-
1 planus
1.plānus, a, um, adj. [for placnus; root plac-; Gr. plakous; cf. 2. plaga, planca], even, level, flat, plane (class.; cf. aequor).I.Lit.:B.facilis et plana via,
Plaut. Trin. 3, 2, 19: cum duae formae praestantes sint, ex solidis globus, ex planis circulus aut orbis, Cic. N. D. 2, 18, 47:planum et aequabile corpus universitatis,
id. Univ. 5:planus et aequus locus,
id. Caecin. 17, 50:litus,
Caes. B. G. 4, 23:carina,
id. ib. 3, 13:pisces,
flat-fish, Plin. 9, 20, 37, § 73:aedificia, quae plano pede instituuntur,
on level ground, Vitr. 6, 11:postquam jacuit planum mare,
Juv. 12, 62:planā faciem contundere palmā,
flat, id. 13, 128.— Comp.:aditus planior,
Liv. 34, 29.— Sup.:planissimus locus,
Cic. Agr. 2, 35, 96. —Subst.: plānum, i, n., level ground, a plain:II.aciem in planum deducit,
Sall. J. 49, 6:per planum ire,
Ov. A. A. 2, 243:cadere in plano,
id. Tr. 3, 4, 17:in planum deferre aliquid,
Sen. Tranq. 10, 6:castra in plano erant,
Flor. 4, 12, 59:de plano,
on level ground, Dig. 13, 6, 5; Aus. Grat. Act. 21:ad planiora,
Vulg. Judic. 1, 34.—In partic., jurid. t. t.: e plano or de plano, on level ground, below, not on the bench, i. e. out of court, extrajudicially:aut e plano aut e quaesitoris tribunali,
Suet. Tib. 33:custodiae non solum pro tribunali, sed et de plano audiri possunt,
Dig. 48, 18, 18; ib. 37, 1, 3.—Trop.A.Lowly, inconsiderable, humble (post-Aug.):B.haec magnanimitas melius in tribunali, quam in plano conspicitur,
shows better in one of high than of low station, Sen. Clem. 1, 5, 3:fortunam suam in planum deferre,
id. Tranq. 10, 6: de plano, without difficulty, easily ( poet.):hoc tibi de plano possum promittere,
Lucr. 1, 411.—Plain, clear, distinct, intelligible (class.):C.satin' haec sunt tibi plana et certa!
Plaut. Pers. 2, 2, 1:narrationes,
Cic. Top. 26, 97:conjectatio,
Plin. 2, 7, 5, § 22:pol planum id quidem est,
it is plain, clear, evident, Plaut. Capt. 3, 4, 32: planum facere, to make plain, clear, or intelligible, to set forth, Cic. Verr. 1, 18, 56; 2, 1, 10, § 27; 2, 1, 20, § 52;2, 5, 64, § 165: planum facere multis testibus,
id. ib. 1, 14, 40:planum facere atque probare,
Lucr. 2, 932.—Easy, free from danger:1.illam viam vitae, quam ante praecipitem et lubricam esse ducebat, huic planae et stabili praeponendam esse,
Cic. Flac. 42, 105.—Hence, adv.: plānē, plainly, evenly; trop., simply, clearly, distinctly, intelligibly.Lit. (class.):B.videre,
Plaut. Trin. 4, 3, 64:scribere,
id. As. 4, 1, 10:scire,
id. Truc. 2, 6, 9:plane loqui,
Plaut. Am. 2, 1, 30:plane et dilucide loqui,
Cic. de Or. 1, 32:plane et perspicue expedire aliquid,
id. Fin. 3, 5, 19:plane et Latine loqui,
to speak plainly, right out, without circumlocution, id. Phil. 7, 6, 17.— Comp.:quo pacto excludi potis est planius, quam, etc.,
Plaut. Truc. 2, 8, 5:planius dicere (opp. dicere obscurius),
Cic. de Or. 2, 80, 329:planius atque apertius dicere,
id. Rosc. Com. 14, 43:quid, hoc planius egissem, si, etc.,
id. Verr. 2, 1, 10, § 27:ostendere,
Plin. 18, 28, 68, § 273.— Sup.:apertissime planissimeque explicare,
Cic. Verr. 2, 2, 64, § 156.—Transf., wholly, entirely, completely, quite (class.), Plaut. Ep. 3, 4, 55:2. 3.perdidisti mulierem,
id. Ps. 4, 7, 115:illam plane amo,
id. Capt. 3, 4, 6:carere sensu communi,
Hor. S. 1, 3, 66:quod reliquos coheredes convenisti, plane bene,
you have acted quite right, Cic. Att. 13, 6, 2:illud plane moleste tuli, quod, etc.,
id. Fam. 3, 10, 11:non plane par,
Auct. Her. 4, 20, 28:ex rebus penitus perspectis, planeque cognitis,
Cic. de Or. 1, 23, 108:propemodum, vel plane potius,
id. Brut. 97, 332:explicari mihi tuum consilium plane volo, ut penitus intellegam,
thoroughly, id. Att. 8, 12, 1:planissime perii,
Plaut. Truc. 2, 6, 67:plane perfecteque eruditus,
Cic. Brut. 81, 282:plane atque omnino rem defuisse,
id. ib. 59, 214:plane cum,
particularly as, Inscr. Grut. 208; cf.:et plane quid rectum esset diutius cogitare malui,
Cic. Att. 8, 12, 3.—In partic., in affirmative answers, certainly, to be sure, exactly so (anteclass.): ego et domi privatus sum et perii. Ge. Plane istuc est, Plaut. Truc. 2, 7, 57; id. Ps. 4, 7, 73: De. Etiam argentum est ultro objectum, ut sit, qui vivat, dum aliud aliquid flagitii conficiat Ge. Planissume, Ter. Phorm. 5, 2, 4.—4. 2. -
2 clārus
clārus adj. with comp. and sup. [1 CAL-], clear, bright, shining, brilliant: lux, open day: clarissimā luce laetari: mundi lumina, V.: lucerna, H.: nox, Ta.: pater clarus intonat, in the clear sky, V.: clarissimae gemmae: vitrum, O.: purpurarum sidere clarior usus, H.: argento delphines, V.: gemmis corona, O.: aquilo, clearing, V.—Clear, loud, distinct: clarissima vox: clarior vox, Cs.: plangor, O.—Fig., clear, manifest, plain, evident, intelligible: haec certa et clara adferre, T.: omnia non properanti clara certaque erunt, L.: luce clariora consilia: id quod est luce clarius: somno clarius, O. —Brilliant, celebrated, renowned, illustrious, honorable, famous, glorious: viri: oppidum: gloriā clariores: vir clarissimus: pax clarior quam bellum, L.: ad memoriam imperium, L.: facundia, S.: clarissima civitas, N.: agendis causis, H.: bello, Ta.: ex doctrinā: ob id factum, H.: Troianoque a sanguine Acestes, V.—Notorious, noted, marked: minus clarum putavit fore quod, etc.: populus luxuriā, L.* * *clara -um, clarior -or -us, clarissimus -a -um ADJclear, bright, gleaming; loud, distinct; evident, plain; illustrious, famous -
3 comprehēnsibilis (conp-)
comprehēnsibilis (conp-) e, adj. [comprehendo], conceivable, intelligible. -
4 docilis
docilis e, adj. [doceo], easily taught, teachable, tractable, docile: alqm docilem facere: equorum genus, L.: te magistro Amphion, H.: ingenium, N.: equus tenerā docilis cervice, H.: ad hanc sententiam: imitandis Turpibus omnes, Iu.: modorum, H.: pravi, H. — Tractable, manageable: capilli, O.— Intelligible: usūs, Pr.* * *docilis, docile ADJeasily taught, teachable, responsive; docile -
5 ēnārrābilis
ēnārrābilis e, adj. [enarro], that may be explained, intelligible: textus clipei, V.* * *enarrabilis, enarrabile ADJ -
6 pāreō
pāreō uī, —, ēre [2 PAR-], to appear, be visible, be at hand: caeli cui sidera parent, are intelligible, V.— Impers, it is clear, is evident, is manifest: factumne sit? at constat. A quo? at paret: si paret fundum Servili esse, if it be proved.—To obey, be obedient, submit, comply: meis dictis, T.: dicto pare, Enn. ap. C.: praecepto illi veteri: ei, uti deo: imperio, Cs.: paret incerta duobus (ventis), is swayed by, O.: dicto paretur, L.— To be subject, be dependent, be subservient: animus, qui nisi paret, Imperat, must be slave or master, H.: nulla fuit civitas, quin Caesari pareret, Cs.: virtuti omnia parent, S.— To submit, comply, indulge, gratify, yield: consuetudini: religioni potius vestrae quam odio.— To satisfy, fulfil, accomplish, pay: promissis, O.* * *parere, parui, paritus V INTRANSobey, be subject/obedient to; submit/yield/comply; pay attention; attend to; appear, be visible, be seen; be clear/evident (legal) -
7 per-lūceō (pell-)
per-lūceō (pell-) lūxī, —, ēre, to shine through, glimmer: perlucens iam aliquid lux, i. e. in some measure piercing, L.: pelluces, i. e. you wear a transparent garment, Iu.—P. praes., transparent: perlucens aether: amictus, O.: ruina, Iu. —Fig., to shine through, gleam forth, appear, be clear, be intelligible: illud quasi perlucet ex eis virtutibus: pellucens oratio. -
8 plānus
plānus adj. with comp. and sup. [PLAT-], even, level, flat, plane: litus, Cs.: planis (formis) circulus: spatia, H.: palma, flat, Iu.: carinae planiores, Cs.: unde aditus planior erat, L.: planissimus locus.—As subst n., a plane, level, plain: Silva Incipit a plano, O.: aciem in planum deducit, S.: Collibus an plano ponere vitem, V.—Fig., plain, clear, distinct, intelligible: narrationes: hoc testibus ita vobis planum faciemus, ut, etc.— Easy, free from danger: via vitae.* * *plana -um, planior -or -us, planissimus -a -um ADJlevel, flat -
9 sub-obscūrus
sub-obscūrus adj., somewhat obscure, not very intelligible: breves et interdum subobscuri: ingressio. -
10 adprehensibil
(gen.), adprehensibilis ADJintelligible, understandable, that can be understood -
11 apprehensibil
(gen.), apprehensibilis ADJintelligible, understandable, that can be understood -
12 cognobilis
cognobile, cognobilior -or -us, cognobilissimus -a -um ADJunderstandable, intelligible -
13 collesco
collescere, colluxi, - V INTRANSlighten up, become illuminated; become clear/intelligible -
14 conlesco
conlescere, conluxi, - V INTRANSlighten up, become illuminated; become clear/intelligible -
15 adprehensibilis
apprĕhensĭbĭlis ( adp-), e, adj. [apprehendo], that can be understood, intelligible (late Lat.), Cael. Aur. Acut. 3, 15; Tert. adv. Val. 11. -
16 aperio
ăpĕrĭo, ĕrŭi, ertum, 4, v. a. ( fut. aperibo, Plaut. Truc. 4, 2, 50; Pompon. ap. Non. p. 506, 30) [ab-pario, to get from, take away from, i.e. to uncover, like the opp. operio, from obpario, to get for, to put upon, i. e. to cover; this is the old explanation, and is received by Corssen, Ausspr. I. p. 653; II. p. 410, and by Vanicek, p. 503], to uncover, make or lay bare.I.Lit.:II.patinas,
Plaut. Ps. 3, 2, 51: apertae surae, Turp. ap. Non. p. 236, 16:apertis lateribus,
Sisenn. ib. p. 236, 26:capite aperto esse,
Varr. ib. p. 236, 25;p. 236, 28: ut corporis partes quaedam aperiantur,
Cic. Off. 1, 35, 129:caput aperuit,
id. Phil. 2, 31; Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 236, 20:capita,
Plin. 28, 6, 17, § 60:aperto pectore,
Ov. M. 2, 339; and poet. transf. to the person:apertae pectora matres,
id. ib. 13, 688:ramum,
Verg. A. 6, 406 al. — Trop., to make visible, to show, reveal, Liv. 22, 6:dispulsā nebulā diem aperuit,
id. 26, 17 (cf. just before:densa nebula campos circa intexit): dies faciem victoriae,
Tac. Agr. 38:lux aperuit bellum ducemque belli,
Liv. 3, 15:novam aciem dies aperuit,
Tac. H. 4, 29:his unda dehiscens Terram aperit,
opens to view, Verg. A. 1, 107.—From the intermediate idea of making visible,Metaph.A.1.. To unclose, open: aperto ex ostio Alti Acheruntis, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:2.aperite aliquis ostium,
Ter. Ad. 4, 4, 26; so id. Heaut. 2, 3, 35:forem aperi,
id. Ad. 2, 1, 13:fores,
id. Eun. 2, 2, 52; Ov. M. 10, 457; Suet. Aug. 82:januas carceris,
Vulg. Act. 5, 19:fenestram,
ib. Gen. 8, 6:liquidas vias,
to open the liquid way, Lucr. 1, 373; so Verg. A. 11, 884:sucum venis fundere apertis,
to pour out moisture from its open veins, Lucr. 5, 812:saccum,
Vulg. Gen. 42, 27:os,
ib. ib. 22, 28:labia, ib. Job, 11, 5: oculos,
ib. Act. 9, 8:accepi fasciculum, in quo erat epistula Piliae: abstuli, aperui, legi,
Cic. Att. 5, 11 fin.; so id. ib. 1, 13;6, 3: aperire librum,
Vulg. Apoc. 5, 5; 20, 12:testamentum,
Plin. 7, 52, 53, § 177 (cf.:testamentum resignare,
Hor. Ep. 1, 7, 9); Suet. Caes. 83; id. Aug. 17:sigillum aperire,
to break, Vulg. Apoc. 6, 3 al.:ferro iter aperiundum est,
Sall. C. 58, 7:locum... asylum,
to make it an asylum, Liv. 1, 8:subterraneos specus,
Tac. G. 16:navigantibus maria,
Plin. 2, 47, 47, § 122:arbor florem aperit,
id. 12, 11, 23, § 40 et saep.: aperire parietem, to open a wall, in order to put a door or window in it, Dig. 8, 2, 40: alicui oculos aperire, to give sight to (after the Heb.), Vulg. Joan. 9, 10; 9, 14 al.; so,aures aperire,
to restore hearing to, ib. Marc. 7, 35.—Trop.:B.nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit,
Cic. Off. 2, 15, 54: amicitiae fores. id. Fam. 13, 10:multus apertus cursus ad laudem,
id. Phil. 14, 6 fin.:tibi virtus tua reditum ad tuos aperuit,
id. Fam. 6, 11:philosophiae fontes,
id. Tusc. 1, 3, 6; id. Mil. 31, 85 et saep.: alicujus oculos aperire, to open one's eyes, make him discern (after the Heb.), Vulg. Gen. 3, 5; 3, 7; ib. Act. 26, 18; so,alicujus cor aperire,
ib. ib. 16, 14: ventus [p. 136] incendio viam aperuit, Liv. 6, 2:occasionem ad invadendum,
id. 4, 53; so id. 9, 27: si hanc fenestram aperueritis (i.e. if you enter upon the way of complaint), nihil aliud agi sinetis, Suet. Tib. 28 (cf. Ter. Heaut. 3, 1, 72:Quantam fenestram ad nequitiem patefeceris!): quia aperuisset gentibus ostium fidei,
Vulg. Act. 14, 27; ib. Col. 4, 3.— So of the new year, to open it, i.e. begin:annum,
Verg. G. 1, 217:contigit ergo privatis aperire annum (since the consul entered upon his office the first of January),
Plin. Pan. 58, 4 Gierig and Schaef.—So also of a school, to establish, set up, begin, or open it:Dionysius tyrannus Corinthi dicitur ludum aperuisse,
Cic. Fam. 9, 18; so Suet. Gram. 16; id. Rhet. 4.— Poet.:fuste aperire caput,
i.e. to cleave, split the head, Juv. 9, 98.—Aperire locum (populum, gentes, etc.), to lay open a place, people, etc., i.e. to open an entrance to, render accessible (cf. patefacio);C.most freq. in the histt., esp. in Tacitus: qui aperuerint armis orbem terrarum,
Liv. 42, 52; 42, 4:Syriam,
Tac. A. 2, 70:omnes terras fortibus viris natura aperuit,
id. H. 4, 64:novas gentes,
id. Agr. 22:gentes ac reges,
id. G. 1:Britanniam tamdiu clausam aperit,
Mel. 3, 6, 4; Luc. 1, 465 Cort.:Eoas,
id. 4, 352:pelagus,
Val. Fl. 1, 169.—Transf. to mental objects, to disclose something unknown, to unveil, reveal, make known, unfold, to prove, demonstrate; or gen. to explain, recount, etc.:A.occulta quaedam et quasi involuta aperiri,
Cic. Fin. 1, 9, 30:explicanda est saepe verbis mens nostra de quāque re atque involutae rei notitia definiendo aperienda est,
id. Or. 33, 116:alicui scripturas aperire,
Vulg. Luc. 24, 32:tua probra aperibo omnia,
Plaut. Truc. 4, 2, 50: ne exspectetis argumentum fabulae;hi partem aperient,
Ter. Ad. prol. 23:non quo aperiret sententiam suam, sed etc.,
Cic. de Or. 1, 18, 84:eo praesente conjurationem aperit,
Sall. C. 40, 6:naturam et mores,
id. ib. 53 fin.; so id. ib. 45, 1; 47, 1; id. J. 33, 4:lux fugam hostium aperuit,
Liv. 27, 2:aperiri error poterat,
id. 26, 10:casus aperire futuros,
to disclose the future, Ov. M. 15, 559:futura aperit,
Tac. H. 2, 4.—So also, se aperire or aperiri, to reveal one's true disposition, character:tum coacti necessario se aperiunt,
show themselves in their true light, Ter. And. 4, 1, 8:studio aperimur in ipso,
Ov. A. A. 3, 371:exspectandum, dum se ipsa res aperiret,
Nep. Paus. 3, 7; Quint. prooem. § 3.—Sometimes constr. with acc. and inf., a rel.-clause, or de:cum jam directae in se prorae hostes appropinquare aperuissent,
Liv. 44, 28:domino navis, quis sit, aperit,
Nep. Them. 8, 6; so id. Eum. 13, 3: de clementiā, Auct. ad Her. 2, 31.—In a gen. sense (freq. in epistt.) in Cic. Att. 5, 1, 2: de Oppio factum est, ut volui, et maxime, quod DCCC. aperuisti, you promised, i.e. that it should be paid to him (= ostendisti te daturum, Manut.); cf.the more definite expression: de Oppio bene curāsti, quod ei DCCC. exposuisti,
id. ib. 5, 4, 3.—Hence, ăpertus, a, um, P. a.; pr., opened; hence, open, free.Lit.1.Without covering, open, uncovered (opp. tectus):2.naves apertae,
without deck, Cic. Verr. 2, 5, 40; Liv. 31, 22 fin.; cf. id. 32, 21, 14: centum tectae naves et quinquaginta leviores apertae, et saep.; v. navis.—Also, without covering or defence, unprotected, exposed:locus,
Caes. B. C. 3, 84.— Poet., of the sky, clear, cloudless:caelo invectus aperto,
Verg. A. 1, 155:aether,
id. ib. 1, 587:aperta serena prospicere,
id. G. 1, 393.—Unclosed, open, not shut (opp. clausus):B.Janua cum per se transpectum praebet apertum,
since this affords an open view through it, Lucr. 4, 272:oculi,
id. 4, 339:oculorum lumine aperto,
id. 4, 1139 et saep.:nihil tam clausum, neque tam reconditum, quod non istius cupiditati apertissimum promptissimumque esset,
Cic. Verr. 2, 4, 20:caelum patens atque apertum,
id. Div. 1, 1 (diff. from 1.); so Ov. M. 6, 693:vidit caelos apertos,
Vulg. Marc. 1, 10:apertus et propatulus locus,
Cic. Verr. 2, 4, 49:iter,
Liv. 31, 2:apertior aditus ad moenia,
id. 9, 28:campi,
id. 38, 3:per apertum limitem (viae),
Tac. H. 3, 21; Ov. M. 1, 285:fenestrae,
Vulg. Dan. 6, 10:ostia,
ib. ib. 13, 39:aequor,
Ov. M. 4, 527; so id. ib. 8, 165; 11, 555 et saep. — Poet., of a battle: nec aperti copia Martis Ulla fuit, an action in the open field, Ov. M. 13, 208.—Very freq. ăpertum, subst., that which is open, free; an open, clear space:in aperto,
Lucr. 3, 604:per apertum fugientes,
Hor. C, 3, 12, 10:impetum ex aperto facerent,
Liv. 35, 5:castra in aperto posita,
id. 1, 33; so id. 22, 4:volantem in aperto,
Plin. 10, 8, 9, § 22:in aperta prodeunt,
id. 8, 32, 50, § 117:disjecit naves in aperta Oceani,
Tac. A. 2, 23.—Trop.1.a.. Opp. to that which is concealed, covered, dark, open, clear, plain, evident, manifest, unobstructed:b.nam nihil aegrius est quam res secernere apertas ab dubiis,
nothing is, indeed, more difficult than to separate things that are evident from those that are doubtful, Lucr. 4, 467; so id. 4, 596; 1, 915; 5, 1062:cum illum ex occultis insidiis in apertum latrocinium conjecimus,
Cic. Cat. 2, 1:simultates partim obscurae, partim apertae,
id. Manil. 24:quid enim potest esse tam apertum tamque perspicuum?
id. N. D. 2, 2, 4:quid rem apertam suspectam facimus?
Liv. 41, 24:non furtim, sed vi aperta,
id. 25, 24:apertus animi motus,
Quint. 10, 3, 21:invidia in occulto, adulatio in aperto,
Tac. H. 4, 4 et saep.—So, in rhet., of clear, intelligible discourse:multo apertius ad intellegendum est, si, etc.... apertam enim narrationem tam esse oportet quam, etc.,
Cic. de Or. 2, 80, 328; cf. id. Inv. 1, 20.—Hence,Esp. as subst.: in aperto esse,(α).To be clear, evident, well known, notorious, en tôi phanerôi einai:(β).ad cognoscendum omnia illustria magis magisque in aperto,
Sall. J. 5, 3.—To be easily practicable, easy, facile (the figure taken from an open field or space):2.agere memoratu digna pronum magisque in aperto erat,
there was a greater inclination and a more open way to, Tac. Agr. 1:hostes aggredi in aperto foret,
id. H. 3, 56:vota virtusque in aperto omniaque prona victoribus,
id. Agr. 33.—Of character, without dissimulation, open, frank, candid:I.animus apertus et simplex,
Cic. Fam. 1, 9; id. Off. 3, 13, 57:pectus,
id. Lael. 26, 97. —Hence, ironically: ut semper fuit apertissimus, as he has always been very open, frank (for impudent, shameless), Cic. Mur. 35.—Hence, ăpertē, adv., openly, clearly, plainly.In gen.:II.tam aperte irridens,
Ter. Phorm. 5, 8, 62:ab illo aperte tecte quicquid est datum, libenter accepi,
Cic. Att. 1, 14, 4; id. Or. 12, 38; id. Am. 18, 67:cum Fidenae aperte descissent,
Liv. 1, 27:aperte quod venale habet ostendit,
Hor. S. 1, 2, 83:aperte revelari,
Vulg. 1 Reg. 2, 27:non jam secretis colloquiis, sed aperte fremere,
Tac. A. 11, 28:aperte adulari,
Cic. Am. 26, 99:aperte mentiri,
id. Ac. 2, 6, 18:aperte pugnare, id. ap. Aquil. Rom. 10: aperte immundus est,
Vulg. Lev. 13, 26.— Comp.:cum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,
Cic. Planc. 34; id. Att. 16, 3, 5; Curt. 6, 1, 11:ab his proconsuli venenum inter epulas datum est apertius quam ut fallerent,
Tac. A. 13, 1.— Sup.:hinc empta apertissime praetura,
Cic. Verr. 1, 100:equite Romano per te apertissime interfecto,
id. Har. Resp. 30:largiri,
id. ib. 56:praedari,
id. Verr. 1, 130.—Esp. of what is set forth in words or writing, plainly, clearly, freely, without reserve:nempe ergo aperte vis quae restant me loqui?
Ter. And. 1, 2, 24; id. Phorm. 4, 3, 49:aperte indicat (lex) posse rationem habere non praesentis,
Cic. ad Brut. 1, 5, 3:Non tu istuc mihi dictura aperte es, quicquid est?
Ter. Eun. 5, 1, 3:narrare,
id. Heaut. 4, 3, 24:scribere,
Cic. Fam. 5, 7, 3; Quint. 1, 5, 43.— Comp.:Planius atque apertius dicam,
Cic. Rosc. Com. 14, 43:distinguere,
Quint. 3, 6, 45.— Sup.:istius injurias quam apertissime vobis planissimeque explicare,
Cic. Verr. 2, 64, 156:aliquid apertissime ostendere,
Quint. 5, 12, 11. -
17 aperte
ăpĕrĭo, ĕrŭi, ertum, 4, v. a. ( fut. aperibo, Plaut. Truc. 4, 2, 50; Pompon. ap. Non. p. 506, 30) [ab-pario, to get from, take away from, i.e. to uncover, like the opp. operio, from obpario, to get for, to put upon, i. e. to cover; this is the old explanation, and is received by Corssen, Ausspr. I. p. 653; II. p. 410, and by Vanicek, p. 503], to uncover, make or lay bare.I.Lit.:II.patinas,
Plaut. Ps. 3, 2, 51: apertae surae, Turp. ap. Non. p. 236, 16:apertis lateribus,
Sisenn. ib. p. 236, 26:capite aperto esse,
Varr. ib. p. 236, 25;p. 236, 28: ut corporis partes quaedam aperiantur,
Cic. Off. 1, 35, 129:caput aperuit,
id. Phil. 2, 31; Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 236, 20:capita,
Plin. 28, 6, 17, § 60:aperto pectore,
Ov. M. 2, 339; and poet. transf. to the person:apertae pectora matres,
id. ib. 13, 688:ramum,
Verg. A. 6, 406 al. — Trop., to make visible, to show, reveal, Liv. 22, 6:dispulsā nebulā diem aperuit,
id. 26, 17 (cf. just before:densa nebula campos circa intexit): dies faciem victoriae,
Tac. Agr. 38:lux aperuit bellum ducemque belli,
Liv. 3, 15:novam aciem dies aperuit,
Tac. H. 4, 29:his unda dehiscens Terram aperit,
opens to view, Verg. A. 1, 107.—From the intermediate idea of making visible,Metaph.A.1.. To unclose, open: aperto ex ostio Alti Acheruntis, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:2.aperite aliquis ostium,
Ter. Ad. 4, 4, 26; so id. Heaut. 2, 3, 35:forem aperi,
id. Ad. 2, 1, 13:fores,
id. Eun. 2, 2, 52; Ov. M. 10, 457; Suet. Aug. 82:januas carceris,
Vulg. Act. 5, 19:fenestram,
ib. Gen. 8, 6:liquidas vias,
to open the liquid way, Lucr. 1, 373; so Verg. A. 11, 884:sucum venis fundere apertis,
to pour out moisture from its open veins, Lucr. 5, 812:saccum,
Vulg. Gen. 42, 27:os,
ib. ib. 22, 28:labia, ib. Job, 11, 5: oculos,
ib. Act. 9, 8:accepi fasciculum, in quo erat epistula Piliae: abstuli, aperui, legi,
Cic. Att. 5, 11 fin.; so id. ib. 1, 13;6, 3: aperire librum,
Vulg. Apoc. 5, 5; 20, 12:testamentum,
Plin. 7, 52, 53, § 177 (cf.:testamentum resignare,
Hor. Ep. 1, 7, 9); Suet. Caes. 83; id. Aug. 17:sigillum aperire,
to break, Vulg. Apoc. 6, 3 al.:ferro iter aperiundum est,
Sall. C. 58, 7:locum... asylum,
to make it an asylum, Liv. 1, 8:subterraneos specus,
Tac. G. 16:navigantibus maria,
Plin. 2, 47, 47, § 122:arbor florem aperit,
id. 12, 11, 23, § 40 et saep.: aperire parietem, to open a wall, in order to put a door or window in it, Dig. 8, 2, 40: alicui oculos aperire, to give sight to (after the Heb.), Vulg. Joan. 9, 10; 9, 14 al.; so,aures aperire,
to restore hearing to, ib. Marc. 7, 35.—Trop.:B.nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit,
Cic. Off. 2, 15, 54: amicitiae fores. id. Fam. 13, 10:multus apertus cursus ad laudem,
id. Phil. 14, 6 fin.:tibi virtus tua reditum ad tuos aperuit,
id. Fam. 6, 11:philosophiae fontes,
id. Tusc. 1, 3, 6; id. Mil. 31, 85 et saep.: alicujus oculos aperire, to open one's eyes, make him discern (after the Heb.), Vulg. Gen. 3, 5; 3, 7; ib. Act. 26, 18; so,alicujus cor aperire,
ib. ib. 16, 14: ventus [p. 136] incendio viam aperuit, Liv. 6, 2:occasionem ad invadendum,
id. 4, 53; so id. 9, 27: si hanc fenestram aperueritis (i.e. if you enter upon the way of complaint), nihil aliud agi sinetis, Suet. Tib. 28 (cf. Ter. Heaut. 3, 1, 72:Quantam fenestram ad nequitiem patefeceris!): quia aperuisset gentibus ostium fidei,
Vulg. Act. 14, 27; ib. Col. 4, 3.— So of the new year, to open it, i.e. begin:annum,
Verg. G. 1, 217:contigit ergo privatis aperire annum (since the consul entered upon his office the first of January),
Plin. Pan. 58, 4 Gierig and Schaef.—So also of a school, to establish, set up, begin, or open it:Dionysius tyrannus Corinthi dicitur ludum aperuisse,
Cic. Fam. 9, 18; so Suet. Gram. 16; id. Rhet. 4.— Poet.:fuste aperire caput,
i.e. to cleave, split the head, Juv. 9, 98.—Aperire locum (populum, gentes, etc.), to lay open a place, people, etc., i.e. to open an entrance to, render accessible (cf. patefacio);C.most freq. in the histt., esp. in Tacitus: qui aperuerint armis orbem terrarum,
Liv. 42, 52; 42, 4:Syriam,
Tac. A. 2, 70:omnes terras fortibus viris natura aperuit,
id. H. 4, 64:novas gentes,
id. Agr. 22:gentes ac reges,
id. G. 1:Britanniam tamdiu clausam aperit,
Mel. 3, 6, 4; Luc. 1, 465 Cort.:Eoas,
id. 4, 352:pelagus,
Val. Fl. 1, 169.—Transf. to mental objects, to disclose something unknown, to unveil, reveal, make known, unfold, to prove, demonstrate; or gen. to explain, recount, etc.:A.occulta quaedam et quasi involuta aperiri,
Cic. Fin. 1, 9, 30:explicanda est saepe verbis mens nostra de quāque re atque involutae rei notitia definiendo aperienda est,
id. Or. 33, 116:alicui scripturas aperire,
Vulg. Luc. 24, 32:tua probra aperibo omnia,
Plaut. Truc. 4, 2, 50: ne exspectetis argumentum fabulae;hi partem aperient,
Ter. Ad. prol. 23:non quo aperiret sententiam suam, sed etc.,
Cic. de Or. 1, 18, 84:eo praesente conjurationem aperit,
Sall. C. 40, 6:naturam et mores,
id. ib. 53 fin.; so id. ib. 45, 1; 47, 1; id. J. 33, 4:lux fugam hostium aperuit,
Liv. 27, 2:aperiri error poterat,
id. 26, 10:casus aperire futuros,
to disclose the future, Ov. M. 15, 559:futura aperit,
Tac. H. 2, 4.—So also, se aperire or aperiri, to reveal one's true disposition, character:tum coacti necessario se aperiunt,
show themselves in their true light, Ter. And. 4, 1, 8:studio aperimur in ipso,
Ov. A. A. 3, 371:exspectandum, dum se ipsa res aperiret,
Nep. Paus. 3, 7; Quint. prooem. § 3.—Sometimes constr. with acc. and inf., a rel.-clause, or de:cum jam directae in se prorae hostes appropinquare aperuissent,
Liv. 44, 28:domino navis, quis sit, aperit,
Nep. Them. 8, 6; so id. Eum. 13, 3: de clementiā, Auct. ad Her. 2, 31.—In a gen. sense (freq. in epistt.) in Cic. Att. 5, 1, 2: de Oppio factum est, ut volui, et maxime, quod DCCC. aperuisti, you promised, i.e. that it should be paid to him (= ostendisti te daturum, Manut.); cf.the more definite expression: de Oppio bene curāsti, quod ei DCCC. exposuisti,
id. ib. 5, 4, 3.—Hence, ăpertus, a, um, P. a.; pr., opened; hence, open, free.Lit.1.Without covering, open, uncovered (opp. tectus):2.naves apertae,
without deck, Cic. Verr. 2, 5, 40; Liv. 31, 22 fin.; cf. id. 32, 21, 14: centum tectae naves et quinquaginta leviores apertae, et saep.; v. navis.—Also, without covering or defence, unprotected, exposed:locus,
Caes. B. C. 3, 84.— Poet., of the sky, clear, cloudless:caelo invectus aperto,
Verg. A. 1, 155:aether,
id. ib. 1, 587:aperta serena prospicere,
id. G. 1, 393.—Unclosed, open, not shut (opp. clausus):B.Janua cum per se transpectum praebet apertum,
since this affords an open view through it, Lucr. 4, 272:oculi,
id. 4, 339:oculorum lumine aperto,
id. 4, 1139 et saep.:nihil tam clausum, neque tam reconditum, quod non istius cupiditati apertissimum promptissimumque esset,
Cic. Verr. 2, 4, 20:caelum patens atque apertum,
id. Div. 1, 1 (diff. from 1.); so Ov. M. 6, 693:vidit caelos apertos,
Vulg. Marc. 1, 10:apertus et propatulus locus,
Cic. Verr. 2, 4, 49:iter,
Liv. 31, 2:apertior aditus ad moenia,
id. 9, 28:campi,
id. 38, 3:per apertum limitem (viae),
Tac. H. 3, 21; Ov. M. 1, 285:fenestrae,
Vulg. Dan. 6, 10:ostia,
ib. ib. 13, 39:aequor,
Ov. M. 4, 527; so id. ib. 8, 165; 11, 555 et saep. — Poet., of a battle: nec aperti copia Martis Ulla fuit, an action in the open field, Ov. M. 13, 208.—Very freq. ăpertum, subst., that which is open, free; an open, clear space:in aperto,
Lucr. 3, 604:per apertum fugientes,
Hor. C, 3, 12, 10:impetum ex aperto facerent,
Liv. 35, 5:castra in aperto posita,
id. 1, 33; so id. 22, 4:volantem in aperto,
Plin. 10, 8, 9, § 22:in aperta prodeunt,
id. 8, 32, 50, § 117:disjecit naves in aperta Oceani,
Tac. A. 2, 23.—Trop.1.a.. Opp. to that which is concealed, covered, dark, open, clear, plain, evident, manifest, unobstructed:b.nam nihil aegrius est quam res secernere apertas ab dubiis,
nothing is, indeed, more difficult than to separate things that are evident from those that are doubtful, Lucr. 4, 467; so id. 4, 596; 1, 915; 5, 1062:cum illum ex occultis insidiis in apertum latrocinium conjecimus,
Cic. Cat. 2, 1:simultates partim obscurae, partim apertae,
id. Manil. 24:quid enim potest esse tam apertum tamque perspicuum?
id. N. D. 2, 2, 4:quid rem apertam suspectam facimus?
Liv. 41, 24:non furtim, sed vi aperta,
id. 25, 24:apertus animi motus,
Quint. 10, 3, 21:invidia in occulto, adulatio in aperto,
Tac. H. 4, 4 et saep.—So, in rhet., of clear, intelligible discourse:multo apertius ad intellegendum est, si, etc.... apertam enim narrationem tam esse oportet quam, etc.,
Cic. de Or. 2, 80, 328; cf. id. Inv. 1, 20.—Hence,Esp. as subst.: in aperto esse,(α).To be clear, evident, well known, notorious, en tôi phanerôi einai:(β).ad cognoscendum omnia illustria magis magisque in aperto,
Sall. J. 5, 3.—To be easily practicable, easy, facile (the figure taken from an open field or space):2.agere memoratu digna pronum magisque in aperto erat,
there was a greater inclination and a more open way to, Tac. Agr. 1:hostes aggredi in aperto foret,
id. H. 3, 56:vota virtusque in aperto omniaque prona victoribus,
id. Agr. 33.—Of character, without dissimulation, open, frank, candid:I.animus apertus et simplex,
Cic. Fam. 1, 9; id. Off. 3, 13, 57:pectus,
id. Lael. 26, 97. —Hence, ironically: ut semper fuit apertissimus, as he has always been very open, frank (for impudent, shameless), Cic. Mur. 35.—Hence, ăpertē, adv., openly, clearly, plainly.In gen.:II.tam aperte irridens,
Ter. Phorm. 5, 8, 62:ab illo aperte tecte quicquid est datum, libenter accepi,
Cic. Att. 1, 14, 4; id. Or. 12, 38; id. Am. 18, 67:cum Fidenae aperte descissent,
Liv. 1, 27:aperte quod venale habet ostendit,
Hor. S. 1, 2, 83:aperte revelari,
Vulg. 1 Reg. 2, 27:non jam secretis colloquiis, sed aperte fremere,
Tac. A. 11, 28:aperte adulari,
Cic. Am. 26, 99:aperte mentiri,
id. Ac. 2, 6, 18:aperte pugnare, id. ap. Aquil. Rom. 10: aperte immundus est,
Vulg. Lev. 13, 26.— Comp.:cum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,
Cic. Planc. 34; id. Att. 16, 3, 5; Curt. 6, 1, 11:ab his proconsuli venenum inter epulas datum est apertius quam ut fallerent,
Tac. A. 13, 1.— Sup.:hinc empta apertissime praetura,
Cic. Verr. 1, 100:equite Romano per te apertissime interfecto,
id. Har. Resp. 30:largiri,
id. ib. 56:praedari,
id. Verr. 1, 130.—Esp. of what is set forth in words or writing, plainly, clearly, freely, without reserve:nempe ergo aperte vis quae restant me loqui?
Ter. And. 1, 2, 24; id. Phorm. 4, 3, 49:aperte indicat (lex) posse rationem habere non praesentis,
Cic. ad Brut. 1, 5, 3:Non tu istuc mihi dictura aperte es, quicquid est?
Ter. Eun. 5, 1, 3:narrare,
id. Heaut. 4, 3, 24:scribere,
Cic. Fam. 5, 7, 3; Quint. 1, 5, 43.— Comp.:Planius atque apertius dicam,
Cic. Rosc. Com. 14, 43:distinguere,
Quint. 3, 6, 45.— Sup.:istius injurias quam apertissime vobis planissimeque explicare,
Cic. Verr. 2, 64, 156:aliquid apertissime ostendere,
Quint. 5, 12, 11. -
18 apprehensibilis
apprĕhensĭbĭlis ( adp-), e, adj. [apprehendo], that can be understood, intelligible (late Lat.), Cael. Aur. Acut. 3, 15; Tert. adv. Val. 11. -
19 clarus
clārus, a, um, adj. [kindr. with Germ. klar; Engl. clear; cf. clamo], clear, bright (opp. obscurus, caecus; very freq. in all periods, and in all kinds of composition).I.Lit.A. (α).Absol.:(β).luce clarā et candidā,
Plaut. Am. 1, 3, 49:ut mulierum famam multorum oculis lux clara custodiat,
open day, Cic. Leg. 2, 15, 37; cf.:frequentissimā celebritate et clarissimā luce laetari,
id. Cael. 20, 47:lumen,
Lucr. 3, 1:oculorum lumina,
id. 4, 825; cf.:mundi lumina (i.e. sol et luna),
Verg. G. 1, 5:oculi,
Cato, R. R. 157, 10:incendia,
Verg. A. 2, 569:lucerna,
Hor. S. 2, 7, 48:scintillae ignis,
Lucr. 6, 163:fulmina,
id. 6, 84:vestis splendor,
id. 2, 52:color,
id. 5, 1258; cf.:color clarissimus,
id. 2, 830:candor,
id. 4, 232:loca,
id. 5, 779 al.:caelum,
Tac. A. 1, 28:nox,
id. Agr. 12:pater omnipotens clarus intonat,
in the clear sky, Verg. A. 7, 141 Serv.; cf. Cic. Arat. 4:sidus,
Hor. C. 4, 8, 31:clarissimae gemmae,
Cic. Verr. 2, 4, 27, § 62; cf.lapides,
Hor. C. 4, 13, 14:vitrum,
Ov. M. 4, 355:purpurarum sidere clarior usus,
Hor. C. 3, 1, 42.—With abl.:* 2.speculo,
Plaut. Most. 3, 1, 112 dub.:argento clari delphines,
Verg. A. 8, 673:rutilis squamis,
id. G. 4, 93:ferrugine,
id. A. 9, 582; cf. id. ib. 11, 772 Wagn.:auro gemmisque corona,
Ov. M. 13, 704; 2, 2; 11, 359:albo Lucifer exit Clarus equo,
id. ib. 15, 190:claraeque coruscis Fulguribus taedae,
Lucr. 5, 295 al. —Poet., of the wind (cf.: albus, candidus, and in Gr. lampros anemos; v. Lidd. and Scott under lampros), making clear, i. e. bringing fair weather:B.aquilo,
Verg. G. 1, 460 Forbig. ad loc.—Relating to the hearing, clear, loud, distinct:II.clarā voce vocare,
Lucr. 4, 711; Cic. Clu. 48, 134; id. Caecin. 8, 22; Liv. 7, 31, 12; 42, 25, 12; Ov. M. 3, 703:lectio,
Cels. 1, 2:clariore voce,
Caes. B. G. 5, 30; cf. Cic. Tusc. 5, 7, 19:sonor,
Lucr. 4, 567:clamor,
Plaut. Poen. 5, 3, 27:plausus,
id. As. Grex. 6:plangor,
Ov. M. 4, 138:latratus,
id. ib. 13, 806:ictus,
id. ib. 2, 625:strepitus, Suet. Vit. Luc.: vox (opp. obtusa),
Quint. 11, 3, 15; 9, 4, 136 Spald.:spiritus,
id. 11, 3, 55; cf. id. 11, 3, 41 and 82:syllabae clariores,
id. 8, 3, 16.—Trop.A.Clear, manifest, plain, evident, intelligible (syn.:B.planus, apertus, perspicuus, dilucidus, etc.): vide ut mi haec certa et clara attuleris,
Ter. Hec. 5, 4, 1 Ruhnk.; cf.:omnia non properanti clara certaque erunt,
Liv. 22, 39, 22:clara res est, quam dicturus sum, totā Siciliā celeberrima atque notissima,
Cic. Verr. 2, 3, 25, § 61; 2, 5, 38, § 101; id. Tusc. 1, 32, 78:luce sunt clariora nobis tua consilia,
id. Cat. 1, 3, 6:id quod est luce clarius,
id. Tusc. 1, 37, 90:si ea, quae dixi, sole ipso inlustriora et clariora sunt,
id. Fin. 1, 21, 71; id. Div. 1, 3, 6:caecis hoc satis clarum est,
Quint. 12, 7, 9:lumen eloquentiae,
id. 3, 8, 65; cf. id. 12, 10, 15; 11, 1, 75:in narrando (T. Livius) clarissimi candoris,
id. 10, 1, 101 Spald. and Frotsch.:Massinissam regem post LXXXVI. annum generasse filium clarum est,
Plin. 7, 14, 12, § 61:somno clarius,
Ov. F. 3, 28:exempla,
Tac. Or. 8; id. A. 4, 11:documenta,
id. ib. 6, 22.—Brilliant, celebrated, renowned, illustrious, honorable, famous, glorious, etc. (cf.: illustris, insignis, eximius, egregius, praestans, nobilis; a favorite epithet, esp. in the sup., like fortissimus, designating the highest praise of the honor-loving Roman; hence, a standing title, at all times, of distinguished public characters, as consuls, proconsuls, pontifices, senators, etc.):(β).nobilitas,
Plaut. Rud. 4, 2, 28;opp. to obscurus,
Lucr. 1, 639; so Quint. 5, 10, 26: clari viri atque magni, Cato ap. Cic. Planc. 27, 66; Cic. Sest. 69, 144:certe non tulit ullos haec civitas aut gloriā clariores, aut auctoritate graviores,
Cic. de Or. 2, 37, 154:vir fortissimus et clarissimus,
id. Verr. 1, 15, 44; cf. id. ib. 2, 5, 58, § 153; id. de Or. 1, 45, 198; id. Clu. 48, 134:exempla clara et inlustria,
id. Div. 2, 3, 8:pugna clara et commemorabilis,
Plaut. Ps. 1, 5, 111:pax clarior majorque quam bellum fuerat,
Liv. 10, 37, 4:animus abunde pollens potensque et clarus,
Sall. J. 1, 3; so,facundia clara pollensque,
id. ib. 30, 4:clara et magnifica,
id. ib. 4, 8:clari potentesque fieri,
id. C. 38, 1:familia,
Tac. A. 2, 37; 3, 76:majores,
id. ib. 4, 61: pater si in Equestri gradu clarus, clarior vitricus, Plin. [p. 350] Ep. 2, 13, 4:clarissimi consules,
id. ib. 7, 33, 8:generis clarissimus auctor,
Ov. P. 2, 9, 19:clarissima civitas,
Nep. Thras. 2, 1:apud Germanicos quoque (Titus),
Tac. H. 2, 77:scriptores,
id. A. 1, 1.—With abl.:(γ).clariores gloriā,
Cic. de Or. 2, 37, 154; v. supra:arte medicinae,
Quint. 3, 6, 64:eloquendi suavitate,
id. 10, 1, 83:sententiis,
id. 10, 1, 90:Juppiter giganteo triumpho,
Hor. C. 3, 1, 7:agendis causis,
id. Ep. 1, 7, 47:Ajax toties servatis Achivis,
id. S. 2, 3, 194:bello,
Tac. Agr. 29; id. H. 3, 44:gens memoriā nominis,
id. ib. 1, 67:Cluvius Rufus eloquentiā,
id. ib. 4, 43.—With in:* (δ).in arte tibiarum,
Quint. 2, 3, 3; cf.:clarissimi in eā scientiā,
Plin. 36, 5, 4, § 11:in litteris,
Quint. 1, 6, 35:in agendo,
id. 12, 10, 49:in foro,
id. 10, 5, 14:in contionibus,
id. 12, 2, 7; 12, 10, 49.—With ex:(ε).ex doctrinā nobilis et clarus,
Cic. Rab. Post. 9, 23.—With ob:(ζ).ob obscuram linguam,
Lucr. 1, 639:ob id factum,
Hor. Ep. 2, 2, 32; cf.:urbs clara ob insignem munimento naturali locum,
Liv. 24, 39, 8.—With ab:(η).Trojanoque a sanguine clarus Acestes,
Verg. A. 1, 550.—With gen.:2.artis ejus,
Plin. 37, 1, 4, § 8.—As a title:b.clarissimus vir,
Cic. Att. 15, 20, 2; cf. id. ib. 14, 11, 1:clarissimi consules,
Plin. Ep. 7, 33, 8; cf. Dig. 49, 14, 18; Lampr. Elag. 4;Alex. Sev. 21 al.: permitto tibi vir clarissime Veiento (a senator), dicere,
Plin. Ep. 9, 13, 19; so,ordo = senatorius,
Vop. Aur. 18 fin.; cf. also Isid. Orig. 9, 4, 12.—Meton., of the wives of such distinguished public characters:c.clarissimae feminae,
Dig. 1, 9, 8.—In a bad sense, notorious:I.minus clarum putavit fore quod de armario quam quod de sacrario esset ablatum,
Cic. Verr. 2, 4, 12, § 27; 2, 1, 19, § 50; 2, 4, 12, § 29:ecquid hoc totā Siciliā clarius, ecquid indignius? etc.,
id. ib. 2, 5, 7, §16: populus (sc. Campanus), luxuriā superbiāque clarus,
Liv. 7, 31, 6.—Hence, adv.: clārē (freq. and class.).Lit.1.Of sight (acc. to I. A.), brightly, clearly:2.clare oculis video,
Plaut. Mil. 3, 1, 35:clare fulgens caesaries,
Cat. 66, 9:occidere,
of a star, Col. 11, 2, 52.— Comp.:clarius micare,
Plin. 10, 20, 22, § 43:nitere,
Stat. S. 4, 1, 4. — Sup.:clarissime lucere,
Vitr. 9, 4.—Of hearing (acc. to I. B.), clearly, distinctly, plainly, aloud:II.clare recitare,
Plaut. Pers. 4, 3, 30: plaudite, id. Am. fin.; cf. id. Bacch. fin.:dic,
Ter. And. 4, 4, 15 Ruhnk.:gemere,
Cic. Att. 2, 20, 3:res clare enuntiare,
Quint. 8, 3, 62:sonare,
id. 11, 3, 55:exscreare,
id. 11, 3, 160:maledicere,
Suet. Vit. 14 et saep.:palam et clare,
id. Claud. 3; cf. Mart. 7, 92, 5.— Comp.:clarius fabulari,
Suet. Calig. 22.— Sup.:pisces clarissime audiunt,
Plin. 10, 70, 89, § 193; Vitr. 5, 3.—Trop.1.Mentally (acc. to II. A.), distinctly, intelligibly, clearly:2.clare atque evidenter ostendere,
Quint. 8, 3, 86; cf. id. 4, 1, 1:aliquid intellegere,
Plin. 37, 2, 6, § 16. — Comp.: eo clarius id periculum apparet, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 2; so,clarius intellegi,
Quint. 2, 5, 7:clarius elucebit,
id. 12, 1, 26:clarius ostendemus,
id. 2, 17, 25 al. — Sup., Quint. 9, 1, 19.—Morally (acc. to II. B.), illustriously, honorably (very rare):clarius exsplendescebat,
Nep. Att. 1, 3. -
20 cognobilis
cognōbĭlis, e, adj. [id.], that can be understood, intelligible (only in the two foll. exs.):libri,
Gell. 20, 5, 9, as a translation of the Aristotelian xunetoi, and in imitation of the Catonian cognobilior cognitio, Cato ib. fin.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
intelligible — [ ɛ̃teliʒibl ] adj. • 1265; lat. intellegibilis → intelligent 1 ♦ Philos. Qui ne peut être connu que par l intelligence, par l entendement, et non par les sens (opposé à sensible). Le monde intelligible des platoniciens. Subst. Le sensible et l… … Encyclopédie Universelle
Intelligible — In*tel li*gi*ble, [L. intellegibilis: cf. F. intelligible. See {Intelligent}.] Capable of being understood or comprehended; as, an intelligible account or description; intelligible pronunciation, writing, etc. [1913 Webster] The intelligible… … The Collaborative International Dictionary of English
intelligible — Intelligible. adj. de t. g. Qui peut estre oüi facilement & distinctement. Parler à voix haute & intelligible. des sons distincts & intelligibles. Il signifie aussi, Qui est aisé à comprendre. Ce passage est fort intelligible. cet autheur est… … Dictionnaire de l'Académie française
intelligible — I adjective apprehensible, articulate, clear, cognizable, cognizant, coherent, comprehensible, definite, descriptive, distinct, easily understood, evident, explicable, explicit, fathomable, graphic, knowable, lucid, manifest, obvious, palpable,… … Law dictionary
intelligible — late 14c., able to understand, from L. intelligibilis, intellegibilis that can understand, that can be understood, from intellegere to understand (see INTELLIGENCE (Cf. intelligence)). In English, sense of capable of being understood first… … Etymology dictionary
intelligible — [adj] understandable apprehensible, clear, comprehensible, distinct, fathomable, graspable, knowable, lucid, luminous, obvious, open, plain, unambiguous, unequivocal, unmistakable; concept 529 Ant. ambiguous, confusing, equivocal, obscure,… … New thesaurus
intelligible — ► ADJECTIVE ▪ able to be understood. DERIVATIVES intelligibility noun intelligibly adverb. ORIGIN Latin intelligibilis, from intelligere understand … English terms dictionary
intelligible — [in tel′i jə bəl] adj. [ME < L intelligibilis < intelligere: see INTELLECT] 1. that can be understood; clear; comprehensible 2. understandable by the intellect only, not by the senses intelligibility n. intelligibly adv … English World dictionary
intelligible — (in tèl li ji bl ) adj. 1° Qui est aisé à comprendre. • Je ne m explique peut être pas d une manière intelligible ; mais, monsieur, vous n y perdez rien, et nous nous entendrons bien quand vous serez ici, MAINTENON Lett. au card. de Noailles … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
INTELLIGIBLE — adj. des deux genres Qui peut être ouï facilement et distinctement. Parler à voix haute et intelligible, à haute et intelligible voix. Prononcer d une manière intelligible. Des sons distincts et intelligibles. Il signifie aussi, Qui est aisé à… … Dictionnaire de l'Academie Francaise, 7eme edition (1835)
INTELLIGIBLE — adj. des deux genres Qui peut être compris. Cet auteur n’est pas intelligible. Ce passage est fort intelligible. Il signifie aussi Qui peut être perçu distinctement par l’oreille. Parler à haute et intelligible voix. Des sons distincts et… … Dictionnaire de l'Academie Francaise, 8eme edition (1935)