Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

sŭus

  • 41 circumspicio

    circum-spĭcĭo, exi, ectum, 3 ( perf. sync. circumspexti, Ter. Ad. 4, 5, 55; inf. sync. circumspexe, Varr. ap. Non. p. 106, 16, or Sat. Men. 82), v. n. and a. (class.).
    I.
    Neutr., to look about one ' s self, to cast a look around; or, with an obj.-clause, to observe, see, look about:

    circumspicedum, numquis est, Sermonem nostrum quiaucupet,

    see whether there is any one, Plaut. Most. 2, 2, 41; 2, 2, 43; Ter. And. 2, 2, 20;

    Varr. l. l.: suus conjux ubi sit circumspicit,

    Ov. M. 1, 605:

    circumspicere late,

    Quint. 10, 3, 29:

    num quid circumspexti?

    Ter. Ad. 4, 5, 55:

    diversi circumspiciunt,

    Verg. A. 9, 416:

    qui in auspicium adhibetur nec suspicit nec circumspicit,

    Cic. Div. 2, 34, 72:

    circumspicit, aestuat, of one in trouble or perplexity,

    id. Rosc. Com. 14, 43; cf. Liv. 21, 22, 7.—
    (β).
    Sometimes circumspicere se, to look about one ' s self:

    circumspicedum te, ne quis adsit arbiter,

    Plaut. Trin. 1, 2, 109; Varr. ap. Non. p. 106, 16;

    Auct. B. Afr. 47: numquamne te circumspicies?

    Cic. Par. 4, 2, 30.—In partic., to look about one ' s self with haughtiness; to think highly of one ' s self:

    usque eone te diligis et magnifice circumspicis?

    Cic. Rosc. Com. 2, 5;

    and trop. of language: Romanus sermo magis se circumspicit et aestimat praebetque aestimandum,

    Sen. Ep. 40, 11.—
    B.
    Trop., to exercise foresight, be cautious, take heed:

    esse circumspiciendum diligenter, ut, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 10: cui mandetis (rempublicam) circumspicite [p. 342] Sall. H. 2, 41, 10 Dietsch.—Esp. freq.,
    II.
    Act., to view on all sides, to survey:

    cum sua quisque miles circumspiceret,

    looked carefully to see, Caes. B. G. 5, 31; Liv. 9, 28, 5:

    tam latā acie ne ex medio quidem cornua sua circumspicere poterant,

    Liv. 37, 41, 4:

    lucos,

    Ov. M. 5, 265:

    amictus,

    to review, id. ib. 4, 318; so,

    habitum suum,

    Plin. Ep. 4, 11, 3; cf. under circumspectus, adv.—
    2.
    To descry, get sight of by looking around:

    saxum circumspicit ingens,

    Verg. A. 12, 896:

    Athin,

    Ov. M. 5, 72.—
    B.
    Transf., of things:

    in latus omne patens turris circumspicit undas,

    Ov. H. 6, 69.—
    C.
    Trop.
    1.
    To view something mentally, to survey, ponder upon, weigh, consider (syn.:

    considero, perpendo): reliqua ejus consilia animo circumspiciebat,

    Caes. B. G. 6, 5:

    circumspicite paulisper mentibus vestris hosce ipsos homines,

    Cic. Sull. 25, 70; cf.

    se,

    id. Par. 4, 2, 30:

    neque temere consulem saltatorem vocare, sed circumspicere, quibus praeterea vitiis adfectum esse necesse sit eum, etc.,

    id. Mur. 6, 13.—So with rel. -clause, Sall. H. 2, 41 Dietsch; Sen. Ep. 70, 5; Calp. Ecl. 5, 95:

    circumspectis rebus omnibus rationibusque subductis summam feci,

    Cic. Fam. 1, 9, 10:

    permulta sunt in causis circumspicienda, ne quid offendas,

    id. de Or. 2, 74, 301; id. Agr. 1, 8, 23; id. Fam. 5, 13, 3:

    circumspicite celeriter animo, qui sint rerum exitus consecuti,

    id. Leg. 2, 17, 42:

    vide, quaere, circumspice, si quis est forte ex eā provinciā qui te nolit perisse,

    id. Verr. 2, 3, 77, § 180; id. Clu. 53, 147; id. Cat. 4, 2, 4; Liv. 23, 20, 6; cf. Tac. H. 2, 6; Suet. Aug. 63.—With ut and subj., Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 10; Ov. Tr. 1, 1, 87:

    cum circumspicerent Patres quosnam consules facerent,

    Liv. 27, 34, 1.—
    2.
    To look about for something with desire, to seek for, etc. (so mostly since the Aug. per.):

    nec, sicut aestivas aves, statim auctumno tecta ac recessum circumspicere,

    Liv. 5, 6, 2; 7, 14, 6:

    externa auxilia,

    id. 1, 30, 6; cf. Just. 22, 5, 4:

    fugam,

    Tac. A. 14, 35; Just. 2, 12, 26:

    novas belli causas,

    id. 31, 1, 8; Verg. G. 3, 390; Plin. Ep. 3, 3, 3:

    peregrinos reges sibi,

    Just. 40, 1, 1; 22, 5, 4:

    viresque suas circumspectantes his validiores,

    Amm. 22, 8, 18.—Hence, circumspectus, a, um, P. a.
    A.
    Of things, weighed with care, well considered, guarded, circumspect (perh. not ante - Aug.):

    verba non circumspecta,

    Ov. F. 5, 539:

    judicium,

    Quint. 10, 1, 26:

    interrogatio,

    id. 5, 7, 31:

    moderatio animi,

    Val. Max. 4, 3, 4:

    circumspectissima sanctio decreti,

    id. 1, 1, 20.—
    2.
    Transf. to the person who carefully weighs a thing, circumspect, considerate, cautious, wary, provident, heedful:

    modo circumspectus et sagax, modo inconsultus et praeceps,

    Suet. Claud. 15:

    circumspectissimus et prudentissimus princeps,

    id. Tib. 21:

    tenues et circumspecti,

    Quint. 12, 10, 23; Cels. 3, 9 fin.:

    omnes,

    Col. 1, 8, 16; 1, 7, 12:

    sive aliquis circumspectior est,

    Sen. Q. N. 5, 1, 5.—Of dogs:

    assidui et circumspecti magis quam temeraril,

    Col. 7, 12, 5.—
    B.
    In late Lat., worthy of consideration, respected, distinguished:

    circumspectum et verecundum nomen populi Romani,

    Amm. 14, 6, 6:

    colores,

    id. 28, 4, 12:

    circumspectus genere, famā potentiāque,

    id. 18, 10, 1.—Hence, circumspectē, adv., with consideration, with mature deliberation, warily, cautiously, considerately, circumspectly, etc.:

    circumspecte compositeque indutus et amictus,

    Gell. 1, 5, 2 (cf. supra, II. D.):

    circumspecte vestiti,

    Amm. 27, 3, 14:

    circumspecte facti versus,

    Gell. 9, 10, 6:

    facere aliquid,

    Dig. 4, 4, 7, § 8: parcius et circumspectius faciendum est, * Quint. 9, 2, 69:

    circumspectius donare, eligere eos, in quos merita conferantur,

    Sen. Ben. 3, 14, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > circumspicio

  • 42 decor

    dĕcor, ōris, m. [deceo], what is seemly, becoming; comeliness, elegance, grace, beauty, ornament ( poet. word; in prose perh. not before the Aug. per.; esp. freq. in Quint.; v. decus).
    I.
    In gen.:

    Mobilibusque decor naturis dandus et annis,

    Hor. A. P. 157; cf.: suus cuique decor est, Quint. 10, 2, 22; cf.

    also decor quoque a gestu atque a motu venit,

    id. 11, 3, 67;

    and est et in incessu pars non temnenda decoris, etc.,

    Ov. A. A. 3, 299:

    divini signa decoris,

    Verg. A. 5, 647:

    ovibus sua lana decori est,

    Ov. M. 13, 849; cf. Prop. 4 (5), 11, 29.—In rhetor. lang.:

    non decorem compositionis quaerimus, sed facilitatem,

    Quint. 9, 4, 145; cf. id. 9, 4, 44:

    quantum fuerit illis viris decoris in rebus atque personis,

    id. 10, 2, 27 et saep.—In architecture:

    decor est emendatus operis aspectus probatis rebus compositi cum auctoritate, etc.,

    Vitr. 1, 2.—In plur.:

    varii scenai,

    Lucr. 4, 984.—
    II.
    In partic., of personal comeliness, charms, beauty (cf.: decens, no. 2):

    fugit retro Levis Juventa et Decor,

    Hor. Od. 2, 11, 6; Tib. 4, 2, 8; Ov. M. 1, 488; Curt. 8, 4, 23; Tac. H. 2, 1 al.; cf. Vulg. Isa. 33, 17; id. Thren. 1, 6.
    dĕcor, adj., v. decoris.

    Lewis & Short latin dictionary > decor

  • 43 definio

    dēfīnĭo, īvi, ītum, 4, v. a.
    I.
    To bound, to set bounds to; to limit, terminate, define (for syn. v. decerno—freq. in Cic.).
    A.
    Lit.:

    ejus fundi extremam partem oleae directo ordine definiunt,

    Cic. Caecin. 8, 22; cf. id. Rep. 2, 6:

    orbes caeli aspectum nostrum definiunt,

    id. Div. 2, 44; cf. id. N. D. 2, 40:

    orbem terrarum (loca),

    id. Balb. 28, 64;

    imperium populi R.,

    id. Sest. 31, 67 al. —
    B.
    Trop.
    1.
    To designate by limiting; to limit, define, determine; to explain (cf. circumscribo, no. II. A.):

    genus universum brevi circumscribi et definiri potest,

    Cic. Sest. 45, 97; cf. id. de Or. 1, 16, 70:

    universam et propriam oratoris vim,

    id. ib. 1, 15:

    definienda res erit verbis et breviter describenda,

    id. Inv. 1, 8 fin.; cf. Cic. Rep. 1, 24; 2, 31 fin.: omitto innumerabiles viros, etc.... unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc., this only I declare, etc., id. ib. 1, 1 fin.: probe definitur a Stoicis fortitudo, cum eam virtutem esse dicunt propugnantem pro aequitate, id. Off. 1, 19; 1, 27, 96; id. Fin. 2, 2 et saep.:

    nec uno modo definitur res eadem,

    Quint. 7, 3, 16; Tac. A. 6, 28 et saep.:

    aedes sibi optimas, hortos, etc.,

    Cic. Phil. 8, 3, 9; cf.:

    ut suus cuique locus erat definitus,

    Caes. B. G. 7, 81, 4:

    tempus adeundi,

    id. ib. 7, 83, 5: cf.:

    ante quem diem iturus sit,

    id. B. C. 1, 11, 2:

    annos,

    Quint. 12, 6, 1:

    consulatum in annos,

    Caes. B. C. 3, 82, 4; cf.:

    potestatem in quinquennium,

    Cic. Agr. 2, 13:

    ut quam vitam ingrediar, definias,

    id. Ac. 2, 36; cf. id. Quint. 27:

    non remittam: definitum est,

    it is determined, decided, Plaut. Cist. 2, 1, 43; Cic. Fat. 5, 9; Vulg. 1 Reg. 20, 33.—
    2.
    In opposition to breadth or laxity (cf. circumscribo, no. II. 2), to limit within certain bounds, to restrict, confine:

    non vagabitur oratio mea longius atque eis fere ipsis definietur viris, qui, etc.,

    Cic. de Or. 3, 3:

    quae sententia definit amicitiam paribus officiis ac voluntatibus,

    Cic. Lael. 16, 58; cf. id. de Or. 3, 28, 109: ex perduellium numero definitus, included in the definition of, Off. 3, 29, 107 (dub.). —
    II.
    To terminate, finish (very rare;

    perh. only in the foll. places): ut totam hujus generis orationem concludam atque definiam,

    Cic. Verr. 2, 4, 52 Zumpt; id. Or. 19 fin.: definito juvene, ended, i. e. slain, Apul. M. 8, p. 203, 20.—Hence, dēfīnītus, a, um, P. a. (according to no. I. B. 1), definite, limited, distinct, precise; plain, perspicuous (rare, but good prose): quaestionum duo sunt genera: alterum infinitum, alterum definitum. Definitum est, quod hupothesin Graeci, nos causam, etc., Cic. Top. 21;

    so opp. generales,

    Quint. 7, 2, 1:

    certum esse in caelo ac definitum locum, ubi, etc.,

    Cic. Rep. 6, 13;

    so with certus,

    id. Fam. 3, 8; Quint. 7, 10, 7:

    quaestiones,

    Cic. Top. 24 fin.—Adv.: dē-fīnītē, definitely, precisely, distinctly, [p. 531] etc., Cic. Balb. 14; de Or. 2, 27, 118; Plin. Pan. 88, 6; Gell. 1, 257 al.— Comp. and sup. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > definio

  • 44 definite

    dēfīnĭo, īvi, ītum, 4, v. a.
    I.
    To bound, to set bounds to; to limit, terminate, define (for syn. v. decerno—freq. in Cic.).
    A.
    Lit.:

    ejus fundi extremam partem oleae directo ordine definiunt,

    Cic. Caecin. 8, 22; cf. id. Rep. 2, 6:

    orbes caeli aspectum nostrum definiunt,

    id. Div. 2, 44; cf. id. N. D. 2, 40:

    orbem terrarum (loca),

    id. Balb. 28, 64;

    imperium populi R.,

    id. Sest. 31, 67 al. —
    B.
    Trop.
    1.
    To designate by limiting; to limit, define, determine; to explain (cf. circumscribo, no. II. A.):

    genus universum brevi circumscribi et definiri potest,

    Cic. Sest. 45, 97; cf. id. de Or. 1, 16, 70:

    universam et propriam oratoris vim,

    id. ib. 1, 15:

    definienda res erit verbis et breviter describenda,

    id. Inv. 1, 8 fin.; cf. Cic. Rep. 1, 24; 2, 31 fin.: omitto innumerabiles viros, etc.... unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc., this only I declare, etc., id. ib. 1, 1 fin.: probe definitur a Stoicis fortitudo, cum eam virtutem esse dicunt propugnantem pro aequitate, id. Off. 1, 19; 1, 27, 96; id. Fin. 2, 2 et saep.:

    nec uno modo definitur res eadem,

    Quint. 7, 3, 16; Tac. A. 6, 28 et saep.:

    aedes sibi optimas, hortos, etc.,

    Cic. Phil. 8, 3, 9; cf.:

    ut suus cuique locus erat definitus,

    Caes. B. G. 7, 81, 4:

    tempus adeundi,

    id. ib. 7, 83, 5: cf.:

    ante quem diem iturus sit,

    id. B. C. 1, 11, 2:

    annos,

    Quint. 12, 6, 1:

    consulatum in annos,

    Caes. B. C. 3, 82, 4; cf.:

    potestatem in quinquennium,

    Cic. Agr. 2, 13:

    ut quam vitam ingrediar, definias,

    id. Ac. 2, 36; cf. id. Quint. 27:

    non remittam: definitum est,

    it is determined, decided, Plaut. Cist. 2, 1, 43; Cic. Fat. 5, 9; Vulg. 1 Reg. 20, 33.—
    2.
    In opposition to breadth or laxity (cf. circumscribo, no. II. 2), to limit within certain bounds, to restrict, confine:

    non vagabitur oratio mea longius atque eis fere ipsis definietur viris, qui, etc.,

    Cic. de Or. 3, 3:

    quae sententia definit amicitiam paribus officiis ac voluntatibus,

    Cic. Lael. 16, 58; cf. id. de Or. 3, 28, 109: ex perduellium numero definitus, included in the definition of, Off. 3, 29, 107 (dub.). —
    II.
    To terminate, finish (very rare;

    perh. only in the foll. places): ut totam hujus generis orationem concludam atque definiam,

    Cic. Verr. 2, 4, 52 Zumpt; id. Or. 19 fin.: definito juvene, ended, i. e. slain, Apul. M. 8, p. 203, 20.—Hence, dēfīnītus, a, um, P. a. (according to no. I. B. 1), definite, limited, distinct, precise; plain, perspicuous (rare, but good prose): quaestionum duo sunt genera: alterum infinitum, alterum definitum. Definitum est, quod hupothesin Graeci, nos causam, etc., Cic. Top. 21;

    so opp. generales,

    Quint. 7, 2, 1:

    certum esse in caelo ac definitum locum, ubi, etc.,

    Cic. Rep. 6, 13;

    so with certus,

    id. Fam. 3, 8; Quint. 7, 10, 7:

    quaestiones,

    Cic. Top. 24 fin.—Adv.: dē-fīnītē, definitely, precisely, distinctly, [p. 531] etc., Cic. Balb. 14; de Or. 2, 27, 118; Plin. Pan. 88, 6; Gell. 1, 257 al.— Comp. and sup. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > definite

  • 45 factor

    factor, ōris, m. [id.], a maker, doer, performer, perpetrator (ante- and postclass.).
    I.
    In gen.:

    cuparum doliorumque,

    Pall. 1, 6:

    qui praepositum suum non praetexit, cum posset, in pari causa factori habendus est,

    the doer, Dig. 49, 16, 6, § 8:

    sceleris,

    ib. 29, 5, 1, § 21; 48, 3, 7:

    suus,

    his creator, Vulg. Deut. 32, 15; id. Isa. 29, 16 al.:

    legis,

    doer, id. Rom. 2, 13; id. Jacob, 1, 23.—
    II.
    In partic.
    A.
    In econom. lang., an oil-presser, Cato, R. R. 13; 64; 66; 67.—
    * B.
    In ball-playing, he who strikes the ball, the batsman, Plaut. Curc. 2, 3, 18; cf. dator.

    Lewis & Short latin dictionary > factor

  • 46 fidicula

    fĭdĭcŭlae, ārum, and rarely fidicula, ae (syncop. fidicla, Prud. steph. 10, 481; 550), f. dim. [2. fides], a small stringed instrument, a small lute or cithern.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    quid si platani fidiculas ferrent numerose sonantes,

    Cic. N. D. 2, 8, 22. —
    B.
    Esp., Fidicula, a constellation, i. q. Fides or Lyra, the Lyre, Col. 11, 2, 37; Plin. 18, 26, 59, § 222.—
    II.
    Transf., a cord, line, a sort of instrument of torture (postAug.): apparatus illi reddendus est suus eculei et fidiculae et ergastula et cruces, Sen. de Ira, 3, 3; Suet. Tib. 62; id. Calig. 33; Cod. Th. 9, 35, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > fidicula

  • 47 fidiculae

    fĭdĭcŭlae, ārum, and rarely fidicula, ae (syncop. fidicla, Prud. steph. 10, 481; 550), f. dim. [2. fides], a small stringed instrument, a small lute or cithern.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    quid si platani fidiculas ferrent numerose sonantes,

    Cic. N. D. 2, 8, 22. —
    B.
    Esp., Fidicula, a constellation, i. q. Fides or Lyra, the Lyre, Col. 11, 2, 37; Plin. 18, 26, 59, § 222.—
    II.
    Transf., a cord, line, a sort of instrument of torture (postAug.): apparatus illi reddendus est suus eculei et fidiculae et ergastula et cruces, Sen. de Ira, 3, 3; Suet. Tib. 62; id. Calig. 33; Cod. Th. 9, 35, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > fidiculae

  • 48 habitus

    1.
    hăbĭtus, a, um, Part. and P. a., from habeo, q. v. fin.
    2.
    hăbĭtus, ūs, m. [1. habitus, P. a., from habeo], the condition or state of a thing (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., condition, plight, habit, deportment, appearance of the body (in sing. and plur.):

    cum ille vir (Q. Metellus) integerrima aetate, optimo habitu, maximis viribus eriperetur bonis omnibus,

    Cic. Cael. 24, 59:

    qui habitus et quae figura non procul abesse putatur a vitae periculo,

    id. Brut. 91, 313; cf.:

    qui non tam habitus corporis opimos quam gracilitates consectentur,

    id. ib. 16, 64:

    mediocris,

    id. ib. 91, 316:

    oris,

    id. N. D. 1, 25, 99:

    oris et vultus,

    id. Fin. 3, 17, 56:

    habitu corporis brevis fuit (Horatius), Suet. Vit. Hor.: corporum,

    Tac. G. 4; cf.:

    positio caeli corporibus habitum dedit,

    id. Agr. 11:

    adde vultum habitumque hominis,

    Hor. S. 2, 4, 92:

    moderati aequabilesque,

    Cic. Fin. 5, 12, 36:

    signa virginali habitu atque vestitu,

    deportment, appearance, id. Verr. 2, 4, 3, § 5; cf.:

    Himera in muliebrem figuram habitumque formata,

    id. ib. 2, 2, 35, §

    87: habitum vestitumque pristinum reducere,

    Suet. Aug. 40:

    vestitu calciatuque et cetero habitu,

    id. Calig. 52:

    idem habitus cunctis, tonsi rectique capilli, etc.,

    Juv. 11, 149:

    nudus agas... en habitum, quo, etc.,

    id. 2, 72: diversus est ascendentium habitus et descendentium: qui per pronum eunt, resupinant corpora;

    qui in arduum, incumbunt,

    carriage, posture, Sen. Ep. 123 fin.:

    cujus motum et habitum et incessum imitaretur,

    Suet. Claud. 4: morbus est habitus cujusque corporis contra naturam, Cael. Sab. ap. Gell. 4, 2, 3:

    puberem esse dicunt qui habitu corporis pubes apparet,

    Ulp. Fragm. 11, 28; Gai. Inst. 1, 196.—
    2.
    Of things, esp. of places (so perh. not till after the Aug. per.), condition, habit, appearance, etc.: (praedisccre) patrios cultusque habitusque locorum, Verg. G. 1, 52, cf.:

    longe alius Italiae quam Indiae visus illi habitus esset,

    Liv. 9, 17, 17:

    maris,

    Val. Max. 3, 3, ext. 4:

    domicilii,

    Col. 9, 15, 8:

    armorum,

    Liv. 9, 36, 6:

    pecuniarum,

    id. 1, 42, 5:

    temporum,

    id. 10, 46, 2 et saep.:

    urbs in habitum pulveris redacta,

    Val. Max. 9, 3, ext. 3.—
    B.
    In partic., dress, attire (not before the Aug. per.; esp. freq in Suet.; cf.:

    vestis, vestitus): Punicus cultus habitusque suspectos legatos fecit Hannibalis,

    Liv. 23, 34, 6:

    Theopompus permutato cum uxore habitu e custodia, ut mulier, evasit,

    Quint. 2, 17, 20; cf. id. 3, 7, 6:

    Romano,

    Hor. S. 2, 7, 54; cf.:

    Graeco, Romano uti,

    Suet. Aug. 98:

    Gallico,

    id. Caes. 58:

    pastorum,

    Liv. 9, 2, 2:

    triumphalis,

    Quint. 11, 1, 3; cf.

    triumphantis,

    Suet. Ner. 13:

    lugentis,

    id. Calig. 13:

    scenico,

    id. Ner. 38:

    quadrigario,

    id. Calig. 19:

    suus,

    Phaedr. 1, 3, 2:

    segmenta et longos habitus et flammea sumit,

    Juv. 2, 124; 3, 177; Tac. H. 1, 85 et saep.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., quality, nature, character:

    qui manet ut moneatur semper... servos is habitu hau probost,

    Plaut. Stich. 1, 2, 2:

    justitia est habitus animi communi utilitate conservata suam cuique tribuens dignitatem,

    Cic. Inv. 2, 53, 160:

    naturae ipsius habitu prope divino,

    id. Arch. 7, 15:

    prudentem non ex ipsius habitu, sed ex aliqua re externa judicare,

    id. Leg. 1, 16, 45:

    aut habitu aut natura... habitu, ut facile et cito irascatur, etc.,

    id. Top. 16, 62:

    ad rationis habitum perducere,

    id. Fin. 4, 14, 37:

    ne gloriari libeat alienis bonis Suoque potius habitu vitam degere,

    Phaedr. 1, 3, 2:

    si habitum etiam orationis et quasi colorem aliquem requiritis,

    Cic. de Or. 3, 52, 199:

    habitus quidam et quasi gestus (sermonis),

    Quint. 9, 1, 13; 5, 12, 18; cf. id. 11, 3, 62.—
    B.
    In partic.
    1.
    A state of feeling, disposition (friendly or hostile) with regard to any one (mostly post-Aug.):

    quis fuerit eo tempore civitatis habitus, qui singulorum animi, etc.,

    Vell. 2, 99, 3; cf.:

    quae mens exercituum, quis habitus provinciarum,

    Tac. H. 1, 4:

    hic quidem Romae habitus animorum fuit,

    id. ib. 1, 8:

    ex praesenti eos potius quam praeterito aestimat habitu,

    Liv. 32, 14, 6.—
    2.
    In philos. lang., an acquired perfect state or condition:

    habitum appellamus animi aut corporis constantem et absolutam aliqua in re perfectionem: ut virtutis aut artis perceptionem alicujus, aut quamvis scientiam, et item corporis aliquam commoditatem, non natura datam, sed studio et industria partam,

    Cic. Inv. 1, 25, 36:

    habitus... in aliqua perfecta et constanti animi aut corporis absolutione consistit, etc.,

    id. ib. 2, 9, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > habitus

  • 49 heres

    hēres ( ēres, Inscr. Orell. 188 al.), ēdis (archaic acc. sing. herem, Naev. ap. Non. 486, 33; Inscr. Orell. 4379; cf. the art. ‡ herem), comm. [Sanscr. har-āmi, seize; har-anam, hand; Gr. cheir, cherês; cf. erus], an heir, heiress.
    I.
    Lit.:

    testamento facto mulier moritur: facit heredem ex deunce et semuncia Caecinam, ex duabus sextulis M. Fulcinium,

    Cic. Caecin. 6, 17; cf.:

    me nemo nisi amicus fecit heredem, etc.... aliquem palam heredem factitare,

    id. Phil. 2, 16, 41:

    mulier testamento fecit heredem filiam,

    id. Verr. 2, 1, 43, § 111; id. Mil. 18, 48; cf. id. Rep. 3, 10, 17; Ov. H. 9, 110; Dig. 37, 7, 2; 37, 7, 9;

    Ven. Fort. Carm. 8, 6, 44: in testamento Ptolemaei patris heredes erant scripti ex duobus filiis major, et ex duabus ea, quae aetate antecedebat,

    Caes. B. C. 3, 108, 3:

    scripserunt heredes secum M. Crassum et Q. Hortensium,

    Cic. Off. 3, 18, 73:

    aliquem heredem testamento relinquere,

    id. Quint. 4, 14:

    relictus ab eo in amplis opibus heres,

    Plin. 9, 35, 59, § 122:

    aliquem heredem instituere,

    Cic. Clu. 7, 22; Quint. 8, 5, 17; cf.:

    per leges institui uxor non poterat heres,

    id. 9, 2, 74:

    instituto herede abdicato,

    id. 3, 6, 97:

    substitutus heres erat,

    id. 7, 6, 10: virgo Vestalis neque heres est cuiquam, etc., Labeo ap. Gell. 1, 12, 18:

    substituere heredem,

    Dig. 28, 6, 1:

    heres ex parte dimidia et tertia est Capito: in sextante sunt ii, quorum, etc.,

    Cic. Fam. 13, 26, 2:

    ex asse heres,

    sole heir, Quint. 7, 1, 20; so,

    heres ex parte sexta,

    Plin. Ep. 6, 33, 6:

    ex dodrante,

    Suet. Caes. 83:

    (L. Mescinius) heres est M. Mindio fratri suo,

    Cic. Fam. 13, 26, 2; so,

    cur virgini Vestali sit heres, non sit matri suae?

    id. Rep. 3, 10; cf.:

    quem suis bonis heredem esse cupiebat,

    id. Caecin. 4, 12; and: atque meis bonis omnibus ego te herem faciam, Naev. ap. Non. 486, 33;

    for which: quem quis heredem suum esse voluit,

    Quint. 5, 10, 74:

    repentinus heres,

    Cic. Phil. 2, 25, 62:

    liberti heredem sequantur,

    Quint. 7, 7, 9;

    so the formula frequently occurring on inscriptions: HIC LOCVS, HOC MONVMENTVM HEREDEM NON SEQVITVR, USU. abbreviated H. L. or H. M. H. N. S.,

    Inscr. Orell. 4379; 3926; 4455; 575; 2807; 4182; cf.

    opp.: HOC MONVMENTVM HEREDEM SEQVITVR,

    Inscr. Orell. 4397: heres secundus, the second heir, next heir, when the first dies: qui me secundum heredem instituerit. Cic. Fam. 13, 61, 1; cf.:

    possessio heredum secundorum,

    id. Inv. 2, 21, 62:

    secundus,

    Quint. 8, 4, 11; Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416;

    also used of a female: Marcus ait: Heres ipsius secundus, de muliere loquens,

    Charis. p. 79 P.: heres necessarius, a slave made heir with a grant of freedom, and compelled to assume the liabilities of the estate, Just. Inst. 1, 6, 1 Sandars:

    ideo sic appellatus, quia, sive velit sive nolit, omnimodo post mortem testatoris protinus liber et heres est,

    Gai. Inst. 2, 153: heres suus et necessarius, a natural heir who was in the potestas of the deceased, id. ib. 2, § 153; 156; Dig. 38, 16, 1;

    opp.: heres extraneus,

    Gai. Inst. 2, § 161.— Poet.:

    tanti certaminis (i. e. armorum Achillis),

    Ov. M. 13, 129.—
    B.
    Transf.
    1.
    Owner, possessor, master (ante-class.): heres apud antiquos pro domino ponebatur, Paul. ex Fest. p. 99 Müll.; cf. Just. Inst. 2, 19 fin.:

    apstuli hanc, quojus heres numquam erit post hunc diem,

    Plaut. Men. 3, 2, 12; cf. v. 28.—
    2.
    A successor, after-growth ( poet.):

    nec ullum caput est impune recisum, quin gemino cervix herede valentior esset,

    of the heads of the Lernean Hydra, Ov. M. 9, 74; cf.:

    alni caesae densius innumero herede prosunt,

    Plin. 16, 37, 67, § 173. —
    II.
    Trop. (very rare):

    illa vetus Academia atque ejus heres Aristus,

    Cic. Brut. 97, 332; cf.

    artis,

    Plin. 36, 5, 4, § 24:

    laudis,

    Ov. H. 9, 110:

    fraudis,

    id. ib. 2, 78: criminis. id. A. A. 3, 459.

    Lewis & Short latin dictionary > heres

  • 50 homocidalis

    hŏmŏcīdālis, e, adj. [homo-caedo], murderous: animus suus, Anon. (Hilar.) in Job, 1, p. 101.

    Lewis & Short latin dictionary > homocidalis

  • 51 horror

    horror, ōris, m. [horreo], a standing on end, standing erect, bristling.
    I.
    Lit. (only poet. and very rare):

    comarum,

    Luc. 5, 154; Val. Fl. 1, 229:

    pontus non horrore tremit,

    i. e. was not ruffled, agitated, Luc. 5, 446; cf.:

    montes horrore nivali semper obducti,

    Amm. 15, 10, 1.—
    * B.
    Trop., roughness, rudeness of speech:

    veterem illum horrorem malim quam istam novam licentiam,

    Quint. 8, 5, 34.—
    II.
    Transf. (cf. horreo, II.).
    A.
    A shaking, trembling.
    1.
    In gen. ( poet. and in post-Aug. prose):

    tremulo ramos horrore moveri,

    Ov. M. 9, 345:

    horror soli,

    Flor. 2, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    A shaking, shivering, chill, coldfit, ague-fit (class.):

    mihi frigidus horror Membra quatit,

    Verg. A. 3, 29; cf. Val. Fl. 7, 563:

    frigus voco ubi extremae partes membrorum inalgescunt: horrorem, ubi totum corpus intremit,

    Cels. 3, 3:

    Atticam doleo tam diu: sed quoniam jam sine horrore est, spero esse ut volumus,

    Cic. Att. 12, 6 fin.:

    horrorem tertianae et quartanae minuere,

    Plin. 22, 25, 72, § 150.—
    b.
    A shaking, shuddering, quaking, trembling with fright; dread, terror, horror (class.):

    est ea frigida multa, comes formidinis, aura, quae ciet horrorem membris et concitat artus,

    Lucr. 3, 291:

    ea res me horrore afficit,

    Plaut. Am. 5, 1, 16; cf. id. ib. 66:

    di immortales, qui me horror perfudit! quam sum sollicitus, quidnam futurum sit!

    Cic. Att. 8, 6, 3:

    me luridus occupat horror Spectantem vultus etiamnum caede madentes,

    Ov. M. 14, 198:

    frigidus artus, Dum loquor, horror habet,

    id. ib. 9, 291:

    spectare in eadem harena feras horror est,

    Plin. 28, 1, 2, § 4.—
    c.
    A shaking or trembling with joy:

    laetus per artus horror iit,

    Stat. Th. 1, 494; cf.:

    me quaedam divina voluptas percipit atque horror,

    Lucr. 3, 29 sq. —
    d.
    Dread, veneration, religious awe:

    hic numinis ingens horror,

    Val. Fl. 2, 433:

    arboribus suus horror inest,

    Luc. 3, 411:

    animos horrore imbuere,

    Liv. 39, 8, 4:

    perfusus horrore venerabundusque,

    id. 1, 16, 6. —
    B.
    That which causes dread, a terror, horror ( poet.):

    serrae stridentis,

    Lucr. 2, 411:

    validi ferri natura et frigidus horror,

    id. 6, 1011:

    Scipiadas, belli fulmen, Carthaginis horror,

    id. 3, 1034;

    imitated by Sil.: jacet campis Carthaginis horror,

    Sil. 15, 340.

    Lewis & Short latin dictionary > horror

  • 52 illido

    illīdo ( inl-), si, sum, 3, v. a. [in-laedo], to strike or dash against or upon, to beat against, to strike, dash or beat in any direction.
    I.
    Lit. (mostly poet., not in Cic. prose; cf.:

    incutio, impingo, infligo): libravit caestus effractoque illisit in ossa cerebro,

    Verg. A. 5, 480: ad vulnus manus, Cic. poët. Tusc. 3, 31, 76 fin.:

    (naves) vadis,

    Verg. A. 1, 112:

    repagula ossibus,

    Ov. M. 5, 121:

    funale fronti,

    id. ib. 12, 250:

    dentem fragili (corpori),

    Hor. S. 2, 1, 77:

    caput foribus,

    Suet. Aug. 23:

    superbissimos vultus solo,

    Plin. Pan. 52, 4:

    linum illisum crebro silici,

    Plin. 19, 1, 3, § 18:

    fluctus se illidit in litore,

    Quint. 10, 3, 30 Zumpt N. cr.: quos Rex suus illisit pelago, drove to the sea, i. e. forced to navigate the sea, Val. Fl. 7, 52:

    avidos illidit in aegrum Cornipedem cursus,

    i. e. guides, Stat. Th. 11, 517.—
    II.
    Transf., to strike or dash to pieces (very rare):

    illisis cruribus,

    Varr. R. R. 3, 7, 10:

    serpens compressa atque illisa morietur,

    Cic. Har. Resp. 25 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > illido

  • 53 inlido

    illīdo ( inl-), si, sum, 3, v. a. [in-laedo], to strike or dash against or upon, to beat against, to strike, dash or beat in any direction.
    I.
    Lit. (mostly poet., not in Cic. prose; cf.:

    incutio, impingo, infligo): libravit caestus effractoque illisit in ossa cerebro,

    Verg. A. 5, 480: ad vulnus manus, Cic. poët. Tusc. 3, 31, 76 fin.:

    (naves) vadis,

    Verg. A. 1, 112:

    repagula ossibus,

    Ov. M. 5, 121:

    funale fronti,

    id. ib. 12, 250:

    dentem fragili (corpori),

    Hor. S. 2, 1, 77:

    caput foribus,

    Suet. Aug. 23:

    superbissimos vultus solo,

    Plin. Pan. 52, 4:

    linum illisum crebro silici,

    Plin. 19, 1, 3, § 18:

    fluctus se illidit in litore,

    Quint. 10, 3, 30 Zumpt N. cr.: quos Rex suus illisit pelago, drove to the sea, i. e. forced to navigate the sea, Val. Fl. 7, 52:

    avidos illidit in aegrum Cornipedem cursus,

    i. e. guides, Stat. Th. 11, 517.—
    II.
    Transf., to strike or dash to pieces (very rare):

    illisis cruribus,

    Varr. R. R. 3, 7, 10:

    serpens compressa atque illisa morietur,

    Cic. Har. Resp. 25 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > inlido

  • 54 iter

    ĭter, ĭtĭnĕris (archaic forms: nom. ĭtĭner, Enn. Pac. Att. Varr. ap. Non. 482, 20; Plaut. Merc. 5, 2, 72; Lucr. 6, 339; Mart. Cap. 9, § 897.— Gen. iteris, Naev. ap. Prisc. p. 695 P.; id. ap. Non. 485, 3; Jul. Hyg. ap. Charis. p. 108 P.; also, iteneris, Lex Agr., C. I. L. 1, 200, 26.— Abl. itere, Att. and Varr. ap. Non. 485, 8; Lucr. 5, 653), n. [for itiner, from īre, ĭtum], a going, a walk, way.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    dicam in itinere,

    on the way, as we go along, Ter. Phorm. 3, 3, 34:

    hoc ipsa in itinere dum narrat,

    id. Heaut. 2, 3, 30:

    huc quia habebas iter,

    Plaut. As. 2, 3, 6:

    iter illi saepius in forum,

    Plin. Pan. 77:

    in diversum iter equi concitati,

    Liv. 1, 28. — Hence,
    B.
    In partic.
    1.
    A going to a distant place, a journey; and of an army, a march:

    cum illi iter instaret et subitum et longum,

    Cic. Att. 13, 23, 1; 3, 2 init.:

    ut in itinere copia frumenti suppeteret,

    Caes. B. G. 1, 3:

    qui eo itineris causa convenerant,

    id. ib. 7, 55:

    sine ullo maleficio iter per provinciam facere,

    id. ib. 1, 7:

    in ipso itinere confligere,

    Liv. 29, 36, 4; Nep. Eum. 8, 1; Hirt. B. G. 8, 27, 5; Just. 11, 15, 4:

    Catilina ex itinere plerisque consularibus litteras mittit,

    Sall. C. 34, 2:

    committere se itineri,

    Cic. Phil. 12, 10:

    ingredi pedibus,

    id. de Sen. 10:

    conficere pulverulentā viā,

    id. Att. 5, 14:

    iter mihi est Lanuvium,

    id. Mil. 10:

    iter habere Capuam,

    id. Att. 8, 11:

    facere in Apuliam,

    id. ib.:

    agere,

    Dig. 47, 5, 6; Salv. Gub. Dei, 1, 9: contendere iter, to hasten one ' s journey, Cic. Rosc. Am. 34, 97; so,

    intendere,

    Liv. 21, 29:

    maturare,

    Caes. B. C. 1, 63:

    properare,

    Tac. H. 3, 40:

    conficere,

    Cic. Att. 5, 14, 1; 4, 14, 2; id. Vatin. 5, 12:

    constituere,

    to determine upon, id. Att. 3, 1 init.:

    urgere,

    Ov. F. 6, 520: convertere in aliquem locum, to direct one ' s journey to a certain place, Caes. B. G. 7, 56: dirigere ad Mutinam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11:

    agere in aliquam partem,

    Ov. M. 2, 715: flectere, to change one ' s course, Verg. A. 7, 35:

    convertere,

    to direct, Cic. Att. 3, 3:

    facere,

    id. ib. 8, 11, C; Nep. Pel. 2, 5; Suet. Ner. 30 fin.; id. Aug. 64:

    comparare,

    to prepare for a journey, Nep. Alc. 10; Claud. Eutr. 2, 97:

    supprimere,

    to stop, break off, Caes. B. C. 1, 66:

    retro vertere,

    Liv. 28, 3:

    ferre per medium mare,

    Verg. A. 7, 810:

    ferre Inachias urbes,

    Stat. Th. 1, 326:

    continuare die ac nocte,

    to march day and night, Caes. B. C. 3, 36:

    desistere itinere,

    id. B. G. 5, 11:

    coeptum dimittere,

    Ov. M. 2, 598:

    frangere,

    Stat. Th. 12, 232:

    impedire,

    Ov. H. 21, 74:

    instituere,

    Hor. C. 3, 27, 5:

    peragere,

    Verg. A. 6, 381; Hor. S. 2, 6, 99; Ov. F. 1, 188:

    rumpere,

    Hor. C. 3, 27, 5:

    itinere prohibere aliquem,

    Caes. B. G. 1, 9:

    ex itinere redire,

    Cic. Att. 15, 24; Suet. Tit. 5:

    revertere,

    Cic. Div. 1, 15, 26:

    Boii ex itinere nostros adgressi,

    Caes. B. G. 1, 25, 6:

    tutum alicui praestare,

    Cic. Planc. 41.—
    2.
    Iter terrestre, iter pedestre, a journey by land, a land route (not ante-Aug.):

    iter terrestre facturus,

    Just. 12, 10, 7:

    inde terrestri itinere frumentum advehere,

    Tac. H. 4, 35:

    terrestri itinere ducere legiones,

    Liv. 30, 36, 3; 44, 1, 4; Curt. 9, 10, 2:

    pedestri itinere confecto,

    Suet. Claud. 17:

    pedestri itinere Romam pervenire,

    Liv. 36, 21, 6; 37, 45, 2; Amm. 31, 11, 6.—
    3.
    A journey, a march, considered as a measure of distance: cum abessem ab Amano iter unius diei, a day ' s journey, Cic. Fam. 15, 4:

    cum dierum iter quadraginta processerit,

    Caes. B. G. 6, 24: quam maximis itineribus potest in Galliam contendit, by making each day ' s journey as long as possible, i. e. forced marches, id. ib. 1, 7:

    magnis diurnis nocturnisque itineribus contendere,

    id. ib. 1, 38:

    itinera multo majora fugiens quam ego sequens,

    making greater marches in his flight, Brut. ad Cic. Fam. 11, 13.— Hence, justum iter diei, a day's march of a proper length:

    confecto justo itinere ejus diei,

    Caes. B. C. 3, 76. —
    4.
    The place in which one goes, travels, etc., a way, passage, path, road: qua ibant ab itu iter appellarant, Varr. L. L. 5, § 35 Müll.; cf.

    5, § 22: itineribus deviis proticisci in provinciam,

    Cic. Att. 14, 10:

    erant omnino itinera duo, quibus itineribus domo exire possent,

    Caes. B. G. 1, 6:

    pedestria itinera concisa aestuariis,

    id. ib. 3, 9:

    patefacere alicui iter in aliquem locum,

    Cic. de Imp. Pomp. 11:

    in diversum iter equi concitati,

    Liv. 1, 28:

    ut deviis itineribus milites duceret,

    Nep. Eum. 3, 5:

    itinere devio per ignorantiam locorum retardati,

    Suet. Galb. 20:

    exercitum per insidiosa itinera ducere,

    id. Caes. 58:

    qua rectum iter in Persidem ducebat,

    Curt. 13, 11, 19:

    ferro aperire,

    Sall. C. 58, 7:

    fodiendo, substruendo iter facere,

    Dig. 8, 1, 10.— Of the corridors in houses, Vitr. 6, 9.—Of any passage:

    iter urinae,

    the urethra, Cels. 7, 25:

    iter vocis,

    Verg. A. 7, 534:

    itinera aquae,

    Col. 8, 17: carpere iter, to pursue a journey:

    Rubos fessi pervenimus utpote longum carpentes iter,

    Hor. S. 1, 5, 95:

    non utile carpis iter,

    Ov. M. 2, 550: alicui iter claudere, to block one ' s way, close the way for him:

    ne suus hoc illis clauserit auctor iter,

    Ov. P. 1, 1, 6; id. F. 1, 272; id. M. 14, 793: iter ingredi, to enter on a way or road, Suet. Caes. 31:

    iter patefacere,

    to open a way, Caes. B. G. 3, 1.—
    5.
    A privilege or legal right of going to a place, the right of way:

    aquaeductus, haustus, iter, actus a patre sumitur,

    Cic. Caecin. 26, 74:

    negat se posse iter ulli per provinciam dare,

    Caes. B. G. 1, 8, 3; cf. Dig. 8, 3, 1, § 1; 8, 3, 7; 12.—
    II.
    Trop., a way, course, custom, method of a person or thing:

    patiamur illum ire nostris itineribus,

    Cic. Q. Fr. 3, 3:

    verum iter gloriae,

    id. Phil. 1, 14, 33:

    videmus naturam suo quodam itinere ad ultimum pervenire,

    id. N. D. 2, 13, 35:

    iter amoris nostri et officii mei,

    id. Att. 4, 2, 1:

    salutis,

    Verg. A. 2, 387:

    fecit iter sceleri,

    Ov. M. 15, 106:

    labi per iter declive senectae,

    id. ib. 15, 227:

    vitae diversum iter ingredi,

    Juv. 7, 172:

    duo itinera audendi,

    Tac. H. 4, 49:

    novis et exquisitis eloquentiae itineribus opus est,

    id. Or. 19:

    pronum ad honores,

    Plin. Ep. 8, 10 fin.; cf.:

    novum ad principatum,

    id. Pan. 7, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > iter

  • 55 liberator

    lībĕrātor, ōris, m. [id.], a freer, deliverer, liberator:

    patriae liberatores,

    Cic. Phil. 1, 2, 6:

    urbis,

    Liv. 1, 60:

    nostri liberatores,

    Cic. Att. 14, 12, 2:

    liberator suus,

    Liv. 6, 14: scortorum, * Plaut. Pers. 3, 3, 14.—

    In apposition: liberator populus,

    Liv. 35, 18 fin. —So as an epithet of Jupiter (like Zeus eleutherios):

    libare se liquorem illum Jovi liberatori,

    Tac. A. 15, 64; 16, 35.—So in eccl. Lat. freq. of God:

    refugium meum ac liberator meus,

    Vulg. Psa. 17, 3.—
    II.
    Transf.:

    liberator ille populi Romani animus,

    Liv. 1, 56.

    Lewis & Short latin dictionary > liberator

  • 56 modus

    mŏdus, i, m. [root med-, measure, weigh; Gr. medomai, medontes, mêstôr, medimnos; cf.: modius, modestus, moderor], a measure with which, or according to which, any thing is measured, its size, length, circumference, quantity (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    modi, quibus metirentur rura,

    Varr. R. R. 1, 10, 1:

    is modus acnua Latine appellatur,

    id. ib. 1, 10, 2:

    filio agri reliquit ei non magnum modum,

    Plaut. Aul. prol. 13:

    hoc erat in votis, modus agri non ita magnus,

    Hor. S. 2, 6, 1:

    de modo agri scripsit,

    Cic. Att. 13, 33, 2:

    de modo agri (actio), cum a venditore emptor deceptus est,

    Paul. Sent. 1, 19, 1:

    modus hic agri nostro non sufficit horto,

    Juv. 14, 172:

    modus altitudinis et latitudinis (sulcorum),

    Col. 11, 3, 4:

    collis modum jugeri continens,

    Col. Arbor. 1, 6:

    ut omnium par modus sit,

    Cels. 3, 27; cf. Col. 12, 23:

    falsus,

    false measure, Dig. 11, 6: magnus legionum, Vell. 2, 73, 2: hic mihi conteritur vitae modus, measure or term of life, Prop. 1, 7, 9.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., a proper measure, due measure:

    in modo fundi non animadverso lapsi sunt multi,

    Varr. R. R. 1, 11:

    suus cuique (rei) modus est,

    Cic. Or. 22, 73:

    ordine et modo,

    id. Off. 1, 5, 14:

    modum alicujus rei habere,

    to observe measure in a thing, not exceed the bounds of moderation, id. Verr. 2, 2, 59, § 144:

    vox quasi extra modum absona,

    beyond measure, immoderately, id. de Or. 3, 11, 41:

    cum lacus praeter modum crevisset,

    id. Div. 1, 44, 100:

    ii sine dubio fidem et modum transeunt,

    id. Off. 1, 29, 102:

    supra modum in servos suos saevire,

    Gai. Inst. 1, 53:

    sine modo modestiāque,

    without measure, without moderation, Sall. J. 41, 9:

    sine modo ac modestia agi,

    Liv. 26, 48, 11.—
    2.
    The measure of tones, measure, rhythm, melody, harmony, time; in poetry, measure, metre, mode:

    vocum,

    Cic. Div. 2, 3, 9:

    musici,

    Quint. 1, 10, 14:

    lyrici,

    Ov. H. 15, 6:

    fidibus Latinis Thebanos aptare modos,

    Hor. Ep. 1, 3, 12: Bacchico exsultas (i. e. exsultans) modo, Enn. ap. Charis. p. 214 P. (Trag. v. 152 Vahl.):

    flebilibus modis concinere,

    Cic. Tusc. 1, 44, 106: saltare ad tibicinis modos, to the music or sound of the flute, Liv. 7, 2:

    nectere canoris Eloquium vocale modis,

    Juv. 7, 19.—Fig.:

    verae numerosque modosque ediscere vitae,

    moral harmonies, Hor. Ep. 2, 2, 144.—
    II.
    Transf.
    A.
    A measure which is not to be exceeded, a bound, limit, end, restriction, etc.:

    modus muliebris nullust, neque umquam lavando et fricando modum scimus facere,

    Plaut. Poen. 1, 2, 21:

    quis modus tibi tandem exilio eveniet,

    id. Merc. 3, 4, 67:

    modum aliquem et finem orationi facere,

    to set bounds to, Cic. Verr. 2, 2, 48, § 118:

    ludendi est quidem modus retinendus,

    id. Off. 1, 29, 104:

    imponere alicui,

    Liv. 4, 24, 4:

    cum modum irae nullum faceret,

    id. 4, 50, 4:

    modum transire,

    Cic. Tusc. 4, 17, 4:

    cupidinibus statuat natura modum quem,

    Hor. S. 1, 2, 111:

    inimicitiarum modum facere,

    Cic. Sull. 17, 48:

    modum statuarum haberi nullum placet,

    id. Verr. 2, 2, 59, § 144:

    qui rebus infinitis modum constituant,

    id. Fin. 1, 1, 2:

    constituere,

    id. Verr. 2, 2, 59, § 145: modus vitae, tou biou telos, Prop. 1, 7, 9. —With gen. gerund.:

    modum lugendi aliquando facere,

    to make an end of mourning, Cic. Fam. 5, 16, 6.— Poet. with inf.:

    nam quis erit saevire modus?

    Stat. Th. 12, 573; cf. the foll.—
    B.
    A way, manner, mode, method:

    modus est, in quo quem ad modum, et quo animo factum sit, quaeritur, Ejus partes sunt prudentia, et imprudentia,

    Cic. Inv. 1, 27, 41:

    nullum modum esse hominis occidendi quo ille non aliquot occiderit,

    id. Rosc. Am. 35, 100:

    nec enim semper (hae partes) tractantur uno modo,

    id. Or. 35, 122:

    vitae,

    way of life, id. Tusc. 5, 23, 66:

    caelestium ordinem... imitari vitae modo,

    id. Sen. 21, 77: quibus modis, by what method of acting, i. e. what means, Sall. C. 5, 6:

    cultores has Alpis modo tuto transmittere,

    Liv. 21, 30, 8.— Poet. with inf.:

    nec modus inserere atque oculos imponere simplex,

    Verg. G. 2, 73.—
    2.
    Esp. freq.: modo, in modum, or ad modum, with a gen. or adj., in the manner of, like:

    servorum modo,

    in the manner of, like slaves, Liv. 39, 26:

    pecorum modo trahi,

    Tac. A. 4, 25:

    in modum ramorum,

    Col. Arbor. 22:

    in nostrum modum,

    in our manner, Tac. H. 3, 25:

    servilem in modum cruciari,

    like slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; Caes. B. G. 6, 19, 3; Suet. Calig. 56:

    mirum in modum,

    in a wonderful manner, wonderfully, Caes. B. G. 1, 41:

    ad hunc modum distributis legionibus,

    in this manner, id. ib. 5, 24:

    naves ad hunc modum factae,

    id. ib. 3, 13:

    nos nostras more nostro et modo instruximus legiones,

    Plaut. Am. 1, 1, 66:

    non tuo hoc fiet modo,

    id. Men. 2, 1, 25:

    si humano modo, si usitato more peccāsset,

    after the manner of men, Cic. Verr. 2, 2, 3, § 8; cf.:

    Carneadeo more et modo disputata,

    id. Univ. 1; for which with gen.:

    apis Matinae More modoque,

    Hor. C. 4, 2, 28; and:

    agendi more ac modo,

    Quint. 11, 1, 29:

    tali modo,

    in such a manner, in such wise, Nep. Att. 21, 1:

    nullo modo,

    in no wise, by no means, Cic. Verr. 2, 2, 76, § 186:

    omni modo egi cum rege et ago cotidie,

    in every way, earnestly, urgently, id. Att. 6, 2, 7: omnibus modis tibi esse rem salvam [p. 1157] ut scias, Plaut. Ps. 4, 6, 13:

    omnibus modis miser sum,

    every way, wholly, completely, Ter. Hec. 4, 4, 79:

    miris modis,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9; Liv. 1, 57, 6; Hor. C. 2, 17, 21:

    mille modis amor ignorandust,

    Plaut. Trin. 2, 1, 30:

    hoc multis modis reprehendi potest,

    Cic. Fin. 2, 26, 82 (v. Madv. ad h. l.); so,

    filium multis modis jam exspecto, ut redeat domum,

    very much, Ter. Hec. 2, 3, 7; cf.

    multimodis: mira miris modis,

    Plaut. Cas. 3, 5, 5; cf.

    mirimodis: eum tibi commendo in majorem modum,

    very much, greatly, Cic. Q. Fr. 2, 12 (14), 3:

    nullo modo,

    id. Fin. 2, 31, 102; Col. 9, 8; Suet. Tit. 2:

    bono modo,

    moderately, Cato, R. R. 5:

    bono modo desiderare aliquid,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 3: ejus modi, of that kind, of such a kind or sort (freq.):

    ejusmodi sunt tempestates consecutae, ut,

    Caes. B. G. 3, 29, 2:

    in ejusmodi casu,

    id. ib. 5, 33, 4;

    6, 34, 7: erant ejusmodi fere situs oppidorum, ut,

    id. ib. 3, 12, 1:

    petitionis nostrae hujusmodi ratio est,

    Cic. Att. 1, 1, 1; so,

    cujusquemodi, cujusdammodi, cujusmodicumque, cuimodi, cuicuimodi, v. Zumpt, § 678: cujusmodi,

    of what sort, Cic. Fam. 15, 20, 3:

    cujuscemodi,

    of what sort soever, id. Inv. 2, 45, 134: hujusmodi, hujuscemodi, of this kind, such:

    hujusmodi casus,

    Caes. B. C. 2, 22:

    hujuscemodi verba,

    Sall. J. 9 fin.:

    illiusmodi,

    of that kind, Cic. Div. in Caecil. 21, 68; so,

    istiusmodi amicos,

    Plaut. Rud. 2, 2, 15.—
    3.
    In gram., a form of a verb, a voice or mood:

    in verbo fiunt soloecismi per genera, tempora, personas, modos, etc.,

    Quint. 1, 5, 41: patiendi modus ( the passive voice)... faciendi modus ( the active voice), id. 9, 3, 7; cf. 1, 6, 26.

    Lewis & Short latin dictionary > modus

  • 57 necessaria

    nĕcessārĭus, a, um, adj. ( comp. necessarior, Tert. Patient. 11; id. Test. Anim. 4 al.) [necesse], unavoidable, inevitable, indispensable, needful, requisite, necessary: necessarium ait esse Opilius Aurelius, in quo non sit cessandum, aut sine quo vivi non [p. 1195] possit: aut sine quo non bene vivatur: aut quod non possit prohiberi, quin fiat, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.
    I.
    Lit.:

    necessarius et fatalis, opp. voluntarius,

    Cic. Phil. 10, 9, 9; cf.: id quod imperatur necessarium;

    illud, quod permittitur, voluntarium est,

    id. Inv. 2, 49, 145:

    necessaria conclusio,

    id. Top. 16, 60:

    leges fatales et necessariae,

    id. Univ. 12:

    omnia quae sint ad vivendum necessaria,

    id. Off. 1, 4, 11:

    senatori necessarium est, nōsse rem publicam,

    id. Leg. 3, 18, 41.—So without dat., = necesse est:

    ne tam necessarium quidem est male meritis quam optime referre quod debeas,

    id. post Red. ad Quir. 9, 22:

    castra ponere necessarium visum est,

    Liv. 21, 58, 6; Plin. Ep. 10, 37, 3; Gai. Inst. 3, 216:

    necessariā re coactus,

    by necessity, Caes. B. C. 1, 40: quod tam necessario tempore ab iis non sublevetur, time of need or necessity, id. B. G. 1, 16:

    cum longius necessario procederent,

    farther than was necessary, too far, id. ib. 7, 16:

    res magis necessariae,

    Cic. Inv. 2, 49, 145:

    res maxime necessaria,

    id. Fam. 2, 6, 2:

    necessarior medela,

    Tert. Patient. 11:

    necessarior sententia,

    id. Test. Anim. 4:

    necessariores operas,

    id. Cult. Tem. 1, 5; id. Res. Carn. 31:

    aliquid necessarius,

    id. Carn. Christ. 7 med.Subst.: nĕcessārĭa, ōrum, n., the necessaries of life:

    Persae armis positis ad necessaria ex proximo vico ferenda discurrunt,

    Curt. 5, 12, 6:

    plebes sic adcensa uti... sua necessaria post illius honorem ducerent,

    Sall. J. 73, 6; Front. Strat. 3, 14, 4.—
    * B.
    In partic.:

    necessariae partes,

    the private parts, Gai. Inst. 3, § 193.—
    II.
    Transf., connected with another by natural or moral ties (of blood, friendship, clientship), belonging, related, connected, bound.
    (α).
    Adj.: cum utrique sis maxime necessarius, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 7, A: victoria hominis necessarii, of a friend, Mat. ap. Cic. Fam. 11, 28, 2; so,

    homo,

    of a father-in-law, Nep. Dat. 6:

    ut a latronibus redimeret necessarias mulieri personas,

    Dig. 24, 3, 21: necessarius heres = suus heres, the natural heir, who was in the potestas of the deceased (opp. to heres extraneus), Gai. Inst. 2, 37; 3, 153; 156; Dig. 38, 16, 1.—
    (β).
    Subst.: nĕcessārĭus, i, m., a relation, relative, kinsman, connection, friend, client, patron (cf. necessitudo, II.; syn.: familiaris, intimus): necessarii sunt, ut Gallus Aelius ait, qui aut cognati aut affines sunt, in quos necessaria officia conferuntur praeter ceteros, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.; necessarius angustus, a very near relative, Fragm. Jur. Civ. p. 86 Mai.:

    L. Torquatus meus familiaris ac necessarius,

    Cic. Sull. 1, 2:

    in iis necessariis, qui tibi a patre relicti sunt, me tibi esse vel conjunctissimum,

    id. Fam. 13, 29, 1: nĕcessārĭa, ae, f., a female relative or friend:

    virgo Vestalis hujus propinqua et necessaria,

    id. Mur. 35, 73:

    Cerelliae, necessariae meae, rem commendavi tibi,

    id. Fam. 13, 72, 1.—Hence, adv.
    1.
    nĕcessārĭē (rare), unavoidably, necessarily:

    necessarie demonstrari,

    Cic. Inv. 1, 29, 44:

    comparato cibo,

    Val. Max. 7, 6, 3.—
    2.
    nĕcessārĭō (the most usual form):

    necessario reviviscere,

    Cic. Fam. 6, 10, 5:

    quibuscum vivo necessario,

    id. ib. 5, 21, 1:

    quod necessario rem Caesari enuntiārit,

    Caes. B. G. 1, 17:

    copias parat,

    Sall. J. 21, 1; Quint. 10, 1, 29; 5, 10, 80; Lact. 2, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > necessaria

  • 58 necessarius

    nĕcessārĭus, a, um, adj. ( comp. necessarior, Tert. Patient. 11; id. Test. Anim. 4 al.) [necesse], unavoidable, inevitable, indispensable, needful, requisite, necessary: necessarium ait esse Opilius Aurelius, in quo non sit cessandum, aut sine quo vivi non [p. 1195] possit: aut sine quo non bene vivatur: aut quod non possit prohiberi, quin fiat, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.
    I.
    Lit.:

    necessarius et fatalis, opp. voluntarius,

    Cic. Phil. 10, 9, 9; cf.: id quod imperatur necessarium;

    illud, quod permittitur, voluntarium est,

    id. Inv. 2, 49, 145:

    necessaria conclusio,

    id. Top. 16, 60:

    leges fatales et necessariae,

    id. Univ. 12:

    omnia quae sint ad vivendum necessaria,

    id. Off. 1, 4, 11:

    senatori necessarium est, nōsse rem publicam,

    id. Leg. 3, 18, 41.—So without dat., = necesse est:

    ne tam necessarium quidem est male meritis quam optime referre quod debeas,

    id. post Red. ad Quir. 9, 22:

    castra ponere necessarium visum est,

    Liv. 21, 58, 6; Plin. Ep. 10, 37, 3; Gai. Inst. 3, 216:

    necessariā re coactus,

    by necessity, Caes. B. C. 1, 40: quod tam necessario tempore ab iis non sublevetur, time of need or necessity, id. B. G. 1, 16:

    cum longius necessario procederent,

    farther than was necessary, too far, id. ib. 7, 16:

    res magis necessariae,

    Cic. Inv. 2, 49, 145:

    res maxime necessaria,

    id. Fam. 2, 6, 2:

    necessarior medela,

    Tert. Patient. 11:

    necessarior sententia,

    id. Test. Anim. 4:

    necessariores operas,

    id. Cult. Tem. 1, 5; id. Res. Carn. 31:

    aliquid necessarius,

    id. Carn. Christ. 7 med.Subst.: nĕcessārĭa, ōrum, n., the necessaries of life:

    Persae armis positis ad necessaria ex proximo vico ferenda discurrunt,

    Curt. 5, 12, 6:

    plebes sic adcensa uti... sua necessaria post illius honorem ducerent,

    Sall. J. 73, 6; Front. Strat. 3, 14, 4.—
    * B.
    In partic.:

    necessariae partes,

    the private parts, Gai. Inst. 3, § 193.—
    II.
    Transf., connected with another by natural or moral ties (of blood, friendship, clientship), belonging, related, connected, bound.
    (α).
    Adj.: cum utrique sis maxime necessarius, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 7, A: victoria hominis necessarii, of a friend, Mat. ap. Cic. Fam. 11, 28, 2; so,

    homo,

    of a father-in-law, Nep. Dat. 6:

    ut a latronibus redimeret necessarias mulieri personas,

    Dig. 24, 3, 21: necessarius heres = suus heres, the natural heir, who was in the potestas of the deceased (opp. to heres extraneus), Gai. Inst. 2, 37; 3, 153; 156; Dig. 38, 16, 1.—
    (β).
    Subst.: nĕcessārĭus, i, m., a relation, relative, kinsman, connection, friend, client, patron (cf. necessitudo, II.; syn.: familiaris, intimus): necessarii sunt, ut Gallus Aelius ait, qui aut cognati aut affines sunt, in quos necessaria officia conferuntur praeter ceteros, Paul. ex Fest. p. 162 Müll.; necessarius angustus, a very near relative, Fragm. Jur. Civ. p. 86 Mai.:

    L. Torquatus meus familiaris ac necessarius,

    Cic. Sull. 1, 2:

    in iis necessariis, qui tibi a patre relicti sunt, me tibi esse vel conjunctissimum,

    id. Fam. 13, 29, 1: nĕcessārĭa, ae, f., a female relative or friend:

    virgo Vestalis hujus propinqua et necessaria,

    id. Mur. 35, 73:

    Cerelliae, necessariae meae, rem commendavi tibi,

    id. Fam. 13, 72, 1.—Hence, adv.
    1.
    nĕcessārĭē (rare), unavoidably, necessarily:

    necessarie demonstrari,

    Cic. Inv. 1, 29, 44:

    comparato cibo,

    Val. Max. 7, 6, 3.—
    2.
    nĕcessārĭō (the most usual form):

    necessario reviviscere,

    Cic. Fam. 6, 10, 5:

    quibuscum vivo necessario,

    id. ib. 5, 21, 1:

    quod necessario rem Caesari enuntiārit,

    Caes. B. G. 1, 17:

    copias parat,

    Sall. J. 21, 1; Quint. 10, 1, 29; 5, 10, 80; Lact. 2, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > necessarius

  • 59 obitus

    1.
    ŏbĭtus, a, um, Part., from obeo.
    2.
    ŏbĭtus, ūs ( gen. obiti, App. Dogm. Plat. 2, p. 24 med.), m. [obeo].
    I.
    A going [p. 1235] to, approaching; an approach, a visit (perhaps only ante- and post-class.; syn. adventus): obitu dicebant pro aditu, Paul. ex Fest. p. 188 Müll.: ecquis est qui interrumpit sermonem meum obitu suo? Turp. ap. Non. 357, 21 sq.: ut voluptati obitus, sermo, adventus suus quocumque adveneris, Semper siet, * Ter. Hec. 5, 4, 19 (obitus occursus: ob enim significat contra;

    ergo obitus aditus): civitatum multarum,

    App. M. 9, 13.—
    II.
    A going down, setting (the class. signif. of the word; syn. occasus).
    A.
    Of the heavenly bodies:

    solis et lunae reliquorumque siderum ortus, obitus motusque,

    Cic. Div. 1, 56, 128; id. de Or. 1, 42, 187:

    lunae,

    id. N. D. 2, 7, 19; Lucr. 4, 393:

    stellarum ortus atque obitus,

    Cat. 66, 2:

    signorum obitus et ortus,

    Verg. G. 1, 257. —
    B.
    Pregn., downfall, ruin, destruction, death, etc. (syn. interitus):

    post obitum vel potius excessum Romuli,

    Cic. Rep. 2, 30, 52; cf.

    of the same: post optimi regis obitum,

    id. ib. 1, 41, 64: posteaquam mihi renuntiatum est de obitu Tulliae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1:

    obitus consulum,

    id. Brut. 11, 10, 2:

    post eorum obitum,

    Caes. B. G. 2, 29 fin.:

    immaturus,

    Suet. Calig. 8:

    longum miserata dolorem Difficilesque obitus,

    her painful death, Verg. A. 4, 694:

    ducum,

    id. ib. 12, 501: post obitum occasumque nostrum, since my ruin (i. e. exile), Cic. Pis. 15, 34:

    omnium interitus atque obitus,

    id. Div. 2, 16, 37 (al. leg. ortus):

    dici beatus ante obitum nemo debet,

    Ov. M. 3, 137.—
    III.
    (Acc. to obeo, II. B. 4.) An entering upon, undertaking a thing (post-class.): fugae, Tert. Fug. ap. Persec. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > obitus

  • 60 partus

    1.
    partus, a, um, Part. and P. a., from 2. pario.
    2.
    partus, ūs ( gen. parti, Pac. ap. Non. 486, 6:

    partuis,

    Varr. ib. 8; dat. sing. partu, Prop. 1, 13, 30; dat. plur. partibus, App. M. 9, 33), m. [2. pario], a bearing, bringing forth, birth (equally common in the sing. and plur.).
    I.
    In abstr.: propinquitas parti, Pac. ap. Non. 486, 6:

    cum esset gravida Auria, et jam appropinquare partus putaretur,

    Cic. Clu. 11, 31; cf. Ov. M. 9, 673:

    antequam veniret partus ejus, peperit,

    the time for bearing, Vulg. Isa. 66, 7:

    Diana adhibetur ad partus,

    Cic. N. D. 2, 27, 69:

    maturos aperire partus Lenis,

    Hor. C. S. 13:

    partūs discrimen subire,

    Juv. 6, 592: (Dejanira) Oenei partu edita, begotten, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 8, 20.—
    B.
    Trop.:

    et Graeciae quidem oratorum partus atque fontes vides,

    i. e. beginnings, Cic. Brut. 13, 49.—
    II.
    In concr., the young or offspring of any creature, the fœtus or embryo:

    bestiae pro suo partu propugnant,

    Cic. Tusc. 5, 27, 79:

    Veneri partus suus,

    Verg. A. 7, 321:

    partus Missos ad Orcum,

    Hor. C. 3, 4, 40:

    tanti partus equae constat,

    Juv. 6, 626:

    partum ferre,

    i. e. to be pregnant, Plin. 8, 32, 50, § 112; so,

    partum gerere,

    id. 8, 47, 72, § 187:

    partum eniti,

    to bear, bring forth, id. 7, 3, 3, § 34:

    partum edere,

    id. 7, 3, 3, § 35:

    partum reddere,

    id. 10, 12, 15, § 32:

    partum abigere,

    to cause abortion, id. 14, 18, 22, § 116:

    partum eicere,

    id. 24, 6, 20, § 30:

    partum mortuum pellere,

    id. 22, 21, 26, § 54:

    partum trahere,

    id. 20, 8, 30, § 74:

    partus gravidarum extorquere tormentis,

    Flor. 3, 4.—Leg. maxim:

    partus sequitur ventrem,

    Gai. Inst. 1, 78; Ulp. Fragm. 5, 9. —Of plants, Varr. R. R. 1, 8 fin.; Col. 3, 10, 16; Plin. 17, 2, 2, § 13.—
    B.
    Trop.:

    neque concipere aut edere partum mens potest, nisi, etc.,

    Petr. 118.
    3.
    partus, gen., from pars, v. pars init.

    Lewis & Short latin dictionary > partus

См. также в других словарях:

  • SUUS — apud Ael. Spartian. in Praef. Vitae Aelii Veri, Diocletiano Aug. Aelius Spartianus suus Sal. Graece est ὁ αὐτοῦ ἴδιος. Quâ adiectione vocis insolentis videtur significare, non tam amicitiâ Diocletiani valde familiariter se usum, quam Libertum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Suus heres — Suus heres, nach dem Römischen Erbrecht das ohne Zwischenstehen anderer Personen unmittelbar in der Gewalt eines verstorbenen Hausvaters (Paterfamilias) gestanden habende Familienglied, daher bes. der noch in väterlicher Gewalt befindliche Sohn,… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • suus — su·us …   English syllables

  • suus — <fr. sauce> Xörək şirəsi …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • suus — His own …   Ballentine's law dictionary

  • Suus cuique mos est. — См. У всякой пташки свои замашки …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • suus haeres — /s(y)uwas hiriyz/ See haeres …   Black's law dictionary

  • suus heres — /s(y)uwas hiriyz/ See haeres …   Black's law dictionary

  • suus judex — /s(y)uwas juwdeks/ In old English law, a proper judge; a judge having cognizance of a cause. Literally, one s own judge …   Black's law dictionary

  • suus et necessarius heres — ˈsüəˌsetˌnekəˈsärēəsˈhāˌrās noun Etymology: Latin, literally, own and necessary heir : a family heir including a slave in the paternal power of a decedent at the latter s death who by Roman law becomes sui juris and succeeds to the decedent s… …   Useful english dictionary

  • suus heres — …   Useful english dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»