-
21 tempto
tempto, āvī, ātum, āre, betasten, befühlen, berühren, angreifen, I) im allg.: 1) eig.: a) übh.: ut res prope dicam manu temptari possit, Cornif. rhet.: pectora manibus, Ov.: pullos, befühlen, Colum.: flumen pede, berühren, versuchen, Cic.: ficum rostro, berühren, hinein- hacken, Ov.: catenas morsibus u. morsibus et ore, in die K. beißen, Flor. – b) als mediz. t.t.: venas, den Puls fühlen, Suet. u. Quint.: venas pollice, Ov. = 2) übtr.: a) nach etw. hinreichen, streben, caelestia, den Himmel in Anspruch nehmen, Hor.: auxilium, erspähen, Verg. – b) untersuchen, prüfen, auf die Probe stellen, maris altitudinem, mit dem Senkblei untersuchen, peilen, Isid. orig.: alcis patientiam, Cic.: se, Cic.: tempta, Chrysogonus quanti doceat, Iuven.: temptat, quae sit fortuna facillima, Verg. – c) versuchen, probieren, oppugnationem eiusdam castelli, Liv.: vigilias et cetera militiae munia, sich versuchen in usw., Tac.: belli fortunam, Cic.: bella frustra, vergeblich die Gewalt der Waffen versuchen, Eutr.: spem pacis, versuchen, ob Hoffnung auf Frieden sei, Liv.: spem triumphi, versuchen, ob man einen Triumph hoffen könne, Liv.: Thetim ratibus, das Meer befahren, Verg.: viam, Verg. u. Liv.: dubiam spem armorum, das Waffenglück versuchen, Vell.: tempt. aliquid (Ggstz. quiescere), Plin. ep.: liberi adhuc dimidiata verba temptan-————tes, die noch erst zu lallen versuchen, Min. Fel. – mit folg. Fragesatz, temptavi, quid in eo genere possem, Cic.: temptat, benignusne an bonae frugi sies, Plaut. m. folg. Infin., aquā hostem prohibere, Hirt. b.G.: persuadere, Nep.: irasci, Verg.: (vestis) frustra temptata revelli, Ov. – m. folg. ut u. Konj., cum ille Romuli senatus temptaret, ut ipse gereret rem publicam, Cic.: ut sibi daretur provincia, Suet. – absol., tempta qua lubet, Plaut.: ne temptando cautiorem faceret, Hirt. b.G. – II) feindlich bedrohen, angreifen, in seine Gewalt zu bringen suchen (s. Fabri Liv. 21, 25, 10), 1) eig.: Achaiam, Caes.: opera, castella, Caes.: castra, Liv. u. Sen.: urbem, munitiones, Liv.: moenia scalis, Caes.: munitiones testudinibus ac musculis, Auct. b. Alex. – abs., reges populique finitumi bello temptare (sc. populum Romanum), Sall. – v. Wein, vina temptant caput, Plin. – v. der Jahreszeit, gravis autumnus omnem exercitum valetudine temptaverat, Caes. – von Krankheiten, scabies temptat oves, Verg.: morbe temptari, Cic.: latus aut renes morbo temptantur acuto, Hor. – 2) übtr.: a) sich an etw. vergreifen, populi Romani ius maiestatemque, Auct. b. Alex. 34, 2. – b) mit List, Bitten, Bestechung usw. angehen, bearbeiten, ausforschen, zu gewinnen suchen, aufregen, beunruhigen, alqm per Drusum, Cic.: animum alcis, Curt.: animos spe et metu, Cic.: animos ad res novas, Suet.: iras alcis, Lucan.: tempta-————tis, quos idoneos rebantur, Tac.: temptata cohors, Tac.: a multis temptatus, von vielen angefochten, Nep.: iudicium pecuniā, zu bestechen suchen, Cic.: Iunonem, versuchen = zu verführen suchen, Tibull.: nationes, aufregen, Cic.: m. folg. indir. Fragesatz, unde creditur Domitianus occultis ad Cerialem nuntiis fidem eius temptavisse (in Versuchung geführt haben), an praesenti sibi exercitum imperiumque traditurus foret, Tac. hist. 4, 86. – m. folg. ut u. Konj., nequiquam temptati (angegangen), ut tum denique desisterent impediendo bello, Liv. 4, 55, 5; vgl. 29, 2, 3. -
22 aurum
aurum (Sab. ausum, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.; vulg. Lat., ōrum, ib. p. 183; cf. Ital. and Span. oro and Fr. or), i, n. [v. aes].I.Gold; as a mineral, v. Plin. 33, 4, 21, § 66 sqq.:II.auri venas invenire,
Cic. N. D. 2, 60, 151:venas auri sequi,
Lucr. 6, 808; Tac. G. 5:aurum igni perspicere,
Cic. Fam. 9, 16:eruere terrā,
Ov. Am. 3, 8, 53:auri fodina,
Plin. 33, 4, 21, § 78; Vulg. Gen. 2, 11; ib. 2 Par. 2, 7; ib. Matt. 2, 11; Naev. ap. Serv. ad Verg. A. 2, 797:ex auro vestis,
id. 2, 22 (ap. Isid. Orig. 19, 22, 20) et saep.—Provv.: montes auri polliceri,
to promise mountains of gold, Ter. Phorm. 1, 2, 18:carius auro,
more precious than gold, Cat. 107, 3 (cf.: kreissona chrusou, Aesch. Choëph. 372; chrusou chrusotera, Sapph. Fr. 122. Ellis).—Meton.A.Things made of gold, an ornament of gold, a golden vessel, utensil, etc.:1.Nec domus argento fulget nec auro renidet,
gold plate, Lucr. 2, 27. So,A golden goblet:2.et pleno se proluit auro,
Verg. A. 1, 739:Regales epulae mensis et Bacchus in auro Ponitur,
Ov. M. 6, 488:tibi non committitur aurum,
Juv. 5, 39; 10, 27; Stat. Th. 5, 188;and in the hendiadys: pateris libamus et auro = pateris aureis,
Verg. G. 2, 192.—A golden chain, buckle, clasp, necklace, jewelry:3.Oneratas veste atque auro,
Ter. Heaut. 3, 1, 43:Donec eum conjunx fatale poposcerit aurum,
Ov. M. 9, 411; 14, 394.—A gold ring:4.Ventilet aestivum digitis sudantibus aurum,
Juv. 1, 28.—A golden bit:5.fulvum mandunt sub dentibus aurum,
Verg. A. 7, 279; 5, 817.—The golden fleece:6.auro Heros Aesonius potitur,
Ov. M. 7, 155.—A golden hairband, krôbulos:7.crines nodantur in aurum,
Verg. A. 4, 138 Serv.—Esp. freq., gold as coined money:B.si quis illam invenerit Aulam onustam auri,
Plaut. Aul. 4, 2, 4:De Caelio vide, quaeso, ne quae lacuna sit in auro,
Cic. Att. 12, 6, 1:Aurum omnes victā jam pietate colunt,
Prop. 4, 12, 48 sq.:quid non mortalia pectora cogis Auri sacra fames?
Verg. A. 3, 56; cf. Plin. 37, 1, 3, § 6; so Hor. C. 2, 16, 8; 2, 18, 36; 3, 16, 9; id. S. 2, 2, 25; 2, 3, 109; 2, 3, 142; id. Ep. 2, 2, 179; Vulg. Matt. 10, 9; ib. Act. 3, 6 et saep.—The color or lustre of gold, the gleam or brightness of gold, Ov. M. 9, 689:C.anguis cristis praesignis et auro (hendiadys, for cristis aureis),
id. ib. 3, 32:saevo cum nox accenditur auro,
Val. Fl. 5, 369 (i. e. mala portendente splendore, Wagn.); so,fulgor auri, of the face,
Cat. 64, 100, ubi v. Ellis.—The Golden Age:redeant in aurum Tempora priscum,
Hor. C. 4, 2, 39:subiit argentea proles, Auro deterior,
Ov. M. 1, 115; 15, 260. -
23 bracchium
bracchĭum (less correctly brāchĭ-um; gen. bracchi, Lucr. 6, 434), ii, n. [perh. kindr. with Gr. brachiôn; but cf. Sanscr. bāhu; like frango, Sanscr. bhang, Bopp, Gloss. p. 239 a], the arm; particularly,I.Lit., the forearm, from the hand to the elbow (while lacertus is the upper arm, from the elbow to the shoulder), Lucr. 4, 830; 6, 397:II.bracchia et lacerti,
Ov. M. 1, 501; 1, 550 sq.:subjecta lacertis bracchia,
id. ib. 14, 305; Curt. 8, 9, 21; 9, 1, 29:(feminae) nudae bracchia et lacertos,
Tac. G. 17 (opp. umerus); Cels. 8, 1, § 79 sqq.; 8, 10, § 55 sqq.—Far oftener,Transf.A.In gen., the arm, the whole arm, from the shoulder to the fingers, Pac. ap. Non. p. 87, 26, and Varr. L. L. 5, 7, p. 4 Müll.; id. ap. Gell. 16, 16, 4:2.quod eum bracchium fregisse diceret,
Cic. de Or. 2, 62, 253; cf. Cels. 1, 10, 3:multi ut diu jactato bracchio praeoptarent scutum manu emittere et nudo corpore pugnare,
Caes. B. G. 1, 25:bracchium (sc. dextrum) cohibere togā,
Cic. Cael. 5, 11 (cf. Sen. Contr. 5, 6:bracchium extra togam exserere): eodem ictu bracchia ferro exsolvunt (i.e. venas incidunt, as, soon after, crurum et poplitum venas abrumpit),
Tac. A. 15, 63; 1, 41.—Of embraces:collo dare bracchia circum,
to throw the arms round the neck, Verg. A. 6, 700; cf.:circumdare collo,
Ov. M. 9, 459:implicare collo,
id. ib. 1, 762:inicere collo,
id. ib. 3, 389:cervici dare,
Hor. C. 3, 9, 2:lentis adhaerens bracchiis,
id. Epod. 15, 6: Hephaestionis bracchium hastā ictum est, Curt. 4, 16, 31:ut in jaculando bracchia reducimus,
Quint. 10, 3, 6:sinisteriore bracchio,
Suet. Dom. 17:bracchia ad superas extulit auras,
Verg. A. 5, 427:alternaque jactat Bracchia protendens (Dares),
id. ib. 5, 377:juventus horrida bracchiis,
Hor. C. 3, 4, 50.—Of a rower:si bracchia forte remisit,
Verg. G. 1, 202:matri bracchia tendere,
Ov. M. 3, 723:patrio tendens bracchia caelo,
id. ib. 9, 210:tendens ad caelum bracchia,
id. ib. 9, 293:precando Bracchia sustulerat,
id. ib. 6, 262.—Prov.:dirigere bracchia contra Torrentem,
to swim against the current, Juv. 4, 89.—Of the movement of the arms in speaking:3.bracchii projectione in contentionibus, contractione in remissis,
Cic. Or. 18, 59; so Quint. 11, 3, 84:extento bracchio paululum de gestu addidit,
Cic. de Or. 2, 59, 242:demissa bracchia,
Quint. 2, 13, 9:a latere modice remota,
id. 11, 3, 159:ut bracchio exserto introspiciatur latus,
id. 11, 3, 118:aliqui transversum bracchium proferunt et cubito pronunciant,
id. 11, 3, 93:bracchium in latus jactant,
id. 4, 2, 39:si contendemus per continuationem, bracchio celeri, mobili vultu utemur,
Auct. Her. 3, 15, 27.—Of the motion of the arms in dancing:4.bracchia in numerum jactare,
Lucr. 4, 769;imitated by Ov.: numerosa bracchia jactat (ducit, Jahn),
Ov. Am. 2,4,29, and id. R. Am. 754; Lucr. 4, 790; imitated in Ov. A. A. 1, 595; Prop. 2 (3), 22, 6; imitated in Stat. S. 3, 5, 66; cf.of the labors of the Cyclopes: illi inter sese magnā vi bracchia tollunt In numerum,
Verg. G. 4, 174.—Trop.: levi or molli bracchio agere aliquid, to do any thing superficially, negligently, remissly (prob. peculiar to the lang. of conversation), Cic. Att. 4, 16, 6; so,B.molli bracchio aliquem objurgare,
id. ib. 2, 1, 6.—Prov.:praebuerim sceleri bracchia nostra tuo,
lend a hand, Ov. H. 7, 126.—The limbs of animals analogous to the arms of men; of the claws of crawfish, etc., Ov. M. 4, 625; 10, 127; 15, 369; Plin. 9, 31, 51, § 97: hence also of the sign Cancer, Ov. M. 2, 83; also of Scorpio, Verg. G. 1, 34; Ov. M. 2, 82; 2, 195.—Of the claws of the nautilus, Plin. 9, 29, 47, § 88, and other sea-fish, id. 11, 48, 108, § 258.—Of the lion:2.in feminum et bracchiorum ossibus,
Plin. 11, 37, 86, § 214.—Comicé for armus or femur (as inversely armus = bracchium): Ar. Edepol vel elephanto in Indiā Quo pacto pugno perfregisti bracchium. Py. Quid? bracchium? Ar. Illud dicere volui femur, the shoulder, the shoulder-blade of the elephant, Plaut. Mil. 1, 1, 26 sq. Brix ad loc.—C.Objects resembling arms.1.The branches of trees (cf. Ov. M. 1, 550: in ramos bracchia crescunt;2.v. also manus and coma): vitem sub bracchia ungito,
Cato, R. R. 95 fin.;of the vine,
Verg. G. 2, 368; Col. 4, 24, 2; 7, 8 sq.; 5, 5, 9 sq.; Pall. Febr. 9, 6;id. Mai, 2, 1: quatiens bracchia Quercus,
Cat. 64, 105:differt quod in bracchia ramorum spargitur,
Plin. 13, 9, 18, § 62:(aesculus) Tum fortes late ramos et bracchia tendens, etc.,
Verg. G. 2, 296; Ov. M. 14, 630; Val. Fl. 8, 114.—An arm of the sea:3.nec bracchia longo Margine terrarum porrexerat Amphitrite,
Ov. M. 1, 13; Curt. 6, 4, 16.—The collateral branches or ridges of a mountain:4.Taurus ubi bracchia emittit,
Plin. 5, 27, 27, § 98.—Poet., = antenna, the sail-yards:5.jubet intendi bracchia velis,
Verg. A. 5, 829; cf. Stat. S. 5, 1, 244.—In milit. lang., a ( natural or artificial) outwork or line for connecting two points in fortifications, etc.; Gr. skelê:6.aliā parte consul muro Ardeae bracchium injunxerat,
a line of communication, Liv. 4, 9, 14; 38, 5, 8; 22, 52, 1 Drak.; 44, 35, 13; Hirt. B. Alex. 30; id. B. Afr. 38; 49; 51; 56; id. B. Hisp. 5; 6; 13; Curt. 6, 4, 16; Luc. 3, 387; 4, 266.—So of the side-works, moles, dikes, in the fortification of a harbor, Liv. 31, 26, 8; cf. Just. 5, 8, 5 Gron.; Plin. Ep. 6, 31, 15; Suet. Claud. 20.—The arm of a catapult or ballista, Vitr. 1, 1; 10, 15 sq. -
24 brachium
bracchĭum (less correctly brāchĭ-um; gen. bracchi, Lucr. 6, 434), ii, n. [perh. kindr. with Gr. brachiôn; but cf. Sanscr. bāhu; like frango, Sanscr. bhang, Bopp, Gloss. p. 239 a], the arm; particularly,I.Lit., the forearm, from the hand to the elbow (while lacertus is the upper arm, from the elbow to the shoulder), Lucr. 4, 830; 6, 397:II.bracchia et lacerti,
Ov. M. 1, 501; 1, 550 sq.:subjecta lacertis bracchia,
id. ib. 14, 305; Curt. 8, 9, 21; 9, 1, 29:(feminae) nudae bracchia et lacertos,
Tac. G. 17 (opp. umerus); Cels. 8, 1, § 79 sqq.; 8, 10, § 55 sqq.—Far oftener,Transf.A.In gen., the arm, the whole arm, from the shoulder to the fingers, Pac. ap. Non. p. 87, 26, and Varr. L. L. 5, 7, p. 4 Müll.; id. ap. Gell. 16, 16, 4:2.quod eum bracchium fregisse diceret,
Cic. de Or. 2, 62, 253; cf. Cels. 1, 10, 3:multi ut diu jactato bracchio praeoptarent scutum manu emittere et nudo corpore pugnare,
Caes. B. G. 1, 25:bracchium (sc. dextrum) cohibere togā,
Cic. Cael. 5, 11 (cf. Sen. Contr. 5, 6:bracchium extra togam exserere): eodem ictu bracchia ferro exsolvunt (i.e. venas incidunt, as, soon after, crurum et poplitum venas abrumpit),
Tac. A. 15, 63; 1, 41.—Of embraces:collo dare bracchia circum,
to throw the arms round the neck, Verg. A. 6, 700; cf.:circumdare collo,
Ov. M. 9, 459:implicare collo,
id. ib. 1, 762:inicere collo,
id. ib. 3, 389:cervici dare,
Hor. C. 3, 9, 2:lentis adhaerens bracchiis,
id. Epod. 15, 6: Hephaestionis bracchium hastā ictum est, Curt. 4, 16, 31:ut in jaculando bracchia reducimus,
Quint. 10, 3, 6:sinisteriore bracchio,
Suet. Dom. 17:bracchia ad superas extulit auras,
Verg. A. 5, 427:alternaque jactat Bracchia protendens (Dares),
id. ib. 5, 377:juventus horrida bracchiis,
Hor. C. 3, 4, 50.—Of a rower:si bracchia forte remisit,
Verg. G. 1, 202:matri bracchia tendere,
Ov. M. 3, 723:patrio tendens bracchia caelo,
id. ib. 9, 210:tendens ad caelum bracchia,
id. ib. 9, 293:precando Bracchia sustulerat,
id. ib. 6, 262.—Prov.:dirigere bracchia contra Torrentem,
to swim against the current, Juv. 4, 89.—Of the movement of the arms in speaking:3.bracchii projectione in contentionibus, contractione in remissis,
Cic. Or. 18, 59; so Quint. 11, 3, 84:extento bracchio paululum de gestu addidit,
Cic. de Or. 2, 59, 242:demissa bracchia,
Quint. 2, 13, 9:a latere modice remota,
id. 11, 3, 159:ut bracchio exserto introspiciatur latus,
id. 11, 3, 118:aliqui transversum bracchium proferunt et cubito pronunciant,
id. 11, 3, 93:bracchium in latus jactant,
id. 4, 2, 39:si contendemus per continuationem, bracchio celeri, mobili vultu utemur,
Auct. Her. 3, 15, 27.—Of the motion of the arms in dancing:4.bracchia in numerum jactare,
Lucr. 4, 769;imitated by Ov.: numerosa bracchia jactat (ducit, Jahn),
Ov. Am. 2,4,29, and id. R. Am. 754; Lucr. 4, 790; imitated in Ov. A. A. 1, 595; Prop. 2 (3), 22, 6; imitated in Stat. S. 3, 5, 66; cf.of the labors of the Cyclopes: illi inter sese magnā vi bracchia tollunt In numerum,
Verg. G. 4, 174.—Trop.: levi or molli bracchio agere aliquid, to do any thing superficially, negligently, remissly (prob. peculiar to the lang. of conversation), Cic. Att. 4, 16, 6; so,B.molli bracchio aliquem objurgare,
id. ib. 2, 1, 6.—Prov.:praebuerim sceleri bracchia nostra tuo,
lend a hand, Ov. H. 7, 126.—The limbs of animals analogous to the arms of men; of the claws of crawfish, etc., Ov. M. 4, 625; 10, 127; 15, 369; Plin. 9, 31, 51, § 97: hence also of the sign Cancer, Ov. M. 2, 83; also of Scorpio, Verg. G. 1, 34; Ov. M. 2, 82; 2, 195.—Of the claws of the nautilus, Plin. 9, 29, 47, § 88, and other sea-fish, id. 11, 48, 108, § 258.—Of the lion:2.in feminum et bracchiorum ossibus,
Plin. 11, 37, 86, § 214.—Comicé for armus or femur (as inversely armus = bracchium): Ar. Edepol vel elephanto in Indiā Quo pacto pugno perfregisti bracchium. Py. Quid? bracchium? Ar. Illud dicere volui femur, the shoulder, the shoulder-blade of the elephant, Plaut. Mil. 1, 1, 26 sq. Brix ad loc.—C.Objects resembling arms.1.The branches of trees (cf. Ov. M. 1, 550: in ramos bracchia crescunt;2.v. also manus and coma): vitem sub bracchia ungito,
Cato, R. R. 95 fin.;of the vine,
Verg. G. 2, 368; Col. 4, 24, 2; 7, 8 sq.; 5, 5, 9 sq.; Pall. Febr. 9, 6;id. Mai, 2, 1: quatiens bracchia Quercus,
Cat. 64, 105:differt quod in bracchia ramorum spargitur,
Plin. 13, 9, 18, § 62:(aesculus) Tum fortes late ramos et bracchia tendens, etc.,
Verg. G. 2, 296; Ov. M. 14, 630; Val. Fl. 8, 114.—An arm of the sea:3.nec bracchia longo Margine terrarum porrexerat Amphitrite,
Ov. M. 1, 13; Curt. 6, 4, 16.—The collateral branches or ridges of a mountain:4.Taurus ubi bracchia emittit,
Plin. 5, 27, 27, § 98.—Poet., = antenna, the sail-yards:5.jubet intendi bracchia velis,
Verg. A. 5, 829; cf. Stat. S. 5, 1, 244.—In milit. lang., a ( natural or artificial) outwork or line for connecting two points in fortifications, etc.; Gr. skelê:6.aliā parte consul muro Ardeae bracchium injunxerat,
a line of communication, Liv. 4, 9, 14; 38, 5, 8; 22, 52, 1 Drak.; 44, 35, 13; Hirt. B. Alex. 30; id. B. Afr. 38; 49; 51; 56; id. B. Hisp. 5; 6; 13; Curt. 6, 4, 16; Luc. 3, 387; 4, 266.—So of the side-works, moles, dikes, in the fortification of a harbor, Liv. 31, 26, 8; cf. Just. 5, 8, 5 Gron.; Plin. Ep. 6, 31, 15; Suet. Claud. 20.—The arm of a catapult or ballista, Vitr. 1, 1; 10, 15 sq. -
25 diffundo
dif-fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a., to spread by pouring, to pour out, pour forth (very freq. and class.).I.Lit.:B.(glacies) liquefacta se diffunderet,
Cic. N. D. 2, 10:sanguis per venas in omne corpus diffunditur,
id. ib. 2, 55, 138:(unda) diffunditur Hellesponto,
Cat. 64, 359; cf.:tum freta diffundi jussit,
to pour themselves forth, Ov. M. 1, 36:vinum de doliis,
to draw off, bottle off; to fill, Col. 12, 28, 3; so of racking off wine, id. 3, 2, 26; Hor. Ep. 1, 5, 4 Krüg. ad loc.; Ov. F. 5, 517; Juv. 5, 30; Plin. 14, 14, 16, § 94 et saep.—Transf., of objects not liquid, to spread, scatter, diffuse:II.nitet diffuso lumine caelum,
Lucr. 1, 9; 3, 22; cf.:luce diffusa toto caelo,
Cic. N. D. 2, 37 fin.; 2, 10, 26: ab ejus summo rami late diffunduntur, * Caes. B. G. 6, 26 fin.; cf. under P. a.:dederatque comam diffundere ventis,
Verg. A. 1, 319; so,comam,
Ov. F. 3, 538; cf.capillos,
id. H. 10, 47:signa (i. e. astra) caelo,
Hor. S. 1, 5, 10:equitem latis campis,
Verg. A. 11, 465.—Mid.:modo via coartatur, modo latissimis pratis diffunditur et patescit,
opens, Plin. Ep. 2, 17, 3 et saep.:cibus in totas usque ab radicibus imis, per truncos ac per ramos, diffunditur,
Lucr. 1, 354; cf.:partem vocum per aures,
id. 4, 571:vim mali Herculeos per artus,
Ov. M. 9, 162:medicamentum se diffudit in venas,
Curt. 3, 6, 16:aethera late in omnes partes,
Lucr. 5, 470:flammam in omne latus,
Ov. M. 9, 239; 10, 24 et saep.Trop., to spread, diffuse, scatter:B.di vim suam longe lateque diffundunt,
Cic. Div. 1, 36, 79; cf. in the part. perf.:error longe lateque diffusus,
id. Fin. 2, 34, 115; so,late longeque,
id. Leg. 1, 12, 34:laus alicujus late longeque diffusa,
id. Balb. 5, 13:late et varie diffusus,
id. Sest. 45, 97:flendo diffundimus iram,
we moderate, temper, Ov. H. 8, 61:dolorem suum flendo,
to give vent to, id. M. 9, 143:tantam oblivionem sensibus,
Hor. Epod. 14, 1 et saep.—Mid.:Claudia nunc a quo diffunditur et tribus et gens Per Latium,
spreads itself out, branches out, Verg. A. 7, 703:diffunditur mare iterumque contrahitur,
Mart. Cap. 6, § 606:crede animam quoque diffundi multoque perire Ocius, et citius dissolvi in corpora,
Lucr. 3, 437:affectus per totam actionem,
Quint. 7, 10, 12:bella et paces longum in aevum,
Hor. Ep. 1, 3, 8:haec in ora virum,
Verg. A. 4, 195:animam in arma cruore,
id. ib. 10, 908:crimen paucarum in omnes,
Ov. A. A. 3, 9:prope in immensum oratio mea,
Plin. Pan. 56, 2 et saep.:inde doctrina se diffudit per ceteras Graeciae partes,
August. Serm. 150, 2.—In partic. (like dissolvere, solvere, remittere, etc., and opp. contrahere, adducere, etc.), with the accessory idea of non-restraint, freedom, qs, to let the heart, countenance, etc., flow freely, without constraint, i. e. to cheer up, gladden, exhilarate: diffundet animos omnibus ista dies, Ov. A. A. 1, 218; so,2.animos,
id. M. 4, 766:vultum,
id. Pont. 4, 4, 9; id. M. 14, 272; Sen. Ep. 106.—Of the persons themselves: ut ex bonis amici quas diffundantur et incommodis contrahantur. Cic. Lael. 13 fin.:A.Jovem memorant, diffusum nectare, curas Seposuisse graves,
Ov. M. 3, 318, imitated by Stat. S. 4, 2, 54; cf.:diffusus in risum,
Petr. 10, 3; id. 71, 1 al.— Hence, diffūsus, a, um, P. a., spread abroad, spread out, extended, wide (a favorite expression of the post-Aug. prosaists).Lit.:B.platanus patulis diffusa ramis,
Cic. de Or. 1, 7, 28; cf.:diffusiora consepta,
Col. 1, 4, 7; Plin. 16, 16, 28, § 70; Mart. 3, 31:latior scena et corona diffusior,
Plin. Ep. 7, 17, 9:sus (opp. angusta),
stout, fat, Plin. 16, 6, 8, § 25.—Trop.:jus civile, quod nunc diffusum et dissipatum est, in certa genera coacturum,
diffuse, prolix, Cic. de Or. 2, 33, 142; cf. Col. 11, 1, 10:opus diffusum,
Plin. Ep. 3, 5, 6;and transf. to the writers: Diophanes totum Dionysium, per multa diffusum volumina, sex epitomis circumscripsit,
id. 1, 1, 10:amplius ac diffusius meritum,
Plin. Pan. 53, 3.— Adv.: diffūsē, in a scattered manner; copiously:res disperse et diffuse dictae unum in locum coguntur,
Cic. Inv. 1, 52, 98; cf.:haec latius aliquando dicenda sunt et diffusius,
more amply, more in full, id. Tusc. 3, 10, 22.— Sup. of the adj. and adv. do not occur. -
26 diffuse
dif-fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a., to spread by pouring, to pour out, pour forth (very freq. and class.).I.Lit.:B.(glacies) liquefacta se diffunderet,
Cic. N. D. 2, 10:sanguis per venas in omne corpus diffunditur,
id. ib. 2, 55, 138:(unda) diffunditur Hellesponto,
Cat. 64, 359; cf.:tum freta diffundi jussit,
to pour themselves forth, Ov. M. 1, 36:vinum de doliis,
to draw off, bottle off; to fill, Col. 12, 28, 3; so of racking off wine, id. 3, 2, 26; Hor. Ep. 1, 5, 4 Krüg. ad loc.; Ov. F. 5, 517; Juv. 5, 30; Plin. 14, 14, 16, § 94 et saep.—Transf., of objects not liquid, to spread, scatter, diffuse:II.nitet diffuso lumine caelum,
Lucr. 1, 9; 3, 22; cf.:luce diffusa toto caelo,
Cic. N. D. 2, 37 fin.; 2, 10, 26: ab ejus summo rami late diffunduntur, * Caes. B. G. 6, 26 fin.; cf. under P. a.:dederatque comam diffundere ventis,
Verg. A. 1, 319; so,comam,
Ov. F. 3, 538; cf.capillos,
id. H. 10, 47:signa (i. e. astra) caelo,
Hor. S. 1, 5, 10:equitem latis campis,
Verg. A. 11, 465.—Mid.:modo via coartatur, modo latissimis pratis diffunditur et patescit,
opens, Plin. Ep. 2, 17, 3 et saep.:cibus in totas usque ab radicibus imis, per truncos ac per ramos, diffunditur,
Lucr. 1, 354; cf.:partem vocum per aures,
id. 4, 571:vim mali Herculeos per artus,
Ov. M. 9, 162:medicamentum se diffudit in venas,
Curt. 3, 6, 16:aethera late in omnes partes,
Lucr. 5, 470:flammam in omne latus,
Ov. M. 9, 239; 10, 24 et saep.Trop., to spread, diffuse, scatter:B.di vim suam longe lateque diffundunt,
Cic. Div. 1, 36, 79; cf. in the part. perf.:error longe lateque diffusus,
id. Fin. 2, 34, 115; so,late longeque,
id. Leg. 1, 12, 34:laus alicujus late longeque diffusa,
id. Balb. 5, 13:late et varie diffusus,
id. Sest. 45, 97:flendo diffundimus iram,
we moderate, temper, Ov. H. 8, 61:dolorem suum flendo,
to give vent to, id. M. 9, 143:tantam oblivionem sensibus,
Hor. Epod. 14, 1 et saep.—Mid.:Claudia nunc a quo diffunditur et tribus et gens Per Latium,
spreads itself out, branches out, Verg. A. 7, 703:diffunditur mare iterumque contrahitur,
Mart. Cap. 6, § 606:crede animam quoque diffundi multoque perire Ocius, et citius dissolvi in corpora,
Lucr. 3, 437:affectus per totam actionem,
Quint. 7, 10, 12:bella et paces longum in aevum,
Hor. Ep. 1, 3, 8:haec in ora virum,
Verg. A. 4, 195:animam in arma cruore,
id. ib. 10, 908:crimen paucarum in omnes,
Ov. A. A. 3, 9:prope in immensum oratio mea,
Plin. Pan. 56, 2 et saep.:inde doctrina se diffudit per ceteras Graeciae partes,
August. Serm. 150, 2.—In partic. (like dissolvere, solvere, remittere, etc., and opp. contrahere, adducere, etc.), with the accessory idea of non-restraint, freedom, qs, to let the heart, countenance, etc., flow freely, without constraint, i. e. to cheer up, gladden, exhilarate: diffundet animos omnibus ista dies, Ov. A. A. 1, 218; so,2.animos,
id. M. 4, 766:vultum,
id. Pont. 4, 4, 9; id. M. 14, 272; Sen. Ep. 106.—Of the persons themselves: ut ex bonis amici quas diffundantur et incommodis contrahantur. Cic. Lael. 13 fin.:A.Jovem memorant, diffusum nectare, curas Seposuisse graves,
Ov. M. 3, 318, imitated by Stat. S. 4, 2, 54; cf.:diffusus in risum,
Petr. 10, 3; id. 71, 1 al.— Hence, diffūsus, a, um, P. a., spread abroad, spread out, extended, wide (a favorite expression of the post-Aug. prosaists).Lit.:B.platanus patulis diffusa ramis,
Cic. de Or. 1, 7, 28; cf.:diffusiora consepta,
Col. 1, 4, 7; Plin. 16, 16, 28, § 70; Mart. 3, 31:latior scena et corona diffusior,
Plin. Ep. 7, 17, 9:sus (opp. angusta),
stout, fat, Plin. 16, 6, 8, § 25.—Trop.:jus civile, quod nunc diffusum et dissipatum est, in certa genera coacturum,
diffuse, prolix, Cic. de Or. 2, 33, 142; cf. Col. 11, 1, 10:opus diffusum,
Plin. Ep. 3, 5, 6;and transf. to the writers: Diophanes totum Dionysium, per multa diffusum volumina, sex epitomis circumscripsit,
id. 1, 1, 10:amplius ac diffusius meritum,
Plin. Pan. 53, 3.— Adv.: diffūsē, in a scattered manner; copiously:res disperse et diffuse dictae unum in locum coguntur,
Cic. Inv. 1, 52, 98; cf.:haec latius aliquando dicenda sunt et diffusius,
more amply, more in full, id. Tusc. 3, 10, 22.— Sup. of the adj. and adv. do not occur. -
27 flumen
flūmen, ĭnis, n. [id.], a flowing of water; and concr., a flood, stream, flowing or running water (syn.: fluvius, amnis, rivus).I.In gen. (mostly poet.): Romane, aquam Albanam cave lacu contineri, cave in mare manare suo flumine sinas, an old prophetic formula ap. Liv. 5, 16, 9:II.rapidus montano flumine torrens,
Verg. A. 2, 305; cf. Ov. R. Am. 651:visendus ater flumine languido Cocytos errans,
Hor. C. 2, 14, 17:inde sequemur Ipsius amnis iter, donec nos flumine certo Perferat,
Val. Fl. 8, 189: et Tiberis flumen vomit in mare salsum, Enn. ap. Macr. S. 6, 4 (Ann. v. 453 ed. Vahl.); cf.:teque pater Tiberine tuo cum flumine sancto,
id. ib. 6, 1 (Ann. v. 55 ib.):donec me flumine vivo Abluero,
in a living, running stream, Verg. A. 2, 719; cf.: quin tu ante vivo perfunderis flumine? Auct. ap. Liv. 1, 45, 6 (for which:aqua viva,
Varr. L. L. 5, § 123 Müll.).—In plur.:nymphae venas et flumina fontis Elicuere sui,
streams, Ov. M. 14, 788:frigida Scamandri,
Hor. Epod. 13, 14:Symaethia circum Flumina,
Verg. A. 9, 585:limosa potat,
Ov. M. 1, 634; cf.:Tantalus a labris sitiens fugientia captat Flumina,
Hor. S. 1, 1, 69:maritima immittere in piscinas,
Varr. R. R. 3, 17, 9.In partic., a river.A.Lit. (the predominant signif. of the word both in prose and poetry): quod per amoenam urbem leni fluit agmine flumen, Enn. ap. Macr. S. 6, 4 (Ann. v. 177 ed. Vahl.); cf.:2.ut flumina in contrarias partes fluxerint,
Cic. Div. 1, 35, 78:Scipio biduum moratus ad flumen, quod inter eum et Domitii castra fluebat,
Caes. B. C. 3, 37, 1:aurea flumina,
Lucr. 5, 911:habet non tantum venas aquarum terra, ex quibus corrivatis flumina effici possunt, sed et amnes magnitudinis vastae, etc.,
Sen. Q. N. 3, 19; cf. Cic. Rep. 2, 5:nec ullum hoc frigidius flumen attigi,
id. Leg. 2, 3, 6:nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus,
id. N. D. 2, 60, 152:una pars (Galliae) initium capit a flumine Rhodano, continetur Garumna flumine... attingit etiam flumen Rhenum, etc.,
Caes. B. G. 1, 1, 6 sq.; 1, 2, 7:inter montem Juram et flumen Rhodanum,
id. ib. 1, 6, 1:flumen est Arar, quod, etc.,
id. ib. 1, 12, 1:flumen Dubis,
id. ib. 1, 38, 4:non Seres, non Tanain prope flumen orti,
Hor. C. 4, 15, 24:Veliternos ad Asturae flumen Maenius fudit,
Liv. 8, 13, 5 Drak. N. cr.:terrarum situs et flumina dicere,
Hor. Ep. 2, 1, 252:secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,
with the stream, Caes. B. G. 7, 58, 5 (cf. secundus, 2. a.):magnum ire agmen adverso flumine,
against the stream, Caes. B. G. 7, 60, 3; cf. Verg. G. 1, 201; Liv. 24, 40. —Prov.:flumine vicino stultus sitit, like,
starves in the midst of plenty, Petr. Fragm. p. 899 Burm.—Transf., of other things which flow in streams or like streams, a stream, flood ( poet. and in post-Aug. prose):B.sanguinis,
Lucr. 2, 354; 4, 1029:largoque humectat flumine vultum,
flood of tears, Verg. A. 1, 465:laeta magis pressis manabunt flumina mammis,
streams of milk, id. G. 3, 310:flumina jam lactis, jam flumina nectaris,
Ov. M. 1, 111: rigido concussae flumine nubes Exonerabantur, a torrent of rain, Petr. poët. Sat. 123; cf.:ut picis e caelo demissum flumen,
a stream of pitch, Lucr. 6, 257:magnesia flumine saxa,
in the magnetic stream, id. 6, 1064:effusaeque ruunt inopino flumine turbae,
i. e. in a vast stream, Sil. 12, 185; cf. Verg. A. 11, 236:aëris,
a current of air, App. de Mund. p. 61, 33 Elm. p. 258 Bip.—Trop., of expression, a flow, fluency, stream:orationis flumine reprehensoris convicia diluuntur,
Cic. N. D. 2, 7, 20:flumen orationis aureum,
id. Ac. 2, 38, 119:orationis,
id. de Or. 2, 15, 62; cf.:flumen verborum volubili tasque,
id. Or. 16, 53:gravissimorum op timorumque verborum,
id. de Or. 2, 45, 188:inanium verborum,
id. N. D. 2, 1, 1:Lysias... puro fonti quam magno flumini propior,
Quint. 10, 1, 78; 9, 4, 61; cf. id. 10, 1, 61; Petr. 5 fin. —And fig.:neque concipere neque edere partum mens potest, nisi ingenti flumine litterarum inundata,
Petr. 118. -
28 sanguis
sanguis, ĭnis (acc. SANGVEM, Inscr. Fratr. Arval. tab. 41, 22; Inscr. Orell. 2270 and 5054; cf. ex-sanguis, acc. -em.— Neutr. collat. form sanguen, ante-class., Enn. ap. Non. 224; id.ap.Cic.Rep. 1, 41, 64; id.ap.Cic. Fin. 5, 11, 31; Cic. de Or. 3, 58, 218; id. ap. Prisc. p. 708 P.; Cato ap. Gell. 3, 7, 19; Att. and Varr. ap. Non. l. l.; Lucr. 1, 837; 1, 860; Petr. 59, 1; Arn. 1, 36), m. [etym. dub.; prob. root sak-, sag-, to drop, flow; cf. Angl.-Sax. sūc-an; Germ. saugen], blood (class. only in the sing.; cf. cruor).I.Lit.:2.guttam haut habeo sanguinis,
Plaut. Most. 2, 2, 76: quod sanguen defluxerat, Cato ap. Gell. 3, 7, 19:sine sanguine hoc fieri non posse,
bloodshed, Ter. Eun. 4, 7, 9:sanguen creari,
Lucr. 1, 837:nobis venas et sanguen...esse,
id. 1, 860:in quem (ventriculum cordis) sanguis a jecore per venam illam cavam influit: eoque modo ex his partibus sanguis per venas in omne corpus diffunditur,
Cic. N. D. 2, 55, 138:fluvius Atratus sanguine,
id. Div. 1, 43, 98:flumine sanguinis meum reditum interclu, dendum putaverunt,
id. Red. ad Quir. 5, 14; id. Red. in Sen. 3, 6:nuntiatum est, in foro Subertano sanguinis rivos per totum diem fluxisse,
Liv. 26, 23, 5:cum rivi sanguis flammam orientem restinguere,
id. 28, 23, 2: pugnatum ingenti caede utrimque, [p. 1627] plurimo sanguine, Liv. 2, 64: haurire sanguinem, to shed (another's) blood:ad meum sanguinem hauriendum advolaverunt,
Cic. Sest. 24, 54:tanti sanguinis nostri hauriendi est sitis,
Liv. 26, 13, 14:nisi hauriendum sanguinem laniendaque viscera nostra praebuerimus,
id. 9, 1, 9:relicum sanguinem jubentes haurire,
id. 22, 51, 7:multum sanguinem invicem hausimus,
Curt. 4, 14, 17:multorum sanguinem hauserunt,
Sen. Ben. 6, 30, 5; Lact. 5, 1, 8: sanguinem dare, to shed (one's own) blood, give (one's) life:in beluas strinximus ferrum, hauriendus aut dandus est sanguis,
Liv. 7, 24, 4:dandus invidiae est sanguis,
id. 3, 54, 4:quid super sanguinis, qui dari pro re publicā posset, rogitantes,
id. 4, 58, 13; Sen. Ira, 1, 2, 2; 3, 18, 2:sanguinem mittere,
to bleed, let blood, Cic. Att. 6, 1, 2; so Cels. 2, 10; 4, 13;for which: emittere sanguinem de aure,
Col. 6, 14, 3:sub caudā,
id. 7, 5, 19; 6, 6, 4; 6, 9, 1:demere (e capite),
Varr. R. R. 2, 1, 23:detrahere (ex auriculā),
Col. 6, 14, 3; Cels. 2, 10, 4; 6, 6, 26:ex adversā parte de auriculā sanguinem mittere,
Col. 7, 10, 2:supprimere sanguinem,
to stanch, stop, Cels. 2, 10;for which: cohibere,
id. 8, 4; Plin. 22, 25, 71, § 147:sistere,
id. 20, 7, 25, § 59; 28, 18, 73, § 239.—Plur. (late Lat.):B.vir sanguinum,
i. e. bloody, violent, cruel, Vulg. 2 Reg. 16, 7, 8; id. Psa. 5, 6; 25, 9; 54, 23; cf.:libera me de sanguinibus,
i. e. the guilt of shedding blood, id. ib. 50, 15:vae civitati sanguinum,
id. Ezech. 24, 9.—Transf. (class.; esp. freq. in the poets).1. a.Abstr.:b.sanguine conjuncti,
blood-relations, relatives by blood, Cic. Inv. 2, 53, 161; Sall. J. 10, 3:alicui materno a sanguine jungi,
Ov. M. 2, 368:alicui sanguine cohaerere,
Quint. 8, 3, 75:progeniem Trojano a sanguine duci,
Verg. A. 1, 19; cf.:genus alto a sanguine Teucri,
id. ib. 4, 230:Semiramio Polydaemona sanguine cretum,
Ov. M. 5, 85:sanguine cretus Sisyphio,
id. ib. 13, 31:nostri quoque sanguinis auctor Juppiter est,
id. ib. 13, 142:nec iis tantum quos sanguine attingit amandus,
Plin. Ep. 7, 24, 2:sanguinem sociare,
Liv. 4, 4, 6:Tiridates sanguinis ejusdem,
Tac. A. 6, 32.—Concr., a descendant, offspring: o pater, o genitor, o sanguen dis oriundum! Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41, 64; and id. ap. Prisc. p. 708 P. (Ann. v. 117 Vahl.); cf.:2.non magis in alienis, quam in proximis ac sanguine ipso suo exerceret,
Liv. 7, 4, 3:in suum sanguinem saevire,
id. 40, 5, 1:Alexandri sanguis et stirps,
Curt. 10, 6, 10:suum sanguinem perditum ire,
Tac. A. 4, 66; 3, 4:ne secus quam suum sanguinem (eum) foveret ac tolleret,
id. ib. 4, 8; Vell. 1, 10, 5; Val. Max. 5, 9, 4:seu deos regesve canit, deorum Sanguinem, etc.,
Hor. C. 4, 2, 14: clarus Anchisae Venerisque sanguis (i. e. Æneas), id. C. S. 50: regius sanguis (i. e. Europa), id. C. 3, 27, 65: vos, o Pompilius sanguis (i. e. the Pisos), id. A. P. 292:non ego, pauperum Sanguis parentum,
id. C. 2, 20, 6:pro sanguine tuo,
Ov. M. 5, 515:sanguis meus,
Verg. A. 6, 836:tuus,
Tib. 1, 6, 66; Stat. Th. 3, 559.—Of other fluids (rare):II.et viridis nemori sanguis decedit et herbis,
Manil. 5, 212:Baccheus,
i. e. wine, Stat. Th. 1, 329; cf. Plin. 14, 5, 7, § 58:Pallas amat turgentes sanguine baccas,
Nemes. Ecl. 2, 50.—Trop., vigor, strength, force, spirit, life (class.), Plaut. Bacch. 1, 2, 45:amisimus, mi Pomponi, omnem non modo sucum ac sanguinem, sed etiam colorem et speciem pristinam civitatis,
Cic. Att. 4, 18, 2 (4, 16, 10); cf.Sall. Fragm. Or. Lepidi, § 25: vos o, quibus integer aevi Sanguis, ait, solidaeque suo stant robore vires,
Verg. A. 2, 639: quae cum de sanguine detraxisset aerarii, had bled the treasury (the figure taken from blood-letting), Cic. Verr. 2, 3, 36, § 83; cf.: cum ex aphaireseôs provinciam curarit, sanguinem miserit, etc., id. Att. 6, 1, 2:missus est sanguis invidiae sine dolore,
id. ib. 1, 16, 11:qui ab illo pestifero ac perdito civi jam pridem rei publicae sanguine saginantur,
id. Sest. 36, 78; cf.:illa in agendis causis jam detrita: Jugulum petere et Sanguinem mittere...nec offendunt tamen,
Quint. 8, 6, 51.—Of vigor, force of style:sucus ille et sanguis incorruptus usque ad hanc aetatem oratorum fuit, in quā naturalis inesset, non fucatus nitor,
Cic. Brut. 9, 36: orationis subtilitas etsi non plurimi sanguinis est, etc., id. Or. 23, 76:sanguine et viribus niteat,
Quint. 8, 3, 6; so (with vires) id. 10, 2, 12:Calvus metuens, ne vitiosum colligeret, etiam verum sanguinem deperdebat,
Cic. Brut. 82, 283:dicta plena sanguinis,
Quint. 11, 1, 34:sanguinem ipsum ac medullam verborum ejus eruere atque introspicere penitus,
Gell. 18, 4, 2. -
29 abrumpo
ab-rumpo, rūpī, ruptum, ere1)а) отрывать, отламывать ( ramos Q); разрывать, срывать (vincula V, H, L etc.); ломать, разрушать ( pontem T)se a. — вырываться ( latrocinio C)б) отрезать, отделять (equites ab exercitu QC; Hellespontus Asiam abrumpit Europae PM)a. dissimulationem T — оставить притворствоpatientiam a. T — потерять терпениеa. parĭter spes ac metūs T — положить конец как надеждам, так и страхам3) ломать, разрушать ( pontem T)4) разрезать, вскрывать ( crurum venas T)5) ломать, нарушать (fas V; fidem T; foedus Su; conjugium Ctl) -
30 abscindo
ab-scindo, scidī, scissum, ere1) отрывать, вырывать ( plantas V); срывать ( tunicam a pectore C)a. comas V — рвать на себе волосы2) разрывать ( nexūs St); разделять ( coelo terras et terris undas O); вскрывать ( venas ferro T)3) размежёвывать, различатьinane a. soldo H — отделять пустое от важного (лишнее от необходимого)4) отрезать, отнимать ( reditūs dulces H); отторгать, отделятьEuboeam Euripus abscindit Fl — Эвбею (от Беотии) отделяет (пролив) Эврип -
31 acontizo
acontīzo, —, —, āre (греч.)стрелять, перен. ( о крови) бить струёй ( per venas Veg) -
32 astringo
a-stringo, strīnxī, strictum, ereа) стягивать, сдавливать ( astrictae fauces T); связывать, сковывать ( totam Galliam vinculis C)б) привязывать ( aliquem ad statuam C); подвязывать, стягивать ( comae astrictae O) стягивать, закрывать (venas niantes, sc. terrae V); смыкать, сжимать ( labra Q); стискивать (vincula O; laqueos Sen)hederā astringitur ilex H — дуб сжимается (т. е. обвит) плющомa. soccum H — зашнуровывать (подвязывать) обувьв) закреплять ( alvum CC)rotam sufflamine a. J — затормозить колёсаa. manus alicui Pl — связать кому-л. рукиa. frontem Sen — морщить лобfrondem ferro a. Col — подрезывать (подстригать) листвуa. aliquem suis condicionibus C — навязать кому-л. свои условияa. orationem numeris C — придать речи ритмичностьa. jure jurando Su — обязывать клятвойa. ad temperantiam PJ — принудить к умеренностиa. gustu PM — иметь вяжущий вкусa. fidem C — укреплять доверие, ноsuam fidem a. Ter — связывать себя словомa. disciplinam C — укреплять дисциплинуa. breviter argumenta C — сжато излагать доводыvi frigoris astringi QC — замерзать, коченеть, ноastringi тж. — охлаждаться PJ, Mscelĕre astringi и se a. C — провинитьсяse a. furti Pl — провороваться (furti предпол. = furtoi = furto) -
33 corrivo
cor-rīvo, (āvī), ātum, āre [ rivus ]проводить (воду) в одно место (c. venas aquarum Sen) -
34 dido
I dīdo, dīdidī, dīditum, ere [dis + do ]1) раздавать, распределять ( munia servis H)2) pass. didi распространяться (rumor diditur V; didita per provincias fama T)II Dīdō, ūs и ōnis f. (тж. Elisa и Elissa)Дидона, дочь тирского царя Бела, сестра Пигмалиона, супруга Сихея (или Ацерба); ок. 888 г. до н. э. основала в Сев. Африке, близ Утики, Карфаген; чтобы избежать брака с ливийским царем Иарбом, покончила с собой (по Вергилию, из-за безнадёжной любви к Энею) V, Just etc. -
35 exsolvo
ex-solvo (поэт. тж. exsoluo), solvī, solūtum, ere1) развязывать ( nodum L); отвязывать ( pugionem a latĕre T); распутывать ( restim Pl); открывать ( cistulam Pl)e. amictūs St — скидывать (с себя) одежды2) освобождать, избавлять (aliquem vinculis Pl, curis V, poenā T; aere alieno L; se occupationibus C; animum religionis nodis Lcr)3) растоплять ( glaciem Lcr)5) расслаблятьdissolūta alvus T — поносe. obsidium T — снять осаду7) погашать, уплачивать (aliquid alicui C etc.; nomina alicujus C)e. aes alienum PJ, Dig — уплачивать долгpretia poenasque e. L — получать то награды, то взысканияalicujus rei poenas morte exsolvisse T — поплатиться жизнью за что-л.9)а) выполнять, исполнять (promissa T; fidem L, Dig)se voto e. Pt — выполнять свой обет10) объяснятьanimi ratione e. alicui, quare... Lcr — дать кому-л. разумное объяснение, почему.. -
36 incido
I in-cido, cidī, —, ere [ cado ]1)а) падать, попадать (in laqueos Q и laqueos Vulc; in insidias, in manūs alicujus C, тж. i. manus alicujus Ap); наткнуться, натолкнуться ( alicui и in aliquem C); впадать ( amnis incidit flumīni L); упасть (in foveam C; ad terram V)i. in condicionem Ap — подпасть под условие (договора)in damnationem i. Ap — проиграть тяжбуб) врываться (patentibus portis—dat. L)i. ad aliquid faciendum C — прийти к мысли что-л. сделатьin mentionem alicujus rei i. C — упомянуть о чём-л.incĭdit in mentem alicui Ter, C — кому-л. приходит в голову (на ум)in opinionem i. T etc. — прийти к мнению или приобрести репутациюin sermonem hominum i. C — стать предметом людских толковin aliquem diem i. C — прийтись на какой-л. день (совпасть с каким л. днём)2) бросаться, устремляться ( in vallum portasque L); нападать ( alicui или in aliquem L)3) перен. охватывать, овладевать, объять (terror incĭdit alicui Cs; pestilentia incidit in urbem L); впадать ( in insaniam C): очутиться, оказатьсяi. in aes alienum C — наделать долговin morbum i. C — заболетьi. in iram Lact — прийти в яростьi. in Diodorum C — согласиться с мнением Диодора4)а) случаться, приключаться (bellum incĭdit Nep, Cs)б) возникать, представиться (potest i. quaestio Q)II in-cīdo, cīdī, cīsum, ere [ caedo ]1) надрезать ( arborem Cs); порезать, поранить ( manum bH); рассекать, вскрывать ( corpora mortuorum CC); разрезать, перерезать, перерубать (tortos funes V; vincula, venas alieui C etc.); нарезать ( faces V)2)а) врезать, вырезать, высекать (nomina in tabula L; i. aliquid in marmore, in aes, in columna aenea C; i. leges ligno, amores arboribus V)ferro dentes i. O — зазубрить железо, т. е. смастерить пилуб) покрывать резьбой, гравировкой (i. tabulam litteris L)3) обрезывать, подрезывать (pinnas C; vites V; arbores Cs, PM)4) резко обрывать, прекращать ( ludum H)5) перебивать, прерывать (sermonem L; ludum H; deliberationem C)6) предотвращать ( novas lites V)7) лишать, отнимать ( spem L)8) отменять, объявлять недействительным ( testamentum Dig) -
37 interrumpo
inter-rumpo, rūpī, ruptum, ere1) разрывать, разбивать, разламывать, разрушать (i. pontem Cs, L)2) вскрывать, разрезать ( venas T)3) прорывать ( aciem hostium L)4) расстраивать ( ordinem Col); нарушать ( somnum Su); прерывать, перебивать ( orationem Cs) -
38 interscindo
inter-scindo, scidī, scissum, ere1) раздирать, разрывать (i. aggerem Cs)2) ломать, разрушать (i. pontem C)3) разрезать, вскрывать ( brachiorum venas T)4) перерезать, преграждать ( cursum aquis Sen); разделять ( Chalcis interscinditur freto L)5) расстраивать, нарушать, мешать (i. laetitiam Sen) -
39 invenio
in-venio, vēnī, ventum, īre1) находить (vadum Cs; argenti venas C); натыкаться ( populabundum hostem L)i. aliquem domi Pl — застать кого-л. домаinvenimus in annalibus (apud plerosque auctores) L — мы находим (читаем) в летописях (у многих авторов)2) добывать, обретать, получать, стяжать (nomen C; gloriam ex aliqua re Sl)3) раскрывать, открывать ( conjurationem C); вскрывать (causam C etc.); разыскивать, отыскивать (locum, ubi esset Nep); узнавать ( aliquid ex captivis Cs)4) делать возможным ( salutem Sil)viam ferro i. T — проложить дорогу мечомfata viam invenient V — то, что суждено, проложит себе путь, т. е. от судьбы не уйти5) придумывать, выдумывать ( fallaciam Ter)non invenio, quid agam O — ума не приложу, что мне делатьse i. — разобраться (в чём-л.) Sennec medici se inveniunt Pt — даже врачи не понимают, в чём тут дело -
40 obligo
ob-ligo, āvī, ātum, āre1) связывать ( brachia T); перевязывать (venas T; vulnus C); завязывать ( oculos Sen); обвязыватьage oblĭga, obsigna cito Pl — обвяжи (письмо) и запечатай поскорей2) обхватывать, обнимать ( amatores obligati Pt)3) обязывать, связывать ( milites sacramento C); привязывать ( sibi aliquem beneficiis C)o. aliquem tribus milibus aeris L — обязать кого-л. уплатить три тысячи денегcives novā lege o. C — издать для граждан новый закон4) вменять в вину, винить, обвинять (aliquem scelĕre C, Su); pass. провиниться ( obligari fraude C) или стать жертвой ( obligari superstitione C)5) отдавать в залог, закладывать ( fortunas suas C)6) торжественно обещать ( dapem H)o. fidem suam C — поручиться словом (честью)o. caput suum votis H — прозакладывать свою голову7) обрекать, отдаватьPrometheus obligatus alĭti H — Прометей, отданный в жертву птице (коршуну)
См. также в других словарях:
Venas — 46° 28′ 39″ N 2° 45′ 54″ E / 46.4775, 2.765 … Wikipédia en Français
Venas — Infobox Commune de France nomcommune=Venas région=Auvergne département=Allier arrondissement=Montluçon canton=Hérisson insee=03303 cp=03190 maire=Pierre Guillaumin mandat=2001 2008 intercomm=Région de Montmarault longitude=2.765 latitude=46.4775… … Wikipedia
Venas — Para otros usos de este término, véase Vena (desambiguación). Venas País … Wikipedia Español
Venas — Sp Vènas Ap Ven L s. Eresundo sąs., Švedija … Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė
Venas temporales superficiales — Venas de la cabeza y cuello. La vena temporal superficial está señalada en el centro, por delante de la oreja … Wikipedia Español
Venas digitales palmares — Venas superficiales del miembro superior. Las venas digitales palmares no están señaladas, pero son visibles abajo … Wikipedia Español
Venas braquiocefálicas — La glándula tiroides y sus relaciones. Venas braquicefálicas marcadas al centro de la imagen … Wikipedia Español
Venas braquiales — de la axila derecha, observadas de frente. Latín venae brachiales Sitio drenado … Wikipedia Español
Venas cubitales — Venas profundas de la extremidad superior. (Venas cubilates profundas abajo a la izquierda) Latín venae ulnares (TA) … Wikipedia Español
Venas bronquiales — Latín venae bronchiales (TA) Sitio drenado Subdivisiones mayores de los bronquios (bronquios primarios) Vacia en … Wikipedia Español
Venas radiales — Venas profundas de la extremidad superior. (Venas radiales profundas abajo a la derecha) Latín venae radiales … Wikipedia Español