 1, 2, 95; id. Curc. 4, 4, 6; id. Pers. 3, 3, 25; Sall. Fragm. ap. Charis. p. 82 P., and ap. Prisc. p. 644 ib.; Hor. S. 1, 5, 46 et saep.—Prov.:

    salem cum pane edit,

    Plin. 31, 8, 41, § 89.—
    (β).
    Neutr.: nunc vides in conviviis ita poni et sal et mel, Varr. ap. Charis. p. 82 P.; so, aliud, Fabian. ib. p. 82 P.;

    tritum,

    Veg. 2, 24, 4 al.; v. also infra, II.—
    (γ).
    Doubtful gen.:

    multos modios salis,

    Cic. Lael. 19, 67:

    (caseum) parco sale reponunt,

    Verg. G. 3, 403; Caes. B. C. 2, 37:

    salis vendendi arbitrium,

    Liv. 29, 6; 45, 29; Hor. S. 1, 3, 14; 2, 2, 17; 2, 4, 74; Col. 7, 8, 5; Cels. 2, 24; Plin. 31, 7, 42, § 91.—
    b.
    Plur.:

    quin aspergi solent sales: melior fossilis quam marinus,

    Varr. R. R. 2, 11, 6; Col. 7, 4, 8; 8, 6, 1; Pall. 9, 2 Mai; id. Nov. 19; Fabian. ap. Charis. p. 82 P.; Ov. M. 15, 286.—
    B.
    Meton.
    1.
    Poet., the salt water, brine, sea.
    a.
    Sing., Enn. 1. 1.:

    supra rorem salis edita pars est remorum,

    Lucr. 4, 438:

    et sale tabentes artus in litore ponunt,

    Verg. A. 1, 173; 1, 35; 3, 385; 5, 848; 5, 866; 6, 697; 10, 214; Ov. P. 1, 1, 70; Val. Fl. 4, 722.—
    b.
    Plur.:

    sales amari,

    Ov. M. 15, 286:

    aequorei,

    Luc. 10, 257.—
    2.
    A speck on precious stones shaped like a grain of salt.Sing.:

    sal,

    Plin. 37, 6, 22, § 83; 37, 8, 37, § 117; 37, 2, 10, § 28.— Plur.:

    sales,

    Plin. 37, 2, 8, § 22.—
    II.
    Trop.
    A.
    Intellectual acuteness, good sense, shrewdness, cunning, wit, facetiousness, sarcasm, a witticism, witty saying (class. in sing. and plur.;

    syn.: lepos, facetiae, festivitas): (sal) adeo necessarium elementum est, ut transierit intellectus ad voluptates animi quoque. Nam ita sales appellantur, omnisque vitae lepos et summa hilaritas laborumque requies non alio magis vocabulo constat,

    Plin. 31, 7, 41, § 88.
    a.
    Sing.:

    qui habet salem, quod in te est,

    Ter. Eun. 3, 1, 10; cf.:

    nulla venustas, Nulla in tam magno est corpore mica salis,

    Cat. 86, 4:

    Caesar inusitatum nostris oratoribus leporem quendam et salem est consecutus,

    Cic. de Or. 2, 23, 98; cf. id. N. D. 2, 29, 74:

    sale vero et facetiis Caesar vicit omnis,

    id. Off. 1, 37, 133:

    (litterae) tum humanitatis sparsae sale,

    id. Att. 1, 13, 1:

    qui (versus) dum denique habent salem ac leporem,

    Cat. 16, 7:

    P. Scipio omnes sale facetiisque superabat,

    Cic. Brut. 34, 128; cf.:

    argutiae facetissimi salis,

    Plin. 35, 10, 37, § 117:

    salis satis est, sannionum parum, Cic Fam. 9, 16, 10: in quo mihi videtur specimen fuisse humanitatis, salis, suavitatis, leporis,

    id. Tusc. 5, 19, 55:

    (Lucilius) sale multo Urbem defricuit,

    Hor. S. 1, 10, 3; cf.

    of the same: acerbitas et abundantia salis,

    Quint. 10, 1, 94:

    hic delectatur iambis, Ille Bioneïs sermonibus et sale nigro,

    i. e. biting wit, sarcasm, Hor. Ep. 2, 2, 60; Cat. 13, 5:

    qui plurimum in scribendo et salis haberet et fellis nec candoris minus,

    Plin. Ep. 3, 21, 1. —
    (β).
    Neutr. (ante-class.): quicquid loquitur, sal merum est, Afran. ap. Prisc. p. 659 P.; so, (puella) Charitôn mia, tota merum sal, Lucr. 4, 1162.—
    b.
    Plur.:

    Romani veteres atque urbani sales,

    Cic. Fam. 9, 15, 2:

    vestri proavi Plautinos Laudavere sales,

    Hor. A. P. 271; Sen. Vit. Beat. 27, 2:

    periculosi sales,

    id. Tranq. 1, 4:

    libaboque tuos, scite Menandre, sales,

    Prop. 3 (4), 21, 28:

    huic generi orationis aspergentur etiam sales, qui in dicendo minimum quantum valent: quorum duo genera sunt, unum facetiarum, alterum dicacitatis,

    Cic. Or. 26, 87; cf. Quint. 6, 3, 15; 10, 1, 117:

    (Ciceronem) in salibus aliquando frigidum,

    id. 12, 10, 12:

    a salibus suffusis felle refugi,

    Ov. Tr. 2, 565:

    protervi sales,

    Stat. S. 1, 6, 6:

    salibus vehemens intra pomoeria natis,

    Juv. 9, 11.—
    * B.
    (Borrowed from the use of salt as a relish.) Good taste, elegance:

    tectum antiquitus constitutum plus salis quam sumptūs habebat,

    Nep. Att. 13, 2.—
    C.
    Sharpness, pungency, stimulus, incentive:

    quae (sc. calor, sanguis) aviditatem naturali sale augent,

    Plin. 10, 72, 93, § 198.

    Lewis & Short latin dictionary > sal

  • 17 subtilitas

    subtīlĭtas ( supt-), ātis, f. [subtilis], fineness, thinness, slenderness, minuteness (syn. tenuitas).
    I.
    Lit. (mostly post-Aug.;

    not in Cic.): linearum,

    Plin. 35, 10, 36, § 82:

    ferramentorum,

    the keen edge, sharpness, id. 28, 9, 41, § 148:

    inenarrabilis florum,

    id. 21, 1, 1, § 1:

    muliebris,

    Vitr. 4, 1 med.:

    immensa animalium,

    Plin. 11, prooem. 1, §

    1: caelandi fingendique ac tingendi,

    id. 35, prooem. §

    1: umoris,

    id. 2, 65, 65, § 163. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., keenness, acuteness, penetration, definiteness, exactness, subtlety, etc. (class.;

    syn.: acumen, sollertia): sententiarum,

    Cic. N. D. 2, 1, 1:

    disputandi,

    id. Tusc. 3, 23, 56:

    ea subtilitas, quam Atticam appellant,

    id. Brut. 17, 67:

    subtilitas sermonis,

    id. Rep. 1, 10, 16:

    credunt plerique militaribus ingeniis subtilitatem deesse,

    Tac. Agr. 9:

    ingens,

    Petr. 31:

    tanta,

    id. 38; Sen. Ep. 113, 1:

    Aristoteles, vir immensae subtilitatis,

    Plin. 18, 34, 77, § 335; cf.:

    litterarum,

    id. 2, 108, 112, § 247:

    geometrica,

    id. 2, 65, 65, § 164:

    perversa grammaticorum,

    id. 35, 3, 4, § 13:

    subtilitas parcimoniae compendia invenit,

    id. 17, 22, 35, § 171:

    picturae summa suptilitas,

    id. 35, 9, 36, § 67:

    inutilis,

    Sen. Ep. 65, 16:

    quaedam inutilia et inefficacia ipsa subtilitas reddit,

    id. ib. 82, 24: nimia, id. ib 88, 43.—
    B.
    In partic., in rhet., plainness, simplicity, absence of ornament:

    orationis subtilitas imitabilis quidem illa videtur esse existimanti, sed nihil est experienti minus,

    Cic. Or. 23, 76; id. Brut. 84, 291:

    suavitatem Isocrates, subtilitatem Lysias, vim Demosthenes habuit,

    id. de Or. 3, 7, 28:

    subtilitas et elegantia scriptorum,

    id. Fam. 4, 4, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > subtilitas

  • 18 suptilitas

    subtīlĭtas ( supt-), ātis, f. [subtilis], fineness, thinness, slenderness, minuteness (syn. tenuitas).
    I.
    Lit. (mostly post-Aug.;

    not in Cic.): linearum,

    Plin. 35, 10, 36, § 82:

    ferramentorum,

    the keen edge, sharpness, id. 28, 9, 41, § 148:

    inenarrabilis florum,

    id. 21, 1, 1, § 1:

    muliebris,

    Vitr. 4, 1 med.:

    immensa animalium,

    Plin. 11, prooem. 1, §

    1: caelandi fingendique ac tingendi,

    id. 35, prooem. §

    1: umoris,

    id. 2, 65, 65, § 163. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., keenness, acuteness, penetration, definiteness, exactness, subtlety, etc. (class.;

    syn.: acumen, sollertia): sententiarum,

    Cic. N. D. 2, 1, 1:

    disputandi,

    id. Tusc. 3, 23, 56:

    ea subtilitas, quam Atticam appellant,

    id. Brut. 17, 67:

    subtilitas sermonis,

    id. Rep. 1, 10, 16:

    credunt plerique militaribus ingeniis subtilitatem deesse,

    Tac. Agr. 9:

    ingens,

    Petr. 31:

    tanta,

    id. 38; Sen. Ep. 113, 1:

    Aristoteles, vir immensae subtilitatis,

    Plin. 18, 34, 77, § 335; cf.:

    litterarum,

    id. 2, 108, 112, § 247:

    geometrica,

    id. 2, 65, 65, § 164:

    perversa grammaticorum,

    id. 35, 3, 4, § 13:

    subtilitas parcimoniae compendia invenit,

    id. 17, 22, 35, § 171:

    picturae summa suptilitas,

    id. 35, 9, 36, § 67:

    inutilis,

    Sen. Ep. 65, 16:

    quaedam inutilia et inefficacia ipsa subtilitas reddit,

    id. ib. 82, 24: nimia, id. ib 88, 43.—
    B.
    In partic., in rhet., plainness, simplicity, absence of ornament:

    orationis subtilitas imitabilis quidem illa videtur esse existimanti, sed nihil est experienti minus,

    Cic. Or. 23, 76; id. Brut. 84, 291:

    suavitatem Isocrates, subtilitatem Lysias, vim Demosthenes habuit,

    id. de Or. 3, 7, 28:

    subtilitas et elegantia scriptorum,

    id. Fam. 4, 4, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > suptilitas

  • 19 tenuitas

    tĕnŭĭtas, ātis. f. [tenuis], thinness, slenderness, fineness, smallness, tenuity (class.).
    I.
    Lit.:

    casurusne in conspectum videatur animus, an tanta sit ejus tenuitas, ut fugiat aciem,

    Cic. Tusc. 1, 22, 50:

    valetudo modo bona sit, tenuitas ipsa delectat,

    slimness, id. Brut. 16, 64:

    crurum,

    Phaedr. 1, 12, 6: aëris, rarity (with siccitas), Sen. Q. N. 2, 10, 1:

    lini,

    Plin. 19, 1, 2, § 9:

    chartae,

    id. 13, 12, 24, § 79:

    capillamenti,

    id. 11, 37, 65, § 171:

    liniam duxit summae tenuitatis per tabulam,

    id. 35, 10, 36, § 81:

    caudae,

    id. 8, 33, 51, § 121:

    cribri,

    id. 18, 11, 27, § 105:

    aquae,

    thinness, clearness, purity, id. 31, 3, 23, § 38; cf.

    sanguinis,

    id. 11, 39, 92, § 226 et saep.—
    B.
    Transf. (acc. to tenuis, I. B.), smallness, insignificance, poverty, indigence, scarcity:

    Magii,

    Cic. de Or. 2, 66, 265:

    alicujus,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4; Caes. B. G. 7, 17:

    aerarii,

    Cic. Off. 2, 21, 74:

    earum rerum, quas terra procreet, vel ubertatem vel tenuitatem,

    id. Div. 2, 13, 30.—
    II.
    Trop., fineness, acuteness, minuteness in language:

    limata tenuitas et rerum et verborum,

    Cic. Fin. 3, 12, 40; id. Opt. Gen. Or. 3, 9:

    (dialectica) sectas ad tenuitatem suam vires ipsā subtilitate consumet,

    Quint. 12, 2, 13; 12, 10, 35; 10, 2, 23:

    discriminum ac differentiarum tenuitates,

    fine shades, Gell. 1, 3, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > tenuitas

См. также в других словарях:

  • Acuteness — A*cute ness, n. 1. The quality of being acute or pointed; sharpness; as, the acuteness of an angle. [1913 Webster] 2. The faculty of nice discernment or perception; acumen; keenness; sharpness; sensitiveness; applied to the senses, or the… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • acuteness — index caliber (mental capacity), discretion (quality of being discreet), discrimination (good judgment), insight, judgment ( …   Law dictionary

  • acuteness — noun a) The quality of being acute or pointed; as, the acuteness of an angle. b) The faculty of nice discernment or perception; sensitiveness; – applied to the senses, or the understanding. By acuteness of feeling, we perceive small objects or… …   Wiktionary

  • acuteness — noun 1. a sensitivity that is keen and highly developed dogs have a remarkable acuteness of smell • Hypernyms: ↑sensitivity, ↑sensitiveness, ↑sensibility 2. a quick and penetrating intelligence he argued with great acuteness I admired the… …   Useful english dictionary

  • acuteness — acute ► ADJECTIVE 1) (of something bad) critical; serious. 2) (of an illness) coming sharply to a crisis. Often contrasted with CHRONIC(Cf. ↑chronicity). 3) perceptive; shrewd. 4) (of a physical sense or faculty) highly developed. 5) (of an… …   English terms dictionary

  • acuteness — noun see acute …   New Collegiate Dictionary

  • acuteness — См. acuità 2 …   Пятиязычный словарь лингвистических терминов

  • acuteness — See acutely. * * * …   Universalium

  • acuteness — (Roget s IV) n. 1. [Intensity] Syn. forcefulness, severity, fierceness; see intensity 1 . 2. [Shrewdness] Syn. cleverness, keenness, astuteness; see acumen …   English dictionary for students

  • acuteness — a cute·ness || nɪs n. sharpness; astuteness; severity …   English contemporary dictionary

  • acuteness — n. 1. Sharpness, pointedness. 2. Acumen, shrewdness, penetration, sagacity, sagaciousness, astuteness, sharpness, brightness, perspicacity, discernment, ingenuity, mother wit, quick parts. 3. Severity, intensity, poignancy, violence. 4. Highness …   New dictionary of synonyms

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»