-
1 concertatio
concertātĭo, ōnis, f. [concerto], a strife of words, a disputation, dispute, controversy (several times in Cic.;elsewhere rare): contentiones concertationesque in disputando pertinaces,
Cic. Fin. 1, 8, 27; cf.:concertationum plenae disputationes,
id. de Or. 1, 43, 194:concertationis studium,
id. Div. 1, 30, 62: imitatur disputandi prudentiam concertatio captatioque verborum, a love of disputation (the eristikê of the sophists), id. Part. Or. 23, 81:jejuna verborum,
id. de Or. 2, 16, 68:magistratuum,
id. Sest. 36, 77:sententiarum circa aegros (of the physicians at the sick-bed),
Plin. 29, 1, 5, § 11; cf. id. 20, 18, 76, § 200. -
2 aciēs
aciēs ēī (old form ē; acc. aciem, disyl. V.; plur. only nom. and acc.), f [2 AC-], a sharp edge, point, cutting part: securium: falcis, V.—Fig.: horum auctoritatis, the edge, i. e. efficiency. — Meton., of sight, sharpness of vision, keen look: aciem oculorum ferre, Cs.: fugere aciem: cum stupet acies fulgoribus, the sight, H. — Brilliancy, brightness: neque tum stellis acies obtunsa videtur, V. — Concr., the pupil of the eye: acies ipsa, quā cernimus.—Poet., the eye: huc geminas nunc flecte acies, V.: huc atque huc acies circumtulit, V.—In war, the front of an army, line of battle, battle-array: triplex, i. e. the legion in three ranks, Cs.: duplex, Cs.: mediā acie, Cs.: exercitūs nostri: aciem instruere, Cs.: extra aciem procurrere, Cs.: neque in acie, sed alio more bellum gerendum, S. — Of a line of ships: productā longius acie (navium), Cs.—The battle-array, an army in order of battle: hostium acies cernebatur, Cs.: unius corporis duae acies dimicantes, two divisions of an army: prima, the van, L.: tertia, Cs.: novissima the rear, L. — Of cavalry: equitum acies, L. — Poet.: Volcania, a line of fire, V.—A battle, engagement: in acie Pharsalicā: in acie vincere, Cs. —Fig., of mind, acuteness, sharpness, force, power: mentis: animi.—A verbal contest, disputation, discussion, debate: in aciem prodire.* * *sharpness, sharp edge, point; battle line/array; sight, glance; pupil of eye -
3 concertātiō
concertātiō ōnis, f [concerto], a disputation, dispute, controversy: concertationum plenae disputationes: concertationis studium.* * *strife, conflict (esp. of words); wrangling, dispute, controversy -
4 concertātōrius
concertātōrius adj. [concertator], controversial: genus (dicendi).* * *concertatoria, concertatorium ADJcontroversial, concerned with disputes; of controversy/disputation (L+S) -
5 dialecticus
dialecticus adj., διαλεκτικόσ, belonging to disputation, dialectic: captiones.—As subst m., a dialectician, logician.* * *Idialectica, dialecticum ADJdialectical, logical; of process of reasoning (dialectical method of Academy)IIdialectician, Academic philosopher; logician, one who studies logic -
6 disceptātiō
disceptātiō ōnis, f [discepto], a dispute, disputation, debate, discussion, disquisition: cum quibus omnis nobis disceptatio est: (causa) in disceptatione versata: privata: illa disceptatio tenebat, quod, etc., the point in dispute was, L.: iuris: dicendi: verborum, L.* * *debate; dispute; discussion; judgement, judicial award -
7 schola (scola)
schola (scola) ae, f, σχολή, an intermission of work, leisure for learning, learned conversation, debate, disputation, lecture, dissertation: dierum quinque scholas, ut Graeci appellant, in totidem libros contuli: Stoica: ubi sunt vestrae scholae.—A meeting place for teachers and pupils, place for instruction, place of learning, school: ex harā producte non ex scholā: homo politus ex scholā: qui cum in scholā adsedissent: philosophorum scholae.—The disciples of a teacher, body of followers, school, sect: philosophorum scholae. -
8 sermō
sermō ōnis, m [1 SER-], continued speech, talk, conversation, discourse: vis orationis est duplex, altera contentionis, altera sermonis: Multa inter sese vario sermone serebant, V.: illa cum illo sermonem occipit, T.: sermones caedimus, T.: in nostris sermonibus: longior, Cs.: familiaris et cottidianus: erat in sermone omnium: Referre sermones deorum, H.: Detinuit sermone diem, O.: sermo litterarum tuarum, conversation by correspondence with you.—A set conversation, learned talk, discourse, disputation, discussion: num sermonem vestrum aliquem diremit noster interventus?: rebus iis de quibus hic sermo est: inter nos habitus: de philosophiā, N.— An utterance, declaration, speech, remark: sermones (eius) ansas dabant, quibus reconditos eius sensūs tenere possemus: qui (voltus) sermo quidam tacitus mentis est, i. e. expression: refertur eius sermo ad Apronium: hic sermo Abdalonymi, Cu.— Ordinary speech, talk, conversational language: oratio philosophorum sermo potius quam oratio dicitur: si quis scribat, uti nos, Sermoni propiora, H.— Prose: comoedia nisi quod pede certo Differt sermoni, sermo merus, H.— Conversational verse, satire: (delectari) Bioneis sermonibus, H.: sermones Repentes per humum, H.— Common talk, report, rumor: numquam de vobis eorum gratissimus sermo conticescet: sermo totā Asiā dissipatus, Cn. Pompeium, etc.: in sermonem hominum venire: in hoc pervagato civitatis sermone versantur, this talk of the town: sermones iniquorum effugere: aliquid oratione meā sermonis in sese esse quaesitum, calumny: dabimus sermonem iis, qui, etc., occasion for talk.—A manner of speaking, mode of expression, language, style, diction: sermone eo uti, qui innatus est nobis: elegantia sermonis.— A language, speech: cives et sermonis et iuris societate iuncti: in Latino sermone: patrius, H.* * *conversation, discussion; rumor; diction; speech; talk; the word -
9 acies
ăcĭēs, ēi, f. [v. 2. acer] ( gen. acii and [p. 23] acie, like dii and die, facii and facie, fr. dies, facies, Cn. Mat. ap. Gell. 9, 14; Caes. B. G. 2, 23; Sall. ap. Serv. ad Verg. G. 1, 208, or Sall. Fragm. ed. Kritz. p. 118; cf. Prisc. p. 780 P.), a sharp edge or point.I.Lit., of a sword, dagger, sickle, etc.:B.gladiorum,
Plaut. Truc. 2, 6, 11: Vulg. Heb. 11, 34:securium,
Cic. Verr. 2, 5, 43, § 113:falcis,
Verg. G. 2, 365:hastae,
Ov. M. 3, 107:ferri,
Plin. 7, 15, 13.—Transf.1.Of the sense or faculty of sight,a.Keenness of look or glance, sharpness of vision or sight: oculorum, Lucil. ap. Non. 34, 32; cf. Plaut. Mil. 1, 1, 4; Lucr. 1, 324;b.also acies alone,
id. 2, 420; and in plur., id. 4, 693:ne vultum quidem atque aciem oculorum ferre potuisse,
Caes. B. G. 1, 39:pupula ad te dirigit aciem,
Cat. 63, 56:tanta tenuitas, ut fugiat aciem,
Cic. Tusc. 1, 22:bonum incolumis acies, misera caecitas,
id. Fin. 5, 28, 84; so ib. 4, 24; Verg. A. 12, 558 al.—Hence,Concr., the pupil of the eye, Lucr. 3, 411; cf.c.with 414: acies ipsa, quā cernimus, quae pupula vocatur,
Cic. N. D. 2, 57:in Albania gigni quosdam glaucā oculorum acie,
Plin. 7, 2, 2 (cf. ib.: glaucis oculis); and poet. (as pars pro toto) for the eye, Lucr. 3, 363; 4, 249; 281; 358;720: huc geminas nunc flecte acies,
Verg. A. 6, 789; 12, 658 (hence the word is also used in the plur., cf. below, 2.).—A looking at an object with fixed attention, look, aim:2.ad eam rem habeo omnem aciem,
Plaut. Mil. 4, 2, 38.—On the contr., prima acie, at the first glance, Lucr. 2, 448 (cf. primo aspectu, Cic. de Or. 3, 25, 98).—In milit. lang., the front of an army (conceived of as the edge of a sword), line of battle, battle-array.a.In abstr. (cf. Vitr. praef. 1. 7, p. 154 Rod.):b.quibus ego si aciem exercitus nostri ostendero,
Cic. Cat. 2, 3, 5:aciem instruere,
Caes. B. G. 1, 22:dirigere,
id. ib. 6, 8:extra aciem procurrere,
id. B. C. 1, 55:statuit non proeliis, neque in acie, sed alio more bellum gerendum,
Sall. J. 54; cf. Liv. 5, 41, 4;also of the arrangement of ships for a naval engagement,
Nep. Hann. 11; cf. Caes. B. C. 1, 58.—Hence, metaph.The battlearray; in concr., an army drawn up in order of battle: acies est instructa a nobis decem cohortium, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30:c.hostium acies cernebatur,
Caes. B. G. 7, 62: altera pars acii vitassent fluminis undas, Matius ap. Gell. 9, 14 (as transl. of Il. 21 init.):dubitavit acie pars, Sall. Fragm. l. l.: stabit ante aciem,
Vulg. Deut. 20, 2; 1 Par. 12, 33:prima acies hastati erant,
the van, the first line, Liv. 8, 8:tertiam aciem laborantibus subsidio mittere,
Caes. B. G. 1, 52: ab novissima acie, from the rear:ante signa procedere,
Liv. 8, 10:dextra acies (= dextrum cornu),
the right wing, Liv. 27, 48, 8:agmina magis quam acies pugnabant,
in marching order, rather than in order of battle, id. 25, 34 (acies is here, and in similar cases, considered as the sing. used collectively; v. Oud. and Herz. Caes. B. G. 7, 62; yet the plur. is more than probable). Rarely of cavalry, Liv. 8, 39; Vell. 2, 112.— Poet.: acies Vulcania, of a long line of fire, Verg. A. 10, 408.—The action of the troops drawn up in battlearray, a battle, engagement, = pugna: in acie celebri objectans vitam, Pac. ap. Non. 234, 25; Plaut. Mil. 1, 1, 4: mea facta in acie obliti, Att. ap. Non. 502, 1:3.in acie Pharsalica,
Cic. Lig. 3; so id. Fam. 6, 3:in acie vincere,
Caes. B. G. 7, 29:dimicare,
ib. 7, 64:copias in aciem ducere,
Liv. 31, 34:producere in aciem,
Nep. Milt. 5:excedere acie,
Caes. B. C. 2, 41; Liv. 31, 17:direxerunt aciem contra eos,
Vulg. Gen. 14, 8; 2 Par. 18, 33.—Acies ferri, steel, Plin. 34, 14, 41.—4. II.Fig.A.(Acc. to I. B.) (like acumen.) Acuteness of the mind, sharpness, force, power (so very often in Cicero, but always with the gen. mentis, animi, ingenii):B.(cum animus) exacuerit illam, ut oculorum, sic ingenii aciem ad bona eligenda, etc.,
Cic. Leg. 1, 23, 60; so,ingenii,
id. Ac. 2, 39, 122:mentis,
id. N. D. 2, 17, 45; id. Tusc. 1, 30, 73:animi,
id. Sen. 23, 83; id. Phil. 12, 2; Vell. 2, 118, 4; cf.:rerum diversitas aciem intentionis abrumpit,
Flor. 1 prol., § 3.—A verbal contest, disputation, discussion, debate:orationis aciem contra conferam,
Plaut. Ep. 4, 1, 20: ad philosophos me revocas, qui in aciem non saepe prodeunt, Cic. Tusc. 2, 25, 60:nos jam in aciem dimicationemque veniamus,
id. Or. 13 fin.; cf. id. Opt. Gen. Or. 5, 17; Quint. 2, 10, 8; 6, 4, 17; 10, 1, 29. -
10 concertatorius
concertātōrĭus, a, um, adj. [id.], pertaining to controversy or disputation, controversial:genus (dicendi),
Cic. Brut. 83, 287. -
11 dialecticus
dĭălectĭcus, a, um, adj., = dialektikos, belonging to disputation, dialectical.I.Adj.:II.captiones,
Cic. Fin. 2, 6, 17:disputationes,
Quint. 5, 14, 27:pars,
id. 12, 2, 13 et saep.:sapientiae professor,
Plin. 7, 53, 54, § 180.— Adv., dialecticē, dialectically:disputare,
Cic. Fin. 2, 6, 17:dicta multa,
id. Ac. 1, 2, 8:probare,
Quint. 1, 10, 37.—Subst.A.dĭălectĭcus, i, m., a dialectician, logician, Cic. Or. 32, 113; id. Fin. 2, 6, 15; Quint. 2, 4, 41; 7, 3, 41 al.—B.dĭă-lectĭca, ae, f. (sc. ars), dialectics, logic, Cic. Ac. 2, 28, 91; id. Fin. 2, 6, 15; Quint. 1, 10, 37; 3, 4, 10 al.—Also in the Gr. form dĭălectĭce, ēs, f., Quint. 2, 20, 7; 2, 17, 14; 2, 21, 13 al.—C.dĭălectĭca, ōrum, n., logical questions, dialectics, Cic. Fin. 3, 12, 41; id. Off. 1, 6, 19; id. Brut. 31, 119 al. -
12 disceptatio
disceptātĭo, ōnis, f. [discepto], a dispute, disputation, debate, discussion, disquisition.I.In gen. (good prose in sing. and plur.; cf.II.for syn.: controversia, concertatio, altercatio, contentio, jurgium, rixa, disputatio): cum quibus omnis fere nobis disceptatio contentioque est,
Cic. Div. 2, 72, 150:non disceptatio modo, sed etiam altercatio,
Liv. 38, 32; so absol., Cic. Off. 1, 11, 34; id. Deiot. 2, 5:rationum et firmamentorum contentio adducit in angustum disceptationem,
id. Part. Or. 30, 104; Liv. 27, 5; 32, 40; Quint. 3, 11, 11; 7, 5, 2 al.:lator ipse legis, cum esset controversia nulla facti, juris tamen disceptationem esse voluit,
Cic. Mil. 9, 23; so,juris,
Quint. 3, 6, 82:forenses judiciorum aut deliberationum,
Cic. de Or. 1, 6, 22; cf. Quint. 2, 4, 24:judicationum,
id. 3, 11, 19 et saep.:verborum (opp.: directa denuntiatio belli),
Liv. 21, 19:cogitationum,
Vulg. Rom. 14, 1.—Esp., a decision, judicial award, judgment (very rare):arbitrorum (coupled with publica judicia),
Quint. 11, 1, 43:praetoris,
Dig. 2, 15, 8, § 24. -
13 disputatrix
dispŭtātrix, īcis, f. [id.], a female disputant, one given to disputation:etiam virtus erit,
Quint. 2, 20, 7; as the Lat. equivalent of dialektikê (sc. technê), the art of disputing, id. 12, 2, 13. -
14 schola
I.Leisure given to learning, a learned conversation or debate, a disputation, lecture, dissertation, etc.:B.in quam exercitationem (disputandi) ita nos studiose operam dedimus, ut jam etiam scholas Graecorum more habere auderemus... Itaque dierum quinque scholas, ut Graeci appellant, in totidem libros contuli,
Cic. Tusc. 1, 4, 7; 8:separatim certae scholae sunt de exsilio, de interitu patriae, etc.... Haec Graeci in singulas scholas et in singulos libros dispertiunt,
id. ib. 3, 34, 81:scholam aliquam explicare,
id. Fin. 2, 1, 1:habes scholam Stoicam,
id. Fam. 9, 22, 5:vertes te ad alteram scholam: disseres de triumpho,
id. Pis. 25, 60:ubi sunt vestrae scholae,
id. ib. 27, 65; Quint. 3, 6, 59 Spald.—Transf.1.A place for learned conversation or instruction, a place of learning, a school (cf. ludus):b.toto hoc de genere, de quaerendā, de collocandā pecuniā, commodius a quibusdam optimis viris ad Janum medium sedentibus quam ab ullis philosophis ullā in scholā disputatur,
Cic. Off. 2, 25, 90:qui cum in scholā assedissent,
id. de Or. 1, 22, 102; 1, 13, 56; Suet. Gram. 17; Quint. 3, 11. 26:politus e scholā,
Cic. Pis. 25, 59:e philosophorum scholis tales fere evadunt,
id. Or. 27, 95; Quint. 1, prooem. § 17;12, 3, 12: rhetorum,
id. 12, 2, 23:potiorem in scholis eruditionem esse quam domi,
id. 2, 3, 10; 5, 13, 45; so (opp. forum) id. 5, 13, 36:ut ab Homero in scholis,
Plin. Ep. 2, 14, 2.—A gallery where works of art were exhibited:c.Octaviae scholae,
Plin. 36, 5, 4, § 29; cf. id. 35, 10, 3, § 114.—Scholae bestiarum, a place where animals fight, an amphitheatre, Tert. Apol. 35.—2.The disciples or followers of a teacher, a school, sect:b.clamabunt omnia gymnasia atque omnes philosophorum scholae, sua haec esse omnia propria,
Cic. de Or. 1, 13, 56:ejus (Isocratis) schola principes oratorum dedit,
Quint. 12, 10, 22; cf.:Theodori schola,
id. 3, 11, 26:scholae Asclepiadis,
Plin. 14, 7, 9, § 76:dissederunt hae diu scholae,
id. 29, 1, 5, § 6:Cassianae scholae princeps,
Plin. Ep. 7, 24, 8.—In the time of the later emperors, a college or corporation of the army or of persons of the same profession: Schola Exceptorum, Chartulariorum, Singulariorum, etc., Cod. Th. 12, 20, 20; 12, 17, 2 et saep.; Cod. Just. 4, 65, 35; Amm. 14, 7, 12.—c.The building of that corporation, Inscr. in Jahn's Neue Jahrb. vol. 66, p. 338.—* II. -
15 sermo
sermo, ōnis, m. [2. sero, qs. serta, conserta oratio], a speaking or talking with any one; talk, conversation, discourse:I.sermo est a serie: sermo enim non potest in uno homine esse solo, sed ubi oratio cum altero conjuncta,
Varr. L. L. 6, § 64 Müll. (very freq. in prose and poetry).Lit.A.In gen. (syn. colloquium): quoniam magna vis orationis est eaque duplex, altera contentionis, altera sermonis: contentio disceptationibus tribuatur judiciorum, contionum, senatus: sermo in circulis, disputationibus, congressionibus familiarium versetur;B.sequatur etiam convivia, etc.,
Cic. Off. 1, 37, 132:quod mihi servus sermonem serat,
Plaut. Curc. 1, 3, 37:sermones serere,
id. Mil. 3, 1, 106:multa inter sese vario sermone serebant,
Verg. A. 6, 160:sermonem nobiscum ibi copulat,
Plaut. Poen. 3, 3, 42:dum sermones fabulandi conferant,
id. ib. prol. 34:caput et pes sermonis,
id. As. 3, 3, 139:cum ea tu sermonem nec joco nec serio Tibi habeas,
id. Am. 3, 2, 25; Ter. Hec. 4, 3, 1:ibi illa cum sermonem occipit,
id. Eun. 4, 1, 8:dum sermones caedimus,
id. Heaut. 2, 3, 1:sermonem cum aliquo conferre,
Cic. Off. 1, 38, 136; id. Inv. 2, 4, 14:in nostris sermonibus collocutionibusque,
id. Fam. 1, 9, 4:mature veniunt, discumbitur: fit sermo inter eos,
id. Verr. 2, 1, 26, § 66:dum longior consulto ab Ambiorige instituitur sermo,
Caes. B. G. 5, 37:sermonis aditum cum aliquo habere,
id. ib. 5, 41:nullum tibi omnino cum Albinovano sermonem ullā de re fuisse,
Cic. Vatin. 1, 3; id. de Or. 2, 73, 296:erat in ore, in sermone omnium,
id. Phil. 10, 7, 14; cf.: memini in eum sermonem illum incidere, qui tum fere multis erat in ore, id. Lael. 1, 2:aestivam sermone benigno tendere noctem,
Hor. Ep. 1, 5, 11:referre sermones deorum,
id. C. 3, 3, 71 (cf.:consiliantibus divis,
id. ib. 3, 3, 18):et euntem multa loquendo Detinuit sermone diem,
Ov. M. 1, 683:nunc inter eos tu sermo es,
you are the talk, Prop. 2, 21 (3, 14), 7:jucundus est mihi sermo litterarum tuarum,
the conversing with you by letter, Cic. Fam. 7, 32, 3; cf.:littera sermonis fida ministra mei,
Ov. Tr. 3, 7, 2.—In partic.1.Literary conversation, discourse, disputation, discussion (cf. oratio): tum Furius: Quid vos agitis? num sermonem vestrum aliquem diremit noster interventus? Minime vero, Africanus;b.soles enim tu haec studiose investigare, quae sunt in hoc genere, de quo instituerat paulo ante Tubero quaerere,
Cic. Rep. 1, 11, 17; cf. id. ib. 1, 13, 19:in sermonem ingredi (just before: in disputationem ingredi),
id. ib. 1, 24, 38:(Scaevola) exposuit nobis sermonem Laelii de amicitiā habitum ab illo secum... Ejus disputationis sententias memoriae mandavi, etc.... ut tamquam a praesentibus haberi sermo videretur,
id. Lael. 1, 3:rebus his, de quibus hic sermo est,
id. Fin. 3, 12, 40:feci sermonem inter nos habitum in Cumano. Tibi dedi partes Antiochinas, etc.,
id. Fam. 9, 8, 1:in quo (circulo) de philosophiā sermo haberetur,
Nep. Epam. 3, 3:Socratici sermones,
Hor. C. 3, 21, 9; cf. Quint. 6, 3, 44; 2, 15, 26:in longum sermonem me vocas, Attice,
Cic. Leg. 1, 4, 13:nunc enim sermo de naturā est,
our subject, Plin. 11, 19, 21, § 67; 3, 1, pr. § 2; 16, 32, 58, § 134; Macr. Somn. Scip. 2, 17, 15; Capitol. Gord. 3, 3 init. —Concr., a talk, speech, discourse (more informal and unpretending than oratio):2.meos multos et illustres et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos,
Cic. Fam. 3, 8, 2; Plin. Ep. 1, 8, 2; Quint. 11, 2, 24.—Ordinary speech, speaking, talking, the language of conversation (opp. contentio):b.sermo est oratio remissa et finitima cottidianae locutioni,
Auct. Her. 3, 13, 23; cf. Cic. Off. 1, 37, 132:mollis est oratio philosophorum et umbratilis, etc.... Itaque sermo potius quam oratio dicitur,
id. Or. 19, 64: in argumentis Caecilius poscit palmam, in sermonibus Plautus, i. e. in dialogue, Varr. ap. Non. 374, 9:soluta oratio, qualis in sermone et epistulis,
Quint. 9, 4, 19:C. Piso, statarius et sermonis plenus orator,
Cic. Brut. 68, 239:si quis scribat, uti nos, Sermoni propiora,
Hor. S. 1, 4, 42:vocem sermoni proximam,
Quint. 11, 3, 162:ut litigantes quoque a sermone incipiant, ad vociferationem transeant,
Sen. Ep. 15, 6.—Of prose as opposed to poetry:comoedia... nisi quod pede certo Differt sermoni sermo merus,
Hor. S. 1, 4, 48:et tragicus plerumque dolet sermone pedestri Telephus et Peleus, etc.,
id. A. P. 95.—Concr., of verses in a conversational style, a satire:3.ille (delectatur) Bioneis sermonibus et sale nigro,
Hor. Ep. 2, 2, 60:Albi, nostrorum sermonum candide judex,
id. ib. 1, 4, 1:nec sermones ego mallem Repentes per humum quam res componere gestas,
id. ib. 2, 1, 250.—With reference to some particular object, common talk respecting any thing, report, rumor (syn.:II.fama, rumor): vulgi sermo,
Cic. Fam. 3, 11, 1:nunc per urbem solus sermo est omnibus, Eum, etc.,
Plaut. Ps. 1, 5, 4:sermo est totā Asiā dissipatus, Cn. Pompeium, etc.,
Cic. Fl. 6, 14:mihi venit in mentem multum fore sermonem, me, etc.,
id. Att. 7, 23, 2:si istiusmodi sermones ad te delati de me sunt, non debuisti credere,
id. Fam. 3, 8, 5 sq.:in sermonem hominum venire,
id. Verr. 2, 4, 7, § 13:audita et percelebrata sermonibus res est,
id. Cael. 29, 69; cf.:vix feram sermones hominum, si, etc.,
id. Cat. 1, 9, 23:vestrae perigrinantur aures, neque in hoc pervagato civitatis sermone versantur,
this talk of the town, id. Mil. 12, 33:refrigerato jam levissimo sermone hominum,
id. Fam. 3, 8, 1:sermones inimicorum effugere,
id. Cael. 16, 38:sermones lacessere, reprimere,
id. Fam. 3, 8, 7: retudit sermones, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1:ne putet aliquid oratione meā sermonis in sese aut invidiae esse quaesitum,
of slander, calumny, Cic. Fl. 5, 13:dabimus sermonem iis, qui, etc.,
give them something to talk about, id. Fam. 9, 3; so,materiam sermonibus praebere,
Tac. H. 4, 4: cataplus ille Puteolanus, sermo illius temporis, Cic. [p. 1680] Rab. Post. 14, 40 B. and K. dub.; v. Orell. N. cr. —Transf., a manner of speaking, mode of expression, language, style, diction, etc. (cf. lingua):B.sermone eo debemus uti, qui notus est nobis, ne, ut quidam Graeca verba inculcantes jure optimo rideamur,
Cic. Off. 1, 31, 111:cujus (Terentii) fabellae propter elegantiam sermonis putabantur a C. Laelio scribi,
id. Att. 7, 3, 10:et sane quid est aliud vetus sermo quam vetus loquendi consuetudo?
Quint. 1, 6, 43; 12, 2, 3.—A language, the speech of a nation, etc.:C.cui (Catulo) non solum nos Latini sermonis, sed etiam Graeci ipsi solent suae linguae subtilitatem elegantiamque concedere,
Cic. de Or. 2, 7, 28:in Latino sermone,
id. ib. 3, 11, 42:quae philosophi Graeco sermone tractavissent, ea Latinis litteris mandaremus,
id. Fin. 1, 1, 1:patrii sermonis egestas,
Lucr. 1, 832; 3, 260:cum lingua Catonis et Enni Sermonem patrium ditaverit,
Hor. A. P. 57:aves, quae sermonem imitantur humanum... Agrippina turdum habuit imitantem sermones hominum... lusciniae Graeco atque Latino sermone dociles,
Plin. 10, 42, 59, § 120.—Of a single expression:si quis ita legaverit: Fructus annuos, etc., perinde accipi debet hic sermo, ac si, etc.,
Dig. 7, 1, 20; 11, 7, 2, § 1; 28, 5, 29.— Hence, of a single word (late Lat.): deos sermo Graecus est, Cassiod. in Psa. 21, 1. -
16 sermocinatio
sermōcĭnātĭo, ōnis, f. [sermocinor], a conversation, disputation, discussion (very rare): sermones hominum assimulatos dicere dialogous malunt, quod Latinorum quidam dixerunt sermocinationem, Quint. 9, 2, 31:sermocinatio alicujus aliquā de re,
Gell. 19, 8, 2.—In rhet.:sermocinatio est, cum alicui personae sermo attribuitur et is exponitur cum ratione dignitatis,
Auct. Her. 4, 52, 65; cf. id. 4, 43, 55; Vulg. Prov. 3, 32. -
17 spinosulus
spīnōsŭlus, a, um, adj. dim. [spinosus], somewhat thorny; hence, trop., in disputation, obscure, confused (late Lat.), Hier. Ep. 69, 2. -
18 studiosi
stŭdĭōsus, a, um, adj. [studium], eager, zealous, assiduous, anxious after any thing, fond or studious of any thing.I.In gen.(α).With gen. (most freq.):(β).venandi aut pilae studiosi,
Cic. Lael. 20, 74:nemorum caedisque ferinae,
Ov. M. 7, 675:placendi,
id. A. A. 3, 423:culinae aut Veneris,
Hor. S. 2, 5, 80:florum,
id. C. 3, 27, 29:dicendi,
Cic. de Or. 1, 59, 251; Quint. 2, 13, 1:eloquentiae,
id. 5, 10, 122:summe omnium doctrinarum,
Cic. Fam. 4, 3, 3:musices,
Quint. 1, 10, 12:sapientiae,
id. 3, prooem. § 2;12, 1, 19: sermonis,
id. 10, 1, 114:juris,
occupied with, studious of, the law, Suet. Ner. 32.— Comp.:ille restituendi mei quam retinendi studiosior,
Cic. Att. 8, 3, 3.— Sup.:munditiarum lautitiarumque studiosissimus,
Suet. Caes. 46:aleae,
Aur. Vict. Epit. 1.—With dat.:* (γ).nisi adulterio, studiosus rei nulli aliae,
Plaut. Mil. 3, 1, 206:armorum quam conviviorum apparatibus studiosior,
Just. 9, 8, 4.—With ad:(δ).studiosiores ad opus,
Varr. R. R. 1, 17, 7.—With in:(ε).in argento,
Petr. 52, 1.—Absol.:II.homo valde studiosus ac diligens,
Cic. Ac. 2, 31, 98:putavi mihi suscipiendum laborem utilem studiosis,
id. Opt. Gen. 5, 13:aliquid studioso animo inchoare,
Plin. Ep. 6, 16, 9.—In partic.A.Zealous for any one, i. e. partial, friendly, attached, devoted to him (class.; esp. freq. in Cic.): omnem omnibus studiosis ac fautoribus illius victoriae parrêsian eripui, Cic. Att. 1, 16, 8:B.mei studiosos habeo Dyrrhachinos,
id. ib. 3, 22, 4:sui,
id. Brut. 16, 64:nobilitatis,
id. Ac. 2, 40, 125:studiosa Pectora,
Ov. Tr. 4, 10, 91.— Comp.:studiosior alterius partis,
Suet. Tib. 11 med.:te studiosiorem in me colendo fore,
Cic. Fam. 5, 19, 1.— Sup.:hunc cum ejus studiosissimo Pammene,
Cic. Or. 30, 105:existimationis meae studiosissimus,
id. Verr. 2, 2, 47, § 117:studiosissimum Platonis auditorem fuisse,
Tac. Or. 32.—Devoted to study or learning, learned, studious (not anteAug.; in Cic. always with gen.: litterarum, doctrinarum, etc.; v. supra, I. a, and cf. studeo, II. B.):quid studiosa cohors operum struit?
Hor. Ep. 1, 3, 6:ipse est studiosus, litteratus, etiam disertus,
Plin. Ep. 6, 26, 1:juvenis studiosus alioquin,
Quint. 10, 3, 32.— Transf., of things:studiosa disputatio,
a learned disputation, Quint. 11, 1, 70:otium,
Plin. Ep. 1, 22, 11.— Plur. subst.: stŭdĭōsi, ōrum, m., studious men, the learned, students, Cic. Opt. Gen. 5, 13; Quint. 2, 10, 5; 10, 1, 45; Plin. Ep. 4, 13, 11; 4, 28, 2.—Also, sing.: Stŭdĭōsus, i, m., The Student, the title of a work of the elder Pliny, Plin. Ep. 3, 5, 5.—Hence, adv.: stŭ-dĭōsē, eagerly, zealously, anxiously, carefully, studiously (freq. and class.):texentem telam studiose offendimus,
Ter. Heaut. 2, 3, 44:cum studiose pila luderet,
Cic. de Or. 2, 62, 253:libenter studioseque audire,
id. Div. in Caecil. 12, 39; cf. Tac. Or. 2:aliquid studiose diligenterque curare,
Cic. Att. 16, 16, A, §7: studiose discunt, diligenter docentur,
id. Q. Fr. 3, 3, 1:aliquid investigare,
id. Rep. 1, 11, 17:studiose cavendum est,
id. Lael. 26, 99.— Comp.:ego cum antea studiose commendabam Marcilium, tum multo nunc studiosius, quod, etc.,
Cic. Fam. 13, 54; Quint. 3, 1, 15; 3, 6, 61; Ov. M. 5, 578; Nep. Ages. 3, 2; Col. 8, 11, 2; Just. 43, 3, 5 al.— Sup.:aliquid studiosissime quaerere,
Cic. Rep. 1, 10, 15; id. Off. 3, 28, 101; Plin. Ep. 4, 26, 1; Suet. Calig. 54; id. Aug. 45. -
19 Studiosus
stŭdĭōsus, a, um, adj. [studium], eager, zealous, assiduous, anxious after any thing, fond or studious of any thing.I.In gen.(α).With gen. (most freq.):(β).venandi aut pilae studiosi,
Cic. Lael. 20, 74:nemorum caedisque ferinae,
Ov. M. 7, 675:placendi,
id. A. A. 3, 423:culinae aut Veneris,
Hor. S. 2, 5, 80:florum,
id. C. 3, 27, 29:dicendi,
Cic. de Or. 1, 59, 251; Quint. 2, 13, 1:eloquentiae,
id. 5, 10, 122:summe omnium doctrinarum,
Cic. Fam. 4, 3, 3:musices,
Quint. 1, 10, 12:sapientiae,
id. 3, prooem. § 2;12, 1, 19: sermonis,
id. 10, 1, 114:juris,
occupied with, studious of, the law, Suet. Ner. 32.— Comp.:ille restituendi mei quam retinendi studiosior,
Cic. Att. 8, 3, 3.— Sup.:munditiarum lautitiarumque studiosissimus,
Suet. Caes. 46:aleae,
Aur. Vict. Epit. 1.—With dat.:* (γ).nisi adulterio, studiosus rei nulli aliae,
Plaut. Mil. 3, 1, 206:armorum quam conviviorum apparatibus studiosior,
Just. 9, 8, 4.—With ad:(δ).studiosiores ad opus,
Varr. R. R. 1, 17, 7.—With in:(ε).in argento,
Petr. 52, 1.—Absol.:II.homo valde studiosus ac diligens,
Cic. Ac. 2, 31, 98:putavi mihi suscipiendum laborem utilem studiosis,
id. Opt. Gen. 5, 13:aliquid studioso animo inchoare,
Plin. Ep. 6, 16, 9.—In partic.A.Zealous for any one, i. e. partial, friendly, attached, devoted to him (class.; esp. freq. in Cic.): omnem omnibus studiosis ac fautoribus illius victoriae parrêsian eripui, Cic. Att. 1, 16, 8:B.mei studiosos habeo Dyrrhachinos,
id. ib. 3, 22, 4:sui,
id. Brut. 16, 64:nobilitatis,
id. Ac. 2, 40, 125:studiosa Pectora,
Ov. Tr. 4, 10, 91.— Comp.:studiosior alterius partis,
Suet. Tib. 11 med.:te studiosiorem in me colendo fore,
Cic. Fam. 5, 19, 1.— Sup.:hunc cum ejus studiosissimo Pammene,
Cic. Or. 30, 105:existimationis meae studiosissimus,
id. Verr. 2, 2, 47, § 117:studiosissimum Platonis auditorem fuisse,
Tac. Or. 32.—Devoted to study or learning, learned, studious (not anteAug.; in Cic. always with gen.: litterarum, doctrinarum, etc.; v. supra, I. a, and cf. studeo, II. B.):quid studiosa cohors operum struit?
Hor. Ep. 1, 3, 6:ipse est studiosus, litteratus, etiam disertus,
Plin. Ep. 6, 26, 1:juvenis studiosus alioquin,
Quint. 10, 3, 32.— Transf., of things:studiosa disputatio,
a learned disputation, Quint. 11, 1, 70:otium,
Plin. Ep. 1, 22, 11.— Plur. subst.: stŭdĭōsi, ōrum, m., studious men, the learned, students, Cic. Opt. Gen. 5, 13; Quint. 2, 10, 5; 10, 1, 45; Plin. Ep. 4, 13, 11; 4, 28, 2.—Also, sing.: Stŭdĭōsus, i, m., The Student, the title of a work of the elder Pliny, Plin. Ep. 3, 5, 5.—Hence, adv.: stŭ-dĭōsē, eagerly, zealously, anxiously, carefully, studiously (freq. and class.):texentem telam studiose offendimus,
Ter. Heaut. 2, 3, 44:cum studiose pila luderet,
Cic. de Or. 2, 62, 253:libenter studioseque audire,
id. Div. in Caecil. 12, 39; cf. Tac. Or. 2:aliquid studiose diligenterque curare,
Cic. Att. 16, 16, A, §7: studiose discunt, diligenter docentur,
id. Q. Fr. 3, 3, 1:aliquid investigare,
id. Rep. 1, 11, 17:studiose cavendum est,
id. Lael. 26, 99.— Comp.:ego cum antea studiose commendabam Marcilium, tum multo nunc studiosius, quod, etc.,
Cic. Fam. 13, 54; Quint. 3, 1, 15; 3, 6, 61; Ov. M. 5, 578; Nep. Ages. 3, 2; Col. 8, 11, 2; Just. 43, 3, 5 al.— Sup.:aliquid studiosissime quaerere,
Cic. Rep. 1, 10, 15; id. Off. 3, 28, 101; Plin. Ep. 4, 26, 1; Suet. Calig. 54; id. Aug. 45. -
20 studiosus
stŭdĭōsus, a, um, adj. [studium], eager, zealous, assiduous, anxious after any thing, fond or studious of any thing.I.In gen.(α).With gen. (most freq.):(β).venandi aut pilae studiosi,
Cic. Lael. 20, 74:nemorum caedisque ferinae,
Ov. M. 7, 675:placendi,
id. A. A. 3, 423:culinae aut Veneris,
Hor. S. 2, 5, 80:florum,
id. C. 3, 27, 29:dicendi,
Cic. de Or. 1, 59, 251; Quint. 2, 13, 1:eloquentiae,
id. 5, 10, 122:summe omnium doctrinarum,
Cic. Fam. 4, 3, 3:musices,
Quint. 1, 10, 12:sapientiae,
id. 3, prooem. § 2;12, 1, 19: sermonis,
id. 10, 1, 114:juris,
occupied with, studious of, the law, Suet. Ner. 32.— Comp.:ille restituendi mei quam retinendi studiosior,
Cic. Att. 8, 3, 3.— Sup.:munditiarum lautitiarumque studiosissimus,
Suet. Caes. 46:aleae,
Aur. Vict. Epit. 1.—With dat.:* (γ).nisi adulterio, studiosus rei nulli aliae,
Plaut. Mil. 3, 1, 206:armorum quam conviviorum apparatibus studiosior,
Just. 9, 8, 4.—With ad:(δ).studiosiores ad opus,
Varr. R. R. 1, 17, 7.—With in:(ε).in argento,
Petr. 52, 1.—Absol.:II.homo valde studiosus ac diligens,
Cic. Ac. 2, 31, 98:putavi mihi suscipiendum laborem utilem studiosis,
id. Opt. Gen. 5, 13:aliquid studioso animo inchoare,
Plin. Ep. 6, 16, 9.—In partic.A.Zealous for any one, i. e. partial, friendly, attached, devoted to him (class.; esp. freq. in Cic.): omnem omnibus studiosis ac fautoribus illius victoriae parrêsian eripui, Cic. Att. 1, 16, 8:B.mei studiosos habeo Dyrrhachinos,
id. ib. 3, 22, 4:sui,
id. Brut. 16, 64:nobilitatis,
id. Ac. 2, 40, 125:studiosa Pectora,
Ov. Tr. 4, 10, 91.— Comp.:studiosior alterius partis,
Suet. Tib. 11 med.:te studiosiorem in me colendo fore,
Cic. Fam. 5, 19, 1.— Sup.:hunc cum ejus studiosissimo Pammene,
Cic. Or. 30, 105:existimationis meae studiosissimus,
id. Verr. 2, 2, 47, § 117:studiosissimum Platonis auditorem fuisse,
Tac. Or. 32.—Devoted to study or learning, learned, studious (not anteAug.; in Cic. always with gen.: litterarum, doctrinarum, etc.; v. supra, I. a, and cf. studeo, II. B.):quid studiosa cohors operum struit?
Hor. Ep. 1, 3, 6:ipse est studiosus, litteratus, etiam disertus,
Plin. Ep. 6, 26, 1:juvenis studiosus alioquin,
Quint. 10, 3, 32.— Transf., of things:studiosa disputatio,
a learned disputation, Quint. 11, 1, 70:otium,
Plin. Ep. 1, 22, 11.— Plur. subst.: stŭdĭōsi, ōrum, m., studious men, the learned, students, Cic. Opt. Gen. 5, 13; Quint. 2, 10, 5; 10, 1, 45; Plin. Ep. 4, 13, 11; 4, 28, 2.—Also, sing.: Stŭdĭōsus, i, m., The Student, the title of a work of the elder Pliny, Plin. Ep. 3, 5, 5.—Hence, adv.: stŭ-dĭōsē, eagerly, zealously, anxiously, carefully, studiously (freq. and class.):texentem telam studiose offendimus,
Ter. Heaut. 2, 3, 44:cum studiose pila luderet,
Cic. de Or. 2, 62, 253:libenter studioseque audire,
id. Div. in Caecil. 12, 39; cf. Tac. Or. 2:aliquid studiose diligenterque curare,
Cic. Att. 16, 16, A, §7: studiose discunt, diligenter docentur,
id. Q. Fr. 3, 3, 1:aliquid investigare,
id. Rep. 1, 11, 17:studiose cavendum est,
id. Lael. 26, 99.— Comp.:ego cum antea studiose commendabam Marcilium, tum multo nunc studiosius, quod, etc.,
Cic. Fam. 13, 54; Quint. 3, 1, 15; 3, 6, 61; Ov. M. 5, 578; Nep. Ages. 3, 2; Col. 8, 11, 2; Just. 43, 3, 5 al.— Sup.:aliquid studiosissime quaerere,
Cic. Rep. 1, 10, 15; id. Off. 3, 28, 101; Plin. Ep. 4, 26, 1; Suet. Calig. 54; id. Aug. 45.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
disputation — ● disputation nom féminin Au XVIe s., discussion publique sur les grands problèmes de la théologie. (Une des plus célèbres est la disputation de Berne [1528].) ⇒DISPUTATION, subst. fém. Vx. Débat public sur un sujet de théologie entre deux ou… … Encyclopédie Universelle
Disputation — Dis pu*ta tion, n. [OE. desputeson, disputacion, OF. desputeison, F. disputation, fr. L. disputatio. See {Dispute}, v. i.] 1. The act of disputing; a reasoning or argumentation in opposition to something, or on opposite sides; controversy in… … The Collaborative International Dictionary of English
Disputatĭon — (v. lat. Disputatio), 1) Streit; 2) Verhandlung einer Streitsache, so: Disputatio fori, die Verhandlung einer Streitsache vor Gericht durch die beiderseitigen Anwalte, im Französischen Recht Plaidoyer; nach And. vorläufige sorgfältige… … Pierer's Universal-Lexikon
Disputation — (lat.), Wortkampf. gelehrtes Streitgespräch, besonders öffentliches; Disputanten, Streitredner. Im Mittelalter und im Reformationszeitalter wurden Disputationen vorzugsweise über theologische Streitfragen abgehalten (s. Religionsgespräche); heute … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Disputation — (lat.), Wortkampf, bes. ein öffentlich geführter gelehrter Streit, bei dem die eine Partei (Opponent) zu widerlegen sucht, was die andere (Respondent oder Defendent) behauptet hat, jetzt noch zur Erlangung akademischer Würden (Inaugural D.,… … Kleines Konversations-Lexikon
Disputation — (vom latein. disputare, verschiedener Meinung sein), Streit, besonders der gelehrte Streit, näher die nach Regeln geordnete Erörterung über streitige oder bestreitbare Punkte der Wissenschaft, welche auf Hochschulen u. häufig noch in latein.… … Herders Conversations-Lexikon
disputation — index altercation, argument (contention), argument (pleading), belligerency, collision (dispute) … Law dictionary
Disputation — Disputation,die:⇨Streitgespräch … Das Wörterbuch der Synonyme
disputation — late 14c., from O.Fr. desputasion and directly from L. disputationem (nom. disputatio), noun of action from pp. stem of disputare (see DISPUTE (Cf. dispute)) … Etymology dictionary
disputation — debate, forensic, *argumentation, dialectic Analogous words: *argument, dispute, controversy … New Dictionary of Synonyms
disputation — [n] controversy argumentation, debate, dialectic, dispute, dissension, forensic, mooting, polemics; concepts 278,532 Ant. harmony … New thesaurus