Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

ad-dŭbĭto

  • 41 indubitabiliter

    in-dŭbĭtābĭlis, e, adj. [2. in-dubito], that cannot be doubted, indubitable (postAug. and post-class.), Quint. 4, 1, 55; 4, 5, 13; Dig. 28, 5, 9, § 8,—Hence, adv.: in-dŭ-bĭtābĭlĭter, indubitably, without doubt, doubtless, Arn. 5, 183.

    Lewis & Short latin dictionary > indubitabiliter

  • 42 indubito

    in-dŭbĭto, āvi, ātum, 1, v. n., to doubt of ( poet.); with dat.:

    viribus tuis,

    Verg. A. 8, 404:

    tuis moribus,

    Stat. S. 3, 5, 110.

    Lewis & Short latin dictionary > indubito

  • 43 inscriptio

    inscriptĭo, ōnis, f. [inscribo], a writing upon, inscribing; an inscription, title (class.):

    nominis inscriptio,

    Cic. Dom. 20, 51: quod de inscriptione quaeris, non dubito, quin kathêkon officium sit;

    sed inscriptio plenior, de officiis,

    id. Att. 16, 11, 4.— An inscription on monuments:

    hinc illa infelicis monumenti inscriptio, turba se medicorum periisse,

    Plin. 29, 1, 5, § 11:

    frontis,

    a branding on the forehead, Petr. 106; 103; so plur., Sen. de Ira, 3, 3, 6:

    servi, quibus stigmata inscripta sint,

    Gai. Inst. 1, 13.— An accusation (post-class.):

    libellos inscriptionis deponere,

    Dig. 48, 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > inscriptio

  • 44 malus

    1.
    mălus, a, um, adj. [Sanscr. mala, dirt; Gr. melas, black; cf. macula; Germ. mal in Mutter-mal, etc.].— Comp.: pējor, pejus.— Sup.: pessimus, a, um, bad, in the widest sense of the word (opp. bonus), evil, wicked, injurious, destructive, mischievous, hurtful; of personal appearance, ill-looking, ugly, deformed; of weight, bad, light; of fate, evil, unlucky, etc.:

    malus et nequam homo,

    Plaut. Ps. 4, 7, 1:

    pessima puella,

    Cat. 36, 9; 55, 10:

    delituit mala,

    Plaut. Rud. 2, 5, 9:

    philosophi minime mali illi quidem, sed non satis acuti,

    Cic. Off. 3, 9, 23:

    malam opinionem habere de aliquo,

    id. Verr. 2, 3, 24, § 59:

    consuetudo,

    Hor. S. 1, 3, 36:

    conscientia,

    Quint. 12, 1, 3:

    mens,

    id. ib.:

    mores,

    Sall. C. 18:

    fures,

    Hor. S. 1, 1, 77:

    Furiae,

    id. ib. 2, 3, 135:

    virus,

    Verg. G. 1, 129:

    cicuta,

    Hor. S. 2, 1, 56:

    libido,

    Liv. 1, 57:

    falx,

    Verg. E. 3, 11:

    gramina,

    id. A. 2, 471: carmen, i. e. an incantation, Leg. XII. Tab. ap. Plin. 28, 2, 4, § 17:

    abi in malam rem,

    go and be hanged! Ter. And. 2, 1, 17:

    pugna,

    unsuccessful, adverse, Cic. Div. 2, 25, 54; Sall. J. 56:

    avis,

    i. e. ill-boding, Hor. C. 1, 15, 5; cf. id. ib. 3, 6, 46:

    ales,

    id. Epod. 10, 1: aetas, burdensome, i. e. senectus, Plaut. Aul. 1, 1, 4:

    haud mala est mulier,

    not badlooking, id. Bacch. 5, 2, 42:

    facies,

    Quint. 6, 3, 32; Ter. Eun. 2, 2, 43:

    crus,

    i. e. deformed, Hor. S. 1, 2, 102:

    pondus,

    i. e. light, deficient, Plaut. Am. 1, 1, 156.—Of the sick:

    in malis aeger est,

    in great danger, Cels. 3, 15 fin.:

    tempus a quo omnis aeger pejor fiat,

    id. 3, 5 med.:

    eo tempore fere pessimi sunt qui aegrotant,

    id. ib. —In neutr. sing., as adv.:

    ne gallina malum responset dura palato,

    Hor. S. 2, 4, 18.— Comp.: pejor, worse:

    via,

    Hor. S. 1, 5, 96.—Hence,
    1.
    mă-lum, i, n., any thing bad, an evil, mischief, misfortune, calamity, etc.
    A.
    In gen.:

    orarem, ut ei, quod posses mali facere, faceres,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 25:

    quam sit bellum, cavere malum,

    Cic. de Or. 1, 58, 247:

    nihil enim mali accidisse Scipioni puto,

    id. Lael. 3, 10:

    hostes inopinato malo turbati,

    Caes. B. C. 2, 12:

    externum, i. e. bellum,

    Nep. Hamilc. 21:

    ne in cotidianam id malum vertat, i. e. febris,

    Cels. 3, 15:

    hoc malo domitos potius cultores agrorum fore, quam, etc.,

    Liv. 2, 34, 11.—
    B.
    In partic.
    (α).
    Punishment; hurt, harm, severity, injury:

    malo domandam tribuniciam potestatem,

    Liv. 2, 54, 10:

    malo exercitum coërcere,

    Sall. J. 100, 5:

    sine malo,

    Plaut. Rud. 4, 4, 81; so Ter. Eun. 4, 4, 45; Liv. 4, 49, 11:

    vi, malo, plagis adductus est, ut frumenti daret,

    ill-usage, Cic. Verr. 2, 3, 23, § 56:

    amanti amoenitas malo est: nobis lucro est,

    is hurtful, injurious, Plaut. Men. 2, 3, 5:

    clementiam illi malo fuisse,

    was injurious, unfortunate, Cic. Att. 14, 22, 1: malo hercle magno suo convivat sine modo, to his own [p. 1105] hurt, Enn. ap. Non. 474, 23 (Sat. v. 1 Vahl.):

    olet homo quidam malo suo,

    Plaut. Am. 1, 1, 165:

    male merenti bona es: at malo cum tuo,

    to your own hurt, id. As. 1, 3, 3.—
    (β).
    Wrong-doing:

    causae, quae numquam malo defuturae sunt, Sen. de Ira, 1, 16, 3: sperans famam exstingui veterum sic posse malorum,

    Verg. A. 6, 527; Anthol. Lat. 1, 178.—
    (γ).
    As a term of abuse, plague, mischief, torment:

    quid tu, malum, me sequere?

    Plaut. Cas. 1, 3:

    qui, malum, alii?

    Ter. Eun. 4, 7, 10:

    quae, malum, est ista tanta audacia?

    Cic. Verr. 2, 1, 20, § 54; so id. Off. 2, 15, 53; Curt. 8, 14, 41.—
    (δ).
    As an exclamation, alas! misery! Plaut. Capt. 3, 3, 16; id. Men. 2, 3, 37 Brix ad loc.—
    2.
    măle, adv., badly, ill, wrongly, wickedly, unfortunately, erroneously, improperly, etc.: dubitas, quin lubenter tuo ero meus, quod possiet facere, faciat male? will do all the harm to him, etc., Plaut. Poen. 4, 2, 66: si iste Italiam relinquet, faciet omnino male, et, ut ego existimo, alogistôs, will act altogether unwisely, Attic. ap. Cic. Att. 9, 10:

    di isti Segulio male faciant,

    do harm to him, punish him, Cic. Fam. 11, 21, 1:

    o factum male de Alexione!

    id. Att. 15, 1, 1:

    male velle alicui,

    to wish ill, Plaut. As. 5, 1, 13:

    Karthagini male jamdiu cogitanti bellum multo ante denuntio, cogitare de aliquo,

    Cic. Sen. 6, 18:

    male loqui,

    id. Rosc. Am. 48:

    male loqui alicui, for maledicere,

    Ter. Phorm. 2, 3, 25:

    male accipere verbis aliquem,

    Cic. Verr. 2, 1, 54, § 140:

    equitatu agmen adversariorum, male habere,

    to harass, annoy, Caes. B. C. 1, 63:

    hoc male habet virum,

    annoys, vexes him, Ter. And. 2, 6, 5:

    male se habere,

    to feel ill, dejected, low-spirited, id. Eun. 4, 2, 6:

    male est animo,

    it vexes me, id. Ad. 4, 5, 21:

    male est animo,

    I feel unwell, Plaut. Curc. 2, 3, 33:

    male fit animo,

    I am beginning to feel bad, am getting unwell, id. Rud. 2, 6, 26: L. Antonio male sit, si quidem, etc., evil betide him! (a formula of imprecation), Cic. Att. 15, 15, 1:

    quae res tibi vertat male,

    much harm may it do you! Ter. Ad. 2, 1, 37:

    male tibi esse malo quam molliter,

    I would rather you should be unfortunate than effeminate, Sen. Ep. 82, 1:

    proelium male pugnatum,

    unsuccessfully, Sall. J. 54, 7:

    ea quae male empta sunt,

    at a bad bargain, Cic. Att. 2, 4, 1:

    male vendere,

    at a sacrifice, id. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    male reprehendunt praemeditationem rerum futurarum,

    id. Tusc. 3, 16, 34:

    male tegere mutationem fortunae,

    Tac. H. 1, 66:

    male sustinere arma,

    unskilfully, Liv. 1, 25, 12: non dubito, quin me male oderit, i. e. very much, intensely, Caes. ap. Cic. Att. 14, 1, 2:

    male metuo, ne, etc.,

    exceedingly, much, Ter. Hec. 3, 2, 2:

    rauci,

    miserably, Hor. S. 1, 4, 66.—

    When attached to an adjective, it freq. gives it the opposite meaning: male sanus = insanus,

    insane, deranged, Cic. Att. 9, 15, 5:

    male sana,

    with mind disturbed, Verg. A. 4, 8:

    gratus,

    i. e. ungrateful, Ov. H. 7, 27:

    male fidas provincias,

    unfaithful, Tac. H. 1, 17:

    statio male fida carinis,

    unsafe, Verg. A. 2, 23.— Comp.:

    oderam multo pejus hunc quam illum ipsum Clodium,

    Cic. Fam. 7, 2, 3; cf.:

    pejusque leto flagitium timet,

    Hor. C. 4, 9, 50; and:

    cane pejus vitabit chlamydem,

    id. Ep. 1, 17, 30.
    2.
    mālus, i, f., Gr. mêlea, an appletree:

    malus bifera,

    Varr. R. R. 1, 7:

    et steriles platani malos gessere valentes,

    Verg. G. 2, 70:

    malus granata,

    the pomegranate, Isid. 17, 7, 6:

    felices arbores putantur esse quercus...malus, etc.,

    Macr. S. 3, 20, 2.
    3.
    mālus, i, m. [by some referred to root mac-; Gr. makros; Lat. magnus; but perh. the same word with 2. malus], an upright mast, pole, or beam.
    I.
    In gen.:

    malos exaequantes altitudinem jugi surrexit,

    Front. Strat. 3, 8, 3.—
    II.
    Esp.
    A.
    A mast of a ship:

    ut si qui gubernatorem in navigando agere nihil dicant, cum alii malos scandant, etc.,

    Cic. Sen. 6, 17:

    malum erigi, vela fieri imperavit,

    id. Verr. 2, 5, 34, § 88:

    attolli malos,

    Verg. A. 5, 829:

    malo suspendit ab alto,

    id. ib. 5, 489:

    saucius,

    injured, Hor. C. 1, 14, 5.—
    B.
    A standard or pole, to which the awnings spread over the theatre were attached, Lucr. 6, 110; Liv. 39, 7, 8.—
    C.
    The beam in the middle of a wine-press, Plin. 18, 31, 74, § 317.—
    D.
    The corner beams of a tower:

    turrium mali,

    Caes. B. G. 7, 22, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > malus

  • 45 me hercule

    Hercŭles, is and i (the latter in Cic. Ac. 2, 34, 108 Goer.; cf. Plin. ap. Charis. p. 107 P.:

    Herculei,

    Cat. 55, 13), m., = Hêraklês, Etrusc. HERCLE (whence, by the insertion of a connecting vowel, the Latin form arose; cf. Alcumena for Alkmênê; v. also under B. the voc. hercle), son of Jupiter and Alcmena, husband of Dejanira, and, after his deification, of Hebe, the god of strength, and the guardian of riches, to whom, therefore, tithes were offered; he was also the guide of the Muses (Musagetes); the poplar was sacred to him, Cic. N. D. 3, 16, 42; Varr. ap. Serv. Verg. A. 8, 564; Varr. L. L. 6, § 54 Müll.; Plaut. Stich. 1, 3, 80; 2, 2, 62; Ov. M. 8, 364; 9, 13 sq.; Hor. C. 3, 14, 1; 4, 5, 36; Suet. Aug. 29; cf. with Ov. F. 6, 797 sq.:

    neque Herculi quisquam decumam vovit umquam, si sapiens factus esset,

    Cic. N. D. 3, 36, 88:

    superavit aerumnis suis aerumnas Herculis,

    Plaut. Pers. 1, 1, 2: Herculis Columnae, the Pillars of Hercules, i. e. the promontories between which is the Strait of Gibraltar, Plin. 2, 67, 67, § 167; Curt. 10, 1, 8 et saep.—In gen. plur.:

    et Herculum et Mercuriorum disciplinae,

    Tert. Spect. 11 fin. —Prov.: Herculi quaestum conterere, i. e. to squander everything (even the tithes of Hercules), Plaut. Most. 4, 2, 68:

    personam Herculis et cothurnos aptare infantibus,

    Quint. 6, 1, 36.—
    B.
    Transf., analog. with the Greek Hêrakleis and Hêrakles, in voc. hercŭles, and more freq. hercŭle or hercle; also with a prefixed me: mĕ-hercŭles, mehercŭle (also separately: me hercule), and mĕhercle, as an oath or asseveration, by Hercules!
    (α).
    Hercules and mehercules:

    et, hercules, hae quidem exstant,

    Cic. Brut. 16, 61; cf. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 1; Poll. ib. 10, 33, 7:

    licet, hercules, undique omnes in me terrores impendeant,

    Cic. Rosc. Am. 11, 31; Vell. 2, 52, 2:

    neque, mehercules, hoc indigne fero,

    Cic. Rosc. Am. 48, 141:

    cui, mehercules, hic multum tribuit,

    id. Fam. 6, 5, 3; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

    at, mehercules, narrabit quod quis voluerit,

    Phaedr. 3, 17, 8.—
    (β).
    Hercule and mehercule, by Hercules! (in class. prose most freq.; cf.

    also: impetratum est a consuetudine, ut peccare suavitatis causa liceret: et pomeridianas quadrigas quam postmeridianas libentius dixerim, et mehercule quam mehercules,

    Cic. Or. 47, 157):

    et hercule ita fecit,

    id. Lael. 11, 37:

    et hercule,

    id. Fam. 2, 18, 2; Quint. 2, 5, 4; 2, 16, 12; 10, 2, 3;

    12, 6, 4 al.: ac me quidem, ut hercule etiam te ipsum, Laeli, cognitio ipsa rerum delectat,

    Cic. Rep. 1, 13:

    non hercule, Scipio, dubito quin, etc.,

    id. ib. 1, 23; id. Quint. 3, 13; id. Att. 2, 7, 3:

    sed hercule facile patior datum tempus, in quo, etc.,

    id. ib. 16, 16, C, 10; Quint. 1, 4, 7; 12, 1, 7:

    atqui nactus es, sed me hercule otiosiorem opera quam animo,

    Cic. Rep. 1, 9:

    dicam me hercule,

    id. ib. 1, 19:

    non me hercule, inquit,

    id. ib. 1, 38:

    non mehercule,

    Quint. 6, 1, 43; 6, 3, 74:

    cognoscere me hercule, inquit, etc.,

    Cic. Rep. 1, 48 Mai. N. cr.:

    ita mehercule attendi, nec satis intellexi, etc.,

    id. Leg. 3, 14, 33 Mos. N. cr.; id. Verr. 2, 3, 62, § 144:

    vere mehercule hoc dicam,

    id. Planc. 26, 64: et mehercule ego antea mirari solebam, etc., id. Verr. 2, 4, 14, § 33; id. Att. 5, 16, 3:

    mihi mehercule magnae curae est aedilitas tua,

    id. Fam. 2, 11, 2:

    servi mehercule mei, si me isto pacto metuerent, etc.,

    id. Cat. 1, 7, 17.—
    (γ).
    Hercle and mehercle (the former esp. freq. in Plaut. and Ter.; the latter very rare): malo hercle magno suo convivat, Enn. ap. Non. 474, 22 (Sat. v. 1 Vahl.):

    obsecro hercle, quantus et quam validus est,

    Plaut. Am. 1, 1, 143; id. ib. 173:

    tanto hercle melior,

    id. Bacch. 2, 2, 33:

    mihi quidem hercle non fit verisimile,

    Ter. And. 1, 3, 20:

    nescio hercle,

    id. Eun. 2, 3, 13; id. Phorm. 1, 2, 87:

    perii hercle,

    id. Eun. 5, 2, 66; 5, 6, 14; id. Heaut. 4, 4, 14:

    non hercle,

    id. Phorm. 5, 7, 76:

    per hercle rem mirandam (i. e. permirandam) Aristoteles dicit,

    Gell. 3, 6, 1.—With intensive particles:

    heu hercle,

    Plaut. Rud. 3, 5, 41:

    scite hercle sane,

    id. Trin. 3, 3, 53; cf.:

    sane quidem hercle,

    Cic. Leg. 2, 4, 8:

    minime, minime hercle vero!

    Plaut. Trin. 3, 3, 23; cf.:

    minime hercle,

    Cic. Lael. 9, 30:

    haudquaquam hercle, Crasse, mirandum est, etc.,

    id. de Or. 3, 22, 82:

    pulchre mehercle dictum et sapienter,

    Ter. Eun. 3, 1, 26; 1, 1, 22.
    II.
    Derivv.
    A.
    Hercŭlĕus, a, um, adj., of or belonging to Hercules, Herculean:

    domiti Herculea manu Telluris juvenes,

    Hor. C. 2, 12, 6:

    labor,

    id. ib. 1, 3, 36:

    coronae arbos,

    i. e. the poplar, Verg. G. 2, 66; cf.:

    umbra populi,

    id. A. 8, 276:

    leo,

    the lion's skin worn by Hercules, Val. Fl. 1, 263:

    Oete,

    on which Hercules burned himself, Luc. 3, 178:

    hospes,

    i. e. Croto, by whom Hercules was hospitably entertained, Ov. M. 15, 8:

    ternox,

    in which Hercules was begotten, Stat. Th. 12, 301:

    hostis,

    i. e. Telephus, son of Hercules, Ov. R. Am. 47:

    gens,

    i. e. the family of the Fabians sprung from Hercules, id. F. 2, 237; so,

    penates,

    Sil. 7, 44:

    sacrum,

    instituted by Evander in honor of Hercules, Verg. A. 8, 270:

    Trachin,

    built by Hercules, Ov. M. 11, 627:

    urbs,

    the city of Herculaneum, built by Hercules, id. ib. 15, 711.—Hence also:

    litora,

    near Herculaneum, Prop. 1, 11, 2:

    Tibur,

    i. e. where Hercules was worshipped, Mart. 1, 13, 1; 4, 62:

    astrum,

    i. e. the constellation of the Lion, id. 8, 55, 15: fretum, i. e. the Pillars of Hercules, (Strait of Gibraltar), Sil. 1, 199;

    also: metae,

    Luc. 3, 278.—
    B.
    Hercŭlā-nĕus, a, um, adj., the same: pars, i. e. the tithes (dedicated to Hercules), the tenth part, Plaut. Truc. 2, 7, 11.—Also to denote things large of their kind:

    formicae,

    Plin. 30. 4, 10, §

    29: urtica,

    id. 21, 15, 55, § 92:

    nodus,

    Sen. Ep. 87, 33:

    nymphaea,

    App. Herb. 67:

    sideritis,

    id. ib. 72:

    machaera,

    Capitol. Pertin. 8.—
    C.
    Hercŭlānus, a, um, adj., the same: pes, i. e. long, large (cf. in the preced.), Gell. 1, 1, 3.—
    D.
    Acc. to the Gr. form Hēraclēus or Hēra-clĭus, a, um, adj., = Hêrakleios or Hêraklios, the same:

    fabulae,

    Juv. 1, 52 (al. acc. to the MSS. Herculeias).—
    E.
    Hēraclī-des, ae, m., = Hêrakleidês, a male descendant of Hercules, Heraclid:

    exclusi ab Heraclīdis Orestis liberi,

    Vell. 1, 2 fin.
    F.
    Hercŭlĭus, i, m., a surname of the emperor Maximinianus, and hence, Her-cŭlĭāni, ōrum, m., his guards, Amm. 22, 3, 2; 25, 6, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > me hercule

  • 46 mehercule

    Hercŭles, is and i (the latter in Cic. Ac. 2, 34, 108 Goer.; cf. Plin. ap. Charis. p. 107 P.:

    Herculei,

    Cat. 55, 13), m., = Hêraklês, Etrusc. HERCLE (whence, by the insertion of a connecting vowel, the Latin form arose; cf. Alcumena for Alkmênê; v. also under B. the voc. hercle), son of Jupiter and Alcmena, husband of Dejanira, and, after his deification, of Hebe, the god of strength, and the guardian of riches, to whom, therefore, tithes were offered; he was also the guide of the Muses (Musagetes); the poplar was sacred to him, Cic. N. D. 3, 16, 42; Varr. ap. Serv. Verg. A. 8, 564; Varr. L. L. 6, § 54 Müll.; Plaut. Stich. 1, 3, 80; 2, 2, 62; Ov. M. 8, 364; 9, 13 sq.; Hor. C. 3, 14, 1; 4, 5, 36; Suet. Aug. 29; cf. with Ov. F. 6, 797 sq.:

    neque Herculi quisquam decumam vovit umquam, si sapiens factus esset,

    Cic. N. D. 3, 36, 88:

    superavit aerumnis suis aerumnas Herculis,

    Plaut. Pers. 1, 1, 2: Herculis Columnae, the Pillars of Hercules, i. e. the promontories between which is the Strait of Gibraltar, Plin. 2, 67, 67, § 167; Curt. 10, 1, 8 et saep.—In gen. plur.:

    et Herculum et Mercuriorum disciplinae,

    Tert. Spect. 11 fin. —Prov.: Herculi quaestum conterere, i. e. to squander everything (even the tithes of Hercules), Plaut. Most. 4, 2, 68:

    personam Herculis et cothurnos aptare infantibus,

    Quint. 6, 1, 36.—
    B.
    Transf., analog. with the Greek Hêrakleis and Hêrakles, in voc. hercŭles, and more freq. hercŭle or hercle; also with a prefixed me: mĕ-hercŭles, mehercŭle (also separately: me hercule), and mĕhercle, as an oath or asseveration, by Hercules!
    (α).
    Hercules and mehercules:

    et, hercules, hae quidem exstant,

    Cic. Brut. 16, 61; cf. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 1; Poll. ib. 10, 33, 7:

    licet, hercules, undique omnes in me terrores impendeant,

    Cic. Rosc. Am. 11, 31; Vell. 2, 52, 2:

    neque, mehercules, hoc indigne fero,

    Cic. Rosc. Am. 48, 141:

    cui, mehercules, hic multum tribuit,

    id. Fam. 6, 5, 3; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

    at, mehercules, narrabit quod quis voluerit,

    Phaedr. 3, 17, 8.—
    (β).
    Hercule and mehercule, by Hercules! (in class. prose most freq.; cf.

    also: impetratum est a consuetudine, ut peccare suavitatis causa liceret: et pomeridianas quadrigas quam postmeridianas libentius dixerim, et mehercule quam mehercules,

    Cic. Or. 47, 157):

    et hercule ita fecit,

    id. Lael. 11, 37:

    et hercule,

    id. Fam. 2, 18, 2; Quint. 2, 5, 4; 2, 16, 12; 10, 2, 3;

    12, 6, 4 al.: ac me quidem, ut hercule etiam te ipsum, Laeli, cognitio ipsa rerum delectat,

    Cic. Rep. 1, 13:

    non hercule, Scipio, dubito quin, etc.,

    id. ib. 1, 23; id. Quint. 3, 13; id. Att. 2, 7, 3:

    sed hercule facile patior datum tempus, in quo, etc.,

    id. ib. 16, 16, C, 10; Quint. 1, 4, 7; 12, 1, 7:

    atqui nactus es, sed me hercule otiosiorem opera quam animo,

    Cic. Rep. 1, 9:

    dicam me hercule,

    id. ib. 1, 19:

    non me hercule, inquit,

    id. ib. 1, 38:

    non mehercule,

    Quint. 6, 1, 43; 6, 3, 74:

    cognoscere me hercule, inquit, etc.,

    Cic. Rep. 1, 48 Mai. N. cr.:

    ita mehercule attendi, nec satis intellexi, etc.,

    id. Leg. 3, 14, 33 Mos. N. cr.; id. Verr. 2, 3, 62, § 144:

    vere mehercule hoc dicam,

    id. Planc. 26, 64: et mehercule ego antea mirari solebam, etc., id. Verr. 2, 4, 14, § 33; id. Att. 5, 16, 3:

    mihi mehercule magnae curae est aedilitas tua,

    id. Fam. 2, 11, 2:

    servi mehercule mei, si me isto pacto metuerent, etc.,

    id. Cat. 1, 7, 17.—
    (γ).
    Hercle and mehercle (the former esp. freq. in Plaut. and Ter.; the latter very rare): malo hercle magno suo convivat, Enn. ap. Non. 474, 22 (Sat. v. 1 Vahl.):

    obsecro hercle, quantus et quam validus est,

    Plaut. Am. 1, 1, 143; id. ib. 173:

    tanto hercle melior,

    id. Bacch. 2, 2, 33:

    mihi quidem hercle non fit verisimile,

    Ter. And. 1, 3, 20:

    nescio hercle,

    id. Eun. 2, 3, 13; id. Phorm. 1, 2, 87:

    perii hercle,

    id. Eun. 5, 2, 66; 5, 6, 14; id. Heaut. 4, 4, 14:

    non hercle,

    id. Phorm. 5, 7, 76:

    per hercle rem mirandam (i. e. permirandam) Aristoteles dicit,

    Gell. 3, 6, 1.—With intensive particles:

    heu hercle,

    Plaut. Rud. 3, 5, 41:

    scite hercle sane,

    id. Trin. 3, 3, 53; cf.:

    sane quidem hercle,

    Cic. Leg. 2, 4, 8:

    minime, minime hercle vero!

    Plaut. Trin. 3, 3, 23; cf.:

    minime hercle,

    Cic. Lael. 9, 30:

    haudquaquam hercle, Crasse, mirandum est, etc.,

    id. de Or. 3, 22, 82:

    pulchre mehercle dictum et sapienter,

    Ter. Eun. 3, 1, 26; 1, 1, 22.
    II.
    Derivv.
    A.
    Hercŭlĕus, a, um, adj., of or belonging to Hercules, Herculean:

    domiti Herculea manu Telluris juvenes,

    Hor. C. 2, 12, 6:

    labor,

    id. ib. 1, 3, 36:

    coronae arbos,

    i. e. the poplar, Verg. G. 2, 66; cf.:

    umbra populi,

    id. A. 8, 276:

    leo,

    the lion's skin worn by Hercules, Val. Fl. 1, 263:

    Oete,

    on which Hercules burned himself, Luc. 3, 178:

    hospes,

    i. e. Croto, by whom Hercules was hospitably entertained, Ov. M. 15, 8:

    ternox,

    in which Hercules was begotten, Stat. Th. 12, 301:

    hostis,

    i. e. Telephus, son of Hercules, Ov. R. Am. 47:

    gens,

    i. e. the family of the Fabians sprung from Hercules, id. F. 2, 237; so,

    penates,

    Sil. 7, 44:

    sacrum,

    instituted by Evander in honor of Hercules, Verg. A. 8, 270:

    Trachin,

    built by Hercules, Ov. M. 11, 627:

    urbs,

    the city of Herculaneum, built by Hercules, id. ib. 15, 711.—Hence also:

    litora,

    near Herculaneum, Prop. 1, 11, 2:

    Tibur,

    i. e. where Hercules was worshipped, Mart. 1, 13, 1; 4, 62:

    astrum,

    i. e. the constellation of the Lion, id. 8, 55, 15: fretum, i. e. the Pillars of Hercules, (Strait of Gibraltar), Sil. 1, 199;

    also: metae,

    Luc. 3, 278.—
    B.
    Hercŭlā-nĕus, a, um, adj., the same: pars, i. e. the tithes (dedicated to Hercules), the tenth part, Plaut. Truc. 2, 7, 11.—Also to denote things large of their kind:

    formicae,

    Plin. 30. 4, 10, §

    29: urtica,

    id. 21, 15, 55, § 92:

    nodus,

    Sen. Ep. 87, 33:

    nymphaea,

    App. Herb. 67:

    sideritis,

    id. ib. 72:

    machaera,

    Capitol. Pertin. 8.—
    C.
    Hercŭlānus, a, um, adj., the same: pes, i. e. long, large (cf. in the preced.), Gell. 1, 1, 3.—
    D.
    Acc. to the Gr. form Hēraclēus or Hēra-clĭus, a, um, adj., = Hêrakleios or Hêraklios, the same:

    fabulae,

    Juv. 1, 52 (al. acc. to the MSS. Herculeias).—
    E.
    Hēraclī-des, ae, m., = Hêrakleidês, a male descendant of Hercules, Heraclid:

    exclusi ab Heraclīdis Orestis liberi,

    Vell. 1, 2 fin.
    F.
    Hercŭlĭus, i, m., a surname of the emperor Maximinianus, and hence, Her-cŭlĭāni, ōrum, m., his guards, Amm. 22, 3, 2; 25, 6, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > mehercule

  • 47 mehercules

    Hercŭles, is and i (the latter in Cic. Ac. 2, 34, 108 Goer.; cf. Plin. ap. Charis. p. 107 P.:

    Herculei,

    Cat. 55, 13), m., = Hêraklês, Etrusc. HERCLE (whence, by the insertion of a connecting vowel, the Latin form arose; cf. Alcumena for Alkmênê; v. also under B. the voc. hercle), son of Jupiter and Alcmena, husband of Dejanira, and, after his deification, of Hebe, the god of strength, and the guardian of riches, to whom, therefore, tithes were offered; he was also the guide of the Muses (Musagetes); the poplar was sacred to him, Cic. N. D. 3, 16, 42; Varr. ap. Serv. Verg. A. 8, 564; Varr. L. L. 6, § 54 Müll.; Plaut. Stich. 1, 3, 80; 2, 2, 62; Ov. M. 8, 364; 9, 13 sq.; Hor. C. 3, 14, 1; 4, 5, 36; Suet. Aug. 29; cf. with Ov. F. 6, 797 sq.:

    neque Herculi quisquam decumam vovit umquam, si sapiens factus esset,

    Cic. N. D. 3, 36, 88:

    superavit aerumnis suis aerumnas Herculis,

    Plaut. Pers. 1, 1, 2: Herculis Columnae, the Pillars of Hercules, i. e. the promontories between which is the Strait of Gibraltar, Plin. 2, 67, 67, § 167; Curt. 10, 1, 8 et saep.—In gen. plur.:

    et Herculum et Mercuriorum disciplinae,

    Tert. Spect. 11 fin. —Prov.: Herculi quaestum conterere, i. e. to squander everything (even the tithes of Hercules), Plaut. Most. 4, 2, 68:

    personam Herculis et cothurnos aptare infantibus,

    Quint. 6, 1, 36.—
    B.
    Transf., analog. with the Greek Hêrakleis and Hêrakles, in voc. hercŭles, and more freq. hercŭle or hercle; also with a prefixed me: mĕ-hercŭles, mehercŭle (also separately: me hercule), and mĕhercle, as an oath or asseveration, by Hercules!
    (α).
    Hercules and mehercules:

    et, hercules, hae quidem exstant,

    Cic. Brut. 16, 61; cf. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 1; Poll. ib. 10, 33, 7:

    licet, hercules, undique omnes in me terrores impendeant,

    Cic. Rosc. Am. 11, 31; Vell. 2, 52, 2:

    neque, mehercules, hoc indigne fero,

    Cic. Rosc. Am. 48, 141:

    cui, mehercules, hic multum tribuit,

    id. Fam. 6, 5, 3; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

    at, mehercules, narrabit quod quis voluerit,

    Phaedr. 3, 17, 8.—
    (β).
    Hercule and mehercule, by Hercules! (in class. prose most freq.; cf.

    also: impetratum est a consuetudine, ut peccare suavitatis causa liceret: et pomeridianas quadrigas quam postmeridianas libentius dixerim, et mehercule quam mehercules,

    Cic. Or. 47, 157):

    et hercule ita fecit,

    id. Lael. 11, 37:

    et hercule,

    id. Fam. 2, 18, 2; Quint. 2, 5, 4; 2, 16, 12; 10, 2, 3;

    12, 6, 4 al.: ac me quidem, ut hercule etiam te ipsum, Laeli, cognitio ipsa rerum delectat,

    Cic. Rep. 1, 13:

    non hercule, Scipio, dubito quin, etc.,

    id. ib. 1, 23; id. Quint. 3, 13; id. Att. 2, 7, 3:

    sed hercule facile patior datum tempus, in quo, etc.,

    id. ib. 16, 16, C, 10; Quint. 1, 4, 7; 12, 1, 7:

    atqui nactus es, sed me hercule otiosiorem opera quam animo,

    Cic. Rep. 1, 9:

    dicam me hercule,

    id. ib. 1, 19:

    non me hercule, inquit,

    id. ib. 1, 38:

    non mehercule,

    Quint. 6, 1, 43; 6, 3, 74:

    cognoscere me hercule, inquit, etc.,

    Cic. Rep. 1, 48 Mai. N. cr.:

    ita mehercule attendi, nec satis intellexi, etc.,

    id. Leg. 3, 14, 33 Mos. N. cr.; id. Verr. 2, 3, 62, § 144:

    vere mehercule hoc dicam,

    id. Planc. 26, 64: et mehercule ego antea mirari solebam, etc., id. Verr. 2, 4, 14, § 33; id. Att. 5, 16, 3:

    mihi mehercule magnae curae est aedilitas tua,

    id. Fam. 2, 11, 2:

    servi mehercule mei, si me isto pacto metuerent, etc.,

    id. Cat. 1, 7, 17.—
    (γ).
    Hercle and mehercle (the former esp. freq. in Plaut. and Ter.; the latter very rare): malo hercle magno suo convivat, Enn. ap. Non. 474, 22 (Sat. v. 1 Vahl.):

    obsecro hercle, quantus et quam validus est,

    Plaut. Am. 1, 1, 143; id. ib. 173:

    tanto hercle melior,

    id. Bacch. 2, 2, 33:

    mihi quidem hercle non fit verisimile,

    Ter. And. 1, 3, 20:

    nescio hercle,

    id. Eun. 2, 3, 13; id. Phorm. 1, 2, 87:

    perii hercle,

    id. Eun. 5, 2, 66; 5, 6, 14; id. Heaut. 4, 4, 14:

    non hercle,

    id. Phorm. 5, 7, 76:

    per hercle rem mirandam (i. e. permirandam) Aristoteles dicit,

    Gell. 3, 6, 1.—With intensive particles:

    heu hercle,

    Plaut. Rud. 3, 5, 41:

    scite hercle sane,

    id. Trin. 3, 3, 53; cf.:

    sane quidem hercle,

    Cic. Leg. 2, 4, 8:

    minime, minime hercle vero!

    Plaut. Trin. 3, 3, 23; cf.:

    minime hercle,

    Cic. Lael. 9, 30:

    haudquaquam hercle, Crasse, mirandum est, etc.,

    id. de Or. 3, 22, 82:

    pulchre mehercle dictum et sapienter,

    Ter. Eun. 3, 1, 26; 1, 1, 22.
    II.
    Derivv.
    A.
    Hercŭlĕus, a, um, adj., of or belonging to Hercules, Herculean:

    domiti Herculea manu Telluris juvenes,

    Hor. C. 2, 12, 6:

    labor,

    id. ib. 1, 3, 36:

    coronae arbos,

    i. e. the poplar, Verg. G. 2, 66; cf.:

    umbra populi,

    id. A. 8, 276:

    leo,

    the lion's skin worn by Hercules, Val. Fl. 1, 263:

    Oete,

    on which Hercules burned himself, Luc. 3, 178:

    hospes,

    i. e. Croto, by whom Hercules was hospitably entertained, Ov. M. 15, 8:

    ternox,

    in which Hercules was begotten, Stat. Th. 12, 301:

    hostis,

    i. e. Telephus, son of Hercules, Ov. R. Am. 47:

    gens,

    i. e. the family of the Fabians sprung from Hercules, id. F. 2, 237; so,

    penates,

    Sil. 7, 44:

    sacrum,

    instituted by Evander in honor of Hercules, Verg. A. 8, 270:

    Trachin,

    built by Hercules, Ov. M. 11, 627:

    urbs,

    the city of Herculaneum, built by Hercules, id. ib. 15, 711.—Hence also:

    litora,

    near Herculaneum, Prop. 1, 11, 2:

    Tibur,

    i. e. where Hercules was worshipped, Mart. 1, 13, 1; 4, 62:

    astrum,

    i. e. the constellation of the Lion, id. 8, 55, 15: fretum, i. e. the Pillars of Hercules, (Strait of Gibraltar), Sil. 1, 199;

    also: metae,

    Luc. 3, 278.—
    B.
    Hercŭlā-nĕus, a, um, adj., the same: pars, i. e. the tithes (dedicated to Hercules), the tenth part, Plaut. Truc. 2, 7, 11.—Also to denote things large of their kind:

    formicae,

    Plin. 30. 4, 10, §

    29: urtica,

    id. 21, 15, 55, § 92:

    nodus,

    Sen. Ep. 87, 33:

    nymphaea,

    App. Herb. 67:

    sideritis,

    id. ib. 72:

    machaera,

    Capitol. Pertin. 8.—
    C.
    Hercŭlānus, a, um, adj., the same: pes, i. e. long, large (cf. in the preced.), Gell. 1, 1, 3.—
    D.
    Acc. to the Gr. form Hēraclēus or Hēra-clĭus, a, um, adj., = Hêrakleios or Hêraklios, the same:

    fabulae,

    Juv. 1, 52 (al. acc. to the MSS. Herculeias).—
    E.
    Hēraclī-des, ae, m., = Hêrakleidês, a male descendant of Hercules, Heraclid:

    exclusi ab Heraclīdis Orestis liberi,

    Vell. 1, 2 fin.
    F.
    Hercŭlĭus, i, m., a surname of the emperor Maximinianus, and hence, Her-cŭlĭāni, ōrum, m., his guards, Amm. 22, 3, 2; 25, 6, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > mehercules

  • 48 metuo

    mĕtŭo, ŭi, ūtum (cf.:

    nimis ante metutum,

    Lucr. 5, 1140), 3, v. a. and n. [metus], to fear, be afraid of a person or thing; to hesitate, not to venture, not to wish (syn.: vereor, formido, timeo); with inf., with ne, to fear lest; with ui or ne non, to fear that not; also of inanimate things, with acc., to fear, revere, reverence one; as a v. n., to fear, be afraid, be in fear, be apprehensive, esp. as the effect of the idea of threatening evil (whereas timere usually denotes the effect of some external cause of terror); to dread, apprehend; with an indirect interrogation: non metuo quin, for non dubito quin, I doubt not but; to be anxious about any one; with dat. (class.).
    I.
    Act.: quem metuont oderunt, Enn. ap. Cic. Off. 2, 7, 23 (Trag. v. 403 Vahl.):

    deos et amo et metuo,

    Plaut. Poen. 1, 2, 73:

    male ego metuo milvos,

    id. ib. 5, 5, 13:

    metuebant (senem) servi, verebantur liberi,

    Cic. Sen. 11, 37:

    tu, qui crimen ais te metuisse,

    id. Verr. 2, 5, 30, § 78: nec pol istae metuunt Deos, Ter. Hec. 5, 2, 6:

    absentem patrem,

    id. Phorm. 1, 2, 68:

    nec metuit quemquam,

    id. Ad. 1, 2, 5.—With ab:

    quid a nobis metuit?

    Plaut. Capt. 2, 1, 12:

    a me insidias,

    Cic. Fam. 5, 6, 2:

    supplicia a vobis metuere debent,

    to fear from you, id. Rosc. Am. 3, 8:

    a quo (Ajace) sibi non injuriā summum periculum metuebat,

    Auct. Her. 2, 19, 29:

    a quo domino sibi metuebat graves cruciatus,

    Aug. Lib. Arbitr. 1, 4, 9; Gregor. M. Homil. 1, 14, 2; Aug. cont. Acad. 2, 8.—With ex:

    si periculum ex illis metuit,

    Sall. C. 52, 16.—With de:

    de lanificio neminem metuo, una aetate quae sit,

    i. e. no one's competition in spinning, Plaut. Merc. 3, 1, 22.—Of inanim. subjects:

    quae res cotidie videntur, minus metuunt furem,

    Varr. R. R. 1, 22.—
    (β).
    With inf.:

    metuont credere omnes,

    Plaut. Ps. 1, 3, 70:

    ut tentare spem certaminis metuunt,

    Liv. 32, 31:

    nil metuunt jurare,

    Cat. 64, 146:

    reddere soldum,

    not to wish, be averse to, Hor. S. 2, 5, 65:

    praebere,

    id. Ep. 1, 18, 1.—Of nonpersonal subjects:

    illum aget pennā metuente solvi Fama superstes,

    Hor. C. 2, 2, 7. —
    (γ).
    With ne:

    nimis metuebam male, ne abiisses,

    Plaut. Ps. 4, 1, 8:

    male metuo ne... morbus aggravescat,

    Ter. Hec. 3, 2, 2:

    fratrem, ne intus sit (Gr. construction),

    id. Eun. 3, 5, 62.—
    (δ).
    With ut:

    ornamenta, quae locavi, metuo, ut possim recipere,

    Plaut. Curc. 4, 1, 3:

    metuo ut hodie possim emolirier,

    id. Bacch. 4, 5, 2:

    metuo ut substet hospes,

    Ter. And. 5, 4, 11:

    ut sis vitalis,

    Hor. S. 2, 1, 61.—
    (ε).
    With ne non:

    metuo ne non sit surda,

    Plaut. Cas. 3, 3, 12; id. Pers. 4, 6, 4:

    metuis ne non, quom velis, convincas esse illum tuom?

    Ter. Heaut. 5, 3, 15.—
    (ζ).
    With quin:

    non metuo meae quin uxori latae suppetiae sient,

    Plaut. Am. 5, 1, 54.—
    (η).
    With object-clause, to await with fear, anxiety; to be in apprehension, concerned about:

    metuo, patres quot fuerint,

    Plaut. Truc. 4, 3, 35:

    metui, quid futurum denique esset,

    I dreaded, awaited with fear, Ter. Heaut. 3, 3, 8: metuo quid agam. Sy. Metuis? quasi non ea potestas sit tua, etc., id. ib. 4, 3, 42:

    metuo qualem tu me esse hominem existumes,

    id. Eun. 4, 6, 20.—
    (θ).
    Pass. with dat.:

    jam maturis metuendus Juppiter uvis,

    Verg. G. 2, 419. —
    (ι).
    Absol.:

    se e contempto metuendum fecit,

    Sall. H. 1, 48, 3.—
    B.
    (Eccl. Lat.) Of religious fear, to revere, dread, hold in reverence:

    Deum,

    Vulg. Lev. 25, 43:

    Dominum Deum nostrum,

    id. Jer. 5, 24:

    sanctuarium meum,

    id. Lev. 19, 30.—
    II.
    Neutr., to fear, be afraid, be apprehensive, etc.
    (α).
    With de:

    neque tam de suā vitā, quam de me metuit,

    fears not so much for his own life as for me, Cic. Att. 10, 4, 6.—
    (β).
    With ab:

    metuens ab Hannibale,

    afraid of Hannibal, Liv. 23, 36.—
    (γ).
    With pro:

    metuere pro aliquo,

    Petr. 123.—
    (δ).
    With dat., to be anxious about or for a person or thing:

    metuens pueris,

    Plaut. Am. 5, 1, 60:

    inopi metuens formica senectae,

    Verg. G. 1, 186:

    tum decuit metuisse tuis,

    id. A. 10, 94.—Hence, mĕtŭens, entis, P. a., fearing, afraid of any thing; anxious for any person or thing; with gen. or absol. (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    contentus parvo metuensque futuri,

    Hor. S. 2, 2, 110:

    metuens virgae,

    Juv. 7, 210.— Comp.:

    quo non metuentius ullum Numinis ingenium,

    Ov. F. 6, 259:

    Nero metuentior in posterum,

    Tac. A. 13, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > metuo

  • 49 nuncio

    nuntĭo ( nunc-), āvi, ātum, 1, v. a. [nuntius], to announce, declare, report, relate, narrate, make known, inform, give intelligence of, etc. (cf.: narro, indico, trado, scribo, dico, certiorem facio, etc.).
    I.
    In gen., alike of verbal and of written communications; constr. acc. of thing and dat. of person; for the acc. may stand an acc. and inf., a clause with ut or ne and subj., or subj. alone, or with de and abl.; for the dat. an acc. with ad (ante-class.); in pass., both personal and impersonal, the latter most usually, esp. in perf. nuntiatum est, [p. 1229] with subj.-clause.
    A.
    Act.
    1.
    With acc. of thing (dat. of person):

    non dubito quin celerius tibi hoc rumor, quam ullius nostrum litterae nuntiārint,

    Cic. Att. 1, 15, 1:

    horas quinque puer nondum tibi nuntiat,

    Mart. 8, 67, 1:

    senatui ac populo victoriam,

    Suet. Ner. 1:

    ut nuntiarem nuntium exoptabilem,

    Plaut. Stich. 2, 2, 67:

    voluptatem magnam,

    Ter. Heaut. 1, 2, 10:

    quid est, quod percipi possit, si ne sensus quidem vera nuntiant,

    Cic. Ac. 2, 25, 79:

    talia tibi,

    Plin. Ep. 5, 17, 6:

    horas,

    to tell the time of day, Mart. 8, 67, 1; 10, 48, 1; cf. Tac. A. 15, 30.—
    2.
    With clause:

    qui nuntiarent, prope omnes naves afflictas esse,

    Caes. B. G. 5, 10; 4, 11, 6:

    nuntiate regi vestro, regem Romanum deos facere testes,

    Liv. 1, 22, 7:

    litterae tuae laeta continebant, quod te in urbe teneri nuntiabant,

    Plin. Ep. 5, 9, 1:

    visus est talis, qualem esse eum tuae mihi litterae nuntiārant,

    Cic. Att. 1, 19, 11.—With ut, ne, or subj.:

    Catilinae nuntiare, ne eum Lentulus aliique terrerent,

    Sall. C. 48, 4:

    deligit centurionem qui nuntiaret regibus ne armis disceptarent,

    Tac. A. 2, 65:

    nuntiatum, ut prodiret,

    Cic. de Or. 2, 86, 358:

    Vibius nuntiavit Pisoni Romam ad dicendam causam veniret,

    Tac. A. 2, 79:

    jubet nuntiare miserae, dicendam ad causam postero die adesset,

    id. ib. 11, 37; Dig. 49, 14, 44.—
    3.
    With inf.:

    ergo nuntiat patri abicere spem et uti necessitate,

    Tac. A. 16, 11 init.
    4.
    Absol.: Ly. Salutem multam dicito patrono. Cu. Nuntiabo, I will do so, Plaut. Curc. 4, 2, 38.—
    B.
    Passive constructions.
    1.
    Pers.:

    utinam meus nunc mortuos pater ad me nuntietur,

    Plaut. Most. 1, 3, 76:

    aquatores premi nuntiantur,

    Caes. B. C. 1, 73:

    crebris motibus terrae ruere in agris nuntiabantur tecta,

    Liv. 4, 21, 5:

    (tribuni) summā vi restare nuntiabantur,

    id. 4, 58, 4; 22, 54, 9:

    hoc adeo celeriter fecit, ut simul adesse, et venire nuntiaretur,

    Caes. B. G. 3, 36:

    jamjam adesse ejus equites nuntiabantur,

    id. ib. 1, 14; Plin. Ep. 3, 7, 1.—
    2.
    Impers.:

    conantibus, priusquam id effici posset, adesse Romanos nuntiatur,

    Caes. B. G. 6, 4, 1:

    Caesari nuntiatur Sulmonenses cupere, etc.,

    id. B. C. 1, 18, 1:

    nuntiatur Afranio magnos commeatus ad flumen constitisse,

    id. ib. 1, 51, 1:

    non dubie mihi nuntiabatur Parthos transīsse Euphratem,

    Cic. Fam. 15, 1, 1; id. Verr. 2, 5, 34, § 87; id. Mil. 18, 48:

    nuntiatum est nobis a M. Varrone, venisse eum Romā,

    Cic. Ac. 1, 1, 1:

    cum paulo esset de hoc incommodo nuntiatum,

    id. Verr. 2, 5, 16, § 41:

    nuntiatumque Hannibali est,

    Liv. 23, 19, 11; Cic. Fam. 11, 12, 1; Tac. A. 2, 79.— Absol.:

    occiso Sex. Roscio, qui primus Ameriam nuntiat?

    who will be the first bearer of the tidings? Cic. Rosc. Am. 34, 96:

    bene, ita me di ament, nuntias,

    you bring good news, Ter. Hec. 4, 4, 20.—
    II.
    In partic., in jurid. Lat., to denounce, inform against:

    causam pecuniae fisco,

    Dig. 49, 14, 39; cf.:

    cum heres decessisset, exstitit qui bona nuntiaret,

    ib. 29, 5, 22: opus novum, to inform against a work undertaken by another to one's injury:

    opus novum, si tibi nuntiavero,

    ib. 4, 7, 3; 16; 43, 20, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > nuncio

  • 50 nuntio

    nuntĭo ( nunc-), āvi, ātum, 1, v. a. [nuntius], to announce, declare, report, relate, narrate, make known, inform, give intelligence of, etc. (cf.: narro, indico, trado, scribo, dico, certiorem facio, etc.).
    I.
    In gen., alike of verbal and of written communications; constr. acc. of thing and dat. of person; for the acc. may stand an acc. and inf., a clause with ut or ne and subj., or subj. alone, or with de and abl.; for the dat. an acc. with ad (ante-class.); in pass., both personal and impersonal, the latter most usually, esp. in perf. nuntiatum est, [p. 1229] with subj.-clause.
    A.
    Act.
    1.
    With acc. of thing (dat. of person):

    non dubito quin celerius tibi hoc rumor, quam ullius nostrum litterae nuntiārint,

    Cic. Att. 1, 15, 1:

    horas quinque puer nondum tibi nuntiat,

    Mart. 8, 67, 1:

    senatui ac populo victoriam,

    Suet. Ner. 1:

    ut nuntiarem nuntium exoptabilem,

    Plaut. Stich. 2, 2, 67:

    voluptatem magnam,

    Ter. Heaut. 1, 2, 10:

    quid est, quod percipi possit, si ne sensus quidem vera nuntiant,

    Cic. Ac. 2, 25, 79:

    talia tibi,

    Plin. Ep. 5, 17, 6:

    horas,

    to tell the time of day, Mart. 8, 67, 1; 10, 48, 1; cf. Tac. A. 15, 30.—
    2.
    With clause:

    qui nuntiarent, prope omnes naves afflictas esse,

    Caes. B. G. 5, 10; 4, 11, 6:

    nuntiate regi vestro, regem Romanum deos facere testes,

    Liv. 1, 22, 7:

    litterae tuae laeta continebant, quod te in urbe teneri nuntiabant,

    Plin. Ep. 5, 9, 1:

    visus est talis, qualem esse eum tuae mihi litterae nuntiārant,

    Cic. Att. 1, 19, 11.—With ut, ne, or subj.:

    Catilinae nuntiare, ne eum Lentulus aliique terrerent,

    Sall. C. 48, 4:

    deligit centurionem qui nuntiaret regibus ne armis disceptarent,

    Tac. A. 2, 65:

    nuntiatum, ut prodiret,

    Cic. de Or. 2, 86, 358:

    Vibius nuntiavit Pisoni Romam ad dicendam causam veniret,

    Tac. A. 2, 79:

    jubet nuntiare miserae, dicendam ad causam postero die adesset,

    id. ib. 11, 37; Dig. 49, 14, 44.—
    3.
    With inf.:

    ergo nuntiat patri abicere spem et uti necessitate,

    Tac. A. 16, 11 init.
    4.
    Absol.: Ly. Salutem multam dicito patrono. Cu. Nuntiabo, I will do so, Plaut. Curc. 4, 2, 38.—
    B.
    Passive constructions.
    1.
    Pers.:

    utinam meus nunc mortuos pater ad me nuntietur,

    Plaut. Most. 1, 3, 76:

    aquatores premi nuntiantur,

    Caes. B. C. 1, 73:

    crebris motibus terrae ruere in agris nuntiabantur tecta,

    Liv. 4, 21, 5:

    (tribuni) summā vi restare nuntiabantur,

    id. 4, 58, 4; 22, 54, 9:

    hoc adeo celeriter fecit, ut simul adesse, et venire nuntiaretur,

    Caes. B. G. 3, 36:

    jamjam adesse ejus equites nuntiabantur,

    id. ib. 1, 14; Plin. Ep. 3, 7, 1.—
    2.
    Impers.:

    conantibus, priusquam id effici posset, adesse Romanos nuntiatur,

    Caes. B. G. 6, 4, 1:

    Caesari nuntiatur Sulmonenses cupere, etc.,

    id. B. C. 1, 18, 1:

    nuntiatur Afranio magnos commeatus ad flumen constitisse,

    id. ib. 1, 51, 1:

    non dubie mihi nuntiabatur Parthos transīsse Euphratem,

    Cic. Fam. 15, 1, 1; id. Verr. 2, 5, 34, § 87; id. Mil. 18, 48:

    nuntiatum est nobis a M. Varrone, venisse eum Romā,

    Cic. Ac. 1, 1, 1:

    cum paulo esset de hoc incommodo nuntiatum,

    id. Verr. 2, 5, 16, § 41:

    nuntiatumque Hannibali est,

    Liv. 23, 19, 11; Cic. Fam. 11, 12, 1; Tac. A. 2, 79.— Absol.:

    occiso Sex. Roscio, qui primus Ameriam nuntiat?

    who will be the first bearer of the tidings? Cic. Rosc. Am. 34, 96:

    bene, ita me di ament, nuntias,

    you bring good news, Ter. Hec. 4, 4, 20.—
    II.
    In partic., in jurid. Lat., to denounce, inform against:

    causam pecuniae fisco,

    Dig. 49, 14, 39; cf.:

    cum heres decessisset, exstitit qui bona nuntiaret,

    ib. 29, 5, 22: opus novum, to inform against a work undertaken by another to one's injury:

    opus novum, si tibi nuntiavero,

    ib. 4, 7, 3; 16; 43, 20, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > nuntio

  • 51 occupo

    occŭpo, āvi, ātum, 1 (occupassis for occupaveris, Plaut. Most. 5, 1, 48:

    occupassit for occupaverit,

    id. As. 4, 2, 9), v. a. [obcapio; lit., to lay hold of; hence], to take possession of, seize, occupy any thing (esp. a place; class.; cf.: expugno, obsideo).
    I.
    Lit.:

    totam Italiam suis praesidiis obsidere atque occupare cogitat,

    Cic. Agr. 2, 28, 75:

    locum,

    id. Fin. 3, 20, 67:

    possessiones,

    id. Phil. 13, 5, 12:

    urbes,

    Liv. 33, 31:

    montem,

    Tac. A. 4, 47:

    portum,

    Hor. C. 1, 14, 2:

    aditum,

    to go in, enter, Verg. A. 6, 424:

    regnum,

    Cic. Lael. 12, 40:

    tyrannidem,

    id. Off. 3, 23, 90:

    familiam optimam occupavit,

    has got hold of, has got into, Plaut. Trin. 5, 2, 11:

    occupando adquirere aliquid,

    Gai. Inst. 2, 66 sqq.; cf. id. ib. 2, 215:

    vindemia occupabit sementem,

    shall reach to, Vulg. Lev. 26, 5.— Poet.:

    aliquem amplexu,

    to clasp in one's arms, to embrace, Ov. F. 3, 509.—
    B.
    Transf.
    1.
    To occupy, i. e. to take up, fill with any thing:

    atrā nube polum,

    Hor. C. 3, 29, 44:

    urbem (sc. aedificiis),

    Liv. 5, 55:

    caementis Tyrrhenum mare,

    Hor. C. 3, 24, 3.—
    2.
    To fall upon, attack one with any thing (syn. invado):

    Latagum saxo... Occupat os faciemque adversam,

    Verg. A. 10, 699:

    aliquem gladio,

    id. ib. 9, 770:

    aliquem morsu,

    Ov. M. 3, 48:

    canes ense,

    Prop. 4, 4, 82 (5, 4, 84):

    ne occupet te pluvia,

    Vulg. 3 Reg. 18. 44: caligo, id. Job, 3, 5.— Poet., in a friendly sense, to surprise:

    Volteium Philippus Vilia vendentem Occupat,

    Hor. Ep. 1, 7, 64.—
    3.
    To get the start of, to be beforehand with, to anticipate, to do a thing first, to outstrip:

    occupat egressas quamlibet ante rates,

    Ov. Tr. 1, 10, 6:

    volo, tu prior ut occupes adire,

    that you should present yourself the first, Plaut. Ps. 4, 1, 15:

    praeloqui,

    id. Rud. 1, 4, 18:

    bellum facere,

    to begin the war first, Liv. 1, 14:

    rapere oscula,

    Hor. C. 2, 12, 28.—
    II.
    Trop.
    A.
    To seize, take possession of, fill, invade, engross:

    tantus timor omnem exercitum occupavit,

    Caes. B. G. 1, 39:

    tremor occupat artus,

    Ov. M. 3, 40:

    sopor occupat artus,

    Verg. G. 4, 190:

    animos magnitudine rei,

    Cic. Font. 5, 20:

    pallor ora,

    Verg. A. 4, 499.—
    B.
    To take up, occupy, employ: haec causa primos menses occupabit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:

    cum in mentem venit tres et sexaginta annos aeque multa volumina occupasse mihi,

    Liv. 31, 1, 3:

    in funambulo Animum,

    Ter. Hec. prol. 1, 4:

    contio, quae homines occupatos occupat,

    Plaut. Men. 2, 1, 7:

    tanta superstitio mentis Siculorum occupavit,

    Cic. Verr. 2, 4, 51, § 113: pecuniam, to put out or lay out money:

    pecuniam adulescentulo grandi fenore occupavisti,

    have loaned it at a high rate, id. Fl. 21, 51:

    pecunias apud populos,

    id. Verr. 2, 1, 36, § 91:

    pecuniam animalibus,

    to lay out, invest in cattle, Col. 1, 8, 13:

    pecuniam in pecore,

    id. 11, 1:

    argentum,

    Plaut. Ep. 2, 2, 13.— Pass.:

    ante occupatur animus ab iracundiā,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 13, § 38; Liv. 22, 15, 6.—Hence, oc-cŭpātus, a, um, P. a., taken up, occupied, employed, busy, engaged (class.):

    ut si occupati profuimus aliquid civibus nostris, prosimus etiam otiosi,

    Cic. Tusc. 1, 3, 5:

    in eo, ut,

    Nep. Alc. 8, 1:

    tempora,

    Cic. Planc. 27, 66:

    qui in patriā delendā occupati et sunt et fuerunt,

    id. Off. 1, 17, 57:

    hostibus opere occupatis,

    Liv. 21, 45, 2: Nep. Hann. 7, 1.—Hence, married, occupatae (opp. to vacuae), Quint. Decl. 376.— Comp.: comitiorum dilationes occupatiorem me habebant, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 3.— Sup.:

    non dubito, quin occupatissimus fueris,

    very much occupied, Cic. Att. 12, 38, 1; Plin. Ep. 9, 21, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > occupo

  • 52 placeo

    plăcĕo, cŭi and cĭtus, cĭtum, 2, v. n. ( part. fut. pass.:

    dos placenda,

    Plaut. Trin. 5, 2, 35; v. I. A. fin.) [cf. placo], to please, to be pleasing or agreeable, to be welcome, acceptable, to satisfy (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    ungor ut illi placeam,

    Plaut. Cas. 2, 3, 11:

    meo neque cara'st cordi neque placet,

    id. Ep. 1, 2, 30:

    si placeo, utere,

    Ter. Phorm. 3, 2, 43:

    non placet Antonio consulatus meus: at placuit P. Servilio,

    Cic. Phil. 2, 5, 12; Ter. Ad. 1, 1, 34: et quae vobis placita est condicio, datur. id. Hec. 2, 1, 44:

    nec dubito, quin mihi (Erigona) placitura sit,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 13:

    exspecto quid illis placeat de epistolā ad Caesarem,

    id. Att. 13, 1:

    tibi Ne Enipeus Plus justo placeat,

    Hor. C. 3, 7, 24:

    dis, quibus septem placuere colles,

    id. C. S. 7; id. Ep. 1, 7, 45; 1, 17, 35:

    quid placet aut odio est,

    id. ib. 2, 1, 101:

    quod spiro et placeo (si placeo) tuum est,

    id. C. 4, 3, 24; Plin. 12, 7, 14, § 29:

    sibi non placere, quod (Aristides) cupide elaborasset, ut, etc.,

    Nep. Arist. 1, 4:

    quis gener hic placuit censu minor,

    Juv. 3, 160:

    Deo placere non possunt,

    Vulg. Rom. 8, 8.—As act.:

    si illa tibi placet, placenda dos quoque'st quam dat tibi,

    must be pleasing, Plaut. Trin. 5, 2, 35.—
    B.
    In partic.
    1.
    In scenic lang., of players or pieces presented, to please, find favor, give satisfaction:

    primo actu placeo, Ter. Hec. prol. alt. 31: cui scenico placenti,

    Suet. Ner. 42; id. Galb. 12; id. Vit. 11:

    populo ut placerent quas fecisset fabulas,

    Ter. And. prol. 3;

    id. Hec. prol. alt. 12: ubi (fabulae) sunt cognitae, Placitae sunt,

    id. ib. 13.—
    2.
    Placere sibi, to be pleased or satisfied with one's self, to flatter one's self, to pride or plume one's self:

    ego numquam mihi minus quam hesterno die placui,

    Cic. de Or. 2, 4, 15:

    nolo tibi tam valde placeas,

    Petr. 126; Plin. 35, 9, 36, § 63:

    tu tibi tunc curruca places,

    Juv. 6, 276:

    omnes competitores placebant sibi, omnes omnibus displicebant,

    Sid. Ep. 7, 9.—
    II.
    Transf.: placet mihi (tibi, etc.), or simply placet, it pleases me, it seems good, right, or proper to me; it is my opinion, I am of opinion, I hold, believe, intend, purpose; and in perf., placuit, or placitum est, it is decided, resolved, determined (mihi, nobis, etc., or absol.).
    A.
    In gen.
    (α).
    With dat.:

    ut ipsi auctori hujus disciplinae placet,

    Cic. Fin. 1, 9, 29:

    ut doctissimis sapientissimisque placuit,

    id. Div. 1, 49, 110:

    postea mihi placuit, ut summorum oratorum Graecas orationes explicarem,

    id. de Or. 1, 34, 155:

    ita nobis placitum est, ut, etc.,

    Auct. Her. 2, 1, 1:

    sic Justitiae placitumque Parcis,

    Hor. C. 2, 17, 16:

    si placitum hoc Superis,

    Val. Fl. 3, 296.—With subject-clause:

    duo placet esse Carneadi genera visorum,

    Cic. Ac. 2, 31, 99; id. Rep. 1, 38, 60:

    sic visum Veneri, cui placet impares Formas, etc., mittere,

    Hor. C. 1, 33, 10:

    quis paria esse fere placuit peccata, laborant, Cum, etc.,

    id. S. 1, 3, 96.—
    (β).
    Without dat., Cic. Rep. 1, 46, 70:

    sed, si placet, in hunc diem hactenus,

    id. ib. 2, 44, 71; id. Sest. 51:

    placitum est, ut in aprico maxime pratuli loco considerent,

    id. Rep. 1, 12, 18.—With neutr. pron. as subj.:

    hocine placet?

    Plaut. Am. 1, 3, 16.—With subj.:

    placuit ad hunc primum ferremus aditum,

    App. M. 4, 9.—With subject-clause:

    placet enim esse quiddam in re publicā praestans et regale, etc.,

    Cic. Rep. 1, 45, 69; 1, 36, 56:

    si enim pecunias aequari non placet,

    id. ib. 1, 32, 49:

    hos corripi placitum,

    Tac. A. 4, 19; 6, 7; Hor. S. 1, 3, 96.—
    B.
    In partic.
    1.
    In publicists' lang., to resolve, will, order, determine:

    senatui placere, ut C. Pansa, etc.,

    Cic. Phil. 14, 14, 38:

    senatui placere, C. Cassium, etc.,

    id. ib. 11, 12, 30:

    deliberatur de Avarico in communi concilio, incendi placeret an defendi,

    Caes. B. G. 7, 15:

    quamobrem placitum est mihi, ut, etc.,

    Cic. Att. 8, 12, A, §

    4: edixit, mulieres ante horam quintam venire in theatrum non placere,

    Suet. Aug. 44 fin.; cf.:

    quid placeat, die,

    your decision, Juv. 10, 338.—
    2.
    Si dis placet, please the gods; and in eccl. writers:

    Deo placere,

    Vulg. Num. 23, 27; v. deus.— Hence, *
    A.
    plăcens, entis, P. a., pleasing, charming, dear:

    expetendum esse quod non placens sit,

    Cic. Fin. 3, 8:

    placens uxor,

    Hor. C. 2, 14, 21.— Acceptable:

    hostia placens Deo,

    Vulg. Phil. 4, 18:

    sibi placentes,

    self-willed, id. 2 Pet. 2, 10.—
    B.
    plăcĭtus, a, um, P. a., pleasing, agreeable, acceptable (mostly poet.):

    placita es simplicitate tuā,

    you are pleasing, you please, Ov. Am. 2, 4, 18:

    oliva,

    Verg. G. 2, 425:

    amor,

    id. A. 4, 38:

    bona,

    Ov. H. 17, 98:

    in locum ambobus placitum exercitus conveniunt,

    Sall. J. 81, 1:

    artes,

    Tac. A. 2, 66:

    exemplum,

    id. ib. 4, 37:

    eum (regem creari) quasi placitissimum diis. qui, etc.,

    Just. 18. 3. 9 (the reading acceptissimum is a later emendation).— Abl. absol.: sic placito ocius surrexit. App. M. 2, 24:

    placiti dies,

    appointed days, Vulg. 1 Reg. 13, 11.—
    2.
    Subst.: plăcĭtum, i, n.
    a.
    Prop., that which is pleasing or agreeable:

    ultra placitum laudare,

    more than is agreeable, Verg. E. 7, 27.—
    b.
    Transf.
    (α).
    An opinion, sentiment (post-Aug.):

    Catonis placita de olivis,

    Plin. 15, 5, 6, § 20.—
    (β).
    A determination, prescription, order:

    medicorum placita,

    Plin. 14, 22, 28, § 143.—
    (γ).
    A maxim, principle:

    ipse (Rubellius) placita majorum colebat,

    Tac. A. 14, 22:

    sapientium placita,

    id. ib. 16, 19:

    Stoicorum,

    id. H. 3, 81:

    philosophorum,

    id. Or. 19:

    nec est quare hoc inter nostra placita mireris,

    Sen. Ep. 66, 45:

    decreta, quae Graeci vocant dogmata, nobis vel decreta licet adpellare vel scita vel placita,

    Sen. Ep. 95, 10: philosophiae placita, id. ib. §

    37: Babyloniorum,

    Plin. 2, 79, 81, § 191; Col. 9, 2, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > placeo

  • 53 pleraque

    plērusque, răque, rumque, adj. [a strengthened form from plerus], very many, a very great part, the most, most (rare in sing., and only in Sall. and post-class. writers; but in plur. freq. in all periods and styles).
    (α).
    Plur.:

    habent hunc morem plerique argentarii,

    Plaut. Curc. 3, 7:

    pleraeque hae (meretrices) sub vestimentis secum habebant retia,

    id. Ep. 2, 2, 32; Ter. Eun. 1, 2, 38:

    multi nihil prodesse philosophiam, plerique etiam obesse arbitrantur,

    Cic. Inv. 1, 36, 65:

    ut plerique meministis,

    id. Sest. 3, 6:

    plerique Belgae,

    Caes. B. G. 2, 4:

    pleraeque boves,

    Varr. R. R. 2, 5:

    pleraque tecta... alia, etc.,

    Liv. 27, 3.—With ex and abl.:

    plerique e Graecis,

    Plin. 5, 1, 1, § 8:

    plerisque ex factione ejus corruptis,

    Sall. J. 29, 2.—With omnes, almost all: plerique omnes subiguntur sub suum judicium, Naev. ap. Don. ad Ter. And. 1, 1, 28 (Naev. Klussmann, p. 80):

    plerique omnes adulescentuli,

    id. ib. 1, 1, 28; cf.:

    dixi pleraque omnia,

    id. Heaut. 4, 7, 2.—Less emphatically, a considerable part, very many:

    rapti e publico plerique, plures in tabernis intercepti,

    Tac. H. 1, 86; so,

    like plures: non dubito fore plerosque, qui hoc genus scripturae leve judicent, Nep. praef. 1: pleraque testimonia,

    id. Tim. 4, 2:

    deum ipsum multi Aesculapium, quidam Osirim, plerique Iovem, plurimi Ditem patrem conjectant,

    Tac. H 4, 84 fin. —With gen.:

    plerique nostrūm oratorum,

    Cic. Or. 42, 143:

    Poenorum,

    id. Verr. 2, 3, 6, § 12:

    vestrum,

    id. Clu. 42, 117:

    quorum plerique,

    id. Lael. 20, 71; Sall. J. 74, 1:

    urbium pleraeque,

    Liv. 5, 6, 9:

    eorum plerique,

    Cic. Top. 21, 80; id. Fam. 5, 21, 1:

    legentium, Liv. praef. 4: Graecorum,

    Plin. Ep. 5, 20, 4:

    militum,

    Tac. H. 1, 5.— Gen. plur. (rare and post-class.):

    scientia plerarumque litterarum,

    Vitr. 1, 1, 11.— Subst.: plērăque, n. plur., all, every thing:

    nec ratione animi quicquam, sed pleraque viribus corporis administrabant,

    Cic. Inv. 1, 2.—Also, the most, the greatest part.:

    pleraque ejus insulae,

    Curt. 4, 8, 15. — plērăque, adverb., mostly, for the most part (post-class.):

    is erit pleraque impeccabilis,

    Gell. 17, 19, 6.—
    (β).
    Sing.: juventus pleraque Catilinae favebat, the greatest or largest part, Sall. C. 17, 6:

    pleraque nobilitas,

    id. ib. 23, 6:

    quā tempestate Carthaginienses pleraeque Africae imperitabant,

    id. J. 79, 2:

    exercitum plerumque opperiri jubet,

    id. ib. 54, 9:

    Graecia,

    Gell. 17, 21:

    comae pleramque contegebant faciem,

    App. M. 9, p. 231, 5.— Neutr.: plērum-que, subst., with gen., the greatest part:

    ubi plerumque noctis processit,

    Sall. J. 21, 2:

    Europae,

    Liv. 45, 9; Just. 41, 1, 12; Mel. 1, 4, 2.—More freq.: plērumquē, adv., for the most part, mostly, commonly, very often, very frequently:

    haec ipsa fortuita sunt: plerumque enim non semper eveniunt,

    Cic. Div. 2, 5, 14:

    plerumque casu, saepe naturā,

    id. Or. 51, 170; Plaut. Rud. 4, 7, 11:

    ridiculum acri Fortius et melius magnas plerumque secat res,

    Hor. S. 1, 10, 15:

    hi plerumque gradus,

    usually, Juv. 11, 46.—Post-Aug., in a less emphatic sense, often, frequently:

    plerumque permoveor, num ad ipsum referri verius sit,

    Tac. A. 4, 57; id. H. 5, 1; id. G. 13; 45; id. Or. 15; Dig. 2, 14, 25 and 26.

    Lewis & Short latin dictionary > pleraque

  • 54 plerusque

    plērusque, răque, rumque, adj. [a strengthened form from plerus], very many, a very great part, the most, most (rare in sing., and only in Sall. and post-class. writers; but in plur. freq. in all periods and styles).
    (α).
    Plur.:

    habent hunc morem plerique argentarii,

    Plaut. Curc. 3, 7:

    pleraeque hae (meretrices) sub vestimentis secum habebant retia,

    id. Ep. 2, 2, 32; Ter. Eun. 1, 2, 38:

    multi nihil prodesse philosophiam, plerique etiam obesse arbitrantur,

    Cic. Inv. 1, 36, 65:

    ut plerique meministis,

    id. Sest. 3, 6:

    plerique Belgae,

    Caes. B. G. 2, 4:

    pleraeque boves,

    Varr. R. R. 2, 5:

    pleraque tecta... alia, etc.,

    Liv. 27, 3.—With ex and abl.:

    plerique e Graecis,

    Plin. 5, 1, 1, § 8:

    plerisque ex factione ejus corruptis,

    Sall. J. 29, 2.—With omnes, almost all: plerique omnes subiguntur sub suum judicium, Naev. ap. Don. ad Ter. And. 1, 1, 28 (Naev. Klussmann, p. 80):

    plerique omnes adulescentuli,

    id. ib. 1, 1, 28; cf.:

    dixi pleraque omnia,

    id. Heaut. 4, 7, 2.—Less emphatically, a considerable part, very many:

    rapti e publico plerique, plures in tabernis intercepti,

    Tac. H. 1, 86; so,

    like plures: non dubito fore plerosque, qui hoc genus scripturae leve judicent, Nep. praef. 1: pleraque testimonia,

    id. Tim. 4, 2:

    deum ipsum multi Aesculapium, quidam Osirim, plerique Iovem, plurimi Ditem patrem conjectant,

    Tac. H 4, 84 fin. —With gen.:

    plerique nostrūm oratorum,

    Cic. Or. 42, 143:

    Poenorum,

    id. Verr. 2, 3, 6, § 12:

    vestrum,

    id. Clu. 42, 117:

    quorum plerique,

    id. Lael. 20, 71; Sall. J. 74, 1:

    urbium pleraeque,

    Liv. 5, 6, 9:

    eorum plerique,

    Cic. Top. 21, 80; id. Fam. 5, 21, 1:

    legentium, Liv. praef. 4: Graecorum,

    Plin. Ep. 5, 20, 4:

    militum,

    Tac. H. 1, 5.— Gen. plur. (rare and post-class.):

    scientia plerarumque litterarum,

    Vitr. 1, 1, 11.— Subst.: plērăque, n. plur., all, every thing:

    nec ratione animi quicquam, sed pleraque viribus corporis administrabant,

    Cic. Inv. 1, 2.—Also, the most, the greatest part.:

    pleraque ejus insulae,

    Curt. 4, 8, 15. — plērăque, adverb., mostly, for the most part (post-class.):

    is erit pleraque impeccabilis,

    Gell. 17, 19, 6.—
    (β).
    Sing.: juventus pleraque Catilinae favebat, the greatest or largest part, Sall. C. 17, 6:

    pleraque nobilitas,

    id. ib. 23, 6:

    quā tempestate Carthaginienses pleraeque Africae imperitabant,

    id. J. 79, 2:

    exercitum plerumque opperiri jubet,

    id. ib. 54, 9:

    Graecia,

    Gell. 17, 21:

    comae pleramque contegebant faciem,

    App. M. 9, p. 231, 5.— Neutr.: plērum-que, subst., with gen., the greatest part:

    ubi plerumque noctis processit,

    Sall. J. 21, 2:

    Europae,

    Liv. 45, 9; Just. 41, 1, 12; Mel. 1, 4, 2.—More freq.: plērumquē, adv., for the most part, mostly, commonly, very often, very frequently:

    haec ipsa fortuita sunt: plerumque enim non semper eveniunt,

    Cic. Div. 2, 5, 14:

    plerumque casu, saepe naturā,

    id. Or. 51, 170; Plaut. Rud. 4, 7, 11:

    ridiculum acri Fortius et melius magnas plerumque secat res,

    Hor. S. 1, 10, 15:

    hi plerumque gradus,

    usually, Juv. 11, 46.—Post-Aug., in a less emphatic sense, often, frequently:

    plerumque permoveor, num ad ipsum referri verius sit,

    Tac. A. 4, 57; id. H. 5, 1; id. G. 13; 45; id. Or. 15; Dig. 2, 14, 25 and 26.

    Lewis & Short latin dictionary > plerusque

  • 55 status

    1.
    stătus, a, um, v. sisto.
    2.
    stătus, ūs, m. [sto and sisto].
    I.
    In a corporeal sense.
    A.
    Mode or way of standing, of holding one's body (at rest), posture, position, attitude, station, carriage; sing. and plur.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Si. Statum vide hominis, Callipho, quasi basilicum, look at the way he stands, Plaut. Ps. 1, 5, 41:

    stat in statu senex ut adoriatur moechum,

    in an attitude of attack, ready, id. Mil. 4, 9, 12: concrepuit digitis, laborat;

    crebro conmutat status,

    his posture, id. ib. 2, 2, 51:

    qui esset status (videre vellem) flabellulum tenere te asinum tantum,

    what your attitude was, what figure you cut, in holding the fan, Ter. Eun. 3, 5, 50:

    in gestu status (oratoris erit) erectus et celsus, rarus incessus,

    attitude, Cic. Or. 18, 59:

    status quidem rectus sit, sed diducti paulum pedes,

    Quint. 11, 3, 159:

    abesse plurimum a saltatore debet orator... non effingere status quosdam, et quidquid dicet ostendere,

    id. 11, 3, 89:

    ut recta sint bracchia, ne indoctae rusticaeve manus, ne status indecorus,

    id. 1, 11, 16:

    stare solitus Socrates dicitur... immobilis, iisdem in vestigiis,

    Gell. 2, 1, 2:

    dumque silens astat, status est vultusque diserti,

    Ov. P. 2, 5, 51:

    statum proeliantis componit,

    Petr. 95 fin.

    So of the pose of statues: non solum numerum signorum, sed etiam uniuscujusque magnitudinem, figuram, statum litteris definiri vides,

    Cic. Verr. 2, 1, 21, § 57:

    expedit saepe, ut in statuis atque picturis videmus, variari habitus, vultus, status,

    Quint. 2, 13, 8:

    ut illo statu Chabrias sibi statuam fieri voluerit. Ex quo factum est ut postea athletae his statibus in statuis ponendis uterentur,

    Nep. Chabr. 1, 3.—And of images in a dream:

    ubi prima (imago somni) perit, alioque est altera nata inde statu, prior hic gestum mutasse videtur,

    Lucr. 4, 772:

    (opp. motus, incessus) quorum (iratorum) vultus, voces, motus statusque mutantur,

    motions and postures, Cic. Off. 1, 29, 102:

    decorum istud in corporis motu et statu cernitur,

    id. ib. 1, 35, 126:

    habitus oris et vultūs, status, motus,

    id. Fin. 3, 17, 56; 5, 17, 47:

    in quibus si peccetur... motu statuve deformi,

    id. ib. 5, 12, 35:

    eo erant vultu, oratione, omni reliquo motu et statu, ut, etc.,

    id. Tusc. 3, 22, 53:

    status, incessus, sessio, accubatio... teneat illud decorum,

    id. Off. 1, 35, 129:

    in pedibus observentur status et incessus,

    the posture and gait, Quint. 11, 3, 124.—
    B.
    Of external appearance, manners, dress, and apparel:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum, decet et facta moresque hujus habere me similis item,

    Plaut. Am. 1, 1, 111:

    redegitque se ad pallium et crepidas, atque in tali statu biennio fere permansit,

    Suet. Tib. 13.—
    C.
    Size, height, stature of living and inanimate beings (cf. statura;

    post-Aug.): pumilionem, quos natura brevi statu peractos, etc.,

    Stat. S. 1, 6, 58: longissimum... aratorem faciemus;

    mediastenus qualiscunque status potest esse,

    Col. 1, 9, 3:

    in gallinaceis maribus status altior quaeritur,

    id. 8, 2, 9; so id. 7, 9, 2; 7, 12 med.:

    plantae majoris statūs,

    Pall. Febr. 25, 20.—
    D.
    A position, place, in the phrase de statu movere, deicere, or statum conturbare, to displace, drive out, eject, expel, throw from a position (esp. of battle and combat):

    equestrem procellam excitemus oportet, si turbare ac statu movere (hostes) volumus,

    Liv. 30, 18, 14:

    nihil statu motus, cum projecto prae se clipeo staret, in praesidio urbis moriturum se... respondit,

    id. 38, 25: Manlius scutum scuto percussit atque statum Galli conturbavit (cf. the next sentence: atque de loco hominem iterum dejecit), Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 16.—So, out of the military sphere, in order to avoid an attack:

    ea vis est... quae, periculo mortis injecto, formidine animum perterritum loco saepe et certo de statu demovet,

    Cic. Caecin. 15, 42.— Transf., of mental position, conviction, argument, etc.:

    saepe adversarios de statu omni dejecimus,

    Cic. Or. 37, 129:

    voluptas quo est major, eo magis mentem e suā sede et statu demovet,

    throws the mind off its balance, id. Par. 1, 3, 15.—Similarly: de statu deducere, recedere, from one's position or principles:

    fecerunt etiam ut me prope de vitae meae statu deducerent, ut ego istum accusarem,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 10:

    neque de statu nobis nostrae dignitatis est recedendum, neque sine nostris copiis in alterius praesidia veniendum,

    id. Att. 1, 20, 2.—So, de statu suo declinare = moveri:

    neque dubito quin, suspitione aliquā perculsi repentinā, de statu suo declinarint,

    i. e. became unsettled, Cic. Clu. 38, 106:

    qui cum me firmissimis opibus... munire possim, quamvis excipere fortunam malui quam... de meo statu declinare,

    than abandon my position, id. Prov. Cons. 17, 41; cf.

    of the position of heavenly bodies: qui eodem statu caeli et stellarum nati sunt,

    aspect, id. Div. 2, 44, 92.
    II.
    Trop., condition, state, position, situation, circumstances.
    A.
    Of persons, condition in regard to public rights, political or civil status, any loss of which was a capitis deminutio (v. caput):

    capitis minutio est statūs permutatio,

    Gai. Dig. 4, 5, 1; id. Inst. 1, 159; cf. Dig. 4, 5, 11:

    quo quisque loco nostrum est natus... hunc vitae statum usque ad senectutem obtinere debet,

    Cic. Balb. 7, 18:

    ad quem proscripti confluebant. Quippe nullum habentibus statum quilibet dux erat idoneus,

    with regard to the civil death of the proscribed, Vell. 2, 72, 5:

    illorum salus omnibus accepta fuit... quia tam grati exoptatum libertatis statum recuperaverint,

    Val. Max. 5, 26:

    si statu periclitari litigator videtur,

    if his civil status seems in peril, Quint. 6, 1, 36:

    nec ulla tam familiaris est infelicibus patria quam solitudo et prioris statūs oblivio,

    i. e. the status of full citizenship, lost by banishment, Curt. 5, 5, 11:

    permanent tamen in statu servitutis,

    Suet. Gram. 21:

    vetuit quaeri de cujusquam defunctorum statu,

    id. Tit. 8 fin.:

    multorum excisi status,

    Tac. A. 3, 28: qui illegitime concipiuntur, statum sumunt ex eo tempore quo nascuntur, i. e. whether freemen or slaves, etc., Gai. Inst. 1, 89:

    cum servus manumittitur: eo die enim incipit statum habere,

    a civil status, Dig. 4, 5, 4:

    homo liber qui se vendidit, manumissus non ad suum statum revertitur, sed efficitur libertinae condicionis, i. e. that of an ingenuus,

    ib. 1, 5, 21:

    primo de personarum statu dicemus,

    civil status, ib. 1, 5, 2; so Titin. 5:

    de statu hominum (sometimes status used in the jurists absolutely with reference to freedom and slavery): si status controversiam cui faciat procurator, sive ex servitute in libertatem, etc.,

    Dig. 3, 3, 39, § 5; so ib. 3, 3, 33, § 1.—Similarly in the later jurists: status suus = aetas XXV. annorum, years of discretion:

    cum ad statum suum frater pervenisset,

    Dig. 31, 1, 77, § 19.—
    2.
    Condition and position with reference to rank, profession, trade, occupation, social standing, reputation, and character:

    an tibi vis inter istas vorsarier prosedas... quae tibi olant stabulum statumque?

    their trade, Plaut. Poen. 1, 2, 59:

    quod in civitatibus agnationibus familiarum distinguuntur status,

    the ranks of the families, Cic. Leg. 1, 7, 23:

    regum status decemviris donabantur,

    the rank of kings was assigned to the decemvirs, id. Agr. 1, 1, 2:

    cum alii rem ipsam publicam atque hunc bonorum statum odissent,

    the social position of the higher classes, id. Sest. 20, 46:

    non ut aliquid ex pristino statu nostro retineamus,

    id. Fam. 4, 4, 1:

    ecquis umquam tam ex amplo statu concidit?

    id. Att. 3, 10, 2:

    non enim jam quam dignitatem, quos honores, quem vitae statum amiserim cogito,

    id. ib. 10, 4, 1:

    quam (statuam) esse ejusdem status amictus, anulus, imago ipsa declarat,

    id. ib. 1, 1, 17:

    praesidium petebamus ex potentissimi viri benevolentiā ad omnem statum nostrae dignitatis,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1: noster autem status est hic:

    apud bonos iidem sumus quos reliquisti, apud sordem, etc.,

    id. Att. 1, 16, 11:

    ego me non putem tueri meum statum ut neque offendam animum cujusquam, nec frangam dignitatem meam?

    maintain my character, id. Fam. 9, 16, 6:

    quos fortuna in amplissimo statu (i. e. regum) collocarat,

    Auct. Her. 4, 16, 23:

    tantam in eodem homine varietatem status,

    high and low position in life, ups and downs, Val. Max. 6, 9, 4:

    cum classiarios quos Nero ex remigibus justos milites fecerat, redire ad pristinum statum cogeret,

    Suet. Galb. 12:

    quaedam circa omnium ordinum statum correxit,

    id. Claud. 22:

    cum redieritis in Graeciam, praestabo ne quis statum suum vestro credat esse meliorem,

    social position, Curt. 5, 5, 22:

    omnis Aristippum decuit color et status et res,

    Hor. Ep. 1, 17, 23.—
    3.
    Condition in reference to prosperity, happiness or unhappiness, and health (mostly poet. and post-Aug.):

    at iste non dolendi status non vocatur voluptas,

    Cic. Fin. 2, 9, 28:

    neque hic est Nunc status Aurorae meritos ut poscat honores,

    Ov. M. 13, 594:

    flebilis ut noster status est, ita flebile carmen,

    id. Tr. 5, 1, 5:

    quid enim status hic a funere differt?

    id. P. 2, 3, 3:

    pejor ab admonitu fit status iste boni,

    id. ib. 1, 2, 54:

    his enim quorum felicior in domo status fuerat,

    Val. Max. 6, 8, 7:

    sin nostros status sive proximorum ingenia contemplemur,

    id. 6, 9 pr.:

    caelum contemplare: vix tamen ibi talem statum (i. e. felicitatis deorum) reperias,

    id. 7, 1, 1:

    haec quidem (vox) animi magnifici et prosperi status (fuit),

    id. 6, 5, ext. 4:

    obliti statūs ejus quem beneficio exuistis meo,

    Curt. 10, 2, 22:

    sumus in hoc tuo statu iidem qui florente te fuimus,

    i. e. distress, id. 5, 11, 5:

    res magna et ex beatissimo animi statu profecta,

    Sen. Ep. 81, 21: voverat, si sibi incolumis status (of health) permisisset, proditurum se... hydraulam, Suet. Ner. 54. —
    4.
    Condition, circumstances, in gen., of life or of the mind:

    homines hoc uno plurimum a bestiis differunt quod rationem habent, mentemque quae... omnem complectatur vitae consequentis statum,

    Cic. Fin. 2, 14, 45:

    facias me certiorem et simul de toto statu tuo consiliisque omnibus,

    id. Fam. 7, 10, 3:

    tibi declaravi adventus noster qualis fuisset, et quis esset status,

    id. Att. 4, 2, 1:

    quid enim ego laboravi, si... nihil consecutus sum ut in eo statu essem quem neque fortunae temeritas, neque, etc., labefactaret,

    id. Par. 2, 17:

    sed hoc videant ii qui nulla sibi subsidia ad omnes vitae status paraverunt,

    id. Fam. 9, 6, 4: atque is quidem qui cuncta composuit constanter in suo manebat statu (transl. of emeinen en tôi heautou kata tropon êthei, Plat. Tim. p. 42, c. Steph.), in his own state, being, Cic. Tim. 13:

    vitae statum commutatum ferre non potuit,

    Nep. Dion, 4, 4:

    id suis rebus tali in statu saluti fore,

    Curt. 5, 1, 5: haec sunt fulmina quae prima accepto patrimonio et in novi hominis aut urbis statu fiunt, in any new condition (when a stroke of lightning was considered an omen), Sen. Q. N. 2, 47.—Rarely of a state:

    libere hercle hoc quidem. Sed vide statum (i. e. ebrietatis),

    Plaut. Ps. 5, 2, 4.—Esp., in augury: fulmen status, a thunderbolt sent to one who is not expecting a sign, as a warning or suggestion, = fulmen monitorium:

    status est, ubi quietis nec agitantibus quidquam nec cogitantibus fulmen intervenit,

    Sen. Q. N. 2, 39, 2.—
    B.
    Of countries, communities, etc., the condition of society, or the state, the public order, public affairs.
    1.
    In gen.:

    Siciliam ita vexavit ac perdidit ut ea restitui in antiquum statum nullo modo possit,

    Cic. Verr. 1, 4, 12:

    nunc in eo statu civitas est ut omnes idem de re publicā sensuri esse videantur,

    id. Sest. 50, 106:

    omnem condicionem imperii tui statumque provinciae mihi demonstravit Tratorius,

    id. Fam. 12, 23, 1; so id. ib. 13, 68, 1:

    mihi rei publicae statum per te notum esse voluisti,

    id. ib. 3, 11, 4; so,

    status ipse nostrae civitatis,

    id. ib. 5, 16, 2:

    non erat desperandum fore aliquem tolerabilem statum civitatis,

    id. Phil. 13, 1, 2:

    sane bonum rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum,

    id. Rep. 2, 26, 48:

    aliquo, si non bono, at saltem certo statu civitatis,

    id. Fam. 9, 8, 2:

    ex hoc qui sit status totius rei publicae videre potes,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15: ex eodem de toto statu rerum communium [p. 1756] cognosces, id. Fam. 1, 8, 1:

    tamen illa, quae requiris, suum statum tenent, nec melius, si tu adesses, tenerent,

    id. ib. 6, 1, 1:

    non illi nos de unius municipis fortunis arbitrantur, sed de totius municipii statu, dignitate, etc., sententias esse laturos,

    id. Clu. 69, 196:

    ego vitam omnium civium, statum orbis terrae... redemi,

    id. Sull. 11, 33:

    Ti. Gracchum mediocriter labefactantem statum rei publicae,

    id. Cat. 1, 1, 3:

    eo tum statu res erat ut longe principes haberentur Aedui,

    Caes. B. G. 6, 12, 9:

    cum hoc in statu res esset,

    Liv. 26, 5, 1; so id. 32, 11, 1:

    eam regiam servitutem (civitatis) collatam cum praesenti statu praeclaram libertatem visam,

    id. 41, 6, 9:

    statum quoque civitatis ea victoria firmavit ut jam inde res inter se contrahere auderent,

    i. e. commercial prosperity, id. 27, 51:

    ut deliberare de statu rerum suarum posset,

    id. 44, 31:

    ut taedio praesentium consules duo et status pristinus rerum in desiderium veniant,

    id. 3, 37, 3:

    jam Latio is status erat rerum ut neque bellum neque pacem pati possent,

    id. 8, 13, 2:

    qui se moverit ad sollicitandum statum civitatis,

    internal peace, id. 3, 20, 8:

    omni praesenti statu spem cuique novandi res suas blandiorem esse,

    more attractive than any condition of public affairs, id. 35, 17:

    tranquillitatis status,

    Val. Max. 7, 2, 1:

    in sollicito civitatis statu,

    Quint. 6, 1, 16:

    principes regesque et quocumque alio nomine sunt tutores status publici,

    guardians of public order, Sen. Clem. 1, 4, 3: curis omnium ad formandum publicum statum a tam sollemni munere aversis, Curt, 10, 10, 9; so,

    ad formandum rerum praesentium statum,

    Just. 9, 5, 1:

    populo jam praesenti statu laeto,

    Suet. Caes. 50:

    ad componendum Orientis statum,

    id. Calig. 1:

    deploravit temporum statum,

    id. Galb. 10:

    ad explorandum statum Galliarum,

    id. Caes. 24:

    delegatus pacandae Germaniae status,

    id. Tib. 16: et omnia habet rerum status iste mearum ( poet., = reipublicae meae), Ov. M. 7, 509.—
    2.
    Esp., of the political sentiments of the citizens:

    a Maronitis certiora de statu civitatium scituros,

    Liv. 39, 27:

    ad visendum statum regionis ejus,

    id. 42, 17, 1:

    suas quoque in eodem statu mansuras res esse,

    id. 42, 29, 9:

    cum hic status in Boeotiā esset,

    id. 42, 56, 8.—
    3.
    Of the constitution, institutions, form of government, etc.:

    Scipionem rogemus ut explicet quem existimet esse optimum statum civitatis,

    Cic. Rep. 1, 20, 33; 1, 21, 34; 1, 46, 70;

    1, 47, 71: ob hanc causam praestare nostrae civitatis statum ceteris civitatibus,

    id. ib. 2, 1, 2:

    itaque cum patres rerum potirentur, numquam constitisse statum civitatis,

    the form of the government had never been permanent, id. ib. 1, 32, 49:

    in hoc statu rei publicae (decemvirali), quem dixi non posse esse diuturnum,

    id. ib. 2, 37, 62:

    providete ne rei publicae status commutetur,

    id. Har. Resp. 27, 60:

    eademque oritur etiam ex illo saepe optimatium praeclaro statu,

    aristocratic form of government, id. Rep. 1, 44, 68:

    ut totum statum civitatis in hoc uno judicio positam esse putetis,

    id. Fl. 1, 3:

    ut rei publicae statum convulsuri viderentur,

    id. Pis. 2, 4:

    pro meā salute, pro vestrā auctoritate, pro statu civitatis nullum vitae discrimen vitandum umquam putavit,

    id. Red. in Sen. 8, 20:

    cum hoc coire ausus es, ut consularem dignitatem, ut rei publicae statum... addiceres?

    id. ib. 7, 16:

    omnia quae sunt in imperio et in statu civitatis ab iis defendi putantur,

    id. Mur. 11, 24:

    intelleges (te habere) nihil quod aut hoc aut aliquo rei publicae statu timeas,

    id. Fam. 6, 2, 3:

    quod ad statum Macedoniae pertinebat,

    Liv. 45, 32, 2:

    ex commutatione statūs publici,

    Vell. 2, 35, 4:

    haec oblivio concussum et labentem civitatis statum in pristinum habitum revocavit,

    Val. Max. 4, 1, ext. 4:

    Gracchi civitatis statum conati erant convellere,

    id. 6, 3, 1 fin.:

    Cicero ita legibus Sullae cohaerere statum civitatis affirmat ut his solutis stare ipsa non possit,

    Quint. 11, 1, 85:

    qui eloquentiā turbaverant civitatium status vel everterant,

    id. 2, 16, 4:

    id biduum quod de mutando reipublicae statu haesitatum erat,

    Suet. Claud. 11:

    nec dissimulasse unquam pristinum se reipublicae statum restituturum,

    id. ib. 1:

    conversus hieme ad ordinandum reipublicae statum, fastos correxit, etc.,

    id. Caes. 40:

    tu civitatem quis deceat status Curas,

    what institutions, Hor. C. 3, 29, 25.—Hence,
    4.
    Existence of the republic:

    quae lex ad imperium, ad majestatem, ad statum patriae, ad salutem omnium pertinet,

    Cic. Cael. 29, 70 (= eo, ut stet patria, the country's existence):

    si enim status erit aliquis civitatis, quicunque erit,

    id. Fam. 4, 14, 4: status enim rei publicae maxime judicatis rebus continetur, the existence of the republic depends on the decisions of the courts, i. e. their sacredness, id. Sull. 22, 63. —
    C.
    In nature, state, condition, etc.:

    incolumitatis ac salutis omnium causā videmus hunc statum esse hujus totius mundi atque naturae,

    Cic. Or. 3, 45, 178:

    ex alio alius status (i. e. mundi) excipere omnia debet,

    Lucr. 5, 829:

    ex alio terram status excipit alter,

    id. 5, 835:

    est etiam quoque pacatus status aëris ille,

    id. 3, 292:

    non expectato solis ortu, ex quo statum caeli notare gubernatores possent,

    Liv. 37, 12, 11:

    idem (mare) alio caeli statu recipit in se fretum,

    Curt. 6, 4, 19:

    incertus status caeli,

    Col. 11, 2:

    pluvius caeli status,

    id. 2, 10:

    mitior caeli status,

    Sen. Oedip. 1054.—
    D. 1.
    In gen.:

    atque hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum non perturbatis atque permixtis, sed suum statum tenentibus,

    preserving their essential features, Cic. Rep. 1, 28, 44.—Hence,
    2.
    Esp. in rhet. jurisp.
    (α).
    The answer to the action (acc. to Cic., because the defence: primum insistit in eo = the Gr. stasis):

    refutatio accusationis appellatur Latine status, in quo primum insistit quasi ad repugnandum congressa defensio,

    Cic. Top. 25, 93; so,

    statu (sic enim appellamus controversiarum genera),

    id. Tusc. 3, 33, 79:

    statum quidam dixerunt primam causarum conflictionem,

    Quint. 3, 6, 4; cf. Cic. Part. Or. 29, 102.—
    (β).
    The main question, the essential point:

    quod nos statum id quidam constitutionem vocant, alii quaestionem, alii quod ex quaestione appareat, Theodorus caput, ad quod referantur omnia,

    Quint. 3, 6, 2:

    non est status prima conflictio, sed quod ex primā conflictione nascitur, id est genus quaestionis,

    the kind, nature of the question, id. 3, 6, 5; cf. the whole chapter.—
    E.
    In gram., the mood of the verb, instead of modus, because it distinguishes the conceptions of the speaker:

    et tempora et status,

    tenses and moods, Quint. 9, 3, 11:

    fiunt soloecismi per modos, sive cui status eos dici placet,

    id. 1, 5, 41.
    For statu liber, v.
    statuliber.

    Lewis & Short latin dictionary > status

  • 56 stomachor

    stŏmăchor, ātus, 1, v. dep. n. and a. [stomachus, II.], to be irritated, peevish, pettish, vexed, angry, or out of humor; to fume, fret (class.; esp. freq. in Cic.; syn.: irascor, succenseo).
    I.
    Neutr.:

    si stomachabere et moleste feres, plura dicemus,

    Cic. Fam. 15, 16, 3; so (with irasci) id. Brut. 95, 326.—With abl.:

    jucundissimis tuis litteris stomachatus sum in extremo,

    Cic. Fam. 10, 26, 1:

    proximam stomachandi occasionem adripio,

    Sen. Ep. 12, 2.—With quod:

    non dubito, quin mirere atque etiam stomachere, quod tecum de eādem re agam saepius,

    Cic. Att. 16, 16, F, § 17.— With si:

    stomachabatur senex, si quid asperius dixeram,

    Cic. N. D. 1, 33, 93.—With cum and abl.:

    stomachari cum aliquo,

    i.e. to quarrel with him, Cic. de Or. 2, 66, 267. —With ob and acc.:

    cum prave sectum stomacheris ob unguem,

    Hor. Ep. 1, 1, 104. —
    II.
    Act., to be angry or vexed at any thing (very rare, and only with the general objects aliquid or omnia). stomachor omnia, Cic. Att. 14, 21, 3: si quid stomachor, August. ap. Suet. Tib. 21; cf.:

    id equidem adveniens mecum stomachabar modo,

    Ter. Eun. 2, 3, 32:

    Venus stomachata biles Venereas,

    nursing, App. M. 5, p. 172, 31.—Hence, * stŏmăchanter, adv., irritably, peevishly, pettishly: arridens, Aug Vit. Beat. med.

    Lewis & Short latin dictionary > stomachor

  • 57 subdubito

    sub-dŭbĭto, āre, v. n., to be a little doubtful or undecided, to have some hesitation (Ciceron.):

    antea subdubitabam,

    Cic. Att. 14, 15, 2:

    significabant tuae litterae, te subdubitare, quā essem erga illum voluntate,

    id. Fam. 2, 13, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > subdubito

  • 58 tendo

    tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].
    I.
    Act., to stretch, stretch out, distend, extend, etc. (class.; cf.: extendo, explico).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    suntne igitur insidiae, tendere plagas?

    Cic. Off. 3, 17, 68:

    plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,

    Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:

    retia (alicui),

    Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:

    casses alicui,

    Tib. 1, 6, 5:

    intumescit collum, nervi tenduntur,

    Col. 6, 14, 4:

    chordam,

    Plaut. Most. 3, 2, 55:

    arcum,

    to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:

    sagittas Arcu,

    to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:

    spicula cornu,

    Verg. A. 9, 606:

    pariterque oculos telumque,

    id. ib. 5, 508:

    barbiton,

    to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:

    tympana tenta tonant palmis,

    Lucr. 2, 618:

    validā lora manu,

    Ov. Am. 3, 2, 72:

    vela (Noti),

    to swell, Verg. A. 3, 268:

    praecipiti carbasa tenta Noto,

    Ov. H. 10, 30:

    praetorium,

    to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:

    conopia,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:

    cubilia,

    Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:

    bracchia ad caelum,

    Ov. M. 6, 279; 9, 293;

    for which: bracchia caelo,

    id. ib. 2, 580;

    9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,

    Caes. B. C. 2, 12; so,

    manus ad aliquem,

    id. B. G. 2, 13:

    ad sidera palmas,

    Verg. A. 1, 93:

    super aequora palmas,

    Ov. M. 8, 849:

    ad aliquem orantia bracchia,

    id. P. 2, 9, 65:

    manus supplices dis immortalibus,

    Cic. Font. 17, 48; cf.:

    vobis supplex manus tendit patria communis,

    id. Cat. 4, 9, 18; so,

    manus alicui,

    Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:

    manus supinas,

    Liv. 3, 50, 5:

    manus ripae ulterioris amore,

    Verg. A. 6, 314; cf.

    also: Graecia tendit dexteram Italiae,

    stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:

    (conjux) parvum patri tendebat Iulum,

    reaches out, Verg. A. 2, 674:

    tu munera supplex Tende, petens pacem,

    id. G. 4, 535:

    quo tendant ferrum,

    aim, direct, id. A. 5, 489:

    qua nunc se ponti plaga caerula tendit,

    stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —
    2.
    In partic.:

    nervum tendere, in mal. part.,

    Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—
    B.
    Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:

    insidias alicui,

    Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:

    omnes insidias animis,

    Cic. Leg. 1, 17, 47:

    animum vigilem,

    to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:

    sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,

    i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:

    aestivam sermone benigno noctem,

    to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:

    (lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,

    to direct, Lucr. 5, 631:

    cursum ex acie in Capitolia,

    Sil. 9, 216:

    cursum ad agmina suorum,

    id. 10, 73:

    iter ad naves,

    Verg. A. 1, 656:

    iter pennis,

    id. ib. 6, 240:

    ad dominum iter,

    Ov. M. 2, 547:

    cursum unde et quo,

    Liv. 23, 34, 5:

    iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,

    tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).
    1.
    Lit.:

    dubito an Venusiam tendam,

    Cic. Att. 16, 5, 3:

    Beneventum,

    Hor. S. 1, 5, 71:

    cursuque amens ad limina tendit,

    Verg. A. 2, 321:

    ad castra,

    Liv. 9, 37:

    in castra,

    id. 10, 36:

    ad aedes,

    Hor. Ep. 1, 7, 89:

    ad domum Bruti et Cassii,

    Suet. Caes. 85:

    ad portus,

    Ov. M. 15, 690:

    Ciconum ad oras,

    id. ib. 10, 3:

    ad metam,

    id. ib. 15, 453; cf.:

    cum alter ad alterum tenderemus,

    Plin. Ep. 1, 5, 9:

    unde venis? et Quo tendis?

    Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:

    quo tendere pergunt,

    Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:

    tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,

    Ov. M. 10, 34 et saep. —
    b.
    Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:

    in quem locum quaeque (imago) tendat,

    Lucr. 4, 179:

    levibus in sublime tendentibus,

    Plin. 2, 5, 4, § 11:

    sursum tendit palmes,

    Col. 5, 6, 28:

    simulacra viis derectis omnia tendunt,

    Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:

    tunc aethera tendit,

    Luc. 7, 477:

    dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,

    Verg. A. 6, 541:

    gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,

    reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:

    Taurus mons ad occasum tendens,

    id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:

    Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,

    id. 6, 13, 15, § 40:

    seu mollis quā tendit Ionia,

    Prop. 1, 6, 31.—
    2.
    Trop.
    a.
    In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:

    ad reliqua alacri tendebamus animo,

    Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:

    ad altiora et non concessa tendere,

    Liv. 4, 13, 4:

    ad majora,

    Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:

    ad eloquium,

    Ov. Tr. 4, 10, 17:

    ad suum,

    Liv. 4, 9, 5; cf.:

    ad Carthaginienses,

    id. 24, 5, 8:

    cum alii alio tenderent,

    id. 24, 28, 1:

    in diversum sententiae tendebant,

    id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —
    (β).
    To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:

    (Laocoon) manibus tendit divellere nodos,

    Verg. A. 2, 220:

    pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,

    Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:

    quod efficere tendimus,

    Quint. 9, 1, 21:

    fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 51:

    tendit disertus haberi,

    id. Ep. 1, 19, 16:

    aqua tendit rumpere plumbum,

    id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:

    miles tendere, inde ad jurgium,

    insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —
    b.
    In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;

    vasto certamine tendunt,

    id. ib. 12, 553:

    Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,

    Sall. C. 60, 5; cf.:

    summā vi,

    Liv. 32, 32, 7 Drak.:

    adversus, etc.,

    id. 34, 34, 1:

    contra,

    id. 35, 51, 6:

    ultra,

    id. 24, 31, 4:

    acrius,

    Tac. A. 2, 74; cf.:

    acrius contra, ut, etc.,

    Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:

    quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,

    what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:

    nihil illi tendere contra,

    Verg. A. 9, 377. —
    B.
    For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:

    qui sub vallo tenderent mercatores,

    Caes. B. G. 6, 37; cf.:

    omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,

    Luc. 7, 328:

    hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,

    Verg. A. 2, 29:

    legio latis tendebat in arvis,

    id. ib. 8, 605:

    isdem castris,

    Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:

    isdem hibernis tendentes,

    Tac. H. 1, 55:

    Lugduni tendentes,

    id. ib. 1, 59:

    cum multitudo laxius tenderet,

    Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:

    tendere in campis,

    id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):

    rectissima linea tensa,

    Quint. 3, 6, 83:

    collum,

    id. 11, 3, 82; cf.:

    remissis magis quam tensis (digitis),

    id. 11, 3, 99:

    vox tensior (opp. remissior),

    id. 11, 3, 42:

    lacerti,

    Luc. 7, 469:

    rudentes,

    id. 2, 683:

    frons,

    Lucr. 6, 1195:

    tormento citharāque tensior,

    Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tendo

  • 59 tenno

    tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].
    I.
    Act., to stretch, stretch out, distend, extend, etc. (class.; cf.: extendo, explico).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    suntne igitur insidiae, tendere plagas?

    Cic. Off. 3, 17, 68:

    plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,

    Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:

    retia (alicui),

    Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:

    casses alicui,

    Tib. 1, 6, 5:

    intumescit collum, nervi tenduntur,

    Col. 6, 14, 4:

    chordam,

    Plaut. Most. 3, 2, 55:

    arcum,

    to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:

    sagittas Arcu,

    to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:

    spicula cornu,

    Verg. A. 9, 606:

    pariterque oculos telumque,

    id. ib. 5, 508:

    barbiton,

    to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:

    tympana tenta tonant palmis,

    Lucr. 2, 618:

    validā lora manu,

    Ov. Am. 3, 2, 72:

    vela (Noti),

    to swell, Verg. A. 3, 268:

    praecipiti carbasa tenta Noto,

    Ov. H. 10, 30:

    praetorium,

    to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:

    conopia,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:

    cubilia,

    Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:

    bracchia ad caelum,

    Ov. M. 6, 279; 9, 293;

    for which: bracchia caelo,

    id. ib. 2, 580;

    9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,

    Caes. B. C. 2, 12; so,

    manus ad aliquem,

    id. B. G. 2, 13:

    ad sidera palmas,

    Verg. A. 1, 93:

    super aequora palmas,

    Ov. M. 8, 849:

    ad aliquem orantia bracchia,

    id. P. 2, 9, 65:

    manus supplices dis immortalibus,

    Cic. Font. 17, 48; cf.:

    vobis supplex manus tendit patria communis,

    id. Cat. 4, 9, 18; so,

    manus alicui,

    Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:

    manus supinas,

    Liv. 3, 50, 5:

    manus ripae ulterioris amore,

    Verg. A. 6, 314; cf.

    also: Graecia tendit dexteram Italiae,

    stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:

    (conjux) parvum patri tendebat Iulum,

    reaches out, Verg. A. 2, 674:

    tu munera supplex Tende, petens pacem,

    id. G. 4, 535:

    quo tendant ferrum,

    aim, direct, id. A. 5, 489:

    qua nunc se ponti plaga caerula tendit,

    stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —
    2.
    In partic.:

    nervum tendere, in mal. part.,

    Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—
    B.
    Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:

    insidias alicui,

    Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:

    omnes insidias animis,

    Cic. Leg. 1, 17, 47:

    animum vigilem,

    to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:

    sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,

    i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:

    aestivam sermone benigno noctem,

    to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:

    (lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,

    to direct, Lucr. 5, 631:

    cursum ex acie in Capitolia,

    Sil. 9, 216:

    cursum ad agmina suorum,

    id. 10, 73:

    iter ad naves,

    Verg. A. 1, 656:

    iter pennis,

    id. ib. 6, 240:

    ad dominum iter,

    Ov. M. 2, 547:

    cursum unde et quo,

    Liv. 23, 34, 5:

    iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,

    tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).
    1.
    Lit.:

    dubito an Venusiam tendam,

    Cic. Att. 16, 5, 3:

    Beneventum,

    Hor. S. 1, 5, 71:

    cursuque amens ad limina tendit,

    Verg. A. 2, 321:

    ad castra,

    Liv. 9, 37:

    in castra,

    id. 10, 36:

    ad aedes,

    Hor. Ep. 1, 7, 89:

    ad domum Bruti et Cassii,

    Suet. Caes. 85:

    ad portus,

    Ov. M. 15, 690:

    Ciconum ad oras,

    id. ib. 10, 3:

    ad metam,

    id. ib. 15, 453; cf.:

    cum alter ad alterum tenderemus,

    Plin. Ep. 1, 5, 9:

    unde venis? et Quo tendis?

    Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:

    quo tendere pergunt,

    Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:

    tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,

    Ov. M. 10, 34 et saep. —
    b.
    Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:

    in quem locum quaeque (imago) tendat,

    Lucr. 4, 179:

    levibus in sublime tendentibus,

    Plin. 2, 5, 4, § 11:

    sursum tendit palmes,

    Col. 5, 6, 28:

    simulacra viis derectis omnia tendunt,

    Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:

    tunc aethera tendit,

    Luc. 7, 477:

    dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,

    Verg. A. 6, 541:

    gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,

    reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:

    Taurus mons ad occasum tendens,

    id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:

    Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,

    id. 6, 13, 15, § 40:

    seu mollis quā tendit Ionia,

    Prop. 1, 6, 31.—
    2.
    Trop.
    a.
    In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:

    ad reliqua alacri tendebamus animo,

    Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:

    ad altiora et non concessa tendere,

    Liv. 4, 13, 4:

    ad majora,

    Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:

    ad eloquium,

    Ov. Tr. 4, 10, 17:

    ad suum,

    Liv. 4, 9, 5; cf.:

    ad Carthaginienses,

    id. 24, 5, 8:

    cum alii alio tenderent,

    id. 24, 28, 1:

    in diversum sententiae tendebant,

    id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —
    (β).
    To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:

    (Laocoon) manibus tendit divellere nodos,

    Verg. A. 2, 220:

    pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,

    Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:

    quod efficere tendimus,

    Quint. 9, 1, 21:

    fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 51:

    tendit disertus haberi,

    id. Ep. 1, 19, 16:

    aqua tendit rumpere plumbum,

    id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:

    miles tendere, inde ad jurgium,

    insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —
    b.
    In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;

    vasto certamine tendunt,

    id. ib. 12, 553:

    Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,

    Sall. C. 60, 5; cf.:

    summā vi,

    Liv. 32, 32, 7 Drak.:

    adversus, etc.,

    id. 34, 34, 1:

    contra,

    id. 35, 51, 6:

    ultra,

    id. 24, 31, 4:

    acrius,

    Tac. A. 2, 74; cf.:

    acrius contra, ut, etc.,

    Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:

    quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,

    what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:

    nihil illi tendere contra,

    Verg. A. 9, 377. —
    B.
    For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:

    qui sub vallo tenderent mercatores,

    Caes. B. G. 6, 37; cf.:

    omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,

    Luc. 7, 328:

    hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,

    Verg. A. 2, 29:

    legio latis tendebat in arvis,

    id. ib. 8, 605:

    isdem castris,

    Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:

    isdem hibernis tendentes,

    Tac. H. 1, 55:

    Lugduni tendentes,

    id. ib. 1, 59:

    cum multitudo laxius tenderet,

    Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:

    tendere in campis,

    id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):

    rectissima linea tensa,

    Quint. 3, 6, 83:

    collum,

    id. 11, 3, 82; cf.:

    remissis magis quam tensis (digitis),

    id. 11, 3, 99:

    vox tensior (opp. remissior),

    id. 11, 3, 42:

    lacerti,

    Luc. 7, 469:

    rudentes,

    id. 2, 683:

    frons,

    Lucr. 6, 1195:

    tormento citharāque tensior,

    Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tenno

  • 60 tenta

    tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].
    I.
    Act., to stretch, stretch out, distend, extend, etc. (class.; cf.: extendo, explico).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    suntne igitur insidiae, tendere plagas?

    Cic. Off. 3, 17, 68:

    plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,

    Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:

    retia (alicui),

    Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:

    casses alicui,

    Tib. 1, 6, 5:

    intumescit collum, nervi tenduntur,

    Col. 6, 14, 4:

    chordam,

    Plaut. Most. 3, 2, 55:

    arcum,

    to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:

    sagittas Arcu,

    to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:

    spicula cornu,

    Verg. A. 9, 606:

    pariterque oculos telumque,

    id. ib. 5, 508:

    barbiton,

    to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:

    tympana tenta tonant palmis,

    Lucr. 2, 618:

    validā lora manu,

    Ov. Am. 3, 2, 72:

    vela (Noti),

    to swell, Verg. A. 3, 268:

    praecipiti carbasa tenta Noto,

    Ov. H. 10, 30:

    praetorium,

    to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:

    conopia,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:

    cubilia,

    Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:

    bracchia ad caelum,

    Ov. M. 6, 279; 9, 293;

    for which: bracchia caelo,

    id. ib. 2, 580;

    9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,

    Caes. B. C. 2, 12; so,

    manus ad aliquem,

    id. B. G. 2, 13:

    ad sidera palmas,

    Verg. A. 1, 93:

    super aequora palmas,

    Ov. M. 8, 849:

    ad aliquem orantia bracchia,

    id. P. 2, 9, 65:

    manus supplices dis immortalibus,

    Cic. Font. 17, 48; cf.:

    vobis supplex manus tendit patria communis,

    id. Cat. 4, 9, 18; so,

    manus alicui,

    Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:

    manus supinas,

    Liv. 3, 50, 5:

    manus ripae ulterioris amore,

    Verg. A. 6, 314; cf.

    also: Graecia tendit dexteram Italiae,

    stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:

    (conjux) parvum patri tendebat Iulum,

    reaches out, Verg. A. 2, 674:

    tu munera supplex Tende, petens pacem,

    id. G. 4, 535:

    quo tendant ferrum,

    aim, direct, id. A. 5, 489:

    qua nunc se ponti plaga caerula tendit,

    stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —
    2.
    In partic.:

    nervum tendere, in mal. part.,

    Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—
    B.
    Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:

    insidias alicui,

    Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:

    omnes insidias animis,

    Cic. Leg. 1, 17, 47:

    animum vigilem,

    to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:

    sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,

    i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:

    aestivam sermone benigno noctem,

    to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:

    (lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,

    to direct, Lucr. 5, 631:

    cursum ex acie in Capitolia,

    Sil. 9, 216:

    cursum ad agmina suorum,

    id. 10, 73:

    iter ad naves,

    Verg. A. 1, 656:

    iter pennis,

    id. ib. 6, 240:

    ad dominum iter,

    Ov. M. 2, 547:

    cursum unde et quo,

    Liv. 23, 34, 5:

    iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,

    tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).
    1.
    Lit.:

    dubito an Venusiam tendam,

    Cic. Att. 16, 5, 3:

    Beneventum,

    Hor. S. 1, 5, 71:

    cursuque amens ad limina tendit,

    Verg. A. 2, 321:

    ad castra,

    Liv. 9, 37:

    in castra,

    id. 10, 36:

    ad aedes,

    Hor. Ep. 1, 7, 89:

    ad domum Bruti et Cassii,

    Suet. Caes. 85:

    ad portus,

    Ov. M. 15, 690:

    Ciconum ad oras,

    id. ib. 10, 3:

    ad metam,

    id. ib. 15, 453; cf.:

    cum alter ad alterum tenderemus,

    Plin. Ep. 1, 5, 9:

    unde venis? et Quo tendis?

    Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:

    quo tendere pergunt,

    Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:

    tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,

    Ov. M. 10, 34 et saep. —
    b.
    Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:

    in quem locum quaeque (imago) tendat,

    Lucr. 4, 179:

    levibus in sublime tendentibus,

    Plin. 2, 5, 4, § 11:

    sursum tendit palmes,

    Col. 5, 6, 28:

    simulacra viis derectis omnia tendunt,

    Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:

    tunc aethera tendit,

    Luc. 7, 477:

    dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,

    Verg. A. 6, 541:

    gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,

    reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:

    Taurus mons ad occasum tendens,

    id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:

    Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,

    id. 6, 13, 15, § 40:

    seu mollis quā tendit Ionia,

    Prop. 1, 6, 31.—
    2.
    Trop.
    a.
    In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:

    ad reliqua alacri tendebamus animo,

    Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:

    ad altiora et non concessa tendere,

    Liv. 4, 13, 4:

    ad majora,

    Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:

    ad eloquium,

    Ov. Tr. 4, 10, 17:

    ad suum,

    Liv. 4, 9, 5; cf.:

    ad Carthaginienses,

    id. 24, 5, 8:

    cum alii alio tenderent,

    id. 24, 28, 1:

    in diversum sententiae tendebant,

    id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —
    (β).
    To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:

    (Laocoon) manibus tendit divellere nodos,

    Verg. A. 2, 220:

    pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,

    Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:

    quod efficere tendimus,

    Quint. 9, 1, 21:

    fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 51:

    tendit disertus haberi,

    id. Ep. 1, 19, 16:

    aqua tendit rumpere plumbum,

    id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:

    miles tendere, inde ad jurgium,

    insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —
    b.
    In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;

    vasto certamine tendunt,

    id. ib. 12, 553:

    Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,

    Sall. C. 60, 5; cf.:

    summā vi,

    Liv. 32, 32, 7 Drak.:

    adversus, etc.,

    id. 34, 34, 1:

    contra,

    id. 35, 51, 6:

    ultra,

    id. 24, 31, 4:

    acrius,

    Tac. A. 2, 74; cf.:

    acrius contra, ut, etc.,

    Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:

    quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,

    what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:

    nihil illi tendere contra,

    Verg. A. 9, 377. —
    B.
    For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:

    qui sub vallo tenderent mercatores,

    Caes. B. G. 6, 37; cf.:

    omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,

    Luc. 7, 328:

    hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,

    Verg. A. 2, 29:

    legio latis tendebat in arvis,

    id. ib. 8, 605:

    isdem castris,

    Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:

    isdem hibernis tendentes,

    Tac. H. 1, 55:

    Lugduni tendentes,

    id. ib. 1, 59:

    cum multitudo laxius tenderet,

    Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:

    tendere in campis,

    id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):

    rectissima linea tensa,

    Quint. 3, 6, 83:

    collum,

    id. 11, 3, 82; cf.:

    remissis magis quam tensis (digitis),

    id. 11, 3, 99:

    vox tensior (opp. remissior),

    id. 11, 3, 42:

    lacerti,

    Luc. 7, 469:

    rudentes,

    id. 2, 683:

    frons,

    Lucr. 6, 1195:

    tormento citharāque tensior,

    Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tenta

См. также в других словарях:

  • dubito — index doubt (indecision) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • dubito — dù·bi·to s.m. LE dubbio, esitazione: sentendomi da voi tutto legare, | questo ne l mio pensiero dubito sorse (D Annunzio) {{line}} {{/line}} DATA: sec. XIV. ETIMO: der. di dubitare …   Dizionario italiano

  • dubitare — du·bi·tà·re v.intr. e tr. (io dùbito) AU 1a. v.intr. (avere) avere dei dubbi su come comportarsi in una determinata situazione: dubito se intervenire o stare zitto Sinonimi: titubare. 1b. v.intr. (avere) avere dei dubbi, avanzare riserve su qcs.… …   Dizionario italiano

  • dubitare — v. intr. [dal lat. dubitare, der. di dubius dubbio1 ] (io dùbito, ecc.; aus. avere ). 1. [avere dubbi intorno a qualcosa, seguito da prop. interrogativa indiretta: dubito se accettare o no la sua offerta ] ▶◀ esitare, essere in dubbio, tentennare …   Enciclopedia Italiana

  • List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… …   Wikipedia

  • ARAXES — I. ARAXES Persis Arass, fluv. notissimus et ingens Armeniae maioris, illam a Media Atropatia separans, et in mare Hyrcanum influens. Baudrandus habet: Artaxatam rigat, et in mare Caspium se exonerat, inter ostia Cyri et Cambisis fluv. Lucan. l. 1 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Cogito ergo sum — Part of a series on …   Wikipedia

  • Epistemologie — Bild dessen, was ich sehe. Welche Teile dieses Bildes gehören zu „mir“, welche zur „Außenwelt“, wie leiste ich die Zuordnung? Abbildung aus Ernst Mach, Die Analyse der Empfindungen (1900), S. 15. Die Erkenntnistheorie oder Epistemologie ist neben …   Deutsch Wikipedia

  • Epistemologisch — Bild dessen, was ich sehe. Welche Teile dieses Bildes gehören zu „mir“, welche zur „Außenwelt“, wie leiste ich die Zuordnung? Abbildung aus Ernst Mach, Die Analyse der Empfindungen (1900), S. 15. Die Erkenntnistheorie oder Epistemologie ist neben …   Deutsch Wikipedia

  • Erkenntnisgewinn — Bild dessen, was ich sehe. Welche Teile dieses Bildes gehören zu „mir“, welche zur „Außenwelt“, wie leiste ich die Zuordnung? Abbildung aus Ernst Mach, Die Analyse der Empfindungen (1900), S. 15. Die Erkenntnistheorie oder Epistemologie ist neben …   Deutsch Wikipedia

  • Erkenntnislehre — Bild dessen, was ich sehe. Welche Teile dieses Bildes gehören zu „mir“, welche zur „Außenwelt“, wie leiste ich die Zuordnung? Abbildung aus Ernst Mach, Die Analyse der Empfindungen (1900), S. 15. Die Erkenntnistheorie oder Epistemologie ist neben …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»