-
81 inritamentum
irrītāmentum ( inr-), i, n. [id.], an incitement, incentive, provocative (not before the Aug. period, and most freq. in plur.;syn.: incitamentum, invitamentum, illecebra): irritamentis iras militum acuere,
Liv. 40, 27:certaminum equestrium,
id. 30, 11:gulae,
Sall. J. 89, 7:invidiae,
Tac. A. 3, 9:pacis,
id. Agr. 20; cf.:belli, non pacis,
Just. 31, 7, 9:opes, inritamenta malorum,
Ov. M. 1, 140:Veneris languentis,
Juv. 11, 16.—Of things, a provocation, obstruction acting as a dam:(fluvius) insulis inpactus, totidem incitatus inritamentis,
Plin. 5, 9, 10, § 54. -
82 irritamentum
irrītāmentum ( inr-), i, n. [id.], an incitement, incentive, provocative (not before the Aug. period, and most freq. in plur.;syn.: incitamentum, invitamentum, illecebra): irritamentis iras militum acuere,
Liv. 40, 27:certaminum equestrium,
id. 30, 11:gulae,
Sall. J. 89, 7:invidiae,
Tac. A. 3, 9:pacis,
id. Agr. 20; cf.:belli, non pacis,
Just. 31, 7, 9:opes, inritamenta malorum,
Ov. M. 1, 140:Veneris languentis,
Juv. 11, 16.—Of things, a provocation, obstruction acting as a dam:(fluvius) insulis inpactus, totidem incitatus inritamentis,
Plin. 5, 9, 10, § 54. -
83 macto
macto, āvi, ātum, 1 (old form of perf. subj. mactassint, Enn., Afran., and Pompon. ap. Non. 342, 12 sq.), v. freq. a. [macto, kindr. to Sanscr. makh, mah; intens. māmahyata, to slaughter, sacrifice; maha, victim; the ct in macto like vectum from veho; hence],I.Within the religious sphere, to offer, sacrifice, immolate any thing in honor of the gods:II.ferctum Jovi moveto et mactato sic,
Cato, R. R. 134, 2; so id. ib. § 4: pultem dis mactat, Varr. ap. Non. 341, 28:nigras pecudes,
Lucr. 3, 52:lectas de more bidentes Cereri,
Verg. A. 4, 57; Varr. ap. Non. 114, 27:mactatus vitulus concidit propter aras,
Lucr. 2, 353:manibus divis mactata,
id. 6, 759:mactata veniet lenior hostia,
Hor. C. 1, 19, 16:mactata Polyxena,
Ov. M. 13, 448:trecenti ex dediticiis hostiarum more mactati,
Suet. Aug. 15:vite caper morsa Bacchi mactandus ad aras,
Ov. M. 15, 114:suovetaurilia mactanda, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.: se Orco,
Liv. 9, 40:hostium legiones Telluri ac diis Manibus mactandas dabo,
id. 10, 28; cf.:ruptores pacis ultioni et gloriae,
Tac. A. 2, 13.—Beyond the relig. sphere.A.To present, reward, honor with any thing good or bad: Livius inde redit magno mactatu' triumpho, Enn. ap. Serv. Verg. A. 9, 641 (Ann. v. 302 Vahl.):B.eos ferunt laudibus et mactant honoribus,
heap honors on, extol, Cic. Rep. 1, 43, 67 (also ap. Non. 342, 5); id. Vatin. 6, 14; id. Div. 1, 11, 18.—Far more freq. in a bad sense, to afflict, trouble, punish with any thing: illum di deaeque magno mactassint malo, Enn. ap. Non. 342, 15 (Trag. v. 377 Vahl.); Afran. ib. 16; Cic. Vatin. 15, 36; cf. without abl., Pompon. ib. 12:C.dotatae mactant et malo et damno viros,
Plaut. Aul. 3, 5, 61; cf.:mactare malo adficere significat,
Non. 342, 8:aliquem infortunio,
Plaut. Poen. 3, 1, 14: faxo tali eum mactatum, atque hic est, infortunio, * Ter. Phorm. 5, 9, 39:hostes patriae aeternis suppliciis vivos mortuosque mactabis,
pursue, punish, Cic. Cat. 1, 13, 33; cf.:divisores omnium tribuum domi ipse suae crudelissima morte mactaret,
id. Harusp. Resp. 20, 42:aliquem summo supplicio,
id. ib. 1, 11, 27:aliquem morte,
id. Rep. 2, 35, 60:mactantur comminus uno exitio,
Sil. 17, 500.—To kill, slaughter, put to death:D.hic mactat Ladona, Pheretaque Demodocumque,
Verg. A. 10, 413:illigatas mollibus damas plagis,
Mart. 1, 50, 24: haec dextra Lernam taetra mactata excetra Pacavit, Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22.—To magnify; trop, to extol, glorify, honor; esp. to glorify [p. 1094] honor a deity with sacrifices, to worship:E.Liberum patrem fanorum consecratione mactatis,
Arn. 1, 24:puerorum extis deos manes mactare,
Cic. Vatin. 6, 14.—Poet., to give splendor to a festival: lacte Latinas, Cic. poët. Div. 1, 11, 18.—F.Aliquem or aliquid, to overthrow, ruin, destroy, Cic. Fl. 22, 52:quorum ego furori nisi cessissem, in Catilinae busto vobis ducibus mactatus essem,
should have been sacrificed, id. ib. 7, 16:perfidos et ruptores pacis ultioni et gloriae mactandos,
to offer up, immolate, Tac. A. 2, 13:cum videant jus civitatis illo supplicio esse mactatum,
Cic. Verr. 2, 4, 11, § 26: aut naves uram, aut castra mactabo, to destroy, Att. ap. Non. 341, 18.—Hence, mactus, a, um, Part., sync. for mactatus:boves mactae,
Lucr. 5, 1339 (better referred to maco, q. v.). -
84 ratio
rătĭo, onis (abl. rationi, Lucr. 6, 66), f. [reor, ratus], a reckoning, account, calculation, computation.I.Lit.(α).Sing.: Les. Nequaquam argenti ratio conparet tamen. Sta. Ratio quidem hercle adparet: argentum oichetai, Plaut. Trin. 2, 4, 15 sq.:(β).rationem putare... bene ratio accepti atque expensi inter nos convenit,
id. Most. 1, 3, 141; 146; cf.: ad calculos vocare amicitiam, ut par sit ratio acceptorum et datorum, Cic. Lael. 16, 58:itur, putatur ratio cum argentario... Ubi disputata est ratio cum argentario,
Plaut. Aul. 3, 5, 53 sq.:dextera digitis rationem computat,
id. Mil. 2, 2, 49:magna ratio C. Verruci,
Cic. Verr. 2, 2, 77, § 188:direptio ejus pecuniae, cujus ratio in aede Opis confecta est,
id. Phil. 5, 6, 16; cf.:quibus in tabulis nominatim, ratio confecta erat, qui numerus domo exisset, etc.,... Quarum omnium rerum summa erat, etc.,
Caes. B. G. 1, 29: auri ratio constat: aurum in aerario est, the account agrees, i. e. is correct, Cic. Fl. 28, 69 (v. consto):decumo post mense, ut rationem te dictare intellego,
to make the reckoning, Plaut. Am. 2, 2, 38 (al. ductare):rationem ducere,
to make a computation, to compute, calculate, reckon, Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129; so, rationem habere, to take an account, make a computation:omnium proeliorum,
Caes. B. C. 3, 53; cf.:hujus omnis pecuniae conjunctim ratio habetur,
id. B. G. 6, 19; and:piratarum,
Cic. Verr. 2, 5, 28, § 71:rationem inire,
to cast up, reckon, calculate, Caes. B. G. 7, 71, 4:quattuor minae periere, ut ratio redditur,
Plaut. Men. 1, 3, 23; cf.:tibi ego rationem reddam?
id. Aul. 1, 1, 6; id. Trin. 2, 4, 114:rationem referre,
Cic. Verr. 2, 1, 39, § 98:rationem repetere de pecuniis repetundis,
id. Clu. 37, 104: Py. Quanta istaec hominum summa est? Ar. Septem millia. Py. Tantum esse oportet:recte rationem tenes,
Plaut. Mil. 1, 1, 47 et saep.:drachumae, quas de ratione debuisti,
according to the account, id. Trin. 2, 4, 24:grandem (pecuniam) quemadmodum in rationem inducerent, non videbant,
how they should bring it into their accounts, Cic. Verr. 2, 1, 41, § 106.—Plur.: rationes putare argentariam, frumentariam, pabuli causa quae parata sunt;B.rationem vinariam, oleariam, quid venierit, etc.,
Cato, R. R. 2, 5:rationes ad aerarium continuo detuli... quas rationes si cognoris, intelleges, etc.,
Cic. Pis. 25, 61:ut rationes cum publicanis putarent,
id. Att. 4, 11, 1:rationes a colono accepit,
id. Caecin. 32, 94:quid opus est? inquam. Rationes conferatis. Assidunt, subducunt, ad nummum convenit,
id. Att. 5, 21, 12:rationes referre... rationes deferre,
id. Fam. 5, 20, 2:Romani pueri longis rationibus assem Discunt in partes centum diducere,
Hor. A. P. 325 et saep.:A RATIONIBVS,
an accountant, Inscr. Orell. 1494; 2973; 2986; 4173 et saep. (cf. ab).—Transf.1.A list, roll, register (rare):2.cedo rationem carceris, quae diligentissime conficitur, quo quisque die datus in custodiam, quo mortuus, quo necatus sit,
Cic. Verr. 2, 5, 57, § 147:rationes imperii, ab Augusto proponi solitas, sed a Tiberio intermissas, publicavit (sc. Caligula),
Suet. Calig. 16 ( = breviarium) totius imperii, id. Aug. 101 fin.:rationarium imperii,
id. ib. 28.—A sum, number (rare), Plaut. Trin. 2, 4, 11:3.nunc lenonum et scortorum plus est fere Quam olim muscarum est. Ea nimia est ratio,
id. Truc. 1, 1, 49:pro ratione pecuniae liberalius est Brutus tractatus quam Pompeius,
Cic. Att. 6, 3, 5; cf. II. B. 1. c. infra.—A business matter, transaction, business; also, a matter, affair, in gen. (a favorite word of Cicero):b.res rationesque eri Ballionis curo,
Plaut. Ps. 2, 2, 31:res rationesque vestrorum omnium,
id. Am. prol. 4:re ac ratione cum aliquo conjunctus,
Cic. Verr. 2, 2, 70, § 172:de tota illa ratione atque re Gallicana inter se multa communicare,
id. Quint. 4, 15:cum (Druides) in reliquis fere rebus, publicis privatisque rationibus, Graecis utantur litteris,
Caes. B. G. 6, 14 (metaphrast. pragmasi):ratio nummaria,
Cic. Att. 10, 11, 2:aeraria ratio,
id. Quint. 4, 15:ratio domestica... bellica,
id. Off. 1, 22, 76:quod ad popularem rationem attinet,
id. Fam. 1, 2, 4:rationes familiares componere,
Tac. A. 6, 16 fin.:fori judiciique rationem Messala suscepit,
Cic. Rosc. Am. 51, 149; cf.:in explicandis rationibus rerum civilium,
id. Rep. 1, 8, 13:rationes civitatis,
id. ib. 1, 6, 11:quantos aestus habet ratio comitiorum... nihil fallacius ratione tota comitiorum,
id. Mur. 17, 35:propter rationem Gallici belli,
id. Prov. Cons. 8, 19; so id. ib. 8, 14, 35:ad omnem rationem humanitatis,
id. Mur. 31, 66: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu facillime perspicies, id. Fam. 1, 7, 6 fin.:ad eam rationem existimabam satis aptam naturam meam,
id. Att. 9, 11, A, 1.—Pregn.: meae (tuae, etc.) rationes, my ( thy, etc.) interest, my ( thy, etc.) advantage (cf. in Engl. to find one's account in any thing):II.me ad ejus rationes adjungo, quem tu in meis rationibus tibi esse adjungendum putasti,
Cic. Fam. 1, 8, 2; cf.:exemplum meis alienissimum rationibus,
id. Corn. Fragm. 1, 7 B. and K.:consideres, quid tuae rationes postulent,
Sall. C. 44, 5: servitia repudiabat... alienum suis rationibus existimans videri causam civium cum servis fugitivis communicasse, inconsistent with his policy or interests, id. ib. 56, 5:si meas rationes unquam vestrae saluti anteposuissem,
Cic. Red. ad Quir. 1, 1.Trop., a reckoning, account, computation:B.postquam hanc rationem cordi ventrique edidi,
presented this reckoning, Plaut. Aul. 2, 7, 12:itidem hic ut Acheronti ratio accepti scribitur,
i.e. things are taken only, nothing is given back, id. Truc. 4, 2, 36:nomen (comoediae) jam habetis, nunc rationes ceteras Accipite,
an account of the rest, id. Poen. prol. 55; cf.:census quom sum, juratori recte rationem dedi,
id. Trin. 4, 2, 30; so,rationem dare, for the more usual rationem reddere,
Varr. L. L. 6, § 86 Mull.; Cic. Verr. 2, 1, 36, § 92 Zumpt:(argentarii) ratione utuntur,
make a reckoning, settle up, Plaut. Cas. prol. 27:cum eam mecum rationem puto,
go into that calculation, think over the matter, id. ib. 3, 2, 25; cf.:frustra egomet mecum has rationes puto,
Ter. Ad. 2, 1, 54:(Medea et Atreus) inita subductaque ratione nefaria scelera meditantes,
Cic. N. D. 3, 29, 71:quod posteaquam iste cognovit hanc rationem habere coepit,
to make the following calculation, reflection, id. Verr. 2, 5, 39, § 101; cf.: totius rei consilium his rationibus explicavit, ut si, etc.,... si, etc.,... sin, etc., drew the plan of the whole undertaking according to the following calculation, that if, etc., Caes. B. C. 3, 78;and herewith cf.: rationem consilii mei accipite,
id. ib. 3, 86:ut habere rationem possis, quo loco me convenias, etc.,
that you may calculate, Cic. Fam. 3, 6, 6:semper ita vivamus, ut rationem reddendam nobis arbitremur,
id. Verr. 2, 2, 11, § 28; cf.:nihil est, quod minus ferendum sit, quam rationem ab altero vitae reposcere eum, qui non possit suae reddere,
id. Div. in Caecil. 9, 28;and with this cf.: si gravius quid acciderit, abs te rationem reposcent,
will call you to account, Caes. B. G. 5, 30: clarorum virorum atque magnorum non minus otii, quam negotii rationem exstare oportere, an account must be capable of being given, Cato ap. Cic. Planc. 27, 66:tam otii quam negotii rationem reddere majores censuisse,
Col. 11 fin.: eam condicionem esse imperandi, ut non aliter ratio constet, quam si uni reddatur, that the account is not correct unless, etc., Tac. A. 1, 6 fin.:mirum est quam singulis diebus in urbe ratio aut constet aut constare videatur,
Plin. Ep. 1, 9, 1; 1, 5, 16 et saep.; cf. Just. praef. 5.—Transf.1.Relation, reference, respect to a thing:b.(agricolae) habent rationem cum terra, quae nunquam recusat imperium,
have an account, have to do, have dealings with the earth, Cic. Sen. 15, 51; cf.:ubi ratio cum Orco habetur,
Varr. R. R. 1, 4, 3;for which: ubi sit cum Orco ratio ponenda,
Col. 1, 3, 2:cum omnibus Musis rationem habere cogito,
Cic. Att. 2, 5, 2:cum hac (muliere) aliquid adulescentem hominem habuisse rationis,
id. Cael. 20, 50; cf. id. Verr. 2, 2, 77, § 190. omnes, quibuscum ratio huic aut est aut fuit, assunt, defendunt, id. Quint. 23, 75; cf.. quae ratio tibi cum eo intercesserat?
id. Rosc. Com. 14, 41:pacis vero quae potest esse cum eo ratio, in quo est incredibilis crudelitas, fides nulla?
id. Phil. 4, 6, 14:quod si habenda cum M. Antonii latrocinio pacis ratio fuit, etc.,
id. ib. 12, 7, 17:fontes ad nostrorum annalium rationem veteres, ad ipsorum sane recentes,
in respect to our annals, id. Brut. 13, 49.—Pregn., a respect, regard, concern, consideration, care for a thing (usu. in the connection habere and ducere alicujus rei rationem): ad hanc rationem quoniam maximam vim natura habet, fortuna proximam: utriusque omnino habenda ratio est in deligendo genere vitae, Cic. Off. 1, 33, 120:c.quorum (civium Romanorum) nobis pro vestra sapientia, Quirites, habenda est ratio diligenter,
id. Imp. Pomp. 7, 17:(deos) piorum et impiorum habere rationem,
id. Leg. 2, 7, 15:cujus absentis rationem haberi proximis comitiis populus jussisset,
Caes. B. C. 1, 9; so,absentis,
id. ib. 1, 32; 3, 82 fin.:sauciorum et aegrorum habita ratione,
id. ib. 3, 75:moneret, frumenti rationem esse habendam,
Hirt. B. G. 8, 34;so (al. frumentandi), rationem habere,
Caes. B. G. 7, 75 Oud.; cf. id. ib. 7, 71:alicujus vel dignitatis vel commodi rationem non habere,
Cic. de Or. 2, 4, 17: ut summae rei publicae rationem habeamus, Pompeius ap. Cic. Att. 8, 12, c, 3:alicujus salutis rationem habere,
i. e. to regard, care for, be concerned about, Caes. B. G. 7, 71; so id. B. C. 1, 20:turpissimae fugae rationem habere,
id. ib. 2, 31:ut in ceteris habenda ratio non sui solum sed etiam aliorum, sic, etc.,
Cic. Off. 1, 39, 139:proinde habeat rationem posteritatis et periculi sui,
Caes. B. C. 1, 13:habere nunc se rationem officii pro beneficiis Caesaris,
id. B. G. 5, 27:non ullius rationem sui commodi ducit,
Cic. Rosc. Am. 44, 128:cum hujusce periculi tum ceterorum quoque officiorum et amicitiarum ratio,
id. Clu. 42, 117:omnis hac in re habenda ratio et diligentia est, ut, etc.,
id. Lael. 24, 89; cf.:didici ex tuis litteris, te omnibus in rebus habuisse rationem, ut mihi consuleres,
id. Fam. 3, 5, 1:habeo rationem, quid a populo Romano acceperim,
bring into consideration, consider, id. Verr. 2, 5, 14, § 36:ut habere rationem possis, quo loco me salva lege Cornelia convenias, ego veni, etc.,
id. Fam. 3, 6, 6:neque illud rationis habuisti, eam provinciam ad summam stultitiam nequitiamque venisse,
id. Verr. 2, 5, 15, § 38; cf.:hoc rationis habebant, facere eos nullo modo posse, ut, etc.,
id. ib. 2, 2, 29, e70.—Relation to a thing, i. e.(α).Subject., course, conduct, procedure, mode, manner, method, fashion, plan, etc. (cf. consilium):(β).nunc sic rationem incipissam, hanc instituam astutiam, ut, etc.,
Plaut. Mil. 2, 2, 82; cf. id. ib. 3, 1, 175 sqq.:ubi cenas hodic, si hanc rationem instituis?
Plaut. Stich. 3, 1, 26; id. Truc. 1, 1, 3:tua ratio est, ut secundum binos ludos mihi respondere incipias: mea, ut ante primos ludos comperendinem. Ita fiet, ut tua ista ratio existimetur astuta, meum hoc consilium necessarium,
Cic. Verr. 1, 11, 34; cf.:ratio viaque defensionis,
id. Verr. 2, 5, 1, § 4:itaque in praesentia Pompeii insequendi rationem omittit,
Caes. B. C. 1, 30:mea autem ratio in dicendo haec esse solet, ut, etc.,
Cic. de Or. 2, 72, 292:haec in philosophia ratio contra omnia disserendi,
id. N. D. 1, 5, 11:dicendi,
id. Or. 32, 114; id. de Or. 3, 15, 56; cf.:aliquot ante annis inita ratio est, ut, etc.,
id. Rep. 2, 36, 61:ut, quo primum occurreretur, vix ratio iniri possit,
Caes. B. G. 7, 24:quia reponendarum (tegularum) nemo artifex inire rationem potuerit,
Liv. 42, 3 fin. —In plur.:hoc aditu laudis non mea me voluntas sed meae vitae rationes ab ineunte aetate susceptae prohibuerunt,
plan of life, Cic. Imp. Pomp. 1, 1:de rationibus rerum publicarum aut constituendarum aut tuendarum,
id. Rep. 1, 6, 11.—Object., relation, condition, nature, kind, sort, fashion, way, etc. (cf. modus):(γ).sed ratio ordoque agminis aliter se habebat ac Belgae ad Nervios detulerant,
Caes. B. G. 2, 19; cf.:ut rei militaris ratio atque ordo postulabat,
id. ib. 2, 22; so,rei militaris,
id. ib. 4, 23:ratio atque usus belli,
the art and practice of war, id. ib. 4, 1; id. B. C. 1, 76 fin.; 2, 18; 3, 17 et saep. al.; cf.:novae rationes bellandi,
id. ib. 3, 50:ratio equestris proelii,
id. B. G. 5, 16:quorum operum haec erat ratio, etc.,
id. B. C. 1, 25; cf.: rationem pontis hanc instituit;tigna bina, etc.,
id. B. G. 4, 17:serpit per omnium vitas amicitia, nec ullam aetatis degendae rationem patitur esse expertem sui,
Cic. Lael. 23, 87; cf.:ita ratio comparata est vitae naturaeque nostrae, ut, etc.,
id. ib. 27, 101; id. Ac. 2, 43, 132:civitas (Platonis) non quae possit esse, sed in qua ratio rerum civilium perspici posset,
id. Rep. 2, 30, 52 init.; cf.:reliqui disseruerunt de generibus et de rationibus civitatum,
id. ib. 2, 11, 22;1, 8, 13: quam creberrimis litteris faciam ut tibi nota sit omnis ratio dierum atque itinerum meorum,
id. Fam. 3, 5, 4: quoniam eadem est ratio juris in utroque, id. Rep. 3, 12, 21; cf.:haec eadem ratio est in summa totius Galliae,
Caes. B. G. 6, 11 fin.:ab nostris eadem ratione, qua pridie, resistitur,
id. ib. 5, 40; id. B. C. 3, 100; cf. id. ib. 3, 101:docet, longe alia ratione esse bellum gerendum atque antea sit gestum,
id. B. G. 7, 14:hoc si Romae fieri posset, certe aliqua ratione expugnasset iste,
Cic. Verr. 2, 2, 52, ee130:quid refert, qua me ratione cogatis?
id. Lael. 8, 26:quod fuit illis conandum atque omni ratione efficiendum,
Caes. B. C. 1, 65 fin.; 1, 67 fin.:simili ratione Pompeius in suis castris consedit,
id. ib. 3, 76:auxilium ferri nulla ratione poterat,
id. ib. 1, 70:nec quibus rationibus superare possent, sed quem ad modum uti victoria deberent, cogitabant,
id. ib. 3, 83 fin.; 3, 58; 3, 18 fin. et saep.—With gen. of a subst. in circumlocution for the subst. itself (v. Zumpt, Gram. §2.678): vereor ne oratio mea aliena ab judiciorum ratione esse videatur,
Cic. Verr. 2, 4, 49, ee109:multa autem propter rationem brevitatis praetermittenda,
id. ib. 2, 1, 40, ee103: quantas perturbationes et quantos aestus habet ratio comitiorum?
id. Mur. 17, 35:nihil fallacius ratione tota comitiorum,
id. ib. 17, 36:praedicere tempestatum rationem et praedonum,
id. ib. 2, 4:tota ratio talium largitionum genere vitiosa est,
id. Off. 2, 17, 60.—Pregn., that faculty of the mind which forms the basis of computation and calculation, and hence of mental action in general, i. e. judgment, understanding, reason: duplex est vis animorum atque natura: una pars in appetitu posita est, quae est hormê Graece, quae hominem huc et illuc rapit;b.altera in ratione, quae docet et explanat, quid faciendum, quid fugiendum sit. Ita fit, ut ratio praesit, appetitus obtemperet,
Cic. Off. 1, 28, 101:homo, quod rationis est particeps, per quam consequentia cernit, causas rerum videt earumque progressus et quasi antecessiones non ignorat, similitudines comparat rebusque praesentibus adjungit atque annectit futuras, facile totius vitae cursum videt ad eamque degendam praeparat res necessarias. Eademque natura vi rationis hominem concilia homini et ad orationis et ad vitae societatem, etc.,
id. ib. 1, 4, 11 sq.:haud scio, an melius fuerit, humano generi motum istum celerem cogitationis, acumen, sollertiam, quam rationem vocamus, non dari omnino quam tam munifice et tam large dari, etc.,
id. N. D. 2, 27, 69:lex est ratio summa, insita in natura, quae jubet ea, quae facienda sunt, prohibetque contraria. Eadem ratio, cum est in hominis mente confirmata et confecta, lex est,
id. Leg. 1, 6, 18:ut, quos ratio non posset, eos ad officium religio duceret,
id. N. D. 1, 42, 118:mens et ratio et consilium in senibus est,
id. Sen. 19, 67; cf. Liv. 28, 28:si pudor quaeritur, si probitas, si fides, Mancinus haec attulit, si ratio, consilium, prudentia, Pompeius antistat,
Cic. Rep. 3, 18, 28; cf. id. Quint. 16, 53; and:si ratio et prudentia curas aufert,
Hor. Ep. 1, 11, 25:quibus in rebus temeritas et casus, non ratio nec consilium valet,
Cic. Div. 2, 41, 85; cf.:illa de urbis situ revoces ad rationem quae a Romulo casu aut necessitate facta sunt,
id. Rep. 2, 11, 22; and:moneo ut agentem te ratio ducat, non fortuna,
Liv. 22, 39 fin.: mulier abundat audacia;consilio et ratione deficitur,
Cic. Clu. 65, 184:Ariovistum magis ratione et consilio quam virtute vicisse. Cui rationi contra homines barbaros locus fuisset, etc.,
Caes. B. G. 1, 40: arma amens capio;nec sat rationis in armis,
Verg. A. 2, 314:rationis egens,
id. ib. 8, 299 et saep.:iracundia dissidens a ratione,
Cic. Rep. 1, 38, 60:majora quam hominum ratio consequi possit,
id. ib. 1, 10, 15:quantum ratione provideri poterat,
Caes. B. G. 7, 16 fin.:quantumque in ratione esset, exploratum habuit,
Hirt. B. G. 8, 6 init.:nec majore ratione bellum administrari posse,
Caes. B. C. 7, 21:minari divisoribus ratio non erat,
it was not reasonable, was contrary to reason, Cic. Verr. 1, 9, 24; so, nulla ratio est, with an objectclause, id. Caecin. 5, 15; so,too, minime rationis est,
Col. 3, 5, 3; cf. with dat.:Vitellianus exercitus, cui acquiescere Cremonae ratio fuit,
which, as reason dictated, ought to have rested at Cremona, Tac. H. 3, 22:quod domi te inclusisti, ratione fecisti,
reasonably, sensibly, judiciously, Cic. Att. 12, [p. 1527] 14, 3.—The reasonable cause of a thing, a ground, motive, reason:(β).ratio est causa, quae demonstrat, verum esse id, quod intendimus, brevi subjectione. Rationis confirmatio est ea, quae pluribus argumentis corroborat breviter expositam rationem,
Auct. Her. 2, 18, 28:quid tandem habuit argumenti aut rationis res, quamobrem, etc.,
Cic. Verr. 2, 2, 47, § 115; cf.:nostra confirmare argumentis ac rationibus: deinde contraria refutare,
id. de Or. 2, 19, 80:noverit orator argumentorum et rationum locos,
id. Or. 14, 44 (v. also argumentum):si mei consilii causam rationemque cognoverit,
id. Div. in Caecil. 1, 1; cf.:ad eam sententiam cum reliquis causis haec quoque ratio eos deduxit, quod, etc.,
Caes. B. G. 2, 10 fin.:quam habet rationem, non quaero aequitatis, sed ipsius improbitatis atque impudentiae?... facti, si non bonam, at aliquam rationem afferre,
Cic. Verr. 2, 3, 85, e196; cf.:deinde nihil rationis affert, quamobrem, etc.,
id. Caecin. 33, 96:non deest hoc loco copia rationum, quibus docere velitis, humanas esse formas deorum: primum quod, etc.... deinde quod, etc.... tertiam rationem affertis, quod, etc.,
id. N. D. 1, 27, 76:et quidem, cur sic opinetur, rationem subicit,
id. Div. 2, 50, 104:idcirco minus existimo te nihil nisi summa ratione fecisse,
id. Att. 8, 11, D, §5: nunc non modo agendi rationem nullam habeo, sed ne cogitandi quidem,
id. Fam. 4, 13, 3:rationes in ea disputatione a te collectae vetabant me rei publicae penitus diffidere,
id. Fam. 5, 13, 3; cf. id. Ac. 2, 36, 116:rationibus conquisitis de voluptate et dolore disputandum putant,
id. Fin. 1, 9, 31; cf.:quod cum disputando rationibusque docuisset,
id. Rep. 1, 16, 25:his rationibus tam certis tamque illustribus opponuntur ab his, qui contra disputant primum labores, etc.,
id. ib. 1, 3, 4 et saep.:num parva causa aut prava ratio est?
reason, excuse, Ter. Eun. 3, 5, 27.—In rhet., a showing cause, argument, reasoning in support of a proposition:c.ratio est, quae continet causam, quae si sublata sit, nihil in causa controversiae relinquatur, hoc modo: Orestes si accusetur matricidii, nisi hoc dicat, Jure feci, illa enim patrem meum occiderat, non habet defensionem,
Cic. Inv. 1, 13, 18:ad propositum subjecta ratio, et item in distributis supposita ratio,
id. de Or. 3, 54, 207; cf. Quint. 3, 11, 4; 5, 14, 1; 16; 7, 8, 3.—Reasonableness, reason, propriety, law, rule, order, conformity, etc.:d.in omnibus, quae ratione docentur et via, primum constituendum est, quid quidque sit, etc.,
in a reasonable, regular manner, Cic. Or. 33, 116; cf.:ut ratione et via procedat oratio,
id. Fin. 1, 9, 29:modo et ratione aliquid facere (along with recte atque ordine facere),
id. Quint. 7, 28; cf.:quae res Nec modum habet neque consilium, ratione modoque Tractari non vult,
Hor. S. 2, 3, 266:nihil est, quod ratione et numero moveri possit sine consilio,
Cic. N. D. 2, 16, 43:intervallis imparibus, sed tamen pro rata parte ratione distinctis,
divided proportionally by rule, id. Rep. 6, 18, 18; cf.:ex summis et infimis et mediis interjectis ordinibus ut sonis moderata ratione civitas concinit,
in symmetrical proportion, id. ib. 2, 42, 69:in quo defuit fortasse ratio, sed tamen vincit ipsa rerum publicarum natura saepe rationem,
order, system, id. ib. 2, 33, 57;5, 5, 7: declinatio si cum ratione fiet,
reasonably, id. Tusc. 4, 6, 13:ratio et distributio,
a reasonable division, Q. Cic. Pet. Cons. 1, 1.—A theory, doctrine, or system based upon reason; science, and (less freq.), subject., knowledge:e.erat enim tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,
Cic. Rep. 1, 16, 25; cf.:nova et a nobis inventa ratio,
id. ib. 1, 8, 13;2, 39, 66: si animum contulisti in istam rationem et quasi artem,
id. ib. 1, 23, 37; cf.:omnes tacito quodam sensu sine ulla arte aut ratione, quae sint in artibus ac rationibus recta ac prava dijudicant,
id. de Or. 3, 50, 195; id. Brut. 74, 258:continet enim totam hanc quaestionem ea ratio, quae est de natura deorum,
id. Div. 1, 51, 117:Epicuri ratio, quae plerisque notissima est,
doctrine, system, philosophy, id. Fin. 1, 5, 13; cf.:Stoicorum ratio disciplinaque,
id. Off. 3, 4, 20:Cynicorum ratio,
id. ib. 1, 41, 148; so id. Fin. 3, 20, 68: ratio vivendi... ratio civilis et disciplina populorum, the art of living... statesmanship, id. Rep. 3, 3, 4; cf.:etiamsi cui videbitur illa in optimis studiis et artibus quieta vitae ratio beatior, haec civilis laudabilior est certe et illustrior,
id. ib. 3, 3, 4:improba navigii ratio tum caeca jacebat,
Lucr. 5, 1004: saltationis ac musicae rationis studiosi, Col. prooem. e3 al.—Subject., knowledge:si qua (est in me) exercitatio dicendi aut si hujus rei ratio aliqua, ab optimarum artium studiis ac disciplina profecta,
Cic. Arch. 1, 1.—A view or opinion resting upon reasonable grounds:f.mea sic est ratio,
Ter. Ad. 1, 1, 43; cf.:inventus est nemo, cujus non haec et sententia esset et oratio, non esse metuendum, etc.... Haec cum omnes sentirent et cum in eam rationem pro suo quisque sensu ac dolore loqueretur,
Cic. Verr. 2, 1, 27, § 68 sq.; and with this cf. id. Att. 1, 11, 1:cujus ratio etsi non valuit,
Nep. Milt. 3, 6 (just before: hujus cum sententiam plurimi essent secuti).—In philos. lang., a production of proof, argumentation, reasoning: (Epicurus) tollit definitiones; nihil de dividendo ac partiendo docet;non, quo modo efficiatur concludaturque ratio, tradit,
Cic. Fin. 1, 7, 22; cf. id. Div. 2, 10, 25; id. de Or. 2, 38, 158:ratio ipsa coget, et ex aeternitate quaedam esse vera et ea non esse nexa causis aeternis, etc.,
id. Fat. 16, 38; cf.:ergo, ubi tyrannus est, ibi non vitiosam ut heri dicebam, sed, ut nunc ratio cogit, dicendum est, plane nullam esse rem publicam,
id. Rep. 3, 31, 43. -
85 rumpo
rumpo, rūpi, ruptum ( inf. paragog. rumpier, Afran. Com. 127), 3, v. a. [root rup], to break, burst, tear, rend, rive, rupture; to break asunder, burst in pieces, force open, etc. (very freq. and class.; a favorite word of the Aug. poets; cf. frango).I.Lit.: SI MEMBRVM RVPIT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Lex XII. Tab. ap. Fest. S. V. TALIO, p. 274; and ap. Gell. 20, 1, 14; cf. Cato ap. Prisc. p. 710 P.:II.vincula,
Lucr. 3, 83; Cic. Cat. 4, 4, 8; id. Tusc. 1, 30, 74; Prop. 4, 10, 4; Verg. A. 10, 233 al.:catenas,
Prop. 3, 13, 11; Hor. S. 2, 7, 70; Ov. Am. 3, 11, 3:frena pudoris,
Prop. 4, 18, 3:obstantia claustra,
Hor. Ep. 1, 14, 9:teretes plagas (aper),
id. C. 1, 1, 28:pontem,
to break down, Liv. 7, 9; cf.:rupti torrentibus pontes,
Quint. 2, 13, 16:montem aceto (Hannibal),
Juv. 10, 153:Alpes,
Sil. 11, 135:arcum,
Phaedr. 3, 14, 10:plumbum (aqua),
Hor. Ep. 1, 10, 20:carinam (sinus Noto remugiens),
id. Epod. 10, 20:tenta cubilia tectaque,
id. ib. 12, 12:vestes,
Ov. M. 6, 131; cf.:tenues a pectore vestes,
id. A. A. 3, 707:sinus pariterque capillos,
id. M. 10, 722:linum ruptum aut turbata cera,
Quint. 12, 8, 13:praecordia ferro,
to penetrate, Ov. M. 6, 251; 5, 36; cf.:guttura cultro,
to cut, id. ib. 15, 465:colla securi,
id. ib. 12, 249:nubem (vis venti),
to sunder, rive, Lucr. 6, 432:fulmen nubes rumpit,
Sen. Q. N. 2, 58, 1:spiritus rumpit nubes,
id. ib. 2, 54, 3:ruptae nubes et in pronum solutae,
id. ib. 5, 12, 1:caelum,
Sil. 3, 196:polum,
id. 1, 135: turbo ruptus, breaking or bursting forth, Verg. A. 2, 416 et saep.:tuā causā rupi ramices,
burst, ruptured, Plaut. Merc. 1, 2, 30:suos ramices,
id. Poen. 3, 1, 37:inflatas vesiculas,
Cic. Div. 2, 14, 33:pectora fremitu (leones),
Lucr. 3, 297:illius immensae ruperunt horrea messes,
filled to repletion, Verg. G. 1, 49; Col. 10, 307:frugibus rupta congestis horrea,
Sid. 1, 6:ilia,
Cat. 11, 20; 80, 7; Verg. E. 7, 26; cf. with a personal object:rupit Iarbitam Timagenis aemula lingua, Dum, etc.,
Hor. Ep. 1, 19, 15.—Esp. reflexively, to burst or split one ' s self, to burst, split, etc.:me rupi causā currendo tuā,
Plaut. Merc. 1, 2, 43; id. Capt. prol. 14; Lucil. ap. Non. 88, 11; 382, 23:ut me ambulando rumperet,
Ter. Hec. 3, 4, 21:non, si te ruperis, Par eris,
Hor. S. 2, 3, 319.— Mid.: ego misera risu clandestino rumpier, to burst, split, Afran. ap. Non. 382, 21 (Com. Rel. p. 154 Rib.); so,frigidus in pratis cantando rumpitur anguis,
Verg. E. 8, 71:quā (licentiā audacium) ante rumpebar, nunc ne movear quidem,
could have burst, Cic. Q. Fr. 3, 9, 1:et inflatas rumpi vesiculas,
id. Div. 2, 14, 33; cf.:rumpantur iniqui, Vicimus,
Prop. 1, 8, 27:miser Rumperis (sc. irā) et latras,
Hor. S. 1, 3, 136: rumpere viam, iter, etc., to force a passage, make one ' s way by force: ferro rumpenda per hostes Est via, a passage must be burst or forced through, Verg. A. 10, 372; cf.:eo nisi corporibus armisque rupere cuneo viam,
Liv. 2, 50:rupta via,
Quint. 9, 4, 63:viam igne,
Stat. Th. 8, 469:iter ferro,
Sil. 4, 196 (with reserare viam);15, 782: Alpes,
id. 11, 135:rupto sonuit sacer aequore Titan,
Val. Fl. 2, 37:cursus,
id. ib. 1, 3; Sil. 7, 568 et saep.:rumpere media agmina,
to burst through, break through, Verg. A. 12, 683; cf.:proelia misso equo,
Prop. 3, 11, 64 (4, 10, 62):ruptā mersum caput obruit undā,
Ov. M. 11, 569:mediam aciem,
Liv. 26, 5:pugnantibus acies rumpenda,
Just. 1, 6, 11:ordines,
Liv. 6, 13:aditus,
Verg. A. 2, 494:parvos hiatus,
Sil. 5, 616:fontem,
to break open, cause to break forth, Ov. M. 5, 257:fontes abyssae magnae,
Vulg. Gen. 7, 11: se rumpere, to break out, burst forth ( = erumpere):ubi sub lucem densa inter nubila sese Diversi rumpent radii,
Verg. G. 1, 446:tantus se nubibus imber Ruperat,
id. A. 11, 548:unde altus primum se erumpit Enipeus,
id. G. 4, 368; so,rumpi, in mid. force: dum amnes ulli rumpuntur fontibus,
id. ib. 3, 428:alicui reditum,
to cut off, Hor. Epod. 13, 15.— Absol.: offendit, fregit, rumpit, icit poculo, wounds, Afran. ap. Non. 124, 6 (Com. Rel. p. 173 Rib.); so, si quis rumpet occidetve insciens ne fraus esto, an ancient form of rogation in Liv. 22, 10, 5; cf. Dig. 9, 2, 27, § 17. —Trop., to break, violate, destroy, annul, make void, interrupt, etc.:hunc quisquam... foedera scientem neglexisse, violasse, rupisse dicere audebit?
Cic. Balb. 5, 13; so,foedera,
Lucr. 2, 254; Auct. Her. 4, 14, 20; Liv. 9, 1; 21, 10; Hor. Ep. 1, 3, 35:foedus,
Liv. 3, 25, 5; 42, 40, 3:imperium,
Curt. 10, 2, 15; Tac. A. 13, 36; id. H. 3, 19:sacramenti religionem,
Liv. 28, 27:reverentiam sacramenti,
Tac. H. 1, 12:fidem induciarum, pacis, etc.,
Liv. 9, 40 fin.; 24, 29; Verg. G. 4, 213; Flor. 4, 2, 16:jus gentium,
Liv. 4, 17:hostium jus et sacra legationis et fas gentium,
Tac. A. 1, 42:rogationes vos rogatas rumpitis,
Plaut. Curc. 4, 2, 24:edicta,
Hor. C. 4, 15, 22:decreta,
Ov. M. 15, 780:leges,
Luc. 4, 175:constat, agnascendo rumpi testamentum,
is made void, Cic. de Or. 1, 57, 241; cf.:jura testamentorum ruptorum aut ratorum,
id. ib. 1, 38, 173:nuptias,
Hor. C. 1, 15, 7:amores,
Verg. A. 4, 292:condiciones pacis,
Vell. 2, 48, 5:obsequium,
Suet. Galb. 16:fata aspera,
Verg. A. 6, 882:fati necessitatem humanis consiliis,
Liv. 1, 42:ne me e somno excitetis et rumpatis visum,
break in upon, interrupt, Cic. Rep. 6, 12, 12; so,somnum,
Verg. A. 7, 458; cf. Sen. Ep. 51, 12:sacra,
Verg. A. 8, 110:carmina,
Tib. 2, 3, 20:novissima verba,
Ov. A. A. 1, 539:ut vero amplexus fessi rupere supremos,
Val. Fl. 5, 32:strepitu silentia rumpi,
Lucr. 4, 583:silentia (verbis),
Verg. A. 10, 64; Ov. M. 1, 208; 11, 598; Hor. Epod. 5, 85; Val. Fl. 3, 509; Plin. Pan. 55, 4:diutinum silentium,
App. M. 10, p. 239, 14:taciturnitatem,
Tac. A. 1, 74:patientiam,
Suet. Tib. 24:en age, segnes Rumpe moras,
break off, end delay, Verg. G. 3, 43; so,rumpe moras,
id. A. 4, 569; 9, 13; Ov. M. 15, 583 Bach, N. cr.; Val. Fl. 1, 306; Mart. 2, 64, 9; Plin. Ep. 5, 11, 2; cf.:rumpunt moras,
Luc. 1, 264:otia,
Verg. A. 6, 813.— Poet.: rumpit has imo pectore voces, breaks forth, breaks out in, gives vent to, utters, etc., Verg. A. 11, 377; so,vocem,
id. ib. 2, 129; 3, 246; Sil. 8, 301; Tac. A. 6, 20:questus,
Verg. A. 4, 553; Claud. Rapt. Pros. 2, 249:gemitum,
Sil. 4, 458. -
86 sub
sŭb (on the form sus from subs v. infra, III.), prep. with acc. and abl. [perh. for es-ub, ens-ub, = ens (eis) and hupo; Sanscr. upa; cf. Curt. Gr. Etym. p. 290], under.I.With abl., to point out the object under which a thing is situated or takes place (Gr. hupo, with dat. or gen.), under, below, beneath, underneath.A.Of space:2.si essent, qui sub terrā semper habitavissent... nec tamen exissent umquam supra terram,
Cic. N. D. 2, 37, 95; Plaut. Capt. 3, 5, 72:sub aquā,
id. Cas. 2, 6, 28:sub vestimentis,
id. Ep. 2, 2, 32; Liv. 1, 58; cf.: saepe est sub palliolo sordido sapientia, Caecil. ap. Cic. Tusc. 3, 23, 56:ingenium ingens Inculto latet hoc sub corpore,
Hor. S. 1, 3, 34:sub pellibus hiemare,
Caes. B. C. 3, 13, 5; cf. Liv. 23, 18, 15:manet sub Jove frigido Venator,
Hor. C. 1, 1, 25:sub divo moreris,
id. ib. 2, 3, 23:vitam sub divo agat,
id. ib. 3, 2, 5 (v. divus, II.):sub terrā vivi demissi sunt,
Liv. 22, 57:sub hoc jugo dictator Aequos misit,
id. 3, 28, 11:pone (me) sub curru nimium propinqui Solis,
Hor. C. 1, 22, 21 et saep.— Trop.:non parvum sub hoc verbo furtum latet,
Cic. Agr. 3, 3, 12.—Transf., of lofty objects, at the foot of which, or in whose immediate neighborhood, any thing is situated, under, below, beneath, at the foot of, at, by, near, before:B.sub monte consedit,
Caes. B. G. 1, 48; so,sub monte considere,
id. ib. 1, 21:sub colle constituere,
id. ib. 7, 49:sub montis radicibus esse,
id. ib. 7, 36 al.:sub ipsis Numantiae moenibus,
Cic. Rep. 1, 11, 17:est ager sub urbe,
Plaut. Trin. 2, 4, 107; so,sub urbe,
Ter. Ad. 5, 8, 26; Varr. R. R. 1, 50, 2; Hor. C. 3, 19, 4:sub Veteribus,
Plaut. Curc. 4, 1, 19:sub Novis,
Cic. de Or. 2, 66, 266 Orell. N. cr.; id. Ac. 2, 22, 70 Goer. N. cr.; cf. Varr. L. L. 6, § 59 Müll.:sub basilicā,
Plaut. Curc. 4, 1, 11 et saep.— Trop.:sub oculis domini suam probare operam studebant,
Caes. B. C. 1, 57 fin.:omnia sub oculis erant,
Liv. 4, 28; cf. Vell. 2, 21, 3:classem sub ipso ore urbis incendit,
Flor. 2, 15.—Of time, in, within, during, at, by:C.ne sub ipsā profectione milites oppidum irrumperent,
Caes. B. C. 1, 27:sub decessu suo,
Hirt. B. G. 8, 49:sub luce,
Ov. M. 1, 494; Hor. A. P. 363; Liv. 25, 24:sub eodem tempore,
Ov. F. 5, 491:sub somno,
Cels. 3, 18 med. al.—In other relations, where existence under or in the immediate vicinity of any thing may be conceived.1.Under, in rank or order; hence, next to, immediately after: Euryalumque Helymus sequitur;2.quo deinde sub ipso Ecce volat calcemque terit jam calce Diores,
Verg. A. 5, 322.—In gen., of subjection, domination, stipulation, influence, effect, reason, etc., under, beneath, with:3.omnes ordine sub signis ducam legiones meas,
under my standards, Plaut. Ps. 2, 4, 71: sub armis vitam cernere, Enn. ap. Varr. L. L. 6, § 81 Müll. (Trag. v. 297 Vahl.); so,sub armis,
Caes. B. C. 1, 41; 1, 42:sub sarcinis,
id. B. G. 2, 17; 3, 24:sub onere,
id. B. C. 1, 66 et saep.—Trop., under, subject to, in the power of; during, in the time of, upon, etc.:II.sub Veneris regno vapulo, non sub Jovis,
Plaut. Ps. 1, 1, 13:sub regno esse,
Cic. Rep. 1, 38, 60:sub imperio alicujus esse,
Ter. Heaut. 2, 2, 4:sub dicione atque imperio alicujus esse,
Caes. B. G. 1, 31; Auct. B. Alex. 66, 6; Sall. J. 13, 1; Nep. Con. 4, 4; id. Eum. 7, 1; cf.:sub Corbulone Armenios pellere,
Tac. H. 3, 24: sub manu alicujus esse, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 2;sub rege,
Cic. Rep. 2, 23, 43; Hor. C. 3, 5, 9:sub Hannibale,
Liv. 25, 40:sub dominā meretrice,
Hor. Ep. 1, 2, 25:sub nutrice,
id. ib. 2, 1, 99:sub judice lis est,
id. A. P. 78:praecipua sub Domitiano miseriarum pars erat,
during the reign of, Tac. Agr. 45:scripsit sub Nerone novissimis annis,
Plin. Ep. 3, 5, 5:gnarus sub Nerone temporum,
Tac. Agr. 6; Suet. Tit. 8 et saep.:sub vulnere,
from the effects of the wound, Ov. M. 5, 62; cf.:sub judice,
under, id. ib. 13, 190:nullo sub indice,
forced by no betrayer, id. ib. 13, 34.—So in certain phrases where the simple abl. is more freq.:sub pacto abolitionis dominationem deponere,
Quint. 9, 2, 97:sub condicione,
Liv. 6, 40, 8 Weissenb. ad loc.:sub condicionibus,
id. 21, 12, 4:sub eā condicione, ne cui fidem meam obstringam,
Plin. Ep. 4, 13, 11:sub eā condicione, si esset, etc.,
id. ib. 8, 18, 4; so,sub condicione, ut (ne, si, etc.),
Suet. Tib. 44; 13; id. Caes. 68; id. Claud. 24; id. Vit. 6:sub specie (= specie, or per speciem): sub specie infidae pacis quieti,
Liv. 9, 45, 5; 36, 7, 12; 44, 24, 4:sub tutelae specie,
Curt. 10, 6, 21; Sen. Ben. 1, 4, 2; cf.:sub nomine pacis bellum latet,
Cic. Phil. 12, 7, 17:sub alienis auspiciis rem gerere,
Val. Max. 3, 2, 6:sub lege, ne,
Suet. Aug. 21:sub exceptione, si,
id. Caes. 78:sub poenā mortis,
id. Calig. 48:servitutis,
id. Tib. 36 et saep.:sub frigido sudore mori,
Cels. 5, 26, 31 fin. —With acc., to point out the object under which a thing comes, goes, extends, etc. (Gr. hupo, with acc.), under, below, beneath.A.Of space, usually with verbs of motion:2.et datores et factores omnes subdam sub solum,
Plaut. Curc. 2, 3, 18:manum sub vestimenta deferre,
id. Bacch. 3, 3, 78:cum tota se luna sub orbem solis subjecisset,
Cic. Rep. 1, 16, 25:exercitum sub jugum mittere,
Caes. B. G. 1, 7; 1, 12; Sall. J. 38, 9 Dietsch ad loc.:sub furcam ire,
Hor. S. 2, 7, 66:sub divum rapere,
id. C. 1, 18, 13:sub terras ire,
Verg. A. 4, 654. — Trop.:sub judicium sapientis et delectum cadunt,
Cic. Fin. 3, 18, 61:quae sub sensus subjecta sunt,
id. Ac. 2, 23, 74:quod sub aurium mensuram aliquam cadat,
id. Or. 20, 67:columbae Ipsa sub ora viri venere,
Verg. A. 6, 191:quod sub oculos venit,
Sen. Ben. 1, 5, 6.—Rarely with verb of rest:quidquid sub Noton et Borean hominum sumus,
Luc. 7, 364.—Transf. (cf. supra, I. A. 2.), of lofty objects, to the foot of which, or into whose immediate neighborhood, any thing comes, or near to which it extends, under, below, beneath, to, near to, close to, up to, towards, etc.:B.sub montem succedunt milites,
Caes. B. C. 1, 45:sub ipsum murum fons aquae prorumpebat,
Hirt. B. G. 8, 41:missi sunt sub muros,
Liv. 44, 45:Judaei sub ipsos muros struxere aciem,
Tac. H. 5, 11; 3, 21:aedes suas detulit sub Veliam,
Cic. Rep. 2, 31, 54:arat finem sub utrumque colonus,
Hor. S. 2, 1, 35:jactatus amnis Ostia sub Tusci,
id. ib. 2, 2, 33:(hostem) mediam ferit ense sub alvum,
Ov. M. 12, 389:sub orientem secutus Armenios,
Flor. 3, 5.—Of time, denoting a close approximation.1.Before, towards, about, shortly before, up to, until:2.Pompeius sub noctem naves solvit,
Caes. B. C. 1, 28; so,sub noctem,
Verg. A. 1, 662; Hor. C. 1, 9, 19; id. S. 2, 1, 9; 2, 7, 109; id. Ep. 2, 2, 169:sub vesperum,
Caes. B. G. 2, 33; id. B. C. 1, 42:sub lucem,
id. B. G. 7, 83; Verg. G. 1, 445:sub lumina prima,
Hor. S. 2, 7, 33:sub tempus edendi,
id. Ep. 1, 16, 22:sub dies festos,
Cic. Q. Fr. 2, 1, 1:sub galli cantum,
Hor. S. 1, 1, 10:usque sub extremum brumae intractabilis imbrem,
Verg. G. 1, 211:simulacra Visa sub obscurum noctis,
id. ib. 1, 478:prima vel autumni sub frigora,
id. ib. 2, 321:quod (bellum) fuit sub recentem pacem,
Liv. 21, 2, 1.—After, immediately after, just after, immediately upon:C.sub eas (litteras) statim recitatae sunt tuae,
Cic. Fam. 10, 16, 1; cf. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 4:sub haec dicta omnes procubuerunt,
Liv. 7, 31:sub adventum praetoris,
id. 23, 15, 1; 23, 16, 3; 45, 10, 10:sub hanc vocem fremitus variantis multitudinis fuit,
id. 35, 31:sub hoc erus inquit,
hereupon, Hor. S. 2, 8, 43.—In other relations, in which a coming under any thing may be conceived:III.lepide hoc succedit sub manus negotium,
comes to hand, convenient, Plaut. Mil. 3, 2, 59:sub manus succedere,
id. ib. 4, 4, 7; id. Pers. 4, 1, 2: sub manum submittere, at hand, convenient, Auct. B. Afr. 36, 1:sub ictum venire,
Liv. 27, 18:sub manum annuntiari,
Suet. Aug. 49 (al. sub manu; cf.supra, I. C.): sub legum et judiciorum potestatem cadere,
Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:sub populi Romani imperium dicionemque cadere,
id. Font. 5, 12 (1, 2):incolas sub potestatem Atheniensium redigere,
Nep. Milt. 1:matrimonium vos sub legis superbissimae vincula conicitis,
Liv. 4, 4:sub unum fortunae ictum totas vires regni cadere pati,
Curt. 3, 8, 2.—In composition, the b remains unchanged before vowels and before b, d, j, l, n, s, t, v. Before m and r it is frequently, and before the remaining consonants, c, f, g, p, it is regularly assimilated. Yet here the MSS. vary, as in ob, ad, in, etc. Before some words commencing with c. p, t, it assumes the form sus, by the rejection of the b from a collateral form subs (analog. to abs); e. g. suscipio, suscito, suspendo, sustineo, sustuli, sustollo. Before s, with a following consonant, there remains merely su in the words suspicio, suspicor, suspiro; cf., however: substerno, substituo, substo, substruo al.; v. esp. Neue, Formenl. 2, 775 sqq.—B.In composition, sub denotes,1.Lit., a being situated or contained under, a putting or bringing under, or a going in under any thing: subaeratus, subcavus; subdo, subigo, subicio; subhaereo, subaperio; subedo.—2.Hence, also, a concealing or being concealed behind something; a secret action: subnoto, surripio, suffuror, subausculto, suborno. —3. -
87 Turbo
1.turbo, āvi, ātum, 1, v. a. ( fut. perf. turbassit, for turbaverit, Cic. Leg. 3, 4; al. turbassitur) [turba], to disturb, agitate, confuse, disorder; to throw into disorder or confusion (freq. and class.; syn.: confundo, misceo, agito).I.Lit.:B.ventorum vi agitari atque turbari mare,
Cic. Clu. 49, 138:aequora ventis,
Lucr. 2, 1:hibernum mare,
Hor. Epod. 15, 8; Ov. M. 7, 154; 14, 545 al.:eversae turbant convivia mensae,
id. ib. 12, 222; cf. in a poet. transf.:ancipiti quoniam bello turbatur utrimque,
Lucr. 6, 377:ne comae turbarentur, quas componi vetuit,
Quint. 11, 3, 148:ne turbet toga mota capillos,
Ov. Am. 3, 2, 75:capillos,
id. M. 8, 859; id. Am. 3, 14, 33; cf.in a Greek construction: turbata capillos,
id. M. 4, 474:ceram,
the seal, Quint. 12, 8, 13:uvae recentes alvum turbant,
Plin. 23, 1, 6, § 10.— Absol.:instat, turbatque ruitque,
Ov. M. 12, 134.—Reflex.:cum mare turbaret (sc. se),
Varr. R. R. 3, 17, 7 Schneid. ad loc. (al. turbaretur).—In partic.1.Milit. t. t., to throw into disorder, break the line of battle, disorganize:2.equitatus turbaverat ordines,
Liv. 3, 70, 9:aciem peditum,
id. 30, 18, 10.— Absol.:equites eruptione factā in agmen modice primo impetu turbavere,
Liv. 38, 13, 12:turbantibus invicem copiis,
Flor. 4, 2, 49:hic rem Romanam, magno turbante tumultu, sistet,
Verg. A. 6, 857.—Of water, to trouble, make thick or turbid:II.lacus,
Ov. M. 6, 364:fons quem nulla volucris turbarat,
id. ib. 3, 410:flumen imbre,
id. ib. 13, 889:limo aquam,
Hor. S. 1, 1, 60:aquas lacrimis,
Ov. M. 3, 475; cf.:pulvis sputo turbatus,
Petr. 131.—Trop.:A. B.non modo illa permiscuit, sed etiam delectum atque ordinem turbavit,
Cic. Verr. 2, 2, 50, § 123:qui omnia inflma summis paria fecit, turbavit, miscuit,
id. Leg. 3, 9, 19:Aristoteles quoque multa turbat, a magistro Platone non dissentiens,
id. N. D. 1, 13, 33:quantas res turbo!
Plaut. Mil. 3, 2, 1:quas meus filius turbas turbet,
id. Bacch. 4, 9, 1; cf.:quae meus filius turbavit,
id. ib. 5, 1, 5; id. Cas. 5, 2, 6:ne quid ille turbet vide,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 7, § 24:haec, quae in re publicā turbantur,
id. ib. 3, 9, 3:cum dies alicui nobilium dicta novis semper certaminibus contiones turbaret,
Liv. 3, 66, 2: ne incertā prole auspicia turbarentur, id. 4, 6, 2:milites nihil in commune turbantes,
Tac. H. 1, 85:turbantur (testes),
Quint. 5, 7, 11; cf. id. 4, 5, 6; 5, 14, 29; 10, 7, 6:spem pacis,
Liv. 2, 16, 5.— Absol.: Ph. Ea nos perturbat. Pa. Dum ne reducam, turbent porro, quam velint, Ter. Hec. 4, 4, 12 (cf. I. B. 1. supra):repente turbare Fortuna coepit,
Tac. A. 4, 1:si una alterave civitas turbet,
id. ib. 3, 47: M. Servilius postquam, ut coeperat, omnibus in rebus turbarat, i. e. had deranged all his affairs, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2.— Impers. pass.:nescio quid absente nobis turbatum'st domi,
Ter. Eun. 4, 3, 7:totis Usque adeo turbatur agris,
Verg. E. 1, 12:si in Hispaniā turbatum esset,
Cic. Sull. 20, 57.—Hence, turbātus, a, um, P. a., troubled, disturbed, disordered, agitated, excited.Trop.:2.hostes inopinato malo turbati,
Caes. B. C. 2, 12:oculis simul ac mente turbatus,
Liv. 7, 26, 5:turbatus religione simul ac periculo,
Suet. Ner. 19; cf.:turbatus animi,
Sil. 14, 678:placare voluntates turbatas,
Cic. Planc. 4, 11: seditionibus omnia turbata sunt, Sall. Or. Phil. contr. Lepid. 1:turbata cum Romanis pax,
Just. 18, 2, 10:omnia soluta, turbata atque etiam in contrarium versa,
Plin. Ep. 8, 14, 7; cf.:quae si confusa, turbata, permixta sunt, etc.,
id. ib. 9, 5, 3.—Hence, adv.: turbātē, confusedly, disorderly:aguntur omnia raptim atque turbate,
in confusion, Caes. B. C. 1, 5, 1.turbo, ĭnis, m. (collat. form tur-ben, ĭnis, n., Tib. 1, 5, 3; id. ap. Charis. p. 118 P.; gen. turbonis, Caes. ib.) [1. turbo], that which spins or twirls round (cf. vertex).I.A whirlwind, hurricane, tornado: ventus circumactus et eundem ambiens locum et se ipse vertigine concitans turbo est. Qui si pugnacior est ac diutius volutatur, inflammatur, et efficit, quem prêstêra Graeci vocant:B.hic est igneus turbo,
Sen. Q. N. 5, 13, 3:falsum est faces et trabes turbine exprimi,
id. ib. 7, 5, 1; 2, 22, 2; id. Ep. 109, 18:procellae, turbines,
Cic. N. D. 3, 20, 51; cf.: saevi exsistunt turbines, Pac. ap. Cic. de Or. 3, 39, 157 (Trag. Rel. p. 111 Rib.); Enn. ap. Schol. Vat. ad Ter. Heaut. 2, 3, 4 (Ann. v. 553 Vahl.):venti vis rapido percurrens turbine campos,
Lucr. 1, 273; cf. id. 1, 279; 1, 294; 5, 217; Ov. M. 6, 310:senatus decrevit, ut Minerva, quam turbo dejecerat, restitueretur,
Cic. Fam. 12, 25, 1:turbo aut subita tempestas,
id. Cael. 32, 79:pulvis collectus turbine,
Hor. S. 1, 4, 31:venti rotanti turbine portant,
Lucr. 1, 294:ita turbine nigro Ferret hiemps,
Verg. G. 1, 320:venti ruunt et terras turbine perflant,
id. A. 1, 83:accendi turbine quodam aëris,
Sen. Q. N. 7, 4, 1.—In apposition with ventus:exoritur ventus turbo,
Plaut. Curc. 5, 2, 47:circumstabant navem turbines venti,
id. Trin. 4, 1, 16.—Trop., whirlwind, storm, etc.:II.qui in maximis turbinibus ac fluctibus rei publicae navem gubernassem,
Cic. Pis. 9, 20:tu, procella patriae, turbo ac tempestas pacis atque otii,
id. Dom. 53, 137:ego te in medio versantem turbine leti Eripui,
Cat. 64, 149:cum illi soli essent duo rei publicae turbines,
Cic. Sest. 11, 25:miserae mentis,
Ov. Am. 2, 9, 28:miserarum rerum,
id. M. 7, 614:nescio quo miserae turbine mentis agor,
id. Am. 2, 9, 28:Gradivi,
i. e. tumult of war, Sil. 11, 101:virtutem turbine nullo Fortuna excutiet tibi,
Luc. 2, 243:horum mala, turbo quīs rerum imminet,
Sen. Agam. 196.—Lit., a spinning-top, whipping-top, Verg. A. 7, 378 sq.; Tib. 1, 5, 3.—B.Transf., of things that have the shape or whirling motion of a top, as a reel, whirl, spindle, etc., Cic. Fat. 18, 42; Varr. ap. Serv. Verg. A. 1, 449; Hor. Epod. 17, 7; Cat. 64, 315; Ov. M. 1, 336; Plin. 2, 10, 7, § 47; 9, 36, 61, § 130; 27, 4, 5, § 14; 36, 13, 19, § 90; 37, 4, 15, § 56.—III.A whirling motion, a whirl, twirl, twist, rotation, revolution, a round, circle (mostly poet.):3.cum caeli turbine ferri,
Lucr. 5, 624:lunae,
id. 5, 632:ignium,
id. 6, 640; cf. Verg. A. 3, 573:teli (contorti),
id. ib. 6, 594; cf. id. ib. 11, 284; Luc. 3, 465; Sil. 4, 542:saxi,
whirling force, circular hurling, Verg. A. 12, 531:serpentis,
i. e. the coiling, Sil. 3, 191:Aegaeus,
whirlpool, vortex, Claud. Laud. Stil. 1, 287; so, rapax, Stat [p. 1918] Th. 4, 813:verterit hunc (servum in emancipatione) dominus, momento turbinis exit Marcus Dama,
i. e. of whirling round, Pers. 5, 78: militiae turbine factus eques, i. e. through the round of military gradation or promotion, Ov. Am. 3, 15, 6:vulgi,
i. e. a throng, crowd, Claud. II. Cons. Stil. 200.Turbo, ōnis, m., the name of a gladiator, Hor. S. 2, 3, 310. -
88 turbo
1.turbo, āvi, ātum, 1, v. a. ( fut. perf. turbassit, for turbaverit, Cic. Leg. 3, 4; al. turbassitur) [turba], to disturb, agitate, confuse, disorder; to throw into disorder or confusion (freq. and class.; syn.: confundo, misceo, agito).I.Lit.:B.ventorum vi agitari atque turbari mare,
Cic. Clu. 49, 138:aequora ventis,
Lucr. 2, 1:hibernum mare,
Hor. Epod. 15, 8; Ov. M. 7, 154; 14, 545 al.:eversae turbant convivia mensae,
id. ib. 12, 222; cf. in a poet. transf.:ancipiti quoniam bello turbatur utrimque,
Lucr. 6, 377:ne comae turbarentur, quas componi vetuit,
Quint. 11, 3, 148:ne turbet toga mota capillos,
Ov. Am. 3, 2, 75:capillos,
id. M. 8, 859; id. Am. 3, 14, 33; cf.in a Greek construction: turbata capillos,
id. M. 4, 474:ceram,
the seal, Quint. 12, 8, 13:uvae recentes alvum turbant,
Plin. 23, 1, 6, § 10.— Absol.:instat, turbatque ruitque,
Ov. M. 12, 134.—Reflex.:cum mare turbaret (sc. se),
Varr. R. R. 3, 17, 7 Schneid. ad loc. (al. turbaretur).—In partic.1.Milit. t. t., to throw into disorder, break the line of battle, disorganize:2.equitatus turbaverat ordines,
Liv. 3, 70, 9:aciem peditum,
id. 30, 18, 10.— Absol.:equites eruptione factā in agmen modice primo impetu turbavere,
Liv. 38, 13, 12:turbantibus invicem copiis,
Flor. 4, 2, 49:hic rem Romanam, magno turbante tumultu, sistet,
Verg. A. 6, 857.—Of water, to trouble, make thick or turbid:II.lacus,
Ov. M. 6, 364:fons quem nulla volucris turbarat,
id. ib. 3, 410:flumen imbre,
id. ib. 13, 889:limo aquam,
Hor. S. 1, 1, 60:aquas lacrimis,
Ov. M. 3, 475; cf.:pulvis sputo turbatus,
Petr. 131.—Trop.:A. B.non modo illa permiscuit, sed etiam delectum atque ordinem turbavit,
Cic. Verr. 2, 2, 50, § 123:qui omnia inflma summis paria fecit, turbavit, miscuit,
id. Leg. 3, 9, 19:Aristoteles quoque multa turbat, a magistro Platone non dissentiens,
id. N. D. 1, 13, 33:quantas res turbo!
Plaut. Mil. 3, 2, 1:quas meus filius turbas turbet,
id. Bacch. 4, 9, 1; cf.:quae meus filius turbavit,
id. ib. 5, 1, 5; id. Cas. 5, 2, 6:ne quid ille turbet vide,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 7, § 24:haec, quae in re publicā turbantur,
id. ib. 3, 9, 3:cum dies alicui nobilium dicta novis semper certaminibus contiones turbaret,
Liv. 3, 66, 2: ne incertā prole auspicia turbarentur, id. 4, 6, 2:milites nihil in commune turbantes,
Tac. H. 1, 85:turbantur (testes),
Quint. 5, 7, 11; cf. id. 4, 5, 6; 5, 14, 29; 10, 7, 6:spem pacis,
Liv. 2, 16, 5.— Absol.: Ph. Ea nos perturbat. Pa. Dum ne reducam, turbent porro, quam velint, Ter. Hec. 4, 4, 12 (cf. I. B. 1. supra):repente turbare Fortuna coepit,
Tac. A. 4, 1:si una alterave civitas turbet,
id. ib. 3, 47: M. Servilius postquam, ut coeperat, omnibus in rebus turbarat, i. e. had deranged all his affairs, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2.— Impers. pass.:nescio quid absente nobis turbatum'st domi,
Ter. Eun. 4, 3, 7:totis Usque adeo turbatur agris,
Verg. E. 1, 12:si in Hispaniā turbatum esset,
Cic. Sull. 20, 57.—Hence, turbātus, a, um, P. a., troubled, disturbed, disordered, agitated, excited.Trop.:2.hostes inopinato malo turbati,
Caes. B. C. 2, 12:oculis simul ac mente turbatus,
Liv. 7, 26, 5:turbatus religione simul ac periculo,
Suet. Ner. 19; cf.:turbatus animi,
Sil. 14, 678:placare voluntates turbatas,
Cic. Planc. 4, 11: seditionibus omnia turbata sunt, Sall. Or. Phil. contr. Lepid. 1:turbata cum Romanis pax,
Just. 18, 2, 10:omnia soluta, turbata atque etiam in contrarium versa,
Plin. Ep. 8, 14, 7; cf.:quae si confusa, turbata, permixta sunt, etc.,
id. ib. 9, 5, 3.—Hence, adv.: turbātē, confusedly, disorderly:aguntur omnia raptim atque turbate,
in confusion, Caes. B. C. 1, 5, 1.turbo, ĭnis, m. (collat. form tur-ben, ĭnis, n., Tib. 1, 5, 3; id. ap. Charis. p. 118 P.; gen. turbonis, Caes. ib.) [1. turbo], that which spins or twirls round (cf. vertex).I.A whirlwind, hurricane, tornado: ventus circumactus et eundem ambiens locum et se ipse vertigine concitans turbo est. Qui si pugnacior est ac diutius volutatur, inflammatur, et efficit, quem prêstêra Graeci vocant:B.hic est igneus turbo,
Sen. Q. N. 5, 13, 3:falsum est faces et trabes turbine exprimi,
id. ib. 7, 5, 1; 2, 22, 2; id. Ep. 109, 18:procellae, turbines,
Cic. N. D. 3, 20, 51; cf.: saevi exsistunt turbines, Pac. ap. Cic. de Or. 3, 39, 157 (Trag. Rel. p. 111 Rib.); Enn. ap. Schol. Vat. ad Ter. Heaut. 2, 3, 4 (Ann. v. 553 Vahl.):venti vis rapido percurrens turbine campos,
Lucr. 1, 273; cf. id. 1, 279; 1, 294; 5, 217; Ov. M. 6, 310:senatus decrevit, ut Minerva, quam turbo dejecerat, restitueretur,
Cic. Fam. 12, 25, 1:turbo aut subita tempestas,
id. Cael. 32, 79:pulvis collectus turbine,
Hor. S. 1, 4, 31:venti rotanti turbine portant,
Lucr. 1, 294:ita turbine nigro Ferret hiemps,
Verg. G. 1, 320:venti ruunt et terras turbine perflant,
id. A. 1, 83:accendi turbine quodam aëris,
Sen. Q. N. 7, 4, 1.—In apposition with ventus:exoritur ventus turbo,
Plaut. Curc. 5, 2, 47:circumstabant navem turbines venti,
id. Trin. 4, 1, 16.—Trop., whirlwind, storm, etc.:II.qui in maximis turbinibus ac fluctibus rei publicae navem gubernassem,
Cic. Pis. 9, 20:tu, procella patriae, turbo ac tempestas pacis atque otii,
id. Dom. 53, 137:ego te in medio versantem turbine leti Eripui,
Cat. 64, 149:cum illi soli essent duo rei publicae turbines,
Cic. Sest. 11, 25:miserae mentis,
Ov. Am. 2, 9, 28:miserarum rerum,
id. M. 7, 614:nescio quo miserae turbine mentis agor,
id. Am. 2, 9, 28:Gradivi,
i. e. tumult of war, Sil. 11, 101:virtutem turbine nullo Fortuna excutiet tibi,
Luc. 2, 243:horum mala, turbo quīs rerum imminet,
Sen. Agam. 196.—Lit., a spinning-top, whipping-top, Verg. A. 7, 378 sq.; Tib. 1, 5, 3.—B.Transf., of things that have the shape or whirling motion of a top, as a reel, whirl, spindle, etc., Cic. Fat. 18, 42; Varr. ap. Serv. Verg. A. 1, 449; Hor. Epod. 17, 7; Cat. 64, 315; Ov. M. 1, 336; Plin. 2, 10, 7, § 47; 9, 36, 61, § 130; 27, 4, 5, § 14; 36, 13, 19, § 90; 37, 4, 15, § 56.—III.A whirling motion, a whirl, twirl, twist, rotation, revolution, a round, circle (mostly poet.):3.cum caeli turbine ferri,
Lucr. 5, 624:lunae,
id. 5, 632:ignium,
id. 6, 640; cf. Verg. A. 3, 573:teli (contorti),
id. ib. 6, 594; cf. id. ib. 11, 284; Luc. 3, 465; Sil. 4, 542:saxi,
whirling force, circular hurling, Verg. A. 12, 531:serpentis,
i. e. the coiling, Sil. 3, 191:Aegaeus,
whirlpool, vortex, Claud. Laud. Stil. 1, 287; so, rapax, Stat [p. 1918] Th. 4, 813:verterit hunc (servum in emancipatione) dominus, momento turbinis exit Marcus Dama,
i. e. of whirling round, Pers. 5, 78: militiae turbine factus eques, i. e. through the round of military gradation or promotion, Ov. Am. 3, 15, 6:vulgi,
i. e. a throng, crowd, Claud. II. Cons. Stil. 200.Turbo, ōnis, m., the name of a gladiator, Hor. S. 2, 3, 310. -
89 prò
1. prep1) за, в защиту2) в пользу, радиprò bono pacis лат. — из любви к миру, во избежание ссорыprò domo sua лат. — в свою пользу, ради своей выгодыparlare prò domo sua лат. — говорить в свою защиту3) на, в расчёте на(tanto) prò capite — (столько-то) на душу ( населения)2. ma che prò? — к чему?, зачем?Syn: -
90 pro
pro 1. prep 1) за, в защиту pro e contro -- за и против 2) в пользу, ради pro bono pacis lat -- из любви к миру, во избежание ссоры pro domo sua lat -- в свою пользу, ради своей выгоды parlare pro domo sua lat -- говорить в свою защиту pro forma lat -- ради формальности, (чисто) формально, для вида, для проформы 3) на, в расчете на (tanto) pro capite -- (столько-то) на душу (населения) 2. m польза, выгода; прок (разг) considerareil pro e il contro -- взвесить все за и против far pro, tornare in pro -- пойти на пользу parlare a pro suo -- говорить в его пользу senza pro -- бесполезно a che pro? -- к чему?, зачем? buon pro (ti faccia)! -- на здоровье! -
91 pro
pro 1. prep 1) за, в защиту pro e contro — за и против 2) в пользу, ради pro bono pacis lat — из любви к миру, во избежание ссоры pro domo sua lat — в свою пользу, ради своей выгоды parlare pro domo sua lat — говорить в свою защиту pro forma lat — ради формальности, (чисто) формально, для вида, для проформы 3) на, в расчёте на (tanto) pro capite — (столько-то) на душу ( населения) 2. m польза, выгода; прок ( разг) considerareil pro e il contro — взвесить все за и против far pro, tornare in pro — пойти на пользу parlare a pro suo — говорить в его пользу senza pro — бесполезно a che pro? — к чему?, зачем? buon pro (ti faccia)! — на здоровье! -
92 ago
ēgī, āctum, ere1)а) приводить в движение, вести ( magnum agmen V); погонять, гнать (greges Sen; capellas V)a. potum V — вести на водопойб) загонять ( pisces in retia PM); уводить (captivos QC, M); угонять ( boves L); уносить (praedam Pl, Sl, L)ferre (portare) et a. L, Cs — уносить ( имущество) и угонять ( людей и скот), т. е. грабить, расхищатьa. turbinem V — запускать волчокв) приводить в волнение, волновать ( freta ventus agit O); изгонять ( membris venena V); шевелить, приводить в движение (a. carmine quercus V — об Орфее)2) возвр.se a. или pass. agi — приходить, идтиse ad auras a. V — подниматься, вырастать3) преследовать, гонять, охотиться (cervos, aprum V)aliquem in fugam a. Just — обратить кого-л. в бегствоaliquem in exsilium a. L — отправить в изгнание (сослать) кого-л.4)agi motu suo C — находиться в самопроизвольном движении, тж. пододвигать, приближать, подводить (vineas turresque ad oppidum Cs)б) направлять (carpentum per aliquid L); проводить (cloacam sub terram, v. l. sub terra L)limitem a. T — проводить границу, ноa. limitem per agmen V — проложить себе дорогу (мечом) через стан (врагов)cuniculos a. Cs, C — рыть подкопыin litus naves a. Lcr — вытащить суда на берегnaves in adversum amnem a. T — пустить суда вверх по реке5)а) метать (scintillas Lcr; hastam V); вращать, крутить ( fundam circum caput V); отбрасыватьб) испускать ( gemitus V); вбивать, вколачивать ( sublīcas Cs); вонзать ( stipitem per corpus Sen)radīces a. Vr, C, PM — пускать корниin crucem a. C etc. — пригвождать к кресту, распинатьrimas a. C etc. — давать трещиныspumas (in) ore a. C etc. — (ис)пускать ртом пенуvocem a. C — издавать голосjoca a. Sl — отпускать шутки, шутитьanimam a. C — испускать дух6) возбуждать, побуждать ( nova quaerere tecta V); доводить ( aliquem ad или in aliquam rem)a. in facinus O и ad scelus L — толкать на преступлениеa. aliquem praecipitem C etc. — толкать кого-л. в пропасть, но тж. стремительно гнать (преследовать) кого-л.aliquem transversum a. Sl, Sen etc. — сбивать с толку, совращать, тж. подстрекать кого-л. к мятежуin desperationem a. L — доводить до отчаяния7) беспокоить, тревожить, мучить, досаждать, преследовать ( stimulis V)aliquem diris a. H — проклинать кого-л.acerba fata aliquem agunt H — жестокая судьба тяготеет над кем-л.8) делать, действовать, заниматьсяomnia quae fiunt quaeque aguntur C — всё, что возникает ( в природе) и всё, что создаётся ( человеком)res egregias a. Eutr — творить великие делаquid agam? Ter etc. — что мне делать?natura agendis rebus apta Sen — характер, склонный к деятельностиrem mandatam a. C — выполнять поручениеsuum negotium( suam rem) a. C — заниматься своим деломmale secum a. PS — вредить самому себеnihil agendo homines male a. discunt впоследствии погов. Cato ap. Col — ничегонеделание учит людей дурным деламper litteras a. Nep — передать (изложить) письменноnihil (non multum) agit C — он ничего не может сделать, ничего у него не выходитnihil agis, nihil assequeris, neque tamen conari desistis C — ничего у тебя не получается, ничего ты не достигаешь, и всё же не прекращаешь попытокaliud (alias res) a. C, PS — заниматься другим делом, отвлекаться, не обращать вниманияactum est de me Pl — я пропалactam rem a. L и actum a. погов. Ter — делать сделанное (т. е. заниматься бесплодным делом)quid agitur? Pl, C — как дела?satis a. — быть озабоченным или встревоженным, беспокоиться ( de aliquā re AG и alicujus rei Ap)9) замышлять, задумывать, затевать, иметь в виду, старатьсяobservabo, quam rem agat Pl — посмотрю, что он затеваетa. de intrandā Britanniā T — намереваться вторгнуться в Британиюproditionem alicui a. T — задумать измену в пользу кого-л. (перейти на чью-л. сторону)aliud a., aliud simulare C — иметь в виду одно, а притворно утверждать другоеhoc (id) agere, ut (ne) C, L etc. — иметь в виду, чтобы (не)10) говорить, обсуждать (de aliquā re Cs, C); обращаться, беседовать ( plebejo sermone cum aliquo C); выражатьgratias (поэт. grates) a. C — выражать признательность, благодаритьalicui gratias pro aliquā re a. Pl — благодарить кого-л. за что-л.laudes a. L — прославлятьa. cum aliquo de re aliquā (aliquam rem) — договариваться (вести переговоры) с кем-л. о чём-л.Alcibiādes a. coepit se coacturum Lysandrum aut dimicare aut pacem petere Nep — Алкивиад стал утверждать, что он заставит Лисандра или сражаться, или просить мираcum populo a. C и per populum a. C, L — вносить предложение на голосование народного собрания (ср. contionem habere обращаться к народу с речью, не внося никаких законодательных предложений)de condicionibus pacis a. L — вести переговоры об условиях заключения мира11) ( реже se a. Sen) поступать, вести себя, обращаться ( familiariter cum aliquo Sl)a. inconsiderate negligenterque C — вести себя опрометчиво и нерадивоbene egissent Athenienses cum Miltiade, si... VM — афиняне хорошо поступили бы с Мильтиадом, если бы...nullo discrimine a. V — не делать разницы (обращаться одинаково)12) pass. agi обстоять, касатьсяagitur praeclare, si nosmet ipsos regere possumus C — (дело обстоит) превосходно, если мы в состоянии сами собой управлять13) осуществлять, вести; заведовать, управлятьcustodias a. L — нести охрану, охранятьforum a. C — вершить судa. honorem L — занимать служебный постbellum a. Sl, O, QC — вести войну, но тж. L описывать войнуpraefecturam a. Su — быть префектомdies festos a. — справлять праздникиtriumphum a. C — праздновать триумфmorem a. Sl — соблюдать обычайmedium a. VP — держаться серединыannonae curam a. L — иметь попечение о продовольствииfiscum a. Su — управлять казнойpacem a. Sl, L — проводить мирную политику (поддерживать мир) и жить в миреincerta pace a. L — жить в условиях непрочного мираvigilias a. C, Nep — стоять на часах (быть в карауле)silentia a. O — хранить молчание14)hiberna a. L — стоять на зимних квартирахб) pass. протекать, идти ( о годах)в) поздн. в pl.a cujus obitu nonaginta aguntur anni PM — (Вергилий), со смерти которого прошло 90 летtempus actum H — прошлоеactum de exercitu foret, ni... L — армии пришёл бы конец, если бы не...15) жить, находиться ( в том или ином состоянии), пребыватьa. prope a mari PM — жить близ моряa. sine legibus L — жить, не имея законовlaeta a. Sl — жить в весельеThracia discors agebat T — Фракия раздиралась междоусобиямиa. inter homines desinere T — не быть больше среди людей (т. е. умереть)16) преследовать в судебном порядке, обвинять, судитьa. aliquem reum L — привлекать кого-л. к судебной ответственностиa. cum aliquo alicujus rei C, Q — судиться с кем-л. из-за чего-либоacta res est Ter — суд кончен, кончено17) юр. вести на суде, защищатьcausam alicujus a. C — вести чьё-л. дело (защищать чьи-л. интересы)18) произносить или петь ( rnedicabile carmen VF); читать, декламировать ( cum dignitate ac venustate C); представлять, разыгрывать, играть (на сцене) (fabulam Pl, Ter, C, Pt)a. partes Ter, Vr, C — исполнять рольamicum a. Sen — играть роль друга19) imper. (преим. при imper. другого глагола) age, agite ну, ну же, давай(те), тж. ладно (уж), хорошо, пускай, увы, что же (intens. agedum, agesis и др.)vade age, nate V — ступай, сын мойen, age, rumpe moras V — ну, довольно медлитьmittite, agedum, legatos L — отправьте же пословage, porro, cur C — а теперь скажи, пожалуйста, почемуage, novi tuum animum Ter — да будет, знаю я тебяnunc, age, quod superest, cognosce Lcr — ну, а теперь узнай про остальноеage, sit ita factum C — ладно, пусть это было такage, veniam Ter — что ж, приду -
93 arbitrium
ī n. [ arbiter ] тж. pl.1) решение третейского судьи, арбитражное решениеaliud est judicium, aliud a.: judicium est pecuniae certae, a. incertae C — одно дело приговор, другое — решение третейского судьи: приговор касается денег (сумм) верных, решение же третейского суда — спорныхa. adigere C — привлечь к третейскому суду(libera) arbitria de aliquo (alicujus rei) agere L, QC — выносить решения о ком (о чём)-л.2) благоусмотрение, свободное суждение, право (выбора)a. eligendi L — право свободного выбораa. pacis ac belli L — право заключения мира и объявления войныvelut a. regni agere T — изображать (корчить) из себя самодержцаa. salis vendendi L — произвольное установление цен на сольres ab opinionis arbitrio sejunctae C — вопросы, решаемые не на основании одних лишь мнений (не голословно)arbitria funēris C — похоронная плата (устанавливавшаяся в зависимости от общественного и имущественного положения)3) власть, воля, тж. произвол ( parentum QC)in a. alicujus venire C — оказаться в чьей-л. властиa. vitae necisque alicujus Sen — власть над чьей-л. жизнью и смертьюsuo arbitrio C, тж. ex suo arbitrio Sen — по своей волеad a. suum imperare Cs — распоряжаться по своему усмотрениюsine arbitrio esse LJ, тж. ab omni arbitrio vacare SenT — происходить (совершаться) без свидетелей (втайне) -
94 asper
aspera, asperum1) шероховатый, шершавый ( fingua Lcr)3) трудный, малодоступный ( aditus Cato)6) покрытый резьбой, чеканными изображениями ( pocula aspera signis V); недавно отчеканенный, т. е. нестёртый ( nummus Su)7) острый на вкус, едкий, жгучий или пряный (piper, sapor, acetum PM); терпкий ( vinum Ter); сильный, крепкий ( odor PM)8) сухой, удушливый ( tussis M)9) бурный, взволнованный ( mare L)a. caelo T — суровый по климату;11) неприступный (virgo, sc. Diana SenT)12) грам. придыхательныйlittera aspera O — r ( в отличие от littera lenis = l)spiritus a. — сильное придыхание (= h)13) нестройный, негладкий, запинающийся ( oratio C)14) хриплый, грубый ( vox Q — ср. 15.)15) строгий, жёсткий (lex Q; voces QC — ср. 14.)16) неприветливый, угрюмый (homo C; verba O)17) необузданный, неотёсанный ( animus L)18) дикий, хищный ( lupus O)19) жестокий, трудный, тягостный (tempora C; bellum Sl)20) мучительный ( dolor C)21) мрачный, зловещий ( fata V); злобный ( odia aspera movēre V)22) плохой, слабый ( spes Sl)23) несговорчивый, непреклонный ( ad condiciones pacis L); строптивый, непокорный (frena pati, sc. equus St)monitoribus a. H — не слушающий увещеваний24) заносчивый, высокомерный (humilis, quum surgit in altum Cld)25) неукротимый, упорный ( gens laboribus et bellis asperrima Just). — см. тж. asperum -
95 auctor
ōris m. [ augeo ]1)а) основатель ( Iliacae urbis O); создатель, творец или виновник (alicujus rei, реже alicui rei, ad aliquid и in aliquā re: vulnĕris V; facinoris VP)a. beneficii C, O — благодетельa. mortis O (necis Su) — убийцаa. templi L — зодчий, строитель храмаa. statuarum PM — скульпторa. urbis V — основатель городаб) изобретатель или покровительa. lucis O — Apolloв) (тж. a. gentis Su, originis Su, generis V) родитель, родоначальник (mihi Tantalus a. O)2) податель, даритель (munĕris O, M)munera a. quae pretiosa facit погов. O — ценность дару придаёт (сам) дарящий3) писатель, авторa. rerum Romanarum C — римский историкlegere C (lectitare C, evolvere Su) auctorem — читать писателяbonus a. latinitatis C — образцовый латинский писательauctorem esse T, Su — повествовать, рассказывать4) поборник, сторонник ( pacis C)a. nominis ejus T — человек, именем которого названо это (движение)5)а) вдохновитель ( belli L)a. interficiendi alicujus C — подстрекатель к убийству кого-лб) советчикquid mihi es a.? Pl — что ты мне советуешь?vehementer a. Libi sum, ut (ne) C — я настоятельно советую тебе, чтобы (не)me (te, illo) auctore C, Cs etc. — по моему (твоему, его) советуaliquem actorem auctoremque habere Nep — иметь в ком-л. помощника и советчикаa. legis L, C etc. — защищающий закон ( реже автор законопроекта)a. consilii publici C — первый по своему значению и влиянию (первоприсутствующий) сенатор6) общепризнанный знаток и судья, тж. поручитель, удостоверяющее (подтверждающее) лицо, авторитетa. lĕvis L — легковесный (невысокий) авторитетauctores sumus, tutam majestatem nostri nominis fore L — мы ручаемся, что величие нашего имени ущерба не потерпитa. famae, rumoris (nuntii) C — лицо, подтверждающее слух (известие)unum cedo auctorem tui facti C — укажи хоть одного, на которого можно было бы сослатьсяCato omnium virtutum a. C — Катон, образец всяческих добродетелейa. aquae pluviae graculus O — галка, предвещающая дождьlucis a. avis V — птица, вестница рассвета (т. е. петух)7) юр. гарант, поручитель ( гарантирующий правомерность своей продажи)8) свидетель, опекун ( отвечающий за законность акта)9) руководительin philosophia versāri Cratippo auctore C — изучать философию под руководством Кратиппаa. dicendi C (naturae H) — учитель или исследователь красноречия (естествознания)10) представитель, агент (civitatis, societatis C) -
96 commodum
I adv. [ commodus ]1) вовремя, кстати ( domum advenire Pl); как раз (ad te ibam c. Pl)2) только что, лишь только (c. Aurora caelum inequitabat Ap)c. discesseras heri, quum Trebatius vēnit C — как только ты вчера ушёл, пришёл Требаций3) совсем недавно (ars ista c. oriebatur Ap)II commodum, ī n. [ commodus ]1) удобствоex commodo( per commodum) — с удобством, удобно, спокойно (legere ex commodo Sen; copias per commodum exponere L)quum erit tuum c. C — когда тебе будет удобноquod commodo tuo fieri possit C — если это тебя не стеснит2)а) преим. pl. преимущество, польза, выгода ( commoda pacis C)б) льгота, привилегия (tribunatūs C; sacerdotum Su)commodo (per commodum) rei publicae C, L — без ущерба (к выгоде, на пользу) для государстваcontra valetudinis c. laborare C — работать во вред (своему) здоровью3) нечто, предоставленное взаймы C; денежная ссуда Is -
97 condicio
1) состояние, положение, обстоятельства, участь (c. dulcis H; c. servorum C и servilis Just; homines miserrimae condicionis VP)eā (или tali) condicione propositā C, Cs — при таких обстоятельствахparem cum ceteris fortunae condicionem subire C — разделить общую участьiniqua pugnandi c. Cs — неблагоприятные условия сраженияc. vivendi H (vitae C) — образ жизниc. nascendi C, Sen etc. — обстоятельства рождения (социальное происхождение и т. д.)jam non est c. Sl — нет уже возможности (уже невозможно)2) характерejus morbi haec c. est CC — таков характер этой болезниiniquissima haec bellorum c. T — такова страшная несправедливость войн3) призваниеaliquam condicionem vitae sequi C — следовать какому-л. призванию4) условие, предложениеcondiciones pacis L, Cs etc. — условия мираvenire ad condicionem alicujus C — принять чьи-л. условияhis condicionibus C (eā condicione C, L, sub eā condicione C, PJ etc.) — при (на) этих условиях5) уговор, соглашение, договорprivata sunt nulla naturā, sed aut veteri occupatione aut condicione C — частная собственность не есть естественное установление, а (создалась она) либо в порядке старого захвата, либо в силу условия (договора)6) брачный договор, женитьба, (брачная) партияaccipere aliquam condicionem Pl — принять какое-л. брачное предложениеalicui condicionem ferre Ter (deferre Su) — сватать кому-л. (кого-л.)7) любовная связь Pl, Ter, C, Su -
98 cupidus
a, um [ cupio ]1) стремящийся, жаждущий, алчущий (pecuniae C; liberorum Q, C; rerum novarum C, Cs)c. pacis H — миролюбивыйc. litium et rixae animus H — сварливый характерc. ultionis VM — мстительныйc. maledicendi Q — склонный к злословиюlitterarum c. Nep — преданный наукамc. in perspiciendā rerum natura C — усердно наблюдающий природу2) томящийся, тоскующий, томимый любовью (maritus Ctl; amans V, Ctl)c. moriri (= mori) O — томимый желанием смерти3) жадный, алчный (avarus et c. Lampr)4) преданный (c. alicujus C)5) пристрастный (judex, testis C) -
99 dico
I āvī, ātum, āre [intens. к dico II ]1) возвещать, провозглашать, предрекать ( pugnam LM)2) жертвовать, посвящать (totum diem alicui C; librum Maecenati PM)d. Jovi aram C — посвятить жертвенник Юпитеруcygni Apollini dicati C — лебеди, посвящённые Аполлонуd. se totum alicui C — совершенно предаться кому-л. (перейти на чью-л. сторону)se alicui in clientelam d. Cs — отдаться под чьё-л. покровительство (поставить себя в клиентские отношения к кому-л.)d. se alii civitati или in aliam civitatem C — сделаться гражданином другого государстваaliquam propriam d. V — отдать кого-л. в настоящие жёны, т. е. по-настоящему выдать замуж3) освящать ( templum Jovis L)d. aquilam T — освящать знамяd. aliquem deum QC — обожествлять кого-л.II dīco, dīxī, dictum, ere1) говорить, сказать (aliquid alicui; d. mendacium Pl, Nep); произносить (litteram C, Q)dicit patrem abiisse Pl — он говорит, что отец ушёлdicar princeps Aeolium carmen ad Italos deduxisse modos H — обо мне скажут, что я первый ввёл эолийский лад в италийскую поэзиюaedes, ubi dicitur habitare Pl — дом, в котором он, говорят, живётquid dicis? Pt — (ну), что скажешь?quos supra или ante diximus Cs, C etc. — о которых мы упомянули вышеvir dicendus VP — человек, заслуживающий упоминанияd. orationem C — произносить речьsalutem alicui d. C etc. (преим. в письмах) — посылать кому-л. привет, приветствовать кого-л.ars direndi C — искусство красноречия, риторикаd. docere C — учить красноречиюdicam (вводно) C — я сказал быut ita dicam или dixerim C, Ap — так сказатьquod inter nos liceat d. C — говоря между намиnisi quid dicis (вводно) C — если ты не возражаешьgenus dicendi C, Q — манера изъясняться, способ изложения, слогd. causam C — защищаться на судеcausam in foro d. C — вести (чьё-л.) дело на судеnon (haud) или nullam causam dico Pl, Ter — я не возражаюsententiam d. C — высказываться, голосовать ( в сенате)d. jus C — вершить суд, судитьdictum (ac) factum Ter — сказано — сделано, т. е. немедленноdicio citius погов. V, H, L — быстрее слова, т. е. проворно, мигомmāle d. alicui Pt — бранить кого-л.veteres illi, Herodotum dico et Thucydidem C — эти древние (писатели), я имею в виду Геродота и Фукидидаbene dixti ( = dixisti) Ter — ты прав, ноbene dicite Pl — ни слова больше! (ср. favete linguis)non dici potest, quam... C — нельзя выразить, до какой степени...2) утверждатьquem esse negas, eumdem esse dicis C — ты утверждаешь существование того, кто, по твоим же словам, не существует3) называть, именовать (d. aliquem perfectum oratorem C)dicta a Pallade terra O — земля, названная именем Паллады (т. е. Афины)quae harmonia dicitur C — так называемая гармонияesse quid hoc dicam? M — как мне это назвать?, т. е. что бы это могло значить?4) назначать, определять, устанавливать (diem alicui rei Ter, C etc.; locum L)d. leges pacis L — устанавливать условия мира5) избирать (aliquem dictatorem Cs; magistrum equitum C)6) обещать ( sua bona cognatis Pl)7) описывать, воспевать (d. bella L, H; laudes Phoebi et Dianae H)8) возвещать, предсказывать ( sortes per carmina H)9) слагать, сочинять (versus, carmen V, H) -
100 dirimo
dir-imo, ēmī, ēmptum, ere [dis + emo ]1) разнимать, разъединять, разобщать, разделять ( urbs flumine dirempta L)nox incertos, victi victoresne essent, diremit L — ночь разняла (развела) (бойцов), которые недоумевали, побеждённые они или победителиoppida unius diei itinere dirimuntur PM — города находятся на расстоянии одного дня пути друг от друга2) разбирать, сортироватьd. sententias occidentis et relegantis PJ — отделять мнения тех, кто стоит за смертную казнь, от мнения тех, кто голосует за изгнаниеd. suffragia (tabellas) C — подсчитывать голоса (по табличкам, на которых участники собраний записывали свои мнения при голосовании)3) прерывать, прекращать (d. proelium Sl, L etc.; rem susceptam C; colloquium Cs)ira diremptae pacis L — возмущение по поводу того, что нарушен мир4) разрешать, улаживать (litem O; controversiam C)5) расстраивать, расторгать (societatem C; amicitias T; nuptias Su)
См. также в других словарях:
Pacis — PACIS, ein der Sonne geweiheter Ochs, den man zu Hermunthi, einer Stadt in Aegypten, göttlich verehrete. Er soll alle Stunden seine Farbe verändert haben, und sein Haar soll wider die Natur aller andern Thiere hinaufwärts gewachsen seyn; daher er … Gründliches mythologisches Lexikon
PACIS Fractio — seu infractio, cum pax indicta ab Imperatore vel Rege; seu alicui, aut Ecclesiae, locisve aliis concessa, violatur; cuius criminis coignitio inter iura Regia recensetur, in LL. Henrici I. Regis Angliae; quid proprie apud Francicarum Rerum… … Hofmann J. Lexicon universale
PACIS Mora — scil. conciliatrix, seu Pax sequestra, Statio Theb. l. 2. v. 425. induciae dicuntur: uti Pacis Sequestrum, Legatum vocat Lucan. l. 10. v. 472. orator Regis Pacisque sequester. Quomodo extremô aevô Dudo Sanquintinius aliquoties loquitur, clarâ… … Hofmann J. Lexicon universale
PACIS Ordo — a Pudolpho II. Imperatore instituendus; de quo sic Ioh. Henr. Heideggerus: Meditabatur idem Imperator et Rex Bohemiae rodolphus superstes adhuc Ordinem Pacis, pro conscientiarum libertate, aureae torquis insigni condecorandum ad cuius societatem… … Hofmann J. Lexicon universale
PACIS Lapis — vide supra Lapis … Hofmann J. Lexicon universale
PACIS Liber — vide Liber … Hofmann J. Lexicon universale
PACIS Osculum — vide sdupra … Hofmann J. Lexicon universale
PACIS Princeps — ude supra, voce Irenarcha … Hofmann J. Lexicon universale
PACIS — … Useful english dictionary
Ara Pacis Augustae — Die Ara Pacis in Rom, (Campus Martius) Die Ara Pacis Augustae (lateinisch „Altar des Friedens des Augustus“ [1]) wurde 13 v. Chr. vom römischen Senat in Auftrag gegeben und dem siegreichen Kaiser Augustus gewidmet. Inhalt … Deutsch Wikipedia
Ara Pacis — Die Ara Pacis in Rom, (Campus Martius) Die Ara Pacis Augustae (lateinisch „Altar des Friedens des Augustus“ [1]) ist ein Monument in Rom. Es wurde 13 v. Chr. vom römischen Senat in Auftrag gegeben und dem siegreichen Kaiser … Deutsch Wikipedia