Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

ē-rogō

  • 81 obrogo

    ob-rŏgo, āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    Partly to repeal an existing law by proposing a new one, to evade, weaken, invalidate, abrogate it: obrogare est legis prioris infirmandae causā legem aliam ferre, Paul. ex Fest. p. 187 Müll.: obrogatur, id est mutatur aliquid ex primā lege, Ulp. tit. 1, 3;

    v. abrogo: huic legi nec obrogari fas est, neque derogari ex hac aliquid licet, neque tota abrogari potest,

    Cic. Rep. 3, 22, 33 Mos.:

    quid, quod obrogatur legibus Caesaris, quae jubent? etc.,

    id. Phil. 1, 9, 16:

    quia ubi duae contrariae leges sunt, semper antiquae obrogat nova,

    Liv. 9, 34, 9; Suet. Claud 23: cf. id Caes. 28.—
    II.
    To oppose the passage of a bill (post-class.):

    obrogare auso iegibus suis Minucio,

    Flor. 3, 15, 4; cf.: [p. 1240] ausus obrogare de legibus consul Philippus, id. 3, 17, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > obrogo

  • 82 orans

    ōro, āvi, ātum, 1 (orassis for oraveris, Plaut. Ep. 5, 2, 63), v. a. and n. [1. os, to speak]:

    oro ab ore,

    Varr. L. L. 6, § 76 Müll.
    I.
    In gen. (so obsol.):

    orare antiquos dixisse pro agere testimonio est, quod oratores dicti et causarum actores et qui rei publicae mandatas causas agebant,

    Fest. p. 198 Müll.:

    bonum aequumque oras,

    Plaut. Most. 3, 1, 151:

    talibus orabat Juno,

    Verg. A. 10, 96.—
    II.
    In partic.
    A.
    To treat, argue, plead (as an ambassador, advocate, etc.; class., but very rare; cf.

    ago): REM VBI PAGVNT ORATO, Fragm. XII. Tab.: matronis ipsis, quae raptae erant, orantibus,

    i. e. at their mediation, Cic. Rep. 2, 7, 13:

    causam capitis,

    to argue, plead, id. Brut. 12, 47:

    orandae litis tempus accommodare,

    id. Off. 3, 10, 43:

    si causa oranda esset,

    Liv. 39, 40, 6:

    causas melius,

    Verg. A. 6, 849:

    cum eo de salute suā agit, orat atque obsecrat,

    treats, speaks, Caes. B. C. 1, 22:

    causam dixit et ipse pro se oravit,

    plead his own cause, Liv. 39, 40, 12.—
    2.
    Of oratorical speaking, eloquence (freq. in Quint.): ars orandi, the oratorical art, art of oratory, Quint. prooem. § 4; id. 2, 15, 20; 9, 4, 3:

    orandi scientia,

    id. 1, 10, 2:

    orandi studium,

    id. 9, 4, 110; 8, 6, 20.—
    B.
    To pray, beg, beseech, entreat one (the predom. signif. in all periods and styles; syn.: rogo, obsecro, obtestor, supplico, precor); constr. usually with acc. of the pers. and of the thing, and with ut, ne (the less freq. constructions, v. infra).
    (α).
    With acc. of the pers. and of the thing:

    illud te ad extremum et oro et hortor, ut, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:

    multa deos orans,

    Verg. A. 9, 24:

    aliquem libertatem,

    Suet. Vesp. 16.—
    (β).
    With acc. of the pers. only: virginem orare, Liv. Andron. ap. Diom. p. 379 P: cum desubito me orat mulier, Enn. ap. Non. 517, 15 (Cax. v. 9 Vahl.); cf.:

    socer Non orandus erat, sed vi faciendus Erechtheus,

    not to be entreated, but compelled, Ov. M. 6, 701:

    Lydia, dic, per omnes Te deos oro, Sy barin cur properes amando perdere,

    Hor. C. 1, 8, 2.—
    (γ).
    With acc. of the thing for which one asks:

    gnato uxorem,

    to request a wife for one's son, Ter. And. 3, 2, 48:

    legati Romam missi, auxilium ad bellum orantes,

    to ask assistance, Liv. 21, 6:

    opem rebus affectis orantes,

    id. 6, 9:

    auxilia,

    Tac. A. 2, 46.—
    (δ).
    With ut: rogat oratque te Chrysogone, ut, etc., Cic. Rosc. Am. 49, 144:

    te, C. Flave, oro et obtestor, ut, etc.,

    id. Planc. 42, 104:

    te etiam atque etiam oro, ut, etc.,

    id. Att. 11, 1, 2:

    hoc me a vobis orare Juppiter jussit, ut, etc.,

    Plaut. Am. prol. 64.—
    (ε).
    With subj.:

    orant, ignoscamus peccatum suum,

    Plaut. Am. 1, 1, 101:

    et vocet oro,

    Verg. A. 11, 442:

    idque sinas, oro,

    Ov. P. 4, 1, 19.—
    (ζ).
    With ne:

    rogat eos atque orat, ne, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 96:

    quod te, Aesculapi, et te, Salus, ne quid sit hujus, oro,

    Ter. Hec. 3, 2, 3.—
    (η).
    With the imper.:

    absiste inceptis, oro,

    Sil. 11, 336.— With imper. and acc. of person, Verg. A. 2, 143; 4, 319; 10, 61 and 905.—
    (θ).
    With inf. or an object-clause:

    jampridem a me illos abducere Thestylis orat,

    Verg. E. 2, 43; id. A. 6, 313; 9, 231; Tac. A. 6, 2; 12, 9:

    vel Aegypti praefecturam concedi sibi oraret,

    Suet. Ner. 47.—
    (ι).
    With ab and abl. of a person, followed by ut or ne:

    primum hoc abs te oro, ni me inexorabilem faxis,

    Pac. Tr. 122:

    oravitque a suis, ut, etc.,

    Gell. 17, 10, 7:

    oratus ab Artorio, ne in castris remaneret,

    Vell. 2, 70, 1.—
    (κ).
    With cum aliquo: quod tecum pater orat, Enn. ap. Fest. p. 198 Müll. (Ann. v. 20 Vahl.):

    si is mecum oraret,

    Plaut. Cas. 2, 5, 15:

    tecum oro et quaeso, ut,

    id. Curc. 3, 1, 62:

    egi, atque oravi tecum, uxorem ut duceres,

    Ter. Hec. 4, 4, 64; cf. Caes. B. C. 1, 22; cited above, II. A.—
    (λ).
    With pro and the abl.:

    nec pro civibus se orare, sed pro, etc.,

    Just. 11, 4, 4:

    ut Octavius orandus sit pro salute cujusquam civis,

    Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 2; cf.:

    ut pro illā ores, ut sit propitius (deus),

    Plaut. As. 4, 1, 38.—
    b.
    Oro te, I pray thee, prithee, parenthetically, a formula of politeness (cf. quaeso):

    dic. oro te, clarius,

    Cic. Att. 4, 8, 1; Sen. Vit. Beat. 7, 1; Liv. 5, 5, 1; cf. Cic. Att. 7, 16, 3.—
    C.
    To pray, to supplicate God (eccl. Lat.); act.:

    oravit Dominum,

    Vulg. Judic. 13, 8:

    orationem quam orat,

    id. 3 Reg. 8, 29; id. 2 Par. 6, 21:

    filios, id. Job, 19, 17: Deum,

    id. Ecclus. 50, 24:

    orationes longas,

    id. Matt. 23, 14.—More often neutr.:

    pro te,

    Vulg. Gen. 20, 7:

    ut audias,

    id. ib. 43, 20:

    in loco isto,

    id. 3 Reg. 8, 30:

    contra viam civitatis,

    id. ib. 8, 44:

    ad Dominum,

    id. 4 Reg. 4, 33:

    cum lacrimis,

    id. Tob. 3, 1:

    unus orans et unus maledicens,

    id. Ecclus. 34, 29:

    spiritu et mente,

    id. 1 Cor. 14, 15:

    mulierem decalvatam orare non decet,

    Ambros. in Luc. 6, § 19:

    orandi gratia,

    Lact. 4, 15, 20.—Hence, P. a. as subst.: ōrans, antis, m., an orator:

    orantes,

    Tac. Dial. 6, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > orans

  • 83 oro

    ōro, āvi, ātum, 1 (orassis for oraveris, Plaut. Ep. 5, 2, 63), v. a. and n. [1. os, to speak]:

    oro ab ore,

    Varr. L. L. 6, § 76 Müll.
    I.
    In gen. (so obsol.):

    orare antiquos dixisse pro agere testimonio est, quod oratores dicti et causarum actores et qui rei publicae mandatas causas agebant,

    Fest. p. 198 Müll.:

    bonum aequumque oras,

    Plaut. Most. 3, 1, 151:

    talibus orabat Juno,

    Verg. A. 10, 96.—
    II.
    In partic.
    A.
    To treat, argue, plead (as an ambassador, advocate, etc.; class., but very rare; cf.

    ago): REM VBI PAGVNT ORATO, Fragm. XII. Tab.: matronis ipsis, quae raptae erant, orantibus,

    i. e. at their mediation, Cic. Rep. 2, 7, 13:

    causam capitis,

    to argue, plead, id. Brut. 12, 47:

    orandae litis tempus accommodare,

    id. Off. 3, 10, 43:

    si causa oranda esset,

    Liv. 39, 40, 6:

    causas melius,

    Verg. A. 6, 849:

    cum eo de salute suā agit, orat atque obsecrat,

    treats, speaks, Caes. B. C. 1, 22:

    causam dixit et ipse pro se oravit,

    plead his own cause, Liv. 39, 40, 12.—
    2.
    Of oratorical speaking, eloquence (freq. in Quint.): ars orandi, the oratorical art, art of oratory, Quint. prooem. § 4; id. 2, 15, 20; 9, 4, 3:

    orandi scientia,

    id. 1, 10, 2:

    orandi studium,

    id. 9, 4, 110; 8, 6, 20.—
    B.
    To pray, beg, beseech, entreat one (the predom. signif. in all periods and styles; syn.: rogo, obsecro, obtestor, supplico, precor); constr. usually with acc. of the pers. and of the thing, and with ut, ne (the less freq. constructions, v. infra).
    (α).
    With acc. of the pers. and of the thing:

    illud te ad extremum et oro et hortor, ut, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:

    multa deos orans,

    Verg. A. 9, 24:

    aliquem libertatem,

    Suet. Vesp. 16.—
    (β).
    With acc. of the pers. only: virginem orare, Liv. Andron. ap. Diom. p. 379 P: cum desubito me orat mulier, Enn. ap. Non. 517, 15 (Cax. v. 9 Vahl.); cf.:

    socer Non orandus erat, sed vi faciendus Erechtheus,

    not to be entreated, but compelled, Ov. M. 6, 701:

    Lydia, dic, per omnes Te deos oro, Sy barin cur properes amando perdere,

    Hor. C. 1, 8, 2.—
    (γ).
    With acc. of the thing for which one asks:

    gnato uxorem,

    to request a wife for one's son, Ter. And. 3, 2, 48:

    legati Romam missi, auxilium ad bellum orantes,

    to ask assistance, Liv. 21, 6:

    opem rebus affectis orantes,

    id. 6, 9:

    auxilia,

    Tac. A. 2, 46.—
    (δ).
    With ut: rogat oratque te Chrysogone, ut, etc., Cic. Rosc. Am. 49, 144:

    te, C. Flave, oro et obtestor, ut, etc.,

    id. Planc. 42, 104:

    te etiam atque etiam oro, ut, etc.,

    id. Att. 11, 1, 2:

    hoc me a vobis orare Juppiter jussit, ut, etc.,

    Plaut. Am. prol. 64.—
    (ε).
    With subj.:

    orant, ignoscamus peccatum suum,

    Plaut. Am. 1, 1, 101:

    et vocet oro,

    Verg. A. 11, 442:

    idque sinas, oro,

    Ov. P. 4, 1, 19.—
    (ζ).
    With ne:

    rogat eos atque orat, ne, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 96:

    quod te, Aesculapi, et te, Salus, ne quid sit hujus, oro,

    Ter. Hec. 3, 2, 3.—
    (η).
    With the imper.:

    absiste inceptis, oro,

    Sil. 11, 336.— With imper. and acc. of person, Verg. A. 2, 143; 4, 319; 10, 61 and 905.—
    (θ).
    With inf. or an object-clause:

    jampridem a me illos abducere Thestylis orat,

    Verg. E. 2, 43; id. A. 6, 313; 9, 231; Tac. A. 6, 2; 12, 9:

    vel Aegypti praefecturam concedi sibi oraret,

    Suet. Ner. 47.—
    (ι).
    With ab and abl. of a person, followed by ut or ne:

    primum hoc abs te oro, ni me inexorabilem faxis,

    Pac. Tr. 122:

    oravitque a suis, ut, etc.,

    Gell. 17, 10, 7:

    oratus ab Artorio, ne in castris remaneret,

    Vell. 2, 70, 1.—
    (κ).
    With cum aliquo: quod tecum pater orat, Enn. ap. Fest. p. 198 Müll. (Ann. v. 20 Vahl.):

    si is mecum oraret,

    Plaut. Cas. 2, 5, 15:

    tecum oro et quaeso, ut,

    id. Curc. 3, 1, 62:

    egi, atque oravi tecum, uxorem ut duceres,

    Ter. Hec. 4, 4, 64; cf. Caes. B. C. 1, 22; cited above, II. A.—
    (λ).
    With pro and the abl.:

    nec pro civibus se orare, sed pro, etc.,

    Just. 11, 4, 4:

    ut Octavius orandus sit pro salute cujusquam civis,

    Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 2; cf.:

    ut pro illā ores, ut sit propitius (deus),

    Plaut. As. 4, 1, 38.—
    b.
    Oro te, I pray thee, prithee, parenthetically, a formula of politeness (cf. quaeso):

    dic. oro te, clarius,

    Cic. Att. 4, 8, 1; Sen. Vit. Beat. 7, 1; Liv. 5, 5, 1; cf. Cic. Att. 7, 16, 3.—
    C.
    To pray, to supplicate God (eccl. Lat.); act.:

    oravit Dominum,

    Vulg. Judic. 13, 8:

    orationem quam orat,

    id. 3 Reg. 8, 29; id. 2 Par. 6, 21:

    filios, id. Job, 19, 17: Deum,

    id. Ecclus. 50, 24:

    orationes longas,

    id. Matt. 23, 14.—More often neutr.:

    pro te,

    Vulg. Gen. 20, 7:

    ut audias,

    id. ib. 43, 20:

    in loco isto,

    id. 3 Reg. 8, 30:

    contra viam civitatis,

    id. ib. 8, 44:

    ad Dominum,

    id. 4 Reg. 4, 33:

    cum lacrimis,

    id. Tob. 3, 1:

    unus orans et unus maledicens,

    id. Ecclus. 34, 29:

    spiritu et mente,

    id. 1 Cor. 14, 15:

    mulierem decalvatam orare non decet,

    Ambros. in Luc. 6, § 19:

    orandi gratia,

    Lact. 4, 15, 20.—Hence, P. a. as subst.: ōrans, antis, m., an orator:

    orantes,

    Tac. Dial. 6, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > oro

  • 84 parco

    parco, pĕperci, less freq. parsi (the former constantly in Cic. and Cæs., the latter ante-class. and post-Aug.: parcui, Naev. ap. Non. 153, 21, or Com. 69 Rib.; part. fut. parsurus, Liv. 26, 13, 16; Suet. Tib. 62:

    parciturus,

    Hier. Ep. 14, 2), parsum, and less correctly parcĭtum, 3, v. n. and a. [for sparco; Gr. sparnos, rare; cf. Engl. spare; but v. also paucus, parvus], to act sparingly, be sparing with respect to a thing, to spare; constr. usually with dat. or absol.; ante-class. also with acc.
    I.
    Lit.
    A.
    Of things (rare but class.).
    (α).
    With dat.:

    nihil pretio parsit, filio dum parceret,

    Plaut. Capt. prol. 32:

    operae meae,

    id. Mil. 4, 9, 3:

    te rogo sumptu ne parcas,

    Cic. Fam. 16, 4, 2:

    non parcam operae,

    id. ib. 13, 27, 1:

    nec impensae, nec labori, nec periculo parsurum,

    Liv. 35, 44:

    petit, ne cui rei parcat ad ea perficienda,

    Nep. Paus. 2, 5.—
    (β).
    Absol.:

    frumentum se exigue dierum XXX. habere, sed paulo etiam longius tolerare posse parcendo,

    Caes. B. G. 7, 71, 4.— Poet.:

    parcens = parcus: parcentes ego dexteras Odi (= parcius administrantes vinum, flores, etc.),

    Hor. C. 3, 19, 21.—
    (γ).
    With acc. (ante-class. and poet.):

    oleas,

    Cato, R. R. 58:

    pecuniam,

    Plaut. Curc. 3, 11:

    argenti atque auri memoras quae multa talenta, Gnatis parce tuis,

    spare, reserve for your children, Verg. A. 10, 532 Serv.—Prov.:

    qui parcit virgae odit filium,

    Vulg. Prov. 13, 24.—
    B.
    Of persons, to spare, have mercy upon, forbear to injure or punish (eccl. and late Lat.), usually with dat.:

    non pepercisti filio tuo,

    Vulg. Gen. 22, 16; id. 2 Pet. 2, 4 et saep.—
    II.
    Trop.
    A. (α).
    With dat.:

    tibi parce,

    Ter. Heaut. 1, 1, 112:

    justitia autem praecipit, parcere omnibus, consulere generi hominum,

    Cic. Rep. 3, 12: aedificiis omnibus publicis et privatis, id. Verr. 2, 4, 54, § 120:

    amicitiis et dignitatibus,

    id. Or. 26, 89; id. Phil. 2, 24, 59:

    non aetate confectis, non mulieribus, non infantibus pepercerunt,

    Caes. B. G. 7, 28:

    subjectis, sed debellare superbos,

    Verg. A. 6, 853:

    ne reliquis quidem nepotibus parsurus creditur,

    Suet. Tib. 62:

    alicujus auribus,

    i. e. to refrain from speaking on disagreeable topics, Cic. Quint. 12, 40; so,

    auribus et consuetudini,

    id. de Or. 3, 43, 170:

    valetudini,

    id. Fam. 11, 27, 1:

    famae,

    Prop. 1, 16, 11:

    oculis,

    i. e. to turn away one's eyes from an unpleasant sight, id. 4, 9, 35:

    luminibus,

    Tib. 1, 2, 33; Suet. Dom. 11:

    parcit Cognatis maculis similis fera,

    Juv. 15, 159.—
    (β).
    With in and acc. (ante-and post-class.):

    neque parcit in hostes,

    Lucr. 6, 399:

    parce in feminam,

    App. M. 1, p. 105, 39.—
    (γ).
    Absol. ( poet.):

    thyrso parcente ferit,

    i. e. lightly, Stat. Ach. 1, 572.—
    B.
    To abstain or refrain from doing a thing; to forbear, leave off, desist, stop, cease, let alone, omit (cf.: desino, mitto): meo labori non parsi, Cato ap. Fest. p. 242 Müll.; cf. Plaut. Ps. 1, 1, 3; id. Pers. 2, 5, 11; so,

    neque parcetur labori,

    Cic. Att. 2, 14, 2:

    auxilio,

    to make no use of proffered assistance, id. Planc. 35, 86:

    lamentis,

    Liv. 6, 3:

    bello,

    abstain from, Verg. A. 9, 656:

    hibernis parcebant flatibus Euri,

    id. G. 2, 339:

    parce metu,

    cease from, id. A. 1, 257.—
    (β).
    With inf., to refrain, forbear (not in class. prose):

    visere opera tua,

    Cato, R. R. 1, 1:

    hancine ego vitam parsi perdere,

    Ter. Hec. 3, 1, 2:

    proinde parce, sis, fidem ac jura societatis jactare,

    Liv. 34, 32:

    parcite, oves, nimium procedere,

    Verg. E. 3, 94:

    pias scelerare manus,

    id. A. 3, 42:

    defundere vinum,

    Hor. S. 2, 2, 58:

    ne parce dare,

    id. C. 1, 28, 23:

    parce postea paupertatem cuiquam objectare,

    App. Mag. 23, p. 289, 3; Aug. Ep. 43, 24:

    ori,

    to refrain from speaking, Vulg. Job, 7, 11.—
    * (γ).
    With acc.:

    parcito linguam in sacrificiis dicebatur, i. e. coërceto, contineto, taceto,

    Fest. p. 222 Müll.—
    * (δ).
    With ab, to desist from:

    precantes, ut a caedibus et ab incendiis parceretur,

    Liv. 25, 25, 6; so with abl. alone:

    caede,

    Aus. Epigr. 130, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > parco

  • 85 penita

    1.
    pĕnĭtus, a, um, adj. [root pa- of pasco; v. penates], inward, inner, interior (ante- and post-class.):

    exscrea usque ex penitis faucibus,

    Plaut. As. 1, 1, 28:

    scaturigo fontis,

    App. M. 6, p. 178, 33:

    mente penitā conditum,

    id. ib. 11, p. 259, 38.— Comp. penitior pars domūs, App. Fragm. ap. Prisc. p. 599 P.— Sup.:

    advecta ex Arabiā penitissimā,

    Plaut. Pers. 4, 3, 53; so id. ib. 4, 3, 71:

    in latebras abscondas pectore penitissimo,

    id. Cist. 1, 1, 65:

    Scythae illi penitissimi,

    the most remote, Gell. 9, 4, 6:

    de Graecorum penitissimis litteris,

    Macr. S. 5, 19. —As subst.: pĕnĭta, ōrum, n., the inmost parts:

    mundi,

    Mart. Cap. 1, § 9:

    terrae,

    id. 6, § 600:

    sacri loci,

    Jul. Val. Rer. Gest. Alex. 3, 43.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    pĕnĭtē ( poet. and post-class.), inwardly, internally, Cat. 61, 178.— Sup.:

    penitissime,

    Sid. Ep. 4, 9.—
    B.
    pĕnĭtus (class.), inwardly, internally, in the inside (cf.: prorsus, omnino).
    1.
    Lit.
    a.
    In gen. (only poet.):

    extra penitusque coacti Exagitant venti, Sev. Aetn. 317: penitusque deus, non fronte notandus,

    Manil. 4, 309.—
    b.
    In partic., deeply, far within, into the inmost part (class.):

    saxum penitus excisum,

    Cic. Verr. 2, 5, 27, § 68:

    argentum penitus abditum,

    id. Off. 2, 2, 13:

    jacent penitus defossa talenta,

    Verg. A. 10, 526:

    penitus convalle virenti,

    id. ib. 6, 679:

    penitus terrae defigitur arbos,

    id. G. 2, 290:

    penitus penetrare,

    Cels. 5, 26, 7:

    Suevos penitus ad extremos fines se recepisse,

    Caes. B. G. 6, 9:

    penitus in Thraciam se abdidit,

    Nep. Alcib. 9:

    mare retibus penitus scrutare,

    Juv. 5, 95.—
    (β).
    Trop., deeply, far within. from the innermost depths or recesses:

    penitus ex intimā philosophiā hauriendam juris disciplinam putas,

    from the very depths of philosophy, Cic. Leg. 1, 5, 17:

    opinio tam penitus insita,

    so deeply rooted, id. Clu. 1, 4:

    bene penitus sese dare in familiaritatem alicujus,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 169:

    periculum penitus in venis et visceribus rei publicae,

    in the very heart, id. Cat. 1, 13, 31:

    demittere se penitus in causam,

    id. Att. 7, 12, 3.—
    2.
    Transf. (qs. through and through, to the bottom of a thing, i. e.), thoroughly, completely, wholly, [p. 1330] entirely, utterly (class.):

    caput et supercilia penitus abrasa,

    Cic. Rosc. Com. 7, 20:

    utrum hic confirmasse videtur religionem an penitus totam sustulisse?

    id. N. D. 1, 42, 119:

    res penitus perspectae,

    id. de Or. 1, 23, 108:

    penitus pernoscere omnes animorum motus,

    id. ib. 1, 5, 17:

    quod in memoriā meā penitus insederit,

    id. ib. 2, 28, 122:

    intellegere aliquid,

    id. Att. 8, 12, 1:

    amittere hanc consuetudinem et disciplinam,

    id. Off. 2, 8, 27:

    diffidere rei publicae,

    id. Fam. 5, 13, 5:

    perdere se ipsos,

    id. Fin. 1, 15, 49: te penitus rogo ne, etc., Q. Cic. ap. Cic. Fam. 16, 8, 1:

    penitus toto divisos orbe Britannos,

    Verg. E. 1, 66:

    dilecta penitus,

    Hor. C. 1, 21, 4.— Hence, to strengthen the comp.:

    penitus crudelior,

    far more, Prop. 1, 16, 17.—To strengthen the sup.:

    vir penitus Romano nomini infestissimus,

    Vell. 2, 27, 1.
    2.
    pēnītus, a, um, adj. [penis], furnished with or having a tail:

    penitam offam Naevius appellat absegmen carnis cum codā,

    Fest. p. 242 Müll.; Arn. 7, 24, 230; cf. Fest. s. v. penem, p. 230 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > penita

  • 86 penitus

    1.
    pĕnĭtus, a, um, adj. [root pa- of pasco; v. penates], inward, inner, interior (ante- and post-class.):

    exscrea usque ex penitis faucibus,

    Plaut. As. 1, 1, 28:

    scaturigo fontis,

    App. M. 6, p. 178, 33:

    mente penitā conditum,

    id. ib. 11, p. 259, 38.— Comp. penitior pars domūs, App. Fragm. ap. Prisc. p. 599 P.— Sup.:

    advecta ex Arabiā penitissimā,

    Plaut. Pers. 4, 3, 53; so id. ib. 4, 3, 71:

    in latebras abscondas pectore penitissimo,

    id. Cist. 1, 1, 65:

    Scythae illi penitissimi,

    the most remote, Gell. 9, 4, 6:

    de Graecorum penitissimis litteris,

    Macr. S. 5, 19. —As subst.: pĕnĭta, ōrum, n., the inmost parts:

    mundi,

    Mart. Cap. 1, § 9:

    terrae,

    id. 6, § 600:

    sacri loci,

    Jul. Val. Rer. Gest. Alex. 3, 43.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    pĕnĭtē ( poet. and post-class.), inwardly, internally, Cat. 61, 178.— Sup.:

    penitissime,

    Sid. Ep. 4, 9.—
    B.
    pĕnĭtus (class.), inwardly, internally, in the inside (cf.: prorsus, omnino).
    1.
    Lit.
    a.
    In gen. (only poet.):

    extra penitusque coacti Exagitant venti, Sev. Aetn. 317: penitusque deus, non fronte notandus,

    Manil. 4, 309.—
    b.
    In partic., deeply, far within, into the inmost part (class.):

    saxum penitus excisum,

    Cic. Verr. 2, 5, 27, § 68:

    argentum penitus abditum,

    id. Off. 2, 2, 13:

    jacent penitus defossa talenta,

    Verg. A. 10, 526:

    penitus convalle virenti,

    id. ib. 6, 679:

    penitus terrae defigitur arbos,

    id. G. 2, 290:

    penitus penetrare,

    Cels. 5, 26, 7:

    Suevos penitus ad extremos fines se recepisse,

    Caes. B. G. 6, 9:

    penitus in Thraciam se abdidit,

    Nep. Alcib. 9:

    mare retibus penitus scrutare,

    Juv. 5, 95.—
    (β).
    Trop., deeply, far within. from the innermost depths or recesses:

    penitus ex intimā philosophiā hauriendam juris disciplinam putas,

    from the very depths of philosophy, Cic. Leg. 1, 5, 17:

    opinio tam penitus insita,

    so deeply rooted, id. Clu. 1, 4:

    bene penitus sese dare in familiaritatem alicujus,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 169:

    periculum penitus in venis et visceribus rei publicae,

    in the very heart, id. Cat. 1, 13, 31:

    demittere se penitus in causam,

    id. Att. 7, 12, 3.—
    2.
    Transf. (qs. through and through, to the bottom of a thing, i. e.), thoroughly, completely, wholly, [p. 1330] entirely, utterly (class.):

    caput et supercilia penitus abrasa,

    Cic. Rosc. Com. 7, 20:

    utrum hic confirmasse videtur religionem an penitus totam sustulisse?

    id. N. D. 1, 42, 119:

    res penitus perspectae,

    id. de Or. 1, 23, 108:

    penitus pernoscere omnes animorum motus,

    id. ib. 1, 5, 17:

    quod in memoriā meā penitus insederit,

    id. ib. 2, 28, 122:

    intellegere aliquid,

    id. Att. 8, 12, 1:

    amittere hanc consuetudinem et disciplinam,

    id. Off. 2, 8, 27:

    diffidere rei publicae,

    id. Fam. 5, 13, 5:

    perdere se ipsos,

    id. Fin. 1, 15, 49: te penitus rogo ne, etc., Q. Cic. ap. Cic. Fam. 16, 8, 1:

    penitus toto divisos orbe Britannos,

    Verg. E. 1, 66:

    dilecta penitus,

    Hor. C. 1, 21, 4.— Hence, to strengthen the comp.:

    penitus crudelior,

    far more, Prop. 1, 16, 17.—To strengthen the sup.:

    vir penitus Romano nomini infestissimus,

    Vell. 2, 27, 1.
    2.
    pēnītus, a, um, adj. [penis], furnished with or having a tail:

    penitam offam Naevius appellat absegmen carnis cum codā,

    Fest. p. 242 Müll.; Arn. 7, 24, 230; cf. Fest. s. v. penem, p. 230 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > penitus

  • 87 perrogo

    per-rŏgo, āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    To ask through in succession, to ask one after another (perh. not ante-Aug.):

    sententias,

    Liv. 29, 19; Tac. H. 4, 9; Suet. Aug. 35.—
    II.
    Transf., to carry through, to pass (a law) after proposing it:

    tribunus plebis legem perrogavit,

    Val. Max. 8, 6, 4; 1, 2 ext. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > perrogo

  • 88 peto

    pĕto, īvi and ĭi, ītum, 3 ( perf. petīt, Verg. A. 9, 9;

    Ov F. 1, 109: petisti,

    Cic. Cat. 1, 5, 11; Verg. A. 4, 100; 12, 359:

    petistis,

    Auct. Her. 4, 15, 22:

    petissem,

    Cic. Verr. 1, 55, 145; Ov. M. 5, 26; Liv. 30, 25, 2:

    petisse,

    Cic. Quint. 11, 37; id. Verr. 2, 4, 63, § 140; Ov. [p. 1365] M. 9, 623; cf. Neue, Formenl. 2, 516 sq.), v. a. [Sanscr. root pat-, to fall upon, fly, find; Gr. pet- in piptô (pi-petô), to fall; cf. Lat. impetus and in petomai, to fly; cf. Lat. penna, acci-pit-er, etc.; the root of piptô, and therefore orig. to fall, fall upon; hence, to endeavor to reach or attain any thing].
    I.
    To fall upon any thing.
    A.
    Lit.
    1.
    In a hostile sense, to rush at, attack, assault, assail; to let fly at, aim a blow at, thrust at, etc. (class.; cf.:

    invado, aggredior): gladiatores et vitando caute, et petendo vehementer,

    Cic. Or. 68, 228:

    cujus latus mucro ille petebat,

    id. Lig. 3, 9:

    non latus aut ventrem, sed caput et collum petere,

    to thrust at, id. Mur. 26, 52:

    aliquem spiculo infeste,

    Liv. 2, 20:

    aliquem mālo,

    to throw an apple at any one, Verg. E. 3, 64:

    alicui ungue genas,

    Ov. A. A. 2, 452:

    aliquem saxis, id. de Nuce, 2: aprum jaculis,

    Suet. Tib. 72:

    aëra disco,

    Hor. S. 2, 2, 13:

    bello Penatìs,

    Verg. A. 3, 603:

    armis patriam,

    Vell. 2, 68, 3.—
    2.
    Without the notion of hostility: petere collum alicujus amplexu, to fall upon one's neck, to embrace one, M. Cael. ap. Quint. 4, 2, 124.—Esp. freq., to seek, to direct one's course to, to go or repair to, to make for, travel to a place:

    grues loca calidiora petentes,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    Cyzicum,

    id. Fam. 14, 4, 3:

    Dyrrhachium,

    id. Planc. 41, 97:

    naves,

    to seek, take refuge in their ships, Nep. Milt. 5, 5:

    caelum pennis,

    to fly, Ov. F. 3, 457:

    Graiis Phasi petite viris,

    visited by the Greeks, id. P. 4, 10, 52:

    Metellus Postumium ad bellum gerendum Africam petentem,... urbem egredi passus non est,

    attempting to go, starting, Val. Max. 1, 1, 2.— Transf., of things, to proceed or go towards:

    campum petit amnis,

    Verg. G. 3, 522:

    mons petit astra,

    towers toward the stars, Ov. M. 1, 316: aliquem, to seek, go to a person:

    reginam,

    Verg. A. 1, 717:

    ut te supplex peterem, et tua limina adirem,

    id. ib. 6, 115: aliquid in locum or ad aliquem, to go to a place or person for something, to go in quest of, go to fetch:

    visum est tanti in extremam Italiam petere Brundisium ostreas,

    to go to Brundisium for oysters, Plin. 9, 54, 79, § 169:

    myrrham ad Troglodytas,

    id. 12, 15, 33, § 66:

    harena ad Aethiopas usque petitur,

    id. 36, 6, 9, § 51:

    collis, in quem vimina petebantur,

    id. 16, 10, 15, § 37:

    quaeque trans maria petimus,

    fetch, id. 19, 4, 19, §§ 58, 52.—
    II.
    Trop.
    A.
    To attack, assail one with any thing (class.):

    aiiquem epistulā,

    Cic. Att. 2, 2, 2:

    aliquem fraude et insidiis,

    Liv. 40, 55:

    aliquem falsis criminibus,

    Tac. A. 4, 31.—
    B.
    To demand, seek, require (cf. posco).
    1.
    In gen.:

    ita petit asparagus,

    Varr. R. R. 1, 23:

    ex iis tantum, quantum res petet, hauriemus,

    Cic. de Or. 3, 31, 123:

    aliquem in vincula,

    Quint. 7, 1, 55:

    aliquem ad supplicium,

    id. 7, 6, 6: poenas ab aliquo, to seek satisfaction from or revenge one's self on any one. ut poenas ab optimo quoque peteret sui doloris, Cic. Att. 1, 16, 7:

    ut merito ab eā poenas liberi sui petere debuerint,

    Quint. 3, 11, 12.—
    2.
    In partic.
    a.
    To demand or claim at law, to bring an action to recover, to sue for any thing (syn.:

    postulo): causam dicere Prius unde petitur... Quam ille qui petit,

    Ter. Eun. prol. 11:

    qui per se litem contestatur, sibi soli petit,

    Cic. Rosc Com. 18, 53: aliquando cum servis Habiti furti egit;

    nuper ab ipso Habito petere coepit,

    id. Clu. 59, 163:

    qui non calumniā litium alienos fundos, sed castris, exercitu, signis inferendis petebat,

    id. Mil. 27, 74.—
    b.
    To beg, beseech, ask, request, desire, entreat (syn.: rogo, flagito, obsecro); constr with ab and abl. of pers. (cf. infra); ante- and postclass., with acc. of pers.:

    vos volo, vos peto atque obsecro,

    Plaut. Curc. 1, 2, 60; freq. with ut:

    a te etiam atque etiam peto atque contendo, ut, etc.,

    Cic. Fam. 13, 1, 5:

    peto quaesoque, ut, etc.,

    id. ib. 5, 4, 2:

    peto igitur a te, vel, si pateris, oro, ut,

    id. ib. 9, 13, 3:

    petere in beneficii loco et gratiae, ut,

    id. Verr 2, 3, 82, § 189:

    petere precibus per litteras ab aliquo, ut,

    id. Sull. 19, 55:

    pacem ab aliquo,

    Caes. B. G. 2, 13:

    opem ab aliquo,

    Cic. Tusc. 5, 2, 5:

    vitam nocenti,

    Tac. A. 2, 31:

    petito, ut intrare urbem liceret,

    Just. 43, 5, 6.—Also, with id or illud, and ut, etc.: illud autem te peto, ut, etc., Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 2.—With obj.-clause (mostly poet.):

    arma umeris arcumque animosa petebat Ferre,

    Stat. Achill. 1, 352; cf.: cum peteret (solum) donari quasi proprio suo deo, Suet. Aug. 5: petit aes sibi dari eis artous, Gell. 9, 2, 1.—De aliquo (for ab aliquo), to beg or request of one (post-class.):

    si de me petisses, ut, etc.,

    Dig. 13, 6, 5.—Ab aliquo aliquid alicui, to beg a thing of one person for another (class.):

    M. Curtio tribunatum a Caesare petivi,

    Cic. Q. Fr. 2, 15, 3: ab aliquo pro aliquo petere, to intercede for:

    in eorum studiis, qui a te pro Ligario petunt,

    Cic. Lig. 10, 31.—With ex and abl. pers. (v. infra d.):

    eum petit litteris, ut ad Britanniam proficisceretur,

    Capitol. Pertin. 3, 5; Eutr. 2, 24.—Hence, pĕtītum, i, n., a prayer, desire, request, entreaty, Cat. 68, 39.—
    (β).
    Polit. t. t., to apply or solicit for an office, to be a candidate for office (different from ambire, to go about among the people to collect their votes, to canvass, which took place after the petitio):

    nemo est ex iis, qui nunc petunt, qui, etc.,

    Cic. Att. 1, 1, 2:

    consulatum,

    id. Phil. 2, 30, 76:

    praeturam,

    id. Verr. 1, 8, 23; Liv. 1, 35.—
    c.
    To solicit a person, to seek to possess, to woo:

    libidine sic accensa (Sempronia) ut viros saepius peteret quam peteretur,

    Sall. C. 25, 3:

    cum te tam multi peterent, tu me una petisti,

    Prop. 3, 13, 27:

    formosam quisque petit,

    id. 3, 32, 4:

    multi illam petiere,

    Ov. M. 1, 478; cf.: quae tuus Vir petet, cave, ne neges;

    Ne petitum aliunde eat,

    Cat. 61, 151.—
    d.
    To endeavor to obtain or pursue, to seek, strive after any thing, Plaut. Ep. 1, 2, 40:

    fugā salutem petere,

    Nep. Hann. 11, 4:

    praedam pedibus,

    Ov. M. 1, 534:

    gloriam,

    Sall. C. 54, 5:

    eloquentiae principatum,

    Cic. Or. 17, 56:

    sanguinis profusio vel fortuita vel petita,

    intentional, designed, produced by artificial means, Cels. 2, 8.—With inf.:

    bene vivere,

    Hor. Ep. 1, 11, 29:

    victricemque petunt dextrae conjungere dextram,

    Ov. M. 8, 421; 14, 571:

    conubiis natam sociare Latinis,

    Verg. A. 7, 96:

    aliquem transfigere ferro,

    Mart. 5, 51, 3.—With ex and abl., over, in the case of:

    ex hostibus victoriam petere,

    Liv. 8, 33, 13:

    supplicium ex se, non victoriam peti,

    id. 28, 19, 11:

    imperium ex victis hostibus populum Romanum petere,

    id. 30, 16, 7.—
    e.
    To fetch any thing:

    qui argentum petit,

    Plaut. Ep. 1, 1, 53:

    cibum e flammā,

    Ter. Eun, 3, 2, 38:

    altius initium rei demonstrandae,

    Cic. Caecin. 4, 10:

    aliquid a Graecis,

    id. Ac. 1, 2, 8:

    a litteris exiguam doloris oblivionem,

    to obtain, id. Fam. 5, 15, 4:

    suspirium alte,

    to fetch a deep sigh, Plaut. Cist. 1, 1, 57; cf.:

    latere petitus imo spiritus,

    Hor. Epod. 11, 10; and:

    gemitus alto de corde petiti,

    Ov. M. 2, 622:

    haec ex veteri memoriā petita,

    Tac. H. 3, 5, 1.—
    f.
    To take, betake one's self to any thing:

    iter a Vibone Brundisium terrā petere contendi,

    Cic. Planc. 40, 96:

    diversas vias,

    Val. Fl. 1, 91:

    alium cursum,

    to take another route, Cic. Att. 3, 8, 2:

    aliam in partem petebant fugam,

    betook themselves to flight, fled, Caes. B. G. 2, 24.—
    g.
    To refer to, relate to ( poet.):

    Trojanos haec monstra petunt,

    Verg. A. 9, 128.

    Lewis & Short latin dictionary > peto

  • 89 planus

    1.
    plānus, a, um, adj. [for placnus; root plac-; Gr. plakous; cf. 2. plaga, planca], even, level, flat, plane (class.; cf. aequor).
    I.
    Lit.:

    facilis et plana via,

    Plaut. Trin. 3, 2, 19: cum duae formae praestantes sint, ex solidis globus, ex planis circulus aut orbis, Cic. N. D. 2, 18, 47:

    planum et aequabile corpus universitatis,

    id. Univ. 5:

    planus et aequus locus,

    id. Caecin. 17, 50:

    litus,

    Caes. B. G. 4, 23:

    carina,

    id. ib. 3, 13:

    pisces,

    flat-fish, Plin. 9, 20, 37, § 73:

    aedificia, quae plano pede instituuntur,

    on level ground, Vitr. 6, 11:

    postquam jacuit planum mare,

    Juv. 12, 62:

    planā faciem contundere palmā,

    flat, id. 13, 128.— Comp.:

    aditus planior,

    Liv. 34, 29.— Sup.:

    planissimus locus,

    Cic. Agr. 2, 35, 96. —
    B.
    Subst.: plānum, i, n., level ground, a plain:

    aciem in planum deducit,

    Sall. J. 49, 6:

    per planum ire,

    Ov. A. A. 2, 243:

    cadere in plano,

    id. Tr. 3, 4, 17:

    in planum deferre aliquid,

    Sen. Tranq. 10, 6:

    castra in plano erant,

    Flor. 4, 12, 59:

    de plano,

    on level ground, Dig. 13, 6, 5; Aus. Grat. Act. 21:

    ad planiora,

    Vulg. Judic. 1, 34.—In partic., jurid. t. t.: e plano or de plano, on level ground, below, not on the bench, i. e. out of court, extrajudicially:

    aut e plano aut e quaesitoris tribunali,

    Suet. Tib. 33:

    custodiae non solum pro tribunali, sed et de plano audiri possunt,

    Dig. 48, 18, 18; ib. 37, 1, 3.—
    II.
    Trop.
    A.
    Lowly, inconsiderable, humble (post-Aug.):

    haec magnanimitas melius in tribunali, quam in plano conspicitur,

    shows better in one of high than of low station, Sen. Clem. 1, 5, 3:

    fortunam suam in planum deferre,

    id. Tranq. 10, 6: de plano, without difficulty, easily ( poet.):

    hoc tibi de plano possum promittere,

    Lucr. 1, 411.—
    B.
    Plain, clear, distinct, intelligible (class.):

    satin' haec sunt tibi plana et certa!

    Plaut. Pers. 2, 2, 1:

    narrationes,

    Cic. Top. 26, 97:

    conjectatio,

    Plin. 2, 7, 5, § 22:

    pol planum id quidem est,

    it is plain, clear, evident, Plaut. Capt. 3, 4, 32: planum facere, to make plain, clear, or intelligible, to set forth, Cic. Verr. 1, 18, 56; 2, 1, 10, § 27; 2, 1, 20, § 52;

    2, 5, 64, § 165: planum facere multis testibus,

    id. ib. 1, 14, 40:

    planum facere atque probare,

    Lucr. 2, 932.—
    C.
    Easy, free from danger:

    illam viam vitae, quam ante praecipitem et lubricam esse ducebat, huic planae et stabili praeponendam esse,

    Cic. Flac. 42, 105.—Hence, adv.: plānē, plainly, evenly; trop., simply, clearly, distinctly, intelligibly.
    1.
    Lit. (class.):

    videre,

    Plaut. Trin. 4, 3, 64:

    scribere,

    id. As. 4, 1, 10:

    scire,

    id. Truc. 2, 6, 9:

    plane loqui,

    Plaut. Am. 2, 1, 30:

    plane et dilucide loqui,

    Cic. de Or. 1, 32:

    plane et perspicue expedire aliquid,

    id. Fin. 3, 5, 19:

    plane et Latine loqui,

    to speak plainly, right out, without circumlocution, id. Phil. 7, 6, 17.— Comp.:

    quo pacto excludi potis est planius, quam, etc.,

    Plaut. Truc. 2, 8, 5:

    planius dicere (opp. dicere obscurius),

    Cic. de Or. 2, 80, 329:

    planius atque apertius dicere,

    id. Rosc. Com. 14, 43:

    quid, hoc planius egissem, si, etc.,

    id. Verr. 2, 1, 10, § 27:

    ostendere,

    Plin. 18, 28, 68, § 273.— Sup.:

    apertissime planissimeque explicare,

    Cic. Verr. 2, 2, 64, § 156.—
    B.
    Transf., wholly, entirely, completely, quite (class.), Plaut. Ep. 3, 4, 55:

    perdidisti mulierem,

    id. Ps. 4, 7, 115:

    illam plane amo,

    id. Capt. 3, 4, 6:

    carere sensu communi,

    Hor. S. 1, 3, 66:

    quod reliquos coheredes convenisti, plane bene,

    you have acted quite right, Cic. Att. 13, 6, 2:

    illud plane moleste tuli, quod, etc.,

    id. Fam. 3, 10, 11:

    non plane par,

    Auct. Her. 4, 20, 28:

    ex rebus penitus perspectis, planeque cognitis,

    Cic. de Or. 1, 23, 108:

    propemodum, vel plane potius,

    id. Brut. 97, 332:

    explicari mihi tuum consilium plane volo, ut penitus intellegam,

    thoroughly, id. Att. 8, 12, 1:

    planissime perii,

    Plaut. Truc. 2, 6, 67:

    plane perfecteque eruditus,

    Cic. Brut. 81, 282:

    plane atque omnino rem defuisse,

    id. ib. 59, 214:

    plane cum,

    particularly as, Inscr. Grut. 208; cf.:

    et plane quid rectum esset diutius cogitare malui,

    Cic. Att. 8, 12, 3.—
    2.
    By all means, assuredly:

    eo acrius te rogo ut plane ad nos advoles,

    Cic. Att. 2, 24, 5 fin.
    3.
    In partic., in affirmative answers, certainly, to be sure, exactly so (anteclass.): ego et domi privatus sum et perii. Ge. Plane istuc est, Plaut. Truc. 2, 7, 57; id. Ps. 4, 7, 73: De. Etiam argentum est ultro objectum, ut sit, qui vivat, dum aliud aliquid flagitii conficiat Ge. Planissume, Ter. Phorm. 5, 2, 4.—
    4.
    Besides, but (late Lat.), Dig. 9, 2, 7; 32, 1, 52.
    2.
    plănus, i, m., = planos, a juggler, impostor, cheat (class.; cf.

    erro): ille planus improbissimus,

    Cic. Clu. 26, 72: fracto [p. 1385] crure planum attollere, Hor. Ep. 1, 17, 59; Petr. 82.

    Lewis & Short latin dictionary > planus

  • 90 praerogo

    prae-rŏgo, āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    To ask before another, to ask first:

    sententias, non more atque ordine, sed prout libuisset, praerogabat,

    Suet. Aug. 35.—
    II.
    To pay beforehand or in advance:

    pensionem,

    Dig. 19, 2, 19:

    expensas,

    Cod. Just. 10, 31, 20.— Hence, praerŏgātus, a, um, P. a., asked before (class.):

    cujus in honore non unius tribus pars, sed comitia tota comitiis fuerint praerogata,

    Cic. Planc. 20, 49 (al. praerogativa): lex, proposed previously, Cod. 16, 11, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > praerogo

  • 91 praeterquam

    praeter-quam (separate, praeter enim quam, Cic. Leg. 3, 19, 45; Plaut. Pers. 3, 1, 38 infra), adv., beyond, besides, except, save (class.):

    neque, praeterquam quas ipse amor molestias Habet, addas,

    Ter. Eun. 1, 1, 32:

    verbum si mihi unum, praeterquam quod to rogo, faxis, cave,

    id. And. 4, 4, 14:

    virgo quae praeter sapiet quam placet parentibus,

    Plaut. Pers. 3, 1, 38:

    nullum praemium postulo, praeterquam hujus diei memoriam sempiternam,

    Cic. Cat. 3, 11, 26:

    interrogari, num quo crimine esset accusatus, praeterquam veneni ejus,

    id. Clu. 38, 105:

    a quā (moneta), praeterquam de sue plenā, quid umquam moniti sumus?

    id. Div. 2, 32, 69:

    si nullam praeterquam vitae nostrae jacturam fieri viderem,

    Caes. B. G. 7, 77:

    sine ullis doloribus, praeterquam quos ex curatione capiebat,

    Nep. Att. 21, 3:

    nec quod nos ex conubio vestro petamus, quicquam est, praeterquam ut, etc.,

    Liv. 4, 4, 12:

    multitudo coalescere nullā re praeterquam legibus poterat,

    id. 1, 8, 1; 4, 17, 6; 4, 48, 3;

    26, 42, 8: telum hastili abiegno et cetera tereti praeterquam ad extremum,

    id. 21, 8, 10:

    cuncta potest... vetustas, Praeterquam curas attenuare meas,

    Ov. Tr. 4, 6, 17.—With etiam, quoque, tum vero, besides, = not only... but also:

    malum, praeterquam atrox, etiam novum,

    Liv. 22, 53, 6; 30, 6, 4 Weissenb. ad loc.; cf. id. 6, 24, 7:

    Syracusarum oppugnatio ad finem venit, praeterquam vi ac virtute ducis, intestinā etiam proditione adjuta,

    id. 25, 23:

    lusit... praeterquam Decembri mense, aliis quoque festis ac profestis diebus,

    Suet. Aug. 71:

    declamaverat Antonius praeterquam semper alias, tum vero nimium quantum delectabiliter,

    Gell. 15, 1, 1: praeterquam si, except when, unless:

    hippopotamus tergoris impenetrabilis, praeterquam si umore madeat,

    Plin. 8, 25, 39, § 95: praeterquam quod, except that:

    omnes mihi labores fuere leves, praeterquam tui carendum quod erat,

    Ter. Heaut. 2, 4, 20:

    praeterquam quod sine te, ceterum satis commode, etc.,

    Cic. Q. Fr. 2, 14, 1:

    praeterquam quod ita Quintio placeret,

    Liv. 35, 25:

    amissio nullius animae, praeterquam navis,

    but... only, Vulg. Act. 27, 22.—With praeterea:

    praeter enim quam quod comitia illa essent armis gesta servilibus, praeterea, etc.,

    Cic. Leg. 3, 19, 45.—
    II.
    For praeterquam quod, except that, Plin. 20, 10, 42, § 108.

    Lewis & Short latin dictionary > praeterquam

  • 92 precor

    prĕcor, ātus ( gen. plur. precantūm, Ov. M. 12, 33; Plaut. Rud. 1, 5, 2), 1, v. dep. n. and a. [root Sanscr. pracch- prask-, to ask; Germ. fragen; v. posco].
    I.
    To ask, beg, entreat, pray, supplicate, request, invoke, call upon, beseech; to sue, say, or speak as a suppliant (class.; syn.: oro, rogo, supplico).
    (α).
    With acc. of the person addressed:

    qui ne precari quidem Jovem optimum maximum possit,

    Cic. Verr. 2, 4, 32, § 71; id. Balb. 24, 55:

    deos colere, precari, venerarique,

    id. N. D. 1, 42, 119:

    quid veneramur, quid precamur deos,

    id. ib. 1, 44, 122; id. Cat. 2, 13, 29:

    deos tacite malumus et intra nos ipsos precari,

    Sen. Ben. 2, 1, 4:

    Nyctelium patrem precare,

    Ov. A. A. 1, 567.—
    (β).
    With dat. of person in whose behalf:

    bona omnia populo Romano,

    Liv. 24, 16, 10:

    longum Augusto precare diem,

    Prop. 3, 9, 49 (4, 10, 50).—
    (γ).
    With pro and abl. of person prayed for:

    ut jure sacerdotii precari deos pro te publice possim, quos nunc precor pietate privatā,

    Plin. Ep. 10, 13 (8) fin.:

    pro necessario ac propinquo suo,

    Curt. 5, 3, 14:

    pro nobis mitte precari,

    Ov. M. 3, 614:

    pro te,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 1; Aug. Ep. 175, 5.—
    (δ).
    With acc. of thing prayed for:

    haec precatus sum,

    Cic. Pis. 20, 46:

    hortatur pater veniam precari,

    Verg. A. 3, 144:

    tibi di, quaecunque preceris commoda dent,

    Hor. S. 2, 8, 75:

    date quae precamur,

    id. C. S. 3:

    vitam,

    Vell. 2, 79, 5; 2, 85, 5:

    saepe precor mortem,

    Ov. P. 1, 2, 59.—So with two acc.:

    quod precarer deos,

    Cic. Q. Fr. 1, 3, 9:

    ut quod deos precati eritis,

    Liv. 40, 46, 9:

    quid habeo aliud deos immortales precari, quam ut, etc.,

    Suet. Aug. 58 fin.
    (ε).
    With ut, ne, quominus, or ( poet.) subj. alone:

    ut fas sit vidisse, tacitus precatur,

    Sen. Ep. 115, 4:

    deosque precetur et oret, ut,

    Hor. A. P. 200; Cic. Dom. 57, 144; Curt. 7, 2, 31; Liv. 24, 5, 5; 25, 25, 6; 26, 25, 13:

    pro se quisque precari coepere, ne festinatione periculum augeret,

    Curt. 3, 5, 14:

    precare ne jubeant, etc.,

    Ov. A. A. 1, 568:

    si id non probares, quominus ambo unā necaremini non precarere,

    Cic. Fin. 2, 24, 79:

    hoc quoque, dux operis, moneas, precor,

    Ov. F. 4, 247:

    det solum miserae mite, precare, fuge,

    id. P. 2, 2, 68:

    tandem venias precamur,

    Hor. C. 1, 2, 30:

    reddas incolumem precor,

    id. ib. 1, 3, 7; id. Epod. 3, 20.—
    (ζ).
    With ab and abl. of person addressed:

    precor ab iis ut, etc.,

    Cic. Rab. Perd. 2, 5:

    hoc a diis immortalibus precari, ut, etc.,

    Nep. Timol. 5, 2:

    quae precatus a diis sum, ut, etc.,

    Cic. Mur. 1, 1: ab indigno, id. [p. 1440] Lael. 16, 57:

    esse stultitiam, a quibus bona precaremur, ab iis dantibus nolle sumere,

    id. N. D. 3, 34, 84.—
    (η).
    With acc. of the prayer:

    te bonas preces precor, uti sies volens propitius mihi,

    Cato, R. R. 139; cf. id. ib. 132, 2.—
    (θ).
    With object-clause:

    sibi et vicinis serere se,

    Plin. 18, 13, 35, § 131:

    numquam placidas esse precarer aquas,

    Ov. H. 19, 82.—
    (ι).
    With ad:

    di, ad quos precentur ac supplicent,

    make supplications, Liv. 38, 43.—
    (κ).
    Absol.:

    fata deūm flecti precando,

    Verg. A. 6, 376; so freq. in part. pres.:

    mitis precanti,

    Stat. Th. 1, 189:

    verba precantia,

    Ov. M. 7, 590:

    manum precantem Protendere,

    Verg. A. 12, 930:

    oliva,

    Stat. Th. 2, 478:

    eum sororem dedisse Prusiae precanti,

    Liv. 42, 12, 4;

    and parenthetically: gnatique patrisque, Alma, precor, miserere,

    Verg. A. 6, 117:

    parce, precor,

    Hor. C. 4, 1, 2; Ov. H. 16, 11; id. Am. 3, 9, 67:

    per hoc decus, precor,

    Hor. Epod. 5, 7.—
    II.
    In partic., to wish well or ill to any one, to hail, salute, or address one with a wish, alicui aliquid (class.).
    1.
    Of good wishes:

    sic exire e patriā, ut omnes sui cives salutem, incolumitatem, reditum precentur,

    Cic. Pis. 14, 33:

    cape, Roma, triumphum, Et longum Augusto salva precare diem,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 50:

    nos perpetuam felicitatem reipublicae precari,

    Suet. Aug. 58: sibi et suis euthanasian similem precabatur, id. ib. 97:

    alicui immortalitatem,

    Curt. 8, 5, 16:

    permittamus vela ventis et oram solventibus bene precemur,

    Quint. Ep. ad Tryph. 3.—
    2.
    Of evil wishes, imprecations; with mala, male, etc., to curse, invoke evil upon:

    neque, si umquam vobis mala precarer, morbum aut mortem aut cruciatum precarer,

    Cic. Pis. 19, 43:

    quod tibi evenit, ut omnes male precarentur,

    id. ib. 14, 33:

    (Ajax) mala multa precatus Atridis,

    Hor. S. 2, 3, 203:

    male precari,

    Plaut. Merc. 2, 1, 11:

    pergin' precari pessimo,

    id. As. 2, 4, 71; cf.:

    audisti quae malo principi precamur,

    Plin. Pan. 94, 2.—( Act. form prĕco, āre, Prisc. p. 779 P.; partic. precatus, as passive, Juvenc. 3, 85; cf. Varr. ap. Non. 480, 27.)

    Lewis & Short latin dictionary > precor

  • 93 prorogo

    prō-rŏgo, āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    To prolong, continue, extend, protract (class.;

    syn.: propago, produco): ne quinquennii imperium Caesari prorogaretur,

    should not be prolonged, Cic. Phil. 2, 10, 24:

    provinciam,

    id. Att. 5, 11, 1; 5, 2, 1:

    ne quid temporis nobis prorogetur (in the province),

    id. Fam. 3, 10, 3:

    imperium,

    Liv. 26, 1:

    imperium in insequentem annum,

    id. 9, 42, 2; 10, 22, 9:

    spatium praeturae in alterum annum,

    Front. Aquaed. 7:

    spem militi in alium diem,

    Plaut. Aul. 3, 5, 57:

    vitae spatium,

    Tac. A. 3, 51 fin.:

    moras in hiemes,

    Plin. 16, 22, 34, § 83:

    memoriam alicujus,

    Plin. Ep. 7, 31, 5:

    nominis famam,

    id. ib. 9, 19, 3.—
    B.
    Transf.
    1.
    To keep for a long time, to preserve, continue ( poet. and in post-Aug. prose):

    divinis condimentis utere, quī prorogare vitam possis hominibus,

    Plaut. Ps. 3, 2, 38:

    alterum in lustrum, meliusque semper Proroget aevum,

    Hor. C. S. 67:

    spiritum homini,

    Plin. Ep. 2, 20, 7; Sen. Ep. 101, 10:

    conditum prorogatur,

    Plin. 22, 22, 37, § 79.—
    2.
    To put off, defer (class.):

    dies ad solvendum,

    Cic. Phil. 2, 29, 74:

    diem mortis,

    Sen. Ben. 5, 17, 6.—
    II.
    To pay down beforehand, to advance (post-class.):

    vel prorogante eo, vel repromittente,

    Dig. 40, 1, 4, § 1:

    si ei nummos prorogavit emptor,

    ib. 40, 1, 4, § 5:

    pensionem integram,

    ib. 19, 2, 19, § 6.—
    III.
    To propagate, perpetuale (post-class.):

    prorogata familia,

    Val. Max. 3, 4, 6:

    sobolem,

    Just. 2, 4, 21 (dub.; al. generandam).

    Lewis & Short latin dictionary > prorogo

  • 94 quin

    quīn, conj. [abl. quī and ne].
    I.
    As an interrog. particle, why not? wherefore not? (only in exhortation or remonstrance; not in inquiring for a fact; cf.: quidni, cur non).
    1.
    Usu. with indic. pres.:

    quid stas, lapis? Quin accipis?

    Ter. Heaut. 4, 7, 4:

    quin experimur,

    id. Phorm. 3, 3, 5 Fleck. (Umpf experiemur):

    quin continetis vocem?

    Cic. Rab. Perd. 6, 18:

    quin potius pacem aeternam Exercemus?

    Verg. A. 4, 99:

    quin igitur ulciscimur Graeciam?

    Curt. 5, 7, 4:

    quin conscendimus equos?

    why not mount our horses? Liv. 1, 57.—
    2.
    With imper.:

    quin me aspice et contempla,

    Plaut. Most. 1, 3, 16:

    quin uno verbo dic, quid est, quod me velis,

    just say in one word! Ter. And. 1, 1, 18:

    quin tu hoc crimen obice ubi licet agere,

    i. e. you had better, Cic. Rosc. Com. 9, 25. —
    3.
    With subj. only in orat. obliq.:

    quin illi congrederentur acie inclinandamque semel fortunae rem darent,

    Liv. 3, 61, 14; 4, 43, 11; 40, 40, 4.—
    II.
    Transf.
    A.
    As a rel. particle, prop. quī or qui ne, and mostly where the rel. stands for a nom. masc. or for abl. of time, who... not, that not, but that, but, often = Engl. without and a participial clause.
    1.
    In gen.:

    curiosus nemo est quin sit malevolus,

    Plaut. Stich. 2, 1, 54:

    neque aequom est occultum id haberi, quin participem te,

    id. Aul. 2, 1, 13; id. Cas. 2, 8, 68:

    nulla causast quin me condones cruci,

    id. Rud. 4, 4, 26:

    ut nullo modo Introire possem, quin me viderent,

    Ter. Eun. 5, 2, 2:

    facere non possum, quin ad te mittam,

    I cannot forbear sending to you, Cic. Att. 12, 27, 3:

    cum causae nihil esset, quin secus indicaret,

    id. Quint. 9, 32:

    nihil abest, quin sim miserrimus,

    id. Att. 11, 15, 3:

    neminem conveni, quin omnes mihi maximas gratias agant,

    id. Fam. 9, 14, 1:

    nemo est, quin ubivis quam ibi ubi est, esse malit,

    id. ib. 6, 1, 1:

    repertus est nemo quin mori diceret satius est,

    id. Verr. 2, 2, 36, § 88:

    nemo, qui aliquo esset in numero, scripsit orationem quin redigeret omnis sententias, etc.,

    id. Or. 61, 208:

    nihil praetermisi, quin enucleate ad te scriberem,

    id. Q. Fr. 3, 3, 1:

    neque ullus flare ventus poterat quin aliquā ex parte secundum cursum haberent,

    Caes. B. C. 3, 47:

    nulli ex itinere excedere licebat quin ab equitatu Caesaris exciperetur,

    without being cut off, id. ib. 1, 79:

    nullum fere tempus intermiserunt, quin trans Rhenum legatos mitterent,

    without sending, id. B. G. 5, 55:

    in castello nemo fuit omnino militum quin vulneraretur,

    id. B. C. 3, 53:

    quid recusare potest, quin et socii sibi consulant,

    Liv. 32, 21: vix superat, quin triumphus decernatur, it wants little that, Quadrig. ap. Gell. 17, 13, 5:

    paene factum est, quin castra relinquerentur,

    i.e. they were very near deserting their camp, id. ib. 17, 13, 5.— So quin (= quī non) stands for a rel. abl. of time:

    neque ullum fere tempus intercessit quin aliquem de motu Gallorum nuntium acciperet,

    Caes. B. G. 5, 53.— More rarely quin stands for quae non, quod non, etc.: nulla est civitas quin ad id tempus partem senatus Cordubam mitteret. Caes. B. C. 2, 19:

    nulla fuit Thessaliae civitas quin Caesari pareret,

    id. ib. 3, 81:

    nulla (natura), quin suam vim retineat,

    Cic. Fin. 4, 13, 32:

    horum autem nihil est quin intereat,

    id. N. D. 3, 12, 30; id. Rep. 1, 2, 2: nihil est quin male narrando possit depravari, Ter. [p. 1513] Phorm. 4, 4, 16:

    nihil tam difficilest quin investigare possiet,

    id. Heant. 4, 2, 8:

    cum nemo esset, quin hoc se audisse liquido diceret,

    Cic. Verr. 2, 3, 59, § 136:

    Messanam nemo venit, quin viderit,

    id. ib. 2, 4, 4, §

    7: nego ullam picturam fuisse, quin inspexerit,

    id. ib. 2, 4, 1, § 1; cf. Gell. 17, 13, 2 sq., and Cato ap. Gell. ib. § 3.— 2. Esp. after words expressing hesitation (usu. with neg.):

    non dubitaturum, quin cederet, Cic Mil. 23, 63: nolite dubitare, quin,

    id. Imp. Pomp. 23, 68:

    et vos non dubitatis, quin,

    id. Agr. 2, 26, 69:

    dubitatis, Quirites, quin hoc tantum boni in rem publicam conferatis?

    id. Imp. Pomp. 16, 49. —
    3.
    Much more freq. after words expressing doubt, ignorance, etc.:

    non dubitabat, quin,

    Cic. Att. 6, 2, 3:

    cave dubites, quin,

    id. Fam. 5, 20, 6:

    non dubitabat quin... non posset,

    id. Att. 5, 11, 7; id. Tusc. 1, 36, 88:

    non esse dubium, quin... possent,

    no doubt that, Caes. B. G. 1, 4; Ter. And. 2, 3, 17:

    neque abest suspicio, quin,

    a suspicion that, Caes. B. G. 1, 4:

    quis ignerat, quin?

    who is ignorant that? who does not know that? Cic. Fl. 27, 64:

    dies fere nullus est, quin hic Satyrus domum meam ventitet,

    hardly a day passes that he does not come, id. Att. 1, 1, 3.—
    B.
    That not, as if not, as though not:

    non quin ipse dissentiam, sed quod,

    not but that, Cic. Fam. 4, 7, 1: non quin breviter reddi responsum potuerit, Liv 2, 15. —
    C.
    For corroboration.
    1.
    But, indeed, really, verily, of a truth:

    Hercle quin tu recte dicis,

    Plaut. Merc. 2, 3, 77: credo;

    neque id injuria: quin Mihi molestum est,

    Ter. Heaut. 3, 3, 20:

    te nec hortor, nec rogo, ut domum redeas, quin hinc ipse evolare cupio,

    Cic. Fam. 7, 30, 1.— Esp. in reaching a climax or adding a stronger assertion or proof: quin etiam, yea indeed, nay even:

    credibile non est, quantum scribam die: quin etiam noctibus,

    Cic. Att. 13, 26, 3; 14, 21, 3:

    quin etiam necesse crit cupere et optare, ut, etc.,

    id. Lael. 16, 59:

    quin etiam voces jactare,

    Verg. A. 2, 768: mortem non esse metuendam, quin etiam si, etc., nay, not even if, etc., Lact. 3, 27 fin.; cf.:

    quin et Atridas Priamus fefellit,

    Hor. C. 1, 10, 13.—
    2.
    Rather, yea rather:

    nihil ea res animum militaris viri imminuit, quin contra plus spei naotus,

    Liv. 35, 26.—
    D.
    In corrections, nay, rather:

    non potest dici satis quantum in illo sceleris fuerit, Quin sic attendite, judices, etc.,

    Cic. Mil. 29, 78 sq. (cf. Halm ad loc., and Lorenz ad Plaut. Most. 164).

    Lewis & Short latin dictionary > quin

  • 95 recondita

    rĕ-condo, dĭdi, dĭtum, 3, v. a., to put up again, put back again; to lay up, put or stow away, hoard; to shut up, close; to hide, conceal, bury, etc. (cf.: abscondo, occulo, retrudo, abdo).
    I.
    Lit.:

    gladium cruentatum in vaginam recondidit,

    put up again, sheathe, Cic. Inv. 2, 4, 14:

    gladium in vaginā,

    id. Cat. 1, 2, 4; cf. id. Inv. 2, 4, 14:

    cum Lepidus flammae vi e rogo ejectus recondi propter ardorem non potuisset,

    put back again, Plin. 7, 53, 54, § 186: reliquias (ciborum) aliquo, * Plaut. Stich. 1, 3, 78; cf.:

    uvas in amphoras,

    Col. 12, 16, 3:

    uvas in vasis,

    id. 12, 15 fin.:

    victum tectis,

    id. ib. prooem. §

    12: Caecubum,

    Hor. C. 3, 28, 2:

    opes aerario,

    Quint. 10, 3, 3:

    frumentum in annos,

    Col. 2, 20, 6: se, to bury one ' s self, Sen. Ep. 8, 1: se in locum, ex quo, etc., to hide one ' s self, Quint. 10, 3, 25:

    quod celari opus erat, habebant sepositum et reconditum,

    hid away, concealed, Cic. Verr. 2, 4, 10, § 24; cf.:

    nihil tam clausum neque tam reconditum,

    id. ib. 2, 4, 20, §

    40: recondita alia invenerunt,

    Liv. 8, 18:

    imo reconditus antro,

    Ov. M. 1, 583; cf.

    nube,

    id. ib. 3, 273:

    silvā,

    id. ib. 4, 339; Flor. 1, 13, 11 Duk. (cf. Liv. 5, 51, 9 Drak., and v. the foll.).— Poet.: oculos, to close again (opp. erigere), Ov. M. 4, 146: avidā recondidit alvo, hid, i. e. swallowed, id. ib. 12, 17; cf.: cum subito Triton ore recondit aquam, sucks in, i. q. absorbet, Prop. 2, 32 (3, 30), 16:

    ensem in pulmone,

    to bury, sheathe, plunge, Verg. A. 10, 387; so,

    gladium lateri,

    Ov. M. 12, 482. —
    II.
    Trop.:

    mens alia visa sic arripit, ut his statim utatur, alia recondit, e quibus memoria oritur,

    lays up, stores away, Cic. Ac. 2, 10, 30; cf.:

    verba, vultus in crimen detorquens recondebat,

    Tac. A. 1, 7 fin.;

    and, odia,

    id. ib. 1, 69 fin.:

    Venerem interius recondere,

    Verg. G. 3, 137:

    quos fama obscura recondit,

    id. A. 5, 302:

    voluptates,

    to keep secret, Tac. A. 4, 57:

    in hoc me recondidi... ut prodesse pluribus possem,

    went into retirement, Sen. Ep. 8, 1; cf.:

    penitus quicquid arcani apparo, id Herc. Oet. 478: praecepta mea reconde,

    Vulg. Prov. 7, 1.— Hence, rĕcondĭtus, a, um, P. a., put away, out of the way, hidden, concealed, retired, sequestered.
    A.
    Lit.:

    neque tabulis et signis propalam collocatis, sed his omnibus rebus constructis ac reconditis,

    Cic. de Or. 1, 35, 161:

    quid Aegyptus? ut occulte latet! ut recondita est!

    id. Agr. 2, 16, 41; cf.

    locus,

    id. Verr. 2, 3, 89, § 207; so,

    saltus,

    Cat. 34, 11:

    venae auri argentique,

    deep-lying, concealed, Cic. N. D. 2, 39, 98:

    habemus senatus consultum, verum inclusum in tabulis, tamquam in vaginā reconditum,

    id. Cat. 1, 2, 4.— Subst.: rĕcondĭtum, i, n., a secret place, Plin. 33, 1, 6, § 25.— Plur.: rĕ-condĭta, ōrum, n., remote, sequestered places: Pergami in occultis ac reconditis templi, * Caes. B. C. 3, 105, 4.—
    B.
    Trop., hidden, profound, abstruse, recondite:

    litterae,

    Cic. N. D. 3, 16, 42; cf.:

    reconditae abstrusaeque res,

    id. Brut. 11, 44;

    and, reconditiora, opp. quae in promptu sunt,

    id. Ac. 2, 4, 10:

    artes,

    id. de Or. 1, 3, 8; cf. id. Off. 1, 27, 95:

    causae,

    Tac. Or. 28:

    reconditae exquisitaeque sententiae,

    profound, recondite, Cic. Brut. 97, 274: verba, unusual, August. ap. Suet. Aug. 86:

    (natura) speciem ita formavit oris, ut in eā penitus reconditos mores effingeret,

    concealed, hidden, Cic. Leg. 1, 9, 26; cf.:

    Quinctius naturā tristi ac reconditā fuit,

    of a reserved disposition, id. Quint. 18, 59.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > recondita

  • 96 reconditum

    rĕ-condo, dĭdi, dĭtum, 3, v. a., to put up again, put back again; to lay up, put or stow away, hoard; to shut up, close; to hide, conceal, bury, etc. (cf.: abscondo, occulo, retrudo, abdo).
    I.
    Lit.:

    gladium cruentatum in vaginam recondidit,

    put up again, sheathe, Cic. Inv. 2, 4, 14:

    gladium in vaginā,

    id. Cat. 1, 2, 4; cf. id. Inv. 2, 4, 14:

    cum Lepidus flammae vi e rogo ejectus recondi propter ardorem non potuisset,

    put back again, Plin. 7, 53, 54, § 186: reliquias (ciborum) aliquo, * Plaut. Stich. 1, 3, 78; cf.:

    uvas in amphoras,

    Col. 12, 16, 3:

    uvas in vasis,

    id. 12, 15 fin.:

    victum tectis,

    id. ib. prooem. §

    12: Caecubum,

    Hor. C. 3, 28, 2:

    opes aerario,

    Quint. 10, 3, 3:

    frumentum in annos,

    Col. 2, 20, 6: se, to bury one ' s self, Sen. Ep. 8, 1: se in locum, ex quo, etc., to hide one ' s self, Quint. 10, 3, 25:

    quod celari opus erat, habebant sepositum et reconditum,

    hid away, concealed, Cic. Verr. 2, 4, 10, § 24; cf.:

    nihil tam clausum neque tam reconditum,

    id. ib. 2, 4, 20, §

    40: recondita alia invenerunt,

    Liv. 8, 18:

    imo reconditus antro,

    Ov. M. 1, 583; cf.

    nube,

    id. ib. 3, 273:

    silvā,

    id. ib. 4, 339; Flor. 1, 13, 11 Duk. (cf. Liv. 5, 51, 9 Drak., and v. the foll.).— Poet.: oculos, to close again (opp. erigere), Ov. M. 4, 146: avidā recondidit alvo, hid, i. e. swallowed, id. ib. 12, 17; cf.: cum subito Triton ore recondit aquam, sucks in, i. q. absorbet, Prop. 2, 32 (3, 30), 16:

    ensem in pulmone,

    to bury, sheathe, plunge, Verg. A. 10, 387; so,

    gladium lateri,

    Ov. M. 12, 482. —
    II.
    Trop.:

    mens alia visa sic arripit, ut his statim utatur, alia recondit, e quibus memoria oritur,

    lays up, stores away, Cic. Ac. 2, 10, 30; cf.:

    verba, vultus in crimen detorquens recondebat,

    Tac. A. 1, 7 fin.;

    and, odia,

    id. ib. 1, 69 fin.:

    Venerem interius recondere,

    Verg. G. 3, 137:

    quos fama obscura recondit,

    id. A. 5, 302:

    voluptates,

    to keep secret, Tac. A. 4, 57:

    in hoc me recondidi... ut prodesse pluribus possem,

    went into retirement, Sen. Ep. 8, 1; cf.:

    penitus quicquid arcani apparo, id Herc. Oet. 478: praecepta mea reconde,

    Vulg. Prov. 7, 1.— Hence, rĕcondĭtus, a, um, P. a., put away, out of the way, hidden, concealed, retired, sequestered.
    A.
    Lit.:

    neque tabulis et signis propalam collocatis, sed his omnibus rebus constructis ac reconditis,

    Cic. de Or. 1, 35, 161:

    quid Aegyptus? ut occulte latet! ut recondita est!

    id. Agr. 2, 16, 41; cf.

    locus,

    id. Verr. 2, 3, 89, § 207; so,

    saltus,

    Cat. 34, 11:

    venae auri argentique,

    deep-lying, concealed, Cic. N. D. 2, 39, 98:

    habemus senatus consultum, verum inclusum in tabulis, tamquam in vaginā reconditum,

    id. Cat. 1, 2, 4.— Subst.: rĕcondĭtum, i, n., a secret place, Plin. 33, 1, 6, § 25.— Plur.: rĕ-condĭta, ōrum, n., remote, sequestered places: Pergami in occultis ac reconditis templi, * Caes. B. C. 3, 105, 4.—
    B.
    Trop., hidden, profound, abstruse, recondite:

    litterae,

    Cic. N. D. 3, 16, 42; cf.:

    reconditae abstrusaeque res,

    id. Brut. 11, 44;

    and, reconditiora, opp. quae in promptu sunt,

    id. Ac. 2, 4, 10:

    artes,

    id. de Or. 1, 3, 8; cf. id. Off. 1, 27, 95:

    causae,

    Tac. Or. 28:

    reconditae exquisitaeque sententiae,

    profound, recondite, Cic. Brut. 97, 274: verba, unusual, August. ap. Suet. Aug. 86:

    (natura) speciem ita formavit oris, ut in eā penitus reconditos mores effingeret,

    concealed, hidden, Cic. Leg. 1, 9, 26; cf.:

    Quinctius naturā tristi ac reconditā fuit,

    of a reserved disposition, id. Quint. 18, 59.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > reconditum

  • 97 recondo

    rĕ-condo, dĭdi, dĭtum, 3, v. a., to put up again, put back again; to lay up, put or stow away, hoard; to shut up, close; to hide, conceal, bury, etc. (cf.: abscondo, occulo, retrudo, abdo).
    I.
    Lit.:

    gladium cruentatum in vaginam recondidit,

    put up again, sheathe, Cic. Inv. 2, 4, 14:

    gladium in vaginā,

    id. Cat. 1, 2, 4; cf. id. Inv. 2, 4, 14:

    cum Lepidus flammae vi e rogo ejectus recondi propter ardorem non potuisset,

    put back again, Plin. 7, 53, 54, § 186: reliquias (ciborum) aliquo, * Plaut. Stich. 1, 3, 78; cf.:

    uvas in amphoras,

    Col. 12, 16, 3:

    uvas in vasis,

    id. 12, 15 fin.:

    victum tectis,

    id. ib. prooem. §

    12: Caecubum,

    Hor. C. 3, 28, 2:

    opes aerario,

    Quint. 10, 3, 3:

    frumentum in annos,

    Col. 2, 20, 6: se, to bury one ' s self, Sen. Ep. 8, 1: se in locum, ex quo, etc., to hide one ' s self, Quint. 10, 3, 25:

    quod celari opus erat, habebant sepositum et reconditum,

    hid away, concealed, Cic. Verr. 2, 4, 10, § 24; cf.:

    nihil tam clausum neque tam reconditum,

    id. ib. 2, 4, 20, §

    40: recondita alia invenerunt,

    Liv. 8, 18:

    imo reconditus antro,

    Ov. M. 1, 583; cf.

    nube,

    id. ib. 3, 273:

    silvā,

    id. ib. 4, 339; Flor. 1, 13, 11 Duk. (cf. Liv. 5, 51, 9 Drak., and v. the foll.).— Poet.: oculos, to close again (opp. erigere), Ov. M. 4, 146: avidā recondidit alvo, hid, i. e. swallowed, id. ib. 12, 17; cf.: cum subito Triton ore recondit aquam, sucks in, i. q. absorbet, Prop. 2, 32 (3, 30), 16:

    ensem in pulmone,

    to bury, sheathe, plunge, Verg. A. 10, 387; so,

    gladium lateri,

    Ov. M. 12, 482. —
    II.
    Trop.:

    mens alia visa sic arripit, ut his statim utatur, alia recondit, e quibus memoria oritur,

    lays up, stores away, Cic. Ac. 2, 10, 30; cf.:

    verba, vultus in crimen detorquens recondebat,

    Tac. A. 1, 7 fin.;

    and, odia,

    id. ib. 1, 69 fin.:

    Venerem interius recondere,

    Verg. G. 3, 137:

    quos fama obscura recondit,

    id. A. 5, 302:

    voluptates,

    to keep secret, Tac. A. 4, 57:

    in hoc me recondidi... ut prodesse pluribus possem,

    went into retirement, Sen. Ep. 8, 1; cf.:

    penitus quicquid arcani apparo, id Herc. Oet. 478: praecepta mea reconde,

    Vulg. Prov. 7, 1.— Hence, rĕcondĭtus, a, um, P. a., put away, out of the way, hidden, concealed, retired, sequestered.
    A.
    Lit.:

    neque tabulis et signis propalam collocatis, sed his omnibus rebus constructis ac reconditis,

    Cic. de Or. 1, 35, 161:

    quid Aegyptus? ut occulte latet! ut recondita est!

    id. Agr. 2, 16, 41; cf.

    locus,

    id. Verr. 2, 3, 89, § 207; so,

    saltus,

    Cat. 34, 11:

    venae auri argentique,

    deep-lying, concealed, Cic. N. D. 2, 39, 98:

    habemus senatus consultum, verum inclusum in tabulis, tamquam in vaginā reconditum,

    id. Cat. 1, 2, 4.— Subst.: rĕcondĭtum, i, n., a secret place, Plin. 33, 1, 6, § 25.— Plur.: rĕ-condĭta, ōrum, n., remote, sequestered places: Pergami in occultis ac reconditis templi, * Caes. B. C. 3, 105, 4.—
    B.
    Trop., hidden, profound, abstruse, recondite:

    litterae,

    Cic. N. D. 3, 16, 42; cf.:

    reconditae abstrusaeque res,

    id. Brut. 11, 44;

    and, reconditiora, opp. quae in promptu sunt,

    id. Ac. 2, 4, 10:

    artes,

    id. de Or. 1, 3, 8; cf. id. Off. 1, 27, 95:

    causae,

    Tac. Or. 28:

    reconditae exquisitaeque sententiae,

    profound, recondite, Cic. Brut. 97, 274: verba, unusual, August. ap. Suet. Aug. 86:

    (natura) speciem ita formavit oris, ut in eā penitus reconditos mores effingeret,

    concealed, hidden, Cic. Leg. 1, 9, 26; cf.:

    Quinctius naturā tristi ac reconditā fuit,

    of a reserved disposition, id. Quint. 18, 59.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > recondo

  • 98 res

    rēs, rei (rēi with e long; gen., Lucr. 2, 112; 548; 6, 918; dat., id. 1, 688; 2, 236; rei, gen., monosyl. at the end of the verse, Lucr. 3, 918;

    and in the middle of the verse,

    id. 4, 885, and Poët. ap. Lact. 6, 6), f. [ etym. dub.; perh. root ra- of reor, ratus; cf. Germ. Ding; Engl. thing, from denken, to think; prop., that which is thought of; cf. also logos, Lid. and Scott, 9], a thing, object, being; a matter, affair, event, fact, circumstance, occurrence, deed, condition, case, etc.; and sometimes merely = something (cf.: causa, ratio, negotium).
    I.
    In gen.:

    unde initum primum capiat res quaeque movendi,

    Lucr. 1, 383; cf. id. 1, 536:

    in partes res quaeque minutas Distrahitur,

    id. 2, 826: summe Sol, qui omnes res inspicis, Enn. ap. Prob. Verg. E. 6, 31 (Trag. v. 321 Vahl.):

    versus, quos ego de Rerum Naturā pangere conor,

    Lucr. 1, 25; cf. id. 1, 126; 5, 54:

    rerum natura creatrix,

    id. 2, 1117:

    divinarum humanarumque rerum, tum initiorum causarumque cujusque rei cognitio,

    Cic. Tusc. 5, 3, 7 (v. divinus):

    haeret haec res,

    Plaut. Am. 2, 2, 182:

    profecto, ut loquor, ita res est,

    id. ib. 2, 1, 19:

    haud mentior, resque uti facta dico,

    id. ib. 2, 1, 23:

    de Alcumenā ut rem teneatis rectius,

    id. ib. prol. 110:

    in tantis rebus (sc. in re publicā defendendā),

    Cic. Rep. 1, 3, 4 et saep.:

    quo Averna vocantur nomine, id ab re Impositum est, quia sunt avibus contraria cunctis,

    from the nature of the thing, Lucr. 6, 740; cf. id. 6, 424; Liv. 1, 17:

    si res postulabit,

    the condition of the case, Cic. Lael. 13, 44: scaena rei totius haec, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 3:

    fugam in se nemo convertitur Nec recedit loco, quin statim rem gerat,

    does his duty, stands his ground, Plaut. Am. 1, 1, 84; so, res gerere, v. gero; hence, too, rerum scriptor, for a historian, v. scriptor, and cf. II. H. infra.—
    B.
    With adj. of quality, to express condition, etc.:

    illic homo a me sibi malam rem arcessit,

    is bringing a bad business on himself, Plaut. Am. 1, 1, 171; so,

    res mala,

    a wretched condition, Sall. C. 20, 13; and more freq. in plur.:

    bonis tuis rebus meas res irrides malas,

    circumstances, condition, Plaut. Trin. 2, 4, 45; id. Rud. 3, 3, 12:

    res secundae,

    good fortune, Hor. Ep. 1, 10, 30; cf. Liv. 3, 9:

    res prosperae,

    Nep. Dion, 6, 1; id. Eum. 5, 1:

    in secundissimis rebus,

    Cic. Off. 1, 26, 91:

    adversae res,

    id. ib. 1, 26, 90; Hor. S. 2, 2, 136; 2, 8, 73:

    res belli adversae,

    Liv. 10, 6:

    res dubiae,

    Sall. C. 10, 2; 39, 3; Liv. 2, 50; 7, 30;

    v. bonus, florens, salvus, adversus, dubius, novus, arduus, etc.— Freq. in curses, etc.: in malam rem,

    go to the bad, Ter. Phorm. 5, 7, 37; id. And. 2, 1, 17:

    malam rem hinc ibis?

    id. Eun. 3, 3, 30.—
    C.
    With an adj. in a periphrasis:

    abhorrens ab re uxoriā,

    matrimony, Ter. And. 5, 1, 10:

    in arbitrio rei uxoriae,

    dowry, Cic. Off. 1, 15, 61:

    rem divinam nisi compitalibus... ne faciat,

    a religious act, act of worship, a sacrifice, Cato, R. R. 5, 4:

    bellicam rem administrari majores nostri nisi auspicato noluerunt,

    Cic. Div. 2, 36, 76; Hor. C. 4, 3, 6:

    erat ei pecuaria res ampla et rustica,

    Cic. Quint. 3, 12: res rustica, agriculture:

    rei rusticae libro primo,

    Col. 11, 1, 2; id. 1, praef. §

    19: liber, quem de rebus rusticis scripsi,

    Cic. Sen. 15, 54:

    navalis rei certamina,

    naval battles, Amm. 26, 3, 5:

    res militaris,

    Cic. Rab. Post. 1, 2:

    rei militaris gloria,

    id. Mur. 9, 22; Nep. Milt. 8, 4:

    res frumentaria,

    forage, Caes. B. C. 3, 16; id. B. G. 1, 23; 4, 7:

    armatae rei scientissimus,

    Amm. 25, 4, 7:

    peritus aquariae rei,

    id. 28, 2, 2:

    res judicaria,

    Cic. Verr. 2, 2, 12, § 31:

    res ludicra,

    play, Hor. Ep. 2, 1, 180:

    uti rebus veneriis,

    Cic. Sen. 14, 47; Nep. Alc. 11, 4:

    res Veneris,

    Lucr. 2, 173; Ov. R. Am. 431; v. also familiaris, judiciaria, militaris, navalis, etc., and cf. II. G. infra. —
    D.
    With pronouns or adjectives, as an emphatic periphrase for the neutr.:

    ibi me inclamat Alcumena: jam ea res me horrore afficit,

    this now, Plaut. Am. 5, 1, 16; cf.: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam:

    Ea res est,

    it is even so, id. As. 1, 1, 40:

    de fratre confido ita esse ut semper volui. Multa signa sunt ejus rei,

    of it, Cic. Att. 1, 10, 5: quos (melittônas) alii melittotropheia appellant, eandem rem quidam mellaria. Varr. R. R. 3, 16, 12:

    sunt ex te quae scitari volo, Quarum rerum, etc.,

    Plaut. Capt. 2, 2, 13; cf. Caes. B. G. 3, 4:

    quibus de rebus quoniam nobis contigit ut aliquid essemus consecuti,

    Cic. Rep. 1, 8, 13:

    quā super re interfectum esse Hippotem dixisti? Pac. ap. Fest. s. v. superescit, p. 244: resciscet Amphitruo rem omnem,

    every thing, all, Plaut. Am. 1, 2, 30:

    nulla res tam delirantes homines concinat cito,

    nothing, id. Am. 2, 2, 96; cf.:

    neque est ulla res, in quā, etc.,

    Cic. Rep. 1, 7, 12; 1, 5, 9; cf.

    also: sumptu ne parcas ullā in re, quod ad valetudinem opus sit,

    id. Fam. 16, 4, 2:

    magna res principio statim bello,

    a great thing, a great advantage, Liv. 31, 23 fin.:

    nil admirari prope res est una Solaque, quae, etc.,

    the only thing, only means, Hor. Ep. 1, 6, 1 et saep. — Emphatically with sup.:

    scilicet rerum facta est pulcherrima Roma,

    the most beautiful thing in the world, Verg. G. 2, 534; Quint. 1, 12, 16 Spald. p. 81. —

    Of persons, etc.: est genus hominum, qui esse primos se omnium rerum volunt,

    Ter. Eun. 2, 2, 17:

    maxime rerum,

    Ov. H. 9, 107; cf.:

    maxima rerum Roma,

    Verg. A. 7, 602; Ov. M. 13, 508:

    fortissima rerum animalia,

    id. ib. 12, 502:

    pulcherrime rerum,

    id. H. 4, 125; id. A. A. 1, 213; id. M. 8, 49:

    dulcissime rerum,

    Hor. S. 1, 9, 4.—
    E.
    In adverb. phrases:

    e re natā melius fieri haud potuit,

    after what has happened, Ter. Ad. 3, 1, 8:

    pro re natā,

    according to circumstances, Cic. Att. 7, 8, 2; 14, 6, 1:

    pro tempore et pro re,

    Caes. B. G. 5, 8:

    factis benignus pro re,

    according to circumstances, Liv. 7, 33, 3; Sall. J. 50, 2:

    pro re pauca loquar,

    Verg. A. 4, 337; Lucr. 6, 1280:

    ex re et ex tempore,

    Cic. Fam. 12, 19, 3:

    e re respondi,

    Cat. 10, 8.
    II.
    In partic.
    A.
    Pregn., an actual thing, the thing itself, reality, truth, fact; opposed to appearance, mere talk, the mere name of a thing:

    ecastor, re experior, quanti facias uxorem tuam,

    Plaut. Am. 1, 3, 10:

    desiste dictis nunc jam miseram me consolari: Nisi quid re praesidium apparas, etc.,

    id. Rud. 3, 3, 21: rem ipsam loqui. Ter. And. 1, 2, 31:

    rem fabulari,

    Plaut. Trin 2, 4, 87:

    nihil est aliud in re,

    in fact, Liv. 10, 8, 11 Weissenb. ad loc.:

    se ipsa res aperit,

    Nep. Paus. 3, 7:

    ex re decerpere fructus,

    Hor. S. 1, 2, 79;

    opp. verbum, vox, opinio, spes, nomen, etc.: rem opinor spectari oportere, non verba,

    Cic. Tusc. 5, 11, 32; cf.: te rogo, ut rem potiorem oratione ducas, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 5:

    non modo res omnes, sed etiam rumores cognoscamus,

    Cic. Att. 5, 5, 1:

    qui hos deos non re, sed opinione esse dicunt,

    id. N. D. 3, 21, 53:

    Peripateticos et Academicos nominibus differentes, re congruentes,

    id. Ac. 2, 5, 15:

    quod nos honestum, illi vanum... verbis quam re probabilius vocant,

    Quint. 3, 8, 22; Sen. Ep. 120, 9:

    eum, tametsi verbo non audeat, tamen re ipsā de maleficio suo confiteri,

    id. Rosc. Am. 42, 123; cf. Ter. Ad. 4, 7, 15:

    vides quantum distet argumentatio tua ab re ipsā atque a veritate,

    Cic. Rosc. Am. 15, 44. — Hence, abl. sing., often strengthened by verā (sometimes as one word, reverā), in fact, really, in truth, indeed, in reality:

    haec ille, si verbis non audet, re quidem verā palam loquitur,

    Cic. Quint. 17, 56; so,

    re quidem verā,

    id. Clu. 19, 54; id. Sest. 7, 15:

    re autem verā,

    id. Fam. 1, 4, 2;

    and simply re verā,

    id. Quint. 2, 7; id. Div. 2, 54, 110; id. Balb. 3, 7:

    re verāque,

    Lucr. 2, 48; cf.:

    et re verā,

    indeed, in fact, Cic. Fam. 3, 5, 1; Liv. 33, 11, 3; 35, 31, 12; 36, 6, 1; Nep. Ages. 2, 3; id. Phoc. 3, 3; Curt. 3, 13, 5; 4, 16, 19; Val. Max. 9, 13, ext. 1; Just. 5, 1, 8; 12, 13, 10; Plin. Ep. 6, 33, 1.—
    B.
    Effects, substance, property, possessions:

    mihi Chrysalus Perdidit filium, me atque rem omnem Meam,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 26; cf.: Ph. Habuitne rem? Ly. Habuit. Ph. Qui eam perdidit... Mercaturamne an venales habuit, ubi rem perdidit? id. Trin. 2, 2, 49 sq.:

    quibus et re salvā et perditā profueram,

    Ter. Eun. 2, 2, 27:

    rem talentum decem,

    id. Phorm. 2, 3, 46; Juv. 3, 16:

    avidior ad rem,

    Ter. Eun. 1, 2, 51:

    rem facere,

    to make money, Cic. Att. 2, 2, 12:

    res eos jampridem, fides deficere nuper coepit,

    id. Cat. 2, 5, [p. 1576] 10:

    qui duo patrimonia accepisset remque praeterea bonis et honestis rationibus auxisset,

    id. Rab. Post. 14, 38:

    libertino natum patre et in tenui re,

    in narrow circumstances, Hor. Ep. 1, 20, 20 et saep.; v. also familiaris.— In plur.: quantis opibus, quibus de rebus, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 396 Vahl.):

    privatae res,

    Cic. Att. 9, 7, 5.—
    2.
    Hence, law t. t., whatever may be the subject of a right, whether corporeal or incorporeal (v. Sandars, Introd. to Just. Inst. p. 42 sqq.):

    res corporales,

    Just. Inst. 2, 2, 1 sq.; Gai. Inst. 2, 12; Dig. 1, 8, 1:

    res in patrimonio, res extra patrimonium,

    Just. Inst. 2, 1 pr.; Gai. Inst. 2, 1:

    res sanctae,

    Just. Inst. 2, 1, 10; v. also mancipium, privatus, etc.—
    C.
    Benefit, profit, advantage, interest, weal:

    res magis quaeritur, quam, etc.,

    Plaut. Men. 4, 2, 6:

    melius illi consulas quam rei tuae,

    id. Cist. 1, 1, 98:

    haec tuā re feceris,

    to your advantage, id. Capt. 2, 2, 46.— Most freq. with the prepositions in, ex, ob, ab, etc.:

    quasi istic minor mea res agatur quam tua,

    is interested, affected, Ter. Heaut. 2, 3, 113 (v. ago):

    si in rem tuam esse videatur,

    Plaut. Trin. 3, 2, 2:

    vide si hoc in rem deputas,

    id. ib. 3, 3, 19:

    quod in rem recte conducat tuam,

    id. Capt. 2, 3, 26:

    si in remst utrique,

    Ter. And. 3, 3, 14:

    quid mihi melius est, quid magis in rem est, quam? etc.,

    useful, Plaut. Rud. 1, 4, 1:

    tamen in rem fore credens universos adpellare,

    Sall. C. 20, 1:

    omnia quae in rem videbantur esse,

    Curt. 6, 2, 21:

    ad conparanda ea quae in rem erant,

    Liv. 30, 4, 6:

    imperat quae in rem sunt,

    id. 26, 44, 7; 22, 3, 2:

    ex tuā re non est, ut ego emoriar,

    for your advantage, Plaut. Ps. 1, 3, 102: An. Non pudet Vanitatis? Do. Minime, dum ob rem, to the purpose, with advantage, Ter. Phorm. 3, 2, 41: ob rem facere, usefully, with advantage or profit, Sall. J. 31, 5: subdole blanditur, ab re Consulit blandiloquentulus, contrary to his interest, i. e. to his injury, Plaut. Trin. 2, 1, 12 Brix ad loc.:

    haud id est ab re aucupis,

    id. As. 1, 3, 71:

    haec haud ab re duxi referre,

    Liv. 8, 11, 1:

    non ab re esse Quinctio visum est interesse, etc.,

    id. 35, 32, 6; Plin. 27, 8, 35, § 57; Suet. Aug. 94; Gell. 18, 4, 6; 1, 26, 4; Macr. S. 1, 4, 19.—
    D.
    Cause, reason, ground, account; only in the connection eā (hac) re, and eam ob rem, adverb., therefore, on that account:

    eā re tot res sunt, ubi bene deicias,

    Cato, R. R. 158, 2:

    hac re nequeunt ex omnibus omnia gigni, Quod, etc.,

    Lucr. 1, 172; cf.:

    illud eā re a se esse concessum, quod, etc.,

    Cic. Ac. 2, 34, 111:

    patrem exoravi, tibi ne noceat, neu quid ob eam rem succenseat,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 39; cf.:

    quoi rei?

    for what purpose? id. As. 3, 2, 43; id. Poen. 2, 3, 3.—Hence (by uniting into one word) the causal adverbs quare and quamobrem, v. h. vv.—
    E.
    An affair, matter of business, business:

    cum et de societate inter se multa communicarent et de totā illā ratione atque re Gallicanā,

    Cic. Quint. 4, 15:

    rem cum aliquo transigere,

    id. Clu. 13, 39. —

    Hence, transf., in gen.: res alicui est cum aliquo,

    to have to do with any one, Cic. Rosc. Am. 30, 84; id. Sest. 16, 37; id. Fam. 9, 20, 2; Caes. B. G. 7, 77; cf.:

    famigeratori res sit cum damno et malo,

    Plaut. Trin. 1, 2, 182 Brix ad loc.— Also without a dat.:

    quoniam cum senatore res est,

    Cic. Fam. 13, 26, 3;

    esp., in mal. part.: rem habere cum aliquo or aliquā,

    to have to do with any one, Plaut. Bacch. 3, 6, 35; id. Merc. 3, 1, 37; Ter. Eun. 1, 2, 39; 58. —Ellipt.:

    jam biennium est, quom mecum rem coepit,

    Plaut. Merc. 3, 1, 15. —
    F.
    A case in law, a lawsuit, cause, suit (more gen. than causa):

    ubi res prolatae sunt,

    Plaut. Capt. 1, 1, 10:

    res agi,

    id. Men. 4, 2, 19; id. Aul. 3, 4, 13:

    quibus res erat in controversiā, ea vocabatur lis,

    Varr. L. L. 7, § 93; cf.

    (prob. in allusion to this legal form): tot homines... statuere non potuisse, utrum diem tertium an perendinum... rem an litem dici oporteret,

    Cic. Mur. 12, 27; cf.

    also: quarum rerum litium causarum condixit pater patratus, etc., an ancient formula,

    Liv. 1, 32:

    de rebus ab aliquo cognitis judicatisque dicere,

    Cic. Verr. 2, 2, 48, § 118:

    pecunias capere ob rem judicandam,

    id. Fin. 2, 16, 54:

    si res certabitur olim,

    Hor. S. 2, 5, 27; 1, 10, 15; 1, 9, 41; id. Ep. 1, 16, 43:

    tractu temporis futurum, ut res pereat,

    Dig. 3, 3, 12:

    rem differre,

    ib. 43, 30, 3: res judicata dicitur, quae finem controversiarum pronuntiatione judicis accipit, ib. 42, 1, 1 et saep.—
    G.
    An affair, esp. a battle, campaign, military operations; in phrase rem (or res) gerere:

    res gesta virtute,

    Cic. Fin. 5, 23, 66:

    ut res gesta est ordine narrare,

    Ter. Ad. 3, 5, 3:

    his rebus gestis,

    Caes. B. G. 5, 8:

    res gerere,

    Hor. Ep. 1, 17, 33:

    rem bene gerere,

    id. ib. 1, 8, 1; Ter. Ad. 5, 1, 13:

    comminus rem gerunt,

    Caes. B. G. 5, 44:

    res gestae,

    Hor. Ep. 1, 3, 7; 2, 1, 251:

    adversus duos simul rem gerere,

    Liv. 21, 60:

    rem male gerere,

    Nep. Them. 3, 3; Hor. S. 2, 3, 74:

    in relatione rerum ab Scythis gestarum,

    Just. 2, 1, 1; cf.:

    rem agere,

    Hor. S. 1, 9, 4; id. A. P. 82:

    ante rem,

    before the battle, Liv. 4, 40:

    cum Thebanis sibi rem esse existimant,

    Nep. Pel. 1, 3; Cic. Sest. 16, 37.—
    H.
    Acts, events, as the subject of narration, a story, history:

    res in unam sententiam scripta,

    Auct. Her. 1, 12, 20:

    cui lecta potenter erit res,

    Hor. A. P. 40; id. S. 1, 10, 57; id. Ep. 1, 19, 29:

    in medias res auditorem rapere,

    id. A. P. 148; 310:

    agitur res in scaenis,

    id. ib. 179; cf.:

    numeros animosque secutus, non res,

    id. Ep. 1, 19, 25; Phaedr. 5, 1, 12:

    sicut in rebus ejus (Neronis) exposuimus,

    Plin. 2, 83, 85, § 199:

    litterae, quibus non modo res omnis, sed etiam rumores cognoscamus,

    Cic. Att. 5, 5, 1:

    res populi Romani perscribere, Liv. praef. § 1: res Persicae,

    history, Nep. Con. 5, 4; id. Cat. 3, 2.—
    K.
    Res publica, also as one word, respublica, the common weal, a commonwealth, state, republic (cf. civitas); also, civil affairs, administration, or power, etc.: qui pro republicā, non pro suā obsonat, Cato ap. Ruf. 18, p. 210; cf.:

    erat tuae virtutis, in minimis tuas res ponere, de re publicā vehementius laborare,

    Cic. Fam. 4, 9, 3:

    dummodo ista privata sit calamitas et a rei publicae periculis sejungatur,

    id. Cat. 1, 9; cf.:

    si re publicā non possis frui, stultum est nolle privatā,

    id. Fam. 4, 9, 4:

    egestates tot egentissimorum hominum nec privatas posse res nec rem publicam sustinere,

    id. Att. 9, 7, 5 (v. publicus); Cato ap. Gell. 10, 14, 3: auguratum est, rem Romanam publicam summam fore, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45:

    quo utiliores rebus suis publicis essent,

    Cic. Off. 1, 44, 155:

    commutata ratio est rei totius publicae,

    id. Att. 1, 8, 4: pro republicā niti, Cato ap. Charis. p. 196 fin.:

    merere de republicā,

    Plaut. Am. prol. 40:

    de re publicā disputatio... dubitationem ad rem publicam adeundi tollere, etc.,

    Cic. Rep. 1, 7, 12:

    oppugnare rem publicam,

    id. Cael. 1, 1; id. Har. Resp. 8, 15; id. Sest. 23, 52:

    paene victā re publicā,

    id. Fam. 12, 13, 1:

    delere rem publicam,

    id. Sest. 15, 33; Lact. 6, 18, 28.—Esp. in the phrase e re publicā, for the good of the State, for the public benefit:

    senatūs consultis bene et e re publicā factis,

    Cic. Phil. 3, 12, 30:

    ea si dicam non esse e re publicā dividi,

    id. Fam. 13, 8, 2; id. Mil. 5, 14; Liv. 8, 4, 12; 25, 7, 4; 34, 34, 9; Suet. Rhet. 1 init. —Post-class. and rare, also ex republicā, Gell. 6, 3, 47; 11, 9, 1;

    but exque is used for euphony (class.): id eum recte atque ordine exque re publicā fecisse,

    Cic. Phil. 3, 15, 38; 5, 13, 36; 10, 11, 26.— In plur.:

    eae nationes respublicas suas amiserunt, C. Gracch. ap. Fest. s. h. v. p. 286 Müll.: hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum,

    Cic. Rep. 1, 28, 44:

    circuitus in rebus publicis commutationum,

    id. ib. 1, 29, 45 et saep.—
    2.
    Sometimes simply res, the State (in the poets, and since the Aug. per. in prose): unus homo nobis cunctando restituit rem, Enn. ap. Cic. Off. 1, 24, 84 (Ann. v. 313 Vahl.):

    hic (Marcellus) rem Romanam sistet,

    Verg. A. 6, 858; cf.:

    nec rem Romanam tam desidem umquam fuisse,

    Liv. 21, 16; 1, 28:

    parva ista non contemnendo majores nostri maximam hanc rem fecerunt,

    id. 6, 41 fin.:

    Romana,

    Hor. C. S. 66; id. Ep. 1, 12, 25; Ov. M. 14, 809; Sall. C. 6, 3; cf.:

    ut paulo ante animum inter Fidenatem Romanamque rem ancipitem gessisti,

    Liv. 1, 28 fin.:

    Albana,

    id. 1, 6.— In plur.:

    res Asiae evertere,

    Verg. A. 3, 1:

    custode rerum Caesare,

    Hor. C. 4, 15, 17; cf.:

    res sine discordiā translatae,

    Tac. H. 1, 29; so (also in Cic.), rerum potiri, v. potior. —
    L.
    Res novae, political changes, a revolution, etc.; v. novus.

    Lewis & Short latin dictionary > res

  • 99 rogamentum

    rŏgāmentum, i, n. [rogo], a question (post-class.), App. Dogm. Plat. 3, p. 31, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > rogamentum

  • 100 rogatio

    rŏgātĭo, ōnis, f. [id.].
    I.
    Publicists' t. t., an inquiry of the people as to whether they will decree this or that, a proposal to the people for passing a law or decree, a proposed law or decree, a bill:

    quae (rogatio) de Pompeio a Gellio et a Lentulo consulibus lata est,

    was proposed, presented, introduced, Cic. Balb. 14, 33:

    quibus lege aut rogatione civitas aut libertas erepta sit,

    id. Caecin. 84, 100 Halm ad loc.:

    rogationem ferre de aliquo,

    id. Sull. 23, 65:

    in aliquem,

    id. Brut. 23, 89:

    ad populum,

    Caes. B. C. 3, 1:

    ad plebem,

    Liv. 33, 25:

    in dissuasione rogationis ejus, quae contra coloniam Narbonensem ferebatur,

    Cic. Clu. 51, 140:

    Piso lator rogationis idem erat dissuasor,

    id. Att. 1, 14, 5:

    rogationem promulgare,

    Sall. J. 40, 1; cf.:

    promulgantur uno eodemque tempore rogationes ab eodem tribuno de meā pernicie et de provinciis consulum,

    Cic. Sest. 10 fin.; Liv. 41, 6:

    suasit rogationem,

    recommended, spoke in favor of it, Cic. Rep. 3, 18, 28; id. Off. 3, 30, 109:

    intercedere rogationi,

    to oppose it, id. de Or. 2, 47, 197:

    rogationem accipere,

    to accept it, id. Att. 1, 14, 5;

    for which: rogationes jubere (opp. antiquare),

    Liv. 6, 39:

    per vim rogationem perferre,

    to carry through, Cic. Q. Fr. 2, 2, 3:

    cum provocatione rogationem pertulit,

    Liv. 3, 54, 15:

    recitare rogationis carmen,

    id. 3, 64, 10. — The formula made use of in such a rogation runs thus, in Gell. 5, 19, 9: velitis jubeatis uti, etc. (here follows the proposed law; at the close): haec ita uti dixi ita vos Quirites rogo.—
    II.
    Transf., in gen.,
    A.
    A question, interrogation, only as a figure of speech:

    rogatio atque huic finitima quasi percontatio,

    Cic. de Or. 3, 53, 203; Quint. 9, 1, 29. —
    B.
    An asking, demanding; a prayer, entreaty, request (very rare):

    ego Curtium non modo rogatione sed etiam testimonio tuo diligo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 10; id. Planc. 10, 25:

    injusta amici,

    Val. Max. 6, 4, 4; Vulg. Ecclus. 4, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > rogatio

См. также в других словарях:

  • rogo — (del lat. «rogus»; lit.) m. *Hoguera o pira. * * * rogo. (Del lat. rogus). m. poét. Hoguera, pira …   Enciclopedia Universal

  • rogo — |ô| s. m. 1. Ato ou efeito de rogar. 2. Prece; súplica. 3.  [Portugal: Douro] Assalariamento de homens e mulheres para trabalhos agrícolas. 4. a rogo: a pedido. • Plural: rogos |ó|.   • Confrontar: rojo …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • rogo — / rɔgo/ s.m. [dal lat. rogus ] (pl. ghi ). 1. [catasta di legna usata in passato per cremare i cadaveri o per bruciare vivi i condannati a morte] ▶◀ (lett.) pira. 2. (fig.) [fuoco che divampa con grande forza] ▶◀ incendio. ↓ falò …   Enciclopedia Italiana

  • rogo — (Del lat. rogus). m. poét. Hoguera, pira …   Diccionario de la lengua española

  • rogo — 1rò·go, ró·go s.m. CO 1a. catasta di legno che arde o che è stata preparata per essere accesa, usata nell antichità classica per cremare i cadaveri o compiere sacrifici rituali 1b. estens., la pena prevista nel Medioevo e in età rinascimentale… …   Dizionario italiano

  • rogo — {{hw}}{{rogo}}{{/hw}}o rogo s. m.  (pl. ghi ) 1 Catasta di legna su cui si bruciavano i cadaveri e i condannati a morirvi | Supplizio del fuoco. 2 (est.) Falò, incendio: un rogo di libri …   Enciclopedia di italiano

  • Rogo upė — Sp Rògo ùpė Ap Rogue River L JAV (Mičigano, Oregono v jos) …   Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė

  • Rogo — Admin ASC 2 Code Orig. name Rogo Country and Admin Code NG.29.7910328 NG …   World countries Adminstrative division ASC I-II

  • rogo — gy·rogo·ni·tes; …   English syllables

  • Rogo — ISO 639 3 Code : rod ISO 639 2/B Code : ISO 639 2/T Code : ISO 639 1 Code : Scope : Individual Language Type : Living …   Names of Languages ISO 639-3

  • rogo — rogo1 pl.m. roghi rogo2 pl.m. roghi …   Dizionario dei sinonimi e contrari

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»