-
101 surgo
surgo and surrĭgo ( subr-): surrexi and subrexi, surrectum and subrectum, 3 ( perf. surregit, Paul. ex Fest. p. 296 Müll.;I.orig. forms: surrigit,
Verg. A. 4, 183; Sen. Q. N. 6, 4: surriguntur, id. Ira, 1, 1 med.: surrigebant, Hier. Vit. Hil. fin.:subrigens,
Plin. 9, 29, 47, § 88; 10, 29, 44, § 86: subrigere, id. 18, 35, 89, § 365. —Sync. forms: surrexti,
Mart. 5, 79, 1:surrexe,
Hor. S. 1, 9, 73), v. a. and n. [contr. from surrigo, from sub-rego].Act., to lift or raise up, to raise, erect, elevate (very rare;II.after the Aug. per., the original uncontracted forms were chiefly used in this sense, to distinguish it from the class. signif., II.): plaudite, valete: lumbos surgite atque extollite,
Plaut. Ep. 5, 2, 68:caput,
Sen. Herc. Fur. 329:omnes capitum hiatus ( = capita hiantia),
Stat. Th. 2, 27:surgit caput Apenninus,
Avien. Perieg. 484:tot surrigit aures,
Verg. A. 4, 183:terrae motus defert montes, surrigit plana, valles extuberat,
Sen. Q. N. 6, 4, 2:paulatim subrigens se,
Plin. 9, 29, 47, § 88:cristam,
id. 10, 29, 44, § 86:cornua,
Col. 7, 3, 3; cf.mid.: horrent et surriguntur capilli,
rise, stand erect, Sen. Ira, 1, 1, 4:hastae surrectā cuspide in terrā fixae,
Liv. 8, 8:mucrone surrecto,
id. 7, 10, 10:calcar equo,
Front. ad M. Caes. 2, 12:aures subrectae furentibus,
Plin. 11, 37, 50, § 137:turres subrectae,
Sen. Ep. 86, 4:surrecta moles,
Sil. 2, 599.—Neutr., to rise, arise, to get up, stand up (the predominant and class. signif. of the word; syn.: exsurgo, exorior).A.Lit.1.In gen.:b.a mensā surgunt saturi, poti,
Plaut. Ps. 1, 3, 62:a cenā,
Plin. Ep. 3, 5, 13:e lecto,
Ter. Ad. 4, 1, 4:e lectulo,
Cic. Off. 3, 31, 112:de sellā,
id. Verr. 2, 4, 65, § 147:ex subselliis,
id. Fl. 10, 22:solio,
Ov. M. 3, 273:humo,
id. ib. 2, 771; id. F. 6, 735:toro,
id. M. 9, 702:toris,
id. ib. 12, 579:ab umbris ad lumina vitae,
Verg. A. 7, 771.—Esp., of an orator: cur, cum tot summi oratores sedeant, ego potissimum surrexerim,
Cic. Rosc. Am. 1, 1:ad dicendum,
id. de Or. 2, 78, 316; Quint. 2, 6, 2:ad respondendum,
Cic. Clu. 18, 51:surgit ad hos Ajax,
Ov. M. 13, 2.— Absol.:nolo eum, qui dicturus est, sollicitum surgere,
Quint. 12, 5, 4:secundā vigiliā surgit,
breaks up the camp, marches, Curt. 5, 4, 23.—Of things, to rise, mount up, ascend (mostly poet.;2.syn. ascendo): surgat pius ignis ab arā,
Ov. P. 4, 9, 53:jussit subsidere valles... lapidosos surgere montes,
id. M. 1, 44:mons Rhipaeus,
Mel. 1, 19 fin.:Atlas,
id. 3, 10. —Of the sea: fretum,
Ov. M. 14, 711:mare,
id. ib. 15, 508:aequora,
Verg. A. 3, 196:undae,
id. ib. 6, 354:amoeni fontes,
Quint. 8, 3, 8:cacumina oleae in altum,
id. 8, 3, 10:fistula disparibus avenis,
Ov. M. 8, 192; cf. poet.:surgens in cornua cervus ( = ferens cornua ardua),
i. e. towering, Verg. A. 10, 725:umeri surgunt,
id. ib. 10, 476:lux Praecipitatur aquis et aquis nox surgit ab isdem,
Ov. M. 4, 92; id. F. 4, 629:sol,
Hor. S. 1, 9, 73:dies,
Verg. G. 3, 400:luna,
id. A. 6, 453:tenebrae,
Sen. Thyest. 822:austri,
Verg. A. 3, 481:ventus,
id. ib. 5, 777:quae (aedes) proxima surgit ovili,
stands, Juv. 6, 529.—In partic.a.To rise, arise, get up from bed, from sleep:b.ille multo ante lucem surrexit,
Cic. Inv. 2, 4, 14:ante lucem,
id. Att. 16, 13, a:cum die,
Ov. M. 13, 677:mane ad invisas rotas,
id. Am. 1, 13, 38:ad lites novas,
id. ib. 1, 13, 22:ad praescripta munia,
Hor. S. 2, 2, 81.—To rise in growth, to spring up, grow up; to rise in building, be built, etc. ( poet. and in post - Aug. prose):c. B.venerata Ceres culmo surgeret alto,
Hor. S. 2, 2, 124:nec potuere surgere messes,
Verg. G. 1, 161:harundo,
Ov. M. 13, 891:sementis,
Col. 2, 8, 5:surgens arx,
Verg. A. 1, 366; cf.:nunc aggere multo Surgit opus,
Luc. 2, 679:area cinere mixtisque pumicibus oppleta surrexerat,
Plin. Ep. 6, 16, 14:Ascanius surgens,
growing, Verg. A. 4, 274.—Trop., to rise, arise, occur, etc. ( poet. and in post-Aug. prose):2.multum supra prosam orationem surgit,
Quint. 10, 1, 81:quae nunc animo sententia surgit?
Verg. A. 1, 582:pugna aspera surgit,
id. ib. 9, 667:discordia,
id. ib. 12, 313:rumor,
Tac. H. 2, 42:honor,
Ov. F. 5, 228:ingenium suis velocius annis,
id. A. A. 1, 186:non ulla laborum nova mi facies surgit,
Verg. A. 6, 104.—Of the swell of a verse: sex mihi surgat opus numeris;in quinque residat (cf.: "in the hexameter rises the fountain's silvery column," Coleridge),
Ov. Am. 1, 1, 27. —With in or ad and acc., to rise to or against, to attempt, assume, attack, etc. ( poet. and late Lat.):in Teucros Aetolis surgit ab Arpis Tydides,
Verg. A. 10, 28: surrecturus in vires, si ipse quoque lacesseretur, Amm. 31, 3, 4:Procopius in res surrexerat novas,
id. 26, 5, 8:ad motum certaminum civilium avide surrecturus,
id. 21, 15, 1:ad insontium pericula surrexerunt,
id. 21, 13, 14; App. M. 7, p. 198, 3. -
102 suscipio
suscĭpĭo (sometimes succĭpĭo; cf. Serv. Verg. A. 1, 175 and 144; Vel. Long. p. 2226 P.), cēpi, ceptum, 3, v. a. [sus, a contraction of subs, for sub; v. sub fin., and capio], qs. to take hold of in order to support, i. e. to take or catch up, to take upon one.I. A.Lit.:B.quid loquar lapideas moles, quibus porticus suscipimus,
Sen. Ep. 90, 26:theatrum fulturis ab substructionibus,
Plin. Ep. 10, 38, 2:latera puteorum structurā,
Pall. Aug. 9, 2:labentem domum,
Sen. Ben. 6, 15, 5: balnea suscepta crepidine, supported, resting on, etc., Stat. S. 1, 3, 43:habenas,
Sen. Troad. 728.—Trop.1.To support, defend:2.famam defuncti pudoremque,
Plin. Ep. 2, 4, 2:qui temere nocentis reos susciperet,
Quint. 11, 1, 74:cum periculo suscepti litigatoris,
id. 2, 12, 4. —To take upon one, undertake, assume, begin, incur, enter upon (esp. when done voluntarily and as a favor; recipio, when done as a duty or under an obligation).(α).Of actions, obligations, etc. (class. and freq.):(β).aut inimicitias aut laborem aut sumptus suscipere nolunt,
Cic. Off. 1, 9, 28:inimicitias,
Ter. Hec. 2, 1, 34; Nep. Pelop. 1, 3; cf. Cic. Lael. 21, 77:personā susceptā viri boni,
id. Clu. 36, 101:honestam rem actionemve,
id. Lael. 13, 47:bellum,
id. Leg. 2, 14, 34; id. Rep. 3, 23, 35; id. Off. 1, 11, 35; Caes. B. G. 1, 16; 7, 37 al.:rei publicae partem,
Cic. Rep. 1, 6, 10; id. Mil. 15, 40:causam populi,
id. Rep. 4, 8, 27:patrocinium improbitatis, etc.,
id. ib. 3, 5, 8; id. de Or. 3, 17, 63:negotium,
id. Cat. 3, 2, 5:iter Asiaticum,
id. Att. 4, 15, 2:omnia alter pro altero suscipiet,
id. Lael. 22, 82:aes alienum amicorum,
id. Off. 2, 16, 56:cum inaudita ac nefaria sacra susceperis,
id. Vatin. 6, 14: porcam praecidaneam, Varr. ap. Non. 163, 21:pulvinar,
Liv. 5, 52, 6:prodigia (with curare),
id. 1, 20:votum,
Plaut. Am. 1, 1, 75; Liv. 27, 45, 8; Ov. F. 6, 246:disputationem de re publicā,
Cic. Rep. 1, 7, 12; cf. id. Off. 1, 2, 7:nec enim hoc suscepi, ut, etc., tamquam magister persequerer omnia,
id. Rep. 1, 24, 38:permagnum quiddam,
id. de Or. 1, 22, 103:quae si suscipiamus,
undertake to prove, id. Div. 2, 40, 84; so with obj.-clause:qui suscipiant, posse animum manere corpore vacantem, etc.,
id. Tusc. 1, 32, 78.— Rarely with dat. of reflex. pron.:legationem ad civitates sibi,
Caes. B. G. 1, 3; cf.:tantum sibi auctoritatis in re publicā suscepit, ut, etc.,
Cic. Verr. 2, 5, 58, § 152:mihi auctoritatem patriam severitatemque suscipio,
id. Cael. 16, 37.—Of feelings, experiences, etc., to undergo, submit to, bear, accept:II. A.morbos durumque dolorem,
Lucr. 3, 460; so,dolorem,
Cic. Tusc. 1, 46, 111:dolorem gemitumque,
id. Vatin. 8, 19:invidiam atque offensionem apud populos,
id. Verr. 2, 2, 55, § 137:odium,
id. Att. 6, 1, 25:molestiam,
id. Caecin. 6, 17.—With in and acc.:miserius qui suscipit in se scelus quam si qui alterius facinus subire cogitur,
i. e. wilfully incurs guilt, Cic. Phil. 11, 4, 9; cf.:si esset inventus, qui in se suscipere istius culpam crimenque cuperet,
id. Verr. 2, 4, 42, § 91:negotiatoribus Claudius certa lucra proposuit, suscepto in se damno, si cui, etc.,
Suet. Claud. 18. —In gen. (so only poet. and in post-Aug. prose):B.sol aeternam suscepit lampada mundi,
to catch up, Lucr. 5, 402:dominam ruentem,
Verg. A. 11, 806:suscipiunt famulae,
id. ib. 4, 391:cruorem pateris,
id. ib. 6, 249; cf.:cava suscepto flumine palma sat est,
Prop. 4 (5), 9, 36 (al. succepto):ignem foliis,
Verg. A. 1, 175. —In partic.1.To take up a new-born child from the ground; hence, to acknowledge, recognize, bring up as one ' s own (class.; cf.b.tollo): simul atque editi in lucem et suscepti sumus,
Cic. Tusc. 3, 1, 2:puerum,
Ter. And. 2, 3, 27:haec ad te die natali meo scripsi, quo utinam susceptus non essem!
Cic. Att. 11, 9, 3.—In gen., to get, beget, or bear children:2.filia, quam ex te suscepi,
Plaut. Ep. 4, 1, 34: filiam ex uxore, Ter. Phorm. 5, 7 (8), 50:liberos ex libertini filiā,
Cic. Phil. 3, 6, 17; cf. Ter. Phorm. 5, 7 (8), 74:inde filiam,
id. ib. 5, 8 (9), 18:susceperas liberos non solum tibi, sed etiam patriae,
Cic. Verr. 2, 3, 69, § 161:si qua mihi de te suscepta fuisset Ante fugam suboles,
Verg. A. 4, 327; Vulg. Judic. 11, 2.—To take, receive, as a citizen, under one's protection, as a pupil, etc. (rare but class.):3. C.Cato cum esset Tusculi natus, in populi Romani civitatem susceptus est,
Cic. Leg. 2, 2, 5: suscipe me totum, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9, 1:suscepi candidatum,
Plin. Ep. 6, 6, 9:susceptos a se discipulos,
Quint. 2, 5, 1; 11, 1, 55:pancratiasten docendum,
id. 2, 8, 13:aliquos erudiendos,
id. 2, 8, 1.—Trop.:2.suscepit vita hominum consuetudoque communis, ut, etc.,
has allowed, admitted, Cic. N. D. 2, 24, 62.—To take up, resume, continue a speech, answer:suscipit Stolo: Tu, inquit, invides, etc.,
Varr. R. R. 1, 2, 24; cf.:ad quod... sermonem suscipit Polus,
Quint. 2, 15, 28; Verg. A. 6, 723; App. M. 4, p. 150, 8; 9, p. 227, 12. —Hence, P. a. as subst.: susceptum, i, n., an undertaking:susceptaque magna labore Crescere difficili,
Ov. M. 11, 200. -
103 sustento
sustento, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [sustineo], to hold up or upriqht, to uphold, support, prop, sustain (syn. sustineo).I.Lit. (only poet. and in post-Aug. prose):B. II. A.multos per annos Sustentata ruet moles et machina mundi,
Lucr. 5, 96: Hercule quondam [p. 1822] Sustentante polum, Claud. Laud. Stil. 2, 143:Alcanor fratrem ruentem Sustentat dextrā,
Verg. A. 10, 339:in Tiberim abjectum,
Plin. 8, 40, 61, § 145:naufraga sustentant... vela (i. e. navem) Lacones,
Claud. B. Gild. 222; cf.:aegre seque et arma sustentans,
Curt. 8, 4, 15.—In gen.:B.exsanguem jam et jacentem (civitatem),
Cic. Rep. 2, 1, 2; cf.:rem publicam,
id. Mur. 2, 3:imbecillitatem valetudinis tuae sustenta et tuere,
id. Fam. 7, 1, 5:valetudo sustentatur notitiā sui corporis,
id. Off. 2, 24, 86; Vell. 2, 114, 1:Terentiam, unam omnium aerumnosissimam, sustentes tuis officiis,
Cic. Att. 3, 23, 5:tu velim tete tuā virtute sustentes,
id. Fam. 6, 4, 5:me una consolatio sustentat, quod, etc.,
id. Mil. 36, 100:per omnis difficultates animo me sustentavi,
Quint. 12, prooem. §1: litteris sustentor et recreor,
Cic. Att. 4, 10, 1; cf.:praeclarā conscientiā sustentor, cum cogito, etc.,
id. ib. 10, 4, 5:Pompeius intellegit, C. Catonem a Crasso sustentari,
id. Q. Fr. 2, 3, 4:jurisconsultus, non suo artificio sed alieno sustentatus,
id. de Or. 1, 56, 239:amicos suos fide,
id. Rab. Post. 2, 4:si qua spes reliqua est, quae fortium civium mentes cogitationesque sustentet,
id. Fl. 2, 3:spes inopiam sustentabat,
Caes. B. C. 3, 49:res publica magnis meis laboribus sustentata,
Cic. Mur. 2, 3:Venus Trojanas sustentat opes,
Verg. A. 10, 609:multa virum meritis sustentat fama tropaeis,
upholds, id. ib. 11, 224:Arminius manu, voce, vulnere sustentabat pugnam,
kept up, maintained, Tac. A. 2, 17:aciem,
id. ib. 1, 65 fin.; id. H. 2, 15.—In partic.1.To support, sustain, maintain, preserve by food, money, or other means:2.familiam,
Ter. Ad. 3, 4, 36:cum esset silvestris beluae sustentatus uberibus,
Cic. Rep. 2, 2, 4:idem (aër) spiritu ductus alit et sustentat animantis,
id. N. D. 2, 39, 101:qui se subsidiis patrimonii aut amicorum liberalitate sustentant,
id. Prov. Cons. 5, 12:eo (frumento) sustentata est plebs,
Liv. 2, 34, 5:sustentans fovensque,
Plin. Ep. 9, 30, 3:saucios largitione et curā,
Tac. A. 4, 63 fin.:animus nullā re egens aletur et sustentabitur isdem rebus, quibus astra sustentantur et aluntur,
Cic. Tusc. 1, 19, 43; cf.:furtim rapta sustentat pectora terra,
refreshes, Stat. Th. 6, 875:parsimoniam patrum suis sumptibus,
Cic. Cael. 16, 38:tenuitatem alicujus,
id. Fam. 16, 21, 4:egestatem et luxuriem domestico lenocinio sustentavit,
id. Red. Sen. 5, 11:Glycera venditando coronas sustentaverat paupertatem,
Plin. 35, 11, 40, § 125; cf.:ut milites pecore ex longinquioribus vicis adacto extremam famem sustentarent,
Caes. B.G. 7, 17.—Mid.:mutando sordidas merces sustentabatur,
supported himself, got a living, Tac. A. 4, 13; for which in the act. form: Ge. Valuistin' bene? Pa. Sustentavi sedulo, I have taken good care of myself, have kept myself in good case, Plaut. Stich. 4, 2, 8; cf. impers. pass.: Ge. Valuistin' usque? Ep. Sustentatum'st sedulo, id. ib. 3, 2, 14. —To keep in check, hold back, restrain:3.milites, paulisper ab rege sustentati, paucis amissis profugi discedunt,
Sall. J. 56, 6; cf. aciem, Auct. B. Afr. 82: aquas, Auct. Cons. Liv. 221. —To bear, hold out, endure, suffer (rare but class.;4.syn.: fero, patior): miserias plurimas,
Plaut. Capt. 5, 1, 3:moerorem doloremque,
Cic. Pis. 36, 89. — Absol. (sc. morbum), Suet. Tib. 72:procellas invidiae,
Claud. in Eutr. 1, 265:aegre is dies sustentatur,
Caes. B. G. 5, 39:quorum auxiliis atque opibus, si qua bella inciderint, sustentare consuerint,
id. ib. 2, 14 fin.—Impers. pass.:aegre eo die sustentatum est,
a defence was made, Caes. B. G. 2, 6:hostem,
Tac. A. 15, 10 fin.:bellum,
Vell. 2, 104, 2: impetus legionum, Auct. B. Hisp. 17, 3. — Absol.:nec, nisi in tempore subventum foret, ultra sustentaturi fuerint,
Liv. 34, 18, 2. —To put off, defer, delay (Ciceron.;syn. prolato): rem, dum, etc.,
Cic. Fam. 13, 64, 1:aedificationem ad tuum adventum,
id. Q. Fr. 2, 7:id (malum) opprimi sustentando ac prolatando nullo pacto potest... celeriter vobis vindicandum est,
id. Cat. 4, 3, 6; cf. Ov. R. Am. 405. -
104 tranquillum
tranquillus, a. um. adj., quiet, calm, still, tranquil, opp. to motion or excitement (syn. serenus).I.Lit., chiefly of calmness of weather:b.ut mare, quod suā naturā tranquillum sit, ventorum vi agitari atque turbari,
Cic. Clu. 49, 138:tranquillo mari gubernare,
Liv. 24, 8, 12; 38, 10, 5; 28, 17. 12:leni ac tranquillo mari,
Curt. 4, 2, 8:aequora,
Val. Fl. 2, 609:aquae,
Ov. P. 2, 7, 8:caelum,
calm, tranquil, Plin. 2, 79, 81, § 192; cf.dies,
id. 2, 45, 44, § 114:serenitas,
Liv. 2, 62, 2:sic tranquillum mare dicitur, cum leviter movetur neque in unam partem inclinatur... scito illud non stare, sed succuti leviter et dici tranquillum, quia neque huc neque illo impetum faciat,
Sen. Q. N. 5, 1, 1.—Subst.: tranquillum, i, n., a calm; a quiet sea:B.tranquillum est, Alcedonia sunt circum forum,
Plaut. Cas. prol. 26; cf.:qui te ad scopulum e tranquillo auferat,
Ter. Phorm. 4, 4, 8:in tranquillo tempestatem adversam optare dementis est,
Cic. Off. 1, 24, 83:ita aut tranquillum aut procellae in vobis sunt,
Liv. 28, 27, 11:tranquillo pervectus Chalcidem,
on the calm, tranquil sea, Liv. 31, 23, 4:classicique milites tranquillo in altum evecti,
id. 26, 51, 6:non tranquillo navigamus,
id. 24, 8, 13 Weissenb. ad loc.; cf.:tranquillo, ut aiunt, quilibet gubernator est,
Sen. Ep. 85, 30:alia tranquillo velut oscitatio,
Plin. 9, 7, 6, § 18.— Plur.:testudines eminente dorso per tranquilla fluitantes,
Plin. 9, 10, 12, § 35:immoti jacent tranquilla pelagi,
Sen. Troad. 200.—Transf.:II.tranquilla et serena frons,
calm, not disturbed, Cic. Tusc. 3, 15, 31:tranquillo serenoque vultu,
Suet. Aug. 79. —Trop., calm, quiet, peaceful, placid, composed, untroubled, undisturbed, serene, tranquil (cf. quietus):b.efficiendum est, ut appetitus sint tranquilli atque omni perturbatione animi careant,
Cic. Off. 1, 29, 102:tranquillum facere ex irato,
Plaut. Cist. 3, 21; so (opp. irata) id. Poen. 1, 2, 145:locus,
id. Ep. 3, 4, 8:ut liqueant omnia et tranquilla sint,
id. Most. 2, 1, 70:tranquillam concinna viam,
id. Stich. 2, 1, 13:placata, tranquilla, quieta, beata vita,
Cic. Fin. 1, 21, 71; cf.:pacatae tranquillaeque civitates,
id. de Or. 1, 8, 30:nihil quieti videre, nihil tranquilli,
id. Fin. 1, 18, 38:tutae tranquillaeque res omnes,
Sall. C. 16, 5; so,res,
Liv. 38, 28, 1:tranquillo animo esse potest nemo,
Cic. Sen. 20, 74; cf.:tranquillo pectore vultuque sereno,
Lucr. 3, 294:senectus,
Hor. S. 2, 1, 57:otia sine armis,
Luc. 2, 266:pax,
id. 1, 171.— Comp.:ita hanc canem faciam tibi oleo tranquilliorem,
Plaut. Poen. 5, 4, 66:tranquilliorem plebem fecerunt,
Liv. 2, 63, 3:esse tranquillior animo,
Cic. Fam. 4, 5, 6.—Of an orator:in transferendis faciendisque verbis tranquillior (Isocrates),
Cic. Or. 52, 176.— Sup.:illud meum turbulentissimum tempus profectionis tuo tranquillissimo praestat,
Cic. Pis. 15, 33:cetera videntur esse tranquilla: tranquillissimus autem animus meus,
id. Att. 7, 7, 4:tranquillissima res,
Ter. And. 3, 5, 14:otium,
Plin. Ep. 7, 25, 2.—Subst.: tranquillum, i, n., calmness, quiet, tranquillity, etc.:1.vitam... in tam tranquillo... locare,
Lucr. 5, 12; cf.:esse in tranquillo,
Ter. Eun. 5 (8), 9, 8:in urbe ex tranquillo nec opinata moles discordiarum... exorta est,
Liv. 4, 43, 3:seditionem in tranquillum conferre,
Plaut. Am. 1, 2, 16:republicā in tranquillum redactā,
Liv. 3, 40, 11.— Plur.:tranquilla tuens nec fronte timendus,
Val. Fl. 1, 38.—Hence, adv., in two forms.tranquillē, calmly, quietly, tranquilly:2.inclamare,
Plaut. Cist. 1, 1, 112:tranquille placideque,
Cic. Tusc. 3, 11, 25:dicere, with leniter, definite, etc.,
id. Or. 28, 99.— Comp.:tranquillius manere,
Sen. Ep. 71, 15.— Sup.:tranquillissime senuit,
Suet. Aug. 2 med. —tranquillō, quietly, without disturbance (very rare):B.nec cetera modo tribuni tranquillo peregere,
Liv. 3, 14, 6; cf. supra, I. b.—Transf., tranquillizing, bringing peaceful news:tranquillae tuae quidem litterae,
Cic. Att. 14, 3, 1. -
105 tranquillus
tranquillus, a. um. adj., quiet, calm, still, tranquil, opp. to motion or excitement (syn. serenus).I.Lit., chiefly of calmness of weather:b.ut mare, quod suā naturā tranquillum sit, ventorum vi agitari atque turbari,
Cic. Clu. 49, 138:tranquillo mari gubernare,
Liv. 24, 8, 12; 38, 10, 5; 28, 17. 12:leni ac tranquillo mari,
Curt. 4, 2, 8:aequora,
Val. Fl. 2, 609:aquae,
Ov. P. 2, 7, 8:caelum,
calm, tranquil, Plin. 2, 79, 81, § 192; cf.dies,
id. 2, 45, 44, § 114:serenitas,
Liv. 2, 62, 2:sic tranquillum mare dicitur, cum leviter movetur neque in unam partem inclinatur... scito illud non stare, sed succuti leviter et dici tranquillum, quia neque huc neque illo impetum faciat,
Sen. Q. N. 5, 1, 1.—Subst.: tranquillum, i, n., a calm; a quiet sea:B.tranquillum est, Alcedonia sunt circum forum,
Plaut. Cas. prol. 26; cf.:qui te ad scopulum e tranquillo auferat,
Ter. Phorm. 4, 4, 8:in tranquillo tempestatem adversam optare dementis est,
Cic. Off. 1, 24, 83:ita aut tranquillum aut procellae in vobis sunt,
Liv. 28, 27, 11:tranquillo pervectus Chalcidem,
on the calm, tranquil sea, Liv. 31, 23, 4:classicique milites tranquillo in altum evecti,
id. 26, 51, 6:non tranquillo navigamus,
id. 24, 8, 13 Weissenb. ad loc.; cf.:tranquillo, ut aiunt, quilibet gubernator est,
Sen. Ep. 85, 30:alia tranquillo velut oscitatio,
Plin. 9, 7, 6, § 18.— Plur.:testudines eminente dorso per tranquilla fluitantes,
Plin. 9, 10, 12, § 35:immoti jacent tranquilla pelagi,
Sen. Troad. 200.—Transf.:II.tranquilla et serena frons,
calm, not disturbed, Cic. Tusc. 3, 15, 31:tranquillo serenoque vultu,
Suet. Aug. 79. —Trop., calm, quiet, peaceful, placid, composed, untroubled, undisturbed, serene, tranquil (cf. quietus):b.efficiendum est, ut appetitus sint tranquilli atque omni perturbatione animi careant,
Cic. Off. 1, 29, 102:tranquillum facere ex irato,
Plaut. Cist. 3, 21; so (opp. irata) id. Poen. 1, 2, 145:locus,
id. Ep. 3, 4, 8:ut liqueant omnia et tranquilla sint,
id. Most. 2, 1, 70:tranquillam concinna viam,
id. Stich. 2, 1, 13:placata, tranquilla, quieta, beata vita,
Cic. Fin. 1, 21, 71; cf.:pacatae tranquillaeque civitates,
id. de Or. 1, 8, 30:nihil quieti videre, nihil tranquilli,
id. Fin. 1, 18, 38:tutae tranquillaeque res omnes,
Sall. C. 16, 5; so,res,
Liv. 38, 28, 1:tranquillo animo esse potest nemo,
Cic. Sen. 20, 74; cf.:tranquillo pectore vultuque sereno,
Lucr. 3, 294:senectus,
Hor. S. 2, 1, 57:otia sine armis,
Luc. 2, 266:pax,
id. 1, 171.— Comp.:ita hanc canem faciam tibi oleo tranquilliorem,
Plaut. Poen. 5, 4, 66:tranquilliorem plebem fecerunt,
Liv. 2, 63, 3:esse tranquillior animo,
Cic. Fam. 4, 5, 6.—Of an orator:in transferendis faciendisque verbis tranquillior (Isocrates),
Cic. Or. 52, 176.— Sup.:illud meum turbulentissimum tempus profectionis tuo tranquillissimo praestat,
Cic. Pis. 15, 33:cetera videntur esse tranquilla: tranquillissimus autem animus meus,
id. Att. 7, 7, 4:tranquillissima res,
Ter. And. 3, 5, 14:otium,
Plin. Ep. 7, 25, 2.—Subst.: tranquillum, i, n., calmness, quiet, tranquillity, etc.:1.vitam... in tam tranquillo... locare,
Lucr. 5, 12; cf.:esse in tranquillo,
Ter. Eun. 5 (8), 9, 8:in urbe ex tranquillo nec opinata moles discordiarum... exorta est,
Liv. 4, 43, 3:seditionem in tranquillum conferre,
Plaut. Am. 1, 2, 16:republicā in tranquillum redactā,
Liv. 3, 40, 11.— Plur.:tranquilla tuens nec fronte timendus,
Val. Fl. 1, 38.—Hence, adv., in two forms.tranquillē, calmly, quietly, tranquilly:2.inclamare,
Plaut. Cist. 1, 1, 112:tranquille placideque,
Cic. Tusc. 3, 11, 25:dicere, with leniter, definite, etc.,
id. Or. 28, 99.— Comp.:tranquillius manere,
Sen. Ep. 71, 15.— Sup.:tranquillissime senuit,
Suet. Aug. 2 med. —tranquillō, quietly, without disturbance (very rare):B.nec cetera modo tribuni tranquillo peregere,
Liv. 3, 14, 6; cf. supra, I. b.—Transf., tranquillizing, bringing peaceful news:tranquillae tuae quidem litterae,
Cic. Att. 14, 3, 1. -
106 tumulus
tŭmŭlus, i, m. (late Lat. in the neutr.: HOC TVMVLVM, Inscr. Rein. cl. 20, 197) [tumeo; cf. also tumor and tumidus], a raised heap of earth, a mound, hill, hillock (freq. and class.; cf.: agger, moles).I.In gen.:II.terrenus,
Caes. B. G. 1, 43:ignis e speculā sublatus aut tumulo,
Cic. Verr. 2, 5, 35, § 93:coacervatis cadaveribus, qui superessent ut ex tumulo tela in nostros conicerent,
Caes. B. G. 2, 27:quaeris, utrum magis tumulis prospectuque an ambulatione delecter,
Cic. Att. 14, 13, 1:cum tumulos Albano in monte nivalis Lustrasti, id. Div. poët. 1, 11, 18: vos enim, Albani tumuli atque luci,
id. Mil. 31, 85:silvestres,
id. Cat. 2, 11, 24: pecuda in tumulis deserunt, Att. ap. Non. p. 159, 10:tumuli ex aggere,
Verg. A. 5, 44: tumulus naturalis, Auct. B. Alex. 72, 1.—In partic., a sepulchral mound, barrow, tumulus (cf. sepulcrum):(Demetrius) super terrae tumulum noluit quid statui nisi columellam, etc.,
Cic. Leg. 2, 26, 66:(Alexander) cum in Sigaeo ad Achillis tumulum astitisset,
id. Arch. 10, 24; id. poët. Tusc. 3, 27, 65; Quint. 7, 3, 31:tumulum facere,
Verg. E. 5, 42:hostilem ad tumulum,
id. A. 3, 322:statuent tumulum,
id. ib. 6, 380:tumulo dare corpora,
Ov. M. 2, 326; 4, 157; id. F. 3, 547; id. Tr. 3, 3, 72:tumulum Varianis legionibus structum,
Tac. A. 2, 7:reliquiae tumulo Augusti inferebantur,
id. ib. 3, 3:honorarius,
i. e. a sepulchral monument, cenotaph, Suet. Claud. 1;called also inanis,
Verg. A. 6, 505. -
107 turriger
I.In gen. ( poet. and in post-Aug. prose):II.umeri elephantorum,
Plin. 11, 2, 1, § 4:ferae moles,
Sil. 9, 560:urbes,
Verg. A. 10, 253:ripae, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 229: Antemnae,
Verg. A. 7, 631:carinae,
Luc. 3, 514; 4, 226.—Of a city:patriae imago turrigero canos effundens vertice crines,
Luc. 1, 188.—Tur-rĭgĕra, ae, adj. f., turret - crowned, turreled, an epithet of Cybele, who was represented with a crown of turrets (personifying the earth and its cities):Cybele,
Ov. F. 6, 321:dea,
id. ib. 4, 224:Ops,
id. Tr. 2, 24. -
108 Turrigera
I.In gen. ( poet. and in post-Aug. prose):II.umeri elephantorum,
Plin. 11, 2, 1, § 4:ferae moles,
Sil. 9, 560:urbes,
Verg. A. 10, 253:ripae, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 229: Antemnae,
Verg. A. 7, 631:carinae,
Luc. 3, 514; 4, 226.—Of a city:patriae imago turrigero canos effundens vertice crines,
Luc. 1, 188.—Tur-rĭgĕra, ae, adj. f., turret - crowned, turreled, an epithet of Cybele, who was represented with a crown of turrets (personifying the earth and its cities):Cybele,
Ov. F. 6, 321:dea,
id. ib. 4, 224:Ops,
id. Tr. 2, 24. -
109 Turrita
turrītus, a, um, adj. [turris], set, furnished, or fortified with towers, towered, turreted, castled, castellated (mostly poet.).I.Lit.A.Moenia, Ov. Am. 3, 8, 47:B.muri,
id. P. 3, 4, 105:castella,
Luc. 6, 39:puppes,
Verg. A. 8, 693: elephanti, Auct. B. Afr. 30, 2; 41, 2; Plin. 8, 7, 7, § 22; cf.:inde boves Lucas turrito corpore tetros,
Lucr. 5, 1301;called turrita moles,
Sil. 9, 239; cf.turriger: tempora murali cinctus turrita coronā,
id. 13, 366.—Turrīta, ae, adj. f., tower-crowned, turreted, an epithet of Cybele (v. turriger, II.):II.dea,
Prop. 4 (5), 11, 52:Berecyntia mater,
Verg. A. 6, 785:mater,
Ov. M. 10, 696; cf. id. F. 4, 219 sq.; Sid. Carm. 5, 13.—Transf., tower-shaped, towering, high, lofly:scopuli,
Verg. A. 3, 536:corona,
i. e. a lofly head-dress, Luc. 2, 358:caput,
Prud. Psych. 183:vertex,
Hier. Ep. 130, 7. -
110 turritus
turrītus, a, um, adj. [turris], set, furnished, or fortified with towers, towered, turreted, castled, castellated (mostly poet.).I.Lit.A.Moenia, Ov. Am. 3, 8, 47:B.muri,
id. P. 3, 4, 105:castella,
Luc. 6, 39:puppes,
Verg. A. 8, 693: elephanti, Auct. B. Afr. 30, 2; 41, 2; Plin. 8, 7, 7, § 22; cf.:inde boves Lucas turrito corpore tetros,
Lucr. 5, 1301;called turrita moles,
Sil. 9, 239; cf.turriger: tempora murali cinctus turrita coronā,
id. 13, 366.—Turrīta, ae, adj. f., tower-crowned, turreted, an epithet of Cybele (v. turriger, II.):II.dea,
Prop. 4 (5), 11, 52:Berecyntia mater,
Verg. A. 6, 785:mater,
Ov. M. 10, 696; cf. id. F. 4, 219 sq.; Sid. Carm. 5, 13.—Transf., tower-shaped, towering, high, lofly:scopuli,
Verg. A. 3, 536:corona,
i. e. a lofly head-dress, Luc. 2, 358:caput,
Prud. Psych. 183:vertex,
Hier. Ep. 130, 7. -
111 umquam
umquam ( unquam), adv. temp. [etym dub.], at any time, ever (opp. never; cf. aliquando); most freq. in neg. clauses, sometimes also in interrogations and in conditional clauses; but very seldom in affirmations. [p. 1929]I.In neg. clauses.A.Lit.:2.quod (principium) si numquam oritur, ne occidit quidem umquam,
Cic. Rep. 6, 25, 27: quod nemo umquam homo antehac Vidit, Plant. Am. 2, 1, 16; cf. id. ib. 2, 1, 41:neque umquam quicquam me juvat quod edo domi,
id. Capt. 1, 2, 33; id. Aul. 3, 1, 3:quam opinionem nemo umquam mortalis assequi potuit sine, etc.,
Cic. Rep. 2, 10, 17; 2, 15, 29:quod nec didicerint, nec uniquam scire curaverint,
id. ib. 1, 6, 11:atque haud sciam an ne opus sit quidem nihil umquam omnino deesse amicis,
id. Lael. 14, 51:nemo umquam adiit,
id. Har. Resp. 17, 37:cum ita sim adflictus ut nemo umquam,
id. Att. 3, 12, 1:itaque quantus non umquam antea exercitus venit,
Liv. 9, 37, 2; 9, 39, 5:non umquam gravis aere domum mihi dextra redibat,
Verg. E. 1, 36; cf. Prop. 1, 6, 21:non mehercule hoc umquam dixi,
Quint. 6, 3, 74: utinam ne umquam Mede Colchis cupido corde pedem extulisses, Enn. ap. Non. 297, 20 (Trag. v. 311 Vahl.).—In clauses, affirmative in form, in which a negation is implied (cf. II. infra):B.cave posthac, si me amas, umquam istuc verbum ex te audiam,
Ter. Heaut. 5, 4, 8:raro umquam, nisi forte, etc.,
hardly ever, Quint. 4, 1, 4; cf.:difficilior (interrogatio) hoc, quod raro umquam possunt ante judicium scire, quid testis dicturus sit,
id. 5, 7, 22.—Transf.1.In interrogations implying a negative: Le. Sed tu, en umquam cum quiquam viro Consuevisti? Si. Nisi quidem cum Alcesimarcho nemine, Plaut. Cist. 1, 1, 88; Ter. Phorm. 2, 2, 15; so, en umquam, very freq.; v. en: Ps. Eho an umquam tu hujus nupsisti patri? Ba. Di melius faciant, Plaut. Ps. 1, 3, 95:2.ullamne ego rem umquam in vita meā Volui, quin? etc.,
Ter. Heaut. 5, 3, 4: dic mihi hoc;solent tibi umquam oculi duri fieri?
Plaut. Men. 5, 5, 24; 5, 5, 26:quis homo pro moecho umquam vidit in domo meretriciā Prendi quemquam?
Ter. Eun. 5, 4, 38.—In conditional clauses;II.si umquam in dicendo fuimus aliquid... tum profecto, etc.,
Cic. Att. 4, 2, 2: Al. Di me perdant... Si illam uxorem duxero mihi umquam, quam despondit pater. Me. Et me, si umquam tibi uxorem filiam dedero meam, Plaut. Cist. 2, 1, 31 sq.:date ergo, daturae Si umquam estis hodie uxorem,
id. Cas. 4, 4, 11:si te in plateā offendero hac post umquam, periisti,
Ter. Eun. 5, 9 (8), 34:mihi si umquam filius erit, nae, etc.,
id. Heaut. 2, 1, 5:si umquam ullum fuit tempus, mater, cum, etc.,
id. ib. 5, 4, 1; id. Hec. 3, 3, 29:vovisse hunc dicam, si salvos domum redisset umquam,
id. ib. 3, 4, 21:si quando umquam equestri ope adjutam rempublicam meminerint, illo die annitantur, ut, etc.,
Liv. 10, 14, 11.—In affirmative clauses (cf. I. A. 2. supra):plus amat quam te umquam amavit,
Plaut. Ep. 1, 1, 63; id. Bacch. 3, 4, 14; cf. id. ib. 3, 4, 22;4, 8, 71: ut minime mirum futurum sit, si (Isocrates)... reliquis praestet omnibus, qui umquam orationes attigerunt,
Cic. Or. 13, 41:quod ei praeter spem acciderat, ut illam terram umquam attingeret,
id. Imp. Pomp. 9, 25: cum tyranno instituere amicitiam;et tyranno quam, qui umquam fuit, saevissimo, Liv 24, 32, 3: quare nunc quoque, licet major quam umquam moles premat, tamen, etc.,
Quint. 12, prooem. §2: utinam sit tempus umquam quo perfectus aliquis orator, etc.,
for once, ever, id. 12, 2, 9:excute: sic umquam longā relevere catenā, Nec tibi perpetuo serva bibatur aqua,
Ov. Am. 1, 6, 25:scintillam e stellā cadere et augeri terrae appropinquantem... semel umquam proditur, Cn. Octavio C. Scribonio coss.,
Plin. 2, 35, 35, § 100. -
112 Chrysochloridae
ENG golden molesNLD goudmollen [familie]GER goldmulleFRA chrysochlorides -
113 Chrysochloris
ENG golden molesNLD goudmollen [geslacht]GER goldmulleFRA taupes dorees -
114 Condylurinae
ENG star-nosed molesNLD stermollen [onderfamilie]GER SternnasenmaulwurfeFRA condylures etoiles -
115 Notoryctes
ENG marsupial molesNLD buidelmollen [geslacht]GER Beutelmaulwurfe, BeutelmulleFRA notoryctides, taupes marsupiales -
116 Notoryctidae
ENG marsupial molesNLD buidelmollen [familie]GER Beutelmaulwurfe, BeutelmulleFRA notoryctides, taupes marsupiales -
117 Scalopinae
ENG American and Asian molesNLD Amerikaans-Aziatische mollen [onderfamilie]GER amerikanisch-asiatische MaulwurfeFRA taupes d'Asie et d'Amerique du Nord -
118 Scapanus
ENG Western American molesNLD West-Amerikaanse mollen [geslacht]GER westamerikanische MaulwurfeFRA taupes d'Amerique de l'Ouest -
119 Soricoidea
ENG shrews and molesNLD spitsmuisachtigen [superfamilie]GER SpitzmausartigeFRA musaraignes et taupes -
120 Talpidae
ENG molesNLD mollen [familie]GER MaulwurfeFRA taupes
См. также в других словарях:
Moles — can refer to: Moles de Xert, a mountain range in the Baix Maestrat comarca, Valencian Community, Spain People Brodie Moles, Australian football player James Moles, English football player Thomas Moles, Ulster Unionist politician Andy Moles,… … Wikipedia
Moles — ist der Name folgender Personen: Abraham Moles (1920–1992), französischer Elektrotechniker und Akustiker Arnaud de Moles (1470–1520), Bildhauer und Glasmaler Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit … Deutsch Wikipedia
Moles — (lat.), 1) großer Klumpen, Masse; 2) Steinmasse; 3) Belagerungsmaschine; 4) großes Gebäude; so Moles Hadriani, die jetzige Engelsburg in Rom, s.d.; 5) Damm … Pierer's Universal-Lexikon
Moles — (lat.), drückende Last, Masse; kolossales Bauwerk, z. B. M. Hadriani, die Engelsburg in Rom … Meyers Großes Konversations-Lexikon
moles — index bulk Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
Moles — 1. Surnom évoquant un métier, celui de tailleur de pierre spécialisé dans les meules de moulin. Certaines carrières granitiques étaient presque exclusivement dédiées à la confection de meules (latin mola). 2. Toponyme (voir Mola) … Noms de famille
MOLES — I. MOLES apud Statium Theb. l. 6. v. 157. Quem non anguis atrox (quid enim hc opus, heu mihi, leti Mole fuit?) omnem supervacuam copiam notat, veteri Scholiastae. Ut moles liquens aque nimia, l. 9. v. 466. Moles Dryantis, homo ingenti corporis… … Hofmann J. Lexicon universale
moles — kurmiai statusas T sritis zoologija | vardynas taksono rangas gentis apibrėžtis Gentyje 13 rūšių. Paplitimo arealas – Europos ir Azijos miškų ir miškastepių juosta. atitikmenys: lot. Talpa angl. common Old World moles; Eurasian moles; moles; Old… … Žinduolių pavadinimų žodynas
moles — kurminiai statusas T sritis zoologija | vardynas taksono rangas šeima apibrėžtis Šeimoje 14 genčių. Kūno masė – 10 300 g, kūno ilgis – 5 21 cm. atitikmenys: lot. Talpidae angl. moles; moles and desmans; moles and shrew moles vok. Landmaulwürfe;… … Žinduolių pavadinimų žodynas
moles — (on the body) The significance of moles featured in *fortune telling booklets from the 17th to the 19th centuries. They were thought to be signs of character or fate. One over the heart meant wickedness; over the spleen, a passionate nature,… … A Dictionary of English folklore
Moles — This interesting surname of English origin is a nickname for someone bearing a fancied resemblance to the mammal, deriving from the Middle English mol(le) meaning mole plus the suffix s son of . The surname dates back to the late 13th Century,… … Surnames reference