Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

lands

  • 61 mobilis

    mōbĭlis, e, adj. [for movibilis, from moveo], easy to be moved, movable; loose, not firm (class.).
    I.
    Lit.:

    sum pernix pedibus manibus mobilis,

    Plaut. Mil. 3, 1, 36:

    mobiles turres,

    Curt. 8, 11, 32:

    oculi,

    Cic. N. D. 2, 57, 142:

    supercilia,

    Plin. 11, 37, 51, § 138:

    penna,

    Ov. A. A. 2, 62:

    mobilissimus ardor,

    Cic. N. D. 2, 11, 30: mobiles res and mobilia bona, in law, movable things, movables, chattels (opp. to lands, houses, fixtures), as cattle, money, clothes, etc., Dig. 6, 1, 1:

    remedium ad dentium mobiles firmandos,

    loose, Plin. 21, 31, 105, § 180.—
    II.
    Trop.
    A.
    Pliable, pliant, flexible; excitable; nimble, quick, active, agile, rapid, swift, fleet:

    dum mobilis aetas,

    Verg. G. 3, 165:

    populus mobilior ad cupiditatem agri,

    Liv. 6, 6:

    volat ambiguis mobilis alis hora,

    Sen. Hippol. 1141; cf. id. Oedip. 992:

    mobile et expeditum agmen,

    Curt. 4, 14, 16:

    venti,

    the fleet winds, Ov. H. 5, 110; cf.:

    puncto mobilis horae,

    Hor. Ep. 2, 2, 172:

    transitus,

    Vell. 1, 17, 7:

    ingenium,

    versatility of talent, Vitr. 5, 7.—
    B.
    In a bad sense, changeable, inconstant, fickle:

    nec in te animo fui mobili, sed ita stabili, ut, etc.,

    Cic. Fam. 5, 2, 10: Galli sunt in consiliis capiendis mobiles. Caes. B. G. 4, 5; cf. under the adv. 2:

    gens ad omnem auram spei mobilis atque infida,

    Liv. 29, 3:

    ingenium,

    Sall. J. 46, 3; 66, 2:

    favor,

    Sen. Vit. Beat. 1, 5:

    mobiles et fluxae res humanae,

    Sall. J. 104, 3:

    mobilis et varia est ferme natura malorum,

    Juv. 13, 237.—Hence,
    A.
    Subst.: mōbĭ-lĭa, ium, n., movable goods, chattels:

    mobilia quidem et moventia, quae modo in jus adferri adducive possent,

    Gai. Inst. 4, 16.—
    B.
    Adv.: mōbĭlĭter, with rapid motion, rapidly, quickly.
    1.
    Lit. (rare but class.):

    mobiliter quae feruntur,

    Lucr. 4, 745 cor mobiliter palpitare, Cic. N. D. 2, 9, 24.— Comp.:

    reverti mobilius,

    Lucr. 5, 635.—
    * 2.
    Trop.:

    omnes fere Gallos ad bellum mobiliter celeriterque excitari,

    hastily, Caes. B. G. 3, 10, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > mobilis

  • 62 pereger

    pĕrĕger ( - gris), comm. [per-ager, who has gone through lands, i. e.], who is on a journey, abroad, away from home (postclass.): si pereger factus sit, Ulp. Reg. tit. 17, 1 (dub.;

    Huschke, peregrinus): nedum me peregrem composita fabulari,

    Aus. Ep. 17: susceptor peregrum, Ven. Carm. 4, 10, 14.—Hence, adv., in two forms, peregre and (ante- and post-class.) peregri, abroad, away from home.
    A.
    pĕrĕgrē, answering to the question where? whence? or whither?
    1.
    To the question where? qui peregre depugnavit, abroad, Cic. Phil. 5, 11, 30:

    dum peregre est animus sine corpore velox,

    Hor. Ep. 1, 12, 13:

    habitare,

    Liv. 5, 52:

    spectacula dare,

    Suet. Calig. 20:

    esse,

    Vulg. Luc. 20, 9.—
    2.
    To the question whence? from abroad, from foreign parts:

    quom peregre veniet,

    Plaut. Trin. 2, 4, 21:

    epistolā peregre allatā,

    id. As. 4, 1, 16:

    peregre redire,

    Ter. Phorm. 2, 1, 13:

    in regnum Romam accitos,

    Liv. 2, 16:

    nuntiare,

    id. 28, 11:

    redire,

    Dig. 39, 6, 29.—With ab:

    a peregre,

    from abroad, Vitr. 5, 7.—
    3.
    To the question whither? abroad, to foreign parts:

    postquam peregre hinc ejus pater abiit,

    Plaut. Most. 4, 2, 41:

    peregre abire,

    Plin. 35, 12, 43, § 151:

    proficisci,

    Suet. Caes. 42:

    rusve peregreve exire,

    Hor. S. 1, 6, 103:

    argentum ferre,

    Gai. Inst. 3, 196:

    proficisci,

    Vulg. Matt. 25, 14.—
    4.
    Like peregri (v. infra), abroad, not at home, Plaut. Pers. 1, 1, 30.—
    B.
    pĕrĕgrī, abroad, away from home, to the question where? (ante- and post-class.):

    peregrique et domi,

    Plaut. Am. prol. 5;

    so opp. domi,

    id. ib. 1, 1, 196: patriam ut colatis potius quam peregri probra, Naev. ap. Charis. p. 189 P. (Com. Rel. p. 19 Rib.): peregri necandus, Prud. steph. 4, 89.

    Lewis & Short latin dictionary > pereger

  • 63 peregris

    pĕrĕger ( - gris), comm. [per-ager, who has gone through lands, i. e.], who is on a journey, abroad, away from home (postclass.): si pereger factus sit, Ulp. Reg. tit. 17, 1 (dub.;

    Huschke, peregrinus): nedum me peregrem composita fabulari,

    Aus. Ep. 17: susceptor peregrum, Ven. Carm. 4, 10, 14.—Hence, adv., in two forms, peregre and (ante- and post-class.) peregri, abroad, away from home.
    A.
    pĕrĕgrē, answering to the question where? whence? or whither?
    1.
    To the question where? qui peregre depugnavit, abroad, Cic. Phil. 5, 11, 30:

    dum peregre est animus sine corpore velox,

    Hor. Ep. 1, 12, 13:

    habitare,

    Liv. 5, 52:

    spectacula dare,

    Suet. Calig. 20:

    esse,

    Vulg. Luc. 20, 9.—
    2.
    To the question whence? from abroad, from foreign parts:

    quom peregre veniet,

    Plaut. Trin. 2, 4, 21:

    epistolā peregre allatā,

    id. As. 4, 1, 16:

    peregre redire,

    Ter. Phorm. 2, 1, 13:

    in regnum Romam accitos,

    Liv. 2, 16:

    nuntiare,

    id. 28, 11:

    redire,

    Dig. 39, 6, 29.—With ab:

    a peregre,

    from abroad, Vitr. 5, 7.—
    3.
    To the question whither? abroad, to foreign parts:

    postquam peregre hinc ejus pater abiit,

    Plaut. Most. 4, 2, 41:

    peregre abire,

    Plin. 35, 12, 43, § 151:

    proficisci,

    Suet. Caes. 42:

    rusve peregreve exire,

    Hor. S. 1, 6, 103:

    argentum ferre,

    Gai. Inst. 3, 196:

    proficisci,

    Vulg. Matt. 25, 14.—
    4.
    Like peregri (v. infra), abroad, not at home, Plaut. Pers. 1, 1, 30.—
    B.
    pĕrĕgrī, abroad, away from home, to the question where? (ante- and post-class.):

    peregrique et domi,

    Plaut. Am. prol. 5;

    so opp. domi,

    id. ib. 1, 1, 196: patriam ut colatis potius quam peregri probra, Naev. ap. Charis. p. 189 P. (Com. Rel. p. 19 Rib.): peregri necandus, Prud. steph. 4, 89.

    Lewis & Short latin dictionary > peregris

  • 64 pes

    pēs, pĕdis, m. [kindr. with Sanscr. pād, foot, from root pad, ire; Gr. pod-, pous; Goth. fōt; old Germ. vuoz; Engl. foot], a foot of man or beast.
    I.
    Lit.:

    si pes condoluit,

    Cic. Tusc. 2, 22, 52:

    calcei apti ad pedem,

    id. de Or. 1, 54, 231:

    nec manus, nec pedes, nec alia membra,

    id. Univ. 6:

    pede tellurem pulsare,

    i. e. to dance, Hor. C. 1, 37, 1; cf.:

    alterno pede terram quatere,

    id. ib. 1, 4, 7;

    4, 1, 27: pedis aptissima forma,

    Ov. Am. 3, 3, 7:

    aves omnes in pedes nascuntur,

    are born feet first, Plin. 10, 53, 74, § 149:

    cycnum pedibus Jovis armiger uncis Sustulit,

    Verg. A. 9, 564; cf. id. ib. 11, 723: pedem ferre, to go or come, id. G. 1, 11:

    si in fundo pedem posuisses,

    set foot, Cic. Caecin. 11, 31: pedem efferre, to step or go out, Plaut. Bacch. 3, 3, 19:

    qui pedem portā non extulit,

    Cic. Att. 8, 2, 4; 6, 8, 5:

    pedem portā non plus extulit quam domo suā,

    id. ib. 8, 2, 4: pedem limine efferre, id. Cael. 14, 34: pedem referre, revocare, retrahere, to go or come back, to return:

    profugum referre pedem,

    Ov. H. 15, 186; id. M. 2, 439.—Said even of streams:

    revocatque pedem Tiberinus ab alto,

    Verg. A. 9, 125:

    retrahitque pedes simul unda relabens,

    id. ib. 10, 307; cf. infra, II. H.: pedibus, on foot, afoot:

    cum ingressus iter pedibus sit,

    Cic. Sen. 10, 34; Suet. Aug. 53.—

    Esp. in phrase: pedibus ire, venire, etc.: pedibus proficisci,

    Liv. 26, 19:

    pedibus iter conficere,

    id. 44, 5:

    quod flumen uno omnino loco pedibus transire potest,

    Caes. B. G. 5, 18:

    (Caesar) pedibus Narbonem pervenit,

    id. B. C. 2, 21:

    ut neque pedibus aditum haberent,

    id. B. G. 3, 12 init. —Rarely pede ire ( poet. and late Lat.):

    quo bene coepisti, sic pede semper eas,

    Ov. Tr. 1, 9, 66:

    Jordanem transmiserunt pede,

    Ambros. in Psa. 118, 165, n. 16.— Trop.:

    Bacchus flueret pede suo,

    i. e. wine unmixed with water, Auct. Aetn. 13; cf.:

    musta sub adducto si pede nulla fluant,

    Ov. P. 2, 9, 32, and II. H. infra.—Pregn., by land:

    cum illud iter Hispaniense pedibus fere confici soleat: aut si quis navigare velit, etc.,

    Cic. Vatin. 5, 12:

    seu pedibus Parthos sequimur, seu classe Britannos,

    Prop. 2, 20, 63 (3, 23, 5):

    ego me in pedes (conicio),

    take to my heels, make off, Ter. Eun. 5, 2, 5.— Esp.: ad pedes alicui or alicujus, accidere, procidere, jacere, se abicere, se proicere, procumbere, etc., to approach as a suppliant, to fall at one's feet:

    ad pedes omnium singillatim accidente Clodio,

    Cic. Att. 1, 14, 5:

    abjectā togā se ad generi pedes abiecit,

    id. ib. 4, 2, 4:

    rex procidit ad pedes Achillei,

    Hor. Epod. 17, 14:

    vos ad pedes lenonis proiecistis,

    Cic. Sest. 11, 26:

    filius se ad pedes meos prosternens,

    id. Phil. 2, 18, 45:

    tibi sum supplex, Nec moror ante tuos procubuisse pedes,

    Ov. H. 12, 186:

    cui cum se moesta turba ad pedes provolvisset,

    Liv. 6, 3, 4:

    ad pedes Caesaris provoluta regina,

    Flor. 4, 11, 9:

    (mater una) mihi ad pedes misera jacuit,

    Cic. Verr. 2, 5, 49, § 129; cf.:

    amplecti pedes potui,

    Ov. M. 9, 605:

    complector, regina, pedes,

    Luc. 10, 89:

    servus a pedibus,

    a footman, lackey, Cic. Att. 8, 5, 1: sub pedibus, under one's feet, i. e. in one's power, Verg. A. 7, 100; Liv. 34, 32: sub pedibus esse or jacere, to be or lie under one's feet, i. e. to be disregarded ( poet.):

    sors ubi pessima rerum, Sub pedibus timor est,

    Ov. M. 14, 490:

    amicitiae nomen Re tibi pro vili sub pedibusque jacet,

    id. Tr. 1, 8, 16: pedem opponere, to put one's foot against, i. e. to withstand, resist, oppose ( poet.), id. P. 4, 6, 8: pedem trahere, to drag one's foot, i. e. to halt, limp; said of scazontic verse, id. R. Am. 378: trahantur haec pedibus, may be dragged by the heels, i. e. may go to the dogs (class.):

    fratrem mecum et te si habebo, per me ista pedibus trahantur,

    Cic. Att. 4, 16, 10; id. Fam. 7, 32, 2: ante pedes esse or ante pedes posita esse, to lie before one's feet, i. e. before one's eyes, to be evident, palpable, glaring:

    istuc est sapere, non quod ante pedes modo est, Videre, sed etiam illa, quae futura sunt, Prospicere,

    Ter. Ad. 3, 3, 32:

    transilire ante pedes posita, et alia longe repetita sumere,

    Cic. de Or. 3, 40, 160:

    omni pede stare,

    i. e. to use every effort, make every exertion, Quint. 12, 9, 18: nec caput nec pes, neither head nor foot, beginning nor end, no part:

    nec caput nec pes sermonum apparet,

    Plaut. As. 3, 3, 139:

    garriet quoi neque pes neque caput conpareat,

    id. Capt. 3, 4, 81: tuas res ita contractas, ut, quemadmodum scribis, nec caput nec pedes, Curio ap. Cic. Fam. 7, 31, 2:

    ut nec pes nec caput uni Reddatur formae,

    Hor. A. P. 8:

    dixit Cato, eam legationem nec caput, nec pedes, nec cor habere,

    Liv. Epit. 50: pes felix, secundus, i. e. a happy or fortunate arrival:

    adi pede secundo,

    Verg. A. 8, 302:

    felix,

    Ov. F. 1, 514; cf.:

    boni pedis homo, id est cujus adventus afferat aliquid felicitatis,

    Aug. Ep. ad Max. Gram. 44.—So esp. pes dexter, because it was of good omen to move the right foot first;

    temples had an uneven number of steps, that the same foot might touch the first step and first enter the temple,

    Vitr. 3, 3; cf. Petr. 30:

    quove pede ingressi?

    Prop. 3 (4), 1, 6.—So the left foot was associated with bad omens; cf. Suet. Aug. 92 init.:

    pessimo pede domum nostram accessit,

    App. M. 6, 26, p. 184, 1; hence, dextro pede, auspiciously: quid tam dextro [p. 1363] pede concipis, etc., Juv. 10, 5: pedibus pecunia compensatur, said proverbially of distant lands purchased at a cheap rate, but which it costs a great deal to reach, Cato ap. Cic. Fl. 29, 72: a pedibus usque ad caput, from head to foot, all over (late Lat.; cf.:

    ab imis unguibus usque ad verticem summum,

    Cic. Rosc. Com. 7, 20), Aug. in Psa. 55, 20; 90, 1, 2 et saep.; cf.:

    a vestigio pedis usque ad verticem,

    Ambros. Offic. Min. 2, 22, 114.—
    B.
    In partic.
    1.
    Milit. t. t.: descendere ad pedes, to alight, dismount, of cavalry, Liv. 9, 22:

    pedibus merere,

    to serve on foot, as a foot-soldier, id. 24, 18:

    ad pedes pugna ierat,

    they fought on foot, id. 21, 46: pedem conferre, to come to close quarters:

    collato pede rem gerere,

    id. 26, 39; Cic. Planc. 19, 48.—
    2.
    Publicist's t. t.: pedibus ire in sententiam alicujus, to adopt one's opinion, take sides with one:

    cum omnes in sententiam ejus pedibus irent,

    Liv. 9, 8, 13; 5, 9, 2.—
    3.
    In mal. part.:

    pedem or pedes tollere, extollere (ad concubitum),

    Mart. 10, 81, 4; 11, 71, 8;

    hence the lusus verbb. with pedem dare and tollere,

    Cic. Att. 2, 1, 5. —
    II.
    Transf.
    A.
    A foot of a table, stool, bench, etc., Ter. Ad. 4, 2, 46:

    mensae sed erat pes tertius impar,

    Ov. M. 8, 661; cf.:

    pedem et nostrum dicimus, et lecti, et veli, ut carminis (v. in the foll.),

    Sen. Ben. 2, 34, 2:

    tricliniorum,

    Plin. 34, 2, 4, § 9:

    subsellii,

    Auct. Her. 4, 55, 68:

    pes argenteus (mensae),

    Juv. 11, 128.—
    B.
    Pes veli, a rope attached to a sail for the purpose of setting it to the wind, a sheet:

    sive utrumque Juppiter Simul secundus incidisset in pedem,

    Cat. 4, 19:

    pede labitur aequo,

    i. e. before the wind, with the wind right aft, Ov. F. 3, 565:

    pedibus aequis,

    Cic. Att. 16, 6 init.; cf. also the passage quoted above from Sen. Ben. 2, 34, 2; and:

    prolato pede, transversos captare Notos,

    id. Med. 322.— Hence, facere pedem, to veer out one sheet, to take advantage of a side wind, to haul the wind: una omnes fecere pedem;

    pariterque sinistros, Nunc dextros solvere sinus,

    Verg. A. 5, 830:

    prolatis pedibus,

    Plin. 2, 47, 48, § 128.—
    C.
    The foot of a mountain (post-class.):

    Orontes imos pedes Casii montis praetermeans,

    Amm. 14, 8, 10 al. —
    D.
    Ground, soil, territory (post-class.):

    in Caesariensis pede,

    Sol. 3, 2:

    omnis Africa Zeugitano pede incipit,

    id. 27, 1; cf.:

    quamvis angustum pedem dispositio fecit habitabilem,

    Sen. Tranq. An. 10, 4.—
    E.
    The stalk or pedicle of a fruit, esp. of the grape, together with the husk:

    vinaceorum pes proruitur,

    Col. 12, 43; so id. 12, 36.—Of the olive, Plin. 15, 1, 2, § 5: pes milvinus or milvi, the stalk or stem of the plant batis, Col. 12, 7.—Hence, as a name for several plants: pedes gallinacei, a plant:

    Capnos trunca, quam pedes gallinaceos vocant,

    Plin. 25, 13, 98, § 155:

    pedes betacei,

    beetroots, Varr. R. R. 1, 27.—
    F.
    Pedes navales, rowers, sailors, Plaut. Men. 2, 2, 75.—
    G.
    The barrow of a litter, Cat. 10, 22.—
    H.
    Poet., of fountains and rivers: inde super terras fluit agmine dulci, Quā via secta semel liquido pede detulit undas, Lucr, 5, 272;

    6, 638: crepante lympha desilit pede,

    Hor. Epod. 16, 47:

    liquido pede labitur unda,

    Verg. Cul. 17:

    lento pede sulcat harenas Bagrada,

    Sil. 6, 140.—
    K.
    A metrical foot:

    ad heroum nos dactyli et anapaesti et spondei pedem invitas,

    Cic. de Or. 3, 47, 82:

    pedibus claudere verba,

    to make verses, Hor. S. 2, 1, 28:

    musa per undenos emodulanda pedes,

    in hexameters and pentameters, Ov. Am. 1, 1, 30:

    inque suos volui cogere verba pedes,

    id. Tr. 5, 12, 34.—
    2.
    A kind of verse, measure:

    et pede, quo debent fortia bella geri,

    Ov. Ib. 646:

    Lesbius,

    Hor. C. 4, 6, 35.—
    L.
    In music, time (postAug.), Plin. 29, 1, 5, § 6.—
    M.
    A foot, as a measure of length (class.):

    ne iste hercle ab istā non pedem discedat,

    Plaut. As. 3, 3, 13:

    ab aliquo pedem discessisse,

    Cic. Deiot. 15, 42:

    pedem e villā adhuc egressi non sumus,

    id. Att. 13, 16, 1:

    pes justus,

    Plin. 18, 31, 74, § 317.—Hence, transf.: pede suo se metiri, to measure one's self by one's own foot-rule, i. e. by one's own powers or abilities, Hor. Ep. 1, 7, 98.—
    N.
    Pedes, lice; v. pedis.—
    O.
    The leg (late Lat.), in phrase: pedem frangere, Aug. Civ. Dei, 22, 22, 3; id. Serm. 273, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > pes

  • 65 possideo

    possĭdĕo (archaic orthogr. POSIDET, Epitaphs of the Scipios; Sentent. de Limit. Genuat. Rudorff; in the latter also POSIDENT, POSIDEBVNT, POSIDETO, POSIDERE, as well as POSEDEIT and POSEDET, for possedit), sēdi, sessum, 2, v. a. [old prep. port; Gr. proti, pros (v. pono), and sedeo], to have and hold, to be master of, to own, possess (syn.: teneo, habeo).
    I.
    Lit.:

    uti nunc possidetis eum fundum q. d. a. (i. e. quo de agitur), quod nec vi nec clam nec precario alter ab altero possidetis, ita possidentis: adversus ea vim fieri veto, an ancient formula of the prætor,

    Fest. p. 233 Müll.:

    qui in alienā potestate sunt, rem peculiarem tenere possunt, habere et possidere non possunt: quia possessio non tantum corporis, sed etiam juris est,

    Dig. 41, 2, 49:

    ex edicto bona possidere,

    Cic. Quint. 6, 25:

    partem agri,

    Caes. B. G. 6, 11:

    solum bello captum,

    Liv. 26, 11:

    Galli Italiam maximis plurimisque urbibus possident,

    Just. 38, 4, 9:

    uniones,

    Plin. 9, 35, 58, § 119.—
    b.
    Absol., to have possessions, to possess lands, be settled:

    juxta litora maris possidere,

    Dig. 47, 9, 7:

    possidere trans flumen,

    ib. 43, 14, 1.—
    B.
    Transf., for possido, to take possession of, to occupy (very rare except in eccl. and late Lat.):

    ego possideo plus Pallante,

    Juv. 1, 108:

    quot agri jugera?

    id. 3, 141: ferro septus possidet sedes sacras, Att. ap. Cic. de Or. 3, 26, 102; Auct. Her. 1, 11, 19:

    forum armatis catervis perditorum hominum,

    Cic. Dom. 42, 110 (dub.):

    magister, quid faciendo vitam aeternam possidebo,

    Vulg. Luc. 10, 25:

    iniqui regnum Dei non possidebunt,

    id. 1 Cor. 6, 9 et saep. —
    2.
    To occupy, abide in a place ( poet.):

    victrix possidet umbra nemus,

    Mart. 6, 76, 6:

    Zephyri possidet aura nemus,

    Prop. 1, 19, 2; Luc. 2, 454.—
    II.
    Trop., to possess, to have a thing (class.):

    possidere nomen,

    Plaut. Mil. 2, 5, 27:

    palmam,

    id. Most. 1, 1, 31:

    secli mores in se,

    id. Truc. prol. 13: inverecundum animi ingenium, Poët. ap. Cic. Inv. 1, 45, 83:

    plus fidei quam artis, plus veritatis quam disciplinae possidet in se,

    Cic. Rosc. Com. 6, 17; id. Rosc. Am. 24, 66; Ov. F. 1, 586:

    possedit favorem plebis Clodius,

    Val. Max. 3, 5, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > possideo

  • 66 praediatus

    praedĭātus, a, um, adj. [id.].
    I.
    Possessing landed properly (post-class.):

    bene praediatus,

    App. Flor. p. 349, 40.—
    B.
    In gen., wealthy:

    in omnibus praediatus,

    Mart. Cap. 1, § 46.—
    II.
    Who pledges his lands to the State: praediatus huper phorou dêmou endedemenos, Gloss. Philox.

    Lewis & Short latin dictionary > praediatus

  • 67 proscribo

    prō-scrībo, psi, ptum, 3, v. a., to write before or in front of, to write over or upon, to inscribe.
    I.
    In gen. (post-Aug.):

    vultus voluntariā poenarum lege proscripti,

    written over, inscribed, Petr. 107.—
    II.
    In partic.
    A.
    To publish any thing by writing (freq. and class.):

    ut quo die esse oporteret idus Januarias, eo die Calendas Martias proscriberet,

    Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129:

    quam (legem) non is promulgavit, quo nomine proscriptam videtis,

    id. ib. 2, 5, 69, §

    177: non proscriptā neque edictā die,

    id. ib. 1, 54, 141:

    venationem,

    id. Att. 16, 4, 1:

    leges,

    Tac. A. 13, 51:

    versiculos per vias,

    Gell. 15, 4, 3.—
    (β).
    With obj.-clause:

    senatum Calendis velle se frequentem adesse, etiam Formiis proscribi jussit,

    Cic. Att. 9, 17, 1:

    proscribit se auctionem esse facturum,

    id. Quint. 4, 15; cf. Suet. Caes. 49.—
    B.
    To offer in writing any thing for sale, lease, or hire, or as to be sold by auction, to post up, advertise:

    proscribere palam sic accipimus, claris litteris, ut, etc.,

    Dig. 14, 3, 11:

    Racilius tabulam proscripsit, se familiam Catonianam venditurum,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 5:

    Claudius proscripsit insulam, vendidit,

    id. Off. 3, 16, 65.—
    C.
    To publish a person as having forfeited his property, to punish with confiscation, to confiscate one's property (cf. publico):

    quaero enim, quid sit aliud proscribere. Velitis, jubeatis, ut M. Tullius in civitate ne sit, bonaque ejus ut mea sint,

    Cic. Dom. 17, 43:

    Pompeium,

    to confiscate the estates gained by him, id. Agr. 2, 36, 99:

    vicinos,

    to confiscate the lands of one's neighbors, id. ib. 3, 4, 14:

    possessiones,

    id. ib.:

    bona,

    Plin. Ep. 8, 18, 5.—
    D.
    To proscribe, outlaw one, by hanging up a tablet with his name and sentence of outlawry, confiscation of goods, etc.:

    posteaquam victoria constituta est, cum proscriberentur homines, qui adversarii fuisse putabantur,

    Cic. Rosc. Am. 6, 16:

    victoriā Sullae parentes,

    Sall. C. 37, 9:

    modus proscribendi,

    Suet. Aug. 27.—Hence, P. a., as subst.: prōscriptus, i, an outlaw, one proscribed:

    contra legem Corneliam, quae proscriptum juvari vetat,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    proscriptorum liberos honores petere puduit,

    Plin. 7, 30, 31, § 117:

    in proscriptorum numero esse,

    Sall. C. 51, 33:

    bona proscriptorum,

    id. H. 1, 31 Dietsch.—
    2.
    Trop.:

    cujus pudoris dignitas in concione proscripta sit,

    has been brought into ill repute, rendered suspected, Petr. 106.

    Lewis & Short latin dictionary > proscribo

  • 68 quindecimvir

    quindĕcimvir (plur. in inscrr. usually X̅V̅. VIRI, but also written in full, QVINDECIM VIRO SACRIS FACIVNDIS, Inscr. Grut. 476, 7, of A. D. 346), vĭri (separated, quindecim Diana preces virorum, Hor. C. S. 70), m. [quindecim-vir], a member of a college, commission, or board of fifteen men for any official function. — Usually in plur.: quindĕcimvĭri, gen. ūm and ōrum, the college or board of fifteen men, the fifteen. So esp.,
    I.
    In Rome, the quindecimviri Sibyllini or sacris faciundis, a college of priests who had charge of the Sibylline books, from which, in times of danger, they divined the means of averting the peril by religious rites, Hor. l. l.; Tac. A. 6, 12 fin.; Inscr. Orell. 1100; 2263 sq.; 2351.— Gen. plur.:

    quindecimvirum, Tac. l. l.: quindecemvirum conlegi magister,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.— Sing.:

    L. Cotta quindecimvir sententiam dicturus,

    Suet. Caes. 79; Tac. A. 6, 12, 1:

    quindecimvir sacris faciundis,

    Gell. 1, 12. —
    II.
    Quindecimviri agris dandis, fifteen commissioners for apportioning lands, Plin. 7, 43, 45, § 139.

    Lewis & Short latin dictionary > quindecimvir

  • 69 quindecimviri

    quindĕcimvir (plur. in inscrr. usually X̅V̅. VIRI, but also written in full, QVINDECIM VIRO SACRIS FACIVNDIS, Inscr. Grut. 476, 7, of A. D. 346), vĭri (separated, quindecim Diana preces virorum, Hor. C. S. 70), m. [quindecim-vir], a member of a college, commission, or board of fifteen men for any official function. — Usually in plur.: quindĕcimvĭri, gen. ūm and ōrum, the college or board of fifteen men, the fifteen. So esp.,
    I.
    In Rome, the quindecimviri Sibyllini or sacris faciundis, a college of priests who had charge of the Sibylline books, from which, in times of danger, they divined the means of averting the peril by religious rites, Hor. l. l.; Tac. A. 6, 12 fin.; Inscr. Orell. 1100; 2263 sq.; 2351.— Gen. plur.:

    quindecimvirum, Tac. l. l.: quindecemvirum conlegi magister,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.— Sing.:

    L. Cotta quindecimvir sententiam dicturus,

    Suet. Caes. 79; Tac. A. 6, 12, 1:

    quindecimvir sacris faciundis,

    Gell. 1, 12. —
    II.
    Quindecimviri agris dandis, fifteen commissioners for apportioning lands, Plin. 7, 43, 45, § 139.

    Lewis & Short latin dictionary > quindecimviri

  • 70 quinquevir

    quinquĕvir ( V.), i, m., usu. in plur.: quinquĕ-vĭri, ōrum, m. [vir], board of five, the quinquevirs, a board or commission of five men for any official function. Thus, five commissioners,
    1.
    For the apportionment of lands, Cic. Agr. 2, 7, 7:

    quinqueviros Pomptino agro dividendo creaverunt,

    Liv. 6, 21, 4.—
    2.
    For regulating indebtedness (quinqueviri mensarii), Liv. 7, 21, 5.—
    3.
    For repairing walls and towers, Liv. 25, 7, 5.—
    4.
    As assistants to the tresviri for the watch by night, Liv. 39, 14; Dig. 1, 2, 2, § 31 al.—
    5.
    Under the emperors, a commission to control the public expenditures:

    collegium quinquevirorum publicis sumptibus minuendis,

    Plin. Ep. 2, 1, 9.— In sing., a member of the board of five, a quinquevir:

    quinquevir,

    Cic. Ac. 2, 44, 136:

    scriba ex quinqueviro,

    Hor. S. 2, 5, 56.

    Lewis & Short latin dictionary > quinquevir

  • 71 quinqueviri

    quinquĕvir ( V.), i, m., usu. in plur.: quinquĕ-vĭri, ōrum, m. [vir], board of five, the quinquevirs, a board or commission of five men for any official function. Thus, five commissioners,
    1.
    For the apportionment of lands, Cic. Agr. 2, 7, 7:

    quinqueviros Pomptino agro dividendo creaverunt,

    Liv. 6, 21, 4.—
    2.
    For regulating indebtedness (quinqueviri mensarii), Liv. 7, 21, 5.—
    3.
    For repairing walls and towers, Liv. 25, 7, 5.—
    4.
    As assistants to the tresviri for the watch by night, Liv. 39, 14; Dig. 1, 2, 2, § 31 al.—
    5.
    Under the emperors, a commission to control the public expenditures:

    collegium quinquevirorum publicis sumptibus minuendis,

    Plin. Ep. 2, 1, 9.— In sing., a member of the board of five, a quinquevir:

    quinquevir,

    Cic. Ac. 2, 44, 136:

    scriba ex quinqueviro,

    Hor. S. 2, 5, 56.

    Lewis & Short latin dictionary > quinqueviri

  • 72 Recentoricus ager

    Recentoricus ăger, the Roman public lands in Sicily, Cic. Agr. 1, 4, 10; 2, 21, 57 (Zumpt, censorius).

    Lewis & Short latin dictionary > Recentoricus ager

  • 73 regio

    rĕgĭo, ōnis, f. [rego], a direction, line (rare but class.).
    I.
    Lit.:

    nullā regione viaï Declinare,

    Lucr. 2, 249; cf.:

    notā excedo regione viarum,

    Verg. A. 2, 737:

    de rectā regione deflecto,

    Cic. Verr. 2, 5, 68, § 176:

    haec eadem est nostrae rationis regio et via,

    id. ib. 2, 5, 70, § 181; cf.:

    oppidi murus ab planitie rectā regione, si nullus anfractus intercederet, MCC. passus aberat,

    Caes. B. G. 7, 46; and:

    non rectā regione iter instituit, sed ad laevam flexit,

    Liv. 21, 31:

    declinamus item motus nec tempore certo, nec regione loci certā,

    nor in a specified direction, Lucr. 2, 260; cf. id. 2, 293; Curt. 8, 9, 2:

    (Hercynia silva) rectā fluminis Danubii regione pertinet,

    Caes. B. G. 6, 25; 7, 46;

    Curt 7, 7, 4: ubi primos superare regionem castrorum animum adverterunt,

    the line, Caes. B. C. 1, 69:

    eam esse naturam et religionem provinciae tuae, ut, etc.,

    i. e. the situation, Cic. Fam. 1, 7, 6:

    traicere amnem in regionem insulae,

    Curt. 8, 13, 23.—
    B.
    E regione, adverbially.
    a.
    In a straight line, directly:

    e regione moveri (opp. declinare),

    Cic. Fat. 9, 18;

    so of the rectilinear motion of atoms,

    id. ib. 20, 46:

    ferri, petere,

    id. Fin. 1, 6, 19:

    ut cadat e regione loci, quā dirigit aestus,

    straight down, perpendicularly, Lucr. 6, 823; cf. id. 6, 833.—
    b.
    In the opposite direction, over against, exactly opposite; constr. with gen., dat., or absol.
    (α).
    With gen.:

    (luna) cum est e regione solis,

    Cic. N. D. 2, 40, 103:

    erat e regione oppidi collis,

    Caes. B. G. 7, 36:

    castris positis e regione unius eorum pontium, quos, etc.,

    id. ib. 7, 35:

    praesidio e regione castrorum relicto,

    id. ib. 7, 61 fin.:

    rates duplices e regione molis collocabat,

    id. B. C. 1, 25:

    e regione turris,

    id. B. G. 7, 25.—
    (β).
    With dat.: dicitis, esse e regione nobis e contrariā parte terrae, qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos antipodas vocatis, Cic. Ac. 2, 39, 123:

    e regione castris castra ponere,

    Caes. B. G. 7, 35.—
    (γ).
    Absol.:

    acie e regione instructā,

    Nep. Milt. 5, 3.—
    * c.
    Trop., on the other hand, on the contrary (late Lat.;

    syn.: e contra): Arabes camelorum lacte vivunt, e regione septentrionales, etc.,

    Hier. adv. Jovin. 2, 7.—
    II.
    Transf.
    A. 1.
    Primarily in the lang. of augury:

    intra eas regiones, quā oculi conspiciant,

    Varr. L. L. 7, § 9 Müll.:

    nempe eo (sc. lituo) Romulus regiones direxit tum, cum urbem condidit... ab Attio Navio per lituum regionum facta descriptio,

    Cic. Div. 1, 17, 31:

    lituus, quo regiones vincere terminavit,

    id. N. D. 2, 3, 9:

    regionibus ratis,

    id. Leg. 2, 8, 21.—
    2.
    In gen., a boundary-line, limit, boundary; usually in plur.
    a.
    Lit.:

    anteponatur omnibus Pompeius, cujus res gestae atque virtutes iisdem quibus solis cursus regionibus ac terminis continentur,

    Cic. Cat. 4, 10, 21; cf.:

    caeli regionibus terminare,

    id. ib. 3, 11, 26:

    orbis terrae regiones,

    id. Arch. 10, 23. — Rare in sing.:

    quae regione orbem terrarum definiunt,

    Cic. Balb. 28, 64.—
    b.
    Trop.:

    ejus (argumenti) nunc regiones, limites, confinia Determinabo,

    Plaut. Poen. prol. 45:

    animus si, quibus regionibus vitae spatium circumscriptum est, eisdem omnes cogitationes terminaret suas,

    Cic. Arch. 11, 29:

    pars (quaestionum) circumscripta modicis regionibus,

    id. de Or. 2, 16, 68:

    vix facile sese regionibus officii continere,

    id. Agr. 2, 35, 97. —
    3.
    A quarter, region of the heavens or the earth (mostly poet.):

    (Nilus) exoriens penitus mediā ab regione diei,

    Lucr. 6, 723; so id. 6, 732:

    etiam regio (lunae mutatur), quae tum est aquilonaris, tum australis,

    Cic. N. D. 2, 19, 50:

    deinde subter mediam regionem sol obtinet,

    id. Rep. 6, 17, 17:

    atque eadem regio Vesper et Ortus erunt,

    Ov. Ib. 38; cf.

    vespertina,

    Hor. S. 1, 4, 30;

    Vitr 4, 5, 1: caeli in regione serenā,

    Verg. A. 8, 528: regione occidentis, Liv 33, 17; Just. 18, 3, 10.—
    B.
    A portion (of the earth or heavens) of indefinite extent; a tract, territory, region (cf.: tractus, plaga).
    1.
    Lit.
    a.
    In gen.:

    in hac regione,

    Plaut. Cist. 4, 2, 42:

    locum delegit in regione pestilenti salubrem,

    Cic. Rep. 2, 6, 11:

    agri fertilissima regio,

    Caes. B. G. 7, 13 fin.:

    quā te regione reliqui?

    Verg. A. 9, 390:

    regione portae Esquilinae,

    in the region, neighborhood, Liv. 3, 66 fin. Drak.; 25, 25; 30; 33, 17; cf. Oud. de Auct. B. Alex. 30, 7;

    for which: e regione castrorum,

    in the vicinity of the camp, Liv. 10, 43 Drak.:

    eā regione quā Sergius erat,

    id. 5, 8:

    tam vasta,

    Just. 13, 7, 3:

    acclivis,

    Col. 3, 13, 8:

    deserta siti regio,

    Verg. A. 4, 42. — Plur.:

    hi loci sunt atque hae regiones, quae mihi ab ero sunt demonstratae,

    Plaut. Ps. 2, 2, 1:

    cur in his ego te conspicor regionibus?

    Ter. Eun. 5, 8, 32:

    qui innumerabiles mundos infinitasque regiones mente peragravisset,

    Cic. Fin. 2, 31, 102:

    terrae maximae regiones inhabitabiles,

    id. N. D. 1, 10, 24 et saep. —
    b.
    In partic.
    (α).
    A portion of country of indefinite extent; a territory, province, district, region; esp. freq. in plur., lands, territories:

    at regione locoque alio terrisque remotis,

    Lucr. 2, 534:

    Trebonium ad eam regionem, quae Aduaticis adjacet, depopulandam mittit,

    Caes. B. G. 6, 33:

    in ejusmodi regione atque provinciā, quae mari cincta esset,

    Cic. Fl. 12, 27:

    quae regio orave terrarum erat latior?

    id. Sest. 30, 66:

    regio Pedana,

    Hor. Ep. 1, 4, 2:

    quorum hominum regio,

    id. ib. 1, 15, 2:

    Sogdiana,

    Curt. 7, 10, 1:

    Cantium, quae regio est maritima omnis,

    Caes. B. G. 5, 14:

    quae regio totius Galliae media habetur,

    id. ib. 6, 13: Sida, quae extrema regio est provinciae meae, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 15, 5:

    ubi major atque illustrior incidit res, clamore per agros regionesque significant,

    Caes. B. G. 7, 3:

    principes regionum atque pagorum inter suos jus dicunt,

    id. ib. 6, 23:

    alias regiones partesque peteret,

    id. ib. 6, 43 fin.; cf.

    so with partes,

    id. B. C. 1, 25:

    deinde in quattuor regiones dividi Macedoniam. Unam fore et primam partem, quod, etc.... Secundam fore regionem, quam, etc.,

    Liv. 45, 29:

    quod erant propinquae regiones,

    Caes. B. C. 3, 34:

    ut quam latissimas regiones praesidiis teneret,

    id. ib. 3, 44. — Sometimes a district with its people: tractus ille celeberrimus, tota denique nostra illa aspera et montuosa et felix et fautrix suorum regio, Cic. Planc. 9, 22.—
    (β).
    A principal division of the city of Rome, and of the territory around Rome, a quarter, ward, district, circle (of these, under Servius Tullius, there were in the city four, and in the Roman territory twenty-six; under Augustus, there were fourteen in the city), Laelius Felix ap. Gell. 15, 27, 4; Plin. 3, 5, 9, § 66; Varr. ap. Non. 43, 10; Suet. Aug. 30; Tac. A. 14, 12; 15, 40; Inscr. Orell. 4 sq. et saep.; cf.

    Niebuhr, Gesch. 1, p. 458 sq.: regio quaedam urbis aeternae,

    Amm. 22, 9, 3; 16, 10, 15.—

    Of other cities,

    Inscr. Orell. 6, 768.—Hence, A REGIONIBVS, a captain of a quarter, Inscr. Murat. 894, 8; 895, 4 and 5.—
    (γ).
    Of the provinces into which Italy was divided by Augustus, a province, division:

    descriptionem ab eo (Augusto) factum Italiae totius in regiones undecim,

    Plin. 3, 5, 6, § 46; 3, 11, 16, § 99; 3, 12, 17, § 106 al.—
    2.
    Trop., a province, department, sphere:

    dum in regionem astutiarum mearum te induco, ut scias Juxta mecum mea consilia,

    Plaut. Mil. 2, 2, 78; 3, 3, 13:

    idque (consilium) situm mediā regione in pectoris haeret,

    Lucr. 3, 140: ceterae fere artes se ipsae per se tuentur singulae;

    benedicere autem non habet definitam aliquam regionem, cujus terminis saepta teneatur,

    has no determinate province, Cic. de Or. 2, 2, 5:

    eadem est nostrae rationis regio et via,

    compass and course, id. Verr. 2, 5, 70, § 181. —
    3.
    The country, the field (late Lat.):

    herba regionis,

    Vulg. Gen. 2, 5:

    ligna,

    id. Ezech. 17, 24;

    id. Joel, 1, 19: bestiae,

    id. Ezech. 31, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > regio

  • 74 relinquo

    rĕ-linquo, līqui, lictum, 3, v. a.
    I.
    (With the idea of the re predominating.) To leave behind (cf. desero, omitto).
    A.
    In gen., to leave behind by removing one's self; to leave, move away from; to leave, abandon (a person or thing).
    1.
    Lit.:

    puerum apud matrem domi,

    Plaut. Men. prol. 28:

    ipse abiit foras, me reliquit pro atriensi in sedibus,

    id. Poen. 5, 5, 4:

    me filiis Relinquont quasi magistrum,

    Ter. Phorm. 1, 2, 22:

    dicerent non me plane de provinciā decessisse, quoniam alterum me reliquissem,

    Cic. Fam. 2, 15, 4:

    C. Fabium legatum cum legionibus II. castris praesidio relinquit,

    Caes. B. G. 7, 40:

    cum me servum in servitute pro te hic reliqueris,

    Plaut. Capt. 2, 3, 75; cf. id. ib. 5, 1, 18:

    fratrem, sc. in provinciā,

    Cic. Fam. 2, 15, 4:

    post tergum hostem relinquere,

    Caes. B. G. 4, 22; cf. id. ib. 7, 11:

    ille omnibus precibus petere contendit, ut in Galliā relinqueretur,

    might be left behind, id. ib. 5, 6:

    greges pecorum... sub opacā valle reliquit,

    Ov. M. 11, 277 et saep.:

    ea causa miles hic reliquit symbolum,

    Plaut. Ps. 1, 1, 53:

    hic exemplum reliquit ejus,

    id. ib. 2, 2, 56:

    (Hecuba) Hectoris in tumulo canum de vertice crinem... relinquit,

    leaves behind, Ov. M. 13, 428:

    (cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum,

    left behind, remaining, id. ib. 1, 347.— To leave behind one's self by moving away:

    longius delatus aestu, sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,

    Caes. B. G. 5, 8:

    jamque hos, jamque illos, populo mirante, relinquit,

    Sil. 16, 503; cf. in pass., to remain or be left behind, Lucr. 5, 626.—
    2.
    Trop.: hanc eram ipsam excusationem relicturus ad Caesarem, was about to leave behind me just this excuse (for my departure), Cic. Att. 9, 6, 1:

    aculeos in animis,

    id. Brut. 9, 38:

    quod coeptum est dici, relinquitur in cogitatione audientium,

    Auct. Her. 4, 30, 41:

    aetate relictā,

    Ov. M. 7, 170:

    repetat relicta,

    Hor. Ep. 1, 7, 97.—

    Of rank or merit: (Homerus) omnes sine dubio et in omni genere eloquentiae procul a se reliquit,

    Quint. 10, 1, 51.—
    B.
    In partic.
    1. a.
    Lit.:

    ea mortua est: reliquit filiam adulescentulam,

    Ter. Heaut. 3, 3, 41:

    cum pauper cum duobus fratribus relictus essem,

    Varr. R. R. 3, 16, 2; cf.:

    pauper jam a majoribus relictus,

    Nep. Epam. 2, 1:

    agri reliquit ei non magnum modum,

    Plaut. Aul. prol. 13:

    heredem testamento reliquit hunc P. Quintium,

    Cic. Quint. 4, 15:

    cum ei testamento sestertiūm milies relinquatur,

    id. Off. 3, 24, 93:

    non, si qui argentum omne legavit, videri potest signatam quoque pecuniam reliquisse,

    Quint. 5, 11, 33:

    qui mihi reliquit haec quae habeo omnia,

    Ter. Eun. 1, 2, 40:

    cedo, quid reliquit Phania,

    id. Hec. 3, 5, 8 and 13:

    fundos decem et tres reliquit,

    Cic. Rosc. Am. 7, 20:

    aliquantum aeris alieni,

    id. Quint. 4, 15:

    servus aut donatus aut testamento relictus,

    Quint. 5, 10, 67:

    alicui arva, greges, armenta,

    Ov. M. 3, 585:

    se testamento liberum relictum,

    Dig. 21, 1, 17, § 16.—
    b.
    Trop., to leave, leave behind one:

    consiliorum ac virtutum nostrarum effigiem,

    Cic. Arch. 12, 30:

    qui sic sunt, haud multum heredem juvant, Sibi vero hanc laudem relinquont: vixit, dum vixit, bene,

    Ter. Hec. 3, 5, 11:

    rem publicam nobis,

    Cic. Rep. 1, 46, 70; cf.:

    statum civitatis,

    id. ib. 1, 21, 34; id. Par. 1, 2, 10:

    opus alicui,

    id. Rep. 1, 22, 35: memoriam [p. 1558] aut brevem aut nullam, id. Off. 2, 16, 55:

    monumentum audaciae suae aeternum,

    id. Verr. 2, 1, 49, § 129:

    quae scripta nobis summi ex Graeciā sapientissimique homines reliquerunt,

    id. Rep. 1, 22, 35:

    scriptum in Originibus,

    id. Brut. 19, 75:

    scripta posteris,

    Quint. 1, praef. 1:

    in scriptis relictum,

    Cic. de Or. 2, 46, 194:

    orationes reliquit et annales,

    id. Brut. 27, 106:

    duo tantum volumina,

    Suet. Gram. 7:

    librum de suis rebus imperfectum,

    id. ib. 12; cf.:

    si non omnia vates Ficta reliquerunt,

    Ov. M. 13, 734:

    pater, o relictum Filiae nomen,

    Hor. C. 3, 27, 34.—
    2.
    To leave a thing behind; to leave remaining; to allow or permit to remain, to let remain, leave; pass., to be left, to remain.
    a.
    Lit.:

    nihil relinquo in aedibus, Nec vas, nec vestimentum,

    Ter. Heaut. 1, 1, 88:

    multis autem non modo granum nullum, sed ne paleae quidem ex omni fructu atque ex annuo labore relinquerentur,

    Cic. Verr. 2, 3, 48, § 114:

    nihil de tanto patrimonio,

    id. Rosc. Am. 3, 10:

    equitatus partem illi adtribuit, partem sibi reliquit,

    Caes. B. G. 7, 34:

    angustioribus portis relictis,

    id. ib. 7, 70;

    41: unam (filiam) minimamque relinque,

    leave to me, Ov. M. 6, 299:

    jam pauca aratro jugera regiae Moles relinquent,

    Hor. C. 2, 15, 2:

    dapis meliora relinquens,

    id. S. 2, 6, 89:

    magis apta tibi tua dona relinquam,

    id. Ep. 1, 7, 43:

    haec porcis hodie comedenda relinquis,

    id. ib. 1, 7, 19; cf.:

    habitanda fana Apris reliquit,

    id. Epod. 16, 20:

    relinquebatur una per Sequanos via,

    remained, Caes. B. G. 1, 9; cf.:

    unā ex parte leniter acclivis aditus relinquebatur,

    id. ib. 2, 29:

    se cum paucis relictum videt,

    Sall. C. 60, 7:

    nec aliud dicionis Atheniensium praeter ipsam urbem reliquit,

    Just. 5, 7, 3.—
    b.
    Trop.:

    quasi corpori reliqueris Tuo potestatem coloris ulli capiendi mala,

    Plaut. Truc. 2, 2, 37:

    quam igitur relinquis populari rei publicae laudem?

    Cic. Rep. 3, 35, 48:

    ut vobis non modo dignitatis retinendae, sed ne libertatis quidem recuperandae spes relinquatur,

    id. Agr. 1, 6, 17:

    ceterorum sententiis semotis, relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio,

    id. Fin. 2, 14, 44; cf.:

    ne qua spes in fugā relinqueretur,

    Caes. B. G. 1, 51:

    nullā provocatione ad populum contra necem et verbera relicta,

    Cic. Rep. 2, 37, 62; Hor. S. 1, 10, 51:

    quis igitur relictus est objurgandi locus?

    Ter. And. 1, 1, 127; cf.:

    nihil est preci loci relictum,

    id. ib. 3, 4, 22; id. Phorm. 3, 3, 14;

    and, in another sense: plane nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

    i. e. he leaves no occasion for them, renders them superfluous, Cic. Fam. 1, 1, 2:

    ne cui iniquo relinqueremus vituperandi locum,

    id. Q. Fr. 2, 4, 1:

    Aedui nullum sibi ad cognoscendum spatium relinquunt,

    Caes. B. G. 7, 42:

    spatium deliberandi,

    Nep. Eun, 12, 3:

    vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

    Cic. Quint. 15, 49; Plaut. Cas. 2, 3, 33; cf. Cic. Brut. 72, 253 (v. Bernhardy ad loc.):

    vita relicta est tantum modo,

    Ov. P. 4, 16, 49:

    quod munitioni castrorum tempus relinqui volebat,

    Caes. B. G. 5, 9 fin.:

    mihi consilium et virtutis vestrae regimen relinquite,

    Tac. H. 1, 84:

    suspicionem alicui relinquere,

    Suet. Caes. 86:

    aliquem veniae vel saevitiae alicujus,

    Tac. H. 1, 68 fin.:

    aliquem poenae,

    Plin. Ep. 2, 11, 20:

    aliquem poenae,

    Ov. M. 7, 41: leto, poenaeque, id. id. 14, 217; cf.:

    urbem direptioni et incendiis,

    to give up, surrender, abandon, Cic. Fam. 4, 1, 2:

    neu relinquas hominem innocentem ad alicujus tui dissimilis quaestum,

    do not leave, id. ib. 13, 64:

    aliquid in alicujus spe,

    id. Div. in Caecil. 8, 26; cf. id. ib. 4, 16. — Poet., with obj.-clause:

    (metus) Omnia suffundens mortis nigrore, neque ullam Esse voluptatem liquidam puramque relinquit,

    Lucr. 3, 40; 1, 703; Ov. M. 14, 100:

    dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,

    Hor. S. 1, 1, 52; Sil. 3, 708: nihil relinquitur nisi fuga, there is nothing left, nothing remains, but, etc., Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 6:

    relinquitur illud, quod vociferari non destitit, non debuisse, etc.,

    Cic. Fl. 34, 85; cf.:

    mihi nihil relicti quicquam aliud jam esse intellego,

    Plaut. Merc. 3, 4, 81.— Impers. relinquitur, with ut (Zumpt, Gram. §

    621): relinquitur, ut, si vincimur in Hispaniā, quiescamus,

    it remains, that, Cic. Att. 10, 8, 2; cf.: relinquebatur, ut neque longius ab agmine legionum discedi Caesar pateretur, Caes. B. G. 5, 19 fin. — In a logical conclusion: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence it follows that, etc., Cic. Inv. 1, 9, 12; id. Div. 2, 5, 14.—
    3.
    With double predicate, to leave a thing behind in a certain state; to leave, let remain, suffer to be, etc.:

    eum Plautus locum Reliquit integrum,

    has left untouched, Ter. Ad. prol. 10:

    praesertim cum integram rem et causam reliquerim,

    have left unaltered, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.:

    Scaptius me rogat, ut rem sic relinquam,

    id. ib. 5, 21, 13, §

    12: Morini, quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos reliquerat,

    Caes. B. G. 4, 37; cf.:

    amici, quos incorruptos Jugurtha reliquerat,

    Sall. J. 103, 2:

    reliquit (eam) Incertam et tristi turbatam volnere mentis,

    Verg. A. 12, 160:

    (naves) in litore deligatas ad ancoram relinquebat,

    Caes. B. G. 5, 9:

    erat aeger in praesidio relictus,

    id. ib. 6, 38:

    in mediis lacerā nave relinquor aquis,

    Ov. P. 2, 3, 28:

    quod insepultos reliquissent eos, quos, etc.,

    Cic. Rep. 4, 8, 26; 2, 11, 21:

    aliquid incohatum,

    id. ib. 1, 35, 55; cf.:

    inceptam oppugnationem,

    to give up, abandon, quit, Caes. B. G. 7, 17:

    incoepta fila,

    Ov. M. 6, 34:

    infecta sacra,

    id. ib. 6, 202:

    opus incoeptum,

    id. A. A. 2, 78:

    verba imperfecta,

    id. H. 13, 13:

    pro effectis relinquunt, vixdum incohata,

    Quint. 5, 13, 34:

    aliquid injudicatum,

    id. 10, 1, 67:

    aliquid neglectum,

    id. 1, 1, 29:

    incertum,

    id. 2, 10, 14:

    tantas copias sine imperio,

    Caes. B. G. 7, 20 init.; cf.:

    sine ture aras,

    Ov. M. 8, 277:

    verbum in ambiguo,

    Lucr. 4, 1137:

    mulierem nullam nominabo: tantum in medio relinquam,

    Cic. Cael. 20, 48; cf.:

    correptio in dubio relicta,

    Quint. 7, 9, 13.
    II.
    (With the idea of the verb predominant.) To leave behind one, to leave, go away from; to forsake, abandon, desert a person or thing.
    A.
    In gen.
    1.
    Lit.:

    ubi illaec obsecrost quae me hic reliquit,

    Plaut. Truc. 2, 6, 32: relinquamus nebulonem hunc, Scip. Afr. ap. Gell. 4, 18, 3; cf.:

    non ego te hic lubens relinquo neque abeo abs te,

    Plaut. Am. 1, 3, 33:

    domum propinquosque reliquisse,

    Caes. B. G. 1, 44; cf. id. ib. 1, 30:

    relictis locis superioribus,

    Hirt. B. G. 8, 36:

    loci relinquendi facultas,

    Caes. B. G. 3, 4 fin.:

    Ilio relicto,

    Hor. C. 1, 10, 14:

    urbes,

    id. ib. 2, 20, 5:

    moenia,

    id. Epod. 17, 13:

    litus relictum Respicit,

    Ov. M. 2, 873:

    Roma relinquenda est,

    id. Tr. 1, 3, 62:

    colles clamore relinqui (sc.: a bubus),

    were left behind, Verg. A. 8, 216 Wagn.:

    limen,

    id. ib. 5, 316:

    mensas,

    id. ib. 3, 213:

    dominos,

    Cat. 61, 51:

    volucres Ova relinquebant,

    Lucr. 5, 802 et saep.—
    2.
    Trop.: me somnu' reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf.:

    quem vita reliquit,

    Lucr. 5, 63: reliquit aliquem vita, for to die, Ov. M. 11, 327:

    ubi vita tuos reliquerit artus,

    id. Ib. 339;

    for which, also, reversely: animam relinquam potius, quam illas deseram,

    Ter. Ad. 3, 4, 52; so,

    vitam,

    Verg. G. 3, 547; cf. Tac. A. 4, 34:

    lucem,

    Verg. A. 4, 452:

    lumen vitale,

    Ov. M. 14, 175:

    consitus sum senectute, vires Reliquere,

    Plaut. Men. 5, 2, 6:

    aliquem animus,

    id. Mil. 4, 8, 37; Caes. B. G. 6, 38:

    animus reliquit euntem,

    Ov. M. 10, 459:

    aliquem anima,

    Nep. Eum. 4, 2:

    ab omni honestate relictus,

    abandoned, destitute of, Cic. Rab. Perd. 8, 23:

    ab alterā (quartanā) relictum esse,

    id. Att. 8, 6, 3; cf. Hor. S. 2, 3, 290.—
    B.
    In partic., pregn., to leave in the lurch; to forsake, abandon, desert, etc. (v. desero, destituo, prodo).
    1.
    Lit.:

    qui... Reliquit deseruitque me,

    has forsaken me, has given me the slip, Plaut. Most. 1, 3, 45; cf.:

    reliquit me homo atque abiit,

    Ter. And. 4, 4, 5:

    succurrere relictae,

    Verg. A. 9, 290.—

    Of the forsaking of a lover by his mistress,

    Plaut. Truc. 2, 4, 64; Tib. 3, 6, 40; Prop. 1, 6, 8; Ov. H. 10, 80; id. M. 8, 108:

    paucos, qui ex fugā evaserant, reliquerunt,

    i. e. let them escape, Caes. B. G. 3, 19. — Of things, to leave, give up, abandon, etc.:

    argentum si relinquo ac non peto, etc.,

    Plaut. Aul. 1, 2, 31:

    auctores signa relinquendi et deserendi castra,

    Liv. 5, 6; cf.:

    relictā non bene parmulā,

    Hor. C. 2, 7, 10.—
    2.
    Trop., to leave, let alone, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish:

    rem et causam et utilitatem communem non relinquere solum, sed etiam prodere,

    Cic. Caecin. 18, 50 (for which:

    derelinquo jam communem causam,

    id. ib. 35, 103):

    jus suum dissolute,

    id. ib. 36, 103:

    affectum, cum ad summum perduxerimus,

    Quint. 6, 1, 29:

    (puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit,

    Hor. Ep. 2, 1, 100: eum rogato, ut relinquat alias res et huc veniat, to leave or lay aside every thing else, Plaut. Rud. 4, 6, 8; cf.:

    omnibus relictis rebus,

    id. Cist. 1, 1, 6; so,

    relictis rebus (omnibus),

    id. Ep. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 1, 25; Ter. And. 2, 5, 1; id. Eun. 1, 2, 86; id. Heaut. 4, 7, 12; Lucr. 3, 1071; Cic. de Or. 3, 14, 51; Caes. B. C. 3, 102; cf.

    also: res omnes relictas habeo prae quod tu velis,

    Plaut. Stich. 2, 2, 38:

    omnia relinques, si me amabis, cum, etc.,

    Cic. Fam. 2, 14:

    et agrorum et armorum cultum,

    to give up, abandon, neglect, id. Rep. 2, 4, 7:

    si tu ea relinquis et deseris,

    id. Verr. 2, 4, 36, § 80:

    studium exquirendi,

    id. Ac. 1, 3, 7:

    agrum alternis annis,

    to suffer to lie fallow, Varr. R. R. 1, 44, 3:

    loca relicta,

    uncultivated, wild lands, Front. Limit. p. 42 Goes.; so,

    relictae possessiones,

    Cic. Agr. 1, 1, 3:

    milites bellum illud, quod erat in manibus, reliquisse,

    abandoned, relinquished, id. Rep. 2, 37, 63; cf. possessionem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 4:

    obsidionem,

    to raise the siege, Liv. 5, 48:

    caedes relinquo, libidines praetereo,

    leave unmentioned, Cic. Prov. Cons. 3, 6:

    consulto relinquere (locum), opp. praetermittere,

    id. Off. 3, 2, 9; cf.:

    hoc certe neque praetermittendum neque relinquendum est,

    id. Cat. 3, 8, 18; and:

    audistis haec, judices, quae nunc ego omnia praetereo et relinquo,

    id. Verr. 2, 3, 44, § 106;

    in this sense also,

    id. Brut. 45, 165; cf. id. ib. 19, 76; Hor. A. P. 150:

    cur injurias tuas conjunctas cum publicis reliquisti?

    left unnoticed, uncensured, Cic. Verr. 2, 1, 33, § 84; cf.:

    vim et causam efficiendi reliquerunt,

    id. Fin. 1, 6, 18:

    vos legatum omni supplicio interfectum relinquetis?

    id. Imp. Pomp. 5, 11:

    quis est, qui vim hominibus armatis factam relinqui putet oportere,

    id. Caecin. 3, 9.— Poet., with obj.clause:

    quod si plane contueare, mirari multa relinquas,

    leave off, cease, Lucr. 6, 654.

    Lewis & Short latin dictionary > relinquo

  • 75 rus

    rūs, rūris (used in the plur. only in nom. and acc.), n. [etym. dub.; cf. Zend. ravanh, broad, free; ravan, a plain; Germ. Raum, space], the country (opp. to the city), lands, fields; a country-seat, farm, estate, etc. (cf.:

    fundus, praedia): pascua reddere rura,

    Lucr. 5, 1248; cf.:

    laudato ingentia rura, Exiguum colito,

    Verg. G. 2, 412:

    aspera dumis Rura,

    id. A. 4, 527:

    paterna rura bobus exercet suis,

    Hor. Epod. 2, 3:

    obsita pomis Rura,

    Ov. M. 13, 720:

    coli rura ab ergastulis pessimum est,

    Plin. 18, 6, 7, § 36:

    habet animi causā rus amoenum et suburbanum,

    a country-seat, Cic. Rosc. Am. 46, 133; cf.:

    rus urbanum,

    Just. 31, 2, 3:

    urbe relictā rura peragrantes saepe soli sumus,

    Cic. Off. 3, 1, 1:

    rure frui,

    Ov. P. 1, 8, 40.— Acc.:

    rus, in answer to the question whither? quom rus homines eunt,

    to their country - seats, Plaut. Capt. 1, 1, 10:

    rus ibo,

    Ter. Eun. 1, 2, 107; 2, 1, 10:

    rure redire,

    from the farm, Plaut. Merc. 3, 3, 25; 4, 3, 6; 5, 18; 21; Ter. Eun. 3, 5, 63; 5, 4, 45 et saep.; so,

    rure venire,

    Plaut. Truc. 3, 2, 26:

    rure huc advenit,

    Ter. Hec. 1, 2, 115:

    adveniens mater rure,

    Plaut. Merc. 4, 5, 25;

    for which, less freq.: ruri redire, venire, etc.,

    id. Truc. 3, 2, 1; 25; id. Most. 5, 1, 28:

    plus plaustrorum in aedibus Videas, quam ruri,

    in the country, id. Aul. 3, 5, 32:

    si illi sunt virgae ruri, at mihi tergum domi'st,

    id. Bacch. 2, 3, 131; so,

    ruri (cf. Zumpt, Gram. § 400),

    id. Capt. 1, 1, 16; id. Cas. 1, 1, 38; 41; 2, 6, 68; 4, 2, 2; id. Cist. 2, 1, 14; id. Most. 1, 1, 4; 7; 18 et saep.; Ter. Ad. 1, 1, 20; 1, 2, 15; 3, 3, 47 al.; Cic. Off. 3, 31, 112; Brut. ap. Cic. Clu. 51, 141;

    less freq.: rure esse, etc.,

    Plaut. Trin. 1, 2, 29; id. Cas. 1, 1, 17; 22; Titin. ap. Charis. p. 115 P.:

    mori rure,

    Liv. 38, 53; Hor. Ep. 1, 7, 1; 14, 10; Ov. A. A. 2, 229.—With an adj.:

    rure paterno,

    Hor. Ep. 1, 18, 60:

    rure suo,

    Ov. F. 6, 671; cf.:

    ex meo propinquo rure hoc capio commodi,

    Ter. Eun. 5, 5, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > rus

  • 76 saltus

    1.
    saltus, ūs, m. [2. salio], a leaping, leap, spring, bound (class.), Sen. Ep. 15, 4: saltu uti, * Cic. Sen. 6, 19: cum alacribus saltu, cum velocibus cursu certabat, Sall. Fragm. ap. Veg. Mil. 1, 9 fin.:

    saltu pernici tollere corpus,

    Lucr. 5, 559; cf.:

    (monocoli) mirae pernicitatis ad saltum,

    Plin. 7, 2, 2, § 23:

    corpora saltu Subiciunt in equos,

    Verg. A. 12, 287:

    saltu Emicat in currum,

    id. ib. 12, 326;

    9, 553: saltu superare viam,

    id. G. 3, 141:

    saltum dare,

    to make a leap, Ov. M. 4, 551; so in plur.:

    dare saltus,

    id. ib. 2, 165; 3, 599; 3, 683; 11, 524; cf.:

    praeceps saltu sese In fluvium dedit,

    Verg. A. 9, 815:

    ut eadem (sc. crura ranarum) sint longis saltibus apta,

    Ov. M. 15, 377.—
    II.
    Trop.:

    ab egestate infimā ad saltum sublati divitiarum ingentium,

    Amm. 22, 4, 3.
    2.
    saltus, ūs ( gen. salti, Att. ap. Non. 486, 1), m. [etym. dub.; perh. akin to Sanscr. sar-, sal-, to go; v. Corss. Ausspr. 2, 71], a woody district, uncultivated but used for pasture, a forest-pasture, woodland-pasture, woodland (level or mountainous); freq. and class.; cf.: silva, nemus, lucus).
    I.
    Lit.: saltus est, ubi silvae et pastiones sunt, quarum causā casae quoque. Si qua particula in eo saltu pastorum aut custodum causā aratur ea res non peremit nomen saltui, non magis quam fundi, qui est in agro culto, et ejus causā habet aedificium, si qua particula in eo habet silvam, Ael. Gall. ap. Fest. p. 302 Müll.; cf. Varr. L. L. 5, 6, 10:

    conductor saltūs, in quo fundus est,

    Dig. 19, 1, 52:

    in saltu habente habitationes,

    ib. 3, 5, 27:

    saltum pascuum locare,

    ib. 19, 2, 19:

    silvestribus saltibus delectantur,

    Varr. R. R. 2, 3, 6:

    saltibus in vacuis pascunt,

    Verg. G. 3, 143:

    floriferis in saltibus,

    Lucr. 3, 11:

    de saltu agroque vi detruditur,

    Cic. Quint. 6, 28:

    silvis aut saltibus se eripere,

    Caes. B. G. 6, 43 fin.; cf.:

    montium domina ut fores, Silvarumque virentium Saltuumque reconditorum,

    Cat. 34, 11; so (with silvae) Verg. G. 3, 40; 4, 53; id. A. 4, 72; Ov. M. 2, 498; (with nemora) Verg. E. 10, 9; cf.:

    in silvestrem saltum,

    Curt. 4, 3, 21:

    unde tot Quinctilianus habet saltus,

    Juv. 7, 188; 10, 194; Hor. C. 2, 3, 17; 3, 4, 15; id. E. 2, 2, 178.—In the poets also as the abode of wild animals:

    saepire plagis saltum canibusque ciere,

    Lucr. 5, 1251; Verg. G. 1, 140; 2, 471; id. A. 4, 121:

    saltus venatibus apti,

    Ov. H. 5, 17; id. M. 2, 498.—
    2.
    Esp., a narrow pass, ravine, mountain - valley:

    omnia vada ac saltus hujus paludis certis custodiis obtinebat,

    Caes. B. G. 7, 19:

    Pyrenaeos saltus occupari jubet,

    id. B. C. 1, 37; cf. id. ib. 1, 37 fin.; 1, 38;

    3, 19: saltu angusto superatis montibus,

    Liv. 42, 53; cf.:

    angustiae saltibus crebris inclusae,

    id. 28, 1:

    ante saltum Thermopylarum in septentrionem versa Epirus,

    id. 36, 15:

    premendo praesidiis angustos saltus inclusit,

    id. 40, 40; cf.:

    nemorum jam claudite saltus,

    Verg. E. 6, 56:

    saltibus degressi scrupulosis et inviis,

    Amm. 19, 13, 1.—
    3.
    In partic., in agriculture, a portion of the public lands, consisting of four centuriae, Varr. R. R. 1, 10, 2.—
    B.
    Transf., = pudendum muliebre, Plaut. Cas. 5, 2, 41; id. Curc. 1, 1, 56.—
    * II.
    Trop.:

    meumque erum ex hoc saltu damni salvum ut educam foras,

    from this forest of danger, this ticklish situation, Plaut. Men. 5, 6, 28; v. Ritschl ad h. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > saltus

  • 77 satio

    1.
    sătĭo, āvi, ātum, 1, v. a. [satis], to fill, satisfy; to sate, satiate with food (class.; esp. freq. in the trop. sense; syn. saturo).
    I.
    Lit.:

    satiat semimodius cibi in diebus singulis vicenos et centenos turtures,

    Col. 8, 9, 3:

    se (orca),

    Plin. 9, 6, 5, § 14:

    desideria naturae,

    to satisfy, appease, Cic. Fin. 2, 8, 25:

    sitim,

    Mart. 6, 35, 5:

    famem,

    Ov. M. 11, 371.—In part. perf.:

    satiati agm ludunt,

    Lucr. 2, 320:

    canes sanguine erili,

    Ov. M. 3, 140:

    vultur humano cadavere,

    Plin. 30, 10, 27, § 92.—
    B.
    Transf., in gen., to fill sufficiently; to saturate, impregnate, furnish [p. 1633] abundantly with any thing (not anteAug.):

    solum stercore,

    Col. 2, 10, 23; Plin. 19, 8, 42, § 148:

    parietem palea, Petr. poët. 135, 8, 8: Tyrium colorem pelagio,

    to saturate, Plin. 9, 38, 62, § 135:

    fretum aquis,

    Ov. M. 8, 836; so,

    Nilum,

    Plin. 5, 9, 10, § 51:

    odoribus ignes,

    Ov. M. 4, 758:

    robora Dalmatico lucent satiata metallo,

    Stat. S. 1, 2, 153:

    lumine Phoebi,

    Mart. 8, 36, 9.—
    II.
    Trop., to still, satisfy, content; to glut, satiate a desire (in a good or bad sense):

    in ejus corpore lacerando ac vexando cum animum satiare non posset, oculos paverit,

    Cic. Phil. 11, 3, 8:

    explere bonis rebus satiareque,

    Lucr. 3, 1004:

    neque enim expletur umquam nec satiatur cupiditatis sitis,

    Cic. Par. 1, 1, 6; id. Part. 27, 96:

    libidines,

    id. Rep. 6, 1, 1; cf.

    in the foll: populum libertate,

    id. ib. 2, 28, 51:

    funeribus,

    id. ib. 2, 41, 68:

    aviditatem legendi,

    id. Fin. 3, 2, 7; cf. id. Rep. 2, 1, 1:

    satiari delectatione non possum,

    id. Sen. 15, 52:

    nec satiare queunt spectando corpora coram,

    Lucr. 4, 1098; Quint. 2, 4, 5:

    cum satiaverit iram,

    Ov. Tr. 3, 8, 19:

    cor,

    id. M. 9, 178:

    oculos amore,

    Prop. 2, 16, 23:

    lumina longo visu,

    Stat. S. 4, 6, 34.—In part. perf.:

    satiatis et expletis jucundius est carere quam frui,

    Cic. Sen. 14, 47:

    ait se nequaquam esse satiatum,

    id. Verr. 2, 4, 28, § 65:

    satiatus somno,

    Liv. 2, 65:

    satiatus poenā,

    id. 29, 9 fin.:

    suppliciis satiati nocentium,

    id. 8, 20:

    libido mentis satiata,

    Cat. 64, 147:

    ira satiata caedibus,

    Luc. 7, 803:

    patrum cognitionibus,

    Tac. A. 1, 75:

    heu nimis longo satiate ludo,

    Hor. C. 1, 2, 37.— Poet. with gen. (on account of satis, or also in analogy with expletus):

    cum satiata ferinae Dextera caedis erat,

    Ov. M. 7, 808:

    satiata sanguinis hasta,

    Sil. 4, 437:

    satiatus et aevi Et decoris,

    id. 16, 605.—
    B.
    In partic., subject., to overfill, cloy; to satiate, disgust; pass., to be cloyed, wearied, disgusted with a thing (rare but class.; cf.

    satias, II., and satietas, II. B.): secretae (figurae) ut novitate excitant, ita copia satiant,

    Quint. 9, 3, 5:

    primum numerus agnoscitur, deinde satiat,

    Cic. Or. 64, 215:

    horum vicissitudines efficient, ut neque ii satientur, qui audient, fastidio similitudinis, nec, etc.,

    id. de Or. 3, 50, 193 (cf. id. ib. 2, 41, 177:

    similitudinis satietate defatigetur, v. satietas, II. B.): agricola assiduo satiatus aratro,

    Tib. 2, 1, 51:

    senem et prosperis adversisque satiatum,

    Tac. H. 3, 66:

    (Domitianus) secreto suo satiatus,

    id. Agr. 39 fin. — Hence, advv.: *
    a.
    sătĭanter, sufficiently, to satiety (syn.:

    ad satietatem, affatim): equi satianter pasti,

    App. M. 7, p. 195, 6.—
    b.
    sătĭātē, sufficiently, to satiety (postAug.):

    tilia ignis et aëris habendo satiate atque umoris temperate,

    Vitr. 2, 9 med. (cf. satietas, I.):

    eadem dicere,

    Arn. 6.— Sup.:

    cetera Hermippus satiatissime exhibebit,

    Tert. Anim. 46:

    sentire,

    Aug. de Mus. 4, 14.
    2.
    sătĭo, ōnis, f. [1. sero], a sowing, a planting (syn. sementis), Cic. Verr. 2, 3, 47, § 112; Varr. R. R. 1, 39, 1; Col. 2, 9, 6; 3, 14, 2; 11, 2, 80; Liv. 32, 34; Verg. G. 2, 319 al.—In plur., sowed fields, cultivated lands, Cic. Verr. 2, 3, 15, § 38; Vulg.Ecclus. 40, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > satio

  • 78 septemviri

    septem-vĭri, ōrum (-virūm, Cic. Phil. 6, 5, 14), m. [vir], a board or college of seven men, the septemvirs.
    I.
    Of the epulones (v. epulo, 2.), Tac. A. 3, 64; sing. septemvir, Luc. 1, 602; Plin. Ep. 2, 11, 12; Inscr. Orell. 2365.—
    II.
    For dividing lands, Cic. Phil. 5, 7, 21; 6, 5, 14; sing., id. ib. 5, 12, 33; id. Att. 15, 19, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > septemviri

  • 79 servio

    servĭo, īvi and ii, ītum, 4 ( imperf. servibas, Plaut. Capt. 2, 1, 50; fut. servibo, id. Men. 5, 9, 42; id. Merc. 3, 2, 3; Ter. Hec. 3, 5, 45:

    servibit,

    Plaut. Pers. 4, 4, 76; id. Trin. 2, 2, 27), v. n. (once pass., v. I. B. infra) [servus], to be a servant or slave, to serve, be in service (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    (α).
    Absol.: Ha. Quid tu, servusne es, an liber? Ps. Nunc quidem etiam servio, Plaut. Ps. 2, 2, 16:

    nunc qui minus servio, quam si forem serva nata?

    id. Rud. 1, 3, 37:

    in liberatā terrā liberatores ejus servire,

    Liv. 34, 50:

    per centum annos,

    id. 39, 37, 5:

    an addictus, quem lex servire, donec solverit, jubet, servus sit,

    Quint. 7, 3, 26:

    qui Libertate caret, Serviet aeternum,

    Hor. Ep. 1, 10, 41:

    servire liberaliter,

    Ter. And. 1, 1, 11:

    serviet utiliter (captivus),

    Hor. Ep. 1, 16, 70 et saep.:

    servire juste (opp. injuste imperare),

    Cic. Rep. 3, 18, 28; id. Phil. 6, 7, 19:

    vincti per centum annos servistis,

    Liv. 39, 37:

    servit vetus hostis Cantaber, serā domitus catenā,

    Hor. C. 3, 8, 21.—
    (β).
    With dat. of the person to whom service is rendered, to be enslaved to, to serve:

    justum est, tuos tibi servos tuo arbitratu serviat,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 71:

    lenoni,

    Ter. Phorm. 1, 2, 33:

    servitum tibi me abducito, ni fecero,

    Plaut. Ps. 1, 5, 105:

    venire in eum locum, ubi parendum alteri et serviendum sit,

    Cic. Rab. Post. 8, 22; cf.:

    sive regi sive optimatibus serviant,

    id. Rep. 1, 35, 55:

    ut hoc populorum intersit, utrum comi domino an aspero serviant, etc.,

    id. ib. 1, 33, 50:

    Athenas victas Lacedaemoniis servire pati,

    Nep. Alcib. 9, 4:

    minata, Servitura suo Capitolia nostra Canopo,

    Ov. M. 15, 827.—
    (γ).
    With apud:

    tam ille apud nos servit, quam ego nunc hic apud te servio,

    Plaut. Capt. 2, 2, 62:

    filius meus illi apud vos servit captus in Alide,

    id. ib. 2, 2, 80:

    hoc pacto apud te serviam,

    id. Aul. 1, 1, 12:

    apud lenonem,

    id. Poen. 4, 2, 87:

    si quis apud nos servisset, etc.,

    Cic. de Or. 1, 40, 182.—
    (δ).
    With homogeneous object:

    servitutem: qui in servitute est eo jure, quo servus, aut, ut antiqui dixerunt, qui servitutem servit,

    Quint. 7, 3, 26:

    tu usque a puero servitutem servivisti in Alide,

    Plaut. Capt. 3, 4, 12:

    quorum majorum nemo servitutem servivit,

    Cic. Top. 6, 29; id. Mur. 29, 61:

    qui (cives) servitutem servissent,

    Liv. 40, 18, 7; 45, 15, 5: neque erile negotium plus curat quam si non servitutem [p. 1683] serviat, Plaut. Mil. 2, 6, 2; 3, 1, 150 (not servitute, v. Ritschl ad h. l.).—So with dat. of person:

    me servitutem servire huic homini optumo,

    Plaut. Capt. 2, 3, 31; id. Aul. 4, 1, 6; id. Rud. 3, 4, 42; cf.:

    sed is privatam servitutem servit illi an publicam?

    id. Capt. 2, 2, 84 (v. infra, II.):

    ego haud diu: ab ineunte adulescentiā tuis servivi servitutem imperiis,

    id. Trin. 2, 2, 21; and with apud:

    apud hunc servitutem servio,

    id. Mil. 2, 1, 17.—
    B.
    Pass. (perh. only in the foll. passage):

    adsuescamus... servis paucioribus serviri,

    Sen. Tranq. 9, 3.—
    II.
    In gen., with dat. of object (a person or thing), to be devoted or subject to; to be of use or service to; to serve for, be fit or useful for; to do a service to, to comply with, gratify, humor, accommodate; to have respect to, to regard or care for; to consult, aim at, to accommodate one's self to, etc. (so esp. freq. in Cic.; cf.:

    pareo, appareo, ministro): tibi servio atque audiens sum imperii,

    Plaut. Truc. 1, 2, 25; Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    quoniam sibi (rei publicae) servissem semper, numquam mihi... ut jam mihi servirem, consulerem meis,

    id. Planc. 38, 92; cf.:

    servire populo,

    id. ib. 4, 11; id. Fin. 5, 9, 27 et saep.:

    cum is, qui imperat aliis, servit ipse nulli cupiditati,

    id. Rep. 1, 34, 52; cf.:

    cum homines cupiditatibus iis, quibus ceteri serviunt, imperabunt,

    id. Lael. 22, 82:

    aetati hujus,

    id. Fin. 5, 9, 27:

    mori alicujus,

    Nep. Them. 1, 3:

    semper aut belli aut pacis serviit artibus,

    Vell. 1, 13, 3:

    amori aliorum flagitiosissime,

    Cic. Cat. 2, 4, 8:

    auribus alicujus,

    Caes. B. C. 2, 27:

    bello,

    id. B. G. 7, 34:

    brevitati,

    Cic. de Or. 2, 80, 327:

    commodis alicujus,

    id. Rep. 1, 4, 8; id. Q. Fr. 1, 1, 8, § 24; id. Inv. 2, 45, 132:

    rei publicae commodis,

    id. Div. in Caecil. 20, 64; cf.:

    compendio suo privato,

    Caes. B. C. 3, 32:

    constantiae,

    Cic. Fam. 5, 16, 5:

    dignitati (with consulere rei publicae),

    id. Sest. 10, 23:

    dolori meo,

    id. ib. 6, 14:

    existimationi,

    id. Verr. 1, 10, 29; id. Att. 5, 11, 5:

    famae,

    id. ib. 5, 10, 2:

    gloriae,

    id. Tusc. 5, 3, 9:

    gravitati vocum aut suavitati,

    id. Or. 54, 182:

    vel honori multorum vel periculo (with obedire tempori),

    id. Brut. 69, 242:

    indulgentiae,

    id. Cael. 32, 79:

    iracundiae (with parere dolori),

    id. Prov. Cons. 1, 2:

    laudi et gloriae,

    id. Cat. 1, 9, 23:

    laudi existimationique,

    id. Verr. 2, 1, 2, § 5:

    numeris (orationis),

    id. Or. 52, 176:

    oculis civium,

    id. Phil. 8, 10, 29:

    pecuniae,

    id. Tusc. 5, 3, 9:

    personae,

    id. Off. 3, 29, 106:

    petitioni,

    id. Verr. 1, 9, 24:

    posteritati,

    id. Tusc. 1, 15, 35:

    rei familiari,

    id. Rosc. Am. 15, 43; cf.

    rei,

    Ter. Hec. 2, 1, 27:

    rumori,

    Plaut. Trin. 3, 2, 14; Caes. B. G. 4, 5 fin.:

    tempori,

    Cic. Sest. 6, 14; id. Tusc. 3, 27, 66; id. Att. 8, 3, 6; 10, 7, 1:

    utilitati salutique,

    id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27:

    valetudini,

    id. Fam. 16, 18, 1:

    vectigalibus,

    id. de Or. 2, 40, 171:

    venustati vel maxime,

    id. ib. 2, 78, 316;

    2, 80, 327: verbis praecedentibus,

    Quint. 9, 4, 63.— Pass. impers.:

    ut communi utilitati serviatur,

    Cic. Off. 1, 10, 31:

    concisum est ita, ut non brevitati servitum sit, sed magis venustati,

    id. de Or. 2, 80, 327.—
    (β).
    With homogeneous object (cf. supra, I. d):

    ab ineunte adulescentiā Tuis servivi servitutem imperiis et praeceptis, pater... Meum animum tibi servitutem servire aequom censui,

    Plaut. Trin. 2, 2, 21 sqq.—
    B.
    Transf., of things.
    1.
    In gen., to help, assist, be serviceable to, be useful for (post-Aug.):

    ut totus truncus alienigenis surculis serviat,

    Col. 4, 29, 14; cf.:

    tabularia debent servire gallinis,

    id. 6, 3, 2:

    chartis serviunt calami,

    Plin. 16, 36, 64, § 157:

    candelae luminibus et funeribus serviunt,

    id. 16, 37, 70, § 178:

    eademque materia et cibis et probris serviat,

    id. 33, 12, 54, § 152:

    laetor quod domus aliquando C. Cassi, serviet domino non minori,

    Plin. Ep. 7, 24, 8.—
    2.
    Esp., jurid. t. t., of buildings, lands, etc., to be subject to a servitude:

    praedia, quae serviebant,

    Cic. Agr. 3, 2, 9; so,

    aedes,

    id. Off. 3, 16, 67:

    neque servire quandam earum aedium partem in mancipi lege dixisset,

    id. de Or. 1, 39, 178:

    eodem numero (incorporalium) sunt et jura praediorum urbanorum et rusticorum, quae etiam servitutes vocantur,

    Gai. Inst. 2, 14 fin.; Paul. Sent. 1, 17; cf. Dig. 8, 2, 20, §§ 3 and 5; 8, 6, 8, § 1 al.; and v. servitus, II. B., and servus, II.

    Lewis & Short latin dictionary > servio

  • 80 servitus

    servĭtūs, ūtis ( gen. plur. servitutium, Dig. 8, 2, 32 fin.; 8, 3, 1 fin.; and acc. to Ritschl also Plaut. Pers. 3, 3, 14), f. [id.], the condition of a servus; slavery, serfdom, service, servitude (freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    servitus est constitutio juris gentium, quā quis dominio alieno contra naturam subicitur,

    Dig. 1, 5, 4; Just. Inst. 1, 3, 2:

    servitutem servire,

    Plaut. Capt. 2, 3, 31 (v. this freq. occurring phrase under servio, I. d): quibus nunc aerumna mea libertatem paro, Quibus servitutem mea miseria deprecor? Enn. ap. Gell. 6, 16, 9 (Trag. v. 173 Vahl.):

    domi fuistis liberi: Nunc servitus si evenit, etc.,

    Plaut. Capt. 2, 1, 4:

    qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater servitutis,

    id. Am. 1, 1, 24 Fleck.: quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    ipsam (mulierem) in servitutem adjudicare,

    Cic. Div. in Caecil. 17, 56:

    ista corruptela servi si impunita fuerit... fit in dominatu servitus, in servitute dominatus,

    id. Deiot. 11, 30:

    mors servituti anteponenda,

    id. Off. 1, 23, 81:

    servitutem perpessi,

    id. Phil. 8, 11, 32:

    aliae nationes servitutem pati possunt, populi Romani est propria libertas,

    id. ib. 6, 7, 19:

    servitutem pati,

    id. ib. 6, 7, 19: similitudo servitutis id. Rep. 1, 27, 43: hunc nimis liberum populum libertas ipsā servitute afficit, etc... Nimia illa libertas in nimiam servitutem cadit, id. ib. 1, 44, 68:

    socios nostros in servitutem abduxerunt,

    id. Pis. 34, 84:

    servitutis jugum,

    id. Rep. 2, 25, 47:

    Themistocles cum servitute Graeciam liberasset,

    id. Lael. 12, 42:

    conjuges in servitutem abstrahi,

    Caes. B. G. 7, 14;

    addicere aliquem in servitutem,

    Liv. 3, 56; Caes. B. G. 7, 77:

    liberum populum servitute adficere,

    Cic. Rep. 1, 44, 68:

    asserere aliquem in servitutem,

    Liv. 3, 44, 5; 34, 18, 2; Suet. Tib. 2.—
    * (β).
    As a verbal noun with dat.: opulento homini hoc servitus dura est, this serving or being servant of a rich man, Plaut. Am. 1, 1, 12.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen. (acc to servio, II.), servitude, subjection: numquam salvis suis exuitur servitus muliebris;

    et ipsae libertatem, quam viduitas et orbitas facit, detestantur,

    Liv. 34, 7 Drak.:

    silvestres gallinae in servitute non foetant,

    in confinement, Col. 8, 12; so id. 8, 15, 7:

    hujus tanti officii servitutem astringebam testimonio sempiterno,

    Cic. Planc. 30, 74:

    est enim in illis ipsa merces auctoramentum servitutis,

    id. Off. 1, 42, 150; cf.:

    ut se homines ad servitutem juris astringerent,

    Quint. 2, 16, 9; 7, 3, 16.—
    B.
    The government, rule, dominion of a master:

    tibi Apud me justa et clemens servitus,

    Ter. And. 1, 1, 9.—
    C.
    (Acc. to servio, II. B.) Jurid. t. t., of buildings, lands, etc., a liability resting upon them, an easement, servitude:

    servitutes praediorum rusticorum sunt hae: iter, actus, via, aquaeductus,

    Dig. 8, 3, 1:

    jura praediorum urbanorum, quae servitutes vocantur,

    Gai. Inst. 2, 14:

    servitute fundo illi imposita,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 3:

    specus servitutis putat aliquid habituros,

    id. Att. 15, 26, 4.—
    D.
    Concr. (for the class. servitium), slaves, servants (collect.); poet. of lovers: adde quod pubes tibi crescit omnis, Servitus crescit nova (= catervae amatorum semper novorum). Hor. C. 2, 8, 18; cf. Plaut. Pers. 3, 3, 14 Ritschl.

    Lewis & Short latin dictionary > servitus

См. также в других словарях:

  • lands — index estate (property), fee (estate) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • lands — hin·der·lands; hol·lands; lands·knecht; lands·mål; lands·man·shaft; mo·schel·lands·berg·ite; ne·der·lands; neth·er·lands; til·lands·ia; lands; lands·man; lands·maal; …   English syllables

  • lands — žemės naudmenos statusas T sritis ekologija ir aplinkotyra apibrėžtis Žemės plotai, nuo kitų plotų besiskiriantys būdingomis gamtinėmis savybėmis arba ūkinio naudojimo ypatumais (pvz., žemės naudmenos, miškai, pelkės, keliai, gyvenvietės ir kt.) …   Ekologijos terminų aiškinamasis žodynas

  • lands — The piston metal between the ring grooves. See piston lands …   Dictionary of automotive terms

  • Lands of Lore — ist ein von Westwood im Jahr 1993 veröffentlichtes Computerspiel. Es erschienen zwei Nachfolger in den Jahren 1997 und 1999. Inhaltsverzeichnis 1 Lands of Lore: The Throne of Chaos 1.1 Handlung 1.2 Entwicklung …   Deutsch Wikipedia

  • Lands of Lore series — Lands of Lore or LoL is a classical computer role playing game series by Westwood Studios and published by Virgin Interactive. Lands of Lore follows the tradition of Dungeon Master , but introduced a linear scenario based storyline, rather than… …   Wikipedia

  • Lands of Lore 2 — Lands of Lore: Guardians of Destiny Lands of Lore Guardians of Destiny Éditeur Virgin Interactive Développeur Westwood Studios Date de sortie 30 septembre 1997 Genre Jeu vidéo de rôle …   Wikipédia en Français

  • Lands of Lore 2: Guardians of Destiny — Lands of Lore: Guardians of Destiny Lands of Lore Guardians of Destiny Éditeur Virgin Interactive Développeur Westwood Studios Date de sortie 30 septembre 1997 Genre Jeu vidéo de rôle …   Wikipédia en Français

  • Lands of Lore: The Throne of Chaos — Обложка игры Разработчик Westwood Studios Издатель Virgin Interactive Дата выпуска 1993 …   Википедия

  • Lands of Lore: Guardians of Destiny — Lands of Lore Guardians of Destiny Éditeur Virgin Interactive Développeur Westwood Studios Date de sortie 30 septembre 1997 Genre Jeu vidéo de rôle …   Wikipédia en Français

  • Lands' End — Tipo Subsidiaria de Sears Holdings Corporation Fundación Chicago (1963) …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»