Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

nātāles

  • 1 natales

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > natales

  • 2 natale

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > natale

  • 3 Natalis

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > Natalis

  • 4 natalis

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > natalis

  • 5 celebrō

        celebrō āvī, ātus, āre    [celeber], to frequent, throng, crowd, fill: viae multitudine legatorum celebrabantur: genus spectaculi omni frequentiā hominum: alqm magistratum, Tb.: silvas, O.: coetum celebrate faventes, V.—To do frequently, practise, engage in, reiterate, dwell upon, repeat: ad eas artes celebrandas: modus transferendi verbi, quem iucunditas celebravit, made frequent: popularem potestatem, kept in the foreground, L.: seria ac iocos cum aliquo, L.—To celebrate, solemnize, keep: festos dies: (dies) celebratus per omnem Africam, S.: natales, H.: coniugia, V.: exsequias, L.: totā celebrante Siciliā sepultus est, N. —To fill with, cause to resound: contiones convicio cantorum: ripas carmine, O.: cuius nuntiis celebrantur aures meae, i. e. are filled. — To make known, publish abroad, proclaim: factum esse consulem Murenam: quod vocibus maledictisque celebratum est.—To honor, praise, celebrate with praise, celebrate in song: Caesaris laudes: fortuna res cunctas celebrat, S.: talia carminibus, V.: se remque p. haec faciundo, to make renowned, S.: victoriam famā, Ta.
    * * *
    celebrare, celebravi, celebratus V TRANS
    celebrate/perform; frequent; honor/glorify; publicize/advertise; discuss/bandy

    Latin-English dictionary > celebrō

  • 6 Cadurci

    Cădurci, ōrum, m., = Kadourkoi, a people in Gallia Narbonensis, whose capital was Divona, now Cahors, Caes. B. G. 7, 4 sqq.; Plin. 4, 19, 33, § 109; 19, 1, 2, § 8; in Caes. B. G. 7, 75, with the appel. Eleutheri (perh. a division of the former people, in the present Alby).—Hence, Cădurcus, a, um, adj., of or pertaining to the Cadurci:

    natales,

    Sid. Carm. 9, 282: sedes, Aus. Prof. n. 17.— Absol.: cădurcum, i, n., a Cadurcian coverlet, a coverlet of Cadurcian linen, Juv. 7, 221;

    and meton.,

    a bed ornamented with a Cadurcian coverlet, a marriage-bed, id. 6, 537 Schol.

    Lewis & Short latin dictionary > Cadurci

  • 7 cadurcum

    Cădurci, ōrum, m., = Kadourkoi, a people in Gallia Narbonensis, whose capital was Divona, now Cahors, Caes. B. G. 7, 4 sqq.; Plin. 4, 19, 33, § 109; 19, 1, 2, § 8; in Caes. B. G. 7, 75, with the appel. Eleutheri (perh. a division of the former people, in the present Alby).—Hence, Cădurcus, a, um, adj., of or pertaining to the Cadurci:

    natales,

    Sid. Carm. 9, 282: sedes, Aus. Prof. n. 17.— Absol.: cădurcum, i, n., a Cadurcian coverlet, a coverlet of Cadurcian linen, Juv. 7, 221;

    and meton.,

    a bed ornamented with a Cadurcian coverlet, a marriage-bed, id. 6, 537 Schol.

    Lewis & Short latin dictionary > cadurcum

  • 8 Cadurcus

    Cădurci, ōrum, m., = Kadourkoi, a people in Gallia Narbonensis, whose capital was Divona, now Cahors, Caes. B. G. 7, 4 sqq.; Plin. 4, 19, 33, § 109; 19, 1, 2, § 8; in Caes. B. G. 7, 75, with the appel. Eleutheri (perh. a division of the former people, in the present Alby).—Hence, Cădurcus, a, um, adj., of or pertaining to the Cadurci:

    natales,

    Sid. Carm. 9, 282: sedes, Aus. Prof. n. 17.— Absol.: cădurcum, i, n., a Cadurcian coverlet, a coverlet of Cadurcian linen, Juv. 7, 221;

    and meton.,

    a bed ornamented with a Cadurcian coverlet, a marriage-bed, id. 6, 537 Schol.

    Lewis & Short latin dictionary > Cadurcus

  • 9 celebro

    cĕlē̆bro, āvi, ātum, v. a. [id.].
    I.
    To go to a place or person in great numbers or often, to frequent, to fill (syn. frequento;

    class.): deūm delubra festis diebus,

    Lucr. 5, 1167:

    viam,

    Cic. Cael. 14, 34; id. Sest. 63, 131:

    domum alicujus,

    id. Mur. 34, 70:

    atria,

    Ov. M. 1, 172:

    silvas,

    id. ib. 10, 703:

    tecta,

    id. ib. 4, 444:

    forum,

    id. ib. 4, 144; cf.:

    forum maxime celebratum,

    Sall. J. 47, 1:

    Penates, i. e. domum redire,

    Tib. 1, 3, 33:

    me magistrum,

    id. 1, 4, 75.—
    b.
    Of a desired action (cf. celeber, B.), to do something frequently or in multitudes, to practise, engage in, say, use, employ, repeat, = frequento, etc.:

    intro abite atque haec cito celebrate,

    i. e. in company, all together, Plaut. Ps. 1, 2, 36:

    ad eas artes, quibus a pueris dediti fuimus, celebrandas inter nosque recolendas,

    Cic. de Or. 1, 1, 2:

    cognitionem exercitationemque,

    id. ib. 3, 28, 110:

    genus divinationis,

    id. Div. 1, 2, 3; cf.:

    celebratum genus mortis,

    a kind of death suffered by many, Tac. H. 2, 49 fin.:

    necessitatem,

    Cic. de Or. 3, 38, 155:

    jurisdictionem,

    Liv. 6, 32, 1:

    popularem potestatem,

    id. 2, 42, 6:

    iambum,

    Quint. 10, 1, 96:

    seria ac jocos cum aliquo,

    Liv. 1, 4, 9.—
    c.
    Aliquid aliquā re, to fill up with something:

    contiones suas convicio cantorum,

    Cic. Sest. 55, 118:

    ripas carmine,

    Ov. M. 2, 252 (cf.:

    concelebrant ripas,

    Lucr. 2, 345):

    cujus litteris, famā, nuntiis celebrantur aures cottidie meae,

    i. e. are filled, full, Cic. Prov. Cons. 9, 22.— Poet.: juvenes multo sermone, to talk much with [p. 309] them, Tib. 1, 6, 17.—
    II.
    Meton.
    A.
    To go in great numbers to a celebration; hence, in gen., to celebrate, solemnize, keep a festival:

    festos dies,

    Cic. Arch. 6, 13; cf.:

    is (dies) festus celebratusque per omnem Africam,

    Sall. J. 66, 2; Cic. Pis. 22, 51; id. Cat. 3, 10, 23; Liv. 10, 37, 12; Tac. A. 15, 53; Suet. Aug. 75; id. Tib. 65 init.; Hor. S. 2, 2, 61; Ov. M. 4, 4:

    convivium omnium sermone laetitiāque,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66; Liv. 40, 14, 2; Tac. A. 4, 59; cf.

    coetum,

    Verg. A. 1, 735:

    conjugia,

    id. ib. 7, 555; cf.

    nuptias,

    Liv. 36, 11, 2; cf.:

    solemnia nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    officium nuptiarum,

    Suet. Claud. 26; and poet.:

    taedas jugales Thetidis,

    Cat. 64, 302:

    annua sacra,

    Verg. A. 8, 173; cf. id. ib. 5, 598 and 603: funus, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 49, 117; cf.

    exsequias,

    Liv. 25, 17, 5; 37, 22, 2:

    diem natalem Vitellii,

    Tac. H. 2, 95; Lact. 1, 20, 6; Plin. Ep. 10, 102 (103):

    natales,

    id. ib. 6, 30, 1; Tac. A. 6, 18; and absol.:

    totā celebrante Siciliā sepultus est,

    Nep. Timol. 5 fin.
    B.
    To honor, praise, celebrate the praises of a person or thing, to celebrate in song (syn.:

    colere, laudare, illustrare): laus, quae non poetarum carminibus, non annalium monumentis celebratur,

    Cic. Rab. Post. 16, 43; cf. id. Planc. 39, 93:

    vestrum egressum ornando atque celebrando,

    id. Pis. 13, 31:

    fortuna res cunctas ex libidine magis quam ex vero celebrat obscuratque,

    Sall. C. 8, 1:

    talia carminibus,

    Verg. A. 8, 303:

    nomen alicujus scriptis,

    Cic. Fam. 5, 12, 1:

    facta pro maxumis,

    Sall. C. 8, 3:

    domestica facta,

    Hor. A. P. 287: se remque publicam haec faciundo, to make renowned, Sall J. 85, 36: Mari virtutem in majus ( = epi to meizon kosmein), id. ib. 73, 5:

    augereque aliquem,

    id. ib. 86, 3: honores alicujus, celebrate one ' s honor, Verg. A. 12, 840:

    memoriam,

    Tac. H. 1, 78:

    victoriam ingenti fama,

    id. Agr. 39 al.:

    virum aut heroa lyrā, etc.,

    Hor. C. 1, 12, 2:

    sepulcrum hominum conventu et epulis,

    Cic. Fl. 38, 95:

    memoriam nominis epulis,

    id. Fin. 2, 31, 103:

    litora ludis,

    Verg. A. 3, 280:

    sententiam magno assensu,

    Tac. A. 15, 22:

    mortem funere censorio,

    id. ib. 6, 27:

    aliquem admiratione,

    id. H. 2, 71:

    obsequio,

    id. A. 16, 33:

    funere publico,

    id. ib. 6, 11 fin.
    C.
    Without the access. idea of extolling, in gen., to make something known, to publish abroad, proclaim:

    quibus in locis factum esse consulem Murenam nuntii litteraeque celebrassent,

    Cic. Mur. 41, 89:

    quod vocibus maledictisque celebratum est,

    id. Cael. 3, 6:

    quā re celebratā,

    id. Div. 1, 17, 31.— cĕlĕbrā-tus, a, um, P. a.
    I.
    (Acc. to I. a.) Frequented, much visited:

    forum rerum venalium totius regni maxime celebratum,

    Sall. J. 47, 1.—
    B.
    (Acc. to I. b.) Customary, usual, frequent:

    tritum atque celebratum,

    Cic. Fl. 27, 65:

    celebratum est usque in proverbium,

    Quint. 1, 10, 21:

    schemata,

    id. 9, 2, 92:

    usus anuli celebratior,

    Plin. 33, 1, 6, § 28:

    verbum celebratius,

    Gell. 17, 2, 25 (cf. id. 17, 2, 25, § 17: verbum crebrius, and id. 17, 2, 25, § 18: verbum creberrimum).—
    II.
    (Acc. to II. A.) Solemn, festive, brilliant:

    dies celebratior,

    Ov. M. 7, 430:

    supplicatio celebratior,

    Liv. 3, 63, 5.—
    B.
    (Acc. to II. B.) Known, celebrated, famous:

    loci famā celebrati,

    Tac. A. 2, 54:

    quo Actiacae victoriae memoria celebratior in posterum esset,

    Suet. Aug. 18.— Adv., v. celebriter.

    Lewis & Short latin dictionary > celebro

  • 10 gratus

    grātus, a, um, adj. [Sanscr. har-jami, love, desire; Gr. chairô, charma, charis].
    I.
    Pass., beloved, dear, acceptable, pleasing, agreeable (syn.: acceptus, jucundus, optatus, dulcis, blandus, suavis; in this signif. in ante-Aug. prose, viz. in Cic. and Cæs., only of things; gratiosus, mostly of persons).
    A.
    Of things:

    non ille (amor tuus) quidem mihi ignotus, sed tamen gratus et optatus: dicerem jucundus, nisi id verbum in omne tempus perdidissem,

    Cic. Fam. 5, 15, 1; cf.:

    illud tamen dicam, mihi id, quod fecisti, esse gratissimum. Tale enim tuum judicium non potest mihi non summe esse jucundum. Quod cum ita sit, esse gratum necesse est,

    id. ib. 13, 8, 2:

    ista veritas, etiam si jucunda non est, mihi tamen grata est,

    id. Att. 3, 24, 2; cf. also: cujus officia jucundiora licet saepe mihi fuerint, numquam tamen gratiora, id. Fam. 4, 6, 1:

    quae omnia mihi jucunda, hoc extremum etiam gratum fuit,

    id. ib. 10, 3, 1;

    so corresp. or connected with jucundus,

    id. ib. 1, 17, 6; id. Rosc. Am. 18, 51; id. Cat. 4, 1, 1; Plin. 26, 3, 8, § 14; Plin. Ep. 5, 3, 1; 8, 23, 5:

    quid est, quod aut populo Romano gratius esse debeat aut sociis exterisque nationibus optatius esse possit,

    Cic. Div. in Caecil. 3, 7; so with optatus cf. above, the passage Cic. Fam. 5, 15, 1: quod approbaris, id gratum acceptumque habendum. id. Tusc. 5, 15, 45; cf.:

    mihi pol grata acceptaque hujus est benignitas,

    Plaut. Stich. 1, 1, 49; Cat. 96, 1:

    munus eorum gratum acceptumque esse,

    Nep. Hann. 7;

    rarely in the contrary order: quorum mihi Dona accepta et grata habeo, tuaque ingrata,

    Plaut. Truc. 2, 7, 56: Tox. Credidi gratum fore Beneficium meum apud te. Do. Immo equidem gratiam tibi habeo, id. Pers. 4, 7, 8; cf.:

    grata tibi esse mea officia non miror: cognovi enim te gratissimum omnium, etc.,

    Cic. Fam. 5, 11, 1:

    quam multi, ut Galli, ut Poeni homines immolare et pium et diis immortalibus gratissimum esse duxerunt!

    Cic. Rep. 3, 9; cf. Caes. B. G. 6, 16, 5; Cic. ap. Non. 398, 28 (Rep. 6, 2 Mos.); cf. in comp.:

    sedere in his scholis gratius erat quam ire per solitudines, etc.,

    Plin. 26, 2, 6, § 11; cf.

    also: hedera est gratissima Baccho,

    Ov. F. 3, 767:

    dapibus supremi Grata testudo Jovis,

    Hor. C. 1, 32, 14:

    eoque erat cujusque gratior in re publica virtus, quod, etc.,

    Cic. Rep. 2, 34 fin.; 2, 35:

    o diva, gratum quae regis Antium,

    Hor. C. 1, 35, 1; cf.:

    grato sub antro,

    id. ib. 1, 5, 3:

    locus,

    id. Ep. 2, 2, 46:

    tempus,

    id. ib. 2, 2, 198:

    hora,

    id. ib. 1, 4, 14:

    dies,

    id. C. 4, 5, 7:

    lux,

    id. S. 1, 5, 39:

    nox,

    id. Carm. Sec. 23:

    carmina,

    id. C. 1, 15, 14; 3, 11, 23:

    artes,

    id. ib. 4, 13, 22:

    error mentis,

    id. Ep. 2, 2, 140:

    protervitas,

    id. C. 1, 19, 7 et saep.:

    feceris, si de re publica quid sentias explicaris, nobis gratum omnibus,

    will do us all a favor, Cic. Rep. 1, 21 fin.; cf.:

    quamobrem utrique nostrum gratum admodum feceris,

    id. Lael. 4, 16:

    quod si eum interfecerit, multis sese nobilibus gratum esse facturum,

    Caes. B. G. 1, 44, 20:

    quapropter gratissimum mihi feceris, si curaris, ut, etc.... Hoc mihi gratius facere nihil potes,

    a very great favor... no greater favor, Cic. Fam. 13, 44:

    is adulescens ita locatus est, ut, quae rebus grata erant, gratiora verbis faceret,

    Liv. 45, 13, 13:

    gratum elocuta consiliantibus Junone divis,

    something pleasant, Hor. C. 3, 3, 17.—
    B.
    Of living beings.
    (α).
    With dat.:

    Herophile Phoebo grata,

    Tib. 2, 5, 68; cf.:

    vates diis gratissima,

    Ov. F. 1, 585; and:

    superis deorum gratus (Mercurius) et imis,

    Hor. C. 1, 10, 20:

    donec gratus eram tibi,

    id. ib. 3, 9, 1; cf. Prop. 1, 2, 31:

    gratus Alexandro regi Magno fuit ille Choerilus,

    Hor. Ep. 2, 1, 232; Suet. Caes. 27:

    cui (Maecenati) cum se gratum et acceptum in modum amici videret,

    id. Gramm. 21:

    filio ejus Fausto gratissimus fuit,

    id. ib. 12:

    (cervus) gratus erat tibi,

    Ov. M. 10, 121.—
    (β).
    Absol.:

    olim gratus eram,

    Prop. 1, 12, 7; Hor. C. 4, 6, 21:

    conviva,

    id. S. 2, 2, 119:

    comitum gratissime,

    Ov. M. 14, 221; cf.:

    juvenum gratissime Crantor,

    id. ib. 12, 367:

    o mihi de fratris longe gratissime natis,

    id. ib. 12, 586:

    quaestor consulibus suis non minus jucundus et gratus quam usui fuit,

    Plin. Ep. 8, 23, 5.—Hence, subst.: grātus, i, m., a favorite, darling:

    quam (classem) non amicorum sed gratorum appellabat,

    Suet. Tib. 46 fin.
    II.
    Act., thankful, grateful; thankworthy, deserving or procuring thanks (beneficii memor):

    cognovi te gratissimum omnium: nec enim tu mihi habuisti modo gratiam, verum etiam cumulatissime retulisti,

    Cic. Fam. 5, 11, 1; cf. id. Leg. 1, 18, 49:

    quamquam gratiarum actionem a te non desiderabam, cum te re ipsa atque animo scirem esse gratissimum, tamen, etc.,

    id. Fam. 10, 19, 1:

    si bene de me meritis gratum me praebeo, etc.,

    id. Planc. 38, 91 (v. Krebs, Antibarb. p. 508); cf.:

    ut grati ac memores beneficii esse videantur,

    id. Agr. 2, 8, 21:

    Hegesaratus, magnis meis beneficiis ornatus in consulatu suo, memor et gratus fuit,

    id. Fam. 13, 25; cf. also id. Att. 9, 11, A, 3:

    tu quam gratus erga me fueris, ipse existimare potes,

    id. Fam. 5, 5, 2; cf.: ut quam gratissimus erga te esse cognoscerer, id. ib. 1, 5, 1; Quint. 11, 2, 12: gratiorem me esse in te, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 10, 1:

    si quod adest gratum juvat,

    Hor. S. 2, 6, 13; id. C. 1, 12, 39:

    laudo vos, Quirites, cum gratissimis animis prosequimini nomen clarissimi adolescentis,

    Cic. Phil. 4, 1, 3; cf. id. ib. 14, 11, 30, and 10, 3, 7:

    tu, quamcumque deus tibi fortunaverit horam, gratā sume manu,

    Hor. Ep. 1, 11, 23:

    quod tamen nunc faciam: tum, cum gratum mihi esse potuit, nolui,

    i. e. might have procured me thanks, Ter. Heaut. 2, 3, 21:

    est istuc datum Profecto, ut grata mihi sint, quae facio, omnia,

    id. Eun. 3, 1, 6 Ruhnk.; cf.:

    didicisse, quam sit re pulchrum, beneficio gratum, fama gloriosum, tyrannum occidere,

    productive of gratitude, Cic. Phil. 2, 46, 117:

    pro quibus beneficiis vix satis gratus videar,

    Sall. H. 2, 41, 5 Dietsch.— Hence, adv.: grātē.
    1.
    (Acc. to I. = jucunde.) With pleasure, agreeably, willingly (rare in the class. period):

    praeterita grate meminit et, etc.,

    Cic. Fin. 1, 19, 62:

    liberti pupillorum grate facient, si, etc.,

    Dig. 26, 10, 3:

    insignis haec munificentia... nec a debitoribus magis quam a creditoribus gratius excepta,

    Just. 12, 11, 2:

    gratissime provocari,

    Macr. S. 7, 2.—
    2.
    (Acc. to II.) Thankfully, gratefully (class.):

    aliquid et grate et pie facere,

    Cic. Planc. 41, 98; cf.:

    quid pie, quid grate, quid humaniter, aut fecerit aut tulerit,

    id. de Or. 2, 11, 46; Suet. Aug. 66:

    natales grate numeras,

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    beneficium qui dat, vult accipi grate,

    Sen. Ben. 2, 31:

    aliquid recipere,

    Suet. Ner. 22; and in sup.:

    id munus inter censoria opera gratissime acceptum est,

    Plin. 7, 60, 60, § 214.

    Lewis & Short latin dictionary > gratus

  • 11 privo

    prīvo, āvi, ātum, 1, v. a. [privus].
    I.
    To bereave, deprive, rob, strip of any thing (class.; cf.: orbo, viduo).
    (α).
    With abl.:

    haec meretrix meum erum... privavit bonis, luce, honore,

    Plaut. Truc. 2, 7, 20:

    donis privatus sum,

    id. ib. 2, 7, 56:

    aliquem approbatione,

    Cic. Ac. 2, 19, 61:

    praepositio in privat verbum eā vi, quam haberet, si in praepositum non fuisset,

    id. Top. 11, 48:

    aliquem somno,

    id. Att. 9, 10, 1:

    se oculis,

    id. Fin. 5, 29, 87:

    aliquem vitā,

    id. Phil. 9, 4, 8:

    aliquem communi luce,

    id. Quint. 23, 74:

    patriam aspectu suo,

    id. Fam. 4, 9, 3:

    cibo,

    Lucr. 1, 1038:

    lumine,

    Ov. P. 1, 1, 53:

    fide,

    Stat. Th. 2, 695.—
    (β).
    With gen. (anteclass.): me cum privares tui, Afran. ap. Non. 498, 17 (Com. Rel. p. 156 Rib.).—
    (γ).
    With acc. (ante-class.): quod res vis hunc privari pulcras quas uti solet? Nov. ap. Non. 500, 16 (l. l. p. 224 Rib.).—
    II.
    To free, release, deliver from any thing; with abl.:

    aliquem injuriā,

    Cic. Agr. 1, 4, 13:

    exsilio,

    id. Att. 1, 16, 9:

    molestiā,

    id. ib. 12, 26, 2:

    dolore,

    id. Fin. 1, 11, 37:

    dolore,

    Lucr. 1, 60:

    dominis superbis,

    id. 2, 1091:

    formidine,

    Hor. S. 2, 7, 77.—Hence,
    A.
    prīvantĭa, ĭum, n., privatives, a transl. of the Gr. sterêtika: sunt enim alia contraria, quae privantia licet appellemus Latine, Graece appellantur sterêtika, Cic. Top. 11, 48.—
    B.
    prīvātus, a, um, P. a.
    I.
    Apart from the State, peculiar to one's self, of or belonging to an individual, private (opp. publicus or communis; cf. domesticus;

    class.): nihil privati ac separati agri,

    Caes. B. G. 4, 1:

    utatur privatis ut suis,

    Cic. Off. 1, 7, 20:

    privatus illis census erat brevis, Commune magnum,

    Hor. C. 2, 15, 13:

    vestem mutare privato consensu, opp. publico consilio,

    Cic. Sest. 12, 27:

    de communi quicquid poterat, ad se in privatam domum sevocabat,

    id. Quint. 3, 13:

    res quae ipsius erant privatae,

    private property, id. ib. 4, 15:

    privatae feriae vocantur sacrorum propriorum, velut dies natales,

    Fest. p. 242 Müll.—
    B.
    Esp., of persons, not in public or official life, private, deprived of office:

    cum projectis fascibus et deposito imperio, privatus et captus ipse in alienam venisset potestatem,

    Caes. B. C. 2, 32; Liv. 3, 41: vir privatus, a private individual, one who is not a magistrate, or in any public office:

    privato viro imperium extra ordinem dare,

    Cic. Phil. 11, 10, 25:

    Bibulus ex iis, qui privati sunt,

    id. Fam. 1, 1, 3:

    privatus an cum potestate,

    id. Inv. 1, 25, 35:

    privati, opp. reges,

    id. Div. 1, 40, 89.—
    C.
    Of things:

    aedificia,

    isolated, apart from the villages, Caes. B. G. 1, 5:

    vita privata et quieta,

    a private life, withdrawn from State affairs, Cic. Sen. 7, 22.—
    D.
    Neutr. absol. in the phrases in privato, in private, opp. in publico, in public, Liv. 39, 18: in privatum, for private use:

    tabernas vendidit in privatum,

    id. 40, 51: ex privato, from one's private property:

    tributum ex privato conferre,

    id. 30, 44.—
    E.
    Subst.: prīvātus, i, m. (sc. homo), a man in private life, citizen (opp. magistratus):

    hic qualis imperator nunc privatus est,

    Plaut. Capt. 1, 2, 63: an vero P. Scipio pontifex maximus Ti. Gracchum privatus interfecit;

    Catilinam nos consules perferemus?

    Cic. Cat. 1, 1, 3.— Plur., Cic. Leg. 3, 19, 43:

    consilium dedimus Sullae, privatus ut altum Dormiret,

    Juv. 1, 16.—
    II.
    In the time of the emperors, private, i. e. not imperial, not belonging to the emperor or to the imperial family:

    id sibi (Domitiano) maxime formidolosum, privati hominis (i. e. Agricolae) nomen supra principis attolli,

    Tac. Agr. 39:

    ut summum fastigium privati hominis impleret, cum principis noluisset,

    Plin. Ep. 2, 1, 2:

    spectacula,

    not given by the emperor, Suet. Ner. 21.— Adv.: prīvā-tō, at home (very rare for the class. privatim, q. v.): privato nos tenuissemus, Liv. Fragm. ap. Prisc. p. 1009 P.

    Lewis & Short latin dictionary > privo

  • 12 tot

    tŏt, num. adj. indecl., so many.
    I.
    Lit.
    A.
    With a corresp. quot, quotiens, quantum, ut.
    1.
    With quot:

    hoc brevissime dicam, neminem umquam tam impudentem fuisse, qui ab dis immortalibus tot et tantas res tacitus auderet optare, quot et quantas di immortales ad Cn. Pompeium detulerunt,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 48:

    quot homines, tot causae,

    id. de Or. 2, 32, 140:

    qui tot annos, quot habet, designatus consul fuerit,

    id. Att. 4, 8, b, 2:

    quot haberet corpora pulvis, Tot mihi natales contingere vana rogavi,

    Ov. M. 14, 138:

    tot mala sum passus, quot in aethere sidera lucent,

    id. Tr. 1, 5, 47.—
    2.
    With quotiens:

    si tot consulibus meruisset, quotiens ipse consul fuisset,

    Cic. Balb. 20, 47:

    si tot labores et pericula suscepissem, quotiens ductu meo hostes fusi,

    Sall. H. 2, 96, 1 Dietsch. —
    3.
    With quantum:

    quantum putabis ei rei satis esse, tot vites ablaqueato,

    Cato, R. R. 114, 1. —
    4.
    With ut:

    quae cum viderem tot vestigiis impressa, ut in his errari non posset,

    Cic. Fam. 5, 20, 5.—
    B.
    Absol.
    1.
    In connection with adjj. or advv. of kindred meaning, so many, so great a number:

    reliquae tot et tantae et tam graves civitates,

    Cic. Verr. 2, 2, 5, § 14; so,

    tot tantaeque difficultates,

    id. Quint. 2, 10; and:

    in his tot et tantis malis,

    id. Tusc. 5, 10, 29; cf. id. Par. 2, 16:

    tot viri ac tales,

    id. Cael. 28, 67:

    tot ac tam validae manus,

    Liv. 24, 26, 13:

    tot, tam valida oppida,

    id. 5, 54, 5:

    ad haec tot tam inopinata incerti stupentesque,

    id. 25, 37, 13;

    repeated: ille cultus tot nobilium virorum, tot illustrium feminarum,

    Curt. 3, 13, 10.—
    2.
    Alone, the correl.-clause being implied from the context, so many, such a great number, so very many:

    en excetra tu, quae tibi amicos tot habes,

    Plaut. Ps. 1, 2, 87:

    nunc domi nostrae tot pessumi vivunt,

    id. Most. 4, 1, 18:

    tot me impediunt curae,

    Ter. And. 1, 5, 25:

    cum tot signis eadem natura declaret, quid velit,

    Cic. Lael. 24, 88; id. Rep. 3, 10, 17:

    ex centum quattuor centuriis, tot enim reliquae sunt (centuriae), etc.,

    id. ib. 2, 22, 39:

    tot civitatum conjuratio,

    Caes. B. G. 3, 10:

    unde tot hostes subito exorti,

    Liv. 25, 37, 12:

    tot caede procorum Admonitus non est,

    Ov. M. 10, 624:

    cum tot curis regem videret urgeri,

    Curt. 3, 7, 13.—Rarely without a subst.:

    an timebant, ne tot unum... superare non possent?

    Cic. Cael. 28, 66:

    ex tot in Atridā pars quota laudis erat?

    Ov. Am. 2, 12, 10.— With omnes:

    tot omnibus saeculis,

    Min. Fel. 5.—
    II.
    Transf.
    A.
    To designate an optional, indefinite number, so many, such and such a number:

    volo dari ei, qui id egerit, a ceteris heredibus aureos tot,

    Dig. 34, 5, 8. —
    B.
    As a relative numeral, also, for so few:

    vix credent tantum rerum cepisse tot annos,

    Albin. 1, 339.

    Lewis & Short latin dictionary > tot

См. также в других словарях:

  • Natales —   Commune   Coat of arms …   Wikipedia

  • Natales — Natales …   Wikipedia Español

  • Natāles — Natāles, 1) sonst die vier Hauptfeste der Katholischen Kirche: Christfest (N. invicti), Ostern, Pfingsten u. Allerheiligen; 2) s. Natalis dies …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Natales — 51° 44′ 00″ S 72° 31′ 00″ W / 51.733333, 72.516667 …   Wikipédia en Français

  • Natales (Antigua Roma) — En la antigua Roma, se llaman natales a aquellos días en que se cumplían años del nacimiento. En el calendario romano se hallan muchos días notados con la celebración de natales de las deidades gentílicas pero deben entenderse como aniversarios… …   Wikipedia Español

  • Puerto Natales — Natales …   Deutsch Wikipedia

  • Puerto Natales — Saltar a navegación, búsqueda Puerto Natales Escudo …   Wikipedia Español

  • Puerto Natales — Infobox City official name = Puerto Natales other name = native name = nickname = Natales motto = imagesize =250px image caption =Urban sight of the city of Puerto Natales flag size = 150px image seal size = image shield = shield size = 100px… …   Wikipedia

  • Puerto Natales (Chili) — 51° 25′ 48″ S 72° 18′ 36″ W / 51.43000, 72.310000 …   Wikipédia en Français

  • Puerto Natales — (Chili) 51°43′S 72°31′W / 51.717, 72.517 …   Wikipédia en Français

  • Puerto Natales, Chili — Puerto Natales (Chili) 51°43′S 72°31′W / 51.717, 72.517 …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»