Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

nom.

  • 61 cupressus

    cū̆pressus, i, and less freq. ūs, f. (m. acc. plur. rectosque cupressos, Enn. ap. Gell. 13, 20, 13, and ap. Non. p. 195; rare collat. form cypărissus, i, f., Verg. A. 3, 680; cf. infra B.; and in late Lat. cȳ̆pressus, i, f., Vulg. Ecclus. 24, 17; Isid. Orig. 17, 7, 34), = kuparissos, the cypress, an evergreen tree sacred to Pluto and used at funerals: Cupressus sempervirens, Linn.— Sing. nom., Hor. C. 4, 6, 10; Plin. 16, 33, 60, § 142; 16, 40, 78, § 212; Ov. M. 10, 106.— Gen. cupressi, Cato, R. R. 48, 1; 151, 1 sq.; Plin. 17, 12, 18, § 89; 24, 5, 10, § 15; Val. Fl. 1, 774; Ser. Samm. 598; 691 al.;

    cupressus,

    Plin. 14, 16, 19, § 112; App. M. 6, 30, p. 186; 8, 18, p. 209.— Dat. cupresso, Ser. Samm. 688.— Abl. cupresso, Verg. A. 3, 64; Hor. A. P. 332; Cels. 4, 9; 6, 18, 6; Plin. 22, 23, 47, § 97; 24, 6, 22, § 32; Vitr. 1, 2, 8; 2, 9, 12; Mart. 6, 73, 7; Plin. Ep. 8, 8, 2:

    cupressu,

    Cat. 64, 291; Ov. M. 3, 155; id. Tr. 3, 13, 21; Vitr. 2, 9, 13; Col. 4, 26, 1; Mart. 6, 49, 4; 6, 49, 11; Petr. 120; Spart. Sev. 22, 4.— Plur. nom. cupressi, Verg. E. 1, 26; Hor. C. 1, 9, 11:

    cupressus,

    Petr. 131; Claud. Rapt. Pros. 3, 370.— Acc. cupressos, Enn. ap. Gell. 13, 20, 13; Cato, R. R. 28, 1; Varr. R. R. 1, 15, 1, 26; Verg. G. 2, 443; id. A. 6, 216; Hor. C. 2, 14, 23; id. Epod. 5, 18:

    cupressus,

    Claud. Rapt. Pros. 3, 393.—
    B.
    Personified: Cypărissus, i, m., a youth changed to a cypress, Ov M. 10, 121 sq.; cf. Serv. ad Verg. G. 1, 20; id. A. 3, 64.—
    II.
    Meton., a box of cypress wood; abl. cupresso, Hor. A. P. 332.

    Lewis & Short latin dictionary > cupressus

  • 62 Cyparissus

    cū̆pressus, i, and less freq. ūs, f. (m. acc. plur. rectosque cupressos, Enn. ap. Gell. 13, 20, 13, and ap. Non. p. 195; rare collat. form cypărissus, i, f., Verg. A. 3, 680; cf. infra B.; and in late Lat. cȳ̆pressus, i, f., Vulg. Ecclus. 24, 17; Isid. Orig. 17, 7, 34), = kuparissos, the cypress, an evergreen tree sacred to Pluto and used at funerals: Cupressus sempervirens, Linn.— Sing. nom., Hor. C. 4, 6, 10; Plin. 16, 33, 60, § 142; 16, 40, 78, § 212; Ov. M. 10, 106.— Gen. cupressi, Cato, R. R. 48, 1; 151, 1 sq.; Plin. 17, 12, 18, § 89; 24, 5, 10, § 15; Val. Fl. 1, 774; Ser. Samm. 598; 691 al.;

    cupressus,

    Plin. 14, 16, 19, § 112; App. M. 6, 30, p. 186; 8, 18, p. 209.— Dat. cupresso, Ser. Samm. 688.— Abl. cupresso, Verg. A. 3, 64; Hor. A. P. 332; Cels. 4, 9; 6, 18, 6; Plin. 22, 23, 47, § 97; 24, 6, 22, § 32; Vitr. 1, 2, 8; 2, 9, 12; Mart. 6, 73, 7; Plin. Ep. 8, 8, 2:

    cupressu,

    Cat. 64, 291; Ov. M. 3, 155; id. Tr. 3, 13, 21; Vitr. 2, 9, 13; Col. 4, 26, 1; Mart. 6, 49, 4; 6, 49, 11; Petr. 120; Spart. Sev. 22, 4.— Plur. nom. cupressi, Verg. E. 1, 26; Hor. C. 1, 9, 11:

    cupressus,

    Petr. 131; Claud. Rapt. Pros. 3, 370.— Acc. cupressos, Enn. ap. Gell. 13, 20, 13; Cato, R. R. 28, 1; Varr. R. R. 1, 15, 1, 26; Verg. G. 2, 443; id. A. 6, 216; Hor. C. 2, 14, 23; id. Epod. 5, 18:

    cupressus,

    Claud. Rapt. Pros. 3, 393.—
    B.
    Personified: Cypărissus, i, m., a youth changed to a cypress, Ov M. 10, 121 sq.; cf. Serv. ad Verg. G. 1, 20; id. A. 3, 64.—
    II.
    Meton., a box of cypress wood; abl. cupresso, Hor. A. P. 332.

    Lewis & Short latin dictionary > Cyparissus

  • 63 cypressus

    cū̆pressus, i, and less freq. ūs, f. (m. acc. plur. rectosque cupressos, Enn. ap. Gell. 13, 20, 13, and ap. Non. p. 195; rare collat. form cypărissus, i, f., Verg. A. 3, 680; cf. infra B.; and in late Lat. cȳ̆pressus, i, f., Vulg. Ecclus. 24, 17; Isid. Orig. 17, 7, 34), = kuparissos, the cypress, an evergreen tree sacred to Pluto and used at funerals: Cupressus sempervirens, Linn.— Sing. nom., Hor. C. 4, 6, 10; Plin. 16, 33, 60, § 142; 16, 40, 78, § 212; Ov. M. 10, 106.— Gen. cupressi, Cato, R. R. 48, 1; 151, 1 sq.; Plin. 17, 12, 18, § 89; 24, 5, 10, § 15; Val. Fl. 1, 774; Ser. Samm. 598; 691 al.;

    cupressus,

    Plin. 14, 16, 19, § 112; App. M. 6, 30, p. 186; 8, 18, p. 209.— Dat. cupresso, Ser. Samm. 688.— Abl. cupresso, Verg. A. 3, 64; Hor. A. P. 332; Cels. 4, 9; 6, 18, 6; Plin. 22, 23, 47, § 97; 24, 6, 22, § 32; Vitr. 1, 2, 8; 2, 9, 12; Mart. 6, 73, 7; Plin. Ep. 8, 8, 2:

    cupressu,

    Cat. 64, 291; Ov. M. 3, 155; id. Tr. 3, 13, 21; Vitr. 2, 9, 13; Col. 4, 26, 1; Mart. 6, 49, 4; 6, 49, 11; Petr. 120; Spart. Sev. 22, 4.— Plur. nom. cupressi, Verg. E. 1, 26; Hor. C. 1, 9, 11:

    cupressus,

    Petr. 131; Claud. Rapt. Pros. 3, 370.— Acc. cupressos, Enn. ap. Gell. 13, 20, 13; Cato, R. R. 28, 1; Varr. R. R. 1, 15, 1, 26; Verg. G. 2, 443; id. A. 6, 216; Hor. C. 2, 14, 23; id. Epod. 5, 18:

    cupressus,

    Claud. Rapt. Pros. 3, 393.—
    B.
    Personified: Cypărissus, i, m., a youth changed to a cypress, Ov M. 10, 121 sq.; cf. Serv. ad Verg. G. 1, 20; id. A. 3, 64.—
    II.
    Meton., a box of cypress wood; abl. cupresso, Hor. A. P. 332.

    Lewis & Short latin dictionary > cypressus

  • 64 dapis

    daps or dăpis, dăpis (nom. daps obsol. Paul. Diac. p. 68, 3: dapis, Juvenc. ap. Auct. de gen. nom. p. 78.—The gen. pl. and dat. sing. do not occur, but are supplied by epulae, cena, convivium, q. v.), f. [stem, dap-, Gr. dapanê, expense: cf. deipnon; R. da-, Gr. daiô, to distribute; Sanscr. dapajami, to cause to divide], a solemn feast for religious purposes, a sacrificial feast (before beginning to till the ground; the Greek proêrosia, made in honor of some divinity, in memory of departed friends, etc. Thus distinguished from epulae, a meal of any kind: convivium, a meal or feast for company; epulum, a formal or public dinner, v. h. v.).
    I.
    Prop.:

    dapem pro bubus piro florente facito... postea dape facta serito milium, panicum, alium, lentim,

    Cato R. R. 131 and 132; id. ib. 50 fin.:

    pro grege,

    an offering for the protection of the flock, Tib. 1, 5, 28; Liv. 1, 7 ad fin.:

    ergo obligatam redde Jovi dapem,

    Hor. Od. 2, 7, 17:

    nunc Saliaribus Ornare pulvinar deorum Tempus erat dapibus,

    id. ib. 1, 37, 4:

    sollemnis dapes et tristia dona,

    Verg. A. 3, 301.
    II.
    Transf. by the poets and post-Augustan prose-writers beyond the sphere of religion, and used of every (esp. rich, sumptuous) meal, a feast, banquet, in the sing. and plur. (in Verg. passim, in Tibul. in this signif. only plur.).—
    (α).
    Sing.: ne cum tyranno quisquam... eandem vescatur dapem, Att. ap. Non. 415, 25 (v. 217 Ribbeck): quae haec daps est? qui festus dies? Liv. Andr. ap. Prisc. p. 752 P. (transl. of Hom. Od. 1, 225: tis daïs, tis de homilos hod epleto); so Catull. 64, 305; Hor. Od. 4, 4, 12; id. Epod. 5, 33; id. Ep. 1, 17, 51: of a simple, poor meal, Ov. H. 9, 68; 16, 206. Opp. to wine:

    nunc dape, nunc posito mensae nituere Lyaeo,

    Ov. F. 5, 521; cf.

    so in plur.,

    id. M. 8, 571; Verg. A. 1, 706.—
    (β).
    Plur.: Tib. 1, 5, 49; 1, 10, 8; Verg. E. 6, 79; id. G. 4, 133; id. A. 1, 210 et saep.; Hor. Od. 1, 32, 13; id. Epod. 2, 48; Ov. M. 5, 113; 6, 664; Tac. A. 14, 22 et saep.:

    humanae,

    human excrement, Plin. 17, 9, 6, § 51.

    Lewis & Short latin dictionary > dapis

  • 65 daps

    daps or dăpis, dăpis (nom. daps obsol. Paul. Diac. p. 68, 3: dapis, Juvenc. ap. Auct. de gen. nom. p. 78.—The gen. pl. and dat. sing. do not occur, but are supplied by epulae, cena, convivium, q. v.), f. [stem, dap-, Gr. dapanê, expense: cf. deipnon; R. da-, Gr. daiô, to distribute; Sanscr. dapajami, to cause to divide], a solemn feast for religious purposes, a sacrificial feast (before beginning to till the ground; the Greek proêrosia, made in honor of some divinity, in memory of departed friends, etc. Thus distinguished from epulae, a meal of any kind: convivium, a meal or feast for company; epulum, a formal or public dinner, v. h. v.).
    I.
    Prop.:

    dapem pro bubus piro florente facito... postea dape facta serito milium, panicum, alium, lentim,

    Cato R. R. 131 and 132; id. ib. 50 fin.:

    pro grege,

    an offering for the protection of the flock, Tib. 1, 5, 28; Liv. 1, 7 ad fin.:

    ergo obligatam redde Jovi dapem,

    Hor. Od. 2, 7, 17:

    nunc Saliaribus Ornare pulvinar deorum Tempus erat dapibus,

    id. ib. 1, 37, 4:

    sollemnis dapes et tristia dona,

    Verg. A. 3, 301.
    II.
    Transf. by the poets and post-Augustan prose-writers beyond the sphere of religion, and used of every (esp. rich, sumptuous) meal, a feast, banquet, in the sing. and plur. (in Verg. passim, in Tibul. in this signif. only plur.).—
    (α).
    Sing.: ne cum tyranno quisquam... eandem vescatur dapem, Att. ap. Non. 415, 25 (v. 217 Ribbeck): quae haec daps est? qui festus dies? Liv. Andr. ap. Prisc. p. 752 P. (transl. of Hom. Od. 1, 225: tis daïs, tis de homilos hod epleto); so Catull. 64, 305; Hor. Od. 4, 4, 12; id. Epod. 5, 33; id. Ep. 1, 17, 51: of a simple, poor meal, Ov. H. 9, 68; 16, 206. Opp. to wine:

    nunc dape, nunc posito mensae nituere Lyaeo,

    Ov. F. 5, 521; cf.

    so in plur.,

    id. M. 8, 571; Verg. A. 1, 706.—
    (β).
    Plur.: Tib. 1, 5, 49; 1, 10, 8; Verg. E. 6, 79; id. G. 4, 133; id. A. 1, 210 et saep.; Hor. Od. 1, 32, 13; id. Epod. 2, 48; Ov. M. 5, 113; 6, 664; Tac. A. 14, 22 et saep.:

    humanae,

    human excrement, Plin. 17, 9, 6, § 51.

    Lewis & Short latin dictionary > daps

  • 66 decet

    dĕcet, cuit, 2, v. impers. [Sanscr. dacas, fame; Gr. dokeô, to seem, think; Lat. decus, dignus]. It is seemly, comely, becoming,; it beseems, behooves, is fitting, suitable, proper (for syn. v. debeo init.):

    decere quasi aptum esse consentaneumque tempori et personae,

    Cic. Or. 22, 74; cf. also nunc quid aptum sit, hoc est, quid maxime deceat in oratione videamus, id. de Or. 3, 55, 210 (very freq. and class.; not in Caes.).—Constr., with nom. or inf. of the thing, and with acc.; less freq. with dat. of the pers.; sometimes absol.
    a.
    With nom. rei
    (α).
    and acc. pers.: Ph. Quin me aspice et contempla, ut haec (sc. vestis) me decet. Sc. Virtute formae id evenit, te ut deceat, quicquid habeas, Plaut. Most. 1, 3, 16 sq.; cf.:

    quem decet muliebris ornatus, quem incessus psaltriae, Cic. Clod. fragm. 5, p. 105 ed. Beier: te toga picta decet,

    Prop. 4, 4, 53 al.; Hor. Ep. 1, 18, 30; Quint. 8, 5, 28;

    and nec habitus triumphalis feminas deceat,

    id. 11, 1, 3; cf.:

    omnis Aristippum color decuit,

    Hor. Ep. 1, 17, 23:

    intonsus crinis deum,

    Tib. 1, 4, 38; cf.:

    neglecta decet multas coma,

    Ov. A. A. 3, 153; id. F. 2, 106 et saep.:

    id maxime quemque decet, quod est cujusque maxime suum,

    Cic. Off. 1, 31, 113:

    quod omnes et semper et ubique decet,

    Quint. 11, 1, 14:

    non si quid Pholoen satis, Et te, Chlori, decet,

    Hor. Od. 3, 15, 8 et saep.:

    qui flexus deceat miserationem,

    Quint. 1, 11, 12:

    civitatem quis deceat status,

    Hor. Od. 3, 29, 25 et saep.—In plur.:

    quem tenues decuere togae nitidique capilli,

    Hor. Ep. 1, 14, 32:

    te non citharae decent,

    id. Od. 3, 15, 14:

    alba decent Cererem: vestes Cerealibus albas Sumite,

    Ov. F. 4, 619; id. M. 1, 457 et saep.:

    nec velle experiri, quam se aliena deceant,

    Cic. Off. 1, 31, 113; Quint. 6, 1, 25:

    illa quoque diversa bonum virum decent,

    id. 11, 1, 42 et saep.:

    duo verba uni apposita ne versum quidem decuerint,

    id. 8, 6, 43.—
    (β).
    Without acc. pers.:

    nihil est difficilius quam quid deceat videre,

    Cic. Or. 21, 70; cf.:

    quid deceat et quid aptum sit personis,

    id. Off. 1, 34 fin.:

    casus singularis magis decuit,

    Quint. 8, 3, 20; id. 11, 3, 161 et saep.:

    idem fere in omni genere causarum et proderit et decebit,

    id. 11, 1, 14; cf. id. 9, 4, 21.—In plur.:

    ubi lepos, joci, risus, vinum, ebrietas decent,

    Plaut. Ps. prol. 20:

    cum magna pars est exhausta orationis, pene omnia decent,

    Quint. 11, 3, 147; 150; id. 11, 1, 48 et saep. —
    (γ).
    With dat.:

    istuc facinus nostro generi non decet,

    Plaut. Am. 2, 2, 188: certa est ratio quae deceat philosopho, Apul. Flor. 3, p. 355, 13; Plaut. Pers. 2, 2, 34; cf. infra. —
    b.
    With inf.
    (α).
    and acc. pers.:

    non te mihi irasci decet,

    Plaut. Am. 1, 3, 24:

    hanc maculam nos decet effugere,

    Ter. Ad. 5, 8, 31:

    oratorem irasci minime decet,

    Cic. Tusc. 4, 25; Quint. 12, 6, 3; Ov. M. 3, 265; so freq. with inf. pass.:

    specimen naturae capi debet ex optima quaque natura,

    Cic. Tusc. 1, 14, 32:

    mortalin' decuit violari vulnere divum?

    Verg. A. 12, 797; Ter. And. prol. 16. —
    (β).
    Without acc.:

    injusta ab justis impetrare non decet,

    Plaut. Am. prol. 35:

    exemplis grandioribus decuit uti,

    Cic. Div. 1, 20; Ov. M. 8, 27:

    nunc decet caput impedire myrto: nunc et in umbrosis Fauno decet immolare lucis,

    Hor. Od. 1, 4, 9 sq.; id. Ep. 1, 17, 2; Pers. 3, 27.—
    (γ).
    With dat.:

    decet tantae majestati eas servare leges, quibus, etc.,

    Dig. 32, 1, 23:

    ita uti liberali esse ingenio decet,

    Ter. Hec. 1, 2, 89:

    prima certe pensari decet populo utrum, etc.,

    Liv. 34, 58, 8.
    c.
    Absol.
    (α).
    with acc. pers.:

    ita ut vos decet,

    Plaut. Most. 3, 2, 40; cf.:

    facis, ut te decet,

    Ter. Andr. 2, 5, 10; id. Heaut. 5, 5, 10:

    ita uti fortes decet milites,

    id. Eun. 4, 7, 44; cf.: id. Andr. 2, 6, 14:

    illum decet,

    Quint. 9, 4, 15 et saep.—
    (β).
    Without case:

    eia haud sic decet,

    Ter. Eun. 5, 9, 35; cf. id. Hec. 2, 2, 10:

    fecisti ut decuerat,

    id. ib. 4, 4, 66:

    minus severe quam decuit,

    Cic. Phil. 6, 1:

    velata parte oris, quia sic decebat,

    it was becoming, Tac. A. 13, 45:

    nihil aliter ac deceat,

    id. Att. 6, 3, 8: perge;

    decet,

    Verg. A. 12, 153 et saep.—
    (γ).
    With dat.:

    ita nobis decet,

    Ter. Ad. 5, 8, 5; id. Heaut. 5, 2, 12:

    locum editiorem quam victoribus decebat,

    Sall. H. 1, 98 (Serv. Verg. A. 8, 127.)— Hence, dĕcens, entis, P. a. (freq. in Hor., Ov., and post-Aug. prose, esp. Quint.; not in Verg.; in Cic. once adverbially, and cf. decentia), seemly, becoming, decent, proper, fit:

    amictus,

    Ov. Pont. 2, 5, 52; cf.:

    decentior amictus,

    Quint. 11, 3, 156;

    and sinus (togae) decentissimus,

    id. 11, 3, 140:

    ornatus,

    id. 2, 15, 21:

    motus,

    Hor. Od. 4, 13, 17; Quint. 1, 10, 26; cf.:

    corporis decens et accommodatus orationi motus,

    id. 11, 3, 29;

    and allevatio atque contractio humerorum,

    id. 11, 3, 83:

    decentissimum sponsalium genus,

    Sen. Ben. 1, 9 et saep.:

    quid verum atque decens,

    Hor. Ep. 1, 1, 11:

    decentius erit servare pudorem,

    Quint. 11, 1, 78; cf. 8, 6, 6.—
    2.
    Esp. of corporeal fitness and symmetry, regularly, symmetrically, handsomely shaped; well-formed; noble:

    forma,

    Ov. Am. 3, 1, 9; cf.:

    habitus decentior quam sublimior,

    Tac. Agr. 44:

    facies,

    Ov. Tr. 3, 7, 33:

    malae,

    Hor. Od. 3, 27, 53:

    Venus,

    id. ib. 1, 18, 6; cf.:

    Cynthia,

    Prop. 4, 8, 52 (5, 8, 52 M.):

    Gratiae,

    Hor. Od. 1, 4, 6:

    (Paullus) et nobilis et decens,

    id. ib. 4, 1, 13: pulcher et decens toto corpore, Suct. Dom. 18; cf. Juv. 6, 161:

    sumptis decentior armis Minerva,

    Ov. H. 5, 35; Quint. 8, 3, 10 et saep.— Adv.: decenter (acc. to no. 1), becomingly, decently, properly, fitly:

    fictis nominibus decenter uti,

    Plin. Ep. 6, 21, 5; cf.:

    fieri,

    Quint. 11, 1, 79:

    singula quaeque locum teneant sortita decenter,

    Hor. A. P. 92; cf.:

    maesta,

    Ov. Am. 2, 5, 44.— Comp.: Hor. Ep. 2, 2, 216; Quint. 9, 1, 21 al.— Sup., a false reading for diligentissime, Cic. Caes. 26, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > decet

  • 67 dico

    1.
    dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].
    I.
    To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,
    II.
    Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).
    A.
    Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:

    donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,

    Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:

    ara condita atque dicata,

    Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,

    aram,

    id. 1, 7; 1, 20:

    capitolium, templum Jovis O. M.,

    id. 22, 38 fin.:

    templa,

    Ov. F. 1, 610:

    delubrum ex manubiis,

    Plin. 7, 26, 27, § 97:

    lychnuchum Apollini,

    id. 34, 3, 8, § 14:

    statuas Olympiae,

    id. 34, 4, 9, § 16:

    vehiculum,

    Tac. G. 40:

    carmen Veneri,

    Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:

    cygni Apollini dicati,

    Cic. Tusc. 1, 30, 73.—
    2.
    With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):

    Janus geminus a Numa dicatus,

    Plin. 34, 7, 16, § 34:

    inter numina dicatus Augustus,

    Tac. A. 1, 59.—
    B.
    Transf., beyond the relig. sphere.
    1.
    To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;

    aurium operam tibi dico,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,

    operam,

    id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:

    hunc totum diem tibi,

    Cic. Leg. 2, 3, 7:

    tuum studium meae laudi,

    id. Fam. 2, 6, 4:

    genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,

    id. Or. 13, 42:

    librum Maecenati,

    Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:

    librum laudibus ptisanae,

    id. 18, 7, 15, § 75 al.:

    (Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,

    Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:

    se Crasso,

    Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:

    se alii civitati,

    to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;

    for which: se in aliam civitatem,

    id. ib. 12 fin.
    * 2.
    (I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:

    nova signa novamque aquilam,

    Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:

    loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,

    Inscr. Orell. 1083.
    2.
    dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:

    dixti,

    Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:

    dixis,

    Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:

    dixem = dixissem,

    Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,

    Plaut. Am. 1, 1, 228:

    advenisse familiarem dicito,

    id. ib. 1, 1, 197:

    haec uti sunt facta ero dicam,

    id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:

    signi dic quid est?

    id. ib. 1, 1, 265:

    si dixero mendacium,

    id. ib. 1, 1, 43; cf.

    opp. vera dico,

    id. ib. 1, 1, 238 al.:

    quo facto aut dicto adest opus,

    id. ib. 1, 1, 15; cf.:

    dictu opus est,

    Ter. Heaut. 5, 1, 68:

    nihil est dictu facilius,

    id. Phorm. 2, 1, 70:

    turpe dictu,

    id. Ad. 2, 4, 11:

    indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,

    Plaut. Curc. 4, 2, 27:

    ille, quem dixi,

    whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:

    stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,

    Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:

    mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—
    b.
    Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:

    non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,

    id. Fin. 3, 18, 60; so,

    dicitur,

    Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:

    Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,

    Tac. H. 4, 52; so,

    dicebatur,

    id. A. 1, 10:

    in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,

    Ter. And. 4, 5, 1:

    dictum est,

    Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:

    ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:

    ut supra dictum est,

    Sall. J. 96, 1:

    sicut ante dictum est,

    Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—
    c.
    (See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:

    ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,

    Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:

    dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,

    Hor. Od. 3, 30, 10 al.:

    illi socius esse diceris,

    Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:

    qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,

    Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:

    quot annos nata dicitur?

    Plaut. Cist. 4, 2, 89:

    is nunc dicitur venturus peregre,

    id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—
    d.
    Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:

    dictum ac factum reddidi,

    it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:

    dicto citius,

    Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:

    dicto prope citius,

    Liv. 23, 47, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn.
    a.
    To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):

    quem esse negas, eundem esse dicis,

    Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:

    dicebant, ego negabam,

    id. Fam. 3, 8, 5; and:

    quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?

    id. Rab. Post. 12, 35.—
    b.
    For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;

    but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,

    Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,

    freq. in Liv. when the negation precedes,

    id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—
    2.
    dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:

    utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,

    Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:

    ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,

    Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—
    3.
    In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.
    (α).
    With acc.:

    oratio dicta de scripto,

    Cic. Planc. 30 fin.; cf.:

    sententiam de scripto,

    id. Att. 4, 3, 3:

    controversias,

    Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:

    prooemium ac narrationem et argumenta,

    id. 2, 20, 10:

    exordia,

    id. 11, 3, 161:

    theses et communes locos,

    id. 2, 1, 9:

    materias,

    id. 2, 4, 41:

    versus,

    Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:

    causam, of the defendant or his attorney,

    to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.

    causas (said of the attorney),

    Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:

    jus,

    to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—
    (β).
    With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:

    ad unum judicem,

    Cic. Opt. Gen. 4, 10:

    ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—
    (γ).
    With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:

    non audeo ad ista dicere,

    Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—
    (δ).
    Absol.:

    nec idem loqui, quod dicere,

    Cic. Or. 32:

    est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,

    id. Off. 1, 1, 2; so,

    de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,

    I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;

    thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,

    Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:

    causam nullam or causam haud dico,

    I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—
    4.
    To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):

    tibi dicere laudes,

    Tib. 1, 3, 31; so,

    laudes Phoebi et Dianae,

    Hor. C. S. 76:

    Dianam, Cynthium, Latonam,

    id. C. 1, 21, 1:

    Alciden puerosque Ledae,

    id. ib. 1, 12, 25:

    caelestes, pugilemve equumve,

    id. ib. 4, 2, 19:

    Pelidae stomachum,

    id. ib. 1, 6, 5:

    bella,

    id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:

    carmen,

    Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:

    modos,

    Hor. C. 3, 11, 7:

    silvestrium naturas,

    Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:

    temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

    Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:

    vir neque silendus neque dicendus sine cura,

    Vell. 2, 13.—
    b.
    Of prophecies, to predict, foretell:

    bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,

    Hor. C. 3, 3, 58:

    sortes per carmina,

    id. A. P. 403:

    quicquid,

    id. S. 2, 5, 59:

    hoc (Delphi),

    Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—
    5.
    To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—
    6.
    To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:

    Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,

    Verg. A. 3, 335:

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. Od. 1, 2, 50:

    uxor quondam tua dicta,

    Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:

    dici beatus ante obitum nemo debet,

    Ov. M. 3, 135.—
    7.
    To name, appoint one to an office:

    ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,

    Cic. Att. 9, 15, 2: so,

    dictatorem,

    Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:

    consulem,

    id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):

    magistrum equitum,

    id. 6, 39:

    aedilem,

    id. 9, 46:

    arbitrum bibendi,

    Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—
    8.
    To appoint, set apart. fix upon, settle:

    nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,

    Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:

    dotis paululum vicino suo,

    Afran. ib. 26:

    pecuniam omnem suam doti,

    Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:

    diem nuptiis,

    Ter. And. 1, 1, 75:

    diem operi,

    Cic. Verr. 2, 1, 57:

    diem juris,

    Plaut. Men. 4, 2, 16:

    diem exercitui ad conveniendum Pharas,

    Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:

    locum consiliis,

    id. 25, 16:

    leges pacis,

    id. 33, 12; cf.:

    leges victis,

    id. 34, 57:

    legem tibi,

    Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:

    legem sibi,

    to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:

    pretium muneri,

    Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:

    eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,

    Sall. J. 113, 6.—
    9.
    To utter, express, esp. in phrases:

    non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,

    Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:

    dici vix potest quanta sit vis, etc.,

    id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—
    10.
    (Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:

    dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,

    Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:

    tibi (ego) dico,

    I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:

    tibi dicimus,

    Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—
    11.
    Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.
    II.
    Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:

    nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,

    Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:

    uxoris dico, non tuam,

    Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.
    A.
    In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,

    istaec dicta dicere,

    Plaut. Trin. 1, 2, 40:

    docta,

    id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.

    condocta,

    Plaut. Poen. 3, 2, 3:

    meum,

    id. As. 2, 4, 1:

    ridiculum,

    id. Capt. 3, 1, 22:

    minimum,

    Cic. Fam. 1, 9:

    ferocibus dictis rem nobilitare,

    Liv. 23, 47, 4 al.:

    ob admissum foede dictumve superbe,

    Lucr. 5, 1224; cf.

    facete,

    Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:

    lepide,

    Plaut. Most. 1, 3, 103:

    absurde,

    id. Capt. 1, 1, 3:

    vere,

    Nep. Alc. 8, 4:

    ambigue,

    Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:

    feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),

    Plaut. Casin. 5, 4, 17.—
    B.
    In partic.
    1.
    A saying, maxim, proverb:

    aurea dicta,

    Lucr. 3, 12; cf.

    veridica,

    id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,
    2.
    For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—
    3.
    Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:

    rerum naturam expandere dictis,

    Lucr. 1, 126; 5, 56:

    Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,

    Prop. 4 (5), 1, 61.—
    4.
    A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—
    5.
    An order, command:

    dicto paruit consul,

    Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:

    haec dicta dedit,

    Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—
    6.
    A promise, assurance:

    illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,

    Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > dico

  • 68 Dis

    1.
    dīs, dītis, adj., rich, v. dives.
    2.
    Dīs, ītis (nom. Dītis, Petr. Poët. 120, 76; Quint. 1, 6, 34; cf. Serv. Verg. A. 6, 273; the nom. Dis very rare in the poets; Aus. Idyl. 12: de deis, 3), m. [cf.: dīus, divus, deus], orig. denoting godhead, deity, in general, and of Jupiter in partic.; cf.: Diespiter and Diovis = Juppiter; afterwards exclusively as the designation of the god of the infernal regions, the Greek Pluto, connected with pater, Varr. L. L. 5, § 66 Müll.; identified by Caesar with the Celtic god of night, cf. Caes. B. G. 6, 18, 1 sq.; Cic. N. D. 2, 26; Tac. H. 4, 84 fin.; Suet. Oth. 8; Inscr. Orell. 1465-1470 and 4967;

    without pater,

    Verg. G. 4, 519; id. A. 4, 702; 5, 731; 6, 127 al.:

    pallida Ditis aqua,

    Tib. 3, 1, 28:

    Ditis ignava aqua,

    id. 3, 3, 38; Ov. M. 4, 438; 511; id. F. 4, 449 al.:

    domina Ditis = Proserpina,

    Verg. A. 6, 397.
    3.
    dĭs, an inseparable particle [Sanscr. dva, two: dvis, twice; Gr. dis (dWis); cf.: bis, bini, dubius, duo; also Sanscr. vi- (for dvi-) = dis-], occurs before vowels only in dishiasco; it stands unchanged before c, p, q, t, s, and di; loses its s before b, d, g, l, m, n, r, and v; and becomes dif -before f. So, discedo, dispar, disquiro, distraho, dissolvo; dibalo, dido, digero, dilabor, dimetior, dinumero, dirigo, divello, etc. Before j (i) we have sometimes dī-, as in dijudico, dijungo, and sometimes dis-, as in disjeci, disjungo. Iacio makes disicio or dissicio. In late Lat. disglutino and disgrego occur; while disrumpo occurs in Cic. Lael. 22, 85; cf.

    dirrumpo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 37: dirripio in Cic. de Imp. Pomp. 19, 37, in some MSS.; and dimminuo in MSS. of Plautus, v. Neue Formenl. 2, 782 sq.—
    II.
    Meaning.
    A.
    Dis, in most cases, answers to our asunder, in pieces, apart, in two, in different directions, implying separation or division, as in: diffindo, diffugio, digero, discedo, discepto, discerno, discerpo, discindo, dido, diffindo, dimitto, dirumpo, divido, and a multitude of others.—
    B.
    Less freq. = Engl. un-, reversing or negativing the meaning of the primitive, as in discingo, disconduco, disconvenio, diffido, diffiteor, disjungo, displiceo, dissimulo, dissocio, dissuadeo, and a few others; so, dinumero, to count as separate objects: disputo, to discuss different views or things. —
    C.
    In a few words dis- acquires an intensive force, exceedingly, as, differtus, dilaudo, discupio, disperio ( utterly), dispudet, dissuavior, distaedet. This is but a development of its original meaning: thus, differtus is properly stuffed out; dilaudo, to scatter praise of, etc.—
    D.
    Between, among, through: dinosco, dirigo (or derigo), dijudico, diligo, dilucesco, dispicio, dissereno.

    Lewis & Short latin dictionary > Dis

  • 69 dis

    1.
    dīs, dītis, adj., rich, v. dives.
    2.
    Dīs, ītis (nom. Dītis, Petr. Poët. 120, 76; Quint. 1, 6, 34; cf. Serv. Verg. A. 6, 273; the nom. Dis very rare in the poets; Aus. Idyl. 12: de deis, 3), m. [cf.: dīus, divus, deus], orig. denoting godhead, deity, in general, and of Jupiter in partic.; cf.: Diespiter and Diovis = Juppiter; afterwards exclusively as the designation of the god of the infernal regions, the Greek Pluto, connected with pater, Varr. L. L. 5, § 66 Müll.; identified by Caesar with the Celtic god of night, cf. Caes. B. G. 6, 18, 1 sq.; Cic. N. D. 2, 26; Tac. H. 4, 84 fin.; Suet. Oth. 8; Inscr. Orell. 1465-1470 and 4967;

    without pater,

    Verg. G. 4, 519; id. A. 4, 702; 5, 731; 6, 127 al.:

    pallida Ditis aqua,

    Tib. 3, 1, 28:

    Ditis ignava aqua,

    id. 3, 3, 38; Ov. M. 4, 438; 511; id. F. 4, 449 al.:

    domina Ditis = Proserpina,

    Verg. A. 6, 397.
    3.
    dĭs, an inseparable particle [Sanscr. dva, two: dvis, twice; Gr. dis (dWis); cf.: bis, bini, dubius, duo; also Sanscr. vi- (for dvi-) = dis-], occurs before vowels only in dishiasco; it stands unchanged before c, p, q, t, s, and di; loses its s before b, d, g, l, m, n, r, and v; and becomes dif -before f. So, discedo, dispar, disquiro, distraho, dissolvo; dibalo, dido, digero, dilabor, dimetior, dinumero, dirigo, divello, etc. Before j (i) we have sometimes dī-, as in dijudico, dijungo, and sometimes dis-, as in disjeci, disjungo. Iacio makes disicio or dissicio. In late Lat. disglutino and disgrego occur; while disrumpo occurs in Cic. Lael. 22, 85; cf.

    dirrumpo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 37: dirripio in Cic. de Imp. Pomp. 19, 37, in some MSS.; and dimminuo in MSS. of Plautus, v. Neue Formenl. 2, 782 sq.—
    II.
    Meaning.
    A.
    Dis, in most cases, answers to our asunder, in pieces, apart, in two, in different directions, implying separation or division, as in: diffindo, diffugio, digero, discedo, discepto, discerno, discerpo, discindo, dido, diffindo, dimitto, dirumpo, divido, and a multitude of others.—
    B.
    Less freq. = Engl. un-, reversing or negativing the meaning of the primitive, as in discingo, disconduco, disconvenio, diffido, diffiteor, disjungo, displiceo, dissimulo, dissocio, dissuadeo, and a few others; so, dinumero, to count as separate objects: disputo, to discuss different views or things. —
    C.
    In a few words dis- acquires an intensive force, exceedingly, as, differtus, dilaudo, discupio, disperio ( utterly), dispudet, dissuavior, distaedet. This is but a development of its original meaning: thus, differtus is properly stuffed out; dilaudo, to scatter praise of, etc.—
    D.
    Between, among, through: dinosco, dirigo (or derigo), dijudico, diligo, dilucesco, dispicio, dissereno.

    Lewis & Short latin dictionary > dis

  • 70 domus

    dŏmus, ūs and i, 2d and 4th decl., f. [Sanscr. damas, house; Gr. root dem-ô, to build, whence domos, des-potês for demspotês; cf. Germ. Zimmer; Eng. timber, etc.], a house, home (for syn. cf. aedes, casa, domicilium, habitatio; mansio, sedes, tectum, tugurium; aedificium, moles). —Forms of the cases.
    a.
    Sing.
    (α).
    Nom.:

    domus,

    Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Bacch. 3, 1, 6 al.; Ter. And. 5, 3, 20; id. Eun. 5, 9, 8 al.; Cic. Lael. 27, 103; id. Rep. 1, 43; 3, 9 et saep.—
    (β).
    Gen., in the comic poets only the ante-class. form domi:

    haud quod tui me neque domi distaedeat,

    Plaut. Am. 1, 3, 5:

    commeminit domi,

    id. Trin. 4, 3, 20; cf.:

    domi focique fac vicissim ut memineris,

    Ter. Eun. 4, 7, 45:

    domi cupio (i.q. cupidus sum),

    Plaut. Trin. 4, 1, 22; acc. to Don. Ter. l. l.: decora domi, Caecil. ap. Don. l. l.: conviva domi, Afran. ap. Non. 337, 23. But since Varro (except as infra, 2.):

    domūs,

    Varr. L. L. 5, § 162 Müll. (twice); Cat. 64, 246; Verg. G. 4, 209; id. A. 1, 356; 4, 318; 645; 6, 27; 53; 81; Hor. C. 4, 12, 6; id. S. 2, 5, 108; Ov. M. 2, 737; Stat. S. 5, 2, 77; Suet. Caes. 81 et saep. The uncontr. form domuis, Varr. ap. Non. 491, 22; and Nigidius, acc. to Gell. 4, 16, 1; the form domos, used by Augustus exclusively, acc. to Suet. Aug. 87 (or domuos, acc. to Ritschl; v. Neue Formenl. 1, 362; cf. SENATVOS from senatus in the S. C. de Bacan.).—
    (γ).
    Dat.:

    domo,

    Cato R. R. 134, 2; 139; 141, 2; Hor. Ep. 1, 10, 13 (ex conj. Lachm.; also Lucr. 5, 1267);

    much more freq. domui,

    Caes. B. C. 3, 112, 8; Quint. 1, 10, 32; 7, 1, 53 Spald. and Zumpt N. cr.; Tac. H. 4, 68; Ov. M. 4, 66; id. Tr. 1, 2, 101; 3, 12, 50; id. Pont. 1, 2, 108; 3, 1, 75.—
    (δ).
    Acc.:

    domum,

    Plaut. Aul. prol. 3; id. Bacch. 3, 3, 54; Ter. Eun. 2, 3, 90; Cic. Rep. 1, 39; 2, 5; 6, 19; 23; 26 et saep.—Apoc. form do = dô (for dôma): endo suam do, Enn. ap. Diom. p. 436 P.; and ap. Aus. Idyll. 12, 18 (Ann. v. 563 ed. Vahl.).—
    (ε).
    Voc.: domus, Enn. ap. Cic. Off. 1, 39, 139; id. ap. Cic. de Or. 3, 26, 102; 3, 58, 217; Nov. ap. Non. 510; Verg. A. 2, 241.—
    (ζ).
    Abl., usually domo, Plaut. Aul. 1, 2, 27; id. Curc. 1, 3, 53 et saep.; Ter. Eun. 5, 5, 18; Cic. Rep. 2, 4; id. Off. 1, 39, 139 (four times) et saep.:

    domu,

    Plaut. Mil. 2, 1, 48; Cic. Phil. 2, 18, 45; id. Verr. 2, 5, 49, § 128; Inscr. Grut. 599, 8; cf. Quint. 1, 6, 5.—
    b.
    Plur.
    (α).
    Nom., only domus, Verg. G. 4, 481; Liv. 3, 32, 2; 42, 1, 10; Suet. Ner. 38.—
    (β).
    Gen.: domorum ( poet.), Lucr. 1, 354; 489 saep.; Verg. G. 4, 159; id. A. 2, 445;

    usually domuum,

    Plin. 36, 13, 19, § 88; 8, 57, 82, § 221; Tac. A. 3, 24; 6, 45; Juv. 3, 72; Sen. Ep. 122, 9; Dig. 33, 2, 32, § 2 et saep.—
    (γ).
    Dat. and abl., only domibus, Varr. L. L. 5, § 160 Müll.; Caes. B. G. 6, 11, 2; id. B. C. 3, 42 fin.; Quint. 9, 4, 4; Tac. A. 3, 6; id. H. 1, 4; id. G. 46; Verg. G. 2, 443; Hor. C. 1, 22, 22; id. S. 2, 6, 71 et saep.—
    (δ).
    Acc. usually domos, Plaut. Poen. 3, 6, 19; Lucr. 1, 18; 6, 241; Cic. Rep. 1, 13 (twice); Caes. B. G. 1, 30, 3; id. B. C. 3, 82, 4; Sall. C. 12, 3 and 4; Verg. G. 1, 182 et saep. The MSS. often vary between domos and domus; cf. Beier Cic. Off. 2, 18, 64; Drak. Liv. 3, 29, 5; Oud. Suet. Claud. 25; so Verg. A. 1, 140; id. G 4, 446 al. The form domus is certain, Att. ap. Gell. 14, 1, 34; Quadrig. ib. 17, 2, 5; so Cic. Verr. 2, 4, 4, § 7; Liv. 45, 1, 10.—
    2.
    Adverbial forms.
    a.
    Domi (also domui in good MSS. of Cic. Cat. 2, 6, 13; id. Tusc. 1, 22, 51; id. Mil. 7, 16; id. Att. 12, 25, 1; id. Off. 3, 26, 99; and Auct. Her. 4, 30, 41; 4, 54, 67;

    v. Neue, Formenl. 1, 540),

    at home, in the house, Plaut. Am. 2, 1, 12 et saep; Ter. And. 3, 2, 34 et saep.; Cic. Lael. 1, 2; id. Rep. 1, 13; id. Fin. 5, 15, 42 et saep.; Verg. E. 3, 33; Hor. S. 1, 1, 67; id. Ep. 1, 5, 3 et saep.; cf.

    opp. foris,

    Plaut. Capt. 1, 2, 33; id. Merc. 3, 4, 2 (twice); Cic. Phil. 2, 11, 26; Sall. C. 52, 21 et saep.:

    meae domi,

    Plaut. Aul. 3, 2, 18; id. Most. 1, 3, 34; id. Mil. 2, 2, 3; Ter. Hec. 2, 2, 15; and in the order domi meae, Cato ap. Charis. p. 101 P.; Plaut. Ep. 4, 1, 36; [p. 610] Cic. Fam. 10, 25 fin.:

    tuae domi,

    id. ib. 4, 7, 4:

    suae domi,

    Plaut. Pers. 4, 3, 43;

    and in the order domi suae,

    Plaut. Truc. 2, 6, 50; Cic. Mil. 7; id. Caecin. 4, 10; Quint. 1, 1, 22 al.:

    nostrae domi,

    Plaut. Men. 2, 3, 9; id. Poen. 4, 2, 16; Cic. Tusc. 5, 39;

    and in the order domi nostrae,

    Plaut. Most. 4, 1, 18; Cic. Verr. 2, 2, 2:

    alienae domi,

    id. Tusc. 1, 22, 51; id. Fam. 4, 7, 4; id. Dom. 40, 105:

    domi Caesaris,

    id. Att. 1, 12, 3; 2, 7, 3 Orell. N. cr.:

    istius domi (educatus),

    id. Quint. 5, 21; cf.:

    domi illius (fuisti),

    id. Div. in Caecil. 18, 58; id. Cluent. 60, 165:

    cujus domi fueras,

    id. Verr. 2, 5, 42: id. Phil. 2, 14, 35; 2, 19, 48; id. Fam. 9, 3 fin.
    b.
    Domum, home, homewards, to the house, Plaut. Am. 1, 1, 40 et saep.; Ter. And. 1, 5, 20 et saep.; Cic. Lael. 3, 12; id. Verr. 1, 9, 25; id. Ac. 1, 3 et saep.; Verg. E. 1, 36; 10, 77 et saep.:

    domum meam,

    Cic. Att. 1, 1, 3; id. Fam. 9, 19:

    domum suam,

    Plaut. Am. 2, 2, 31; Cic. Rep. 1, 14; 2, 9; id. Rosc. Am. 18 fin.; Caes. B. G. 2, 10, 4 al.:

    domum regiam (comportant),

    Sall. J. 76 fin.:

    Pomponii domum (venisse),

    Cic. Off. 3, 31, 112:

    domum Roscii,

    id. Rosc. Com. 9, 26:

    cujusdam hominis nobilis domum,

    id. Or. in Toga Cand. p. 521 ed. Orell.:

    domum reditio,

    Caes. B. G. 1, 5:

    domum concursus,

    id. B. C. 1, 53.—When more persons than one are spoken of, the plur. is freq. used:

    domos,

    Liv. 3, 5; 27, 51; 28, 2; Curt. 9, 8, 1 al.:

    domos nostras,

    Plaut. Poen. 3, 6, 19:

    domos suas,

    Sall. J. 66, 3; and: suas domos, Liv 2, 7; but the sing. also:

    Suebi domum reverti coeperunt,

    Caes. B. G. 1, 54.—Sometimes also with in and acc.:

    rex in domum se recepit,

    Liv. 44, 45:

    in domos atque in tecta refugere,

    id. 26, 10:

    cur non introeo in nostram domum?

    Plaut. Am. 1, 1, 253; id. Capt. 4, 4, 3:

    venisse in M. Laecae domum,

    Cic. Cat. 1, 4; cf. Caes. B. C. 2, 18, 2; and Suet. Vesp. 5.—
    c.
    Domo.
    (α).
    From home, out of the house, Plaut. Am. 1, 3, 4; id. Stich. 1, 1, 29; id. Trin. 4, 3, 3; id. Mil. 4, 2, 7 et saep.; Ter. Eun. 4, 3, 19; id. Phorm. 4, 1, 20; Cic. Rep. 1, 12; id. Fl. 6, 14; id. Or. 26, 89 et saep.—
    (β).
    For domi, at home, in the house (rare):

    domo sibi quaerere remedium,

    Cic. Clu. 9, 27:

    haec ubi domo nascuntur,

    Varr. R. R. 1, 8, 2:

    domo se tenere,

    Nep. Epam. 10, 3:

    domo abditus,

    Suet. Caes. 20 tabulae domo asservantur, App. Apol. p. 541.—With in:

    in domo furtum factum ab eo, qui domi fuit,

    Quint. 5, 10, 16:

    rem quam e villa mea surripuit, in domo mea ponat,

    Sen. Const. Sap. 7 med.:

    in domo sua facere mysteria,

    Nep. Alcib. 3 fin.:

    quid illuc clamoris obsecro in nostra domo est?

    Plaut. Cas. 3, 4, 29; id. Ps. 1, 1, 82; Sen. Cons. ad Marc. 26:

    educatus in domo Pericli,

    Nep. Alcib. 2; so,

    in domo ejus,

    id. Lys. 3, 5; Tac. A. 4, 21.—
    3.
    In colloq. lang.: domi habere aliquid, to have a thing at home, i. e. to have it about one, to have in abundance, to be provided with it, to have or know it one's self:

    domi habet animum falsiloquum... Domi dolos, domi delenifica facta, domi fallacias,

    Plaut. Mil. 2, 2, 36 sq.:

    domi habuit unde disceret,

    Ter. Ad. 3, 3, 59 Ruhnk. In a like sense:

    id quidem domi est,

    Cic. Att. 10, 14, 2; cf. Plaut. Truc. 2, 5, 4: sed quid ego nunc haec ad te, cujus domi nascuntur? glauk eis Athênas, Cic. Fam. 9, 3 fin.
    B.
    Poet. transf., any sort of building or abode. So of the labyrinth, Verg. A. 6, 27;

    of a sacred grotto,

    id. ib. 6, 81;

    of the abode of the gods,

    id. ib. 10, 1; 101; Ov. M. 4, 736; 6, 269 al.;

    of the winds,

    Verg. G. 1, 371; Ov. M. 1, 279;

    of animals,

    Verg. G. 2, 209; id. A. 5, 214; Stat. Th. 1, 367;

    of birds,

    Verg. A. 8, 235;

    of Danaë's prison,

    Prop. 2, 20, 12 (3, 13, 12 M.);

    of the tomb: marmorea,

    Tib. 3, 2, 22;

    the same, DOMVS AETERNA,

    Inscr. Orell. 1174; 4525 sq.:

    AETERNALIS,

    ib. 4518 (cf. in Heb. for the grave, Eccl. 12, 5); and:

    CERTA,

    ib. 4850;

    of the body, as the dwelling of the soul,

    Ov. M. 15, 159; 458 et saep.
    II.
    Meton.
    A.
    In a wider sense, one's native place, country, home. M. Su. Siculus sum Syracusanus. M. So. Ea domus et patria est mihi, Plaut. Men. 5, 9, 10;

    so (with patria),

    id. Merc. 3, 4, 68; Verg. A. 7, 122; also with patria as an adjective, Plaut. Merc. 5, 1, 2; Ov. M. 11, 269; cf. also Plaut. Mil. 2, 5, 41; Verg. A. 5, 638; Ov. M. 13, 227 al.: domi aetatem agere, opp. patriă procul, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6; cf. Plaut. Ps. 4, 7, 75; id. Capt. 2, 1, 3; id. Poen. 5, 2, 6; Caes. B. G. 1, 18, 6; 1, 20, 2; Cic. Verr. 2, 1, 17; id. Q. Fr. 2, 14 fin.; Sall. C. 17, 4; id. J. 8, 1 et saep.:

    legiones reveniunt domum,

    Plaut. Am. 1, 1, 33; so id. ib. 52; Cic. Fam. 7, 5; Caes. B. C. 1, 34, 3; Liv. 23, 20 al.:

    ut (Galli) domo emigrent,

    Caes. B. G. 1, 31, 14:

    qui genus? unde domo?

    Verg. A. 8, 114; 10, 183.—Hence, the phrases belli domique, and domi militiaeque, in war and peace, v. bellum and militia;

    and cf.: noster populus in pace et domi imperat... in bello sic paret, ut, etc.,

    Cic. Rep. 1, 40.—
    B.
    A household, family, race (cf. the Gr. oikos, and the Heb., v. Gesen. Lex. s. h. v. 7):

    domus te nostra tota salutat,

    Cic. Att. 4, 12; id. Fam. 13, 46; Liv. 3, 32; Quint. 7, 1, 53 (twice); Tac. A. 3, 55; id. Agr. 19; Suet. Aug. 25; Verg. A. 1, 284; 3, 97:

    tota domus duo sunt,

    Ov. M. 8, 636; id. F. 4, 544; Hor. C. 1, 6, 8; 3, 6, 26; Vulg. Matt. 10, 6 et saep.—Hence,
    b.
    In philos lang., a philosophical school, sect, Cic. Ac. 1, 4; Sen. Ep. 29 fin.; id. Ben. 5, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > domus

  • 71 ecce

    ecce, adv. demonstr. [perh. from locat. form of pronom. stem i, with demonstr. ending -ce; hence, in comedy often scanned ĕce, Corss. Aussp. 2, 636, 1026 sq. —Ribbeck explains ecce as indef. form ec, as in ecquis, ecquando, etc., strengthened by demonstr. ce, Lat. Part. p. 42 sq.; and Curt. refers it to root oc- of oculus; cf. eccere, Gr. Etym. p. 457], points out an object with emphasis, lo! see! behold! (constr. class. with nom. or clause, and ante-class. also with acc.).
    I.
    In gen.:

    quem quaero, optime ecce obviam mihi est,

    behold! there comes he I was wishing for, Plaut. Bacch. 4, 4, 16:

    ecce autem video rure redeuntem senem,

    Ter. Eun. 5, 4, 45:

    ecce Dionaei processit Caesaris astrum,

    Verg. E. 9, 47:

    ecce trahebatur passis Priameïa virgo Crinibus,

    id. A. 2, 403; cf. id. ib. 6, 337; Ov. M. 2, 441 al.;

    sometimes in the middle of a clause: audiat haec tantum—vel qui venit ecce Palaemon,

    Verg. E. 3, 50; Ov. M. 2, 93:

    apparet adhuc vetus cicatrix,

    id. ib. 12, 444; Calp. Ec. 1, 4 al.—
    II.
    In partic.
    A.
    To denote that something is present (cf. Fr. voici), here (in this sense mostly ellipt.): circus noster ecce adest, Plaut Fragm. ap. Varr. L. L. 5, § 153 Müll.;

    so with adest,

    Ov. M. 2, 496; 3, 101:

    quid me quaeris?... ecce me,

    here I am, Plaut. Epid. 5, 2, 15; so,

    ecce me,

    id. Curc. 1, 3, 6; id. Mil. 3, 1, 69; Ter. Ad. 5, 9, 38:

    ecce nos,

    Plaut. Mil. 3, 1, 17:

    ecce odium meum,

    id. Poen. 1, 2, 139:

    ecce Gripi scelera,

    id. Rud. 4, 4, 134:

    ecce tuae litterae de Varrone,

    Cic. Att. 13, 16:

    ecce hominem te, Stasime, nihili,

    Plaut. Trin. 4, 3, 6;

    and simply ecce,

    here I am, id. As. 1, 1, 96.—
    B.
    In enumerations, or after other objects mentioned, to introduce a new one with emphasis (Ciceronian): consecuti sunt hos Critias, Theramenes, Lysias, etc.... ecce tibi exortus est Isocrates, Cic de Or. 2, 22 fin.; id. Or. 16 fin.; id. de Or. 3, 3, 31;

    so ellipt.,

    id. Div. 2, 70, 144; id. Ac. 2, 43, 134; id. Pis. 21.—
    C.
    To introduce something unexpected or strange; hence, sometimes connected with subito, repente, de improviso, etc.:

    ecce Apollo mihi ex oraculo imperat, Ut, etc.,

    Plaut. Men. 5, 2, 87; Cic. Sest. 41, 89; id. de Or. 2, 22, 94: et ecce de improviso ad nos accedit cana veritas, Varr. ap. Non. 243, 1; cf. Sall. J. 14, 11:

    discubitum noctu ut imus, ecce ad me advenit mulier,

    Plaut. Merc. 1, 1, 99; so with a preceding cum, Cic. Caecin. 7, 20; with dum:

    haec dum agit, ecce, etc.,

    Hor. S. 1, 9, 60; with ubi, Verg. A. 3, 219.—Ellipt.:

    ecce postridie Cassio litterae Capua a Lucretio,

    Cic. Att. 7, 24; id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; id. Ac. 2, 38; with subito, id. Att. 8, 8; 10, 3; cf.:

    ecce autem repente,

    id. Verr. 2, 5, 34; and with a preceding cum, id. Att. 2, 8; Liv. 2, 36 fin. — For the expression ecce autem, v. autem. —
    D.
    In conversat. lang., combined with the pronouns is, ille, and iste, into one word standing for either the simple ecce, or the pronoun itself, but with demonstrative force, in the foll. forms: nom., ecca, Plaut. Men. 1, 2, 66; id. Rud. 4, 4, 130; Ter. Eun. 1, 1, 34:

    eccilla,

    Plaut. Stich. 4, 1, 30:

    eccillud,

    id. Rud. 2, 7, 18: acc. sing., eccum, Plaut. Am. prol. 120; 1, 2, 35; 3, 4, 22 et saep.; Ter. And. 3, 2, 52; 3, 3, 48 et saep.; Titin. ap. Charis. p. 177 P.:

    eccam,

    Plaut. Am. 2, 2, 146; id. As. 1, 2, 25; id. Cas. 2, 1, 15 et saep.; Ter. Eun. 4, 5, 12; id. Hec. 4, 1, 8:

    eccillum,

    Plaut. Merc. 2, 3, 98; id. Pers. 2, 2, 65; id. Trin. 3, 1, 21;

    and syncopated ellum,

    Ter. And. 5, 2, 14; id. Ad. 2, 3, 7; Plaut. Curc. 2, 2, 28:

    eccillam, and sync. ellam,

    Ter. Ad. 3, 3, 35; Plaut. Aul. 4, 10, 51; id. Mil. 3, 1, 194;

    eccistam,

    Plaut. Curc. 5, 2, 17: plur., eccos, id. Bacch. 3, 2, 19; id. Most. 1, 3, 154; id. Mil. 4, 7, 27; 5, 35; id. Rud. 2, 2, 4; Ter. Heaut. 2, 3, 15; Afran. ap. Charis. p. 95 P.:

    eccas,

    id. Rud. 3, 2, 49:

    ecca,

    Plaut. Rud. 4, 4, 110. [p. 624] —On the construction of eccum, etc., cf. Brix ad Plaut. Capt. 1002, p. 72; and on ecce see Hand, Turs. II. pp. 343-351.

    Lewis & Short latin dictionary > ecce

  • 72 effigies

    effĭgĭes, ēi (ante-class. form nom.:

    effĭgĭa,

    Plaut. Rud. 2, 4, 7; Afran. ap. Non. 493, 2; Inscr. Orell. 7416 l.— Nom. plur.:

    effigiae,

    Lucr. 4, 105.— Acc. plur.:

    effigias,

    id. 4, 42 and 85), f. [effingo, I.], an (artistic) copy, imitation of an object (in concreto— for syn. cf.: imago, pictura, simulacrum, signum, statua, tabula).
    I.
    (Class.) With the accessory idea of resemblance obtained by imitation, a likeness, portrait, image, effigy.
    A.
    Lit.:

    formarum,

    Lucr. 4, 105; cf. id. ib. 42 and 85: Veneris, * Plaut. Rud. 2, 4, 7; cf.:

    deus effigies hominis et imago,

    Cic. N. D. 1, 37, 103:

    quandam effigiem spirantis mortui,

    id. Q. Fr. 1, 3, 1; cf. also: simulacrum deae (Veneris) non effigie humana, Tac. H. 2, 3 fin.; and:

    quam satus Iapeto... Finxit in effigiem moderantum cuncta deorum,

    Ov. M. 1, 83:

    vix convenire videretur, quem ipsum hominem cuperent evertere, ejus effigiem simulacrumque servare,

    his mere effigy, Cic. Verr. 2, 2, 65 fin.:

    effigiem Xanthi Trojamque videtis,

    Verg. A. 3, 497; of shades, ghosts:

    effigiem nullo cum corpore falsi finxit apri,

    Ov. M. 14, 358; Sil. 13, 778; cf.:

    effigies, immo umbrae hominum,

    Liv. 21, 40, 9;

    of the shade of a deceased person in a dream,

    Plin. Ep. 3, 5, 4;

    or in the lower world,

    Sil. 13, 779. —
    2.
    Adv.: in or ad effigiem or effigie, after the likeness of, in the form of, like, Sil. 5, 5; Plin. 5, 10, 11, § 62; 21, 5, 11, § 23.—
    B.
    Trop. (a favorite expression of Cic.):

    perfectae eloquentiae speciem animo videmus, effigiem auribus quaerimus,

    its imitation, Cic. Or. 3 (v. the passage in connection); cf.:

    consiliorum ac virtutum effigiem relinquere,

    id. Arch. 12, 30:

    Sex. Peducaeus reliquit effigiem et humanitatis et probitatis suae filium,

    the image, id. Fin. 2, 18, 58; cf. id. Tusc. 3, 2; id. de Or. 1, 43, 193; Liv. 26, 41; 1, 56:

    ad effigiem justi imperii scriptus,

    the ideal, id. Q. Fr. 1, 1, 8:

    ut res ipsas rerum effigies notaret,

    id. de Or. 2, 86 fin.; cf.

    effingo, I. B.: ostensus est in alia effigie,

    appeared in another form, Vulg. Marc. 16, 12.—
    II.
    Poet. and in post-Aug. prose, in gen., the plastic (less freq. the pictorial) representation of an object, an image, statue, portrait: saxea ut effigies bacchantis, * Cat. 64, 61; Verg. A. 2, 167; 184; 3, 148; 7, 177; Hor. S. 1, 8, 30; Ov. H. 20, 239; Tac. A. 1, 74; 6, 2; id. H. 5, 9 al.; Quint. 6, 1, 32; cf. id. 12, 10, 5; Ov. Tr. 1, 7, 7; Vulg. Sap. 15, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > effigies

  • 73 epos

    ĕpos (occurring only in the nom. and acc.), n., = epos, a heroic poem, an epic; nom., Hor. S. 1, 10, 43; acc., Mart. 12, 95; Aus. Prof. 5, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > epos

  • 74 femur

    fĕmur, ŏris or ĭnis (acc. to a nom. ‡ femen, mentioned only by Prisc. p. 701 P. and Serv. Verg. A. 10, 344; 778; nom. femus, Ap. M. 8, p. 216, 15; cf.: mêros, femus, Gloss. Lab.; dat. femori; femini only Plin. 28, 15, 61, § 217; abl. usually femore, but femine, Plaut. Mil. 2, 2, 48; Verg. A. 10, 788; plur. femora or femina; dat. feminibus, rarely femoribus), n. [etym. dub.; cf. root feo of femina, etc.], the upper part of the thigh, the thigh.
    I.
    Lit.:

    ima spina in coxarum osse desinit, etc.... inde femina oriuntur,

    Cels. 8, 1 med.:

    frons non percussa, non femur,

    Cic. Brut. 80, 278:

    ferit femur dextrum dextra,

    Plaut. Mil. 2, 2, 50:

    femur caedere,

    Quint. 2, 12, 10:

    ferire,

    id. 11, 3, 123; cf.:

    feminis plangore et capitis ictu uti,

    Auct. Her. 3, 15, 27; Cic. N. D. 1, 35, 99; id. Verr. 2, 4, 43, § 93:

    transfixus femore et umero,

    Suet. Caes. 68; id. Aug. 80:

    nocet femori conseruisse femur,

    Tib. 1, 8, 26:

    et corpus quaerens femorum crurumque pedumque,

    Ov. M. 14, 64:

    teretes stipites feminis crassitudine,

    Caes. B. G. 7, 73, 6:

    ocius ensem eripit a femine,

    Verg. A. 10, 788:

    galli feminibus pilosis, cruribus brevibus,

    Varr. R. R. 3, 9, 5.—
    II.
    Transf.
    A.
    In architecture, the space between the grooves of a triglyph, Vitr. 4, 3.—
    B.
    Femur bubulum, a plant otherwise unknown, Plin. 27, 9, 56, § 81.—
    C.
    Esp., like lumbi, the loins, of ancestry (Eccl. Lat.):

    de femore Jacob,

    Vulg. Ex. 1, 5; id. Gen. 46, 26.

    Lewis & Short latin dictionary > femur

  • 75 Fors

    fors, fortis, f. [fero, to bring, whence fortuna, v. Curt. Gr. Etym. p. 300 sq.], chance, hap, luck, hazard.
    I.
    Subst.
    A.
    As an appellative noun (used only in the nom. and abl.; syn.: fortuna, casus, sors): quo saxum impulerit fors, eo cadere Fortunam autumant, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 368 Rib., who regards this verse as spurious); cf.: quibus natura prava magis quam fors aut fortuna obfuit, Att. ap. Non. 425, 13 (Trag. Rel. ed. Rib. v. 110): cui parilem fortuna locum fatumque tulit fors, Lucil. ap. Non. 425, 15; cf.

    also: casumque timent quem cuique ferat fors,

    Lucr. 3, 983 Lachm. N. cr.:

    unum hoc scio: Quod fors feret, feremus aequo animo,

    Ter. Phorm. 1, 2, 88:

    sed haec, ut fors tulerit,

    Cic. Att. 7, 14 fin.:

    sed haec fors viderit,

    id. ib. 14, 13, 3;

    4, 10, 1: quam sibi sortem Seu ratio dederit, seu fors objecerit,

    Hor. S. 1, 1, 2:

    quia tam incommode illis fors obtulerat adventum meum,

    Ter. Hec. 3, 3, 10:

    telum quod cuique fors offerebat, arripuit,

    Cic. Verr. 2, 4, 43; Hor. S. 1, 6, 54; 2, 1, 59:

    forte quadam divinitus super ripas Tiberis effusus lenibus stagnis,

    Liv. 1, 4, 4:

    fors fuit, ut, etc.,

    it happened that, Gell. 12, 8, 2:

    fors fuat pol!

    so be it! God grant it! Ter. Hec. 4, 3, 4;

    post-class.: fors fuat, ut his remediis convalescamus,

    Symm. Ep. 2, 7; Aus. Ep. 16: fors fuat, an, etc., it might so happen that; perchance, i. q. forsitan, Symm. Ep. 1, 39; 4, 28 and 29; cf.

    also: pretio fors fuat officiove, etc.,

    perhaps, Sid. Ep. 9, 7 (but not in Lucr. 1, 486, v. Lachm. ad h. l.).—
    B.
    Personified, Fors, the goddess of chance:

    dea Fors,

    Ov. F. 6, 775; also in the connection Fors Fortuna, whose temple was situated on the Tiber, outside of the city: vosne velit an me regnare, era quidve ferat Fors, Virtute experiamur, Enn. ap. Cic. de Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 203 ed. Vahl.); so,

    sit sane Fors domina campi,

    Cic. Pis. 2, 3:

    fors, in quo incerti casus significantur magis (different from Fortuna),

    id. Leg. 2, 11 fin. Mos. N. cr.:

    sed de illa ambulatione Fors viderit, aut si qui est qui curet deus,

    id. Att. 4, 10, 1:

    saeva,

    Cat. 64, 170:

    dies Fortis Fortunae appellatus ab Servio Tullio rege, quod is fanum Fortis Fortunae secundum Tiberim extra urbem Romam dedicavit Junio mense,

    Varr. L. L. 6, § 17 Müll.; cf.;

    aedis Fortis Fortunae,

    Liv. 10, 46, 14; Tac. A. 2, 41:

    Fortunae Fortis honores,

    Ov. F. 6, 773:

    o Fortuna! o Fors Fortuna! quantis commoditatibus hunc onerastis diem!

    Ter. Phorm. 5, 6, 1 (quoted by Varr. ap. Non. 425, 19; for Cic. Div. 2, 7, 18, v. II. B. 1. infra).
    II.
    Adverb., in the nom. and abl.
    A.
    fors, ellipt., for fors sit, it might happen, i. e. perchance, perhaps, peradventure (only poet. and in post-class. prose):

    similiter fors, cum sit nominativus, accipitur pro adverbio,

    Prisc. p. 1015 P.:

    et fors aequatis cepissent praemia rostris, Ni, etc.,

    Verg. A. 5, 232; 6, 535:

    cesserit Ausonio si fors victoria Turno,

    if perchance, id. ib. 12, 183; Val. Fl. 3, 665; Tert. ad Uxor. 2, 2.—Esp. in the connection fors et, i. q. fortasse etiam, perhaps too:

    iste quod est, ego saepe fui, sed fors et in hora Hoc ipso ejecto carior alter erit,

    Prop. 2, 9, 1:

    et nunc ille quidem spe multum captus inani, Fors et vota facit cumulatque altaria donis,

    Verg. A. 11, 50; 2, 139:

    fors et Debita jura vicesque superbae Te maneant ipsum,

    Hor. C. 1, 28, 31; Stat. S. 3, 4, 4.—Less freq.:

    fors etiam,

    Val. Fl. 4, 620.—
    B.
    forte, by chance, by accident, casually, accidentally; freq. with casu, temere, fortuna (freq. and class.).
    1.
    Lit.:

    quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortuna putemus? etc.,

    Cic. Div. 2, 7, 18:

    forte fortuna per impluvium huc despexi in proximum,

    Plaut. Mil. 2, 3, 16; Ter. Eun. 1, 2, 54; Plaut. Bacch. 4, 8, 75: aut forte omnino ac fortuna vincere bello: Si forte et temere omnino, quid cursum ad honorem? Lucil. ap. Non. 425, 16 sq.:

    si forte, temere, casu aut pleraque fierent aut omnia, etc.,

    Cic. Fat. 3, 6; cf.:

    nisi ista casu nonnumquam, forte, temere concurrerent,

    id. Div. 2, 68, 141:

    quam saepe forte temere Eveniunt, quae non audeas optare,

    Ter. Phorm. 5, 1, 30; cf. Liv. 41, 2, 7:

    nec quicquam raptim aut forte temere egeritis,

    id. 23, 3, 3: perpulere, ut forte temere in adversos montes erigeret, 2, 31, 5; 25, 38, 12;

    39, 15, 11: quibus forte temere humana negotia volvi persuasum est,

    Curt. 5, 11, 10:

    captivi quidam pars forte pars consilio oblati,

    Liv. 9, 31, 7:

    dumque hoc vel forte, vel providentia, vel utcumque constitutum rerum naturae corpus, etc.,

    Vell. 2, 66, 5; cf.:

    mihi haec et talia audienti in incerto judicium est, fatone res mortalium et necessitate immutabili, an forte volvantur,

    Tac. A, 6, 22: [p. 771] si adhuc dubium fuisset, forte casuque rectores terris, an aliquo numine darentur, Plin. Pan. 1, 4:

    seu dolo seu forte surrexerit, parum compertum,

    Tac. H. 2, 42; cf.:

    seu forte seu tentandi causa,

    Suet. Aug. 6:

    donec advertit Tiberius forte an quia audiverat,

    Tac. A. 4, 54:

    cum casu diebus iis itineris faciendi causa, Puteolos forte venissem,

    Cic. Planc. 26, 65:

    cum cenatum forte apud Vitellios esset,

    Liv. 2, 4, 5:

    ibi cum stipendium forte militibus daretur,

    id. 2, 12, 6:

    forte aspicio militem,

    Plaut. Curc. 2, 3, 58; cf.:

    fit forte obviam mihi Phormio,

    Ter. Phorm. 4, 3, 11:

    rus ut ibat forte,

    id. ib. 63:

    forte ut assedi in stega,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 44:

    lucernam forte oblitus fueram exstinguere,

    id. Most. 2, 2, 56:

    forte evenit, ut, etc.,

    Cic. Clu. 51, 141; id. de Or. 2, 55, 224; Liv. 1, 7, 13:

    Tarenti ludi forte erant,

    Plaut. Men. prol. 29:

    erat forte brumae tempus,

    Liv. 21, 54, 7:

    et pernox forte luna erat,

    id. 32, 11, 9:

    per eos forte dies consul copias Larisam ducere tribunos militum jussit,

    i. e. it came to pass on one of those days, id. 36, 14, 1:

    per eosdem forte dies, etc.,

    id. 37, 20, 1; 37, 34, 1; cf. Tac. A. 4, 59:

    in locum tribuni plebis forte demortui candidatum se ostendit,

    Suet. Aug. 10. —So nearly = aliquando (mostly poet. and post - Aug.):

    forte per angustam tenuis vulpecula rimam repserat in cumeram frumenti,

    Hor. Ep. 1, 7, 29:

    ibam forte via sacra,

    id. S. 1, 9, 1; Mart. 1, 54, 7:

    forte quondam in disponendo mane die praedixerat, etc.,

    Suet. Tib. 11; Aur. Vict. de Caes. 17, 5.—
    2.
    Transf., to denote uncertainty, corresp. to the Gr. an, perhaps, perchance, peradventure.
    a.
    In conditional and causal sentences.
    (α).
    With si:

    irae si quae forte eveniunt hujusmodi,

    Plaut. Am. 3, 2, 60:

    si quis vestrum, judices, aut eorum qui assunt, forte miratur, etc.,

    Cic. Div. in Caecil. 1, 1:

    hicine vir usquam, nisi in patria, morietur? aut, si forte, pro patria?

    id. Mil. 38, 104:

    si forte est domi,

    Plaut. Bacch. 3, 5, 4; cf. id. Poen. 5, 2, 104; Liv. 1, 7, 6:

    si forte eos primus aspectus mundi conturbaverat, etc.,

    Cic. N. D. 2, 35, 90:

    si te Latina forte deficient,

    id. Ac. 1, 7, 25:

    si qui me forte locus admonuerit,

    id. de Or. 3, 12, 47:

    si quae te forte res aliquando offenderit,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    quod si forte ceciderint,

    id. Lael. 15, 53:

    si quando, si forte, tibi visus es irasci alicui,

    id. Rep. 1, 38 Mos. N. cr.; cf. id. de Or. 3, 12, 47.—Rarely forte si:

    forte si tussire occepsit, ne sic tussiat, ut, etc.,

    Plaut. As. 4, 1, 49:

    ita demum novatio fit... forte si condicio vel sponsor vel dies adiciatur,

    Gai. Inst. 3, 177.—Rarely with ellipsis of si:

    protinus Aeneas celeri certare sagitta invitat qui forte velint, i. e. si qui forte velint,

    Verg. A, 5, 485.—
    (β).
    With nisi ironically:

    hoc te monitum, nisi forte ipse non vis, volueram,

    Plaut. Capt. 2, 2, 59:

    nemo fere saltat sobrius, nisi forte insanit,

    Cic. Mur. 6, 13:

    propensior benignitas esse debebit in calamitosos, nisi forte erunt digni calamitate,

    id. Off. 2, 18, 62; 3, 24, 93: is constantiam teneat;

    nisi forte se intellexerit errasse, etc.,

    id. ib. 1, 33, 120:

    negare hoc, nisi forte negare omnia constituisti, nullo modo potes,

    id. Verr. 2, 3, 64, § 149: accedam ad omnia tua, Torquate;

    nisi memoria forte defecerit,

    id. Fin. 2, 14, 44.—In indirect locution with an inf.:

    nisi forte clarissimo cuique plures curas, majora pericula subeunda, delenimentis curarum et periculorum carendum esse,

    Tac. A. 2, 33.— Ironically, unless indeed, unless to be sure:

    Erucii criminatio tota, ut arbitror, dissoluta est, nisi forte exspectatis, ut illa diluam, quae, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 29, 82; cf.:

    immo vero te audiamus, nisi forte Manilius interdictum aliquod inter duo soles putat esse componendum,

    id. Rep. 1, 13:

    ortum quidem amicitiae videtis nisi quid ad haec forte vultis,

    id. Lael. 9, 32; id. Mil. 7, 17; 31, 84; id. Verr. 2, 3, 64, § 149; id. Leg. 1, 1, 2; id. N. D. 3, 18, 45; id. Fat. 16, 37; Sall. C. 20, 17; Quint. 10, 1, 70; Tac. H. 4, 74.—
    (γ).
    With ne:

    ne quid animae forte amittat dormiens,

    Plaut. Aul. 2, 4, 24 and 26; Ter. Eun. 2, 2, 56:

    pacem ab Aesculapio Petas, ne forte tibi eveniat magnum malum,

    Plaut. Curc. 2, 2, 21:

    qui metuo, ne te forte flagitent,

    Cic. Fam. 9, 8, 1:

    metuens, ne forte deprehensus retraheretur,

    Liv. 2, 12, 4:

    comperisse me non audeo dicere, ne forte id ipsum verbum ponam, quod, etc.,

    Cic. Fam. 5, 5, 2; id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 4: ac ne forte hoc magnum ac mirabile esse videatur, hominem toties irasci, id. de Or. 2, 46, 191; id. Att. 2, 18, 2.—Rarely with ut non instead of ne, Quint. 1, 3, 1.—
    b.
    In relat. clauses (very rare):

    nisi si quispiamst Amphitruo alius, qui forte te hic absente tamen tuam rem curet,

    Plaut. Am. 2, 2, 195:

    unus in hoc non est populo, qui forte Latine reddere verba queat,

    Ov. Tr. 5, 7, 53:

    nam qui forte Stichum et Erotem emerit, recte videtur ita demonstrare,

    Gai. Inst. 4, 59; Aur. Vict. Caes. 10, 3; 39, 45.—
    c.
    In gen. (rare; not in Cic., for in Off. 2, 20, 70, the true read. is: in uno illo aut, si forte, in liberis ejus manet gratia, B. and K.;

    and in the corrupt passage,

    id. Att. 10, 12, 5; Orelli reads: fortiter ac tempestive;

    Kayser, fortiter vel cum tempestate): quid si apud te veniat de subito prandium aut potatio Forte, aut cena,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 47:

    neque solum alium pro alio pedem metrorum ratio non recipit, sed ne dactylum quidem aut forte spondeum alterum pro altero,

    Quint. 9, 4, 49:

    sive non trino forte nundino promulgata, sive non idoneo die, etc.,

    id. 2, 4, 35:

    ut sciant, an ad probandum id quod intendimus forte respondeant,

    id. 5, 10, 122; cf. id. 7, 3, 20: quo casu licet uxori vel in omnes res, vel in unam forte aut duas (optare), Gai Inst. 1, 150; 4, 74:

    forte quid expediat, communiter aut melior pars Malis carere quaeritis laboribus,

    what may perhaps be of some use, Hor. Epod. 16, 15:

    alii nulli rem obligatam esse quam forte Lucio Titio,

    than for instance, Dig. 20, 1, 15, § 2; 30, 1, 67; 48, 22, 7, § 6; Gai. Inst. 3, 179.

    Lewis & Short latin dictionary > Fors

  • 76 fors

    fors, fortis, f. [fero, to bring, whence fortuna, v. Curt. Gr. Etym. p. 300 sq.], chance, hap, luck, hazard.
    I.
    Subst.
    A.
    As an appellative noun (used only in the nom. and abl.; syn.: fortuna, casus, sors): quo saxum impulerit fors, eo cadere Fortunam autumant, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 368 Rib., who regards this verse as spurious); cf.: quibus natura prava magis quam fors aut fortuna obfuit, Att. ap. Non. 425, 13 (Trag. Rel. ed. Rib. v. 110): cui parilem fortuna locum fatumque tulit fors, Lucil. ap. Non. 425, 15; cf.

    also: casumque timent quem cuique ferat fors,

    Lucr. 3, 983 Lachm. N. cr.:

    unum hoc scio: Quod fors feret, feremus aequo animo,

    Ter. Phorm. 1, 2, 88:

    sed haec, ut fors tulerit,

    Cic. Att. 7, 14 fin.:

    sed haec fors viderit,

    id. ib. 14, 13, 3;

    4, 10, 1: quam sibi sortem Seu ratio dederit, seu fors objecerit,

    Hor. S. 1, 1, 2:

    quia tam incommode illis fors obtulerat adventum meum,

    Ter. Hec. 3, 3, 10:

    telum quod cuique fors offerebat, arripuit,

    Cic. Verr. 2, 4, 43; Hor. S. 1, 6, 54; 2, 1, 59:

    forte quadam divinitus super ripas Tiberis effusus lenibus stagnis,

    Liv. 1, 4, 4:

    fors fuit, ut, etc.,

    it happened that, Gell. 12, 8, 2:

    fors fuat pol!

    so be it! God grant it! Ter. Hec. 4, 3, 4;

    post-class.: fors fuat, ut his remediis convalescamus,

    Symm. Ep. 2, 7; Aus. Ep. 16: fors fuat, an, etc., it might so happen that; perchance, i. q. forsitan, Symm. Ep. 1, 39; 4, 28 and 29; cf.

    also: pretio fors fuat officiove, etc.,

    perhaps, Sid. Ep. 9, 7 (but not in Lucr. 1, 486, v. Lachm. ad h. l.).—
    B.
    Personified, Fors, the goddess of chance:

    dea Fors,

    Ov. F. 6, 775; also in the connection Fors Fortuna, whose temple was situated on the Tiber, outside of the city: vosne velit an me regnare, era quidve ferat Fors, Virtute experiamur, Enn. ap. Cic. de Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 203 ed. Vahl.); so,

    sit sane Fors domina campi,

    Cic. Pis. 2, 3:

    fors, in quo incerti casus significantur magis (different from Fortuna),

    id. Leg. 2, 11 fin. Mos. N. cr.:

    sed de illa ambulatione Fors viderit, aut si qui est qui curet deus,

    id. Att. 4, 10, 1:

    saeva,

    Cat. 64, 170:

    dies Fortis Fortunae appellatus ab Servio Tullio rege, quod is fanum Fortis Fortunae secundum Tiberim extra urbem Romam dedicavit Junio mense,

    Varr. L. L. 6, § 17 Müll.; cf.;

    aedis Fortis Fortunae,

    Liv. 10, 46, 14; Tac. A. 2, 41:

    Fortunae Fortis honores,

    Ov. F. 6, 773:

    o Fortuna! o Fors Fortuna! quantis commoditatibus hunc onerastis diem!

    Ter. Phorm. 5, 6, 1 (quoted by Varr. ap. Non. 425, 19; for Cic. Div. 2, 7, 18, v. II. B. 1. infra).
    II.
    Adverb., in the nom. and abl.
    A.
    fors, ellipt., for fors sit, it might happen, i. e. perchance, perhaps, peradventure (only poet. and in post-class. prose):

    similiter fors, cum sit nominativus, accipitur pro adverbio,

    Prisc. p. 1015 P.:

    et fors aequatis cepissent praemia rostris, Ni, etc.,

    Verg. A. 5, 232; 6, 535:

    cesserit Ausonio si fors victoria Turno,

    if perchance, id. ib. 12, 183; Val. Fl. 3, 665; Tert. ad Uxor. 2, 2.—Esp. in the connection fors et, i. q. fortasse etiam, perhaps too:

    iste quod est, ego saepe fui, sed fors et in hora Hoc ipso ejecto carior alter erit,

    Prop. 2, 9, 1:

    et nunc ille quidem spe multum captus inani, Fors et vota facit cumulatque altaria donis,

    Verg. A. 11, 50; 2, 139:

    fors et Debita jura vicesque superbae Te maneant ipsum,

    Hor. C. 1, 28, 31; Stat. S. 3, 4, 4.—Less freq.:

    fors etiam,

    Val. Fl. 4, 620.—
    B.
    forte, by chance, by accident, casually, accidentally; freq. with casu, temere, fortuna (freq. and class.).
    1.
    Lit.:

    quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortuna putemus? etc.,

    Cic. Div. 2, 7, 18:

    forte fortuna per impluvium huc despexi in proximum,

    Plaut. Mil. 2, 3, 16; Ter. Eun. 1, 2, 54; Plaut. Bacch. 4, 8, 75: aut forte omnino ac fortuna vincere bello: Si forte et temere omnino, quid cursum ad honorem? Lucil. ap. Non. 425, 16 sq.:

    si forte, temere, casu aut pleraque fierent aut omnia, etc.,

    Cic. Fat. 3, 6; cf.:

    nisi ista casu nonnumquam, forte, temere concurrerent,

    id. Div. 2, 68, 141:

    quam saepe forte temere Eveniunt, quae non audeas optare,

    Ter. Phorm. 5, 1, 30; cf. Liv. 41, 2, 7:

    nec quicquam raptim aut forte temere egeritis,

    id. 23, 3, 3: perpulere, ut forte temere in adversos montes erigeret, 2, 31, 5; 25, 38, 12;

    39, 15, 11: quibus forte temere humana negotia volvi persuasum est,

    Curt. 5, 11, 10:

    captivi quidam pars forte pars consilio oblati,

    Liv. 9, 31, 7:

    dumque hoc vel forte, vel providentia, vel utcumque constitutum rerum naturae corpus, etc.,

    Vell. 2, 66, 5; cf.:

    mihi haec et talia audienti in incerto judicium est, fatone res mortalium et necessitate immutabili, an forte volvantur,

    Tac. A, 6, 22: [p. 771] si adhuc dubium fuisset, forte casuque rectores terris, an aliquo numine darentur, Plin. Pan. 1, 4:

    seu dolo seu forte surrexerit, parum compertum,

    Tac. H. 2, 42; cf.:

    seu forte seu tentandi causa,

    Suet. Aug. 6:

    donec advertit Tiberius forte an quia audiverat,

    Tac. A. 4, 54:

    cum casu diebus iis itineris faciendi causa, Puteolos forte venissem,

    Cic. Planc. 26, 65:

    cum cenatum forte apud Vitellios esset,

    Liv. 2, 4, 5:

    ibi cum stipendium forte militibus daretur,

    id. 2, 12, 6:

    forte aspicio militem,

    Plaut. Curc. 2, 3, 58; cf.:

    fit forte obviam mihi Phormio,

    Ter. Phorm. 4, 3, 11:

    rus ut ibat forte,

    id. ib. 63:

    forte ut assedi in stega,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 44:

    lucernam forte oblitus fueram exstinguere,

    id. Most. 2, 2, 56:

    forte evenit, ut, etc.,

    Cic. Clu. 51, 141; id. de Or. 2, 55, 224; Liv. 1, 7, 13:

    Tarenti ludi forte erant,

    Plaut. Men. prol. 29:

    erat forte brumae tempus,

    Liv. 21, 54, 7:

    et pernox forte luna erat,

    id. 32, 11, 9:

    per eos forte dies consul copias Larisam ducere tribunos militum jussit,

    i. e. it came to pass on one of those days, id. 36, 14, 1:

    per eosdem forte dies, etc.,

    id. 37, 20, 1; 37, 34, 1; cf. Tac. A. 4, 59:

    in locum tribuni plebis forte demortui candidatum se ostendit,

    Suet. Aug. 10. —So nearly = aliquando (mostly poet. and post - Aug.):

    forte per angustam tenuis vulpecula rimam repserat in cumeram frumenti,

    Hor. Ep. 1, 7, 29:

    ibam forte via sacra,

    id. S. 1, 9, 1; Mart. 1, 54, 7:

    forte quondam in disponendo mane die praedixerat, etc.,

    Suet. Tib. 11; Aur. Vict. de Caes. 17, 5.—
    2.
    Transf., to denote uncertainty, corresp. to the Gr. an, perhaps, perchance, peradventure.
    a.
    In conditional and causal sentences.
    (α).
    With si:

    irae si quae forte eveniunt hujusmodi,

    Plaut. Am. 3, 2, 60:

    si quis vestrum, judices, aut eorum qui assunt, forte miratur, etc.,

    Cic. Div. in Caecil. 1, 1:

    hicine vir usquam, nisi in patria, morietur? aut, si forte, pro patria?

    id. Mil. 38, 104:

    si forte est domi,

    Plaut. Bacch. 3, 5, 4; cf. id. Poen. 5, 2, 104; Liv. 1, 7, 6:

    si forte eos primus aspectus mundi conturbaverat, etc.,

    Cic. N. D. 2, 35, 90:

    si te Latina forte deficient,

    id. Ac. 1, 7, 25:

    si qui me forte locus admonuerit,

    id. de Or. 3, 12, 47:

    si quae te forte res aliquando offenderit,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    quod si forte ceciderint,

    id. Lael. 15, 53:

    si quando, si forte, tibi visus es irasci alicui,

    id. Rep. 1, 38 Mos. N. cr.; cf. id. de Or. 3, 12, 47.—Rarely forte si:

    forte si tussire occepsit, ne sic tussiat, ut, etc.,

    Plaut. As. 4, 1, 49:

    ita demum novatio fit... forte si condicio vel sponsor vel dies adiciatur,

    Gai. Inst. 3, 177.—Rarely with ellipsis of si:

    protinus Aeneas celeri certare sagitta invitat qui forte velint, i. e. si qui forte velint,

    Verg. A, 5, 485.—
    (β).
    With nisi ironically:

    hoc te monitum, nisi forte ipse non vis, volueram,

    Plaut. Capt. 2, 2, 59:

    nemo fere saltat sobrius, nisi forte insanit,

    Cic. Mur. 6, 13:

    propensior benignitas esse debebit in calamitosos, nisi forte erunt digni calamitate,

    id. Off. 2, 18, 62; 3, 24, 93: is constantiam teneat;

    nisi forte se intellexerit errasse, etc.,

    id. ib. 1, 33, 120:

    negare hoc, nisi forte negare omnia constituisti, nullo modo potes,

    id. Verr. 2, 3, 64, § 149: accedam ad omnia tua, Torquate;

    nisi memoria forte defecerit,

    id. Fin. 2, 14, 44.—In indirect locution with an inf.:

    nisi forte clarissimo cuique plures curas, majora pericula subeunda, delenimentis curarum et periculorum carendum esse,

    Tac. A. 2, 33.— Ironically, unless indeed, unless to be sure:

    Erucii criminatio tota, ut arbitror, dissoluta est, nisi forte exspectatis, ut illa diluam, quae, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 29, 82; cf.:

    immo vero te audiamus, nisi forte Manilius interdictum aliquod inter duo soles putat esse componendum,

    id. Rep. 1, 13:

    ortum quidem amicitiae videtis nisi quid ad haec forte vultis,

    id. Lael. 9, 32; id. Mil. 7, 17; 31, 84; id. Verr. 2, 3, 64, § 149; id. Leg. 1, 1, 2; id. N. D. 3, 18, 45; id. Fat. 16, 37; Sall. C. 20, 17; Quint. 10, 1, 70; Tac. H. 4, 74.—
    (γ).
    With ne:

    ne quid animae forte amittat dormiens,

    Plaut. Aul. 2, 4, 24 and 26; Ter. Eun. 2, 2, 56:

    pacem ab Aesculapio Petas, ne forte tibi eveniat magnum malum,

    Plaut. Curc. 2, 2, 21:

    qui metuo, ne te forte flagitent,

    Cic. Fam. 9, 8, 1:

    metuens, ne forte deprehensus retraheretur,

    Liv. 2, 12, 4:

    comperisse me non audeo dicere, ne forte id ipsum verbum ponam, quod, etc.,

    Cic. Fam. 5, 5, 2; id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 4: ac ne forte hoc magnum ac mirabile esse videatur, hominem toties irasci, id. de Or. 2, 46, 191; id. Att. 2, 18, 2.—Rarely with ut non instead of ne, Quint. 1, 3, 1.—
    b.
    In relat. clauses (very rare):

    nisi si quispiamst Amphitruo alius, qui forte te hic absente tamen tuam rem curet,

    Plaut. Am. 2, 2, 195:

    unus in hoc non est populo, qui forte Latine reddere verba queat,

    Ov. Tr. 5, 7, 53:

    nam qui forte Stichum et Erotem emerit, recte videtur ita demonstrare,

    Gai. Inst. 4, 59; Aur. Vict. Caes. 10, 3; 39, 45.—
    c.
    In gen. (rare; not in Cic., for in Off. 2, 20, 70, the true read. is: in uno illo aut, si forte, in liberis ejus manet gratia, B. and K.;

    and in the corrupt passage,

    id. Att. 10, 12, 5; Orelli reads: fortiter ac tempestive;

    Kayser, fortiter vel cum tempestate): quid si apud te veniat de subito prandium aut potatio Forte, aut cena,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 47:

    neque solum alium pro alio pedem metrorum ratio non recipit, sed ne dactylum quidem aut forte spondeum alterum pro altero,

    Quint. 9, 4, 49:

    sive non trino forte nundino promulgata, sive non idoneo die, etc.,

    id. 2, 4, 35:

    ut sciant, an ad probandum id quod intendimus forte respondeant,

    id. 5, 10, 122; cf. id. 7, 3, 20: quo casu licet uxori vel in omnes res, vel in unam forte aut duas (optare), Gai Inst. 1, 150; 4, 74:

    forte quid expediat, communiter aut melior pars Malis carere quaeritis laboribus,

    what may perhaps be of some use, Hor. Epod. 16, 15:

    alii nulli rem obligatam esse quam forte Lucio Titio,

    than for instance, Dig. 20, 1, 15, § 2; 30, 1, 67; 48, 22, 7, § 6; Gai. Inst. 3, 179.

    Lewis & Short latin dictionary > fors

  • 77 gausapa

    gausăpa, ae, f., or gausăpes, is, m., also gausăpe, is (only sing.), and plur. gausăpa, ōrum, n., = gausapês, a shaggy woollen cloth, frieze, felt, used for clothing, covering, etc.; a garment or cover of frieze.
    I.
    Lit.
    (α).
    Sing., nom.: gausapa, according to Varr. ap. Charis. p. 80 P.; and ap. Prisc. p. 759 P.: gausape, M. Messala ap. Charis. p. 80; Mart. 14, 152 in lemm.—Abl.:

    involutus coccina gausapa,

    Petr. 28 (perh. acc. plur.): purpureo tersit tunc latas gausape mensas, Lucil. ap. Prisc. p. 870; so,

    gausape,

    Hor. S. 2, 8, 11: gausape purpureo salutatus, Cass. Sever. ap. Prisc. p. 759 P.— —
    (β).
    Plur., nom.:

    gausapa patris mei memoria coepere, amphimalla nostra, sicut villosa etiam ventralia,

    Plin. 8, 48, 73, § 193.— Acc.:

    gausapa si sumpsit, gausapa sumpta proba,

    Ov. A. A. 2, 300:

    lutea gausapa,

    Pers. 6, 46: gausapes, lodices purpureas et colloreas meas, Aug. ap. Charis. p. 80.—
    * II.
    Transf., a shaggy beard:

    tu cum maxillis balanatum gausape pectas,

    Pers. 4, 37.

    Lewis & Short latin dictionary > gausapa

  • 78 gausapes

    gausăpa, ae, f., or gausăpes, is, m., also gausăpe, is (only sing.), and plur. gausăpa, ōrum, n., = gausapês, a shaggy woollen cloth, frieze, felt, used for clothing, covering, etc.; a garment or cover of frieze.
    I.
    Lit.
    (α).
    Sing., nom.: gausapa, according to Varr. ap. Charis. p. 80 P.; and ap. Prisc. p. 759 P.: gausape, M. Messala ap. Charis. p. 80; Mart. 14, 152 in lemm.—Abl.:

    involutus coccina gausapa,

    Petr. 28 (perh. acc. plur.): purpureo tersit tunc latas gausape mensas, Lucil. ap. Prisc. p. 870; so,

    gausape,

    Hor. S. 2, 8, 11: gausape purpureo salutatus, Cass. Sever. ap. Prisc. p. 759 P.— —
    (β).
    Plur., nom.:

    gausapa patris mei memoria coepere, amphimalla nostra, sicut villosa etiam ventralia,

    Plin. 8, 48, 73, § 193.— Acc.:

    gausapa si sumpsit, gausapa sumpta proba,

    Ov. A. A. 2, 300:

    lutea gausapa,

    Pers. 6, 46: gausapes, lodices purpureas et colloreas meas, Aug. ap. Charis. p. 80.—
    * II.
    Transf., a shaggy beard:

    tu cum maxillis balanatum gausape pectas,

    Pers. 4, 37.

    Lewis & Short latin dictionary > gausapes

  • 79 gelu

    gĕlum, i, n., and gĕlus, ūs, m. (nom. gelu, n., Prisc. 658 P.; but only found in Liv. ap. Non. 207, 30, a corrupt passage; and freq. in Vulg., e. g. Dan. 3, 69;

    Zach. 14, 6: gelum,

    Lucr. 6, 877; Varr. R. R. 1, 45, 2; gen. geli, Lucr. 5, 205 al.; nom. gelus, Att. ap. Prisc. 6, p. 685 P.; cf. Non. 208, 1, Fragm Trag. v. 390 Rib.; Afran. ap. Non. 207, 32, Com. Fragm. v. 106 Rib.; Cato, R. R. 40, 4 al.; acc. gelum, m., Cat. Orig. 2, Fragm. 30; abl. gelu, m., Mela, 3, 5 ext.; Flor. 4, 12, 18; Plin. Pan. 12) [root gal-, to be bright; whence gelaô, to laugh (cf. kumatôn gelasma, Aesch. Pr. 90); gala, milk; galênê, calm; cf.: lac, glacies; cf. Curt. Gr. Etym. p. 172], icy coldness, frost, cold (cf.: pruina, glacies, rigor).
    I.
    In gen.:

    praeusti artus, nive rigentes nervi, membra torrida gelu,

    Liv. 21, 40, 9:

    nec ventus fraudi, solve geluve fuit, Ov. de Nuce, 106: et maris adstricto quae coit unda gelu,

    id. Tr. 2, 196:

    altitudo gelūs,

    Plin. 8, 28, 42, § 103:

    geluque Flumina constiterint acuto,

    Hor. C. 1, 9, 3:

    rura gelu tum claudit hiems,

    Verg. G. 2, 317:

    horrida cano Bruma gelu,

    id. ib. 3, 442; Stat. Th. 5, 392.—
    II.
    In partic., coldness, chill produced by death, old age, fright, etc. (cf. gelidus, II.; poet.):

    pectora pigro Stricta gelu,

    Luc. 4, 653:

    sed mihi tarda gelu saeclisque effeta senectus,

    Verg. A. 8, 508; Sen. Troad. 624.

    Lewis & Short latin dictionary > gelu

  • 80 gelum

    gĕlum, i, n., and gĕlus, ūs, m. (nom. gelu, n., Prisc. 658 P.; but only found in Liv. ap. Non. 207, 30, a corrupt passage; and freq. in Vulg., e. g. Dan. 3, 69;

    Zach. 14, 6: gelum,

    Lucr. 6, 877; Varr. R. R. 1, 45, 2; gen. geli, Lucr. 5, 205 al.; nom. gelus, Att. ap. Prisc. 6, p. 685 P.; cf. Non. 208, 1, Fragm Trag. v. 390 Rib.; Afran. ap. Non. 207, 32, Com. Fragm. v. 106 Rib.; Cato, R. R. 40, 4 al.; acc. gelum, m., Cat. Orig. 2, Fragm. 30; abl. gelu, m., Mela, 3, 5 ext.; Flor. 4, 12, 18; Plin. Pan. 12) [root gal-, to be bright; whence gelaô, to laugh (cf. kumatôn gelasma, Aesch. Pr. 90); gala, milk; galênê, calm; cf.: lac, glacies; cf. Curt. Gr. Etym. p. 172], icy coldness, frost, cold (cf.: pruina, glacies, rigor).
    I.
    In gen.:

    praeusti artus, nive rigentes nervi, membra torrida gelu,

    Liv. 21, 40, 9:

    nec ventus fraudi, solve geluve fuit, Ov. de Nuce, 106: et maris adstricto quae coit unda gelu,

    id. Tr. 2, 196:

    altitudo gelūs,

    Plin. 8, 28, 42, § 103:

    geluque Flumina constiterint acuto,

    Hor. C. 1, 9, 3:

    rura gelu tum claudit hiems,

    Verg. G. 2, 317:

    horrida cano Bruma gelu,

    id. ib. 3, 442; Stat. Th. 5, 392.—
    II.
    In partic., coldness, chill produced by death, old age, fright, etc. (cf. gelidus, II.; poet.):

    pectora pigro Stricta gelu,

    Luc. 4, 653:

    sed mihi tarda gelu saeclisque effeta senectus,

    Verg. A. 8, 508; Sen. Troad. 624.

    Lewis & Short latin dictionary > gelum

См. также в других словарях:

  • nom — nom …   Dictionnaire des rimes

  • NOM — L’analyse grammaticale distinguait les noms communs et les noms propres. Les premiers correspondent, selon l’analyse logique classique, aux termes généraux qui se disent de plusieurs, et les seconds aux termes singuliers qui ne se disent que d’un …   Encyclopédie Universelle

  • Nom — may refer to: Natural organic matter Norma Oficial Mexicana, each of a series of official norms and regulations for diverse activities in México. Mass of Paul VI, aka Novus Ordo Missae National Organization for Marriage New Order Mormons Nosara… …   Wikipedia

  • Nom De Sa-Rê — Articles de la série Pharaon Classements alphabétique chronologique Dynasties 0  …   Wikipédia en Français

  • Nom de Sa-Re — Nom de Sa Rê Articles de la série Pharaon Classements alphabétique chronologique Dynasties 0  …   Wikipédia en Français

  • Nom de sa-rê — Articles de la série Pharaon Classements alphabétique chronologique Dynasties 0  …   Wikipédia en Français

  • NÖM — AG Rechtsform Aktiengesellschaft Gründung 1898 (Niederösterreichische Molkerei) Sitz Baden, Österreich Mitarbeiter 710 Branche …   Deutsch Wikipedia

  • Nom — Nom, n. [F. See {Noun}.] Name. [1913 Webster] {Nom de guerre}, literally, war name; hence, a fictitious name, or one assumed for a time. {Nom de plume}, literally, pen name; hence, a name assumed by an author as his or her signature. [1913… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Nom. — Nom. 〈Abk. für〉 Nominativ * * * Nom. = ↑ Nominativ. * * * Nom. = Nominativ …   Universal-Lexikon

  • Nom. — Nom., Abkürzung für 1) Nomine, mit Namen; 2) Nominatim, namentlich: 3) für Nominativus …   Pierer's Universal-Lexikon

  • nom — abbrev. nominative * * * …   Universalium

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»