Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

gaudĭum

  • 1 gaudium

    gaudĭum, ii (apoc. form gau, like cael for caelum, do for domum: replet te laetificum gau, Enn. ap. Auson. Technop. 144; Ann. 451 Vahl.), n. [id.], inward joy, joy, gladness, delight (opp. laetitia, joy which shows itself externally).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Sing.:

    cum ratione animus movetur placide atque constanter, tum illud gaudium dicitur: cum autem inaniter et effuse animus exsultat, tum illa laetitia gestiens vel nimia dici potest, quam ita definiunt sine ratione animi elationem,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13; Sall. C. 48, 1:

    voluptas dicitur etiam in animo... non dicitur laetitia nec gaudium in corpore,

    id. Fin. 2, 4, 13 (cf. under B.):

    veluti ex servitute erepta (plebs) gaudium atque laetitiam agitabat,

    Sall. C. 48, 1:

    exsultare laetitia, triumphare gaudio,

    Cic. Clu. 5, 14: meum factum probari abs te triumpho gaudio, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A, 2:

    non possum non confiteri, cumulari me maximo gaudio, quod, etc.,

    Cic. Fam. 9, 14, 1:

    gaudio compleri, gaudio afficere,

    id. Fin. 5, 24, 69 sq.:

    tuis litteris perlectis exsilui gaudio,

    id. Fam. 16, 16, 1; cf.:

    cum tuas litteras legissem, incredibili gaudio sum elatus,

    id. ib. 10, 12, 2; id. Rep. 3, 30:

    gaudium, tristitiam ostendimus (manibus),

    Quint. 11, 3, 86:

    missa legatio quae gaudio fungeretur,

    to express their joy, offer their congratulations, Tac. H. 2, 55:

    prae gaudio ubi sim nescio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 67; cf.:

    nimio gaudio paene desipere,

    Cic. Fam. 2, 9, 2:

    exclamare gaudio,

    Ter. Phorm. 5, 6, 30; cf.:

    lacrimare gaudio,

    id. Ad. 3, 3, 55: Ha. Gaudio ero vobis. Ad. At edepol nos voluptati tibi, Plaut. Poen. 5, 4, 47:

    quid illud gaudii est?

    Ter. And. 5, 5, 7.—With an object-genitive:

    gaudium periculosi saltus superati,

    Liv. 42, 55, 4.—
    (β).
    Plur.: quocum multa volup ac gaudia clamque palamque, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 247 Vahl.):

    cum me tantis affecistis gaudiis,

    Plaut. Poen. 5, 4, 105; more freq., the outward expressions of joy:

    feminarum praecipue et gaudia insignia erant et luctus,

    Liv. 22, 7, 12 (cf. sing.:

    gaudio exultans,

    id. 21, 42, 3):

    quibus gaudiis exsultabis?

    Cic. Cat. 1, 10, 26:

    ita varie per omnem exercitum laetitia, maeror, luctus atque gaudia agitabantur,

    Sall. C. 61 fin.:

    o qui complexus et gaudia quanta fuerunt!

    Hor. S. 1, 5, 43:

    gaudia prodentem vultum celare,

    id. ib. 2, 5, 104:

    in tacito cohibe gaudia clausa sinu,

    Prop. 2, 25 (3, 20), 30 (cf. gaudeo, II. A.):

    hunc scio mea solide gavisurum gaudia,

    Ter. And. 5, 5, 8:

    scin' me in quibus sim gaudiis?

    id. Eun. 5, 9, 5.—Prov.:

    Gaudia principium nostri sunt doloris,

    Ov. M. 7, 796.—
    B.
    In partic., sensual pleasure, delight, enjoyment (rare; not in Cic.; cf.

    above the passage,

    Cic. Fin. 2, 4, 13; usually in plur.):

    dediti corporis gaudiis per luxum et ignaviam aetatem agunt,

    Sall. J. 2, 4:

    mutua gaudia,

    Lucr. 4, 1205; 5, 854:

    communia,

    id. 4, 1196; cf. ib. 1106; Tib. 1, 5, 39; Hor. C. 3, 6, 28:

    non umquam reputant quanti sibi gaudia constent,

    Juv. 6, 365:

    vini atque cibi,

    id. 10, 204:

    cenae,

    id. 15, 41.—In sing.:

    mihi sibique pestiferum hinc abstulit gaudium,

    Liv. 1, 58, 8.—
    II.
    Transf., also, like our joy, for an object which produces joy, a cause or occasion of joy (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    ceterum hoc gaudium magna prope clade in Samnio foedatum est,

    Liv. 7, 34, 1:

    non animo solum patrio gratum munus, sed corpori quoque salubre gaudium (sc. reditus filii) fuit,

    id. 37, 37, 7:

    cupidus falsis attingere gaudia palmis, i. e. conjugem,

    Prop. 1, 19, 9:

    fugiunt tua gaudia,

    Ov. H. 15, 109; Phaedr. 4, 20, 27; Petr. 79, 10.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    non omnes (arbores) florent, et sunt tristes quaedam, quaeque non sentiant gaudia annorum,

    Plin. 16, 25, 40, § 95:

    flos est gaudium arborum,

    id. ib.:

    adamas opum gaudium,

    id. 20 praef. § 2.

    Lewis & Short latin dictionary > gaudium

  • 2 gaudium

        gaudium ī, n    [GAV-], inward joy, joy, gladness, delight: gaudium atque laetitiam agitabat, S.: Prae gaudio ubi sim nescio, T.: lacrimo gaudio, T.: gaudio compleri: exsilui gaudio: conti nere gaudium non potuerunt, quin, etc., L.: nox gaudio laeta victoribus, Ta.: gaudium periculosi saltūs superati, L.: feminarum gaudia insignia erant, expressions of delight, L.: quibus gaudiis exsultabis?: gaudia quanta fuerunt! H.: mea gavisurus gaudia, T.: scin me in quibus sim gaudiis? T.—Prov.: Gaudia principium nostri sunt doloris, O.—Person.: mala mentis Gaudia, i. e. Malice, V.— Sensual pleasure, enjoyment (usu. plur.): pestiferum, L.: dediti corporis gaudiis, S.: impermissa, H.: gaudia sumit, O.: Gaudia quanta tuli! enjoyed, O.: quanti sibi gaudia constent, Iu. — A joy, cause of joy, source of pleasure, delight: duci falso gaudio, T.: gaudium clade foedatum est, L.: fugiunt tua gaudia, O.
    * * *
    joy, delight, gladness; source/cause of joy; physical/sensual delight; everlasting blessedness; gaud/gaudy, bead of rosary (Latham)

    Latin-English dictionary > gaudium

  • 3 gaudium

    joy, delight, happiness.

    Latin-English dictionary of medieval > gaudium

  • 4 Res severa est verum gaudium

    True joy is a serious thing. (Seneca)

    Latin Quotes (Latin to English) > Res severa est verum gaudium

  • 5 sincerus

    sincērus, a, um, adj. [sin- = sim-, v. simplex; root in Sanscr. sama, whole, together; and root skir-, Sanscr. kir-, pour out], clean, pure, sound, not spoiled, uninjured, whole, entire, real, natural, genuine, sincere (class.; esp. freq. in the trop. sense; cf.: simplex, verus, incorruptus).
    I.
    Lit.:

    omnia fucata et simulata a sinceris atque veris (internoscere),

    Cic. Lael. 25, 95:

    aliquem ab omni incommodo, detrimento, molestiā sincerum integrumque conservare,

    unharmed, unhurt, id. Fam. 13, 50, 2:

    corpus (with sine vulnere),

    Ov. M. 12, 100; cf.

    pars,

    id. ib. 1, 191:

    membra,

    Lucr. 3, 717:

    porci sacres,

    sound, Plaut. Men. 2, 2, 16; cf. in comp.: cum jam me sinceriore corpusculo factum diceret (medicus), Gell. 18, 10, 4: sincerum tergum... corium sincerissimum, clear (of weals), Plaut. Rud. 3, 4, 51 sq.; cf.

    so, corium,

    id. Most. 4, 1, 13:

    vas,

    clean, Hor. S. 1, 3, 56; id. Ep. 1, 2, 54:

    ex amphorā primum quod est sincerissimum effluit,

    Sen. Ep. 108, 26:

    lac,

    Col. 7, 8, 1; so,

    Amineum,

    id. 12, 47, 6:

    crocus,

    Plin. 21, 6, 17, § 32:

    axungia,

    id. 28, 9, 37, § 135:

    gemma (opp. sordium plena),

    id. 37, 8, 33, § 110:

    propria et sincera et tantum sui similis gens,

    unmixed, pure, Tac. G. 4; so,

    populus,

    id. H. 4, 64 fin.; Suet. Aug. 40:

    nobilitas,

    Liv. 4, 4, 7:

    nitor,

    Sen. Ep. 66, 46.— Comp.: lux sincerior, App. de Mundo, p. 58, 29.—
    * b.
    Sincerum, adverb.:

    non sincerum sonĕre,

    that it does not ring clearly, is not genuine, Lucr. 3, 873.—
    II.
    Trop.:

    Atheniensium semper fuit prudens sincerumque judicium,

    sound, uncorrupted, Cic. Or. 8, 25:

    nihil erat in ejus (Cottae) oratione nisi sincerum,

    id. Brut. 55, 202; cf.:

    esse videtur Homeri (versus) simplicior et sincerior,

    Gell. 13, 26, 3; so,

    sincera gratia sermonis Attici,

    Quint. 10, 1, 65:

    sincera et integra natura,

    Tac. Or. 28 fin.:

    animus,

    Sen. Cons. Helv. 11, 6:

    vir,

    id. Ep. 73, 4:

    opiniones,

    id. ib. 94, 68:

    Minerva,

    pure, chaste, Ov. M. 8, 664:

    sincerum equestre proelium,

    unmixed, pure, Liv. 30, 11:

    non sincerum gaudium praebere,

    not unmixed, not undisturbed, id. 34, 41; so,

    gaudium,

    id. 44, 44:

    gaudium sincerius,

    Just. 10, 1, 3:

    voluptas,

    Ov. M. 7, 453:

    fama,

    unblemished, Gell. 6, 8, 5:

    Thucydides rerum gestarum pronunciator sincerus,

    honest, candid, upright, Cic. Brut. 83, 287; cf.:

    Fabii Annales, bonae atque sincerae vetustatis libri,

    Gell. 5, 4, 1.— Sup.:

    Q. Claudius optimus et sincerissimus scriptor,

    Gell. 15, 1, 4:

    verus atque sincerus Stoicus,

    id. 1, 2, 7 et saep.:

    mirabilia multa, nihil simplex, nihil sincerum,

    natural, genuine, Cic. Att. 10, 6, 2:

    nihil est jam sanctum neque sincerum in civitate,

    id. Quint. 1, 5:

    aliquid non sinceri,

    id. Div. 2, 57, 118:

    fides,

    Liv. 39, 2, 1:

    concordia,

    Tac. A. 3, 64:

    caritas,

    id. ib. 2, 42.—Hence, advv.
    a.
    sincērē, uprightly, honestly, well, frankly, sincerely: sincere dicere, * Ter. Eun. 1, 2, 97:

    satin' ego oculis utilitatem obtineo sincere, an parum,

    Plaut. Ep. 5, 1, 28:

    sincere et ex animo dicere,

    Cat. 109, 4: pronunciare, * Caes. B. G. 7, 20: agere, Attic. ap. Cic. Att. 9, 10, 9:

    administrare provincias,

    Val. Max. 2, 2, 8.— Comp., Gell. 6 (7), 3, 55.— Sup., Aug. Ep. ad Volus. 3 fin.
    * b.
    sincērĭter, sincerely:

    aliquid cupere,

    Gell. 13, 16, 1; Cod. Just. 8, 28, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > sincerus

  • 6 sentio

    sentĭo, si, sum, 4 ( perf. sync. sensti, Ter. And. 5, 3, 11), v. a.
    I.
    Physically.
    A.
    In gen., to discern by the senses; to feel, hear, see, etc.; to perceive, be sensible of (syn. percipio).
    (α).
    With acc.:

    calorem et frigus,

    Lucr. 1, 496; cf.:

    duritiem saxi,

    id. 4, 268; 3, 381 sq.: feram nare sagaci (venaticā), Enn. ap. Fest. p. 177 Müll. (Ann. v. 346 Vahl.):

    varios rerum odores,

    Lucr. 1, 298:

    sucum in ore,

    id. 4, 617 sq.:

    suavitatem cibi,

    Cic. Phil. 2, 45, 115:

    varios rerum colores,

    Lucr. 4, 492:

    sonitum,

    Plaut. Curc. 1, 2, 69:

    nil aegri,

    Lucr. 3, 832:

    utrumque (calorem et frigus) manu,

    id. 1, 496:

    famem,

    Liv. 25, 13:

    morbos articularios,

    Plin. 32, 4, 14, § 39.—In mal. part.:

    sensit delphina Melantho,

    Ov. M. 6, 120.— Pass.:

    posse prius ad angustias veniri, quam sentirentur,

    before they should be observed, Caes. B. C. 1, 67.—
    (β).
    With inf. or an, object-clause:

    sei movero me seu secari sensero,

    Plaut. Merc. 2, 2, 40: sentio aperiri fores. id. Truc. 2, 3, 29:

    nec quisquam moriens sentire videtur, Ire foras animam,

    Lucr. 3, 607:

    sentire sonare,

    id. 4, 229 Munro.—
    (γ).
    Absol.:

    perpetuo quoniam sentimus,

    Lucr. 4, 228; 6, 935; Plaut. Bacch. 4, 9, 77:

    qui (homines) corruant, sed ita, ut ne vicini quidem sentiant,

    Cic. Cat. 2, 10, 21.—
    b.
    Of things:

    pupula cum sentire colorem dicitur album,

    Lucr. 2, 811 sq. — Absol.:

    haud igitur aures per se possunt sentire,

    Lucr. 3, 633:

    si quis corpus sentire refutat,

    id. 3, 350; 3, 354; cf. id. 3, 552; 3, 625.—
    B.
    In partic.
    1.
    To perceive the effects (esp. the ill effects) of any thing; to feel, experience, suffer, undergo, endure:

    sentiet, qui vir siem,

    Ter. Eun. 1, 1, 21:

    jam curabo sentiat, Quos attentarit,

    Phaedr. 5, 2, 6:

    quid ipse ad Avaricum sensisset, etc.,

    Caes. B. G. 7, 52; cf. Liv. 45, 28, 6:

    Centupirini etiam ceterarum civitatum damna ac detrimenta senserunt,

    Cic. Verr. 2, 3, 45, § 108; id. Div. in Caecil. 12, 38; cf. id. Verr. 2, 1, 49, § 127:

    tecum Philippos et celerem fugam Sensi,

    Hor. C. 2, 7, 10:

    (Apollinem) vindicem,

    id. ib. 4, 6, 3:

    caecos motus orientis austri,

    id. ib. 3, 27, 22:

    contracta aequora (pisces),

    id. ib. 3, 1, 33:

    prima arma nostra (Salyi),

    Flor. 3, 2, 3:

    sentire paulatim belli mala,

    Tac. H. 1, 89:

    famem,

    Liv. 25, 13, 1; Curt. 9, 10, 11:

    damnum,

    Liv. 2, 64, 6:

    cladem belli,

    id. 35, 33, 6:

    inopiam rerum omnium,

    id. 43, 22, 10; 44. 7, 6:

    incommoda belli,

    id. 44, 14, 10:

    lassitudo jam et sitis sentiebatur,

    id. 44, 36, 2:

    ubi primum dolorem aliquis sentit,

    Cels. 6, 7 init.; cf. Lact. 7, 20, 7:

    cujus ulceris dolorem sentire etiam spectantes videntur,

    Plin. 34, 8, 19, § 59:

    corporis aegri vitia sentire,

    Curt. 8, 10, 29:

    qui in urbe se commoverit... sentiet, in hac urbe esse consules vigilantes, esse egregios magistratus, etc.,

    Cic. Cat. 2, 12, 27; cf. id. Sest. 28, 69; Ov. M. 13, 864.— Absol.:

    iste tuus ipse sentiet Posterius,

    Ter. Ad. 1, 2, 59.—Of beasts, etc.:

    oves penuriam sentiunt,

    Col. 7, 9, 3 sq.:

    frigus aut aestum,

    id. 7, 4, 7:

    praegelidam hiemem omnes pisces sentiunt,

    Plin. 9, 16, 24, § 57.—
    b.
    Of things, to be affected or influenced by:

    meae istuc scapulae sentiunt,

    Plaut. Poen. 1, 1, 25; Liv. 9, 37:

    transitum exercitus (ager),

    id. 9, 41, 58:

    pestilentem Africum (Fecunda vitis),

    Hor. C. 3, 23, 5:

    lacus et mare amorem Festinantis eri,

    id. Ep. 1, 1, 84:

    alnos fluvii cavatas,

    Verg. G. 1, 136 al.; cf. Plin. Pan. 31, 5:

    carbunculi cum ipsi non sentiant ignes,

    Plin. 37, 7, 25, § 92:

    eadem (gemma) sola nobilium limam sentit,

    is affected by, id. 37, 8, 32, § 109:

    cum amnis sentit aestatem, et ad minimum deductus est,

    Sen. Ira, 3, 21, 1:

    miramur quod accessionem fluminum maria non sentiant,

    id. Q. N. 3, 4: illa primum saxa auctum fluminis sentiunt, id. ib. 4, 2, 7:

    totum mare sentit exortum ejus sideris,

    Plin. 9, 16, 25, § 58:

    caseus vetustatem,

    id. 11, 42, 97, § 242:

    herba cariem,

    id. 12, 7, 14, § 28:

    ferrum robiginem,

    id. 34, 14, 41, § 143. —
    2.
    In the elder Pliny, to be susceptible of, to be subject or liable to a disease:

    morbos,

    Plin. 9, 49, 73, § 156:

    rabiem,

    id. 8, 18, 26, § 68:

    cariem,

    id. 12, 7, 14, § 28.—
    II.
    Mentally.
    A.
    Lit., to feel, perceive, observe, notice (syn. intellego).
    (α).
    With acc.:

    id jam pridem sensi et subolet mihi,

    Plaut. Ps. 1, 5, 7; so,

    quid,

    id. Truc. 1, 1, 39:

    quando Aesculapi ita sentio sententiam,

    I observe, understand, id. Curc. 2, 1, 2:

    primus sentio mala nostra,

    Ter. Ad. 4, 2, 7:

    numquam illum ne minimā quidem re offendi, quod quidem senserim,

    that I have perceived, Cic. Lael. 27, 103:

    ut cui bene quid processerit, multum illum providisse, cui secus, nihil sensisse dicamus,

    id. Rab. Post. 1, 1:

    praesentia numina sentit,

    Hor. Ep. 2, 1, 134; cf. id. ib. 2, 2, 162; id. C. S. 73 et saep.:

    de victoriā atque exitu rerum sentire,

    Caes. B. G. 7, 52:

    omnia me illa sentire quae dicerem, nec tantum sentire, sed amare,

    Sen. Ep. 75, 3:

    illum sensisse quae scripsit,

    id. ib. 100, 11.— Poet.:

    ut vestram sentirent aequora curam,

    Ov. M. 5, 557:

    nec inania Tartara sentit,

    i. e. does not die, id. ib. 12, 619.—
    (β).
    With inf. or an obj.-clause:

    quoniam sentio errare (eum),

    Plaut. Men. 3, 2, 16:

    hoc vir excellenti providentiā sensit ac vidit, non esse, etc.,

    Cic. Rep. 2, 3, 5:

    suspicionem populi sensit moveri,

    id. ib. 2, 31, 54:

    quod quid cogitent, me scire sentiunt, etc.,

    id. Cat. 2, 3, 5 sq.:

    postquam nihil esse pericli Sensimus,

    Hor. S. 2, 8, 58:

    non nisi oppressae senserunt (civitates), etc.,

    Just. 8, 1, 2.—
    (γ).
    With rel.- or interrog.-clause:

    scio ego et sentio ipse, quid agam,

    Plaut. Trin. 3, 2, 13:

    jam dudum equidem sentio, suspicio Quae te sollicitet,

    id. Bacch. 4, 8, 49:

    quoniam sentio, Quae res gereretur,

    id. ib. 2, 3, 56:

    si quid est in me ingenii, quod sentio quam sit exiguum,

    Cic. Arch. 1, 1:

    ex quo fonte hauriam, sentio,

    id. ib. 6, 13:

    victrices catervae Sensere, quid mens rite, quid indoles... Posset,

    Hor. C. 4, 4, 25.—With the indic., in a rel.clause:

    sentio, quam rem agitis,

    Plaut. Capt. 2, 1, 14.—
    (δ).
    With de:

    hostes postea quam de profectione eorum senserunt,

    became aware of their retreat, Caes. B. G. 5, 32; 7, 52.—
    (ε).
    With nom. of part. ( poet.):

    sensit terrae sola maculans,

    Cat. 63, 6:

    sensit medios delapsus in hostis,

    Verg. A. 2, 377.—
    (ζ).
    Absol.:

    vehementer mihi est irata: sentio atque intellego,

    Plaut. Truc. 2, 6, 64; cf. id. Trin. 3, 2, 72; id. Mil. 2, 6, 97:

    mentes sapientium cum e corpore excessissent sentire ac vigere (opp. carere sensu),

    Cic. Sest. 21, 47; cf. id. Rep. 6, 24, 26:

    (Aristoteles) paeana probat eoque ait uti omnes, sed ipsos non sentire cum utantur,

    id. Or. 57, 193; cf. Quint. 9, 4, 52:

    priusquam hostes sentirent,

    Liv. 34, 14; 2, 25; 22, 4.— Impers. pass.:

    non ut dictum est, in eo genere intellegitur, sed ut sensum est,

    Cic. de Or. 3, 42, 168.—
    B.
    To feel, experience (with acc. of the feeling;

    rare): quidquid est quod sensum habet, id necesse est sentiat et voluptatem et dolorem,

    Cic. N. D. 3, 14, 36:

    tenesne memoriā quantum senseris gaudium, cum, etc.,

    Sen. Ep. 4, 2:

    non sentire amisso amico dolorem,

    id. ib. 99, 26;

    121, 7: victoriae tantae gaudium sentire,

    Liv. 44, 44, 3; cf.:

    segnius homines bona quam mala sentire,

    id. 30, 21, 6.—
    III.
    Transf. (in consequence of mental perception), to think, deem, judge, opine, imagine, suppose (syn.:

    opinor, arbitror): si ita sensit, ut loquitur, est homo impurus,

    Cic. Rep. 3, 21, 32; cf.:

    jocansne an ita sentiens,

    id. Ac. 2, 19, 63; id. Rep. 3, 5, 8:

    fleri potest, ut recte quis sentiat, et id quod sentit, polite eloqui non possit,

    id. Tusc. 1, 3, 6:

    humiliter demisseque sentire,

    id. ib. 5, 9, 24:

    tecum aperte, quod sentio, loquar,

    id. Rep. 1, 10, 15; cf.:

    quod sentio scribere,

    id. Fam. 15, 16, 3:

    causa est haec sola, in quā omnes sentirent unum atque idem,

    id. Cat. 4, 7, 14:

    idemque et unum sentire,

    Suet. Ner. 43:

    sapiens de dis immortalibus sine ullo metu vera sentit,

    Cic. Fin. 1, 19, 62.—With acc. and inf.:

    idem, quod ego, sentit, te esse huic rei caput,

    Ter. Ad. 4, 2, 29; cf.:

    nos quidem hoc sentimus: si, etc.... non esse cunctandum,

    Cic. Fam. 1, 7, 5:

    voluptatem hanc esse sentiunt omnes,

    id. Fin. 2, [p. 1673] 3, 6 Madv. ad loc.:

    sensit in omni disputatione id fieri oportere,

    id. ib. 2, 2, 4; 5, 8, 23; id. Tusc. 5, 28, 82; id. Att. 7, 6, 2; id. Fam. 1, 7, 5:

    sic decerno, sic sentio, sic affirmo, nullam rerum publicarum conferendam esse cum eā, quam, etc.,

    id. Rep. 1, 46, 70.—With two acc. (very rare):

    aliquem bonum civem,

    Cic. Off. 1, 34, 125 (cf. id. Fin. 2, 3, 0, supra, where Orell. omits esse).—With de and abl.:

    cum de illo genere rei publicae quae sentio dixero,

    Cic. Rep. 1, 42, 65; so,

    quid de re publicā,

    id. ib. 1, 21, 34;

    1, 38, 60: quid de quo,

    id. ib. 1, 11:

    quid gravius de vobis,

    Caes. B. C. 2, 32, 4; Cic. Rep. 1, 13, 19; cf.:

    qui omnia de re publicā praeclara atque egregia sentirent,

    were full of the most noble and generous sentiments, id. Cat. 3, 2, 5:

    mirabiliter de te et loquuntur et sentiunt,

    id. Fam. 4, 13, 5:

    male de illo,

    Quint. 2, 2, 12: sentire cum aliquo, to agree with one in opinion:

    tecum sentio,

    Plaut. Most. 3, 3, 24; id. Ps. 4, 2, 3:

    cum Caesare sentire,

    Cic. Att. 7, 1, 3; id. Rosc. Am. 49, 142; cf.:

    nae iste haud mecum sentit,

    Ter. And. 2, 1, 24: ab aliquo sentire, to dissent from, disagree with:

    abs te seorsum sentio,

    judge otherwise, think differently, Plaut. Capt. 3, 5, 52: ut abs te seorsus sentiam De uxoriā re, Afran. ap. Charis. p. 195 P.: Gr. Omnia istaec facile patior, dum hic hinc a me sentiat. Tr. Atqui nunc abs te stat, is on my side, Plaut. Rud. 4, 4, 56 (cf. ab); cf.

    also: qui aliunde stet semper, aliunde sentiat,

    Liv. 24, 45, 3.—
    B.
    In partic., publicists' and jurid. t. t., to give one's opinion concerning any thing; to vote, declare, decide (syn. censeo):

    sedens iis assensi, qui mihi lenissime sentire visi sunt,

    Cic. Fam. 5, 2, 9; 11, 21, 2; 3, 8, 9:

    quae vult Hortensius omnia dicat et sentiat,

    id. Verr. 2, 2, 31, § 76:

    si judices pro causā meā senserint,

    decided in my favor, Gell. 5, 10, 14; cf.: in illam partem ite quā sentitis, Vet. Form. ap. Plin. Ep. 8, 14, 20.—Hence, sensa, ōrum, n. (acc. to II. B.).
    1.
    Thoughts, notions, ideas, conceptions (class. but very rare):

    sententiam veteres, quod animo sensissent, vocaverunt... Non raro tamen et sic locuti sunt, ut sensa sua dicerent: nam sensus corporis videbantur, etc.,

    Quint. 8, 5, 1:

    exprimere dicendo sensa,

    Cic. de Or 1, 8, 32:

    sensa mentis et consilia verbis explicare,

    id. ib. 3, 14, 55.—
    2.
    Opinions, doctrines (late Lat.):

    sensa et inventa Disarii,

    Macr. S. 7, 5, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > sentio

  • 7 cēlō

        cēlō āvī, ātus, āre    [2 CAL-], to hide from, keep ignorant of, conceal from: te partum, T.: vos celavi quod nunc dicam, T.: te sermonem: iter omnīs, N.: homines, quid iis adsit copiae.— Pass, to be kept in ignorance of: nosne hoc celatos tam diu, T.: quod te celatum volebam: id Alcibiades celari non potuit, N.: de armis celare te noluit?: de illo veneno celata mater.—With acc. of person only, to keep ignorant, elude, hide from: Iovis numen: emptores: celabar, excludebar. — To conceal, hide, cover, keep secret: tam insperatum gaudium, T.: sententiam: factum, V.: sol diem qui Promis et celas, H.: voltūs manibus, O.: crudelia consilia dulci formā, Ct.: periuria, Tb.: sacra alia terrae, in the earth, L.: plerosque ii, qui receperant, celant, Cs.: aliquem silvis, V.: diu celari (virgo) non potest, T.: Celata virtus, H.: parte tertiā (armorum) celatā, Cs.: quod celari opus erat: celabitur auctor, H.: tempus ad celandum idoneum: non est celandum, no secret is to be made of it, N.
    * * *
    I
    celare, celavi, celatus V TRANS
    conceal, hide, keep secret; disguise; keep in dark/in ignorance; shield
    II

    Latin-English dictionary > cēlō

  • 8 cōn-fīdō

        cōn-fīdō fīsus, sum, ere,    to trust, confide, rely upon, believe, be assured: vestrae virtuti: causae suae: cui (equitatui), Cs.: fidei Romanae, L.: Mario parum, S.: sibi confisi, relying on themselves, Cs.: si mihi ipse confiderem, dared trust: suae virtuti, L.: viribus, Cs.: dis inmortalibus, S.: suis militibus, L.: auxiliis de salute urbis, Cs.: corporis firmitate: (oratio) confidere videbatur invidiā, to be founded on: naturā loci, Cs.: alio duce, L.: socio Ulixe, O.: praesidio legionum, Cs.—To be confident, be assured: illum Salvom adfuturum esse, T.: mei rationem offici esse persolutam: (Romanos) re frumentariā intercludi posse, Cs.: principem se fore, S.: nec hostibus diuturnum gaudium fore, L.—To be confident, have confidence: nihil nimis: satis, S.: adflictis melius confidere rebus ( abl absol.), V.

    Latin-English dictionary > cōn-fīdō

  • 9 contāminō

        contāminō āvī, ātus, āre    [contamen, collat. form of contagio], to bring into contact, mingle, blend, unite: Graecas (fabulas), T.—To corrupt, defile: spiritum.—Fig., to corrupt, defile, pollute, stain, spoil, taint: gaudium aegritudine, T.: se vitiis: sanguinem suum lege (Canuleiā), L.: veritatem mendacio: sese maleficio: se praedā, L.: contaminati facinore, Cs.: tot parricidiis: iudicia.
    * * *
    contaminare, contaminavi, contaminatus V TRANS
    corrupt, defile (w/filth/intercourse), stain, befoul spoil; ruin, dishonor; debase w/mixture of inferior material; contaminate, infect; pollute (morally)

    Latin-English dictionary > contāminō

  • 10 cumulō

        cumulō āvī, ātus, āre    [cumulus], to heap, accumulate, pile: arma in acervum, L.—To fill full, fill, load, pile, cover: locum strage muri, L.: cumulatae flore ministrae, O.: altaria donis, V.: struem rogi odoribus, Ta.—Fig., to augment, increase, heap, amass, accumulate: invidiam, L.: aes alienum usuris, L.: gloriam eloquentiā.—To fill, overload, overwhelm, crown, complete: alqm laude: civitas cumulata tuis iniuriis: meum cor cumulatur irā: alio scelere hoc scelus: ad cumulandum gaudium: Quam (veniam) cumulatam morte remittam, i. e. will by my death do a greater favor in return, V.
    * * *
    cumulare, cumulavi, cumulatus V TRANS
    heap/pile up/high, gather into a pile/heap; accumulate, amass; load/fill full; increase/augment/enhance; perfect/finish up; (PASS) be made/composed of

    Latin-English dictionary > cumulō

  • 11 ē-vincō

        ē-vincō vīci, vīctus, ere,    to overcome, conquer, subdue, vanquish, overwhelm: evicit omnia miles, L.: lacrimis evicta meis, V.: blandimentis vitae evicta (i. e. ad vivendum), Ta.: evinci ambitu in gaudium, to be forced, Ta.: Aeduos, Ta.: somnos, to resist, O.: amnis oppositas evicit gurgite moles, V. — To pass in safety: remis Charybdin, O.: fretum, O. — Fig., to prevail over: solis imago Evicit nubīs, breaks through, O.: evincit miseratio superbiam, L.: platanus caelebs Evincet ulmos, supplant, H.—To bring to pass, prevail. evincunt instando, ut litterae darentur, L.—To prove, evince: Si puerilius his ratio esse evincet amare, H.

    Latin-English dictionary > ē-vincō

  • 12 hauriō

        hauriō hausī, haustus (p. fut. hausūrus, V.), īre    [HAVS-], to draw up, draw out, draw: hausta aqua de puteo: palmis hausta duabus aqua, O.: aquam, H.: de dolio sibi hauriendum putet?— Prov.: tu quidem de faece hauris, i. e. draw from the dregs, i. e. take the worst.—To drain, drink up, spill, shed: totiens haustus crater, O.: spumantem pateram, V.: ad meum sanguinem hauriendum advolaverunt: cruorem, O.: hauriendus aut dandus est sanguis, L.: alveus haurit aquas, draws in, O.: inimicus et hauserit ensis (i. e. their blood), V.— To tear up, pluck out, draw out, take, swallow, devour, consume, exhaust: terra hausta, O.: pectora ferro, O.: huic gladio latus, V.: inguina ictu, L.: latus eius gladio, Cu.: lumen, pluck out, O.: cineres haustos, i. e. scraped up, O.: hausto spargit me pulvere palmis, gathered, O.: sumptum ex aerario, draw: quos (servos) lacus haurit, engulfs, Ta.: ex parvo (acervo) tantundem, etc., H.: suspiratūs, fetching a deep sigh, O.—Fig., to drink in, take eagerly, seize upon, imbibe, exhaust: oculis ignem, feast on, V.: auras, V.: lucem, enjoy the light, V.: dicta auribus, O.: oculis gaudium, L.: Pectore ignes, imbibes, O.: sol orbem Hauserat, i. e. had traversed V.: Cum haurit Corda pavor, exhausts, V.— To draw, borrow, take, drink in, derive: illa ex quo fonte hauriam: eodem fonte haurire laudes suas: (legem) ex naturā ipsā: libertatem sitiens hausit: calamitates: unde laboris Plus haurire est, H.: sine hoc animo hauri, be taken to heart, V.: meram libertatem, revel in, L.: studium philosophiae, Ta.
    * * *
    haurire, hausi, haustus V
    draw up/out; drink, swallow, drain, exhaust

    Latin-English dictionary > hauriō

  • 13 imitor

        imitor ātus, āre, freq.    [2 IC-], to imitate, act like, copy after, seek to resemble, counterfeit, mimic: genus ad omnia imitanda aptissimum, Cs.: in gloriā Paulum: aliquem imitando effingere: imitari quam invidere bonis malebant, S.: in adeundis periculis consuetudo imitanda medicorum est: habere exemplum ad imitandum: imitatur ianua portas, resembles, Iu.: vox sonitūs imitata tubarum, V.—To imitate, represent, express, hit off, copy, portray: luctum penicillo: chirographum: antiquitatem: sine imitandorum carminum actu ludiones, not expressing by gesticulation, L.: mutatā iuvenem figurā, assume the form of, H.: putre solum arando, i. e. make friable, V.: Stipitibus ferrum, supply the place of, V.: gaudium, i. e. display, Tb.
    * * *
    imitari, imitatus sum V DEP
    imitate, copy, mimic

    Latin-English dictionary > imitor

  • 14 impertiō (inp-)

        impertiō (inp-) īvī, ītus, īre    [in+partio], to share with, give a part, communicate, bestow, impart: si quid novisti rectius istis, Candidus imperti, H.: oneris mei partem nemini: aliquid tibi sui consili: tibi multam salutem, salutes thee heartily: talem te et nobis impertias, wouldst show: aliis gaudium suum, L.—To bestow, direct, assign, give: unum diem festum Marcellis: aliquid temporis huic cogitationi, devote: nihil tuae prudentiae ad salutem meam: huic plausūs maximi a bonis impertiuntur.—To take as a partner, cause to share, present with: salute Parmenonem, T.: doctrinis, quibus puerilis aetas impertiri debet, N.

    Latin-English dictionary > impertiō (inp-)

  • 15 in-aestimābilis

        in-aestimābilis e, adj.,    not to be judged of, unaccountable: animi multitudinis, L.—Inestimable, invaluable, incalculable: e grege se velut inaestimabilem secernere, L.: gaudium, L.—Not estimable, valueless.

    Latin-English dictionary > in-aestimābilis

  • 16 īn-spērātus

        īn-spērātus adj.,    unhoped for, unlooked for, unexpected, unforeseen: gaudium, T.: praesidium: tellus, V.: pluma, unwelcome, H.: omnibus consilium: nihil tam insperatum accidere potuit, L.— As subst n.: ex insperato, unexpectedly, L.

    Latin-English dictionary > īn-spērātus

  • 17 per-moveō

        per-moveō mōvī, mōtus, ēre,    to move deeply, rouse, excite, agitate, influence, lead, induce, prevail on: quem res tanta non permovet, S.: maxime hac re permovebantur, quod, etc., were most influenced, Cs.: ne animo permoverentur, should b<*> discouraged, Cs.: si quem fugae, calamitates non permovent: metu permotus: permotus ad miserationem, Ta.: in gaudium, Ta.: plebes dominandi studio permota, S.: mente permotus, in an ecstasy. —To arouse, excite: metum et iras, Ta.

    Latin-English dictionary > per-moveō

  • 18 plēnus

        plēnus adj. with comp. and sup.    [PLE-], full, filled: vela: plenissimae viae, greatly crowded, Cs.: corpus suci, T.: Gallia civium: domus ornamentorum: Quis me est venustatis plenior? T.: meri pocula, O.: vita plena et conferta voluptatibus.—As subst n., a plenum (opp. vacuum): ad plenum, copiously, V., H.—Of bodily size, stout, bulky, portly, plump, corpulent: pleni enectine simus: volpecula pleno corpore, H.—Of females, big with child, pregnant: femina, O.: sus.— Filled, satisfied, sated: minimo, O.: amator, H.— Full packed, laden: vitis, O.: exercitus plenissimus praedā, L.: crura thymo plenae (apes), V.: plenos oculorum sanguine pugnos, covered, Iu.— Entire, complete, full, whole: (legio) plenissima, with ranks entirely full, Cs.: ad praeturam gerendam annus: hora, O.: pleno gradu, at full pace, L.: pleni somni, profound, O.—Of the voice, sonorous, full, clear, strong, loud: cornix plenā improba voce, V.: vox plenior: voce plenior.—Of speech, full, at full length, uncontracted, unabridged: ut E plenissimum dicas: ‘siet’ plenum est, ‘sit’ inminutum: plenissima verba, O.— Full, abundant, plentiful, much: Verres, qui plenus decesserat: pecunia, much money: mensa, V.: gaudium: serius potius ad nos, dum plenior: accepi epistulas pleniores, longer: plenissima villa, H.—Of age, full, advanced, ripe, mature: plenis nubilis annis, marriageable, V.—Fig., full, filled: fidei: negoti, full of business: irae, L.: Quae regio nostri non plena laboris? filled with the story of our troubles? V.: plenus sum exspectatione de Pompeio, full of expectation: laetitiā, Cs.— Complete, finished, ample, copious: orator: oratio plenior: pleniora perscribere, Cs.— Full, abounding, rich: cum sis nihilo sapientior ex quo Plenior es, richer, H.: pleniore ore laudare, i. e. more heartily: plenior inimicorum Mario.
    * * *
    plena -um, plenior -or -us, plenissimus -a -um ADJ
    full, plump; satisfied

    Latin-English dictionary > plēnus

  • 19 porrō

        porrō adv.    [PRO-], forward, onward, farther on, to a distance, at a distance, afar off, far: res, porro ab hac quae me abstrahat, T.: agere armentum, L.: Inscius Aeneas, quae sint ea flumina porro, V.—In time, of old, aforetime, formerly: quod porro fuerat, cecinisse putatur, O.— Henceforth, hereafter, afterwards, in future: quid in animo Celtiberi haberent aut porro habituri essent, L.: Fac, eadem ut sis porro, T.: hinc maxima porro Accepit Roma, in aftertimes, V.—In order, again, in turn: audivi ex maioribus natu, qui se porro pueros a senibus audisse dicebant: aliis porro impertierant gaudium suum, L.—In transition, then, next, furthermore, moreover, again, in turn: civitati porro hanc fuisse belli causam, Cs.: Habonium porro intellegebat rem totam esse patefacturum: porro autem anxius erat, quid facto opus esset, S.
    * * *
    at distance, further on, far off, onward; of old, formerly, hereafter; again

    Latin-English dictionary > porrō

  • 20 sentiō

        sentiō sēnsī (2d pers. sēnstī, T.), sēnsus, īre    [SENT-], to discern by sense, feel, hear, see, perceive, be sensible of: ita, ut ne vicini quidem sentiant: suavitatem cibi: famem, L.: corporis aegri vitia, Cu.: posse prius ad angustias veniri, quam sentiretur, before they should be observed, Cs.— To perceive, feel the effects of, feel, experience, suffer, undergo, endure: iste tuus ipse sentiet Posterius, T.: quid ipse ad Avaricum sensisset, etc., Cs.: quae quisque sensisset, inquirere, L.: civitatum damna ac detrimenta: Tecum Philippos et celerem fugam Sensi, H.: rerum omnium inopiam, L.: lassitudo et sitis iam sentiebatur, L.: sentiat, Quos attemptarit, Ph.: in hac urbe esse consules vigilantes: transitum exercitūs ager senserat, had been wasted by, L.: nec pestilentem sentiet Africum Fecunda vitis, H.—Fig., to feel, perceive, discern, understand, observe, notice: mentes sapientium cum ex corpore excessissent sentire ac vigere, L.: non ut dictum est, in eo genere intellegitur, sed ut sensum est: hostes de profectione eorum senserunt, became aware of their retreat, Cs.: Primus sentio mala nostra, T.: numquam illum offendi, quod quidem senserim, as far as I have observed: praesentia numina sentit, H.: nec inania Tartara sentit, i. e. does not enter, O.: patere tua consilia non sentis?: postquam nihil esse pericli Sensimus, H.: si quid est in me ingeni, quod sentio quam sit exiguum: Sensere, quid mens rite posset, H.: sensit medios delapsus in hostis, V.—Of a state of mind, to feel, experience: quod sensum habeat, id necesse est sentiat voluptatem: victoriae tantae gaudium sentire, L.— To think, deem, judge, imagine, suppose, be of opinion, believe, mean: optime sentientes centuriones, i. e. most patriotic: sic interpretor sensisse maiores nostros: iocansne an ita sentiens, i. e. in earnest: cum illis, agree in opinion: ne iste haud mecum sensit, T.: qui aliunde stet, aliunde sentiat, i. e. acts on one side, while his convictions are with the other, L.: nec iam aliter sentire, quin viderentur, etc., and were fully convinced that, etc., Cs.: Caesarem non eadem de re p. sensisse quae me scio: de dis immortalibus vera: te esse huic rei caput, T.: voluptatem hanc esse sentiunt omnes: talem solemus sentire bonum civem<*> cum de illo genere rei p. quae sentio dixero: alquid gravius de vobis, Cs.: de re p. praeclara: postea quam ex nocturno fremitu de profectione senserunt, i. e. were aware, Cs.— To give an opinion, vote, declare, decide: in senatu libere: quae volt Hortensius omnia dicat et sentiat.
    * * *
    sentire, sensi, sensus V
    perceive, feel, experience; think, realize, see, understand

    Latin-English dictionary > sentiō

См. также в других словарях:

  • GAUDIUM — inter Numina Romanorum memoratur Clementi Alex. Protrept. p. 12. Vide quoque supra Dii. Alias Gaudium, πάθος lenius, quam laetitia. Cic. Tuscul. Quaest. Quum ratione animus movetur placide atque constanter, tum illud Gaudium dicitur; quum autem… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Gaudium — Álbum de Kairo Publicación Mayo de 1995 Grabación 1994 y 1995 Género(s) Música pop en español Duraci …   Wikipedia Español

  • Gaudium — Sn Belustigung per. Wortschatz arch. (17. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus l. gaudium, einer Ableitung von l. gaudēre fröhlich sein . Dazu die oberdeutsche Kürzung Gaudi.    Ebenso ne. gaud. ✎ DF 1 (1913), 239. lateinisch l …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • Gaudium — »Spaß, Vergnügen, Belustigung«, dafür ugs. und vor allem südd. Gaudi: Das Substantiv stammt aus gleichbed. lat. gaudium (zu lat. gaudere »sich freuen«) und wurde wohl durch die Studentensprache vermittelt …   Das Herkunftswörterbuch

  • Gaudĭum — (lat.), Luft, Freude …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Gaudĭum — (lat.), die Freude …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Gaudium — Gaudĭum (lat.), Freude …   Kleines Konversations-Lexikon

  • gaudium — index enjoyment (pleasure) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Gaudium — Gau|di|um 〈n.; s; unz.; veraltet〉 Spaß, Freude [lat.] * * * Gau|di|um, das; s [lat. gaudium = Freude, Vergnügen, zu: gaudere, ↑ Gaudeamus] (bildungsspr. veraltend): Spaß, Belustigung: etw. ist ein G. für jmdn; sein G. haben; etw. geschieht zu… …   Universal-Lexikon

  • gáudium — tudi gávdij a [gau̯d ] m (ā) knjiž., redko razigrano, poredno veselje: profesorjeva smola je povzročila velik gaudium med dijaki; ekspr. to ti je bil gaudium …   Slovar slovenskega knjižnega jezika

  • Gaudium — Gau|di|um das; s <aus lat. gaudium »Freude, Vergnügen«> Spaß, Belustigung, Vergnügen …   Das große Fremdwörterbuch

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»