follows

prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].

Comp., nearer, nigher.

Lit., of place:

portus propior,

Verg. A. 3, 530:

tumulus,

Liv. 22, 24:

ut propior patriae sit fuga nostra,

Ov. P. 1, 2, 130:

domus,

Sall. H. 2, 40 Dietsch:

cum propior caliginis aër Ater init oculos,

Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:

propior montem suos collocat,

Sall. J. 49, 1:

propior hostem,

Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:

quisquis ab igne propior stetit,

Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:

propior timeri,

Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:

propiora fluminis,

Tac. H. 5, 16:

tenere,

Verg. A. 5, 168.—

Trop.

Of time, nearer, later, more recent:

veniunt inde ad propiora,

Cic. Tusc. 1, 48, 116:

venio ad propiorem (epistulam),

id. Att. 15, 3, 2:

propior puero quam juveni,

Vell. 2, 53, 1:

septimus octavo jam propior annus,

Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:

mors,

Tib. 2, 3, 42:

propiore aut longiore tempore aliquid facere,

Dig. 23, 4, 17.—

Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:

quibus propior P. Quintio nemo est,

Cic. Quint. 31, 97:

ille gradu propior sanguinis,

Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:

amicus,

Hor. Ep. 1, 9, 5.—

Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:

quae sceleri propiora sunt, quam religioni,

Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

tauro,

Verg. G. 3, 57:

vero est propius,

more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:

scribere Sermoni propiora,

Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):

propius est fidem,

is more credible, Liv. 4, 17:

quod tamen vitium propius virtutem erat,

Sall. C. 11, 1.—

Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:

hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,

my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:

propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,

Cic. Off. 3, 17, 69:

sua sibi propiora pericula esse, quam mea,

id. Sest. 18, 40:

alium portum propiorem huic aetati videbamus,

id. Att. 14, 19, 1:

damnum propius medullis,

Hor. Ep. 1, 10, 28:

cura propior luctusque domesticus,

Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:

supplemento vel Latium propius esse,

Liv. 8, 11:

irae quam timori propiorem cernens,

more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).

Lit.

Absol.:

propius accedamus,

Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:

res adspicere,

Verg. A. 1, 526:

propius spectare aliquid,

Hor. Ep. 1, 1, 67;

stare,

id. A. P. 361.—

With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):

propius Tiberi quam Thermopylis,

Nep. Hann. 8, 3:

propius stabulis armenta tenerent,

Verg. G. 1, 355.—

With acc.:

ne propius se castra moveret,

Caes. B. G. 4, 9:

pars insulae, quae est propius solis occasum,

id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:

propius urbem,

Cic. Phil. 7, 9, 26:

mare,

Sall. J. 18, 9.—

With ab:

propius a terris,

Cic. N. D. 1, 31, 87:

antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,

id. Tusc. 1, 12, 26:

ab Urbe,

Plin. 17, 25, 38, § 243.—

Trop.:

ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,

Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:

propius accedo: nego esse illa testimonia,

id. Fl. 10, 23:

a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,

Tac. H. 2, 76:

nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,

he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,

propius nihil est factum, quam ut occideretur,

id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.

Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).

Lit., of place:

proxima oppida,

Caes. B. G. 3, 12:

via,

Lucr. 5, 103; cf.:

via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,

Cic. Off. 2, 12, 43:

ad proximum mare, dein Romam pergerent,

Sall. J. 23, 2:

in proximos collis discedunt,

id. ib. 54, 10:

proximum iter in Galliam,

Caes. B. G. 1, 10:

paries cum proximus ardet,

Hor. Ep. 1, 18, 84:

agri termini,

id. C. 2, 18, 23:

proximus vicinus,

one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:

Belgae proximi sunt Germanis,

Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:

proxima Campano ponti villula,

Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):

qui te proximus est,

Plaut. Poen. 5, 3, 1:

ager proximus finem Megalopolitarum,

Liv. 35, 27:

Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,

Caes. B. G. 3, 7, 2:

qui proximi forte tribunal steterant,

Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:

dactylus proximus a postremo,

next before, Cic. Or. 64, 217:

ut quisque proximus ab oppresso sit,

Liv. 37, 25:

proximus a dominā,

Ov. A. A. 1, 139:

proxima regio ab eā (urbe),

Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,

proxĭmus, i, m., a neighbor, a fellow-man, Val. Max. 6, 9 init.; Quint. Decl. 259.—As subst.,

proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:

vicinus e proximo,

hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:

aquam hinc de proximo rogabo,

from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:

cum in proximo hic sit aegra,

close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:

huic locum in proximum conduxi,

Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:

per impluvium huc despexi in proximum,

into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:

traicit in proxima continentis,

Liv. 31, 46, 12.—

Trop.

Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:

quid proximā, quid superiore nocte egeris,

Cic. Cat. 1, 1, 1:

his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,

id. Lael. 2, 7:

Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,

id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:

proximo anno,

Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:

in proxumum annum (se) transtulit,

Cic. Mil. 9, 24:

proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,

id. Phil. 1, 13, 32:

bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,

Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:

censor qui proximus ante me fuerat,

id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:

crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,

recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—

In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:

summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,

Cic. Inv. 2, 58, 173:

observat L. Domitium maxime, me habet proximum,

id. Att. 1, 1, 3:

proximos dentes eiciunt,

Varr. R. R. 2, 7, 2:

prima vulnera... Proxima,

Ov. M. 3, 233:

proximos illi tamen occupavit Pallas honores,

Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:

proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,

id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:

id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ficta voluptatis causā sint proxima veris,

Hor. A. P. 338:

proxima Phoebi Versibus ille facit,

Verg. E. 7, 22.— Comp.:

ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,

Sen. Ep. 108, 16.—

In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:

AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,

Ter. Ad. 4, 5, 17:

proximus cognatione,

Cic. Inv. 2, 49, 144:

id des proximum,

id. Leg. 2, 16, 40:

proxima virtutibus vitia,

Quint. 10, 2, 16:

propinquitate,

Nep. Ages. 1, 3:

proximae necessitudines,

Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:

injuriosi sunt in proximos,

Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:

cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,

i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—

In gen., one's neighbor, fellow-man:

sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,

Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:

quis est mihi proximus?

Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init. —

That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):

argumentum,

App. Mag. p. 278:

cum obvium proximumque esset dicere, etc.,

Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;

ibi proximum est, ubi mutes,

there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.

Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):

quam proxime potest hostium castris castra communit,

Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:

exercitum habere quam proxime hostem,

Cic. Att. 6, 5, 3:

proxime Pompeium sedebam,

id. ib. 1, 14, 3:

proxime Hispaniam Mauri sunt,

Sall. J. 19, 4.—With ab:

a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,

Plin. 5, 26, 21, § 89:

omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,

Col. 1, 6, 8.—

Trop.

Of time, shortly before or after, last, next:

civitates quae proxime bellum fecerant,

Caes. B. G. 3, 29:

Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,

Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:

cum proxime judices contrahentur,

id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:

proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,

Cels. 3, 2:

proxime solis occasum,

Pall. 9, 8, 5.—

Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:

proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,

Cic. Off. 2, 3, 1:

me huic tuae virtuti proxime accedere,

id. Fam. 11, 21, 4:

proxime a nobilissimis viris,

Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:

proxime valent cetera lauri genera,

Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;

proxime viride,

id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:

proxime morem Romanum,

closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:

erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,

closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:

proxime atque ille aut aeque,

nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—

Very closely, nicely, accurately:

ut proxime utriusque differentiam signem,

Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:

analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,

id. 1, 6, 3. — Comp.:

nonne apertius, proximius, verius?

Min. Fel. Oct. 19.

prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].

Comp., nearer, nigher.

Lit., of place:

portus propior,

Verg. A. 3, 530:

tumulus,

Liv. 22, 24:

ut propior patriae sit fuga nostra,

Ov. P. 1, 2, 130:

domus,

Sall. H. 2, 40 Dietsch:

cum propior caliginis aër Ater init oculos,

Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:

propior montem suos collocat,

Sall. J. 49, 1:

propior hostem,

Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:

quisquis ab igne propior stetit,

Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:

propior timeri,

Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:

propiora fluminis,

Tac. H. 5, 16:

tenere,

Verg. A. 5, 168.—

Trop.

Of time, nearer, later, more recent:

veniunt inde ad propiora,

Cic. Tusc. 1, 48, 116:

venio ad propiorem (epistulam),

id. Att. 15, 3, 2:

propior puero quam juveni,

Vell. 2, 53, 1:

septimus octavo jam propior annus,

Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:

mors,

Tib. 2, 3, 42:

propiore aut longiore tempore aliquid facere,

Dig. 23, 4, 17.—

Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:

quibus propior P. Quintio nemo est,

Cic. Quint. 31, 97:

ille gradu propior sanguinis,

Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:

amicus,

Hor. Ep. 1, 9, 5.—

Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:

quae sceleri propiora sunt, quam religioni,

Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

tauro,

Verg. G. 3, 57:

vero est propius,

more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:

scribere Sermoni propiora,

Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):

propius est fidem,

is more credible, Liv. 4, 17:

quod tamen vitium propius virtutem erat,

Sall. C. 11, 1.—

Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:

hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,

my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:

propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,

Cic. Off. 3, 17, 69:

sua sibi propiora pericula esse, quam mea,

id. Sest. 18, 40:

alium portum propiorem huic aetati videbamus,

id. Att. 14, 19, 1:

damnum propius medullis,

Hor. Ep. 1, 10, 28:

cura propior luctusque domesticus,

Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:

supplemento vel Latium propius esse,

Liv. 8, 11:

irae quam timori propiorem cernens,

more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).

Lit.

Absol.:

propius accedamus,

Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:

res adspicere,

Verg. A. 1, 526:

propius spectare aliquid,

Hor. Ep. 1, 1, 67;

stare,

id. A. P. 361.—

With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):

propius Tiberi quam Thermopylis,

Nep. Hann. 8, 3:

propius stabulis armenta tenerent,

Verg. G. 1, 355.—

With acc.:

ne propius se castra moveret,

Caes. B. G. 4, 9:

pars insulae, quae est propius solis occasum,

id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:

propius urbem,

Cic. Phil. 7, 9, 26:

mare,

Sall. J. 18, 9.—

With ab:

propius a terris,

Cic. N. D. 1, 31, 87:

antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,

id. Tusc. 1, 12, 26:

ab Urbe,

Plin. 17, 25, 38, § 243.—

Trop.:

ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,

Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:

propius accedo: nego esse illa testimonia,

id. Fl. 10, 23:

a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,

Tac. H. 2, 76:

nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,

he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,

propius nihil est factum, quam ut occideretur,

id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.

Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).

Lit., of place:

proxima oppida,

Caes. B. G. 3, 12:

via,

Lucr. 5, 103; cf.:

via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,

Cic. Off. 2, 12, 43:

ad proximum mare, dein Romam pergerent,

Sall. J. 23, 2:

in proximos collis discedunt,

id. ib. 54, 10:

proximum iter in Galliam,

Caes. B. G. 1, 10:

paries cum proximus ardet,

Hor. Ep. 1, 18, 84:

agri termini,

id. C. 2, 18, 23:

proximus vicinus,

one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:

Belgae proximi sunt Germanis,

Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:

proxima Campano ponti villula,

Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):

qui te proximus est,

Plaut. Poen. 5, 3, 1:

ager proximus finem Megalopolitarum,

Liv. 35, 27:

Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,

Caes. B. G. 3, 7, 2:

qui proximi forte tribunal steterant,

Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:

dactylus proximus a postremo,

next before, Cic. Or. 64, 217:

ut quisque proximus ab oppresso sit,

Liv. 37, 25:

proximus a dominā,

Ov. A. A. 1, 139:

proxima regio ab eā (urbe),

Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,

proxĭmus, i, m., a neighbor, a fellow-man, Val. Max. 6, 9 init.; Quint. Decl. 259.—As subst.,

proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:

vicinus e proximo,

hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:

aquam hinc de proximo rogabo,

from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:

cum in proximo hic sit aegra,

close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:

huic locum in proximum conduxi,

Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:

per impluvium huc despexi in proximum,

into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:

traicit in proxima continentis,

Liv. 31, 46, 12.—

Trop.

Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:

quid proximā, quid superiore nocte egeris,

Cic. Cat. 1, 1, 1:

his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,

id. Lael. 2, 7:

Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,

id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:

proximo anno,

Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:

in proxumum annum (se) transtulit,

Cic. Mil. 9, 24:

proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,

id. Phil. 1, 13, 32:

bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,

Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:

censor qui proximus ante me fuerat,

id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:

crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,

recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—

In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:

summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,

Cic. Inv. 2, 58, 173:

observat L. Domitium maxime, me habet proximum,

id. Att. 1, 1, 3:

proximos dentes eiciunt,

Varr. R. R. 2, 7, 2:

prima vulnera... Proxima,

Ov. M. 3, 233:

proximos illi tamen occupavit Pallas honores,

Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:

proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,

id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:

id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ficta voluptatis causā sint proxima veris,

Hor. A. P. 338:

proxima Phoebi Versibus ille facit,

Verg. E. 7, 22.— Comp.:

ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,

Sen. Ep. 108, 16.—

In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:

AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,

Ter. Ad. 4, 5, 17:

proximus cognatione,

Cic. Inv. 2, 49, 144:

id des proximum,

id. Leg. 2, 16, 40:

proxima virtutibus vitia,

Quint. 10, 2, 16:

propinquitate,

Nep. Ages. 1, 3:

proximae necessitudines,

Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:

injuriosi sunt in proximos,

Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:

cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,

i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—

In gen., one's neighbor, fellow-man:

sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,

Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:

quis est mihi proximus?

Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init. —

That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):

argumentum,

App. Mag. p. 278:

cum obvium proximumque esset dicere, etc.,

Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;

ibi proximum est, ubi mutes,

there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.

Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):

quam proxime potest hostium castris castra communit,

Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:

exercitum habere quam proxime hostem,

Cic. Att. 6, 5, 3:

proxime Pompeium sedebam,

id. ib. 1, 14, 3:

proxime Hispaniam Mauri sunt,

Sall. J. 19, 4.—With ab:

a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,

Plin. 5, 26, 21, § 89:

omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,

Col. 1, 6, 8.—

Trop.

Of time, shortly before or after, last, next:

civitates quae proxime bellum fecerant,

Caes. B. G. 3, 29:

Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,

Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:

cum proxime judices contrahentur,

id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:

proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,

Cels. 3, 2:

proxime solis occasum,

Pall. 9, 8, 5.—

Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:

proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,

Cic. Off. 2, 3, 1:

me huic tuae virtuti proxime accedere,

id. Fam. 11, 21, 4:

proxime a nobilissimis viris,

Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:

proxime valent cetera lauri genera,

Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;

proxime viride,

id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:

proxime morem Romanum,

closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:

erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,

closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:

proxime atque ille aut aeque,

nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—

Very closely, nicely, accurately:

ut proxime utriusque differentiam signem,

Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:

analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,

id. 1, 6, 3. — Comp.:

nonne apertius, proximius, verius?

Min. Fel. Oct. 19.

qui, quae, quod (old forms: nom. quei; gen. quojus; dat. quoi, and in inscrr. QVOEI, QVOIEI, and QVEI; abl. qui; plur. ques or queis; fem. QVAI; neutr. qua; dat. and abl. queis and quĭs.—Joined with cum: quocum, quācum, quicum, quibuscum;

rarely cum quo,

Liv. 7, 33:

cum quibus,

id. 4, 5. — Placed also before other prepositions: quas contra, quem propter, etc.; v. h. praepp.), pron.

Interrog., who? which? what? what kind or sort of a? (adjectively; while quis, quid is used substantively; qui, of persons, asks for the character, quis usu. for the name).

In direct questions: quae haec daps est? qui festus dies? what sort of a feast? what kind of a festival? Liv. And. ap. Prisc. p. 752 P. (a transl. of Hom. Od. 1, 225: tis daïs, tis de homilos hod epleto; cf. Herm. Doctr. Metr. p. 619): Th. Quis fuit igitur? Py. Iste Chaerea. Th. Qui Chaerea? what Chærea? Ter. Eun. 5, 1, 8:

qui color, nitor, vestitus?

id. ib. 2, 2, 11:

qui cantus dulcior inveniri potest? quod carmen aptius? qui actor in imitandā veritate jucundior?

Cic. de Or. 2, 8, 34:

virgo, quae patria est tua?

Plaut. Pers. 4, 4, 88:

occiso Sex. Roscio, qui primus Ameriam nuntiat?

what sort of a person? Cic. Rosc. Am. 34, 96.—

In indirect discourse:

scribis te velle scire, qui sit rei publicae status,

what is the state of the country, Cic. Fam. 1, 7, 10:

quae cura boum, qui cultus habendo Sit pecori... Hinc canere incipiam,

Verg. G. 1, 3:

iste deus qui sit da, Tityre, nobis,

id. E. 1, 18; 2, 19; 3, 8; id. A. 3, 608:

nescimus qui sis,

Cic. Div. in Caecil. 6, 20:

qui sit, qui socium fraudarit, consideremus,

id. Rosc. Com. 6, 17.—

Rel., who, which, what, that, referring to a substantive or pronoun as antecedent.

As a simple rel.

With antecedent expressed:

habebat ducem Gabinium, quīcum quidvis rectissime facere posset,

Cic. Phil. 2, 19, 48:

ille vir, cui patriae salus dulcior fuit,

id. Balb. 5, 11:

vir acer, cui, etc.,

id. Brut. 35, 135:

vir optimus, qui, etc.,

id. Fam. 14, 4, 2:

Priscus, vir cujus, etc.,

Liv. 4, 46, 10; 23, 7, 4:

quod ego fui ad Trasimenum, id tu hodie es,

id. 30, 30, 12:

collaria, quae vocantur maelium,

Varr. R. R. 2, 9, 15:

coloniam, quam Fregellas appellent,

Liv. 8, 23:

sucus, quem opobalsamum vocant,

Plin. 12, 25, 54, § 116:

sidere, quod Caniculam appellavimus,

id. 18, 28, 68, § 272. —

With pronom. antecedent understood: QVI IN IVS VOCABIT, IVMENTVM DATO, Lex XII. Tabularum: SI ADORAT FVRTO, QVOD NEC MANIFESTVM ESCIT, ib. tab. 2, 1. 8:

novistine hominem? ridicule rogitas, quīcum una cibum capere soleo,

Plaut. Trin. 4, 2, 60:

beati, quīs contigit, etc.,

Verg. A. 1, 95:

fac, qui ego sum, esse te,

Cic. Fam. 7, 23, 1. —

The rel. freq. agrees with the foll. word:

est locus in carcere, quod Tullianum appellatur,

Sall. C. 55, 3:

ealoca, quae Numidia appellatur,

id. J. 18, 11:

exstat ejus peroratio, qui epilogus dicitur,

Cic. Brut. 33, 127:

justa gloria, qui est fructus virtutis,

id. Pis. 24, 57:

domicilia conjuncta, quas urbes dicimus,

id. Sest. 42, 91. —

Sometimes it agrees with the logical, not the grammatical antecedent:

ne tu me arbitrare beluam, qui non novisse possim, quīcum aetatem exegerim,

Plaut. Trin. 4, 2, 112:

ubi est scelus qui me perdidit?

Ter. And. 3, 5, 1:

hoc libro circumcisis rebus, quae non arbitror pertinere ad agriculturam,

Varr. R. R. 1, 1, 11:

abundantia earum rerum, quae prima mortales ducunt,

Sall. J. 41, 1; Cic. Fam. 2, 8, 2:

illa furia muliebrium relligionum, qui, etc.,

id. ib. 1, 9, 15: alteram alam mittit, qui satagentibus occurrerent, Auct. B. Afr. 78. —

Relating to a remote subject:

annis ferme DX post Romam conditam Livius fabulam dedit... anno ante natum Ennium: qui (sc. Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,

Cic. Tusc. 1, 1, 3; v. the commentators ad loc.; Liv. 21, 26, 2; 31, 38, 10; 37, 14, 2; cf. Krehl ad Prisc. 2, 9, § 48, p. 91.—

The antecedent is sometimes repeated after the rel.:

erant itinera duo, quibus itineribus, etc.,

Caes. B. G. 1, 6. —

In a question, with ne affixed: sed ubi Artotrogus hic est? Art. Stat propter virum fortem... Mil. Quemne ego servavi in campis Curculioniis? whom I saved? Plaut. Mil. 1, 1, 9:

quemne ego vidi?

whom I saw? Ter. And. 4, 4, 29.—

With an accessory signif., causal or final, joined to the subj.

As, because, seeing that, since:

Actio maluimus iter facere pedibus, qui incommodissime navigassemus,

Cic. Att. 5, 9, 1:

hospes, qui nihil suspicaretur,

id. Verr. 2, 1, 25, § 64;

ingrata es, ore quae caput nostro Incolume abstuleris,

Phaedr. 1, 8, 11.—

Qui, with the subj., also follows dignus, indignus, aptus, idoneus, etc., answering the question, to or for what? dignus est, qui imperet, i. e. to, Cic. Leg. 3, 2, 5:

dignum esse dicunt, quīcum in tenebris mices,

id. Off. 3, 19, 77:

socios haud indignos judicas, quos in fidem receptos tuearis,

Liv. 23, 43:

idoneus nemo fuit quem imitarere,

Cic. Verr. 2, 3, 16, § 41.—

Also after demonstrr. or clauses expressing or implying a quality or degree which is defined or explained in the rel.-clause:

qui potest temperantiam laudare is, qui ponat summum bonum in voluptate?

Cic. Off. 3, 33, 117:

nullo modo videre potest quicquam esse utile, quod non honestum sit,

id. ib. 3, 19, 77:

non sumus ii, quibus nihil verum esse videatur,

id. N. D. 1, 5, 12:

nunc dicis aliquid quod ad rem pertineat,

id. Rosc. Am. 18, 52:

quis potest esse tam mente captus, qui neget?

as that, that, to, id. Cat. 3, 9.—

To express a purpose, design, in order that, to:

sunt autem multi, qui eripiunt aliis, quod aliis largiantur,

Cic. Off. 1, 14, 43:

Caesar equitatum praemisit, qui viderent,

Caes. B. G. 1, 15:

domi creant decem praetores, qui exercitui praeessent,

Nep. Milt. 1, 4. —

The rel. serves as a connective, instead of is, ea, id, with a conj.:

res loquitur ipsa, quae semper valet plurimum,

and this, Cic. Mil. 20, 53:

ratio docet esse deos, quo concesso, confitendum est, etc.,

id. N. D. 2, 30, 75.—

The rel. sometimes means, by virtue of, according to, such:

quae tua natura est,

according to your disposition, Cic. Fam. 13, 78, 2:

qui meus amor in te est,

such is my love, id. ib. 7, 2, 1.—

In neutr. sing.

Quod signifies,

As much as, as far as, what, = quantum:

adjutabo quod potero,

Ter. Heaut. 3, 1, 7:

cura, quod potes, ut valeas,

Cic. Fam. 14, 4, 6:

quae tibi mandavi, velim ut cures, quod sine molestiā tuā facere poteris,

id. Att. 1, 5, 7:

tu tamen, quod poteris, nos consiliis juvabis,

id. ib. 10, 2, 2; 11, 2, 2; 11, 12, 4; id. Fam. 3, 2, 2:

nihil cuiquam, quod suum dici vellet,

id. Verr. 2, 4, 16, § 36:

(Epicurus) se unus, quod sciam, sapientem profiteri est ausus,

id. Fin. 2, 3, 7:

quod tuo commodo fiat,

id. Fam 4, 2, 4: quod litteris exstet, [p. 1511] id. Tusc. 1, 16, 38:

quod sciam,

Plaut. Ps. 4, 6, 14:

quod ad me attinet,

as far as depends on me, for my part, Cic. Rosc. Am. 42, 122.— With ellips. of attinet: quod ad Caesarem crebri et non belli de eo rumores, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4; Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 7; Varr. L. L. 5, § 57 Müll.—With gen.:

quod operae,

so much trouble, Cic. Off. 1, 6, 19:

quod aeris,

Liv. 8, 20. —

Wherein:

si quid est, Quod mea opera opus sit vobis,

Ter. And. 4, 3, 23.—

Quo, abl. neutr., with compp. (with or without hoc, eo, or tanto): quo... eo, by how much, by so much, the... the:

quo difficilius, hoc praeclarius,

Cic. Off. 1, 19, 64.—

Indef., any one, any; with si, num, ne, v. quis:

quaeritur, num quod officium aliud alio majus sit,

Cic. Off. 1, 3, 7:

si qui graviore vulnere accepto equo deciderat,

Caes. B. G. 1, 48:

nisi si qui publice ad eam rem constitutus esset,

Cic. Leg. 2, 26, 65:

(BACANALIA) SEI QVA SVNT, S. C. de Bacchan.: ne qui forte putet,

Cic. de Or. 1, 2, 8.

quī, adv. interrog., rel. and indef. [old abl. of 1. qui].

Interrog., in what manner? how? whereby? by what means? why?

In direct questions:

quī minus eadem histrioni sit lex quae summo viro?

Plaut. Am. prol. 76:

Quī, amabo?

id. Bacch. 1, 1, 19:

quī scire possum?

id. ib. 2, 2, 13:

Quī in mentem venit tibi istuc facinus facere?

id. ib. 4, 4, 31:

Quī non?

id. ib. 5, 2, 44:

quī vero dupliciter?

id. Mil. 2, 3, 25:

quī vero?

id. Merc. 2, 3, 60:

quī scis?

Ter. And. 2, 1, 2:

quī istuc facere potuit?

id. Eun. 4, 3, 15:

quī potui melius?

id. Ad. 2, 2, 7:

sed nos deum nisi sempiternum intellegere quī possumus?

Cic. N. D. 1, 10, 25:

quī potest esse in ejusmodi trunco sapientia?

id. ib. 1, 30, 84:

quī potest?

id. Ac. 2, 31, 100:

quī ego minus in Africam traicerem,

Liv. 28, 43, 18.—

In indirect questions:

nimis demiror, quī illaec me donatum esse aureā paterā sciat,

Plaut. Am. 2, 2, 133:

quī istuc credam ita esse, mihi dici velim,

Ter. Phorm. 5, 6, 15:

nec quī hoc mihi eveniat scio,

id. Hec. 2, 3, 6:

neque videre, quī conveniat,

Liv. 42, 50. —

In curses (cf. Gr. pôs, and Lat. utinam), how, would that, if but: quī illum di deaeque magno mactassint malo, Enn. ap. Non. 342, 14 (Trag. Rel. v. 377 Vahl.):

quī te Juppiter dique omnes perduint!

Plaut. Men. 5, 5, 31:

quī istum di perdant!

id. Trin. 4, 2, 78:

quī te di omnes perdant!

id. ib. 4, 2, 155; Ter. Phorm. 1, 2, 73.—Ellipt.:

quī illi di irati!

Cic. Att. 4, 7, 1.—

Rel., wherewith, whereby, wherefrom, how (referring to all genders and both numbers).

In gen.: date ferrum, quī me animā privem, Enn. ap. Non. p. 474, 30 (Trag. Rel. v. 233 Vahl.):

patera, quī Pterela potitare rex est solitus,

Plaut. Am. 1, 1, 104; 1, 3, 37:

sucophantia, quī admutiletur miles,

id. Mil. 3, 1, 172; id. Capt. 1, 1, 33; 3, 4, 24:

mihi dari... vehicla quī vehar,

id. Aul. 3, 5, 28:

multa concurrunt simul, Quī conjecturam hanc facio,

Ter. And. 3, 2, 32:

in tantā paupertate decessit, ut quī efferretur, vix reliquerit,

Nep. Arist. 3, 2.—

Esp., of price, at what price, for how much, = quanti:

indica minumo daturus quī sis, quī duci queat,

Plaut. Pers. 4, 4, 41:

quī datur, tanti indica,

id. ib. 4, 4, 109:

ut quantum possit quīque liceat veneant,

id. Men. 3, 3, 25.—

Transf., that, in order that: Ca. Restim volo mihi emere. Ps. Quam ob rem? Ca. Quī me faciam pensilem, Plaut. Ps. 1, 1, 87:

ut det, quī fiamus liberi,

id. Aul. 2, 4, 31:

facite, fingite, invenite, efficite, quī detur tibi: Ego id agam, mihi quī ne detur,

Ter. And. 2, 1, 34 sq. —

Indef. (only with particles of emphasis and assurance; cf. Gr. pôs, and v. Fleck. Krit. Misc. p. 28; Lorenz ad Plaut. Most. 811; Brix ad Plaut. Capt. 550), in some way, somehow, surely (ante-class.); with hercle:

hercle quī, ut tu praedicas, Cavendumst me aps te irato,

Plaut. Ps. 1, 5, 58:

hercle quī multo improbiores sunt, quam a primo credidi,

id. Most. 3, 2, 139:

hercle quī aequom postulabat senex,

id. Stich. 4, 1, 53; id. Men. 2, 3, 74.—With edepol:

edepol quī te de isto multi cupiunt nunc mentirier,

Plaut. Mil. 3, 1, 184:

edepol quī quom hanc magis contemplo, magis placet,

id. Pers. 4, 4, 15; id. Am. 2, 2, 144.—With at (cf. atquī), and yet, but somehow: Gr. Non audio. Tr. At pol quī audies, Plaut. Rud. 4, 3, 9; id. Am. 2, 2, 73.— With quippe: horum tibi istic nihil eveniet, quippe quī ubi quod subripias nihil est, Plaut. Aul. 2, 5, 22:

ea nimiast ratio, quippe quī certo scio, etc.,

id. Truc. 1, 1, 49:

quippe quī Magnarum saepe id remedium aegritudinumst,

Ter. Heaut. 3, 2, 27.—With ut:

an id est sapere, ut quī beneficium a benevolente repudies?

Plaut. Trin. 3, 2, 11:

et eum morbum mi esse, ut quī med opus sit insputarier?

id. Capt. 3, 4, 21; id. Bacch. 2, 3, 49.

qui, quae, quod (old forms: nom. quei; gen. quojus; dat. quoi, and in inscrr. QVOEI, QVOIEI, and QVEI; abl. qui; plur. ques or queis; fem. QVAI; neutr. qua; dat. and abl. queis and quĭs.—Joined with cum: quocum, quācum, quicum, quibuscum;

rarely cum quo,

Liv. 7, 33:

cum quibus,

id. 4, 5. — Placed also before other prepositions: quas contra, quem propter, etc.; v. h. praepp.), pron.

Interrog., who? which? what? what kind or sort of a? (adjectively; while quis, quid is used substantively; qui, of persons, asks for the character, quis usu. for the name).

In direct questions: quae haec daps est? qui festus dies? what sort of a feast? what kind of a festival? Liv. And. ap. Prisc. p. 752 P. (a transl. of Hom. Od. 1, 225: tis daïs, tis de homilos hod epleto; cf. Herm. Doctr. Metr. p. 619): Th. Quis fuit igitur? Py. Iste Chaerea. Th. Qui Chaerea? what Chærea? Ter. Eun. 5, 1, 8:

qui color, nitor, vestitus?

id. ib. 2, 2, 11:

qui cantus dulcior inveniri potest? quod carmen aptius? qui actor in imitandā veritate jucundior?

Cic. de Or. 2, 8, 34:

virgo, quae patria est tua?

Plaut. Pers. 4, 4, 88:

occiso Sex. Roscio, qui primus Ameriam nuntiat?

what sort of a person? Cic. Rosc. Am. 34, 96.—

In indirect discourse:

scribis te velle scire, qui sit rei publicae status,

what is the state of the country, Cic. Fam. 1, 7, 10:

quae cura boum, qui cultus habendo Sit pecori... Hinc canere incipiam,

Verg. G. 1, 3:

iste deus qui sit da, Tityre, nobis,

id. E. 1, 18; 2, 19; 3, 8; id. A. 3, 608:

nescimus qui sis,

Cic. Div. in Caecil. 6, 20:

qui sit, qui socium fraudarit, consideremus,

id. Rosc. Com. 6, 17.—

Rel., who, which, what, that, referring to a substantive or pronoun as antecedent.

As a simple rel.

With antecedent expressed:

habebat ducem Gabinium, quīcum quidvis rectissime facere posset,

Cic. Phil. 2, 19, 48:

ille vir, cui patriae salus dulcior fuit,

id. Balb. 5, 11:

vir acer, cui, etc.,

id. Brut. 35, 135:

vir optimus, qui, etc.,

id. Fam. 14, 4, 2:

Priscus, vir cujus, etc.,

Liv. 4, 46, 10; 23, 7, 4:

quod ego fui ad Trasimenum, id tu hodie es,

id. 30, 30, 12:

collaria, quae vocantur maelium,

Varr. R. R. 2, 9, 15:

coloniam, quam Fregellas appellent,

Liv. 8, 23:

sucus, quem opobalsamum vocant,

Plin. 12, 25, 54, § 116:

sidere, quod Caniculam appellavimus,

id. 18, 28, 68, § 272. —

With pronom. antecedent understood: QVI IN IVS VOCABIT, IVMENTVM DATO, Lex XII. Tabularum: SI ADORAT FVRTO, QVOD NEC MANIFESTVM ESCIT, ib. tab. 2, 1. 8:

novistine hominem? ridicule rogitas, quīcum una cibum capere soleo,

Plaut. Trin. 4, 2, 60:

beati, quīs contigit, etc.,

Verg. A. 1, 95:

fac, qui ego sum, esse te,

Cic. Fam. 7, 23, 1. —

The rel. freq. agrees with the foll. word:

est locus in carcere, quod Tullianum appellatur,

Sall. C. 55, 3:

ealoca, quae Numidia appellatur,

id. J. 18, 11:

exstat ejus peroratio, qui epilogus dicitur,

Cic. Brut. 33, 127:

justa gloria, qui est fructus virtutis,

id. Pis. 24, 57:

domicilia conjuncta, quas urbes dicimus,

id. Sest. 42, 91. —

Sometimes it agrees with the logical, not the grammatical antecedent:

ne tu me arbitrare beluam, qui non novisse possim, quīcum aetatem exegerim,

Plaut. Trin. 4, 2, 112:

ubi est scelus qui me perdidit?

Ter. And. 3, 5, 1:

hoc libro circumcisis rebus, quae non arbitror pertinere ad agriculturam,

Varr. R. R. 1, 1, 11:

abundantia earum rerum, quae prima mortales ducunt,

Sall. J. 41, 1; Cic. Fam. 2, 8, 2:

illa furia muliebrium relligionum, qui, etc.,

id. ib. 1, 9, 15: alteram alam mittit, qui satagentibus occurrerent, Auct. B. Afr. 78. —

Relating to a remote subject:

annis ferme DX post Romam conditam Livius fabulam dedit... anno ante natum Ennium: qui (sc. Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,

Cic. Tusc. 1, 1, 3; v. the commentators ad loc.; Liv. 21, 26, 2; 31, 38, 10; 37, 14, 2; cf. Krehl ad Prisc. 2, 9, § 48, p. 91.—

The antecedent is sometimes repeated after the rel.:

erant itinera duo, quibus itineribus, etc.,

Caes. B. G. 1, 6. —

In a question, with ne affixed: sed ubi Artotrogus hic est? Art. Stat propter virum fortem... Mil. Quemne ego servavi in campis Curculioniis? whom I saved? Plaut. Mil. 1, 1, 9:

quemne ego vidi?

whom I saw? Ter. And. 4, 4, 29.—

With an accessory signif., causal or final, joined to the subj.

As, because, seeing that, since:

Actio maluimus iter facere pedibus, qui incommodissime navigassemus,

Cic. Att. 5, 9, 1:

hospes, qui nihil suspicaretur,

id. Verr. 2, 1, 25, § 64;

ingrata es, ore quae caput nostro Incolume abstuleris,

Phaedr. 1, 8, 11.—

Qui, with the subj., also follows dignus, indignus, aptus, idoneus, etc., answering the question, to or for what? dignus est, qui imperet, i. e. to, Cic. Leg. 3, 2, 5:

dignum esse dicunt, quīcum in tenebris mices,

id. Off. 3, 19, 77:

socios haud indignos judicas, quos in fidem receptos tuearis,

Liv. 23, 43:

idoneus nemo fuit quem imitarere,

Cic. Verr. 2, 3, 16, § 41.—

Also after demonstrr. or clauses expressing or implying a quality or degree which is defined or explained in the rel.-clause:

qui potest temperantiam laudare is, qui ponat summum bonum in voluptate?

Cic. Off. 3, 33, 117:

nullo modo videre potest quicquam esse utile, quod non honestum sit,

id. ib. 3, 19, 77:

non sumus ii, quibus nihil verum esse videatur,

id. N. D. 1, 5, 12:

nunc dicis aliquid quod ad rem pertineat,

id. Rosc. Am. 18, 52:

quis potest esse tam mente captus, qui neget?

as that, that, to, id. Cat. 3, 9.—

To express a purpose, design, in order that, to:

sunt autem multi, qui eripiunt aliis, quod aliis largiantur,

Cic. Off. 1, 14, 43:

Caesar equitatum praemisit, qui viderent,

Caes. B. G. 1, 15:

domi creant decem praetores, qui exercitui praeessent,

Nep. Milt. 1, 4. —

The rel. serves as a connective, instead of is, ea, id, with a conj.:

res loquitur ipsa, quae semper valet plurimum,

and this, Cic. Mil. 20, 53:

ratio docet esse deos, quo concesso, confitendum est, etc.,

id. N. D. 2, 30, 75.—

The rel. sometimes means, by virtue of, according to, such:

quae tua natura est,

according to your disposition, Cic. Fam. 13, 78, 2:

qui meus amor in te est,

such is my love, id. ib. 7, 2, 1.—

In neutr. sing.

Quod signifies,

As much as, as far as, what, = quantum:

adjutabo quod potero,

Ter. Heaut. 3, 1, 7:

cura, quod potes, ut valeas,

Cic. Fam. 14, 4, 6:

quae tibi mandavi, velim ut cures, quod sine molestiā tuā facere poteris,

id. Att. 1, 5, 7:

tu tamen, quod poteris, nos consiliis juvabis,

id. ib. 10, 2, 2; 11, 2, 2; 11, 12, 4; id. Fam. 3, 2, 2:

nihil cuiquam, quod suum dici vellet,

id. Verr. 2, 4, 16, § 36:

(Epicurus) se unus, quod sciam, sapientem profiteri est ausus,

id. Fin. 2, 3, 7:

quod tuo commodo fiat,

id. Fam 4, 2, 4: quod litteris exstet, [p. 1511] id. Tusc. 1, 16, 38:

quod sciam,

Plaut. Ps. 4, 6, 14:

quod ad me attinet,

as far as depends on me, for my part, Cic. Rosc. Am. 42, 122.— With ellips. of attinet: quod ad Caesarem crebri et non belli de eo rumores, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4; Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 7; Varr. L. L. 5, § 57 Müll.—With gen.:

quod operae,

so much trouble, Cic. Off. 1, 6, 19:

quod aeris,

Liv. 8, 20. —

Wherein:

si quid est, Quod mea opera opus sit vobis,

Ter. And. 4, 3, 23.—

Quo, abl. neutr., with compp. (with or without hoc, eo, or tanto): quo... eo, by how much, by so much, the... the:

quo difficilius, hoc praeclarius,

Cic. Off. 1, 19, 64.—

Indef., any one, any; with si, num, ne, v. quis:

quaeritur, num quod officium aliud alio majus sit,

Cic. Off. 1, 3, 7:

si qui graviore vulnere accepto equo deciderat,

Caes. B. G. 1, 48:

nisi si qui publice ad eam rem constitutus esset,

Cic. Leg. 2, 26, 65:

(BACANALIA) SEI QVA SVNT, S. C. de Bacchan.: ne qui forte putet,

Cic. de Or. 1, 2, 8.

quī, adv. interrog., rel. and indef. [old abl. of 1. qui].

Interrog., in what manner? how? whereby? by what means? why?

In direct questions:

quī minus eadem histrioni sit lex quae summo viro?

Plaut. Am. prol. 76:

Quī, amabo?

id. Bacch. 1, 1, 19:

quī scire possum?

id. ib. 2, 2, 13:

Quī in mentem venit tibi istuc facinus facere?

id. ib. 4, 4, 31:

Quī non?

id. ib. 5, 2, 44:

quī vero dupliciter?

id. Mil. 2, 3, 25:

quī vero?

id. Merc. 2, 3, 60:

quī scis?

Ter. And. 2, 1, 2:

quī istuc facere potuit?

id. Eun. 4, 3, 15:

quī potui melius?

id. Ad. 2, 2, 7:

sed nos deum nisi sempiternum intellegere quī possumus?

Cic. N. D. 1, 10, 25:

quī potest esse in ejusmodi trunco sapientia?

id. ib. 1, 30, 84:

quī potest?

id. Ac. 2, 31, 100:

quī ego minus in Africam traicerem,

Liv. 28, 43, 18.—

In indirect questions:

nimis demiror, quī illaec me donatum esse aureā paterā sciat,

Plaut. Am. 2, 2, 133:

quī istuc credam ita esse, mihi dici velim,

Ter. Phorm. 5, 6, 15:

nec quī hoc mihi eveniat scio,

id. Hec. 2, 3, 6:

neque videre, quī conveniat,

Liv. 42, 50. —

In curses (cf. Gr. pôs, and Lat. utinam), how, would that, if but: quī illum di deaeque magno mactassint malo, Enn. ap. Non. 342, 14 (Trag. Rel. v. 377 Vahl.):

quī te Juppiter dique omnes perduint!

Plaut. Men. 5, 5, 31:

quī istum di perdant!

id. Trin. 4, 2, 78:

quī te di omnes perdant!

id. ib. 4, 2, 155; Ter. Phorm. 1, 2, 73.—Ellipt.:

quī illi di irati!

Cic. Att. 4, 7, 1.—

Rel., wherewith, whereby, wherefrom, how (referring to all genders and both numbers).

In gen.: date ferrum, quī me animā privem, Enn. ap. Non. p. 474, 30 (Trag. Rel. v. 233 Vahl.):

patera, quī Pterela potitare rex est solitus,

Plaut. Am. 1, 1, 104; 1, 3, 37:

sucophantia, quī admutiletur miles,

id. Mil. 3, 1, 172; id. Capt. 1, 1, 33; 3, 4, 24:

mihi dari... vehicla quī vehar,

id. Aul. 3, 5, 28:

multa concurrunt simul, Quī conjecturam hanc facio,

Ter. And. 3, 2, 32:

in tantā paupertate decessit, ut quī efferretur, vix reliquerit,

Nep. Arist. 3, 2.—

Esp., of price, at what price, for how much, = quanti:

indica minumo daturus quī sis, quī duci queat,

Plaut. Pers. 4, 4, 41:

quī datur, tanti indica,

id. ib. 4, 4, 109:

ut quantum possit quīque liceat veneant,

id. Men. 3, 3, 25.—

Transf., that, in order that: Ca. Restim volo mihi emere. Ps. Quam ob rem? Ca. Quī me faciam pensilem, Plaut. Ps. 1, 1, 87:

ut det, quī fiamus liberi,

id. Aul. 2, 4, 31:

facite, fingite, invenite, efficite, quī detur tibi: Ego id agam, mihi quī ne detur,

Ter. And. 2, 1, 34 sq. —

Indef. (only with particles of emphasis and assurance; cf. Gr. pôs, and v. Fleck. Krit. Misc. p. 28; Lorenz ad Plaut. Most. 811; Brix ad Plaut. Capt. 550), in some way, somehow, surely (ante-class.); with hercle:

hercle quī, ut tu praedicas, Cavendumst me aps te irato,

Plaut. Ps. 1, 5, 58:

hercle quī multo improbiores sunt, quam a primo credidi,

id. Most. 3, 2, 139:

hercle quī aequom postulabat senex,

id. Stich. 4, 1, 53; id. Men. 2, 3, 74.—With edepol:

edepol quī te de isto multi cupiunt nunc mentirier,

Plaut. Mil. 3, 1, 184:

edepol quī quom hanc magis contemplo, magis placet,

id. Pers. 4, 4, 15; id. Am. 2, 2, 144.—With at (cf. atquī), and yet, but somehow: Gr. Non audio. Tr. At pol quī audies, Plaut. Rud. 4, 3, 9; id. Am. 2, 2, 73.— With quippe: horum tibi istic nihil eveniet, quippe quī ubi quod subripias nihil est, Plaut. Aul. 2, 5, 22:

ea nimiast ratio, quippe quī certo scio, etc.,

id. Truc. 1, 1, 49:

quippe quī Magnarum saepe id remedium aegritudinumst,

Ter. Heaut. 3, 2, 27.—With ut:

an id est sapere, ut quī beneficium a benevolente repudies?

Plaut. Trin. 3, 2, 11:

et eum morbum mi esse, ut quī med opus sit insputarier?

id. Capt. 3, 4, 21; id. Bacch. 2, 3, 49.

quĭă, conj. [for quiam, from abl. quī and jam, whereby now; hence], because (usually, like quod, of the determining reason; while quonĭam introduces any casual circumstance).

In gen., constr. with indic. in asserting a fact; with subj. in stating an assumed reason, or one entertained by another mind:

quia fores nostras ausa es accedere, quiaque istas buccas,

Plaut. Truc. 2, 2, 34:

urbs, quae quia postrema aedificata est, Neapolis nominatur,

Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

non quia multis debeo,

id. Planc. 32, 78:

non quia plus animi victis est, sed, etc.,

Liv. 10, 41, 12:

non tam quia pacem volebant Samnites, quam quia nondum parati erant ad bellum,

id. 8, 19, 3; 7, 30, 13; 33, 27, 6; 39, 41, 2. — With subj.:

nil satis est, inquit, quia tantum, quantum habeas, sis,

Hor. S. 1, 1, 62; cf. id. Ep. 1, 1, 30; Just. 17, 3, 10:

mater irata est, quia non redierim,

Plaut. Cist. 1, 1, 103; Hor. S. 2, 3, 101; 2, 2, 25; Just. 24, 3, 3:

carent quia,

Hor. C. 4, 9, 28.—

Esp., with other particles.

Quiane, in a question, because? (ante-class. and poet.): Do. Tu nunc me irrides? Le. Quiane te voco, bene ut tibi sit? Plaut. Pers. 5, 2, 69:

quiane auxilio juvat ante levatos?

Verg. A. 4, 538. —

Quia enim, because forsooth ( poet.): quī tibi nunc istuc in mentem venit? So. Quia enim sero advenimus, Plaut. Am. 2, 2, 34; Ter. Heaut. 1, 2, 14.—

Quia nam, and quianam, like the Gr. ti gar, why? wherefore? ( poet.):

quianam pro quare et cur positum apud antiquos,

Fest. p. 257 Müll.;

Naev. and Enn. ap. Fest. l. l.: quianam arbitrare?

Plaut. Truc. 1, 2, 34: quianam legiones caedimu' ferro? Enn. ap. Serv. Verg. A 10, 6:

quianam sententia vobis Versa retro?

Verg. A. 10, 6; 5, 13 al.—

Introducing an object-clause, = quod, that (postclass.):

nescitis quia iniqui non possidebunt?

Vulg. 1 Cor. 6, 9; id. 4 Reg. 2, 3:

credo, quia mendacio possunt (animas movere),

Tert. Anim. 5; id. Idol. 20:

ignoras, quia, etc.,

Aug. Serm. 9, 3; Macr. Somn. Scip. 1, 6, 62:

non advertentes, quia, etc.,

Cael. Aur. Tard. 1, 5, 71.—Quia very rarely follows the verb, Hor. S. 1, 9, 51.

rēfert (or separately rē fert), tŭlit, ferre, v. n. and impers. (plur. rarely personal; v. II. infra) [res - fero; the ancients regarded rē in this word as derived from res; cf. Fest. s. v. refert, p. 282 Müll.]; prop., it follows from or in view of a thing, i. q. ex re est; hence, it is for one ' s interest or advantage, it profits; or, in gen., it befits, matters, imports, concerns, it is of importance or consequence (syn.: juvat, conducit, attinet; freq. and class.); constr.,

In all periods and in all kinds of composition, refert hoc ( id, illud, etc., a subj.-clause) meā ( tuā, etc., qs. fert re meā, tuā, etc.; cf. Prisc. p. 1077 P.) magni ( pluris, quanti, etc., nihil, quid?), or absol.

Hoc meā refert, etc. (in Cic. very rare;

whereas interest meā occurs very freq.): tua istuc refert maxime,

Plaut. Trin. 2, 2, 38:

tua istuc refert, si curaveris,

id. Am. 2, 2, 109:

id mea minime refert,

Ter. Ad. 5, 4, 27:

quod refert tua,

Plaut. Pers. 4, 3, 50:

nihilo pol pluris tua hoc, quam quanti illud refert meā,

id. Rud. 4, 3, 27:

meā quidem istuc nihil refert,

id. Pers. 4, 3, 68:

id tuā refert nihil, utrum illae fecerint,

Ter. Hec. 4, 3, 12:

tuā quod nihil refert, ne Cures,

Plaut. Stich. 2, 1, 48:

tuā quod nihil refert, percontari desinas,

Ter. Hec. 5, 3, 12:

non ascripsi id, quod tuā nihil referebat,

Cic. Fam. 5, 20, 5:

quid id meā refert?

Plaut. Curc. 3, 25; 4, 2, 44; id. Merc. 2, 3, 117:

quid id refert tuā?

id. Curc. 3, 88; id. Rud. 1, 2, 88; Ter. Phorm. 4, 5, 11.—With subj.-clause:

quid meā refert, hae Athenis natae an Thebis sient?

Plaut. Rud. 3, 4, 41.—

Hoc refert, etc.:

quomodo habeas, illud refert, jurene an injuriā,

Plaut. Rud. 4, 4, 25:

ne illud quidem refert, consul an dictator an praetor spoponderit,

Liv. 9, 9:

illud permagni referre arbitror, Ut ne scientem sentiat te id sibi dare,

Ter. Heaut. 3, 1, 58:

primum illud parvi refert, nos publicanis amissis vectigalia postea victoria reciperare,

Cic. Imp. Pomp. 7, 18:

magni quod refert,

Lucr. 2, 760:

at quibus servis? refert enim magno opere id ipsum,

Cic. Cael. 23, 57: quanti id refert? Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9, 1. — With subject-clause:

parvi retulit Non suscepisse,

Ter. Phorm. 4, 3, 41; cf.:

parvi refert abs te ipso jus dici aequabiliter, nisi, etc.,

Cic. Q. Fr. 1, 1, 7:

quanti refert, te nec recte dicere, qui nihili faciat?

Plaut. Ps. 4, 6, 23:

meminero, sed quid meminisse id refert?

id. Mil. 3, 1, 214:

quid mihi refert Chrysalo esse nomen, nisi, etc.,

id. Bacch. 4, 4, 53:

quid te igitur rettulit Beneficum esse oratione, si, etc.,

id. Ep. 1, 2, 13:

neque refert videre, quid dicendum sit, nisi, etc.,

Cic. Brut. 29, 110:

neque enim numero comprehendere refert,

nor indeed is it necessary, need we, Verg. G. 2, 104: nec dicaris aliquid, quod referret scire, reticuisse, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2.—With [p. 1546] inf. pass.:

jam nec mutari pabula refert,

Verg. G. 3, 548; cf.:

plures e familiā cognosci referre arbitror,

Suet. Ner. 1. — With a rel. subj.-clause (so most freq. in the class. per.):

ipsi animi magni refert quali in corpore locati sint,

Cic. Tusc. 1, 33, 80: magni refert, hic quid velit, Caes. ap. Cic. Att. 14, 1, 2:

cum ego ista omnia bona dixero, tantum refert, quam magna dicam,

Cic. Fin. 5, 30, 90:

quasi vero referat quam id saepe fiat,

id. Div. 2, 29, 62:

quid refert, quā me ratione cogatis?

id. Lael. 8, 26:

quid refert, utrum voluerim fieri, an gaudeam factum?

id. Phil. 2, 12, 29:

quid refert, tanto post ad judices deferantur, an omnino non deferantur?

id. Fl. 9, 21:

quae (aves) pascantur nec ne, quid refert?

id. Div. 2, 34, 72:

tuo vitio rerumne labores, Nil referre putas?

Hor. S. 1, 2, 77:

cum referre negas, quali sit quisque parente Natus,

id. ib. 1, 6, 7 et saep.:

quod tu istis lacrimis te probare postulas, Non pluris refert, quam si imbrem in cribrum geras,

Plaut. Ps. 1, 1, 100; cf.:

tantum retulerit, ut in transferendis seminibus similem statum caeli locique observemus,

Col. 3, 9, 7. —

Refert, etc.: Do. Hae (tabellae) quid ad me? To. Immo ad te attinent, Et tuā refert, Plaut. Pers. 4, 3, 28: Ep. Tua pol refert enim? Ge. Si quidem meā refert, operā utere, id. Stich. 4, 2, 36:

quid tuā refert, qui cum istac venerit?

id. Merc. 5, 2, 65:

non plus suā referre, quam si, etc.,

Cic. Quint. 5, 19:

quos, cum nihil refert, pudet,

Plaut. Ep. 2, 1, 1:

cum nihilo pluris referet, quam si, etc.,

id. Bacch. 3, 4, 20:

nego et negando si quid refert, ravio,

id. Poen. 3, 5, 33:

si servus est, numquid refert?

id. Ps. 2, 4, 28:

quid refert, si hoc ipsum salsum illi et venustum videbatur?

Cic. N. D. 1, 28, 79 et saep. —

Entirely absol.:

bona Sejani ablata aerario, ut in fiscum cogerentur, tamquam referret,

as though it mattered, as if there were any difference, Tac. A. 6, 2.—

Analogous to attinet, conducit, and interest; it is of importance; it belongs, relates, concerns, etc.; constr., refert hoc, id, etc. (once referunt haec), ad aliquem, alicui, alicujus, etc. (mostly ante-class. and post-Aug.; but, with alicujus, once in Sall. and once in Liv.): quam ad rem istuc refert? Plaut Ep. 2, 2, 91; cf.:

quid id ad me aut ad meam rem refert,

id. Pers. 4, 3, 44:

refert etiam ad fructus, quemadmodum vicinus in confinio consitum agrum habeat,

Varr. R. R. 1, 16 fin. — In plur.:

te ex puellā prius percontari volo, Quae ad rem referunt,

Plaut. Pers. 4, 4, 44:

quoi rei id te assimulare rettulit?

id. Truc. 2, 4, 40:

dic, quid referat intra Naturae fines viventi, jugera centum an Mille aret?

Hor. S. 1, 1, 49:

quin et verba Flavii vulgabantur, non referre dedecori, si citharoedus demoveretur et tragoedus succederet,

Tac. A. 15, 65:

faciundum aliquid, quod illorum magis quam suā retulisse videretur,

Sall. J.111, 1:

praefatus... et ipsorum referre, si quos suspectos status praesens rerum faceret,

Liv. 34, 27, 6:

quorum nihil refert, ubi litium cardo vertatur,

Quint. 12, 8, 2:

neque refert cujusquam, Punicas Romanasve acies laetius extuleris,

Tac. A. 4, 33:

ipsius certe ducis hoc referre videtur,

Juv. 16, 58:

plurimum refert compositionis, quae quibus anteponas,

Quint. 9, 4, 44:

tu nihil referre iniquitatis existimas, exigas, quod deberi non oportuerit, an constituas, ut debeatur?

Plin. Pan. 40 fin.:

quem insignire exempli nonnihil, non insignire humanitatis plurimum refert,

id. Ep. 8, 22, 4:

nec minimo sane discrimine refert, Quo gestu lepores et quo gallina secetur,

Juv. 5, 123. — Rarely with a subst. as subj.:

adeo magni refert studium atque voluptas, et quibus in rebus consuerint esse operati homines,

Lucr. 4, 984:

adeo incessus in gravida refert,

Plin. 7, 6, 5, § 42:

longitudo in his refert, non crassitudo,

id. 18, 31, 74, § 317:

multum tamen in iis refert et locorum natura,

id. 11, 51, 112, § 267:

plurimum refert soli cujusque ratio,

id. 18, 21, 50, § 187.

rēfert (or separately rē fert), tŭlit, ferre, v. n. and impers. (plur. rarely personal; v. II. infra) [res - fero; the ancients regarded rē in this word as derived from res; cf. Fest. s. v. refert, p. 282 Müll.]; prop., it follows from or in view of a thing, i. q. ex re est; hence, it is for one ' s interest or advantage, it profits; or, in gen., it befits, matters, imports, concerns, it is of importance or consequence (syn.: juvat, conducit, attinet; freq. and class.); constr.,

In all periods and in all kinds of composition, refert hoc ( id, illud, etc., a subj.-clause) meā ( tuā, etc., qs. fert re meā, tuā, etc.; cf. Prisc. p. 1077 P.) magni ( pluris, quanti, etc., nihil, quid?), or absol.

Hoc meā refert, etc. (in Cic. very rare;

whereas interest meā occurs very freq.): tua istuc refert maxime,

Plaut. Trin. 2, 2, 38:

tua istuc refert, si curaveris,

id. Am. 2, 2, 109:

id mea minime refert,

Ter. Ad. 5, 4, 27:

quod refert tua,

Plaut. Pers. 4, 3, 50:

nihilo pol pluris tua hoc, quam quanti illud refert meā,

id. Rud. 4, 3, 27:

meā quidem istuc nihil refert,

id. Pers. 4, 3, 68:

id tuā refert nihil, utrum illae fecerint,

Ter. Hec. 4, 3, 12:

tuā quod nihil refert, ne Cures,

Plaut. Stich. 2, 1, 48:

tuā quod nihil refert, percontari desinas,

Ter. Hec. 5, 3, 12:

non ascripsi id, quod tuā nihil referebat,

Cic. Fam. 5, 20, 5:

quid id meā refert?

Plaut. Curc. 3, 25; 4, 2, 44; id. Merc. 2, 3, 117:

quid id refert tuā?

id. Curc. 3, 88; id. Rud. 1, 2, 88; Ter. Phorm. 4, 5, 11.—With subj.-clause:

quid meā refert, hae Athenis natae an Thebis sient?

Plaut. Rud. 3, 4, 41.—

Hoc refert, etc.:

quomodo habeas, illud refert, jurene an injuriā,

Plaut. Rud. 4, 4, 25:

ne illud quidem refert, consul an dictator an praetor spoponderit,

Liv. 9, 9:

illud permagni referre arbitror, Ut ne scientem sentiat te id sibi dare,

Ter. Heaut. 3, 1, 58:

primum illud parvi refert, nos publicanis amissis vectigalia postea victoria reciperare,

Cic. Imp. Pomp. 7, 18:

magni quod refert,

Lucr. 2, 760:

at quibus servis? refert enim magno opere id ipsum,

Cic. Cael. 23, 57: quanti id refert? Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9, 1. — With subject-clause:

parvi retulit Non suscepisse,

Ter. Phorm. 4, 3, 41; cf.:

parvi refert abs te ipso jus dici aequabiliter, nisi, etc.,

Cic. Q. Fr. 1, 1, 7:

quanti refert, te nec recte dicere, qui nihili faciat?

Plaut. Ps. 4, 6, 23:

meminero, sed quid meminisse id refert?

id. Mil. 3, 1, 214:

quid mihi refert Chrysalo esse nomen, nisi, etc.,

id. Bacch. 4, 4, 53:

quid te igitur rettulit Beneficum esse oratione, si, etc.,

id. Ep. 1, 2, 13:

neque refert videre, quid dicendum sit, nisi, etc.,

Cic. Brut. 29, 110:

neque enim numero comprehendere refert,

nor indeed is it necessary, need we, Verg. G. 2, 104: nec dicaris aliquid, quod referret scire, reticuisse, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2.—With [p. 1546] inf. pass.:

jam nec mutari pabula refert,

Verg. G. 3, 548; cf.:

plures e familiā cognosci referre arbitror,

Suet. Ner. 1. — With a rel. subj.-clause (so most freq. in the class. per.):

ipsi animi magni refert quali in corpore locati sint,

Cic. Tusc. 1, 33, 80: magni refert, hic quid velit, Caes. ap. Cic. Att. 14, 1, 2:

cum ego ista omnia bona dixero, tantum refert, quam magna dicam,

Cic. Fin. 5, 30, 90:

quasi vero referat quam id saepe fiat,

id. Div. 2, 29, 62:

quid refert, quā me ratione cogatis?

id. Lael. 8, 26:

quid refert, utrum voluerim fieri, an gaudeam factum?

id. Phil. 2, 12, 29:

quid refert, tanto post ad judices deferantur, an omnino non deferantur?

id. Fl. 9, 21:

quae (aves) pascantur nec ne, quid refert?

id. Div. 2, 34, 72:

tuo vitio rerumne labores, Nil referre putas?

Hor. S. 1, 2, 77:

cum referre negas, quali sit quisque parente Natus,

id. ib. 1, 6, 7 et saep.:

quod tu istis lacrimis te probare postulas, Non pluris refert, quam si imbrem in cribrum geras,

Plaut. Ps. 1, 1, 100; cf.:

tantum retulerit, ut in transferendis seminibus similem statum caeli locique observemus,

Col. 3, 9, 7. —

Refert, etc.: Do. Hae (tabellae) quid ad me? To. Immo ad te attinent, Et tuā refert, Plaut. Pers. 4, 3, 28: Ep. Tua pol refert enim? Ge. Si quidem meā refert, operā utere, id. Stich. 4, 2, 36:

quid tuā refert, qui cum istac venerit?

id. Merc. 5, 2, 65:

non plus suā referre, quam si, etc.,

Cic. Quint. 5, 19:

quos, cum nihil refert, pudet,

Plaut. Ep. 2, 1, 1:

cum nihilo pluris referet, quam si, etc.,

id. Bacch. 3, 4, 20:

nego et negando si quid refert, ravio,

id. Poen. 3, 5, 33:

si servus est, numquid refert?

id. Ps. 2, 4, 28:

quid refert, si hoc ipsum salsum illi et venustum videbatur?

Cic. N. D. 1, 28, 79 et saep. —

Entirely absol.:

bona Sejani ablata aerario, ut in fiscum cogerentur, tamquam referret,

as though it mattered, as if there were any difference, Tac. A. 6, 2.—

Analogous to attinet, conducit, and interest; it is of importance; it belongs, relates, concerns, etc.; constr., refert hoc, id, etc. (once referunt haec), ad aliquem, alicui, alicujus, etc. (mostly ante-class. and post-Aug.; but, with alicujus, once in Sall. and once in Liv.): quam ad rem istuc refert? Plaut Ep. 2, 2, 91; cf.:

quid id ad me aut ad meam rem refert,

id. Pers. 4, 3, 44:

refert etiam ad fructus, quemadmodum vicinus in confinio consitum agrum habeat,

Varr. R. R. 1, 16 fin. — In plur.:

te ex puellā prius percontari volo, Quae ad rem referunt,

Plaut. Pers. 4, 4, 44:

quoi rei id te assimulare rettulit?

id. Truc. 2, 4, 40:

dic, quid referat intra Naturae fines viventi, jugera centum an Mille aret?

Hor. S. 1, 1, 49:

quin et verba Flavii vulgabantur, non referre dedecori, si citharoedus demoveretur et tragoedus succederet,

Tac. A. 15, 65:

faciundum aliquid, quod illorum magis quam suā retulisse videretur,

Sall. J.111, 1:

praefatus... et ipsorum referre, si quos suspectos status praesens rerum faceret,

Liv. 34, 27, 6:

quorum nihil refert, ubi litium cardo vertatur,

Quint. 12, 8, 2:

neque refert cujusquam, Punicas Romanasve acies laetius extuleris,

Tac. A. 4, 33:

ipsius certe ducis hoc referre videtur,

Juv. 16, 58:

plurimum refert compositionis, quae quibus anteponas,

Quint. 9, 4, 44:

tu nihil referre iniquitatis existimas, exigas, quod deberi non oportuerit, an constituas, ut debeatur?

Plin. Pan. 40 fin.:

quem insignire exempli nonnihil, non insignire humanitatis plurimum refert,

id. Ep. 8, 22, 4:

nec minimo sane discrimine refert, Quo gestu lepores et quo gallina secetur,

Juv. 5, 123. — Rarely with a subst. as subj.:

adeo magni refert studium atque voluptas, et quibus in rebus consuerint esse operati homines,

Lucr. 4, 984:

adeo incessus in gravida refert,

Plin. 7, 6, 5, § 42:

longitudo in his refert, non crassitudo,

id. 18, 31, 74, § 317:

multum tamen in iis refert et locorum natura,

id. 11, 51, 112, § 267:

plurimum refert soli cujusque ratio,

id. 18, 21, 50, § 187.

rĕ-linquo, līqui, lictum, 3, v. a.

(With the idea of the re predominating.) To leave behind (cf. desero, omitto).

In gen., to leave behind by removing one's self; to leave, move away from; to leave, abandon (a person or thing).

Lit.:

puerum apud matrem domi,

Plaut. Men. prol. 28:

ipse abiit foras, me reliquit pro atriensi in sedibus,

id. Poen. 5, 5, 4:

me filiis Relinquont quasi magistrum,

Ter. Phorm. 1, 2, 22:

dicerent non me plane de provinciā decessisse, quoniam alterum me reliquissem,

Cic. Fam. 2, 15, 4:

C. Fabium legatum cum legionibus II. castris praesidio relinquit,

Caes. B. G. 7, 40:

cum me servum in servitute pro te hic reliqueris,

Plaut. Capt. 2, 3, 75; cf. id. ib. 5, 1, 18:

fratrem, sc. in provinciā,

Cic. Fam. 2, 15, 4:

post tergum hostem relinquere,

Caes. B. G. 4, 22; cf. id. ib. 7, 11:

ille omnibus precibus petere contendit, ut in Galliā relinqueretur,

might be left behind, id. ib. 5, 6:

greges pecorum... sub opacā valle reliquit,

Ov. M. 11, 277 et saep.:

ea causa miles hic reliquit symbolum,

Plaut. Ps. 1, 1, 53:

hic exemplum reliquit ejus,

id. ib. 2, 2, 56:

(Hecuba) Hectoris in tumulo canum de vertice crinem... relinquit,

leaves behind, Ov. M. 13, 428:

(cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum,

left behind, remaining, id. ib. 1, 347.— To leave behind one's self by moving away:

longius delatus aestu, sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,

Caes. B. G. 5, 8:

jamque hos, jamque illos, populo mirante, relinquit,

Sil. 16, 503; cf. in pass., to remain or be left behind, Lucr. 5, 626.—

Trop.: hanc eram ipsam excusationem relicturus ad Caesarem, was about to leave behind me just this excuse (for my departure), Cic. Att. 9, 6, 1:

aculeos in animis,

id. Brut. 9, 38:

quod coeptum est dici, relinquitur in cogitatione audientium,

Auct. Her. 4, 30, 41:

aetate relictā,

Ov. M. 7, 170:

repetat relicta,

Hor. Ep. 1, 7, 97.—

Of rank or merit: (Homerus) omnes sine dubio et in omni genere eloquentiae procul a se reliquit,

Quint. 10, 1, 51.—

In partic.

To leave behind one by death; to leave, bequeath, etc.

Lit.:

ea mortua est: reliquit filiam adulescentulam,

Ter. Heaut. 3, 3, 41:

cum pauper cum duobus fratribus relictus essem,

Varr. R. R. 3, 16, 2; cf.:

pauper jam a majoribus relictus,

Nep. Epam. 2, 1:

agri reliquit ei non magnum modum,

Plaut. Aul. prol. 13:

heredem testamento reliquit hunc P. Quintium,

Cic. Quint. 4, 15:

cum ei testamento sestertiūm milies relinquatur,

id. Off. 3, 24, 93:

non, si qui argentum omne legavit, videri potest signatam quoque pecuniam reliquisse,

Quint. 5, 11, 33:

qui mihi reliquit haec quae habeo omnia,

Ter. Eun. 1, 2, 40:

cedo, quid reliquit Phania,

id. Hec. 3, 5, 8 and 13:

fundos decem et tres reliquit,

Cic. Rosc. Am. 7, 20:

aliquantum aeris alieni,

id. Quint. 4, 15:

servus aut donatus aut testamento relictus,

Quint. 5, 10, 67:

alicui arva, greges, armenta,

Ov. M. 3, 585:

se testamento liberum relictum,

Dig. 21, 1, 17, § 16.—

Trop., to leave, leave behind one:

consiliorum ac virtutum nostrarum effigiem,

Cic. Arch. 12, 30:

qui sic sunt, haud multum heredem juvant, Sibi vero hanc laudem relinquont: vixit, dum vixit, bene,

Ter. Hec. 3, 5, 11:

rem publicam nobis,

Cic. Rep. 1, 46, 70; cf.:

statum civitatis,

id. ib. 1, 21, 34; id. Par. 1, 2, 10:

opus alicui,

id. Rep. 1, 22, 35: memoriam [p. 1558] aut brevem aut nullam, id. Off. 2, 16, 55:

monumentum audaciae suae aeternum,

id. Verr. 2, 1, 49, § 129:

quae scripta nobis summi ex Graeciā sapientissimique homines reliquerunt,

id. Rep. 1, 22, 35:

scriptum in Originibus,

id. Brut. 19, 75:

scripta posteris,

Quint. 1, praef. 1:

in scriptis relictum,

Cic. de Or. 2, 46, 194:

orationes reliquit et annales,

id. Brut. 27, 106:

duo tantum volumina,

Suet. Gram. 7:

librum de suis rebus imperfectum,

id. ib. 12; cf.:

si non omnia vates Ficta reliquerunt,

Ov. M. 13, 734:

pater, o relictum Filiae nomen,

Hor. C. 3, 27, 34.—

To leave a thing behind; to leave remaining; to allow or permit to remain, to let remain, leave; pass., to be left, to remain.

Lit.:

nihil relinquo in aedibus, Nec vas, nec vestimentum,

Ter. Heaut. 1, 1, 88:

multis autem non modo granum nullum, sed ne paleae quidem ex omni fructu atque ex annuo labore relinquerentur,

Cic. Verr. 2, 3, 48, § 114:

nihil de tanto patrimonio,

id. Rosc. Am. 3, 10:

equitatus partem illi adtribuit, partem sibi reliquit,

Caes. B. G. 7, 34:

angustioribus portis relictis,

id. ib. 7, 70;

41: unam (filiam) minimamque relinque,

leave to me, Ov. M. 6, 299:

jam pauca aratro jugera regiae Moles relinquent,

Hor. C. 2, 15, 2:

dapis meliora relinquens,

id. S. 2, 6, 89:

magis apta tibi tua dona relinquam,

id. Ep. 1, 7, 43:

haec porcis hodie comedenda relinquis,

id. ib. 1, 7, 19; cf.:

habitanda fana Apris reliquit,

id. Epod. 16, 20:

relinquebatur una per Sequanos via,

remained, Caes. B. G. 1, 9; cf.:

unā ex parte leniter acclivis aditus relinquebatur,

id. ib. 2, 29:

se cum paucis relictum videt,

Sall. C. 60, 7:

nec aliud dicionis Atheniensium praeter ipsam urbem reliquit,

Just. 5, 7, 3.—

Trop.:

quasi corpori reliqueris Tuo potestatem coloris ulli capiendi mala,

Plaut. Truc. 2, 2, 37:

quam igitur relinquis populari rei publicae laudem?

Cic. Rep. 3, 35, 48:

ut vobis non modo dignitatis retinendae, sed ne libertatis quidem recuperandae spes relinquatur,

id. Agr. 1, 6, 17:

ceterorum sententiis semotis, relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio,

id. Fin. 2, 14, 44; cf.:

ne qua spes in fugā relinqueretur,

Caes. B. G. 1, 51:

nullā provocatione ad populum contra necem et verbera relicta,

Cic. Rep. 2, 37, 62; Hor. S. 1, 10, 51:

quis igitur relictus est objurgandi locus?

Ter. And. 1, 1, 127; cf.:

nihil est preci loci relictum,

id. ib. 3, 4, 22; id. Phorm. 3, 3, 14;

and, in another sense: plane nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

i. e. he leaves no occasion for them, renders them superfluous, Cic. Fam. 1, 1, 2:

ne cui iniquo relinqueremus vituperandi locum,

id. Q. Fr. 2, 4, 1:

Aedui nullum sibi ad cognoscendum spatium relinquunt,

Caes. B. G. 7, 42:

spatium deliberandi,

Nep. Eun, 12, 3:

vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

Cic. Quint. 15, 49; Plaut. Cas. 2, 3, 33; cf. Cic. Brut. 72, 253 (v. Bernhardy ad loc.):

vita relicta est tantum modo,

Ov. P. 4, 16, 49:

quod munitioni castrorum tempus relinqui volebat,

Caes. B. G. 5, 9 fin.:

mihi consilium et virtutis vestrae regimen relinquite,

Tac. H. 1, 84:

suspicionem alicui relinquere,

Suet. Caes. 86:

aliquem veniae vel saevitiae alicujus,

Tac. H. 1, 68 fin.:

aliquem poenae,

Plin. Ep. 2, 11, 20:

aliquem poenae,

Ov. M. 7, 41: leto, poenaeque, id. id. 14, 217; cf.:

urbem direptioni et incendiis,

to give up, surrender, abandon, Cic. Fam. 4, 1, 2:

neu relinquas hominem innocentem ad alicujus tui dissimilis quaestum,

do not leave, id. ib. 13, 64:

aliquid in alicujus spe,

id. Div. in Caecil. 8, 26; cf. id. ib. 4, 16. — Poet., with obj.-clause:

(metus) Omnia suffundens mortis nigrore, neque ullam Esse voluptatem liquidam puramque relinquit,

Lucr. 3, 40; 1, 703; Ov. M. 14, 100:

dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,

Hor. S. 1, 1, 52; Sil. 3, 708: nihil relinquitur nisi fuga, there is nothing left, nothing remains, but, etc., Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 6:

relinquitur illud, quod vociferari non destitit, non debuisse, etc.,

Cic. Fl. 34, 85; cf.:

mihi nihil relicti quicquam aliud jam esse intellego,

Plaut. Merc. 3, 4, 81.— Impers. relinquitur, with ut (Zumpt, Gram. §

621): relinquitur, ut, si vincimur in Hispaniā, quiescamus,

it remains, that, Cic. Att. 10, 8, 2; cf.: relinquebatur, ut neque longius ab agmine legionum discedi Caesar pateretur, Caes. B. G. 5, 19 fin. — In a logical conclusion: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence it follows that, etc., Cic. Inv. 1, 9, 12; id. Div. 2, 5, 14.—

With double predicate, to leave a thing behind in a certain state; to leave, let remain, suffer to be, etc.:

eum Plautus locum Reliquit integrum,

has left untouched, Ter. Ad. prol. 10:

praesertim cum integram rem et causam reliquerim,

have left unaltered, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.:

Scaptius me rogat, ut rem sic relinquam,

id. ib. 5, 21, 13, §

12: Morini, quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos reliquerat,

Caes. B. G. 4, 37; cf.:

amici, quos incorruptos Jugurtha reliquerat,

Sall. J. 103, 2:

reliquit (eam) Incertam et tristi turbatam volnere mentis,

Verg. A. 12, 160:

(naves) in litore deligatas ad ancoram relinquebat,

Caes. B. G. 5, 9:

erat aeger in praesidio relictus,

id. ib. 6, 38:

in mediis lacerā nave relinquor aquis,

Ov. P. 2, 3, 28:

quod insepultos reliquissent eos, quos, etc.,

Cic. Rep. 4, 8, 26; 2, 11, 21:

aliquid incohatum,

id. ib. 1, 35, 55; cf.:

inceptam oppugnationem,

to give up, abandon, quit, Caes. B. G. 7, 17:

incoepta fila,

Ov. M. 6, 34:

infecta sacra,

id. ib. 6, 202:

opus incoeptum,

id. A. A. 2, 78:

verba imperfecta,

id. H. 13, 13:

pro effectis relinquunt, vixdum incohata,

Quint. 5, 13, 34:

aliquid injudicatum,

id. 10, 1, 67:

aliquid neglectum,

id. 1, 1, 29:

incertum,

id. 2, 10, 14:

tantas copias sine imperio,

Caes. B. G. 7, 20 init.; cf.:

sine ture aras,

Ov. M. 8, 277:

verbum in ambiguo,

Lucr. 4, 1137:

mulierem nullam nominabo: tantum in medio relinquam,

Cic. Cael. 20, 48; cf.:

correptio in dubio relicta,

Quint. 7, 9, 13.

(With the idea of the verb predominant.) To leave behind one, to leave, go away from; to forsake, abandon, desert a person or thing.

In gen.

Lit.:

ubi illaec obsecrost quae me hic reliquit,

Plaut. Truc. 2, 6, 32: relinquamus nebulonem hunc, Scip. Afr. ap. Gell. 4, 18, 3; cf.:

non ego te hic lubens relinquo neque abeo abs te,

Plaut. Am. 1, 3, 33:

domum propinquosque reliquisse,

Caes. B. G. 1, 44; cf. id. ib. 1, 30:

relictis locis superioribus,

Hirt. B. G. 8, 36:

loci relinquendi facultas,

Caes. B. G. 3, 4 fin.:

Ilio relicto,

Hor. C. 1, 10, 14:

urbes,

id. ib. 2, 20, 5:

moenia,

id. Epod. 17, 13:

litus relictum Respicit,

Ov. M. 2, 873:

Roma relinquenda est,

id. Tr. 1, 3, 62:

colles clamore relinqui (sc.: a bubus),

were left behind, Verg. A. 8, 216 Wagn.:

limen,

id. ib. 5, 316:

mensas,

id. ib. 3, 213:

dominos,

Cat. 61, 51:

volucres Ova relinquebant,

Lucr. 5, 802 et saep.—

Trop.: me somnu' reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf.:

quem vita reliquit,

Lucr. 5, 63: reliquit aliquem vita, for to die, Ov. M. 11, 327:

ubi vita tuos reliquerit artus,

id. Ib. 339;

for which, also, reversely: animam relinquam potius, quam illas deseram,

Ter. Ad. 3, 4, 52; so,

vitam,

Verg. G. 3, 547; cf. Tac. A. 4, 34:

lucem,

Verg. A. 4, 452:

lumen vitale,

Ov. M. 14, 175:

consitus sum senectute, vires Reliquere,

Plaut. Men. 5, 2, 6:

aliquem animus,

id. Mil. 4, 8, 37; Caes. B. G. 6, 38:

animus reliquit euntem,

Ov. M. 10, 459:

aliquem anima,

Nep. Eum. 4, 2:

ab omni honestate relictus,

abandoned, destitute of, Cic. Rab. Perd. 8, 23:

ab alterā (quartanā) relictum esse,

id. Att. 8, 6, 3; cf. Hor. S. 2, 3, 290.—

In partic., pregn., to leave in the lurch; to forsake, abandon, desert, etc. (v. desero, destituo, prodo).

Lit.:

qui... Reliquit deseruitque me,

has forsaken me, has given me the slip, Plaut. Most. 1, 3, 45; cf.:

reliquit me homo atque abiit,

Ter. And. 4, 4, 5:

succurrere relictae,

Verg. A. 9, 290.—

Of the forsaking of a lover by his mistress,

Plaut. Truc. 2, 4, 64; Tib. 3, 6, 40; Prop. 1, 6, 8; Ov. H. 10, 80; id. M. 8, 108:

paucos, qui ex fugā evaserant, reliquerunt,

i. e. let them escape, Caes. B. G. 3, 19. — Of things, to leave, give up, abandon, etc.:

argentum si relinquo ac non peto, etc.,

Plaut. Aul. 1, 2, 31:

auctores signa relinquendi et deserendi castra,

Liv. 5, 6; cf.:

relictā non bene parmulā,

Hor. C. 2, 7, 10.—

Trop., to leave, let alone, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish:

rem et causam et utilitatem communem non relinquere solum, sed etiam prodere,

Cic. Caecin. 18, 50 (for which:

derelinquo jam communem causam,

id. ib. 35, 103):

jus suum dissolute,

id. ib. 36, 103:

affectum, cum ad summum perduxerimus,

Quint. 6, 1, 29:

(puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit,

Hor. Ep. 2, 1, 100: eum rogato, ut relinquat alias res et huc veniat, to leave or lay aside every thing else, Plaut. Rud. 4, 6, 8; cf.:

omnibus relictis rebus,

id. Cist. 1, 1, 6; so,

relictis rebus (omnibus),

id. Ep. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 1, 25; Ter. And. 2, 5, 1; id. Eun. 1, 2, 86; id. Heaut. 4, 7, 12; Lucr. 3, 1071; Cic. de Or. 3, 14, 51; Caes. B. C. 3, 102; cf.

also: res omnes relictas habeo prae quod tu velis,

Plaut. Stich. 2, 2, 38:

omnia relinques, si me amabis, cum, etc.,

Cic. Fam. 2, 14:

et agrorum et armorum cultum,

to give up, abandon, neglect, id. Rep. 2, 4, 7:

si tu ea relinquis et deseris,

id. Verr. 2, 4, 36, § 80:

studium exquirendi,

id. Ac. 1, 3, 7:

agrum alternis annis,

to suffer to lie fallow, Varr. R. R. 1, 44, 3:

loca relicta,

uncultivated, wild lands, Front. Limit. p. 42 Goes.; so,

relictae possessiones,

Cic. Agr. 1, 1, 3:

milites bellum illud, quod erat in manibus, reliquisse,

abandoned, relinquished, id. Rep. 2, 37, 63; cf. possessionem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 4:

obsidionem,

to raise the siege, Liv. 5, 48:

caedes relinquo, libidines praetereo,

leave unmentioned, Cic. Prov. Cons. 3, 6:

consulto relinquere (locum), opp. praetermittere,

id. Off. 3, 2, 9; cf.:

hoc certe neque praetermittendum neque relinquendum est,

id. Cat. 3, 8, 18; and:

audistis haec, judices, quae nunc ego omnia praetereo et relinquo,

id. Verr. 2, 3, 44, § 106;

in this sense also,

id. Brut. 45, 165; cf. id. ib. 19, 76; Hor. A. P. 150:

cur injurias tuas conjunctas cum publicis reliquisti?

left unnoticed, uncensured, Cic. Verr. 2, 1, 33, § 84; cf.:

vim et causam efficiendi reliquerunt,

id. Fin. 1, 6, 18:

vos legatum omni supplicio interfectum relinquetis?

id. Imp. Pomp. 5, 11:

quis est, qui vim hominibus armatis factam relinqui putet oportere,

id. Caecin. 3, 9.— Poet., with obj.clause:

quod si plane contueare, mirari multa relinquas,

leave off, cease, Lucr. 6, 654.

rŏgātĭo, ōnis, f. [id.].

Publicists' t. t., an inquiry of the people as to whether they will decree this or that, a proposal to the people for passing a law or decree, a proposed law or decree, a bill:

quae (rogatio) de Pompeio a Gellio et a Lentulo consulibus lata est,

was proposed, presented, introduced, Cic. Balb. 14, 33:

quibus lege aut rogatione civitas aut libertas erepta sit,

id. Caecin. 84, 100 Halm ad loc.:

rogationem ferre de aliquo,

id. Sull. 23, 65:

in aliquem,

id. Brut. 23, 89:

ad populum,

Caes. B. C. 3, 1:

ad plebem,

Liv. 33, 25:

in dissuasione rogationis ejus, quae contra coloniam Narbonensem ferebatur,

Cic. Clu. 51, 140:

Piso lator rogationis idem erat dissuasor,

id. Att. 1, 14, 5:

rogationem promulgare,

Sall. J. 40, 1; cf.:

promulgantur uno eodemque tempore rogationes ab eodem tribuno de meā pernicie et de provinciis consulum,

Cic. Sest. 10 fin.; Liv. 41, 6:

suasit rogationem,

recommended, spoke in favor of it, Cic. Rep. 3, 18, 28; id. Off. 3, 30, 109:

intercedere rogationi,

to oppose it, id. de Or. 2, 47, 197:

rogationem accipere,

to accept it, id. Att. 1, 14, 5;

for which: rogationes jubere (opp. antiquare),

Liv. 6, 39:

per vim rogationem perferre,

to carry through, Cic. Q. Fr. 2, 2, 3:

cum provocatione rogationem pertulit,

Liv. 3, 54, 15:

recitare rogationis carmen,

id. 3, 64, 10. — The formula made use of in such a rogation runs thus, in Gell. 5, 19, 9: velitis jubeatis uti, etc. (here follows the proposed law; at the close): haec ita uti dixi ita vos Quirites rogo.—

Transf., in gen.,

A question, interrogation, only as a figure of speech:

rogatio atque huic finitima quasi percontatio,

Cic. de Or. 3, 53, 203; Quint. 9, 1, 29. —

An asking, demanding; a prayer, entreaty, request (very rare):

ego Curtium non modo rogatione sed etiam testimonio tuo diligo,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 10; id. Planc. 10, 25:

injusta amici,

Val. Max. 6, 4, 4; Vulg. Ecclus. 4, 4.

sĕco, cŭi, ctum ( part. fut. secaturus, Col. 5, 9, 2), 1, v. a. [root sak-, to cut; whence securis, sĕcula, serra (secra), segmen, sexus, saxum, etc.; cf. sīca, and Gr. keiô, keazô, schizô], to cut, cut off, cut up (class.; syn.: caedo, scindo).

Lit.

In gen.:

leges duodecim tabularum, si plures forent, quibus rens esset judicatus, secare, si vellent, atque partiri corpus addicti sibi hominis permiserunt,

Gell. 20, 1, 48 sq.; cf.:

et judicatos in partes secari a creditoribus leges erant,

Tert. Apol. 4:

cape cultrum, seca Digitum vel aurem,

Plaut. Merc. 2, 2, 38 sq.:

omne animal secari ac dividi potest, nullum est eorum individuum,

Cic. N. D. 3, 12, 29: pabulum secari non posse, be cut, mown, * Caes. B. G. 7, 14; so,

sectae herbae,

Hor. S. 2, 4, 67:

gallinam,

to cut to pieces, Juv. 5, 124:

placenta,

Mart. 3, 77, 3:

alicui collum gladio suā dexterā,

Q. Cic. Petit. Cons. 3, 10:

palatum,

to divide, Cels. 8, 1:

tergora in frusta,

Verg. A. 1, 212: dona auro gravia sectoque elephanto, i. e. of carved, wrought ivory (an imitation of the Homeric pristos elephas, Od. 18, 196), Verg. A. 3, 464:

marmora,

Hor. C. 2, 18, 17: sectis nitebat marmoribus, Luc. 10, 114; so absol.:

nec ideo ferrum secandi vim non perdidit,

Sen. Ben. 5, 5, 1:

prave sectus unguis,

Hor. Ep. 1, 104:

secti lapides,

Vulg. Exod. 20, 25. —

In partic.

Med. t. t., to cut surgically; to operate on; to cut off or out, amputate, excise, etc.:

in corpore si quid ejusmodi est, quod reliquo corpori noceat, id uri secarique patimur,

Cic. Phil. 8, 5, 15; cf.:

saevitia secandi,

Plin. 29, 1, 6, § 13; so,

membra,

id. 26, 11, 69, § 112:

vomicam,

Plaut. Pers. 2, 5, 13:

varices Mario,

Cic. Tusc. 2, 15, 35 (for which, exciditur, Cels. 7, 31); cf. of the same: C. Marius cum secaretur, ut supra dixi, principio vetuit se alligari;

nec quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus,

was cut, operated upon, Cic. Tusc. 2, 22, 53:

servum,

Just. Inst. 4, 3, 6.—

To cut, castrate (very rare):

puer avari sectus arte mangonis,

Mart. 9, 7, 4; so,

sectus Gallus (corresp. to eviratus),

id. 5, 41, 3.—

Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose).

To scratch, tear, wound, hurt, injure (cf. caedo, II.):

ambo (postes) ab infimo tarmes secat,

the worms are gnawing them, they are wormeaten, Plaut. Most. 3, 2, 140:

luctantis acuto ne secer ungui,

lest I should be torn, Hor. Ep. 1, 19, 47; cf.:

rigido sectas invenit ungue genas,

Ov. F. 6, 148:

teneras plantas tibi (glacies),

Verg. E. 10, 49:

corpora vepres,

id. G. 3, 444:

crura (sentes),

Ov. M. 1, 509:

pete ferro Corpus et intorto verbere terga seca,

cut, lacerate, Tib. 1, 9, 22; so,

sectus flagellis,

Hor. Epod. 4, 11:

loris,

Mart. 10, 5, 14 al.:

si quem podagra secat,

gnaws, torments, Cat. 71, 2;

imitated by Martial: podagra cheragraque secatur Gaius,

Mart. 9, 92, 9.—

Like the Gr. temnein, and our to cut, i. e.,

To divide, cleave, separate ( poet. and in post-Aug. prose):

quos (populos) secans interluit Allia,

Verg. A. 7, 717:

medios Aethiopas (Nilus),

Plin. 5, 9, 10, § 53:

medios agros (Tiberis),

Plin. Ep. 5, 6, 12:

medium agmen (Turnus),

Verg. A. 10, 440:

agrum (limes),

Plin. 18, 34, 77, § 331:

caelum (zonae),

Ov. M. 1, 46:

sectus orbis,

Hor. C. 3, 27, 75; cf.:

in longas orbem qui secuere vias,

Ov. Am. 2, 16, 16.—

With the idea of motion, to cut through, i. e. to run, sail, fly, swim, go, etc., through:

delphinum similes, qui per maria umida nando Carpathium Libycumque secant,

cut through, cleave, Verg. A.5, 595:

aequor,

id. ib. 5, 218:

pontum,

id. ib. 9, 103:

aequor Puppe,

Ov. M. 11, 479:

fretum puppe,

id. ib. 7, 1; cf.:

vada nota (amnis),

id. ib. 1, 370:

ales avis... geminis secat aëra pennis,

Cic. Arat. 48:

aethera pennis (avis),

Verg. G. 1, 406; 1, 409:

auras (cornus),

id. A. 12, 268:

ventos (Cyllenia proles),

ib. ib. 4, 257:

sub nubibus arcum (Iris),

id. ib. 9, 15 et saep.— Secare viam (vias), the Gr. temnein hodon, to take one's way, to travel a road:

ille viam secat ad naves,

Verg. A. 6, 899:

hinc velut diversae secari coeperunt viae,

Quint. 3, 1, 14.—

Trop. (acc. to I. C. 1. and 2.).

To cut up, lash in speaking, i.e. to censure, satirize:

secuit Lucilius Urbem,

Pers. 1, 114.—

To divide (not freq. till after the Aug. per.):

cum causas in plura genera secuerunt,

Cic. de Or. 2, 27, 117:

haec in plures partes,

Quint. 8, 6, 13; cf.:

scrupulose in partes sectā divisionis diligentiā,

id. 4, 5, 6:

quae natura singularia sunt secant (corresp. to divido),

id. 4, 5, 25:

sectae ad tenuitatem suam vires (just before: distinguendo. dividendo),

id. 12, 2, 13.—Hence, in Hor., like dirimo (II.), of disputes, to cut off, i.e. to decide them:

quo multae magnaeque secantur judice lites,

Hor. Ep. 1, 16, 42: magnas res, to cure (as it were, by a light operation), id. S. 1, 10, 15.—And once in Verg.: secare spem (the figure borrowed from the phrases secare mare, auras, viam): quae cuique est fortuna hodie, quam quisque secat spem, whatever hope each follows, i. e. indulges in, entertains, Verg. A. 10, 107 (secat, sequitur, tenet, habet;

ut: Ille viam secat ad naves,

id. ib. 6, 899: unde et sectas dicimus, habitus animorum et instituta philosophiae circa disciplinam, Serv.).

sĕcūtor ( sĕquūtor), ōris, m. [id.], one that follows another, a follower.

In gen., an attendant (post-class.):

acerrimum relinquens uxori secutorem,

App. M. 9, p. 224, 41; 4, p. 148, 17:

TRIBVNI,

Inscr. Orell. 3516 and 3517.—As an appellation of Mars (with Comes), App. M. 7, p. 192, 30. —

In partic., a pursuer, a kind of light-armed gladiator who fought with the retiarii (pursuing them), Juv. 8, 210 (et Schol. ad loc.); Inscr. Orell. 2571; 2572; 2583; Suet. Calig. 30; cf. Isid. Orig. 18, 55; and Friedlaender in Neues Rhein. Mus. 10, p. 585.

segnis, e, adj. [commonly referred to sequor, that follows after, creeps after], slow, tardy, slack, dilatory, lingering, sluggish, inactive, unenergetic, lazy (in posit. not freq. till after the Aug. per., esp. in the histt.; in Cic. only comp., except in a passage from Non.; in Caes. only once in comp.; syn.:

deses, ignavus, desidiosus, piger): (servi) quia tardius irent Propter onus segnes,

Hor. S. 2, 3, 102; cf.:

tardum et segne,

Quint. 9, 4, 83: animus (opp. mobilis), Trogas ap. Plin. 11, 52, 114, § 275:

puer segnis et jacens,

Quint. 1, 3, 2:

segnis inersque vocer,

Tib. 1, 1, 58: segniores castigat atque incitat, * Caes. B. C. 1, 3; cf.:

laudando promptos et castigando segnes,

Tac. Agr. 21:

segnes et pavidos,

id. A. 16, 25:

multa quae segnibus ardua videantur,

id. ib. 15, 59:

segnior esse,

Cic. Att. 8, 11, B fin.:

bonus segnior fit ubi neglegas,

Sall. J. 31, 28:

ne segniores viris feminas habere viderentur,

Just. 2, 4, 27:

equus aut morbo gravis aut segnior annis,

Verg. G. 3, 95 et saep.: in quo tua me provocavit oratio, mea consecuta est segnis (segnius?), Cic. ap. Non. 33, 23:

obsidio,

Liv. 5, 46; 10, 10: [p. 1662] bellum, id. 10, 12:

pugna,

id. 10, 36:

navigatio,

id. 30, 10:

militia,

id. 26, 21:

mora,

id. 25, 8 fin.; 34, 9; Ov. M. 3, 563:

voluptas,

id. R. Am. 404:

otium,

Tac. A. 14, 39 fin.; id. H. 4, 70:

ingenium,

id. A. 12, 26:

imperium,

Liv. 25, 14:

pes (in the race),

Hor. C. 3, 12, 9:

Arar,

slowly-flowing, sluggish, Plin. 3, 4, 5, § 33; cf.

aquae,

Curt. 8, 9, 18: stellae ( Ursa Major and Minor and Boötes), Val. Fl. 1, 484:

campus,

i. e. unfruitful, Verg. G. 1, 72; cf.

arvum,

id. ib. 1, 151; Luc. 9, 438:

metus,

id. 4, 700:

sopor,

Sen. Herc. Oet. 690:

alter (terror) diutinus, sed segnior,

slower, more lingering, Liv. 35, 40, 7:

segnior mors (per venenum),

id. 40, 4 fin. — Sup., App. Mag. p. 310, 21.—With a neg.:

non segnior discordia,

Liv. 2, 43; cf.:

nec Sagunti oppugnatio segnior erat,

id. 21, 12:

haud illo segnior ibat Aeneas,

Verg. A. 4, 149; 7, 383; 8, 414.—

Ad aliquid, less freq. in aliquā re, in aliquam rem:

segniores posthac ad imperandum ceteri sint,

Cic. Font. 7, 17 (3, 7); so in comp.:

ad respondendum,

id. Fin. 1, 10, 34:

ad persequendum,

Nep. Thras. 2, 2:

ad laetitiam,

Ov. P. 3, 4, 50; 4, 8, 75:

ad credendum,

Liv. 24, 13 fin.:

ad alia facta,

id. 44, 12:

gnarus gentem segnem ad pericula,

Tac. A. 14, 23:

senatu segniore in exsequendis conatibus,

Suet. Claud. 10:

non in Venerem segnes nocturnaque bella,

Verg. A. 11, 736; Maxim. Eleg. 5, 50. —

With gen. (in Tac.):

occasionum haud segnis,

Tac. A. 16, 14:

laeti praedā et aliorum segnes,

id. ib. 14, 33.—

With inf. ( poet.):

segnes nodum solvere Gratiae,

Hor. C. 3, 21, 22; Ov. Tr. 5, 7, 19.—Hence, adv., slowly, sluggishly, slothfully, lazily.

segnĭter:

segniter, otiose, neglegenter, contumaciter omnia agere,

Liv. 2, 58; so id. 25, 35; 29, 19; 40, 40; Vell. 2, 69, 2; 2, 87, 1; Tac. A. 11, 26; id. H. 2, 71; Stat. S. 1, 4, 106 al.—

segnē:

haud segne id ipsum tempus consumpserat,

Liv. 38, 22:

nihil agendum segne ratus,

Amm. 21, 10.—

Comp.: segnius atque timidius pro re publicā niti, Cato ap. Charis. p. 196 P.:

segnius socordiusque oppugnare,

Liv. 40, 27; 30, 21; Tac. A. 11, 15; 13, 29; id. H. 3, 40; Hor. A. P. 180 al.—Esp. freq. with the negg. non, haud, nihilo segnius (for which, in the MSS., sequius or secius is freq. interchanged), none the slower, not the less actively, earnestly, or zealously, with the same activity or earnestness, with undiminished zeal:

non ideo tamen segnius precor,

Plin. Ep. 3, 18, 10; so,

non segnius,

Plin. 28, 7, 23, § 77:

haud segnius,

Ov. M. 11, 534; Luc. 6, 286:

nec segnius,

Liv. 40, 40:

neque segnius,

Tac. A. 6, 13:

neque eo segnius,

Suet. Ner. 20:

oppidani nihilo segnius bellum parare,

Sall. J. 75, 10; so,

nihilo segnius,

Liv. 2, 47; 6, 38; 7, 18 fin.; 26, 12; 32, 22; 35, 8; Plin. Ep. 6, 20, 5; Nep. Dat. 2, 4.—

Sup.:

nautae torpedinis tactu segnissime torpuerunt,

Cassiod. Var. 1, 35.

sĕquēla or sĕquella, ae, f. [id.] (postAug.).

Lit., that which follows, a follower:

lixas calonesque et omnis generis sequelas,

Front. Strat. 2, 4, 8:

jumenta, quorum sequela erat equuleus,

Dig. 47, 2, 4, § 15:

petrae aquatilis sequela,

i. e. the water that followed and flowed from the rock. Tert. Patient. 5 fin. —

Trop., a result, consequence, sequel:

ea (incommoda) non per naturam, sed per sequelas quasdam necessarias facta dicit,

Gell. 6, 1, 9:

immortalitas non sequela naturae, sed merces praemiumque virtutis est,

Lact. 7, 5 med.:

morborum (mors), id. Opif. Dei, 4: abruptae unitatis,

Tert. Carn. Chr. 20.

sĕquēla or sĕquella, ae, f. [id.] (postAug.).

Lit., that which follows, a follower:

lixas calonesque et omnis generis sequelas,

Front. Strat. 2, 4, 8:

jumenta, quorum sequela erat equuleus,

Dig. 47, 2, 4, § 15:

petrae aquatilis sequela,

i. e. the water that followed and flowed from the rock. Tert. Patient. 5 fin. —

Trop., a result, consequence, sequel:

ea (incommoda) non per naturam, sed per sequelas quasdam necessarias facta dicit,

Gell. 6, 1, 9:

immortalitas non sequela naturae, sed merces praemiumque virtutis est,

Lact. 7, 5 med.:

morborum (mors), id. Opif. Dei, 4: abruptae unitatis,

Tert. Carn. Chr. 20.

sĕcūtor ( sĕquūtor), ōris, m. [id.], one that follows another, a follower.

In gen., an attendant (post-class.):

acerrimum relinquens uxori secutorem,

App. M. 9, p. 224, 41; 4, p. 148, 17:

TRIBVNI,

Inscr. Orell. 3516 and 3517.—As an appellation of Mars (with Comes), App. M. 7, p. 192, 30. —

In partic., a pursuer, a kind of light-armed gladiator who fought with the retiarii (pursuing them), Juv. 8, 210 (et Schol. ad loc.); Inscr. Orell. 2571; 2572; 2583; Suet. Calig. 30; cf. Isid. Orig. 18, 55; and Friedlaender in Neues Rhein. Mus. 10, p. 585.

sŭus, a, um (old form sos, sa, sum; dat. plur. sis, Enn. ap. Fest. p. 301 Mull.; acc. sas. id. ib. p. 325 ib.; cf. Paul. ex Fest. p. 47; Schol. Pers. 1, 108; sing. sam for suam, Fest. p. 47 Mull.;

so for suo, C. I. L. 5, 2007. In ante-class. verse su- with the following vowel freq. forms one syllable,

Plaut. Merc. 1, 1, 48; id. Ps. 1, 3, 5; Ter. And. 1, 1, 68; Lucr. 1, 1022; v. Neue, Formenl. 2, 189 sqq.), pron. poss., 3 d pers. [root SVA-; Sanscr. sva, own; cf. sui; Gr. seWo-, whence sphe, etc., and he; cf. heos], of or belonging to himself, herself, etc.; his own, her own, etc.; his, her, its, their; one ' s; hers, theirs.

Ordinary possessive use his, etc. (cf. the similar use of the pers. pron. sui, q. v.).

With antecedent in the same sentence.

The antecedent a subject-nominative, expressed or understood.

His:

Caesar copias suas divisit,

Caes. B. C. 3, 97:

ille in sua sententia perseverat,

id. ib. 1, 72:

tantam habebat suarum rerum fiduciam,

id. ib. 2, 37:

cum sceleris sui socios Romae reliquisset,

Cic. Cat. 3, 1, 3:

cur ego non ignoscam si anteposuit suam salutem meae?

id. Pis. 32, 79; id. Phil. 2, 18, 45; id. Mil. 10, 27; id. Fam. 15, 14, 1:

Hanno praefecturam ejus (i.e. Muttinis) filio suo (Hannonis) dedit,

Liv. 26, 40, 7:

imperat princeps civibus suis,

Sen. Clem. 1, 16, 2:

nemo rem suam emit,

id. Ben. 7, 4, 8.—

Her:

mea Glycerium suos parentes repperit,

Ter. And. 5, 6, 5:

utinam haec ignoraret suum patrem,

id. Phorm. 5, 6, 34:

si nunc facere volt era officium suom,

Plaut. Cas. 2, 8, 72:

ne eadem mulier cum suo conjuge honestissimum adulescentem oppressisse videatur,

Cic. Cael. 32, 78:

si omnibus suis copiis excellentem virum res publica armasset,

id. Phil. 13, 16, 32.—

Its:

omne animal, simul et ortum est, et se ipsum et omnes partes suas diligit,

Cic. Fin. 2, 11, 33:

cum mea domus ardore suo deflagrationem Italiae toti minaretur,

id. Planc. 40, 95.—

Their: (legiones) si consulem suum reliquerunt, vituperandae sunt Cic. Phil. 5, 2, 4:

mittent aliquem de suo numero,

id. ib. 11, 10, 25:

rationem illi sententiae suae non fere reddebant,

id. Tusc. 1, 17, 38:

qui agellos suos redimere a piratis solebant,

id. Verr. 2, 3, 37, § 85:

edicunt ut ad suum vestitum senatores redirent,

id. Sest. 14, 32:

suis finibus eos prohibent,

Caes. B. G. 1, 1: Allobrogibus sese persuasuros existimabant ut per suos (Allobrogum) fines eos (Helvetios) ire paterentur, id. id. 1, 6;

and distributively: ac naves onerariae LXIII. in portu expugnatae, quaedam cum suis oneribus, frumento, armis, aere, etc.,

some with their several cargoes, Liv. 26, 47, 9.—

With a subject-clause as antecedent:

id sua sponte apparebat tuta celeribus consiliis praepositurum,

was selfevident, Liv. 22, 38, 13:

ad id quod sua sponte satis collectum animorum erat, indignitate etiam Romani accendebantur,

id. 3, 62, 1:

secutum tamen sua sponte est ut vilior ob ea regi Hannibal et suspectior fieret,

id. 35, 14, 4. —

With subject-acc. as antecedent:

hanc dicam Athenis advenisse cum aliquo amatore suo, Plant. Mil. 2, 2, 86: doceo gratissimum esse in sua tribu Plancium,

Cic. Planc. 19, 47:

cupio eum suae causae confidere,

id. Sest. 64, 135:

suspicari debuit (Milo), eum (Clodium) ad villam suam (Clodii) deversurum,

id. Mil. 19, 51: Medeam praedicant in fuga fratris sui membra dissipavisse, id. Imp. Pomp. 9, 22:

(dixit) Caesarem pro sua dignitate debere et studium et iracundiam suam reipublicae dimittere,

Caes. B. C. 1, 8.—

With object-acc. as antecedent.

Suus being an adjunct of the subject (generally rendered in Engl. by a pass. constr.):

hunc pater suus de templo deduxit,

he was taken from the temple by his father, Cic. Inv. 2, 17, 52:

hunc sui cives e civitate ejecerunt,

id. Sest. 68, 142:

Alexandrum uxor sua... occidit,

id. Inv. 2, 49, 144:

illum ulciscentur mores sui,

id. Att. 9, 12, 2:

quodsi quem natura sua... forte deficiet,

id. Or. 1, 14:

utrumque regem sua multitudo consalutaverat,

Liv. 1, 7, 1:

quas (urbes) sua virtus ac dii juvent, magnas sibi opes facere,

id. 1, 9, 3; 1, 7, 15; 6, 33, 5:

quos nec sua conscientia impulerit, nec, etc.,

id. 26, 33, 3; 25, 14, 7:

consulem C. Marium servus suus interemit,

Val. Max. 6, 8, 2:

quis non Vedium Pollionem pejus oderat quam servi sui?

Sen. Clem. 1, 18, 2:

sera dies sit qua illum gens sua caelo adserat,

id. Cons. Poll. 12 (31), 5.—With the antecedent understood from the principal sentence:

ita forma simili pueri ut mater sua internoscere (sc. eos) non posset,

Plaut. Men. prol. 19; and with suus as adjunct both of the subject and of the antecedent: jubet salvere suos vir uxorem suam, id. merc. 4, 3, 11. —

With impers. verbs:

sunt homines, quos libidinis infamiaeque suae neque pudeat neque taedeat,

Cic. Verr. 1, 12, 35:

video fore ut inimicos tuos poeniteat intemperantiae suae,

id. Fam. 3, 10, 1:

si Caesarem beneficii sui poeniteret,

id. Lig. 10, 29; so id. Agr. 2, 11, 26:

jam ne nobilitatis quidem suae plebejos poenitere,

Liv. 10, 7, 8:

militem jam minus virtutis poenitere suae,

id. 22, 12, 10.—

As adjunct of other members of the sentence:

ad parentes suos ducas Silenium,

Plaut. Cist. 2, 3, 86. nam is illius filiam conicit in navem clam matrem suam (i.e. filiae), id. Mil. 2, 1, 34:

eosdem ad quaestoris sui aut imperatoris, aut commilitonum suorum pericula impulistis,

Cic. Phil. 13, 17, 34:

totum enim ex sua patria sustulisti,

id. Verr. 2, 5, 49, § 127; id. Or. 3, 32, 126: quem (Hammonium) tibi etiam suo nomine ( on his own account) commendo... itaque peto a te ut ejus procuratorem et ipsum suo nomine diligas, id. Fam. 13, 21, 2:

Caesar Fabium in sua remittit hiberna,

Caes. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 24:

introire ad Ciceronem, et domi suae imparatum confodere,

Sall. C. 28, 1:

suis flammis delete Fidenas,

i. e. the flames kindled by the Fidenates, Liv. 4, 33, 5:

suo igni involvit hostes,

Tac. A. 14, 30:

quid Caesarem in sua fata inmisit?

Sen. Ep. 94, 65; id. Q. N. 1, praef. 7; cf.

with antecedent supplied from preceding sentence: non destiti rogare et petere (sc. Brutum) mea causa, suadere et hortari sua,

Cic. Att. 6, 2, 7.—

With dat. as antecedent.

As adjunct of subject (cf. 4. supra):

suus rex reginae placet,

a queen likes her own king, Plaut. Stich. 1, 2, 76:

ei nunc alia ducenda'st domum, sua cognata Lemniensis,

id. Cist. 1, 1, 101:

Autronio nonne sodales, non collegae sui... defuerunt?

Cic. Sull. 2, 7:

si ceteris facta sua recte prosunt,

id. Cat. 3, 12, 27:

cui non magistri sui atque doctores, cui non... locus ipse... in mente versetur?

id. Planc. 33, 81:

haec omnia plane... Siculis erepta sunt: primum suae leges, etc.,

id. Verr. 2, 2, 13, § 33:

Romanis multitudo sua auxit animum,

Liv. 21, 50, 4:

sicuti populo Romano sua fortuna labet,

id. 42, 50, 7:

Lanuvinis sacra sua reddita,

id. 8, 14, 2:

vilitas sua illis detrahit pretium,

Sen. Ben. 4, 29, 2:

nemo est cui felicitas sua satisfaciat,

id. Ep. 115, 17:

labor illi suus restitutus est,

id. Brev. Vit. 20, 3:

magnitudo sua singulis constat,

id. Q. N. 1, 1, 10:

tantum sapienti sua, quantum Dec omnis aetas patet,

id. Ep. 53, 11. —

With antecedent supplied from principal sentence: mater quod suasit sua Adulescens mulier fecit, i.e. ei,

Ter. Hec. 4, 4, 38.—

Of other words:

regique Thebano regnum stabilivit suum,

Plaut. Am. 1, 1, 40:

mittam hodie huic suo die natali malam rem magnam,

id. Ps. 1, 3, 5:

ego Metello non irascor, neque ei suam vacationem eripio,

Cic. Verr. 2, 2, 68, § 164:

desinant insidiari domui suae consuli,

id. Cat. 1, 13, 32:

quibus ea res honori fuerit a suis civibus,

id. Mil. 35, 96: Scipio suas res Syracusanis restituit, Liv. [p. 1824] 29, 1, 17:

nos non suas (leges Lacedaemoniis arbitror) ademisse, sed nostras leges dedisse,

id. 39, 37, 6:

Graccho et Tuditano provinciae Lucani et Galliae cum suis exercitibus prorogatae,

id. 25, 3, 5.—

With gen., abl., or object of a prep. as antecedent:

nec illius animi aciem praestringit splendor sui nominis,

Cic. Rab. Post. 16, 43:

nolite a sacris patriis Junonis Sospitae domesticum et suum consulem avellere,

id. Mur. 41, 90:

quamvis tu magna mihi scripseris de Bruti adventu ad suas legiones,

id. Att. 14, 13, 12:

suae legis ad scriptum ipsam quoque sententiam adjungere,

the meaning of their law to which they refer, id. Inv. 2, 49, 147:

cum ambitio alterius suam primum apud eos majestatem solvisset,

Liv. 22, 42, 12:

nunc causam instituendorum ludorum ab origine sua repetam,

Val. Max. 2, 4, 4:

Jubam in regno suo non locorum notitia adjuvet, non popularium pro rege suo virtus,

Sen. Ep. 71, 10; id. Ben. 7, 6, 3; id. Clem. 1, 3, 4.—Esp. with cujusque as antecedent:

in qua deliberatione ad suam cujusque naturam consilium est omne revocandum,

Cic. Off. 1, 33, 119 (v. II. D. 2. infra).— Abl.:

operam dare ut sua lex ipso scripto videatur niti,

Cic. Inv. 2, 49, 147 (cf. supra):

(Caesar reperiebat) ad Galbam propter justitiam prudentiamque suam totius belli summam deferri,

Caes. B. G. 2, 4:

credere, ad suum concilium a Jove deos advocari,

Sen. Q. N. 2, 42, 1.—

With predic. nom. as antecedent:

sapientissimi artis suae professores sunt a quibus et propria studia verecunde et aliena callide administrantur,

Val. Max. 8, 12, 1.—

With appositive noun.

With gram. subject as antecedent:

hoc Anaximandro, populari ac sodali suo, non persuasit,

Cic. Ac. 2, 37, 118:

vidit fortissimum virum, inimicissimum suum,

id. Mil. 9, 25:

(hic) fuit in Creta contubernalis Saturnini, propinqui sui,

id. Planc. 11, 27:

ut non per L. Crassum, adfinem suum... causam illam defenderit,

id. Balb. 21, 49:

ne cum hoc T. Broccho, avunculo, ne cum ejus filio, consobrino suo, ne nobiscum vivat,

id. Lig. 4, 11:

Caesar mittit ad eum A. Clodium, suum atque illius familiarem,

Caes. B. C. 3, 57.—

With object as antecedent:

Dicaearchum cum Aristoxeno, aequali et condiscipulo suo, omittamus,

Cic. Tusc. 1, 18, 41:

tres fratres optimos, non solum sibi ipsos, neque nobis, necessariis suis, sed etiam rei publicae condonavit,

id. Lig. 12, 36:

Varroni, quem, sui generis hominem,... vulgus extrahere ad consulatum nitebatur,

Liv. 22, 34, 2.—

With appositive noun as antecedent:

si P. Scipionem, clarissimum virum, majorumque suorum simillimum res publica tenere potuisset,

Cic. Phil. 13, 14, 29:

M. Fabi Ambusti, potentis viri cum inter sui corporis homines, tum ad plebem, etc.,

Liv. 6, 34, 5:

C. vero Fabricii, et Q. Aemilii Papi, principum saeculi sui, domibus argentum fuisse confitear oportet,

Val. Max. 4, 4, 3.—

In participial clauses.

The antecedent being the logical subject of the participle, and other than the principal subject:

credamus igitur Panaetio, a Platone suo dissentienti ( = qui dissentiebat),

Cic. Tusc. 1, 32, 79:

ea Sex. Roscium, expulsum ex suis bonis, recepit domum,

id. Rosc. Am. 10, 27:

diffidentemque rebus suis confirmavit,

id. Imp. Pomp. 9, 23:

Dejotarum ad me venientem cum omnibus copiis suis, certiorem feci, etc.,

id. Fam. 15, 4, 7; id. Cat. 4, 9, 18: si hominis et suis et populi Romani ornamentis amplissimi ( being greatly distinguished) causam repudiassem, id. Mur. 4, 8:

stupentes tribunos et suam jam vicem magis anxios quam, etc., liberavit consensus populi Romani,

Liv. 8, 35, 1; 22, 42, 8:

manet in folio scripta querela suo ( = quam scripsit),

Ov. F. 5, 224; cf. in abl. absol.:

et ipsis (hostibus) regressis in castra sua,

Liv. 22, 60, 9:

quibus (speculis) si unum ostenderis hominem, populus adparet, unaquaque parte faciem exprimente sua,

Sen. Q. N. 1, 5, 5.—

The logical subject of the participle, being also the principal subject:

sic a suis legionibus condemnatus irrupit in Galliam,

Cic. Phil. 10, 10, 21:

hunc agrum patres nostri, acceptum a majoribus suis ( = quem acceperant), perdiderunt,

id. Agr. 2, 31, 84:

ut in suis ordinibus dispositi dispersos adorirentur,

Caes. B. C. 3, 92: Appius, odium in se aliorum suo in eos metiens odio, haud ignaro, inquit, imminet fortuna, Liv. 3, 54, 3:

ipsa capit Condita in pharetra ( = quae condiderat) tela minora sua,

Ov. F. 2, 326; cf. in abl. absol.:

Sopater, expositis suis difficultatibus ( = cum exposuisset, etc.): Timarchidem... perducit,

Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69:

Caesar, primum suo deinde omnium ex conspectu remotis equis, etc.,

Caes. B. G. 1, 25:

Campani, audita sua pariter sociorumque clade, legatos ad Hannibalem miserunt,

Liv. 25, 15, 1:

(Appius) deposito suo magistratu... domum est reductus,

id. 4, 24, 7; 3, 35, 9; 9, 10, 13; 9, 41, 9.—

The antecedent being the principal subject, not the logical subject of the participle:

M. Papirius dicitur Gallo, barbam suam (i.e. Papirii) permulcenti,... iram movisse,

Liv. 5, 41, 9: cum Gracchus, verecundia deserendi socios, implorantis fidem suam populique Romani, substitisset. id. 23, 36, 8; cf. in abl. absol.:

si sine maximo dedecore, tam impeditis suis rebus, potuisset emori,

Cic. Rab. Post. 10, 29; id. Mil. 14, 38; id. Planc. 21, 51; id. Clu. 14, 42:

ita (consul) proelio uno accidit Vestinorum res, haudquaquam tamen incruento milite suo (consulis),

Liv. 8, 29, 12; cf.

with antecedent to be supplied: Campani, cum, robore juventutis suae acciso, nulla (sc. eis) propinqua spes esset, etc.,

id. 7, 29, 7.—

In gerund. construction. ( a) With subject as antecedent:

mihi ipsa Roma ad complectendum conservatorem suum progredi visa est,

Cic. Pis. 22, 52.—

With object, the logical subjects of the gerund as antecedent:

cur iis persequendi juris sui... adimis potestatem?

Cic. Div. in Caecil. 6, 21:

si senatui doloris sui de me declarandi potestas esset erepta,

id. Sest. 23, 51:

nec tribunis plebis (spatium datur) sui periculi deprecandi,

Caes. B. C. 1, 5.—

With antecedent dependent on the gerund:

eamque rem illi putant a suum cuique tribuendo appellatam,

Cic. Leg. 1, 6, 19.—

As adjunct of a noun dependent on a subjectinf., with its logical subject as antecedent:

magnum Miloni fuit, conficere illam pestem nulla sua invidia?

Cic. Mil. 15, 40:

neque enim fuit Gabinii, remittere tantum de suo nec regis, imponere tantum plus suis,

his claim, id. Rab. Post. 11, 31:

Piso, cui fructum pietatis suae neque ex me neque a populo Romano ferre licuit,

id. Sest. 31, 68:

ei cujus magis intersit, vel sua, vel rei publicae causa vivere,

id. Off. 3, 23, 90:

sapientis est consilium explicare suum de maximis rebus,

id. Or. 2, 81, 333; id. Mil. 15, 41.—With logical subject understood:

totam Italiam suis colonis ut complere (sc. eis) liceat, permittitur,

Cic. Agr. 2, 13, 34:

maximum (sc. eis) solacium erit, propinquorum eodem monumento declarari, et virtutem suorum, et populi Romani pietatem,

id. Phil. 14, 13, 35.

Without gram. antec., one ' s, one ' s own.

Dependent on subject-inff.:

ejusdem animi est, posteris suis amplitudinem nobis quam non acceperit tradere, et memoriam prope intermortuam generis sui, virtute renovare,

Cic. Mur. 7, 16:

siquidem atrocius est, patriae parentem quam suum occidere,

id. Phil. 2, 13, 31:

miliens perire est melius quam in sua civitate sine armorum praesidio non posse vivere,

id. ib. 2, 44, 112: quanto est honestius, alienis injuriis quam suis commoveri, one ' s own, id. Verr. 2, 3, 72, § 169:

contentum suis rebus esse maximae sunt certissimaeque divitiae,

id. Par. 6, 51:

ut non liceat sui commodi causa nocere alteri,

id. Off. 3, 5, 23:

detrahere de altero sui commodi causa,

id. ib. 3, 5, 24:

suis exemplis melius est uti,

Auct. Her. 4, 1, 2:

levius est sua decreta tollere quam aliorum,

Liv. 3, 21. 5; 39, 5, 2;

29, 37, 11: satius est vitae suae rationes quam frumenti publici nosse,

Sen. Brev. Vit. 18, 3:

quanto satius est sua mala exstinguere quam aliena posteris tradere?

id. Q. N. 3, praef. 5:

cum initia beneficiorum suorum spectare, tum etiam exitus decet,

id. Ben. 2, 14, 2; 3, 1, 5:

Romani nominis gloriae, non suae, composuisse illa decuit,

Plin. 1, prooem. § 16.—With 1 st pers. plur., as indef. antecedent: cum possimus ab Ennio sumere... exemplum, videtur esse arrogantia illa relinquere, et ad sua devenire, to one ' s own = to our own, Auct. Her. 4, 1, 2.—

Without a subject-inf.:

omnia torquenda sunt ad commodum suae causae... sua diligenter narrando,

Cic. Inv. 1, 21, 30: ut in ceteris habenda ratio non sua (al. sui) solum, sed etiam aliorum, id. Off. 1, 39, 139:

erat Dareo mite ac tractabile ingenium, nisi suam naturam plerumque fortuna corrumperet (suam not referring to Dareo),

Curt. 3, 2, 17 MSS. (Foss, mansuetam). — With 1 st pers. plur., as indef. antecedent (cf. 1. supra):

non erit ista amicitia sed mercatura quaedam utilitatum suarum,

Cic. N. D. 1, 44, 122; cf.: pro suo possidere, II. A. 2. a. g; and Cic. Off. 2, 21, 73, II. A. 2. b. a; cf. also II. B. 1. a; II. B. 5. c.; II. B. 7. b.; II. C. 8. b. b infra.

With antec. in a previous sentence. Here ejus, eorum, earum are used for his, her, their, unless the clause is oblique in regard to the antecedent, i. e. the antecedent is conceived as the author of the statement.

In clauses dependent on a verbum sentiendi or dicendi, expressed or understood, referring to the grammatical or logical subject of the verb.

In infinitive clauses:

(Clodius) Caesaris potentiam suam potentiam esse dicebat,

Cic. Mil. 32, 88:

(Caelius) a sua (causa) putat ejus (i.e. Ascitii) esse sejunctam,

id. Cael. 10, 24:

ipsos certo scio non negare ad haec bona Chrysogonum accessisse impulsu suo (referring to ipsos),

id. Rosc. Am. 37, 107:

hostes viderunt,... suorum tormentorum usum spatio propinquitatis interire,

Caes. B. C. 2, 16:

docent, sui judicii rem non esse,

id. ib. 1, 13.—The reference of suus may be ambiguous, esp. if an infinitive is dependent on another:

hoc Verrem dicere ajebant, te... opera sua consulem factum, i.e. Verris, though grammatically it might refer to the subj. of aiebant,

Cic. Verr. 1, 10, 29:

(Ariovistus) dixit neminem secum sine sua pernicie contendisse,

Caes. B. G. 1, 36; cf. the context with, in all, eleven reflexive pronouns referring to four different antecedents (populus Romanus, Ariovistus, Caesar, nemo); cf.

also: occurrebat ei, mancam praeturam suam futuram consule Milone,

Cic. Mil. 9, 25; 32, 88; Liv. 3, 42, 2.—

Suus in a clause dependent on inf.:

scio equidem, ut, qui argentum afferret atque expressam imaginem suam (i.e. militis) huc ad nos, cum eo ajebat velle mitti mulierem,

Plaut. Ps. 2, 2, 55:

isti bonorum emptores arbitrantur, vos hic sedere qui excipiatis eos qui de suis (i.e. emptorum) manibus effugerint,

Cic. Rosc. Am. 52, 151:

Siculi venisse tempus ajebant ut commoda sua defenderem,

id. Div. in Caecil. 1, 3:

ut tunc tandem sentiret recuperanda esse quae prius sua culpa amissa forent,

Liv. 44, 8, 4. —

Ambiguous: velle Pompejum se Caesari purgatum, ne ea quae reipublicae causa egerit (Pompejus) in suam (i.e. Caesaris) contumeliam vertat (where suam might be referred to Pompejus),

Caes. B. C. 1, 8.—

In oblique clauses introduced by ut or ne, or clauses subordinate to such:

Cassius constituit ut ludi absente te fierent suo nomine,

Cic. Att. 15, 11, 2:

postulat ut ad hanc suam praedam tam nefariam adjutores vos profiteamini,

id. Rosc. Am. 2, 6:

Nasidius eos magnopere hortatur ut rursus cum Bruti classe, additis suis (i.e. Nasidii) auxiliis confligant,

Caes. B. C. 2, 3:

(regem) denuntiasse sibi ut triduo regni sui decederent finibus,

Liv. 42, 25, 12:

Sabinae mulieres, hinc patres, hinc viros orantes, ne parricidio macularent partus suos (i.e. mulierum),

id. 1, 13, 2:

Patron praecepit suis ut arma induerent, ad omne imperium suum parati,

Curt. 5, 11, 1.—With reflex. pron., referring to a different antecedent:

ad hanc (Laidem) Demosthenes clanculum adit, et ut sibi copiam sui faceret, petit,

Gell. 1, 8, 5. —

In subordinate clauses introduced by quin or quod:

(Dejotarus) non recusat quin id suum facinus judices,

Cic. Deiot. 15, 43; so id. ib. 4, 15;

16, 45: parietes hujus curiae tibi gratias agere gestiunt, quod futura sit illa auctoritas in his majorum suorum et suis sedibus,

id. Marcell. 3, 10:

quidni gauderet quod iram suam nemo sentiret?

Sen. Troad. 3, 13:

querenti quod uxor sua e fico se suspendisset,

Quint. 6, 3, 88;

and with intentional ambiguity: cum Proculejus quereretur de filio quod is mortem suam expectaret,

id. 9, 3, 68. —

In interrogative clauses:

si, quod officii sui sit, non occurrit animo, nihil umquam omnino aget,

Cic. Ac. 2, 8, 25:

ut non auderet iterum dicere quot milia fundus suus abesset ab urbe,

id. Caecin. 10, [p. 1825] 28:

donec sciat unisquisque quid sui, quid alieni sit,

Liv. 6, 27, 8:

rex ignarus, quae cum Hannibale legatis suis convenisset, quaeque legati ejus ad se allaturi fuissent,

id. 23, 39, 2:

postquam animadvertit quantus agminis sui terror esset,

id. 43, 19, 5. —

In a virtually oblique clause.

In final clause, introduced by ut, ne, or rel., referring to the subject of the purpose:

me a portu praemisit domum, ut haec nuntiem uxori suae,

Plaut. Am. 1, 1, 41:

quasi Appius ille Caecus viam muniverit, non qua populus uteretur, sed ubi impune sui posteri latrocinarentur, i. e. Appii,

Cic. Mil. 7, 17:

quae gens ad Caesarem legatos mise. rat, ut suis omnibus facultatibus uteretur,

Caes. B. C. 3, 80:

inde castra movent, ne qua vis sociis suis ab Romano exercitu inferri possit,

Liv. 43, 23, 5:

(Romani) Albam a fundamentis proruerunt, ne memoria originum suarum exstaret,

id. 26, 13, 16:

oppidani nuntios Romam, qui certiorem de suo casu senatum facerent, misere,

id. 6, 33, 7; cf.:

tanto intervallo ab hostibus consedit, ut nec adventus suus propinquitate nimia nosci posset, et, etc.,

Liv. 10, 20, 7:

Datames locum delegit talem ut non multum obesse multitudo hostium suae paucitati posset,

Nep. Dat. 7, 3:

quid si gubernator a diis procellas petat ut gratior ars sua periculo fiat?

Sen. Ben. 6, 25, 4. —

In other dependent clauses represented as conceived by an antecedent in the principal sentence:

Sulla, si sibi suus pudor ac dignitas non prodesset, nullum auxilium requisivit ( = negavit se defendi velle, si, etc.),

Cic. Sull. 5, 15:

Paetus omnes libros quos frater suus reliquisset mihi donavit ( = dixit se donare libros quos, etc.),

id. Att. 2, 1, 12:

non enim a te emit, sed, priusquam tu suum sibi venderes, ipse possedit ( = potitus est, ne, etc.),

id. Phil. 2, 37, 96:

Africanus, si sua res ageretur, testimonium non diceret,

id. Rosc. Am. 36, 3:

ille ipse (Pompejus) proposuit epistulam illam, in qua est Pro tuis rebus gestis amplissimis. Amplioribusne quam suis, quam Africani?

id. Att. 8, 9, 2:

spiritus dabat (Manlio) quod... vinculorum suorum invidiam dictator fugisset,

Liv. 6, 18, 4:

(Numa) Camenis eum lucum sacravit, quod earum ibi concilia cum conjuge sua Egeria essent,

id. 1, 21, 3:

adulescens deos omnis invocare ad gratiam illi pro se referendam, quoniam sibi nequaquam satis facultatis pro suo animo atque illius erga se esset,

id. 26, 50, 4 (cf. D. 1. a. infra).

In the place of ejus.

In clauses virtually oblique, but with indicative, being conceived by the antecedent (hence suus, not ejus), but asserted as fact by the author (hence indicative, not subjunctive):

Cicero tibi mandat ut Aristodemo idem respondeas, quod de fratre suo (Ciceronis) respondisti,

Cic. Att. 2, 7, 4:

oriundi ab Sabinis, ne, quia post Tatii mortem ab sua parte non erat regnatum, imperium amitterent, sui corporis creari regem volebant,

Liv. 1, 17, 2:

C. Caesar villam pulcherrimam, quia mater sua aliquando in illa custodita erat, diruit,

Sen. Ira, 3, 21, 5:

Philemonem, a manu servum, qui necem suam per venenum inimicis promiserat, non gravius quam simplici morte punivit,

Suet. Caes. 74; cf.:

quomodo excandescunt si quid e juba sua decisum est,

Sen. Brev. Vit. 12, 3.—

To avoid ambiguity:

petunt rationes illius (Catilinae) ut orbetur consilio res publica, ut minuatur contra suum (i.e. Catilinae) furorem imperatorum copia (instead of ejus, which might be referred to res publica),

Cic. Mur. 39, 83:

equites a cornibus positos, cum jam pelleretur media peditum suorum acies, incurrisse ab lateribus ferunt,

Liv. 1, 37, 3.—

Colloquially and in epistolary style suus is used emphatically instead of ejus, with the meaning own, peculiar: deinde ille actutum subferret suus servus poenas Sosia, his own slave (opp. Mercury, who personates Sosias), Plaut. Am. 3, 4, 19: mira erant in civitatibus ipsorum furta Graecorum quae magistratus sui fecerant, their own magistrates ( = ipsorum), Cic. Att. 6, 2, 5:

in quibus (litteris Bruti) unum alienum summa sua prudentia (est), ut spectem ludos suos,

his peculiar prudence, id. ib. 15, 26, 1; so,

quod quidem ille (Nero) decernebat, quorumdam dolo ad omina sui exitus vertebatur,

Tac. A. 16, 24; cf. II. A. 1. b and g; II. A. 2. a. b; II. B. 3.—

Without particular emphasis (mostly ante- and post-class. and poet.):

tum erit tempestiva cum semen suum maturum erit,

Cato, R. R. 31:

vitis si macra erit, sarmenta sua concidito minute,

id. ib. 37:

qui sic purgatus erit, diuturna valetudine utatur, neque ullus morbus veniet, nisi sua culpa,

id. ib. 157:

Cimon in eandem invidiam incidit quam pater suus,

Nep. Cim. 3, 1:

id qua ratione consecutus sit (Lysander) latet. Non enim virtute sui exercitus factum est, etc.,

id. Lys. 1, 2:

ipse sub Esquiliis, ubi erat regia sua, Concidit,

Ov. F. 6, 601:

quodque suus conjux riguo collegerat horto, Truncat olus foliis,

id. M. 8, 646; so id. ib. 15, 819.

In partic.

As substt.

sui, suorum, m., his, their (etc.) friends, soldiers, fellow-beings, equals, adherents, followers, partisans, posterity, slaves, family, etc., of persons in any near connection with the antecedent.

(Corresp. to the regular usage, I. A. B. C.) Cupio abducere ut reddam (i.e. eam) suis, to her family, friends, Ter. Eun. 1, 2, 77; cf. id. ib. 1, 2, 66:

cum animus societatem caritatis coierit cum suis, omnesque natura conjunctos suos duxerit,

fellow-beings, Cic. Leg. 1, 23, 60:

mulier ingeniosa praecepit suis omnia Caelio pollicerentur,

her slaves, id. Cael. 25, 62:

quo facilius et nostras domos obire, et ipse a suis coli possit,

his friends, id. ib. 7, 18:

qua gratiam beneficii vestri cum suorum laude conjungant,

their family, id. Agr. 2, 1, 1:

vellem hanc contemptionem pecuniae suis reliquisset,

to his posterity, id. Phil. 3, 6, 16:

cum divisurum se urbem palam suis polliceretur,

his partisans, id. ib. 13, 9, 19:

Caesar, cohortatus suos, proelium commisit,

Caes. B. G. 1, 25; so,

Curio exercitum reduxit, suis omnibus praeter Fabium incolumibus,

id. B. C. 2, 35:

Caesar receptui suorum timens,

id. ib. 3, 46:

certior ab suis factus est, praeclusas esse portas,

id. ib. 2, 20:

omnium suorum consensu, Curio bellum ducere parabat,

id. ib. 2, 37: so,

Pompejus suorum omnium hortatu statuerat proelio decertare,

id. ib. 3, 86:

Caesar Brundisium ad suos severius scripsit,

to his officers, id. ib. 3, 25:

naviculam conscendit cum paucis suis,

a few of his followers, id. ib. 3, 104:

multum cum suis consiliandi causa secreto praeter consuetudinem loqueretur,

id. ib. 1, 19:

nupsit Melino, adulescenti inprimis inter suos et honesto et nobili,

his equals, associates, Cic. Clu. 5, 11:

rex raptim a suis in equum impositus fugit,

his suite, Liv. 41, 4, 7:

subsidio suorum proelium restituere,

comrades, id. 21, 52, 10:

feras bestias... ad opem suis ferendam avertas,

their young, id. 26, 13, 12:

abstulit sibi in suos potestatem,

his slaves, Sen. Ira, 3, 12, 6:

Besso et Nabarzani nuntiaverant sui regem... interemptum esse,

their fellow - conspirators, Curt. 5, 12, 14. — Very rarely sing.:

ut bona mens suis omnibus fuerit. Si quem libido abripuit, illorum eum, cum quibus conjuravit, non suum judicet esse,

Liv. 39, 16, 5.—

Irregular use (acc. to I. D.): sui = ejus amici, etc. (freq.;

the absolute use of ejus in this sense being inadmissible): quasi vero quisquam dormiat? ne sui quidem hoc velint, non modo ipse (sui = ejus amici, liberi),

Cic. Tusc. 1, 38, 92:

is (annus) ejus omnem spem... morte pervertit. Fuit hoc luctuosum suis, acerbum patriae, etc.,

id. Or. 3, 2, 8:

quadrigas, quia per suos ( = ipsius milites) agendae erant, in prima acie locaverat rex,

Liv. 37, 41, 8:

auctoritatem Pisistrati qui inter suos ( = ejus cives) maxima erat,

id. 37, 12:

quo cum multitudine adversariorum sui superarentur, ipse fuit superior, etc.,

Nep. Hann. 8, 4; v. g.—

Without antecedent (cf. I. B. supra): quoties necesse est fallere aut falli a suis, by one ' s friends, Sen. Phoen. 493.—

Sing.: sŭa, suae. f., a sweetheart, mistress (rare): illam suam suas res sibi habere jussit. Cic. Phil. 2, 28. 69:

cedo quid hic faciet sua?

Ter. Heaut. 2, 3, 92.—

sŭum, i, n., and more freq. sŭa, suorum, n. plur., = one ' s property.

Lit.:

nec suom adimerem alteri,

his property, his own, Plaut. Trin. 2, 2, 38 (34):

nunc si ille salvos revenit, reddam suom sibi (v. D. 3. a. infra),

id. ib. 1, 2, 119:

illum studeo quam facillime ad suum pervenire,

Cic. Fam. 13, 26, 4:

populi Romani hanc esse consuetudinem ut socios sui nihil deperdere velit,

Caes. B. G. 1, 43; cf. Cic. Rab. Post. 11, 3, I. A. 11. supra:

nec donare illi de suo dicimur,

Sen. Ben. 7, 4, 2; so esp. with quisque; v. infra — Hence, de suo = per se, or sua sponte;

(stellae) quae per igneos tractus labentia inde splendorem trahant caloremque, non de suo clara,

Sen. Q. N. 7, 1, 6. —

Trop.:

meum mihi placebat, illi suum (of a literary essay),

Cic. Att. 14, 20, 3: suom quemque decet, his own manners, etc., Plaut. Stich. 5, 4, 11; so, expendere oportet quid quisque habeat sui ( what peculiarities) nec velle experiri quam se aliena deceant;

id enim maxime quemque decet quod est cujusque maxime suum,

Cic. Off. 1, 31, 113.—

Jurid. term: aliquid pro suo possidere, to possess in the belief of one ' s legal right:

pro suo possessio tale est, cum dominium nobis acquiri putamus. Et ea causa possidemus ex qua acquiritur, et praeterea pro suo,

Dig. 41, 10, 1;

so without an antecedent, and referring to a first person: item re donata, pro donato et pro suo possideo,

ib. 41, 10, 1; v. the whole tit. ib. 42, 10 (Pro suo); cf. ib. 23, 3, 67; cf. C., infra fin.;

similarly: usucapere pro suo = acquire dominion by a possession pro suo, Fragm. Vat. 111: res pro suo, quod justam causam possidendi habet, usucapit,

id. ib. 260; Dig. 41, 3, 27. —

One ' s property:

Roscius tibi omnia sua praeter animam tradidit,

Cic. Rosc. Am. 50, 146:

qui etiam hostibus externis victis sua saepissime reddiderunt,

id. Agr. 1, 6, 19:

tu autem vicinis tuis Massiliensibus sua reddis,

id. Att. 14, 14, 6:

Remi legatos miserunt qui dicerent se suaque omnia in fidem atque potestatem populi Romani permittere,

Caes. B. G. 2, 3, 2; 1, 11, 2; 2, 13, 2:

ipsi milites alveos informes quibus se suaque transveherent, faciebant,

their baggage, Liv. 21, 26, 9:

docere eos qui sua permisere fortunae,

Sen. Q. N. 3, praef. 7; so without an antecedent, one ' s own property (cf. I. B. 2. supra):

hanc ob causam maxime ut sua tenerentur res publicae constitutae sunt,

Cic. Off. 2, 21, 73;

rarely = eorum res: quod vero etiam sua reddiderint (i.e. Gallis),

Liv. 39, 55, 3. —

One ' s own affairs:

aliena ut melius videant et dijudicent Quam sua,

Ter. Heaut. 3, 1, 96:

cognoscunt... immobile agmen et sua quemque molientem,

Liv. 10, 20, 8:

omnia ei hostium non secus quam sua nota erant,

id. 22, 41, 5:

aliena cum suis perdidit,

Sen. Ben. 7, 16, 3.— Absol., referring to a noun fem.: sua (finxit) C. Cassius ( = suas persuasiones; cf.

the context),

Quint. 6, 3, 90.

Predicative uses: suum esse, facere, fieri, putare, etc., like a gen. poss., to be, etc., the property, or under the dominion, control, power of the antecedent.

Of property in things.

Corporeal:

scripsit causam dicere Prius aurum quare sit suum,

Ter. Eun. prol. 11:

nihil erat cujusquam quod non hoc anno suum fore putabat (Clodius),

Cic. Mil. 32, 87:

quia suum cujusque fit, eorum quae natura fuerant communia quod cuique obtigit, id quisque teneat,

id. Off. 1, 7, 21:

Juba suam esse praedicans praedam,

Caes. B. C. 3, 84:

gratum sibi populum facturum, si omnes res Neapolitanorum suas duxissent,

Liv. 22, 32, 8: libros esse dicimus Ciceronis;

eosdem Dorus librarius suos vocat,

Sen. Ben. 7, 6, 1:

cum enim istarum personarum nihil suum esse possit,

since these persons can own nothing, Gai. Inst. 2, 96; cf. Dig. 1, 7, 15 pr.—Virtually predicative:

referas ad eos qui suam rem nullam habent ( = rem quae sua sit),

nothing of their own, Cic. Phil. 2, 6, 15:

qui in potestate nostra est, nihil suum habere potest,

Gai. Inst. 2, 84. — ( b) Of literary works:

quae convenere in Andriam ex Perinthia Fatetur transtulisse, atque usum pro suis ( = quasi sua essent),

Ter. And. prol. 14:

potest autem... quae tum audiet... ingenue pro suis dicere,

his own thoughts, Quint. 12, 3, 3.—

Of a country or people:

suum facere = suae dicionis facere: commemorat ut (Caesar) magnam partem Italiae beneficio atque auctoritate eorum suam fecerit,

Caes. B. C. 2, 32:

in quam (Asiam) jam ex parte suam fecerit,

Liv. 44, 24, 4:

crudelissima ac superbissima gens sua omnia suique arbitrii facit,

id. 21, 44, 5.—

Trop.:

omnia sua putavit quae vos vestra esse velletis,

Cic. Phil. 11, 12, 27:

non meminit, illum exercitum senatus populique Romani esse, non suum,

id. ib. 13, 6, 4: [p. 1826] probavit, non rempublicam suam esse, sed se reipublicae, Sen. Clem. 1, 19, 8;

so of incorporeal things: hi si velint scire quam brevis eorum vita sit, cogitent ex quota parte sua sit,

how much of it is their own, id. Brev. Vit. 19, 3; so, suum facere, to appropriate:

prudentis est, id quod in quoque optimum est, si possit, suum facere,

Quint. 10, 2, 26:

quaeremus quomodo animus (hanc virtutem) usu suam faciat,

Sen. Clem. 1, 3, 1.—

Of persons.

Under a master ' s or father ' s control:

ut lege caverent, ne quis quem civitatis mutandae causa suum faceret, neve alienaret,

make any one his slave, Liv. 41, 8, 12: quid eam tum? suamne esse ajebat, his daughter, i.e. in his power? Ter. And. 5, 4, 29:

eduxit mater pro sua ( = quasi sua esset),

id. Eun. 1, 2, 76.—

Reflexively = sui juris, independent, one ' s own master or mistress, not subject to another ' s control, under one ' s own control (v. sui juris, infra):

ancilla, quae mea fuit hodie, sua nunc est,

Plaut. Pers. 4, 3, 3.—

Of moral power over others: suus = devoted to one:

hice hoc munere arbitrantur Suam Thaidem esse,

Ter. Eun. 2, 2, 38:

eos hic fecit suos Paulo sumptu,

id. Ad. 5, 4, 21:

sed istunc exora, ut (mulierem) suam esse adsimulet,

to be friendly to him, id. Heaut. 2, 3, 117:

cum Antonio sic agens ut perspiciat, si in eo negotio nobis satisfecerit, totum me futurum suum,

Cic. Att. 14, 1 a, 2:

Alpheus... utebatur populo sane suo,

devoted to him, id. Quint. 7, 29.— Poet.: vota suos habuere deos, the vows (inst. of the persons uttering them) had the gods on their side, Ov. M. 4, 373. —

Of power over one's self, etc.:

nam qui sciet ubi quidque positum sit, quaque eo veniat, is poterit eruere, semperque esse in disputando suus,

self-possessed, Cic. Fin. 4, 4, 10:

inaestimabile bonum est suum fieri,

selfcontrol, Sen. Ep. 75, 18:

(furiosus) qui suus non est,

Dig. 42, 4, 7, § 9:

vix sua, vix sanae virgo Niseia compos Mentis erat,

Ov. M. 8, 35. —

Suum est, as impers. predicate: = ejus est, characteristic of, peculiar to one (very rare):

dixit antea, sed suum illud est, nihil ut affirmet,

Cic. Tusc. 1, 42, 99.

Attributive usages, almost always (except in Seneca) with suus before its noun.

The property, relations, affairs, etc., of one opposed to those of another, own.

Opposition expressed:

nihil de suo casu, multa de vestro querebatur,

Cic. Balb. 8, 21:

sua sibi propiora pericula quam mea loquebantur,

id. Sest. 18, 40:

suasque et imperatoris laudes canentes,

Liv. 45, 38, 12:

damnatione collegae et sua,

id. 22, 35, 3:

Senecae fratris morte pavidum et pro sua incolumitate pavidum,

Tac. A. 14, 73:

velut pro Vitellio conquerentes suum dolorem proferebant,

id. H. 3, 37;

opp. alienus: ut suo potius tempore mercatorem admitterent, quam celerius alieno,

at a time convenient to themselves, Varr. R. R. 3, 16, 11. —Without antecedent, opp. externus:

(Platoni) duo placet esse motus, unum suum, alterum externum, esse autem divinius quod ipsum ex se sua sponte moveatur, etc.,

Cic. N. D. 2, 12, 32. —

Implied:

voluptatem suis se finibus tenere jubeamus,

within the limits assigned to it, Cic. Fin. 3, 1, 1:

cum vobis immortale monumentum suis paene manibus senatus... exstruxerit,

id. Phil. 14, 12, 33:

superiores (amnes) in Italia, hic (Rhodanus) trans Alpes, hospitales suas tantum, nec largiores quam intulere aquas vehentes,

Plin. 2, 103, 106, § 224: colligitur aqua ex imbribus;

ex suo fonte nativa est,

Sen. Q. N. 3, 3:

pennas ambo non habuere suas (non suas = alienas),

Ov. Tr. 3, 4, 24. —

In particular phrases. ( a) Sua sponte and suo Marte, of one ' s own accord, by one ' s self, without the suggestion, influence, aid, etc., of others:

Caesar bellum contra Antonium sua sponte suscepit,

Cic. Phil. 8, 2, 5:

sua sponte ad Caesarem in jus adierunt,

Caes. B. C. 1, 87.—So of things, = per se, by or of itself, for itself, for its own sake:

jus et omne honestum sua sponte expetendum (cf. in the context: per se igitur jus est expetendum),

Cic. Leg. 1, 18, 48: justitium sua sponte inceptum priusquam indiceretur, by itself, i. e. without a decree, Liv. 9, 7, 8; so,

sortes sua sponte attenuatas,

id. 22, 1, 11 (cf. id. 22, 38, 13; 35, 14, 4, I. A. 2., supra): rex enim ipse, sua sponte, nullis commentariis Caesaris, simul atque audivit ejus interitum suo Marte res suas recuperavit, Cic. Phil. 2, 37, 95.—

Suus locus, in milit. lang., one ' s own ground, position, or lines:

restitit suo loco Romana acies (opp. to the advance of the enemy),

Liv. 22, 16, 2.—So figuratively:

et staturas suo loco leges,

Sen. Ben. 2, 20, 2:

aciem instruxit primum suis locis, pauloque a castris Pompeji longius,

Caes. B. C. 3, 84 (cf.: suo loco, 7. b. g, infra).—

For suo jure v. 3. infra.—

Sua Venus = one's own Venus, i. e. good luck (v. Venus): ille non est mihi par virtutibus, nec officiis;

sed habuit suam Venerem,

Sen. Ben. 2, 28, 2. —

Of private relations (opp. to public):

ut in suis rebus, ita in re publica luxuriosus nepos,

Cic. Agr. 2, 18, 48:

deinde ut communibus pro communibus utatur, privatis ut suis,

id. Off. 1, 7, 20:

quod oppidum Labienus sua pecunia exaedificaverat,

Caes. B. C. 1, 15:

militibus agros ex suis possessionibus pollicetur,

i. e. his private property, id. ib. 1, 17; Sen. Ben. 7, 6, 3. —

Of just rights or claims:

imperatori senatuique honos suus redditus,

due to them, Liv. 3, 10, 3:

neque inpedimento fuit, quominus religionibus suus tenor suaque observatio redderetur,

Val. Max. 1, 1, 8:

quibus omnibus debetur suus decor,

Quint. 11, 1, 41. —

So distributively: is mensibus suis dimisit legionem,

in the month in which each soldier was entitled to his discharge, Liv. 40, 41, 8. — Esp.: suo jure (so, meo, nostro, tuo, etc., jure), by his own right:

Tullus Hostilius qui suo jure in porta nomen inscripsit,

Cic. Phil. 13, 12, 26:

earum rerum hic A. Licinius fructum a me repetere prope suo jure debet,

id. Arch. 1, 1; id. Marcell. 2, 6; id. Phil. 2, 25, 62; id. Balb. 8, 21:

numquam illum res publica suo jure esset ulta,

by its unquestionable right, id. Mil. 33, 88. —

Of that to which one is exclusively devoted:

huic quaestioni suum diem dabimus,

a day for its exclusive discussion, Sen. Ep. 94, 52:

homini autem suum bonum ratio est,

his exclusive good, id. ib. 76, 10:

in majorem me quaestionem vocas, cui suus locus, suus dies dandus est,

id. Q. N. 2, 46, 1. —

With proprius: mentio inlata apud senatum est, rem suo proprio magistratu egere,

that the business needed a particular officer exclusively for itself, Liv. 4, 8, 4:

et Hannibalem suo proprio occupandum bello,

id. 27, 38, 7; cf.:

dissupasset hostes, ni suo proprio eum proelio equites Volscorum exceptum tenuissent,

in which they alone fought, id. 3, 70, 4:

mare habet suas venas quibus impletur,

by which it alone is fed, Sen. Q. N. 3, 14, 3. —

According to one ' s liking, of one ' s own choice.

Of persons, devoted to one, friendly, dear:

Milone occiso (Clodius) habuisset suos consules,

after his own heart, Cic. Mil. 33, 89:

collegit ipse se contra suum Clodium,

his dear Clodius, id. Pis. 12, 27 (cf.: suum facere, habere, II. B. 2. g).—

Of things, favorable.

Of place: neque Jugurtham nisi... suo loco pugnam facere, on his own ground, i. e. chosen by him, favorable, Sall. J. 61, 1:

hic magna auxilia expectabant et suis locis bellum in hiemem ducere cogitabant,

Caes. B. C. 1, 61; cf.:

numquam nostris locis laboravimus,

Liv. 9, 19, 15.—

Of time:

cum Perseus suo maxime tempore et alieno hostibus incipere bellum posset,

Liv. 42, 43, 3; v. 7. b, infra. —

Of circumstances: sua occasio, a favorable opportunity; sometimes without antecedent:

neque occasioni tuae desis, neque suam occasionem hosti des,

Liv. 22, 39, 21:

tantum abfuit ut ex incommodo alieno sua occasio peteretur,

id. 4, 58, 2:

aestuque suo Locros trajecit,

a favorable tide, id. 23, 41, 11:

ignoranti quem portum petat nullus suus ventus est,

Sen. Ep. 71, 3:

orba suis essent etiamnunc lintea ventis,

Ov. M. 13, 195:

aut ille Ventis iturus non suis,

Hor. Epod. 9, 30. —

Of persons or things, peculiar, particular:

quae est ei (animo) natura? Propria, puto, et sua,

Cic. Tusc. 1, 29, 70:

omnis enim motus animi suum quendam a natura habet vultum,

id. de Or. 3, 57, 316:

geometrae et musici... more quodam loquuntur suo. Ipsae rhetorum artes verbis in docendo quasi privatis utuntur ac suis,

id. Fin. 3, 1, 4:

sensus omnis habet suum finem,

its peculiar limits, Quint. 9, 4, 61: animus cum suum ambitum complevit et finibus se suis cinxit, consummatum est summum bonum, Sen. Vit. Beat. 9, 3: est etiam in nominibus ( nouns) diverso collocatis sua gratia, their peculiar elegance, Quint. 9, 3, 86:

ibi non bello aperto, sed suis artibus, fraude et insidiis, est paene circumventus,

Liv. 21, 34, 1:

nec Hannibalem fefellit, suis se artibus peti,

id. 22, 16, 5:

adversus hostem non virtute tantum, sed suis (i. e. hostis) etiam pugnare consiliis oportebat,

Flor. 2, 6, 26:

liberam Minucii temeritatem se suo modo expleturum,

Liv. 22, 28, 2:

equites ovantes sui moris carmine,

id. 10, 26, 11:

exsultans cum sui moris tripudiis,

id. 21, 42, 3:

tripudiantes suo more,

id. 23, 26, 9.—So, suo Marte, referring to the style of fighting peculiar to the different arms:

equitem suo alienoque Marte pugnare,

that the cavalry were fighting both in their own style and in that of the other arms, Liv. 3, 62, 9; cf.: suo Marte, 1, c. a, supra.—And distributively ( = suus quisque):

suos autem haec operum genera ut auctores, sic etiam amatores habent,

Quint. 12, 10, 2:

illa vero fatidica fulmina ex alto et ex suis venire sideribus,

Plin. 2, 43, 43, § 113; cf.:

quae quidem planiora suis exemplis reddentur,

Val. Max. 3, 4 prooem.—

Proper, right.