Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

vertex

  • 61 excelsum

    ex-cello, cellŭi, celsum, 3 (also acc. to the 2d conj., praes. indic. excellet, Aem. Mac. ap. Diom. p. 371 P., and subj. excelleat, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 838 and 896 P.), v. a. and n. [cello].
    I.
    Act., to raise up, elevate; only:

    recellere reclinare, et excellere in altum extollere,

    Fest. p. 274, 31; and Paul. ib. 275, 11 Müll.; cf. the P. a. excelsus, below.—
    II.
    Neut., to rise, elevate itself (cf.: antecello, praesto, antecedo, emineo, floreo, vigeo).
    A.
    Lit., only in the P. a. excellens, q. v. A.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to exult, be elated: animus excellit rebus secundis, Cato ap. Gell. 7, 3, 14; 13, 24, 14.—Far more freq. (but not in Plaut. and Ter.; and in the verb. finit. not in Aug. poets),
    2.
    In partic., to be eminent, to distinguish one's self for any quality above others; to surpass, excel, in a good or (less freq.) in a bad sense:

    ut is, qui dignitate principibus excellit facilitate infimis par esse videatur,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 41:

    ut inter quos posset excellere, cum iis, etc.,

    Cic. Inv. 1, 2 fin.:

    inter omnes,

    id. Or. 2, 6:

    super ceteros,

    Liv. 28, 43:

    ante ceteros,

    App. Flor. 16.—With dat.:

    qui longe ceteris excellere pictoribus existimabatur,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    quae una ceteris excellebat,

    id. Tusc. 2, 18, 43; id. Fin. 3, 2, 8; id. de Or. 2, 54, 216; id. de Imp. Pomp. 13, 39 al.:

    ceteris,

    Quint. 2, 20, 9.—With abl.:

    bonā famā,

    Lucr. 6, 13:

    ingenio scientiāque,

    Cic. Ac. 2, 2, 4:

    animi magnitudine,

    id. Off. 1, 18 fin.:

    actione,

    id. Brut. 59, 215:

    hoc genere virtutis,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    dignitate,

    Caes. B. G. 6, 13, 9:

    altitudine,

    Plin. 16, 6, 18, § 24:

    candore,

    id. 37, 6, 23, § 88 et saep.—With in and abl.:

    in arte,

    Cic. Rep. 1, 13:

    in aliqua arte et facultate,

    id. de Or. 1, 50, 217:

    in alia parte orationis,

    id. Brut. 59, 215:

    maxime in amicitiis expetendis colendisque,

    id. Lael. 9, 30; id. de Or. 2, 54, 217 et saep.— Absol.:

    excellit atque eminet vis, potestas nomenque regium,

    Cic. Rep. 2, 28; 2, 23; 1, 22; id. Div. 1, 19, 38; 1, 41, 91; id. Fam. 4, 3 fin.; Tac. Or. 32 (with eminere) et saep. —In a bad sense:

    vitiis,

    Cic. Leg. 1, 19, 51:

    cum haec (flagitia), quae excellunt, me nosse videas,

    id. Pis. 38 fin. —Hence,
    1.
    excellens, entis, P. a., rising, overtopping.
    A.
    Lit., high, lofty (very rare;

    not in Cic.): oppida excellentibus locis constituta, Auct. B. Hisp. 8, 4: corpore excellens,

    Vell. 2, 107.—Far more freq. and class.,
    B.
    Trop., distinguishing himself, distinguished, superior, surpassing, excellent:

    deos rerum omnium praestantia excellentes,

    Cic. Div. 2, 63:

    Brutus noster excellens omni genere laudis,

    id. Ac. 1, 3 fin.;

    for which also: in omni genere,

    id. Tusc. 1, 1, 2; id. de Or. 2, 54, 220:

    cujus excellens in re militari gloria,

    id. Rep. 2, 17:

    Galba fuit inter tot aequales unus excellens,

    id. Brut. 97, 333:

    natura excellens atque praestans,

    id. N. D. 1, 20 fin.:

    scientia excellens atque singularis,

    id. Fam. 4, 3 fin.:

    vir excellenti providentia,

    id. Rep. 2, 3;

    for which: excellente ingenii magnitudine,

    id. Off. 1, 33 (al. excellenti and excellentis, v. Orell. ad h. l.):

    studium,

    Caes. B. C. 3, 34 fin.:

    pulchritudo muliebris formae,

    Cic. Inv. 2, 1, 1: cygnus, * Verg. A. 12, 250 et saep.— Subst.: excellentia, ōrum, n., exceptional instances: nec excellentia, sed quotidiana tractabo, Aus. Grat. Act. § 62.— Comp.:

    ova excellentiora,

    Plin. 29, 3, 11, § 50:

    nihil illo (sc. Alcibiade) fuisse excellentius, vel in vitiis, vel in virtutibus,

    Nep. Alcib. 1.— Sup.:

    excellentissima virtus,

    Caes. B. C. 3, 99, 2; Sen. Vit. Beat. 14:

    cultus,

    Suet. Ner. 20:

    triumphus,

    id. Caes. 37:

    aurum,

    Plin. 37, 4, 15, § 56 et saep.— Adv.: excellon-ter, excellently, Cic. Off. 1, 18, 61; Nep. Att. 1, 3.— Comp., Cic. Sest. 45.— Sup.:

    excellentissime,

    Aug. Civ. D. 17, 8.—
    2.
    ex-celsus, a, um, P. a., elevated, lofty, high (freq. and class.; cf.: celsus, editus, altus, sublimis, procerus, arduus).
    A.
    Lit.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 80, 2; cf.: vertex montis, * Verg. A. 5, 35:

    locus,

    Cic. Rep. 6, 11:

    porticus,

    id. Att. 4, 16, 14:

    basis (statuae),

    id. Verr. 2, 4, 34; cf.

    signum,

    id. ib.:

    statura,

    Suet. Caes. 45:

    aves (Ibes),

    Cic. N. D. 1, 36, 101:

    altitudo vineae,

    Plin. 17, 22, 35, § 184 et saep.— Comp.:

    in excelsiore loco,

    Cic. Rep. 2, 31:

    cornu (bovis),

    Caes. B. G. 6, 26, 1; cf.:

    crura chamaeleonis,

    Plin. 8, 33, 51, § 120.— Sup.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 70, 4; cf.

    locus,

    Hirt. B. G. 8, 33 fin.:

    rupes,

    Plin. 10, 6, 7, § 19:

    aegilops,

    id. 16, 6, 8, § 22; 11, 37, 49, § 135.—
    b.
    Subst.
    1.
    excelsum, i, n., a height:

    simulacrum Jovis in excelso collocare,

    Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Att. 6, 1, 17:

    Phoebus ab excelso, quantum patet, aspicit aequor,

    Ov. H. 15, 165; so,

    ab excelso,

    id. F. 2, 369:

    prohibebit in excelsum emicare (vitem),

    Plin. 17, 22, 35, § 184.—
    2.
    Ex-celsus, i, m., the Highest, the Most High, i. e. God (eccl. Lat.), Vulg. Psa. 72, 11 al.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., high, lofty, distinguished, excellent, noble:

    te natura excelsum quendam videlicet et altum et humana despicientem genuit,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11; cf.:

    magnus homo et excelsus,

    id. Mur. 29:

    animus excelsus magnificusque,

    id. Off. 1, 23; cf. id. Opt. Gen. 4, 12:

    excelso et illustri loco sita est laus tua,

    id. Fam. 2, 5; cf.:

    te in excelsissimo humani generis fastigio positum, Plin. H. N. praef. § 11: species magnae excelsaeque gloriac,

    Tac. Agr. 4 fin. et saep.— Comp.:

    (orator) grandior et quodammodo excelsior,

    Cic. Or. 34; cf. Quint. 12, 10, 23; Plin. Pan. 94, 3:

    quo tua in me humanitas fuerit excelsior quam in te mea,

    Cic. Att. 3, 20 fin.—Sup.:

    excelsissimae victoriae,

    Vell. 2, 96 fin.:

    duces,

    id. 2, 114 fin.—Subst.
    (α).
    , m. plur.: excelsi, ōrum, the lofty; prov.:

    excelsis multo facilius casus nocet,

    Pub. Syr. 162 (Rib.).—
    (β).
    Neut.: excelsum, i, an elevated station or position:

    in excelso aetatem agere,

    i. e. in a high station, Sall. C. 51, 12.—Esp. (eccl. Lat.): in excelsis, in the highest, in ascriptions of praise, Vulg. Psa. 148, 1 al.—
    2.
    Esp., in the later period of the empire, a title of high official dignitaries, e. g. of the praefectus praetorio, etc.— Adv.: excelsē, highly, on high, loftily.
    1.
    Lit.:

    si vitis scandit excelsius,

    Col. 4, 1, 5.—
    2.
    Trop., in an elevated manner, highly:

    ornat excelse,

    Plin. Ep. 2, 3, 3:

    excelsius magnificentiusque et dicet et sentiet,

    Cic. Or. 34, 119:

    excelsissime floruit (Sparta),

    exceedingly, Vell. 1, 6, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > excelsum

  • 62 Excelsus

    ex-cello, cellŭi, celsum, 3 (also acc. to the 2d conj., praes. indic. excellet, Aem. Mac. ap. Diom. p. 371 P., and subj. excelleat, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 838 and 896 P.), v. a. and n. [cello].
    I.
    Act., to raise up, elevate; only:

    recellere reclinare, et excellere in altum extollere,

    Fest. p. 274, 31; and Paul. ib. 275, 11 Müll.; cf. the P. a. excelsus, below.—
    II.
    Neut., to rise, elevate itself (cf.: antecello, praesto, antecedo, emineo, floreo, vigeo).
    A.
    Lit., only in the P. a. excellens, q. v. A.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to exult, be elated: animus excellit rebus secundis, Cato ap. Gell. 7, 3, 14; 13, 24, 14.—Far more freq. (but not in Plaut. and Ter.; and in the verb. finit. not in Aug. poets),
    2.
    In partic., to be eminent, to distinguish one's self for any quality above others; to surpass, excel, in a good or (less freq.) in a bad sense:

    ut is, qui dignitate principibus excellit facilitate infimis par esse videatur,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 41:

    ut inter quos posset excellere, cum iis, etc.,

    Cic. Inv. 1, 2 fin.:

    inter omnes,

    id. Or. 2, 6:

    super ceteros,

    Liv. 28, 43:

    ante ceteros,

    App. Flor. 16.—With dat.:

    qui longe ceteris excellere pictoribus existimabatur,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    quae una ceteris excellebat,

    id. Tusc. 2, 18, 43; id. Fin. 3, 2, 8; id. de Or. 2, 54, 216; id. de Imp. Pomp. 13, 39 al.:

    ceteris,

    Quint. 2, 20, 9.—With abl.:

    bonā famā,

    Lucr. 6, 13:

    ingenio scientiāque,

    Cic. Ac. 2, 2, 4:

    animi magnitudine,

    id. Off. 1, 18 fin.:

    actione,

    id. Brut. 59, 215:

    hoc genere virtutis,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    dignitate,

    Caes. B. G. 6, 13, 9:

    altitudine,

    Plin. 16, 6, 18, § 24:

    candore,

    id. 37, 6, 23, § 88 et saep.—With in and abl.:

    in arte,

    Cic. Rep. 1, 13:

    in aliqua arte et facultate,

    id. de Or. 1, 50, 217:

    in alia parte orationis,

    id. Brut. 59, 215:

    maxime in amicitiis expetendis colendisque,

    id. Lael. 9, 30; id. de Or. 2, 54, 217 et saep.— Absol.:

    excellit atque eminet vis, potestas nomenque regium,

    Cic. Rep. 2, 28; 2, 23; 1, 22; id. Div. 1, 19, 38; 1, 41, 91; id. Fam. 4, 3 fin.; Tac. Or. 32 (with eminere) et saep. —In a bad sense:

    vitiis,

    Cic. Leg. 1, 19, 51:

    cum haec (flagitia), quae excellunt, me nosse videas,

    id. Pis. 38 fin. —Hence,
    1.
    excellens, entis, P. a., rising, overtopping.
    A.
    Lit., high, lofty (very rare;

    not in Cic.): oppida excellentibus locis constituta, Auct. B. Hisp. 8, 4: corpore excellens,

    Vell. 2, 107.—Far more freq. and class.,
    B.
    Trop., distinguishing himself, distinguished, superior, surpassing, excellent:

    deos rerum omnium praestantia excellentes,

    Cic. Div. 2, 63:

    Brutus noster excellens omni genere laudis,

    id. Ac. 1, 3 fin.;

    for which also: in omni genere,

    id. Tusc. 1, 1, 2; id. de Or. 2, 54, 220:

    cujus excellens in re militari gloria,

    id. Rep. 2, 17:

    Galba fuit inter tot aequales unus excellens,

    id. Brut. 97, 333:

    natura excellens atque praestans,

    id. N. D. 1, 20 fin.:

    scientia excellens atque singularis,

    id. Fam. 4, 3 fin.:

    vir excellenti providentia,

    id. Rep. 2, 3;

    for which: excellente ingenii magnitudine,

    id. Off. 1, 33 (al. excellenti and excellentis, v. Orell. ad h. l.):

    studium,

    Caes. B. C. 3, 34 fin.:

    pulchritudo muliebris formae,

    Cic. Inv. 2, 1, 1: cygnus, * Verg. A. 12, 250 et saep.— Subst.: excellentia, ōrum, n., exceptional instances: nec excellentia, sed quotidiana tractabo, Aus. Grat. Act. § 62.— Comp.:

    ova excellentiora,

    Plin. 29, 3, 11, § 50:

    nihil illo (sc. Alcibiade) fuisse excellentius, vel in vitiis, vel in virtutibus,

    Nep. Alcib. 1.— Sup.:

    excellentissima virtus,

    Caes. B. C. 3, 99, 2; Sen. Vit. Beat. 14:

    cultus,

    Suet. Ner. 20:

    triumphus,

    id. Caes. 37:

    aurum,

    Plin. 37, 4, 15, § 56 et saep.— Adv.: excellon-ter, excellently, Cic. Off. 1, 18, 61; Nep. Att. 1, 3.— Comp., Cic. Sest. 45.— Sup.:

    excellentissime,

    Aug. Civ. D. 17, 8.—
    2.
    ex-celsus, a, um, P. a., elevated, lofty, high (freq. and class.; cf.: celsus, editus, altus, sublimis, procerus, arduus).
    A.
    Lit.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 80, 2; cf.: vertex montis, * Verg. A. 5, 35:

    locus,

    Cic. Rep. 6, 11:

    porticus,

    id. Att. 4, 16, 14:

    basis (statuae),

    id. Verr. 2, 4, 34; cf.

    signum,

    id. ib.:

    statura,

    Suet. Caes. 45:

    aves (Ibes),

    Cic. N. D. 1, 36, 101:

    altitudo vineae,

    Plin. 17, 22, 35, § 184 et saep.— Comp.:

    in excelsiore loco,

    Cic. Rep. 2, 31:

    cornu (bovis),

    Caes. B. G. 6, 26, 1; cf.:

    crura chamaeleonis,

    Plin. 8, 33, 51, § 120.— Sup.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 70, 4; cf.

    locus,

    Hirt. B. G. 8, 33 fin.:

    rupes,

    Plin. 10, 6, 7, § 19:

    aegilops,

    id. 16, 6, 8, § 22; 11, 37, 49, § 135.—
    b.
    Subst.
    1.
    excelsum, i, n., a height:

    simulacrum Jovis in excelso collocare,

    Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Att. 6, 1, 17:

    Phoebus ab excelso, quantum patet, aspicit aequor,

    Ov. H. 15, 165; so,

    ab excelso,

    id. F. 2, 369:

    prohibebit in excelsum emicare (vitem),

    Plin. 17, 22, 35, § 184.—
    2.
    Ex-celsus, i, m., the Highest, the Most High, i. e. God (eccl. Lat.), Vulg. Psa. 72, 11 al.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., high, lofty, distinguished, excellent, noble:

    te natura excelsum quendam videlicet et altum et humana despicientem genuit,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11; cf.:

    magnus homo et excelsus,

    id. Mur. 29:

    animus excelsus magnificusque,

    id. Off. 1, 23; cf. id. Opt. Gen. 4, 12:

    excelso et illustri loco sita est laus tua,

    id. Fam. 2, 5; cf.:

    te in excelsissimo humani generis fastigio positum, Plin. H. N. praef. § 11: species magnae excelsaeque gloriac,

    Tac. Agr. 4 fin. et saep.— Comp.:

    (orator) grandior et quodammodo excelsior,

    Cic. Or. 34; cf. Quint. 12, 10, 23; Plin. Pan. 94, 3:

    quo tua in me humanitas fuerit excelsior quam in te mea,

    Cic. Att. 3, 20 fin.—Sup.:

    excelsissimae victoriae,

    Vell. 2, 96 fin.:

    duces,

    id. 2, 114 fin.—Subst.
    (α).
    , m. plur.: excelsi, ōrum, the lofty; prov.:

    excelsis multo facilius casus nocet,

    Pub. Syr. 162 (Rib.).—
    (β).
    Neut.: excelsum, i, an elevated station or position:

    in excelso aetatem agere,

    i. e. in a high station, Sall. C. 51, 12.—Esp. (eccl. Lat.): in excelsis, in the highest, in ascriptions of praise, Vulg. Psa. 148, 1 al.—
    2.
    Esp., in the later period of the empire, a title of high official dignitaries, e. g. of the praefectus praetorio, etc.— Adv.: excelsē, highly, on high, loftily.
    1.
    Lit.:

    si vitis scandit excelsius,

    Col. 4, 1, 5.—
    2.
    Trop., in an elevated manner, highly:

    ornat excelse,

    Plin. Ep. 2, 3, 3:

    excelsius magnificentiusque et dicet et sentiet,

    Cic. Or. 34, 119:

    excelsissime floruit (Sparta),

    exceedingly, Vell. 1, 6, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > Excelsus

  • 63 famulus

    1.
    fămŭlus, i (an archaic form famul, Enn. ap. Non. 110, 9; Lucr. 3, 1035 (al. 1048); for which cf. in the Oscan ‡ famel: famuli origo ab Oscis dependet, apud quos servus famel nominabatur, unde et familia vocata, Paul. ex Fest. p. 87, 5 Müll.), m., and fămŭla, ae ( gen. plur.:

    famulum,

    Stat. S. 3, 4, 57; Val. Fl. 1, 752; 3, 20; 282) f. [Sanscr. root dhā, to lay, found; Gr. ti-thê-mi; Osc. faama, house, v. Curt. Gr. Etym. p. 254; cf. Corss. Ausspr. 1, 183], a servant, attendant; a maid - servant, handmaid (class.).
    I.
    Masc.:

    iis, qui vi oppressos imperio coërcent, sit sane adhibenda saevitia, ut heris in famulos,

    Cic. Off. 2, 7, 24; Enn. ap. Fest. p. 229 Müll. (Ann. v. 157 ed. Vahl.); Plaut. As. 1, 3, 32; id. Mil. 2, 3, 80; id. Stich. 2, 2, 71; Cic. Lael. 15, 55; id. Tusc. 2, 21, 48; id. Rep. 2, 21; Verg. A. 1, 701; Hor. C. 3, 17, 16; Ov. H. 20, 79 et saep.:

    Idaeae matris famuli,

    Cic. Leg. 2, 9, 21:

    sacrorum,

    Ov. M. 3, 574:

    dei alumni (Silenus),

    Hor. A. P. 239:

    sus erat infestae famulus vindexque Dianae,

    Ov. M. 8, 272; cf. Verg. A. 5, 95;

    of Actaeon's hounds,

    Ov. M. 3, 229; Vulg. Gen. 41, 12.—
    II.
    Fem.:

    quam famulae longe fugitant furtimque cachinnant,

    Lucr. 4, 1176; Verg. A. 1, 703; 4, 391; Juv. 14, 81 al.:

    si virtus famula fortunae est,

    Cic. Tusc. 5, 1, 2:

    res familiaris, quae est ministra et famula corporis,

    id. ib. 1, 31, 75; Vulg. Gen. 12, 16.
    2.
    fămŭlus, a, um, adj. [1. famulus], serving, serviceable, servile ( poet.;

    perh. not ante-Aug.): aquae,

    Ov. F. 1, 286:

    turbae,

    Sil. 13, 360:

    dextrae,

    Luc. 4, 207:

    manus,

    Sil. 10, 647:

    artus,

    Val. Fl. 1, 749:

    vertex,

    Ov. Pont. 2, 2, 80:

    catenae,

    Claud. in Ruf. 2, 386:

    ripae,

    id. III. Cons. Hon. 203.

    Lewis & Short latin dictionary > famulus

  • 64 fastigium

    fastīgĭum, ii, n. [cf. Sanscr. bhrshtīs, corner, rim; Gr. a-phlaston, aplustria, the ornamented stern of a ship; O. H. Germ. brort, the prow], the top of a gable, a gable end, pediment (syn.: cacumen, culmen, vertex, apex).
    I.
    Prop.:

    Capitolii fastigium illud et ceterarum aedium non venustas, sed necessitas ipsa fabricata est... utilitatem templi fastigii dignitas consecuta est,

    Cic. de Or. 3, 46, 180; cf.:

    fastigia aliquot templorum a culminibus abrupta,

    Liv. 40, 2, 3:

    evado ad summi fastigia culminis,

    Verg. A. 2, 458; Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14.—Hence, meton., the roof of a house, Verg. A. 8, 491; 9, 568; Val. Fl. 2, 235:

    habere pulvinar, simulacrum, fastigium, flaminem,

    id. Phil. 2, 43, 110; cf.

    of the same: omnes unum in principem congesti honores: circa templa imagines... suggestus in curia, fastigium in domo, mensis in caelo,

    Flor. 4, 2 fin.:

    Romae signa eorum sunt in Palatina aede Apollinis in fastigio,

    Plin. 36, 5, 4, § 13; cf. id. 35, 12, 43, § 152; Vitr. 3, 2.— Transf.:

    operi tamquam fastigium imponere,

    Cic. Off. 3, 7, 33.—
    B.
    Transf.
    1.
    The extreme part, extremity of a thing, whether above or below.
    a.
    Top, height, summit:

    colles... pari altitudinis fastigio oppidum cingebant,

    Caes. B. G. 7, 69, 4:

    opus nondum aquae fastigium aequabat,

    Curt. 4, 2, 19:

    summi operis,

    id. 4, 2, 8:

    jamque agger aequaverat summae fastigia terrae,

    id. 8, 10, 31:

    aquatilium ova rotunda, reliqua fere fastigio acuminata,

    Plin. 10, 52, 74, § 145:

    gracilitas (arundinis) nodis distincta leni fastigio tenuatur in cacumina,

    id. 16, 36, 64, § 158; cf.:

    cornua in leve fastigium exacuta,

    id. 11, 37, 45, § 124; 16, 33, 60, § 141; Vulg. 2 Reg. 18, 24.—In plur., Lucr. 4, 827:

    muri,

    Val. Fl. 2, 553:

    fontis fastigium,

    i. e. the height on which the fountain sprang up, Hirt. B. G. 8, 41, 5.—
    b.
    The lower part, depth: forsitan et scrobibus quae sint fastigia, quaeres, [p. 728] what should be the depth of the trenches, Verg. G. 2, 288.—
    2.
    (From the sloping form of the gable.) A slope, declivity, descent:

    ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat,

    Caes. B. C. 1, 45, 5:

    jugum paulo leniore fastigio,

    id. ib. 2, 24, 3:

    iniquum loci ad declivitatem fastigium,

    id. B. G. 7, 85, 4:

    rupes leniore submissa fastigio,

    Curt. 6, 6, 11:

    capreoli molli fastigio,

    Caes. B. C. 2, 10, 3; 2, 24, 3:

    musculi,

    id. ib. 2, 11, 1:

    scrobes paulatim angustiore ad infimum fastigio,

    i. e. gradually narrowing from top to bottom, id. B. G. 7, 73, 5; cf.:

    si (fossa) fastigium habet, ut (aqua) exeat e fundo,

    Varr. R. R. 1, 14, 2.—
    3.
    In the later grammarians, an accent placed over a word, Mart. Cap. 3, § 264; § 268 al.; Diom. p. 428 P.
    II.
    Trop.
    A.
    The highest part, summit, the highest degree, most exalted rank or dignity (perh. only since the Aug. per.):

    quicquid numinum hanc Romani imperii molem in amplissimum terrarum orbis fastigium extulit,

    Vell. 2, 131, 1; cf.:

    sic fit, ut dei summum inter homines fastigium servent,

    Plin. Pan. 52, 2:

    et quoad usque ad memoriam nostram tribuniciis consularibusque certatum viribus est, dictaturae semper altius fastigium fuit,

    Liv. 6, 38 fin.; cf.:

    in consulare fastigium vehi,

    Vell. 2, 69, 1:

    ad regium fastigium evehere aliquem,

    Val. Max. 1, 6, 1:

    alii cives ejusdem fastigii,

    Liv. 3, 35, 9:

    stare in fastigio eloquentiae,

    Quint. 12, 1, 20:

    rhetoricen in tam sublime fastigium sine arte venisse,

    id. 2, 17, 3:

    et poësis ab Homero et Vergilio tantum fastigium accepit, et eloquentia a Demosthene,

    id. 12, 11, 26; cf.:

    magice in tantum fastigii adolevit, ut, etc.,

    grew into such esteem, Plin. 30, 1, 1, § 2.—
    2.
    In gen., dignity, rank, condition:

    (M. Laetorio) curatio altior fastigio suo data est,

    Liv. 2, 27, 6; cf.:

    ampliora etiam humano fastigio decerni sibi passus est,

    Suet. Caes. 76:

    tamquam mortale fastigium egressus,

    Tac. A. 15, 74:

    animus super humanum fastigium elatus,

    Curt. 9, 10 med.:

    quales ex humili magna ad fastigia rerum extollit Fortuna,

    Juv. 3, 39.—
    B.
    A leading or chief point, head in a discourse; a principal sort or kind (rare):

    summa sequar fastigia rerum,

    Verg. A. 1, 342:

    e quibus tribus fastigiis (agrorum) simplicibus,

    sorts, kinds, Varr. R. R. 1, 6, 2:

    propter haec tria fastigia formae discrimina quaedam fiunt sationum,

    id. ib. 1, 5:

    haec atque hujuscemodi tria fastigia agri, etc.,

    id. ib. 1, 6, 6; cf.

    also: quo fastigio sit fundus,

    id. ib. 1, 20 fin. (and v. Lachm. ad Lucr. p. 223):

    laudem relego fastigia summa,

    Prisc. Laud. Anast. 148.

    Lewis & Short latin dictionary > fastigium

  • 65 frondosus

    frondōsus (anciently also frund-), a, um, adj. [1. frons], full of leaves, leafy: omne sonabat Arbustum fremitu silvaï frondosaï, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (id. Ann. v. 197 Vahl.); so,

    montes,

    Varr. R. R. 2, 5, 11:

    vertex (collis),

    Verg. A. 8, 351:

    ramus,

    Ov. M. 8, 410:

    vitis,

    Verg. E. 2, 70:

    aestas,

    id. G. 3, 296:

    taxus frondosior,

    Sil. 13, 596.

    Lewis & Short latin dictionary > frondosus

  • 66 frundosus

    frondōsus (anciently also frund-), a, um, adj. [1. frons], full of leaves, leafy: omne sonabat Arbustum fremitu silvaï frondosaï, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (id. Ann. v. 197 Vahl.); so,

    montes,

    Varr. R. R. 2, 5, 11:

    vertex (collis),

    Verg. A. 8, 351:

    ramus,

    Ov. M. 8, 410:

    vitis,

    Verg. E. 2, 70:

    aestas,

    id. G. 3, 296:

    taxus frondosior,

    Sil. 13, 596.

    Lewis & Short latin dictionary > frundosus

  • 67 Idalia

    Īdălĭum, ĭi, n., = Idalion, a mountaincity in Cyprus, sacred to Venus; now Dalin, Plin. 5, 31, 35, § 135; Verg. A. 1, 681.—Called also Īdălĭa, ae, f., Verg. A. 1, 693; 10, 52 (where domus is nom. sing., not plur.; v. Wagn. ad loc.).—
    II.
    Deriv. Īdălĭus, a, um, adj., of or belonging to Idalium, Idalian; poet. also for Cyprian:

    vertex,

    the Idalian mountain, Prop. 2, 13, 54 (3, 5, 38 M.):

    Venus,

    id. ib. 5, 760:

    astrum,

    i. e. Venus, Prop. 4 (5), 6, 59:

    acus,

    of Venus, Claud. Rapt. Pros. 2, 16:

    sagitta,

    i. e. dart of love, Sil. 5, 19:

    volucres,

    doves, Stat. Achill. 1, 372:

    suci,

    i. e. Cyprian, id. S. 1, 3, 10.— Subst.: Īdălĭē, ēs, f., Venus. Ov. M. 14, 694.

    Lewis & Short latin dictionary > Idalia

  • 68 Idalie

    Īdălĭum, ĭi, n., = Idalion, a mountaincity in Cyprus, sacred to Venus; now Dalin, Plin. 5, 31, 35, § 135; Verg. A. 1, 681.—Called also Īdălĭa, ae, f., Verg. A. 1, 693; 10, 52 (where domus is nom. sing., not plur.; v. Wagn. ad loc.).—
    II.
    Deriv. Īdălĭus, a, um, adj., of or belonging to Idalium, Idalian; poet. also for Cyprian:

    vertex,

    the Idalian mountain, Prop. 2, 13, 54 (3, 5, 38 M.):

    Venus,

    id. ib. 5, 760:

    astrum,

    i. e. Venus, Prop. 4 (5), 6, 59:

    acus,

    of Venus, Claud. Rapt. Pros. 2, 16:

    sagitta,

    i. e. dart of love, Sil. 5, 19:

    volucres,

    doves, Stat. Achill. 1, 372:

    suci,

    i. e. Cyprian, id. S. 1, 3, 10.— Subst.: Īdălĭē, ēs, f., Venus. Ov. M. 14, 694.

    Lewis & Short latin dictionary > Idalie

  • 69 Idalium

    Īdălĭum, ĭi, n., = Idalion, a mountaincity in Cyprus, sacred to Venus; now Dalin, Plin. 5, 31, 35, § 135; Verg. A. 1, 681.—Called also Īdălĭa, ae, f., Verg. A. 1, 693; 10, 52 (where domus is nom. sing., not plur.; v. Wagn. ad loc.).—
    II.
    Deriv. Īdălĭus, a, um, adj., of or belonging to Idalium, Idalian; poet. also for Cyprian:

    vertex,

    the Idalian mountain, Prop. 2, 13, 54 (3, 5, 38 M.):

    Venus,

    id. ib. 5, 760:

    astrum,

    i. e. Venus, Prop. 4 (5), 6, 59:

    acus,

    of Venus, Claud. Rapt. Pros. 2, 16:

    sagitta,

    i. e. dart of love, Sil. 5, 19:

    volucres,

    doves, Stat. Achill. 1, 372:

    suci,

    i. e. Cyprian, id. S. 1, 3, 10.— Subst.: Īdălĭē, ēs, f., Venus. Ov. M. 14, 694.

    Lewis & Short latin dictionary > Idalium

  • 70 Idalius

    Īdălĭum, ĭi, n., = Idalion, a mountaincity in Cyprus, sacred to Venus; now Dalin, Plin. 5, 31, 35, § 135; Verg. A. 1, 681.—Called also Īdălĭa, ae, f., Verg. A. 1, 693; 10, 52 (where domus is nom. sing., not plur.; v. Wagn. ad loc.).—
    II.
    Deriv. Īdălĭus, a, um, adj., of or belonging to Idalium, Idalian; poet. also for Cyprian:

    vertex,

    the Idalian mountain, Prop. 2, 13, 54 (3, 5, 38 M.):

    Venus,

    id. ib. 5, 760:

    astrum,

    i. e. Venus, Prop. 4 (5), 6, 59:

    acus,

    of Venus, Claud. Rapt. Pros. 2, 16:

    sagitta,

    i. e. dart of love, Sil. 5, 19:

    volucres,

    doves, Stat. Achill. 1, 372:

    suci,

    i. e. Cyprian, id. S. 1, 3, 10.— Subst.: Īdălĭē, ēs, f., Venus. Ov. M. 14, 694.

    Lewis & Short latin dictionary > Idalius

  • 71 Peliacus

    Pēlĭon, ii ( masc. collat. form Pēlĭos, Plin. 4, 8, 15, § 30:

    Pelio, scanned as a dissyl. per syniz.,

    Sil. 3, 495), n., = Pêlion, a high mountain in Thessaly, a continuation of Ossa, now Zagora, Plin. 2, 65, 65, § 162; Verg. G. 1, 281; 3, 94; Ov. M. 12, 513; 1, 155; Mel. 2, 3, 2.—Hence,
    A.
    Pēlĭăcus, a, um, adj., of or belonging to Pelion:

    vertex,

    Cat. 64, 1:

    apex,

    Ov. F. 1, 308:

    juga,

    Stat. Achill. 1, 321: trabs, i.e. the Argo (because built of timber from Pelion), Prop. 3 (4), 22, 12:

    Peliaca carina,

    Val. Fl. 8, 417; cf. also: Peliaca cuspis, of Achilles, cut on Pelion, Ov. M. 12, 74:

    axis,

    the chariot of Achilles, Sen. Troad. 414.—
    B.
    Pēlĭus, a, um, adj., of or belonging to Pelion, Pelian:

    mons,

    Cic. Fat. 15, 35: in nemore Pelio, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22, 34 (Trag. v. 280 Vahl.); so,

    in imitation, nemus,

    Phaedr. 4, 7, 6.—
    C.
    Pēlĭas, ădis, f. adj., that comes from Pelion: Pelias hasta, the spear of Achilles (because its shaft came from Pelion), Ov. H. 3, 126:

    pinus,

    the Argo, Stat. Th. 5, 335.—As subst.: Pēlĭas, ădis, f., a spear, Auct. Pan. ad Pis. 165.

    Lewis & Short latin dictionary > Peliacus

  • 72 Pelion

    Pēlĭon, ii ( masc. collat. form Pēlĭos, Plin. 4, 8, 15, § 30:

    Pelio, scanned as a dissyl. per syniz.,

    Sil. 3, 495), n., = Pêlion, a high mountain in Thessaly, a continuation of Ossa, now Zagora, Plin. 2, 65, 65, § 162; Verg. G. 1, 281; 3, 94; Ov. M. 12, 513; 1, 155; Mel. 2, 3, 2.—Hence,
    A.
    Pēlĭăcus, a, um, adj., of or belonging to Pelion:

    vertex,

    Cat. 64, 1:

    apex,

    Ov. F. 1, 308:

    juga,

    Stat. Achill. 1, 321: trabs, i.e. the Argo (because built of timber from Pelion), Prop. 3 (4), 22, 12:

    Peliaca carina,

    Val. Fl. 8, 417; cf. also: Peliaca cuspis, of Achilles, cut on Pelion, Ov. M. 12, 74:

    axis,

    the chariot of Achilles, Sen. Troad. 414.—
    B.
    Pēlĭus, a, um, adj., of or belonging to Pelion, Pelian:

    mons,

    Cic. Fat. 15, 35: in nemore Pelio, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22, 34 (Trag. v. 280 Vahl.); so,

    in imitation, nemus,

    Phaedr. 4, 7, 6.—
    C.
    Pēlĭas, ădis, f. adj., that comes from Pelion: Pelias hasta, the spear of Achilles (because its shaft came from Pelion), Ov. H. 3, 126:

    pinus,

    the Argo, Stat. Th. 5, 335.—As subst.: Pēlĭas, ădis, f., a spear, Auct. Pan. ad Pis. 165.

    Lewis & Short latin dictionary > Pelion

  • 73 Pelios

    Pēlĭon, ii ( masc. collat. form Pēlĭos, Plin. 4, 8, 15, § 30:

    Pelio, scanned as a dissyl. per syniz.,

    Sil. 3, 495), n., = Pêlion, a high mountain in Thessaly, a continuation of Ossa, now Zagora, Plin. 2, 65, 65, § 162; Verg. G. 1, 281; 3, 94; Ov. M. 12, 513; 1, 155; Mel. 2, 3, 2.—Hence,
    A.
    Pēlĭăcus, a, um, adj., of or belonging to Pelion:

    vertex,

    Cat. 64, 1:

    apex,

    Ov. F. 1, 308:

    juga,

    Stat. Achill. 1, 321: trabs, i.e. the Argo (because built of timber from Pelion), Prop. 3 (4), 22, 12:

    Peliaca carina,

    Val. Fl. 8, 417; cf. also: Peliaca cuspis, of Achilles, cut on Pelion, Ov. M. 12, 74:

    axis,

    the chariot of Achilles, Sen. Troad. 414.—
    B.
    Pēlĭus, a, um, adj., of or belonging to Pelion, Pelian:

    mons,

    Cic. Fat. 15, 35: in nemore Pelio, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22, 34 (Trag. v. 280 Vahl.); so,

    in imitation, nemus,

    Phaedr. 4, 7, 6.—
    C.
    Pēlĭas, ădis, f. adj., that comes from Pelion: Pelias hasta, the spear of Achilles (because its shaft came from Pelion), Ov. H. 3, 126:

    pinus,

    the Argo, Stat. Th. 5, 335.—As subst.: Pēlĭas, ădis, f., a spear, Auct. Pan. ad Pis. 165.

    Lewis & Short latin dictionary > Pelios

  • 74 Pelius

    Pēlĭon, ii ( masc. collat. form Pēlĭos, Plin. 4, 8, 15, § 30:

    Pelio, scanned as a dissyl. per syniz.,

    Sil. 3, 495), n., = Pêlion, a high mountain in Thessaly, a continuation of Ossa, now Zagora, Plin. 2, 65, 65, § 162; Verg. G. 1, 281; 3, 94; Ov. M. 12, 513; 1, 155; Mel. 2, 3, 2.—Hence,
    A.
    Pēlĭăcus, a, um, adj., of or belonging to Pelion:

    vertex,

    Cat. 64, 1:

    apex,

    Ov. F. 1, 308:

    juga,

    Stat. Achill. 1, 321: trabs, i.e. the Argo (because built of timber from Pelion), Prop. 3 (4), 22, 12:

    Peliaca carina,

    Val. Fl. 8, 417; cf. also: Peliaca cuspis, of Achilles, cut on Pelion, Ov. M. 12, 74:

    axis,

    the chariot of Achilles, Sen. Troad. 414.—
    B.
    Pēlĭus, a, um, adj., of or belonging to Pelion, Pelian:

    mons,

    Cic. Fat. 15, 35: in nemore Pelio, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22, 34 (Trag. v. 280 Vahl.); so,

    in imitation, nemus,

    Phaedr. 4, 7, 6.—
    C.
    Pēlĭas, ădis, f. adj., that comes from Pelion: Pelias hasta, the spear of Achilles (because its shaft came from Pelion), Ov. H. 3, 126:

    pinus,

    the Argo, Stat. Th. 5, 335.—As subst.: Pēlĭas, ădis, f., a spear, Auct. Pan. ad Pis. 165.

    Lewis & Short latin dictionary > Pelius

  • 75 Phlegra

    Phlegra, ae, f., = Phlegra, a country of Macedonia, afterwards called Pallene, where the giants are fabled to have been struck with lightning when fighting with the gods, Plin. 4, 10, 17, § 36; Stat. Th. 2, 595; Val. Fl. 1, 564; Sen. Herc. Fur. 444.— As adj.:

    Phlegra giganteo sparsa est quo sanguine tellus,

    Verg. Cul. 28.—Hence,
    II.
    Phlegraeus, a, um, adj., Phlegrœan:

    Phlegraei campi,

    Ov. M. 10, 151:

    tumultus,

    Prop. 2, 1, 39:

    castra,

    Stat. Achill. 1, 484:

    pugnae,

    Val. Fl. 5, 693:

    victoria,

    Mart. 8, 78, 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    Campi, a plain abounding in sulphur, between Puteoli and Naples, the modern Solfatara, Plin. 3, 5, 9, § 61; Sil. 8, 540:

    vertex,

    i. e. the volcano of Vesuvius, Sil. 8, 657.—
    2.
    Poet., of a bloody battle:

    campus,

    i. e. Pharsalus, Prop. 3, 11 (4, 10), 37.

    Lewis & Short latin dictionary > Phlegra

  • 76 quinquejugus

    quinquĕjŭgus, a, um, adj. [quinquejugum], having five summits, five-peaked (post-class.):

    vertex,

    Jul. Val. Rer. Gest. Alex. M. 1, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > quinquejugus

  • 77 quinquevertex

    quinquĕ-vertex, ĭcis, adj., having five summits, five-peaked (post-class.):

    urbs,

    Jul. Val. Rer. Gest. Alex. M. 1, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > quinquevertex

  • 78 semper

    semper, adv. [root sam-; Gr. ham-; v. semel and -per = para; cf. tantisper], ever, always, at all times, forever (cf. usque).
    I.
    In gen.: nequiter factum illud apud vos semper manebit, Cato ap. Gell. 16, 1:

    locus hic apud nos semper liber est,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 49:

    semper occant priusquam sarriunt rustici,

    id. Capt. 3, 5, 5:

    sat habet favitorum semper, qui recte facit,

    Plaut. Am. prol. 79:

    quod improbis semper aliqui scrupus in animis haereat, semper iis ante oculos judicia et supplicia versentur: nullum autem emolumentum esse tantum, semper ut timeas, semper ut adesse, semper ut impendere aliquam poenam putes,

    Cic. Rep. 3, 16, 26:

    quod semper movetur, aeternum est,

    id. ib. 6, 25, 27; id. Tusc. 1, 23, 53:

    non haerent in suis sedibus, sed volucri semper spe rapiuntur,

    id. Rep. 2, 4, 7:

    curavit (Servius Tullius), quod semper in re publicā tenendum est, ne, etc.,

    id. ib. 2, 22, 39; 3, 14, 23 et saep.: sibi exortam semper florentis Homeri Commemorat speciem (the Gr. aeithalês), Lucr. 1, 124:

    hic vertex nobis semper sublimis,

    Verg. G. 1, 242; cf.: quod Graeci aigleucos (aeigleukos) vocant, hoc est semper mustum, Plin. 14, 9, 11, § 83:

    avida ulteriorum semper gens (semper belonging to ulter),

    Liv. 9, 38, 5:

    si umquam dubitatum est, utrum tribuni plebis vestrā an suā causā seditionum semper auctores fuerint,

    id. 5, 3 Drak.;

    for which also, without esse (hence apparently adject.): Hasdrubal pacis semper auctor,

    id. 30, 42; cf.:

    adversus Sidicinos sumerent arma, suos semper hostes,

    id. 8, 1 fin. —To strengthen the signif., joined with cottidie, perenne, assidue, etc. (as in Gr. aei kath hêmeran, suneches, etc.; v. Lidd. and Scott's Lex. under aei):

    ea mihi cottidie Aut ture aut vino aut aliqui semper supplicat,

    Plaut. Aul. prol. 24; cf. Ter. Ad. 3, 1, 7:

    lucrum ut perenne vobis semper suppetat,

    Plaut. Am. prol. 14:

    ne semper servus currens, iratus senex, etc.... assidue agendi sint mihi,

    Ter. Heaut. prol. 39; so (with assiduus) Cic. Rosc. Am. 18, 51; Ov. F. 4, 686:

    ibi semper omne vitae spatium famula fuit,

    Cat. 63, 90:

    semper et ubique,

    Quint. 1, 1, 29; 3, 9, 5; Petr. 99; Suet. Aug. 90; cf. Quint. 11, 1, 14.—
    II.
    Of continuance within a definite time:

    ego illum antehac hominem semper sum frugi ratus,

    Plaut. As. 5, 2, 11; cf. id. Aul. 2, 2, 39:

    quod tempus (aestatem) omnes Siciliae semper praetores in itineribus consumere consuerunt,

    Cic. Verr. 2, 5, 12, § 29: quibus studiis semper [p. 1668] fueris, tenemus, Cic. Rep. 1, 23, 37.—
    2.
    Esp., with comp., of a progressive change ( poet.):

    rem Romanam Alterum in lustrum meliusque semper, Proroget aevum,

    Hor. C. S. 67:

    candidior semper candidiorque veni,

    Tib. 1, 7, 64.—
    B.
    Distributively, always, every time, on each occasion (ante-class. and post-Aug.):

    rex Creo vigiles nocturnos singulos semper locat,

    Plaut. Am. 1, 1, 195:

    horresco semper, ubi pultare hasce (fores) occipio miser,

    always, every time, Ter. Ad. 4, 4, 24:

    quattuor partus enixa, septumo semper mense, genuit, etc.,

    Plin. 7, 5, 4, § 39:

    bis inter duos exortus lunae adfluunt bisque remeant vicenis quaternisque semper horis,

    id. 2, 97, 99, § 212:

    tertio die cibum capere semper,

    id. 7, 2, 2, § 12:

    cibum capere semper diebus tertiis,

    Gell. 9, 4, 6.—
    III.
    Transf. ( poet.), everywhere, in every place (like Engl. always):

    proque toro terrae non semper gramen habenti, Incubat infelix,

    Ov. M. 1, 633.

    Lewis & Short latin dictionary > semper

  • 79 sublimis

    sublīmis, e (collat. form sublīmus, a, um: ex sublimo vertice, Cic. poët. Tusc. 2, 7, 19; Enn. ap. Non. 169; Att. and Sall. ib. 489, 8 sq.; Lucr. 1, 340), adj. [etym. dub.; perh. sub-limen, up to the lintel; cf. sublimen] (sublimem est in altitudinem elatum, Fest. p. 306 Müll.), uplifted, high, lofty, exalted, elevated (mostly poet. and in postAug. prose; not in Cic. or Cæs.; syn.: editus, arduus, celsus, altus).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., high, lofty:

    hic vertex nobis semper sublimis,

    Verg. G. 1, 242; cf. Hor. C. 1, 1, 36:

    montis cacumen,

    Ov. M. 1, 666:

    tectum,

    id. ib. 14, 752:

    columna,

    id. ib. 2, 1:

    atrium,

    Hor. C. 3, 1, 46:

    arcus (Iridis),

    Plin. 2, 59, 60, § 151:

    portae,

    Verg. A. 12, 133:

    nemus,

    Luc. 3, 86 et saep.: os, directed upwards (opp. to pronus), Ov. M. 1, 85; cf. id. ib. 15, 673; Hor. A. P. 457:

    flagellum,

    uplifted, id. C. 3, 26, 11:

    armenta,

    Col. 3, 8:

    currus,

    Liv. 28, 9.— Comp.:

    quanto sublimior Atlas Omnibus in Libyā sit montibus,

    Juv. 11, 24.— Sup.:

    triumphans in illo sublimissimo curru,

    Tert. Apol. 33.—
    B.
    Esp., borne aloft, uplifted, elevated, raised:

    rapite sublimem foras,

    Plaut. Mil. 5, 1:

    sublimem aliquem rapere (arripere, auferre, ferre),

    id. As. 5, 2, 18; id. Men. 5, 7, 3; 5, 7, 6; 5, 7, 13; 5, 8, 3; Ter. And. 5, 2, 20; id. Ad. 3, 2, 18; Verg. A. 5, 255; 11, 722 (in all these passages others read sublimen, q. v.); Ov. M 4, 363 al.:

    campi armis sublimibus ardent,

    borne aloft, lofty, Verg. A. 11, 602: sublimes in [p. 1779] equis redeunt, id. ib. 7, 285:

    apparet liquido sublimis in aëre Nisus,

    id. G. 1, 404; cf.:

    ipsa (Venus) Paphum sublimis abit,

    on high through the air, id. A. 1, 415:

    sublimis abit,

    Liv. 1, 16; 1, 34:

    vehitur,

    Ov. M. 5, 648 al. —
    C.
    On high, lofty, in a high position:

    tenuem texens sublimis aranea telum,

    Cat. 68, 49:

    juvenem sublimem stramine ponunt,

    Verg. A. 11, 67:

    sedens solio sublimis avito,

    Ov. M. 6, 650:

    Tyrio jaceat sublimis in ostro,

    id. H. 12, 179.—
    D.
    Subst.: sublīme, is, n., height; sometimes to be rendered the air:

    piro per lusum in sublime jactato,

    Suet. Claud. 27; so, in sublime, Auct. B. Afr. 84, 1; Plin. 10, 38, 54, § 112; 31, 6, 31, § 57:

    per sublime volantes grues,

    id. 18, 35, 87, § 362:

    in sublimi posita facies Dianae,

    id. 36, 5, 4, § 13:

    ex sublimi devoluti,

    id. 27, 12, 105, § 129.— Plur.:

    antiquique memor metuit sublimia casus,

    Ov. M. 8, 259:

    per maria ac terras sublimaque caeli,

    Lucr. 1, 340.—
    II.
    Trop., lofty, exalted, eminent, distinguished.
    A.
    In gen.:

    antiqui reges ac sublimes viri,

    Varr. R. R. 2, 4, 9; cf. Luc. 10, 378:

    mens,

    Ov. P. 3, 3, 103:

    pectora,

    id. F. 1, 301:

    nomen,

    id. Tr. 4, 10, 121:

    sublimis, cupidusque et amata relinquere pernix,

    aspiring, Hor. A. P. 165; cf.:

    nil parvum sapias et adhuc sublimia cures,

    id. Ep. 1, 12, 15.— Comp.:

    quā claritate nihil in rebus humanis sublimius duco,

    Plin. 22, 5, 5, § 10; Juv. 8, 232.— Sup.:

    sancimus supponi duos sublimissimos judices,

    Cod. Just. 7, 62, 39.—
    B.
    In partic., of language, lofty, elevated, sublime (freq. in Quint.):

    sublimia carmina,

    Juv. 7, 28:

    verbum,

    Quint. 8, 3, 18:

    clara et sublimia verba,

    id. ib.:

    oratio,

    id. 8, 3, 74:

    genus dicendi,

    id. 11, 1, 3:

    actio (opp. causae summissae),

    id. 11, 3, 153:

    si quis sublimia humilibus misceat,

    id. 8, 3, 60 et saep.— Transf., of orators, poets, etc.:

    natura sublimis et acer,

    Hor. Ep. 2, 1, 165:

    sublimis et gravis et grandiloquus (Aeschylus),

    Quint. 10, 1, 66:

    Trachalus plerumque sublimis,

    id. 10, 1, 119.— Comp.:

    sublimior gravitas Sophoclis,

    Quint. 10, 1, 68:

    sublimius aliquid,

    id. 8, 3, 14:

    jam sublimius illud pro Archiā, Saxa atque solitudines voci respondent,

    id. 8, 3, 75.—Hence, advv.
    1.
    Lit., aloft, loftily, on high.
    (α).
    Form sub-līmĭter (rare):

    stare,

    upright, Cato, R. R. 70, 2; so id. ib. 71:

    volitare,

    Col. 8, 11, 1:

    munitur locus,

    id. 8, 15, 1.—
    (β).
    Form sub-līme (class.):

    Theodori nihil interest, humine an sublime putescat,

    Cic. Tusc. 1, 43, 102; cf.:

    scuta, quae fuerant sublime fixa, sunt humi inventa,

    id. Div. 2, 31, 67:

    volare,

    Lucr. 2, 206; 6, 97:

    ferri,

    Cic. Tusc. 1, 17, 40; id. N. D. 2, 39, 101; 2, 56, 141 Orell. N. cr.:

    elati,

    Liv. 21, 30:

    expulsa,

    Verg. G. 1, 320 et saep.—
    b.
    Comp.:

    sublimius altum Attollit caput,

    Ov. Hal. 69.—
    2.
    Trop., of speech, in a lofty manner, loftily (very rare):

    alia sublimius, alia gravius esse dicenda,

    Quint. 9, 4, 130.

    Lewis & Short latin dictionary > sublimis

  • 80 Turbo

    1.
    turbo, āvi, ātum, 1, v. a. ( fut. perf. turbassit, for turbaverit, Cic. Leg. 3, 4; al. turbassitur) [turba], to disturb, agitate, confuse, disorder; to throw into disorder or confusion (freq. and class.; syn.: confundo, misceo, agito).
    I.
    Lit.:

    ventorum vi agitari atque turbari mare,

    Cic. Clu. 49, 138:

    aequora ventis,

    Lucr. 2, 1:

    hibernum mare,

    Hor. Epod. 15, 8; Ov. M. 7, 154; 14, 545 al.:

    eversae turbant convivia mensae,

    id. ib. 12, 222; cf. in a poet. transf.:

    ancipiti quoniam bello turbatur utrimque,

    Lucr. 6, 377:

    ne comae turbarentur, quas componi vetuit,

    Quint. 11, 3, 148:

    ne turbet toga mota capillos,

    Ov. Am. 3, 2, 75:

    capillos,

    id. M. 8, 859; id. Am. 3, 14, 33; cf.

    in a Greek construction: turbata capillos,

    id. M. 4, 474:

    ceram,

    the seal, Quint. 12, 8, 13:

    uvae recentes alvum turbant,

    Plin. 23, 1, 6, § 10.— Absol.:

    instat, turbatque ruitque,

    Ov. M. 12, 134.—Reflex.:

    cum mare turbaret (sc. se),

    Varr. R. R. 3, 17, 7 Schneid. ad loc. (al. turbaretur).—
    B.
    In partic.
    1.
    Milit. t. t., to throw into disorder, break the line of battle, disorganize:

    equitatus turbaverat ordines,

    Liv. 3, 70, 9:

    aciem peditum,

    id. 30, 18, 10.— Absol.:

    equites eruptione factā in agmen modice primo impetu turbavere,

    Liv. 38, 13, 12:

    turbantibus invicem copiis,

    Flor. 4, 2, 49:

    hic rem Romanam, magno turbante tumultu, sistet,

    Verg. A. 6, 857.—
    2.
    Of water, to trouble, make thick or turbid:

    lacus,

    Ov. M. 6, 364:

    fons quem nulla volucris turbarat,

    id. ib. 3, 410:

    flumen imbre,

    id. ib. 13, 889:

    limo aquam,

    Hor. S. 1, 1, 60:

    aquas lacrimis,

    Ov. M. 3, 475; cf.:

    pulvis sputo turbatus,

    Petr. 131.—
    II.
    Trop.:

    non modo illa permiscuit, sed etiam delectum atque ordinem turbavit,

    Cic. Verr. 2, 2, 50, § 123:

    qui omnia inflma summis paria fecit, turbavit, miscuit,

    id. Leg. 3, 9, 19:

    Aristoteles quoque multa turbat, a magistro Platone non dissentiens,

    id. N. D. 1, 13, 33:

    quantas res turbo!

    Plaut. Mil. 3, 2, 1:

    quas meus filius turbas turbet,

    id. Bacch. 4, 9, 1; cf.:

    quae meus filius turbavit,

    id. ib. 5, 1, 5; id. Cas. 5, 2, 6:

    ne quid ille turbet vide,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 7, § 24:

    haec, quae in re publicā turbantur,

    id. ib. 3, 9, 3:

    cum dies alicui nobilium dicta novis semper certaminibus contiones turbaret,

    Liv. 3, 66, 2: ne incertā prole auspicia turbarentur, id. 4, 6, 2:

    milites nihil in commune turbantes,

    Tac. H. 1, 85:

    turbantur (testes),

    Quint. 5, 7, 11; cf. id. 4, 5, 6; 5, 14, 29; 10, 7, 6:

    spem pacis,

    Liv. 2, 16, 5.— Absol.: Ph. Ea nos perturbat. Pa. Dum ne reducam, turbent porro, quam velint, Ter. Hec. 4, 4, 12 (cf. I. B. 1. supra):

    repente turbare Fortuna coepit,

    Tac. A. 4, 1:

    si una alterave civitas turbet,

    id. ib. 3, 47: M. Servilius postquam, ut coeperat, omnibus in rebus turbarat, i. e. had deranged all his affairs, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2.— Impers. pass.:

    nescio quid absente nobis turbatum'st domi,

    Ter. Eun. 4, 3, 7:

    totis Usque adeo turbatur agris,

    Verg. E. 1, 12:

    si in Hispaniā turbatum esset,

    Cic. Sull. 20, 57.—Hence, turbātus, a, um, P. a., troubled, disturbed, disordered, agitated, excited.
    A.
    Lit.:

    turbatius mare ingressus,

    more stormy, Suet. Calig. 23:

    turbatius caelum,

    id. Tib. 69.—
    B.
    Trop.:

    hostes inopinato malo turbati,

    Caes. B. C. 2, 12:

    oculis simul ac mente turbatus,

    Liv. 7, 26, 5:

    turbatus religione simul ac periculo,

    Suet. Ner. 19; cf.:

    turbatus animi,

    Sil. 14, 678:

    placare voluntates turbatas,

    Cic. Planc. 4, 11: seditionibus omnia turbata sunt, Sall. Or. Phil. contr. Lepid. 1:

    turbata cum Romanis pax,

    Just. 18, 2, 10:

    omnia soluta, turbata atque etiam in contrarium versa,

    Plin. Ep. 8, 14, 7; cf.:

    quae si confusa, turbata, permixta sunt, etc.,

    id. ib. 9, 5, 3.—Hence, adv.: turbātē, confusedly, disorderly:

    aguntur omnia raptim atque turbate,

    in confusion, Caes. B. C. 1, 5, 1.
    2.
    turbo, ĭnis, m. (collat. form tur-ben, ĭnis, n., Tib. 1, 5, 3; id. ap. Charis. p. 118 P.; gen. turbonis, Caes. ib.) [1. turbo], that which spins or twirls round (cf. vertex).
    I.
    A whirlwind, hurricane, tornado: ventus circumactus et eundem ambiens locum et se ipse vertigine concitans turbo est. Qui si pugnacior est ac diutius volutatur, inflammatur, et efficit, quem prêstêra Graeci vocant:

    hic est igneus turbo,

    Sen. Q. N. 5, 13, 3:

    falsum est faces et trabes turbine exprimi,

    id. ib. 7, 5, 1; 2, 22, 2; id. Ep. 109, 18:

    procellae, turbines,

    Cic. N. D. 3, 20, 51; cf.: saevi exsistunt turbines, Pac. ap. Cic. de Or. 3, 39, 157 (Trag. Rel. p. 111 Rib.); Enn. ap. Schol. Vat. ad Ter. Heaut. 2, 3, 4 (Ann. v. 553 Vahl.):

    venti vis rapido percurrens turbine campos,

    Lucr. 1, 273; cf. id. 1, 279; 1, 294; 5, 217; Ov. M. 6, 310:

    senatus decrevit, ut Minerva, quam turbo dejecerat, restitueretur,

    Cic. Fam. 12, 25, 1:

    turbo aut subita tempestas,

    id. Cael. 32, 79:

    pulvis collectus turbine,

    Hor. S. 1, 4, 31:

    venti rotanti turbine portant,

    Lucr. 1, 294:

    ita turbine nigro Ferret hiemps,

    Verg. G. 1, 320:

    venti ruunt et terras turbine perflant,

    id. A. 1, 83:

    accendi turbine quodam aëris,

    Sen. Q. N. 7, 4, 1.—In apposition with ventus:

    exoritur ventus turbo,

    Plaut. Curc. 5, 2, 47:

    circumstabant navem turbines venti,

    id. Trin. 4, 1, 16.—
    B.
    Trop., whirlwind, storm, etc.:

    qui in maximis turbinibus ac fluctibus rei publicae navem gubernassem,

    Cic. Pis. 9, 20:

    tu, procella patriae, turbo ac tempestas pacis atque otii,

    id. Dom. 53, 137:

    ego te in medio versantem turbine leti Eripui,

    Cat. 64, 149:

    cum illi soli essent duo rei publicae turbines,

    Cic. Sest. 11, 25:

    miserae mentis,

    Ov. Am. 2, 9, 28:

    miserarum rerum,

    id. M. 7, 614:

    nescio quo miserae turbine mentis agor,

    id. Am. 2, 9, 28:

    Gradivi,

    i. e. tumult of war, Sil. 11, 101:

    virtutem turbine nullo Fortuna excutiet tibi,

    Luc. 2, 243:

    horum mala, turbo quīs rerum imminet,

    Sen. Agam. 196.—
    II.
    Lit., a spinning-top, whipping-top, Verg. A. 7, 378 sq.; Tib. 1, 5, 3.—
    B.
    Transf., of things that have the shape or whirling motion of a top, as a reel, whirl, spindle, etc., Cic. Fat. 18, 42; Varr. ap. Serv. Verg. A. 1, 449; Hor. Epod. 17, 7; Cat. 64, 315; Ov. M. 1, 336; Plin. 2, 10, 7, § 47; 9, 36, 61, § 130; 27, 4, 5, § 14; 36, 13, 19, § 90; 37, 4, 15, § 56.—
    III.
    A whirling motion, a whirl, twirl, twist, rotation, revolution, a round, circle (mostly poet.):

    cum caeli turbine ferri,

    Lucr. 5, 624:

    lunae,

    id. 5, 632:

    ignium,

    id. 6, 640; cf. Verg. A. 3, 573:

    teli (contorti),

    id. ib. 6, 594; cf. id. ib. 11, 284; Luc. 3, 465; Sil. 4, 542:

    saxi,

    whirling force, circular hurling, Verg. A. 12, 531:

    serpentis,

    i. e. the coiling, Sil. 3, 191:

    Aegaeus,

    whirlpool, vortex, Claud. Laud. Stil. 1, 287; so, rapax, Stat [p. 1918] Th. 4, 813:

    verterit hunc (servum in emancipatione) dominus, momento turbinis exit Marcus Dama,

    i. e. of whirling round, Pers. 5, 78: militiae turbine factus eques, i. e. through the round of military gradation or promotion, Ov. Am. 3, 15, 6:

    vulgi,

    i. e. a throng, crowd, Claud. II. Cons. Stil. 200.
    3.
    Turbo, ōnis, m., the name of a gladiator, Hor. S. 2, 3, 310.

    Lewis & Short latin dictionary > Turbo

См. также в других словарях:

  • Vertex — (Latin: corner; plural vertices or vertexes) may refer to:Mathematics*Vertex (geometry), a corner point of a polygon, polyhedron, tesselation, etc. *Vertex (graph theory), a node in a graph *Vertex (curve), a local extreme point of curvature… …   Wikipedia

  • vertex — [ vɛrtɛks ] n. m. • v. 1560; mot lat. « sommet de la tête » ♦ Anat. Point le plus élevé sur la ligne médiane de la voûte du crâne. ● vertex nom masculin invariable (latin vertex, icis, sommet culminant) Sommet de la tête, tant chez l homme et les …   Encyclopédie Universelle

  • Vertex — Ver tex, n.; pl. {Vertexes}, L. {Vertices}. [L. vertex, icis, a whirl, top of the head, top, summit, from vertere to turn. See {Verse}, and cf. {Vortex}.] A turning point; the principal or highest point; top; summit; crown; apex. Specifically:… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • vertex — VÉRTEX s.n. 1. (anat.) Sinciput. 2. (mar.) Punctul ortodromei cu latitudinea cea mai ridicată. 3. (met.) Punctul cel mai vestic atins de traiectoria unui ciclon. – Din fr., lat. vertex. Trimis de ana zecheru, 13.09.2007. Sursa: DEX 98  VÉRTEX s …   Dicționar Român

  • Vertex — (pl.: Vertices) kommt vom lateinischen vertere: drehen, wenden, und bedeutet zunächst Wendepunkt, Scheitel; ebenso aber allgemeiner Punkt, Knoten – eine Stelle, an der sich Richtungen treffen. Und noch allgemeiner: Punkt, Vektor, n Tupel,… …   Deutsch Wikipedia

  • vertex — (n.) 1560s, the point opposite the base in geometry, from L. vertex highest point, lit. the turning point, originally whirling column, whirlpool, from vertere to turn (see VERSUS (Cf. versus)). Meaning highest point of anything is first attested… …   Etymology dictionary

  • vertex — ► NOUN (pl. vertices or vertexes) 1) the highest point; the top or apex. 2) Geometry each angular point of a polygon, polyhedron, or other figure. 3) a meeting point of two lines that form an angle. 4) Anatomy the crown of the head. ORIGIN Latin …   English terms dictionary

  • Vertex — Vertex, (lat.), so v. w. Scheitel …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Vertex — (lat.), Scheitel, s. Kopf …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • vertex — index ceiling, crossroad (intersection) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • vertex — *apex …   New Dictionary of Synonyms

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»