Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

umeros+st

  • 61 recumbō

        recumbō cubuī, —, ere    [CVB-], to lie down again, lie down, recline: somnis surrexisse, dein recubuisse: in exedrā posito lectulo: in herbā: spondā sibi propiore recumbit, O.: tauros medio recumbere sulco, sink down, O.—Esp., to recline at table: in triclinio: rediit hora dicta, recubuit, Ph.: Archiacis lectis, H.—Of things, to fall, sink down: sic illa (pila) penitus vadis inlisa recumbit, V.: onus (domūs quassatae) in proclinatas partīs, O.: nebulae campo recumbunt, settle down, V.: minax ponto Unda recumbit, H.: in umeros cervix conlapsa recumbit, sinks back, V.
    * * *
    recumbere, recubui, - V
    recline, lie at ease, sink/lie/settle back/down; recline at table

    Latin-English dictionary > recumbō

  • 62 turpō

        turpō āvī, ātus, āre    [turpis], to make unsightly, soil, defile, pollute, disfigure, deform: Iovis aram sanguine turpari, be polluted, Enn. ap. C.: Sanguine capillos, V.: candidos Turparunt umeros Rixae, H.: te quia rugae Turpant, H.
    * * *
    turpare, turpavi, turpatus V
    make ugly; pollute, disfigure

    Latin-English dictionary > turpō

  • 63 adplico

    ap-plĭco ( adp-, Ritschl, Fleck., Baiter, Weissenb., Halm, in Quint.; app-, Merk., Kayser, Halm, in Nep. Rib.), āvi and ui, ātum and ĭtum, 1, v. a. (applicui appears to have first become prevalent in the time of Cic., and is the com. form in Vulg.; cf. Gell. 1, 7 fin.; applicavi is used by Pac. ap. Prisc. p. 860 P.; Varr. ib.; Ter. Heaut. prol. 23; Auct. B. Alex. 17 fin.; Cic. Clu. 16, 46; 24, 66; id. de Or. 1, 39, 177; 2, 13, 55; id. Brut. 91, 316; id. Inv. 2, 13, 43; 2, 51, 153; id. Tusc. 5, 27, 77; id. Ac. 2, 20, 65; and id. Fam. 3, 11, 5; Val. Max. 4, 7, 4; Plin. 11, 2, 1, § 2; Vulg. 1 Reg. 30, 7; ib. Eccli. 33, 12; ib. Osee, 7, 6. It is found in the best MSS. and edd.; cf. Zumpt ad Cic. Verr. p. 240, and Neue, Formenl. II. pp. 477 and 479. Still later than applicui, the sup. applicitum became prevalent, Inscr, Neap. l. 6916; Inscr. Orell. 4570; Col. 4, 22, 1; 4, 24, 18; Quint. 1, 2, 26; 2, 4, 30; 4, 2, 117; Plin. Ep. 2, 17, 23; cf. Neue, Formenl. II. p. 551, and v. P. a. infra; cf. plico and its compounds, complico, explico, implico, etc.); orig., to join, fasten, or attach to, to affix; hence, to bring, add, put, place to or near to, etc. (very freq., esp. in trop. signif. and in more elevated style; in Plaut. twice; in Ter. four times;

    in Cic. epistt. only once,

    Cic. Fam. 3, 11, 3; never in Tac.; syn.: admoveo, adjungo, addo, adhibeo, adicio).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.; constr. usu. with ad; rarely with dat.
    a.
    With ad:

    se ad arbores,

    to lean against, Caes. B. G. 6, 27 (cf.:

    trunco se applicuit,

    Just. 12, 9, 9):

    applicuit ambos ad eum,

    Vulg. Gen. 48, 13; ib. 1 Macc. 9, 3:

    umeros ad saxa,

    Ov. M. 5, 160:

    sinistrum (cornu) ad oppidum,

    Liv. 27, 2:

    se ad flammam,

    to approach, Cic. Tusc. 5, 27, 77:

    sudarium ad os,

    Suet. Ner. 25 al. —
    b.
    With dat.:

    ratem (sc. rati),

    Liv. 21, 28, 5:

    flumini castra,

    id. 32, 30:

    corporibus adplicantur,

    id. 23, 27:

    (asellum) ulmo,

    Ov. F. 3, 750:

    sanctos applicabit sibi,

    Vulg. Num. 16, 5; ib. 2 Par. 2, 16.—Also with local adv.:

    boves illuc,

    Ov. F. 1, 543.—
    B.
    Trop.
    1.
    To connect with, to add to a thing:

    ut ad honestatem adplicetur (voluptas),

    Cic. Fin. 2, 12, 37:

    annum,

    Mart. 6, 28, 9:

    adplicare verba verbis,

    Quint. 7, 10, 17; 7, 3, 19.—
    2.
    Se or animum, to attach, apply, or devote one's self or one's mind to a person or thing:

    illae extemplo se (ad eos) adplicant, adglutinant,

    Plaut. Men. 2, 2, 67:

    hi se ad vos adplicant,

    Ter. Heaut. 2, 4, 13; id. And. 5, 4, 21: ad Siculos se adplicavit, Varr. ap. Prisc. p. 860 P.:

    se ad alicujus familiaritatem,

    Cic. Clu. 16, 46:

    Sicilia se ad amicitiam fidemque populi Romani applicavit,

    id. Verr. 2, 2, 1; so id. Lael. 9, 32; id. de Or. 1, 39, 177; id. Fam. 3, 11, 3 al.:

    ad Atheniensium societatem se applicare,

    Nep. Arist. 2, 3:

    Certa res est ad frugem adplicare animum,

    Plaut. Trin. 2, 1, 34:

    animum aegrotum ad deteriorem partem adplicat,

    Ter. And. 1, 2, 22:

    ad virtutem animus se adplicat,

    Cic. Lael. 14, 48:

    aures modis,

    Hor. C. 3, 11, 8; so id. C. S. 72 (cf.:

    admovere aures, s. v. admoveo, and adhibere aures,

    Cic. Arch. 3): sese ad convivia, Cato ap. Gell. 11, 2, 5:

    se ad studium musicum,

    Ter. Heaut. prol. 23:

    me ad eundem quem Romae audiveram Molonem applicavi,

    Cic. Brut. 91, 316:

    se ad philosophiam, ad jus civile, ad eloquentiam,

    id. Off. 1, 32, 115:

    se ad scribendam historiam,

    id. de Or. 2, 13, 55 al. —
    3.
    Crimen alicui, to charge one with a crime, Plin. Ep. 10, 66, 4.—
    II.
    Esp., naut. t. t., navem, or absol. applicari, and in the act. as v. n. (cf. 1. appello, II.), to drive, direct, steer, or bring a ship anywhere, to land, to bring to land:

    navim ad naufragum applicarunt,

    Cic. Inv. 2. 51, 153: ad Heraeum naves adplicuit, Liv 33, 17;

    37, 12, 5: adplicatis nostris ad ter ram navibus,

    Caes. B. C. 3, 101 Held.:

    Ciae telluris ad oras Applicor,

    Ov. M. 3, 598:

    applicor ignotis (sc. terris),

    id. H. 7, 117 Ruhnk. and Loers.—With in and acc.:

    applicor in terras,

    Ov. H. 16, 126 (cf.:

    appellere in aliquem locum,

    Liv. 8, 3, and 28, 42): ad terram adplicant, Auct. B. Hisp. 37 fin.; so Just. 2, 4, 21; 2, 12, 2; Dig. 1, 16, 4.—With acc. of place whither:

    aliā applicuimus Samum,

    Vulg. Act. 20, 15.—With abl.:

    quocumque litore adplicuisse naves,

    Liv. 44, 32, 4.— Absol.:

    et applicuerant,

    Vulg. Marc. 6, 53.— Poet.: quo accedam? quo adplicem? Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44: quae vis immanibus applicat oris, drives or brings you, etc., Verg. A. 1, 616 (cf.:

    nos Libycis tempestas adpulit oris,

    id. ib. 1, 377):

    sublimis rapitur (Medea) et Creteis regionibus applicat angues,

    i. e. her dragon-chariot, Ov. M. 7, 223.—Hence,
    1.
    applĭcātus ( adp-), a, um, P. a.
    a.
    Placed upon, lying upon or close to, attached to:

    aures,

    Varr. R. R. 2, 7, 5:

    Leucas colli adplicata,

    Liv. 33, 17, and Plin. 4, 4, 5, § 11:

    nervi adplicati ossibus,

    id. 11, 37, 88, § 217.—
    b.
    Inclined or adapted to, directed to:

    omne animal adplicatum esse ad se diligendum,

    inclined to self-love, Cic. Fin. 4, 13, 34:

    vehemens ad aliquam rem applicata occupatio,

    id. Inv. 1, 25, 36.— Comp., sup., and adv. not used.—
    2.
    ap-plĭcĭtus ( adp-), a, um, P. a., applied or joined to, attached to:

    adplicitum est cubiculo hypocauston,

    Plin. Ep. 2, 17, 23:

    trunco palus,

    Col. 4, 22, 2: vites arboribus adplicitae, [p. 143] Quint. 1, 2, 26.— Trop.:

    pressus et velut adplicitus rei cultus,

    Quint. 4, 2, 117.

    Lewis & Short latin dictionary > adplico

  • 64 amicio

    ăm-ĭcĭo, ĭcui, or ixi, ictum, 4, v. a. ( fut. amicibor, Plaut. Pers. 2, 5, 6; perf. only in exs. below; inf. perf. amicisse, Front.) [jacio], to throw round, to wrap about (cf. amphiballô); exclusively of upper garments (on the contr., induere, of clothes put or drawn on; vestire, of those for the protection or ornament of the body): se amicire or pass. amiciri, to throw round, veil one's self.
    I.
    Lit.:

    amictus epicroco, Naev. ap. Var. 7, 3, 92: palliolatim amictus,

    Plaut. Ps. 5, 1, 29:

    amicibor gloriose,

    id. Pers. 2, 5, 6:

    pallium, quo amictus, soccos, quibus indutus esset,

    Cic. de Or. 3, 32:

    amictus est pallio,

    Vulg. 1 Reg. 28, 14:

    amictus togā purpureā,

    Cic. Phil. 2, 34: qui te togā praetextā amicuit, Brut. ap. Diom. p. 364 P.:

    celerius mater amixit, Varr. ib.: dum calceabat ipse sese et amiciebat,

    Suet. Vesp. 21 al. — Poet.: nube umeros (Gr. acc.) amictus, Hor. C. 1, 2, 31; Verg. A. 1, 516:

    amictus nube,

    Vulg. Apoc. 10, 1:

    lumine,

    ib. Psa. 103, 2:

    mulier amicta sole,

    ib. ib. 12, 1; so,

    (rex) amicietur terrā Aegypti, sicut amicitur pastor pallio suo,

    ib. Jer. 43, 12.—
    II.
    Trop., of other things, to cover, clothe, wrap up:

    nive amicta loca,

    Cat. 63, 70:

    colus amicta lanā,

    id. 64, 311:

    amicitur vitibus ulmus,

    Ov. P. 3, 8, 13:

    et piper et quidquid chartis amicitur ineptis,

    Hor. Ep. 2, 1, 270:

    amicta ossa luridā pelle,

    id. Epod. 17, 22:

    amicti vitibus montes,

    Flor. 1, 16:

    partem alteram luce, alteram tenebris amicisse Jovem,

    Fronto, Fer. Als. p. 188.

    Lewis & Short latin dictionary > amicio

  • 65 amputo

    am-pŭto, āvi, ātum, 1, v. a., to cut around, to cut away or off, to lop off, prune.
    I.
    Lit., esp. of plants: amputata id est circum putata, Paul. ex Fest. p. 24 Müll.:

    vitem ferro,

    Cic. Sen. 15:

    mergum,

    Col. 4, 15, 4:

    cacumen (ulmi),

    Plin. 16, 32, 57, § 132.—

    Of other things: praeceidit caulem testīsque una amputat ambo,

    Lucil. 7, 22 Müll.:

    pestiferum in corpore,

    Cic. Phil. 8, 5:

    umeros,

    to mutilate, Sen. Thyest. 761:

    ex ipso vertice capillos,

    Plin. Ep. 7, 27, 12:

    caput,

    Suet. Galb. 20:

    manus,

    id. ib. 9:

    pollices,

    id. Aug. 24 et saep.—In Pliny also of things that are bitten off:

    caudas mugili,

    Plin. 9, 62, 88, § 185.—
    II.
    Trop., to lop off, curtail, shorten, diminish:

    amputata inanitas omnis et error,

    removed, banished, Cic. Fin. 1, 13:

    volo esse in adulescente, unde aliquid amputem,

    id. de Or. 2, 21:

    licet hinc quantum cuique videbitur circumcidat atque amputet,

    id. ib. 1, 15, 65:

    longa colloquia,

    Sen. Med. 530:

    numerum legionum,

    Tac. H. 2, 69.—In rhet.:

    amputata loqui,

    in a disconnected manner, in abrupt sentences, Cic. Or. 51:

    amputata oratio et abscisa,

    concise, Plin. Ep. 1, 20, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > amputo

  • 66 applico

    ap-plĭco ( adp-, Ritschl, Fleck., Baiter, Weissenb., Halm, in Quint.; app-, Merk., Kayser, Halm, in Nep. Rib.), āvi and ui, ātum and ĭtum, 1, v. a. (applicui appears to have first become prevalent in the time of Cic., and is the com. form in Vulg.; cf. Gell. 1, 7 fin.; applicavi is used by Pac. ap. Prisc. p. 860 P.; Varr. ib.; Ter. Heaut. prol. 23; Auct. B. Alex. 17 fin.; Cic. Clu. 16, 46; 24, 66; id. de Or. 1, 39, 177; 2, 13, 55; id. Brut. 91, 316; id. Inv. 2, 13, 43; 2, 51, 153; id. Tusc. 5, 27, 77; id. Ac. 2, 20, 65; and id. Fam. 3, 11, 5; Val. Max. 4, 7, 4; Plin. 11, 2, 1, § 2; Vulg. 1 Reg. 30, 7; ib. Eccli. 33, 12; ib. Osee, 7, 6. It is found in the best MSS. and edd.; cf. Zumpt ad Cic. Verr. p. 240, and Neue, Formenl. II. pp. 477 and 479. Still later than applicui, the sup. applicitum became prevalent, Inscr, Neap. l. 6916; Inscr. Orell. 4570; Col. 4, 22, 1; 4, 24, 18; Quint. 1, 2, 26; 2, 4, 30; 4, 2, 117; Plin. Ep. 2, 17, 23; cf. Neue, Formenl. II. p. 551, and v. P. a. infra; cf. plico and its compounds, complico, explico, implico, etc.); orig., to join, fasten, or attach to, to affix; hence, to bring, add, put, place to or near to, etc. (very freq., esp. in trop. signif. and in more elevated style; in Plaut. twice; in Ter. four times;

    in Cic. epistt. only once,

    Cic. Fam. 3, 11, 3; never in Tac.; syn.: admoveo, adjungo, addo, adhibeo, adicio).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.; constr. usu. with ad; rarely with dat.
    a.
    With ad:

    se ad arbores,

    to lean against, Caes. B. G. 6, 27 (cf.:

    trunco se applicuit,

    Just. 12, 9, 9):

    applicuit ambos ad eum,

    Vulg. Gen. 48, 13; ib. 1 Macc. 9, 3:

    umeros ad saxa,

    Ov. M. 5, 160:

    sinistrum (cornu) ad oppidum,

    Liv. 27, 2:

    se ad flammam,

    to approach, Cic. Tusc. 5, 27, 77:

    sudarium ad os,

    Suet. Ner. 25 al. —
    b.
    With dat.:

    ratem (sc. rati),

    Liv. 21, 28, 5:

    flumini castra,

    id. 32, 30:

    corporibus adplicantur,

    id. 23, 27:

    (asellum) ulmo,

    Ov. F. 3, 750:

    sanctos applicabit sibi,

    Vulg. Num. 16, 5; ib. 2 Par. 2, 16.—Also with local adv.:

    boves illuc,

    Ov. F. 1, 543.—
    B.
    Trop.
    1.
    To connect with, to add to a thing:

    ut ad honestatem adplicetur (voluptas),

    Cic. Fin. 2, 12, 37:

    annum,

    Mart. 6, 28, 9:

    adplicare verba verbis,

    Quint. 7, 10, 17; 7, 3, 19.—
    2.
    Se or animum, to attach, apply, or devote one's self or one's mind to a person or thing:

    illae extemplo se (ad eos) adplicant, adglutinant,

    Plaut. Men. 2, 2, 67:

    hi se ad vos adplicant,

    Ter. Heaut. 2, 4, 13; id. And. 5, 4, 21: ad Siculos se adplicavit, Varr. ap. Prisc. p. 860 P.:

    se ad alicujus familiaritatem,

    Cic. Clu. 16, 46:

    Sicilia se ad amicitiam fidemque populi Romani applicavit,

    id. Verr. 2, 2, 1; so id. Lael. 9, 32; id. de Or. 1, 39, 177; id. Fam. 3, 11, 3 al.:

    ad Atheniensium societatem se applicare,

    Nep. Arist. 2, 3:

    Certa res est ad frugem adplicare animum,

    Plaut. Trin. 2, 1, 34:

    animum aegrotum ad deteriorem partem adplicat,

    Ter. And. 1, 2, 22:

    ad virtutem animus se adplicat,

    Cic. Lael. 14, 48:

    aures modis,

    Hor. C. 3, 11, 8; so id. C. S. 72 (cf.:

    admovere aures, s. v. admoveo, and adhibere aures,

    Cic. Arch. 3): sese ad convivia, Cato ap. Gell. 11, 2, 5:

    se ad studium musicum,

    Ter. Heaut. prol. 23:

    me ad eundem quem Romae audiveram Molonem applicavi,

    Cic. Brut. 91, 316:

    se ad philosophiam, ad jus civile, ad eloquentiam,

    id. Off. 1, 32, 115:

    se ad scribendam historiam,

    id. de Or. 2, 13, 55 al. —
    3.
    Crimen alicui, to charge one with a crime, Plin. Ep. 10, 66, 4.—
    II.
    Esp., naut. t. t., navem, or absol. applicari, and in the act. as v. n. (cf. 1. appello, II.), to drive, direct, steer, or bring a ship anywhere, to land, to bring to land:

    navim ad naufragum applicarunt,

    Cic. Inv. 2. 51, 153: ad Heraeum naves adplicuit, Liv 33, 17;

    37, 12, 5: adplicatis nostris ad ter ram navibus,

    Caes. B. C. 3, 101 Held.:

    Ciae telluris ad oras Applicor,

    Ov. M. 3, 598:

    applicor ignotis (sc. terris),

    id. H. 7, 117 Ruhnk. and Loers.—With in and acc.:

    applicor in terras,

    Ov. H. 16, 126 (cf.:

    appellere in aliquem locum,

    Liv. 8, 3, and 28, 42): ad terram adplicant, Auct. B. Hisp. 37 fin.; so Just. 2, 4, 21; 2, 12, 2; Dig. 1, 16, 4.—With acc. of place whither:

    aliā applicuimus Samum,

    Vulg. Act. 20, 15.—With abl.:

    quocumque litore adplicuisse naves,

    Liv. 44, 32, 4.— Absol.:

    et applicuerant,

    Vulg. Marc. 6, 53.— Poet.: quo accedam? quo adplicem? Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44: quae vis immanibus applicat oris, drives or brings you, etc., Verg. A. 1, 616 (cf.:

    nos Libycis tempestas adpulit oris,

    id. ib. 1, 377):

    sublimis rapitur (Medea) et Creteis regionibus applicat angues,

    i. e. her dragon-chariot, Ov. M. 7, 223.—Hence,
    1.
    applĭcātus ( adp-), a, um, P. a.
    a.
    Placed upon, lying upon or close to, attached to:

    aures,

    Varr. R. R. 2, 7, 5:

    Leucas colli adplicata,

    Liv. 33, 17, and Plin. 4, 4, 5, § 11:

    nervi adplicati ossibus,

    id. 11, 37, 88, § 217.—
    b.
    Inclined or adapted to, directed to:

    omne animal adplicatum esse ad se diligendum,

    inclined to self-love, Cic. Fin. 4, 13, 34:

    vehemens ad aliquam rem applicata occupatio,

    id. Inv. 1, 25, 36.— Comp., sup., and adv. not used.—
    2.
    ap-plĭcĭtus ( adp-), a, um, P. a., applied or joined to, attached to:

    adplicitum est cubiculo hypocauston,

    Plin. Ep. 2, 17, 23:

    trunco palus,

    Col. 4, 22, 2: vites arboribus adplicitae, [p. 143] Quint. 1, 2, 26.— Trop.:

    pressus et velut adplicitus rei cultus,

    Quint. 4, 2, 117.

    Lewis & Short latin dictionary > applico

  • 67 caesaries

    caesărĭes, ēi, f. [kindr. with Sanscr. kēsa, coma, caesaries, Bopp, Gloss. p. 85, a], a dark (acc. to Rom. taste, beautiful) head of hair, the hair (mostly poet.; only sing.).
    1.
    Of men (so most freq.), Plaut. Mil. 1, 2, 64:

    ipsa decoram Caesariem nato genitrix afflarat,

    Verg. A. 1, 590:

    nitida,

    id. G. 4, 337: flava, *Juv. 13, 165: pectes caesariem, *Hor. C. 1, 15, 14:

    umeros tegens,

    Ov. M. 13, 914:

    terrifica,

    id. ib. 1, 180:

    horrida fieri,

    id. ib. 10, 139:

    horrifica,

    Luc. 2, 372 et saep.—In prose:

    promissa,

    Liv. 28, 35, 6; Vulg. Num. 6, 5.—
    2.
    Of women, Cat. 66, 8; Verg. G. 4, 337 Forbig. ad loc.; Ov. Am. 3, 1, 32; id. M. 4, 492.—
    * B.
    Transf., the hair of dogs, Grat. Cyn. 272.—
    II.
    Barbae, the hair of the beard (very rare), Ov M. 15, 656.

    Lewis & Short latin dictionary > caesaries

  • 68 contemplatio

    contemplātĭo, ōnis, f. [id.], an attentive considering, a viewing, surveying, contemplation (in good prose).
    I.
    Physical.
    A.
    In gen.:

    caeli,

    Cic. Div. 1, 42, 93:

    injecit contemplationem super umeros,

    cast a look over, Petr. 12, 4.—
    B.
    In partic., an aiming with a weapon, a taking aim:

    sagittis praecipuā contemplatione utantur,

    Plin. 6, 30, 35, § 194; cf. contemplabilis.—
    II.
    Mental.
    A.
    In gen., a contemplation, survey:

    est animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum consideratio contemplatioque naturae,

    Cic. Ac. 2, 41, 127:

    rerum naturae,

    Cels. 1 praef.:

    ipsius naturae,

    Quint. 3, 6, 86; in plur.:

    naturae,

    Gell. 20, 5, 3:

    recti pravique,

    Quint. 2, 4, 20:

    veri,

    id. 6, 2, 5:

    iniqui,

    id. 12, 1, 35:

    rerum, scripti,

    id. 3, 6, 89:

    sui,

    id. 2, 18, 4:

    virtutum,

    Tac. Agr. 46:

    publicae felicitatis,

    Curt. 10, 9, 7:

    summa vis infinitatis et magnā ac diligenti contemplatione dignissima est,

    Cic. N. D. 1, 19, 50; so absol., id. ib. 1, 12, 18; Plin. Ep. 2, 1, 12.—Hence,
    B.
    In partic., a consideration, regard (mostly late Lat.;

    freq. in the jurists): liberorum,

    Just. 7, 5, 7:

    justitiae ejus,

    id. 8, 3, 14:

    personarum,

    Dig. 2, 15, 8; 3, 5, 5; 18, 1, 58; Inscr. Orell. 3161 et saep.:

    contemplatione mortis donatio facta, = mortis causā,

    Paul. Sent. 2, 23, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > contemplatio

  • 69 duro

    dūro, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [durus], to make hard, to harden (mostly ante-class. and post-Aug.; not in Cic.).
    I.
    Lit.
    (α).
    Act.:

    quae nobis durata ac spissa videntur, Haec, etc.,

    Lucr. 2, 444; so in the part. perf.:

    coria (with condurare ferrum),

    id. 6, 970; cf.

    cutis,

    Ov. M. 4, 577:

    caementa calce (opp. interlita luto),

    Liv. 21, 11:

    ova in aqua,

    Plin. 29, 3, 11, § 45:

    pontus frigore,

    Ov. P. 4, 9, 85:

    nives solo,

    Hor. C. 3, 24, 39:

    aqua salibus,

    i. e. strongly saturated, Col. 7, 4 fin., v. durus, I.:

    ungulas (mularum),

    id. 6, 37, 11:

    ferrum ictibus,

    Plin. 34, 15, 43, § 149:

    guttas in grana,

    id. 12, 19, 42, § 94:

    uvam fumo,

    i. e. to dry, preserve, Hor. S. 2, 4, 72.—In medic. lang.: corpus, i. e. to bind, make costive, opp. mollire, Cels. 2, 14; cf. id. 2, 33 fin. —In fullers' lang., to harden, stiffen or full cloth: Art. Non queo durare. Par. Si non didicisti fulloniam, non mirandumst, Plaut. As. 5, 2, 57 (with a punning reference to the meaning II. A. 2.).—
    (β).
    Neutr.:

    tum durare solum et discludere Nerea ponto Coeperit, i. q. durescere,

    Verg. E. 6, 35; so,

    vino minime durante, uva maxime,

    Plin. 14, 3, 4, § 37.—
    II.
    Trop.
    A.
    (Acc. to durus, II. A. 2.).
    1.
    Act., to harden with use or labor, etc.; to make hardy or callous, to inure (class.):

    opere in duro membra manusque,

    Lucr. 5, 1359; cf.:

    membra animumque,

    Hor. S. 1, 4, 119:

    umeros ad vulnera,

    Verg. G. 3, 257: hoc se labore durant homines adolescentes, * Caes. B. G. 6, 28, 3; cf.:

    exercitum crebris expeditionibus, patientiaque periculorum,

    Vell. 2, 78, 2:

    cor,

    Plaut. Ps. 1, 3, 6; cf.

    mentem,

    Tac. A. 3, 15 al.:

    ab duratis usu armorum pulsi,

    Liv. 7, 29; so in the part., id. 23, 18; 30, 28:

    durati bellis,

    id. 42, 52:

    vitia durantur,

    grow inveterate, Quint. 1, 1, 37.—
    2.
    Neutr. (so most freq.), to be hardened, inured to troubles, i. e. to be patient, to wait, persevere; to endure, hold out:

    durare nequeo in aedibus,

    Plaut. Am. 3, 2, 1; cf. id. Men. 5, 2, 31; Ter. Ad. 4, 2, 15; Liv. 5, 2, 7; 38, 7 fin.; Quint. 11, 3, 23; Verg. A. 9, 604; Hor. Ep. 1, 1, 82 al.; cf. impers., Liv. 10, 46:

    durate et vosmet rebus servate secundis,

    Verg. A. 1, 207; cf. Suet. Calig. 45; Auct. ap. Quint. 9, 2, 91; Ov. Am. 3, 11, 27 al.:

    nequeo durare, quin, etc.,

    Plaut. Curc. 1, 3, 22:

    durare nequeo quin intro eam,

    id. Mil. 4, 6, 34; Suet. Claud. 26.—
    (β).
    With acc., to bear, endure ( poet. and in post-Aug. prose):

    patior quemvis durare laborem,

    Verg. A. 8, 577:

    quascumque vias,

    Stat. S. 5, 2, 153;

    and of inanimate subjects: sine funibus Vix durare carinae Possunt imperiosius Aequor,

    Hor. C. 1, 14, 7; cf.:

    (vitis genus) quod siccitatem durat et ventos,

    Pall. Febr. 9, 1.—
    (γ).
    With inf.:

    non quis parumper durare opperier,

    Plaut. Truc. 2, 3, 5.—
    b.
    In gen., to hold out, to continue in existence, to last, remain (very freq.): Ar. Ubi illaec (talenta) quae dedi ante? Cl. Abusa. Num si ea durarent mihi, [p. 621] etc., Plaut. As. 1, 3, 44:

    uti quam diutissime durent oleae,

    Cato R. R. 58; 104; Varr. R. R. 1, 59, 3:

    omnem durare per aevom,

    Lucr. 3, 605; cf. id. 3, 812; Verg. G. 2, 100; Suet. Calig. 6 al.:

    neque post mortem durare videtur (corpus),

    Lucr. 3, 339; cf. ib. 561:

    ad posteros virtus durabit,

    Quint. 3, 1, 21; cf. id. 1, 11, 18; 3, 1, 9; 5, 11, 41:

    maneat quaeso duretque gentibus, si non amor nostri, at certe odium sui,

    Tac. G. 33:

    durante originis vi,

    id. Agr. 11; cf. Petr. 96, 3:

    durante bello,

    Tac. A. 14, 39; so with adhuc, Suet. Gramm. 24; cf.:

    munera, quibus donatus est, durant, ostendunturque adhuc Bais,

    are still in existence, id. Tib. 6 et saep.—With inf.:

    ut vivere durent,

    Luc. 4, 519; so Sil. 10, 653; 11, 75; Petr. 41, 2.—In Tacitus sometimes of persons, for vivere, to live:

    narratum ab iis, qui nostram ad juventam duraverunt,

    Tac. A. 3, 16; id. Or. 17; id. Agr. 44. And once in the same author (acc. to the better reading) of extension in space: durant colles (= continuantur, ultra porriguntur; French, s'y prolongent), extend continuously to the frontier, Germ. 30.—
    B.
    (Acc. to durus, II. B.)
    1.
    Act., to render hard, callous, insensible; to dull, to blunt (rare and perh. not ante-Aug.):

    aerea dehinc ferro (Juppiter) duravit saecula,

    Hor. Epod. 16, 65:

    ad plagas durari,

    Quint. 1, 3, 14 (cf. §

    12: quae in pravam induruerunt): ad omne facinus durato,

    Tac. H. 4, 59.—Of the affections, Vulg. Job, 39, 16.— Pass.:

    linguae vitia, inemendabili in posterum pravitate durantur,

    to become confirmed, incurable, Quint. 1, 1, 37.—
    2.
    Neutr., to be hard, stern, callous, insensible (rare and not ante-Aug.):

    ut non durat (pater) ultra poenam abdicationis,

    Quint. 9, 2, 88:

    in nullius umquam suorum necem duravit,

    Tac. A. 1, 6; Petr. 105 fin.; cf.:

    usque ad caedem ejus duratura filii odia,

    Tac. A. 14, 1 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > duro

  • 70 in

    1.
    in (old forms endŏ and indŭ, freq. in ante-class. poets; cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 et saep.), prep. with abl. and acc. [kindr. with Sanscr. an; Greek en, en-tha, en-then, eis, i. e. en-s, ana; Goth. ana; Germ. in], denotes either rest or motion within or into a place or thing; opp. to ex; in, within, on, upon, among, at; into, to, towards.
    I.
    With abl.
    A.
    In space.
    1.
    Lit., in (with abl. of the place or thing in which):

    aliorum fructus in terra est, aliorum et extra,

    Plin. 19, 4, 22, § 61:

    alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum,

    Cic. Tusc. 1, 9, 19:

    eo in rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,

    id. Brut. 43, 161:

    qui sunt cives in eadem re publica,

    id. Rep. 1, 32 fin.:

    facillimam in ea re publica esse concordiam, in qua idem conducat omnibus,

    id. ib.:

    T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gererentur, conspicatus,

    Caes. B. G. 2, 26, 4:

    quod si in scaena, id est in contione verum valet, etc.,

    Cic. Lael. 26, 97:

    in foro palam Syracusis,

    id. Verr. 2, 2, 33, § 81:

    plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt,

    Caes. B. C. 2, 35:

    tulit de caede, quae in Appia via facta esset,

    Cic. Mil. 6, 15:

    in via fornicata,

    Liv. 22, 36:

    vigebat in illa domo mos patrius et disciplina,

    Cic. de Sen. 11, 37:

    in domo furtum factum ab eo qui domi fuit,

    Quint. 5, 10, 16:

    nupta in domo,

    Liv. 6, 34, 9:

    copias in castris continent,

    in, within, Caes. B. C. 1, 66:

    cum in angusto quodam pulpito stans diceret,

    Quint. 11, 3, 130:

    se ac suos in vehiculo conspici,

    Liv. 5, 40, 10:

    malo in illa tua sedecula sedere, quam in istorum sella curuli,

    Cic. Att. 4, 10:

    sedere in solio,

    id. Fin. 2, 21, 66:

    Albae constiterant, in urbe opportuna,

    id. Phil. 4, 2, 6. —

    Sometimes, also, with names of places: omnes se ultro sectari in Epheso memorat mulieres,

    Plaut. Mil. 3, 1, 182:

    heri aliquot adolescentuli coiimus in Piraeo,

    Ter. Eun. 3, 4, 1:

    navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii,

    Cic. Att. 8, 3, 6:

    complures (naves) in Hispali faciendas curavit,

    Caes. B. C. 2, 18:

    caesos in Marathone ac Salamine,

    Quint. 12, 10, 24:

    in Berenice urbe Troglodytarum,

    Plin. 2, 73, 75, § 183.—
    2.
    In indicating a multitude or number, of, in, or among which a person or thing is, in, among (= gen. part.):

    in his poeta hic nomen profitetur suum,

    Ter. Eun. prol. 3:

    Thales, qui sapientissimus in septem fuit,

    Cic. Leg. 2, 11, 26:

    peto ut eum complectare, diligas, in tuis habeas,

    id. Fam. 13, 78, 2; cf.:

    in perditis et desperatis,

    id. ib. 13, 56, 1:

    omnia quae secundum naturam fiunt, sunt habenda in bonis,

    id. de Sen. 19, 71:

    dolor in maximis malis ducitur,

    id. Leg. 1, 11, 31:

    justissimus unus in Teucris,

    Verg. A. 2, 426:

    cecidere in pugna ad duo milia... in his quatuor Romani centuriones,

    Liv. 27, 12, 16:

    in diis et feminae sunt,

    Lact. 1, 16, 17.—
    3.
    Of analogous relations of place or position:

    sedere in equo,

    on horseback, id. Verr. 2, 5, 10:

    quid legati in equis,

    id. Pis. 25, 60:

    sedere in leone,

    Plin. 35, 10, 36, § 109:

    in eo flumine pons erat,

    on, over, Caes. B. G. 2, 5:

    in herboso Apidano,

    on the banks of, Prop. 1, 3, 6:

    in digitis,

    on tiptoe, Val. Fl. 4, 267:

    castra in limite locat,

    on the rampart, Tac. A. 1, 50:

    ipse coronam habebat unam in capite, alteram in collo,

    on, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 27:

    oleae in arbore,

    Cels. 2, 24:

    Caesaris in barbaris erat nomen obscurius,

    among, Caes. B. C. 1, 61:

    in ceteris nationibus, Cels. praef. 1: qui in Brutiis praeerat,

    Liv. 25, 16, 7:

    in juvenibus,

    Quint. 11, 1, 32:

    nutus in mutis pro sermone est,

    id. 11, 3, 66.—Of dress, like cum, q. v.:

    in veste candida,

    Liv. 45, 20, 5; 34, 7, 3:

    in calceis,

    id. 24, 38, 2:

    in insignibus,

    id. 5, 41, 2:

    in tunicis albis,

    Plin. Ep. 7, 27, 13:

    in Persico et vulgari habitu,

    Curt. 3, 3, 4:

    in lugubri veste,

    id. 10, 5, 17:

    in Tyriis,

    Ov. A. A. 2, 297:

    in Cois,

    id. ib. v. 298; cf.:

    homines in catenis Romam mittere,

    Liv. 29, 21, 12; 32, 1, 8: quis multa te in rosa urget, etc., Hor C. 1, 5, 1; so, in viola aut in rosa, Cic. Tusc. [p. 912] 5, 26, 73.—So of arms:

    duas legiones in armis,

    Caes. B. G. 7, 11, 6; cf. Verg. A. 3, 395:

    in armis hostis,

    under arms, Ov. M. 12,65:

    quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt (= coram),

    Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81; so,

    in oculis provinciae,

    id. Q. Fr. 1, 1, 2:

    in oculis omnium,

    id. ib. 1, 3, 7:

    divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt,

    Sall. C. 20, 14; Curt. 4, 13, 1; Liv. 22, 12, 6:

    Julianus in ore ejus (Vitellii) jugulatur,

    Tac. H. 3, 77; Sen. Ben. 7, 19, 7.—Of a passage in any writing (but when the author is named, by meton., for his works, apud is used, Krebs, Antibarb. p. 561):

    in populorum institutis aut legibus,

    Cic. Leg. 1, 15, 42:

    in illis libris qui sunt de natura deorum,

    id. Fat. 1, 1:

    in Timaeo dicit,

    id. N. D. 1, 12, 30:

    epistula, in qua omnia perscripta erant,

    Nep. Pelop. 3, 2:

    perscribit in litteris, hostes ab se discessisse,

    Caes. B. G. 5, 49; but in is also used with an author's name when, not a place in his book, but a feature of his style, etc., is referred to:

    in Thucydide orbem modo orationis desidero,

    Cic. Or. 71, 234:

    in Herodoto omnia leniter fluunt,

    Quint. 9, 4, 18.—Of books:

    libri oratorii diu in manibus fuerunt,

    Cic. Att. 4, 13, 2; id. Lael. 25, 96; but more freq. trop.: in manibus habere, tenere, etc., to be engaged, occupied with, to have under control or within reach:

    philosophi quamcunque rem habent in manibus,

    id. Tusc. 5, 7, 18:

    quam spem nunc habeat in manibus, exponam,

    id. Verr. 1, 6, 16:

    rem habere in manibus,

    id. Att. 6, 3, 1; cf.:

    neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret,

    in my power, Sall. J. 14, 4:

    postquam nihil esse in manu sua respondebatur,

    Liv. 32, 24, 2:

    quod ipsorum in manu sit,... bellum an pacem malint,

    Tac. A. 2, 46; but, cum tantum belli in manibus esset, was in hand, busied (cf.:

    inter manus),

    Liv. 4, 57, 1; so,

    quorum epistulas in manu teneo,

    Cic. Phil. 12, 4, 9; cf. id. Att. 2, 2, 2:

    in manu poculum tenens,

    id. Tusc. 1, 29, 71:

    coronati et lauream in manu tenentes,

    Liv. 40, 37, 3; Suet. Claud. 15 fin. —Of that which is thought of as existing in the mind, memory, character, etc.:

    in animo esse,

    Cic. Fam. 14, 11:

    in animo habere,

    id. Rosc. Am. 18, 52:

    lex est ratio insita in natura,

    id. Leg. 1, 6, 18:

    in memoria sedere,

    id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

    tacito mutos volvunt in pectore questus,

    Luc. 1, 247:

    quanta auctoritas fuit in C. Metello!

    Cic. de Sen. 17, 61. —So freq. of a person's qualities of mind or character:

    erat in eo summa eloquentia, summa fides,

    Cic. Mur. 28, 58; cf.:

    in omni animante est summum aliquid atque optimum, ut in equis,

    id. Fin. 4, 41, 37:

    si quid artis in medicis est,

    Curt. 3, 5, 13; cf.:

    nibil esse in morte timendum,

    Lucr. 3, 866.— Esp., in eo loco, in that state or condition:

    in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc.,

    Liv. 7, 35, 7: si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cat. ap. Quint. 9, 2, 21; so,

    quo in loco, etc.: cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco res essent, cognovissent,

    Caes. B. G. 2, 26:

    videtis, quo in loco res haec siet, Ter Phorm. 2, 4, 6: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit,

    Liv. 37, 14, 5.—Hence, without loco, in eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.:

    non in eo esse Carthaginiensium res, ut Galliam armis obtineant,

    Liv. 30, 19, 3:

    cum res non in eo esset, ut Cyprum tentaret,

    id. 33, 41, 9; 8, 27, 3; 2, 17, 5; Nep. Mil. 7, 3; id. Paus. 5, 1 (cf. I. C. 1. infra).—
    B.
    In time, indicating its duration, in, during, in the course of:

    feci ego istaec itidem in adulescentia,

    in my youth, when I was young, Plaut. Bacch. 3, 3, 6:

    in tempore hoc,

    Ter. And. 4, 5, 24:

    in hoc tempore,

    Tac. A. 13, 47:

    in tali tempore,

    Sall. C. 48, 5; Liv. 22, 35; 24, 28 al.:

    in diebus paucis,

    Ter. And. 1, 1, 77:

    in brevi spatio,

    id. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Vesp. 4:

    in qua aetate,

    Cic. Brut. 43 fin.:

    in ea aetate,

    Liv. 1, 57:

    in omni aetate,

    Cic. de Sen. 3, 9:

    in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum subegisset,

    Suet. Caes. 7:

    qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pulchrius,

    in the course of, during the year, Cic. Off. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno):

    nihil in vita se simile fecisse,

    id. Verr. 2, 3, 91: nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius. id. Clu. 6, 18:

    in tota vita inconstans,

    id. Tusc. 4, 13, 29.—
    b.
    In tempore, at the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore; v. tempus): eccum ipsum video in tempore huc se recipere, Ter. Phorm. 2, 4, 24:

    ni pedites equitesque in tempore subvenissent,

    Liv. 33, 5:

    spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit,

    id. 2, 47:

    rebellaturi,

    Tac. A. 12, 50:

    atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obviam,

    Ter. And. 3, 2, 52: in tempore, opportune. Nos sine praepositione dicimus tempore et tempori, Don. ad Ter. And. 4, 4, 19.—
    c.
    In praesentia and in praesenti, at present, now, at this moment, under these circumstances:

    sic enim mihi in praesentia occurrit,

    Cic. Tusc. 1, 8, 14:

    vestrae quidem cenae non solum in praesentia, sed etiam postero die jucundae sunt,

    id. ib. 5, 35, 100:

    id quod unum maxime in praesentia desiderabatur,

    Liv. 21, 37:

    haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.,

    for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4.—
    d.
    With gerunds and fut. pass. participles, to indicate duration of time, in:

    fit, ut distrahatur in deliberando animus,

    Cic. Off. 1, 3, 9; id. Fam. 2, 6, 2:

    vitiosum esse in dividendo partem in genere numerare,

    id. Fin. 2, 9, 26:

    quod in litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat,

    id. Cat. 3, 3, 6:

    ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret,

    Caes. B. G. 2, 21:

    in agris vastandis incendiisque faciendis hostibus,

    in laying waste, id. ib. 5, 19:

    in excidenda Numantia,

    Cic. Off. 1, 22, 76:

    cum in immolanda Iphigenia tristis Calchas esset,

    id. Or. 21, 74.—
    C.
    In other relations, where a person or thing is thought of as in a certain condition, situation, or relation, in:

    qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,

    Cic. Cat. 2, 8, 18:

    se in insperatis repentinisque pecuniis jactare,

    id. Cat. 2, 9, 20:

    Larinum in summo timore omnium cum armatis advolavit,

    id. Clu. 8, 25.—

    So freq., of qualities or states of mind: summa in sollicitudine ac timore Parthici belli,

    Caes. B. C. 3, 31:

    torpescentne dextrae in amentia illa?

    Liv. 23, 9, 7:

    hunc diem perpetuum in laetitia degere,

    Ter. Ad. 4, 1, 5; Cic. Cat. 4, 1, 2:

    in metu,

    Tac. A. 14, 43:

    in voluptate,

    Cic. Fin. 1, 19, 62:

    alicui in amore esse,

    beloved, id. Verr. 2, 4, 1, § 3:

    alicui in amoribus esse,

    id. Att. 6, 1, 12:

    res in invidia erat,

    Sall. J. 25, 5; Liv. 29, 37, 17: sum in expectatione omnium rerum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 10:

    num... Diogenem Stoicum coegit in suis studiis obmutescere senectus?

    in his studies, Cic. de Sen. 7, 21:

    mirificam cepi voluptatem ex tua diligentia: quod in summis tuis occupationibus mihi tamen rei publicae statum per te notum esse voluisti,

    even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4.—

    So freq., of business, employment, occupations, etc.: in aliqua re versari,

    Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105:

    similia iis, quae in consilio dixerat,

    Curt. 5, 5, 23:

    in certamine armorum atque in omni palaestra quid satis recte cavetur,

    Quint. 9, 4, 8:

    agi in judiciis,

    id. 11, 1, 78:

    tum vos mihi essetis in consilio,

    Cic. Rep. 3, 18, 28:

    in actione... dicere,

    Quint. 8, 2, 2.—Of an office, magistracy:

    in quo tum magistratu forte Brutus erat,

    Liv. 1, 59, 7; 4, 17, 1:

    in eo magistratu pari diligentia se praebuit,

    Nep. Han. 7, 5 (cf. B. 1. supra):

    in ea ipsa causa fuit eloquentissimus,

    Cic. Brut, 43, 160:

    qui non defendit nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio, quam, etc.,

    is in the wrong, acts wrongly, id. Off. 1, 7, 23:

    etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

    is wrong, id. Fin. 5, 11, 31:

    non sunt in eo genere tantae commoditates corporis,

    id. ib. 4, 12, 29; cf.:

    an omnino nulla sit in eo genere distinctio,

    id. Or. 61, 205:

    Drusus erat de praevaricatione absolutus in summa quatuor sententiis,

    on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16; cf.:

    et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque converto,

    id. ib. 3, 5, 5;

    but, in summa, sic maxime judex credit, etc.,

    in a word, in fine, Quint. 9, 2, 72; Auct. B. Alex. 71; Just. 37, 1, 8:

    horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurrentis exercitus erat: ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis,

    in part, Liv. 44, 9, 5; cf.:

    quod mihi in parte verum videtur,

    Quint. 2, 8, 6:

    patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est,

    id. 5, 7, 22:

    hoc facere in eo homine consueverunt,

    in the case of, Caes. B. G. 7, 21:

    in furibus aerarii,

    Sall. C. 52, 12:

    Achilles talis in hoste fuit,

    Verg. A. 2, 540:

    in hoc homine saepe a me quaeris, etc.,

    in the case of, Cic. Verr. 2, 3, 3, § 6: in nominibus impiis, Sall. C. 51, 15:

    suspectus et in morte matris fuit,

    Suet. Vit. 14:

    qui praesentes metuunt, in absentia hostes erunt, = absentes,

    Curt. 6, 3, 8 (cf. I. B. c. supra).—Of the meaning of words, etc.:

    non solum in eodem sensu, sed etiam in diverso, eadem verba contra,

    Quint. 9, 3, 36:

    aliter voces aut eaedem in diversa significatione ponuntur,

    id. 9, 3, 69:

    Sallustius in significatione ista non superesse sed superare dicit,

    Gell. 1, 22, 15:

    stips non dicitur in significatione trunci,

    Charis. 1, 18, 39:

    semper in significatione ea hortus,

    Plin. 19, 4, 19, § 50. —
    2.
    In with abl. of adjj. is used with the verbs esse and habere to express quality:

    cum exitus haud in facili essent, i. e. haud faciles,

    Liv. 3, 8, 9:

    adeo moderatio tuendae libertatis in difficili est,

    id. 3, 8, 11; 3, 65, 11; but mostly with adjj. of the first and second declension:

    in obscuro esse, Liv. praef. § 3: in dubio esse,

    id. 2, 3, 1; 3, 19, 8; Ov. H. 19, 174:

    dum in dubiost animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; 2, 2, 10:

    in integro esse,

    Cic. Fam. 15, 16, 3; id. Att. 11, 15, 4:

    in incerto esse,

    Liv. 5, 28, 5:

    in obvio esse,

    id. 37, 23, 1:

    in tuto esse,

    id. 38, 4, 10; cf.:

    videre te in tuto,

    Cat. 30, 6:

    in aequo esse,

    Liv. 39, 37, 14; Tac. A. 2, 44:

    in expedito esse,

    Curt. 4, 2, 22:

    in proximo esse,

    Quint. 1, 3, 4:

    in aperto esse,

    Sall. C. 5, 3:

    in promisco esse,

    Liv. 7, 17, 7:

    in augusto esse,

    Cels. 5, 27, 2:

    in incerto haberi,

    Sall. J. 46, 8; Tac. A. 15, 17:

    in levi habitum,

    id. H. 2, 21; cf.:

    in incerto relinquere,

    Liv. 5, 28, 5; Tac. H. 2, 83.
    II.
    With acc.
    A.
    In space, with verbs of motion, into or to a place or thing (rarely with names of towns and small islands;

    v. Zumpt, Gram. § 398): influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,

    Cic. Rep. 2, 19:

    in Ephesum advenit,

    Plaut. Mil. 2, 1, 35:

    in Epirum venire,

    Cic. Att. 13, 25, 3:

    ibo in Piraeeum, visamque, ecquae advenerit in portum ex Epheso navis mercatoria,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 2: venio ad Piraeea, in quo magis reprehendendus sum, quod... Piraeea scripserim, non Piraeeum, quam in quod addiderim;

    non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

    Cic. Att. 7, 3, 10:

    se contulisse Tarquinios, in urbem Etruriae florentissimam,

    id. Rep. 2, 19:

    remigrare in domum veterem e nova,

    id. Ac. 1, 4, 13:

    cum in sua rura venerunt,

    id. Tusc. 5, 35, 102:

    a te ipso missi in ultimas gentes,

    id. Fam. 15, 9:

    in Ubios legatos mittere,

    Caes. B. G. 4, 11:

    dein Thalam pervenit, in oppidum magnum et opulentum,

    Sall. J. 75, 1:

    Regillum antiquam in patriam se contulerat,

    Liv. 3, 58, 1:

    abire in exercitum,

    Plaut. Am. prol. 102.— With nuntio:

    cum id Zmyrnam in contionem nuntiatum est,

    Tac. A. 4, 56:

    nuntiatur in castra,

    Lact. Most. Pers. 46; cf.:

    allatis in castra nuntiis,

    Tac. H. 4, 32: in manus sumere, tradere, etc., into one's hands:

    iste unumquodque vas in manus sumere,

    Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63:

    Falerios se in manus Romanis tradidisse,

    Liv. 5, 27, 3.—Rarely with the verbs ponere, collocare, etc. (pregn., i. e. to bring into... and place there):

    in crimen populo ponere,

    Plaut. Trin. 3, 3, 10:

    ut liberos, uxores suaque omnia in silvas deponerent,

    Caes. B. G. 4, 19:

    duplam pecuniam in thesauros reponi,

    Liv. 29, 19, 7:

    prius me collocavi in arborem,

    Plaut. Aul. 4, 8, 6:

    sororem et propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse,

    Caes. B. G. 1, 18.— Motion in any direction, up to, to, into, down to:

    in caelum ascendere,

    Cic. Lael. 23 fin.:

    filium ipse paene in umeros suos extulisset,

    id. de Or. 1, 53, 228:

    tamquam in aram confugitis ad deum,

    up to the altar, id. Tusc. 3, 10, 25:

    Saturno tenebrosa in Tartara misso,

    Ov. M. 1, 113:

    in flumen deicere,

    Cic. Rosc. Am. 25, 70; Nep. Chab. 4, 3.—
    2.
    Denoting mere direction towards a place or thing, and hence sometimes joined with versus, towards:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis,

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    si in latus aut dextrum aut sinistrum, ut ipsi in usu est, cubat,

    Cels. 2, 3:

    Belgae spectant in septentriones et orientem solem,

    Caes. B. G. 1, 1:

    in orientem Germaniae, in occidentem Hispaniae obtenditur, Gallis in meridiem etiam inspicitur,

    Tac. Agr. 10:

    in laevum prona nixus sedet Inachus urna,

    Stat. Th. 2, 218.—With versus:

    castra ex Biturigibus movet in Arvernos versus,

    towards, Caes. B. G. 7, 8 fin.:

    in Galliam versus movere,

    Sall. C. 56, 4: in [p. 913] ltaliam versus, Front. Strat. 1, 4, 11:

    si in urbem versus venturi erant,

    Plin. Ep. 10, 82. —
    3.
    So of that which is thought of as entering into the mind, memory, etc. (cf. I. A. 2. fin.):

    in memoriam reducere,

    Cic. Inv 1, 52, 98:

    in animum inducere,

    Liv. 27, 9:

    in mentem venire,

    Cic. Fam. 7, 3:

    frequens imitatio transit in mores,

    Quint. 1, 11, 3. —

    Or into a writing or speech: in illam Metellinam orationem addidi quaedam,

    Cic. Att. 1, 13, 5.—
    B.
    In time, into, till, for:

    dormiet in lucem,

    into the daylight, till broad day, Hor. Ep. 1, 18, 34:

    statim e somno, quem plerumque in diem extrahunt, lavantur,

    Tac. G. 22: sermonem in multam noctem produximus, deep into the night, Cic. Rep. Fragm. ap. Arus. Mess. p. 239 Lindem.:

    in multam noctem luxit,

    Suet. Tib. 74:

    si febris in noctem augetur,

    Cels. 7, 27:

    dixit in noctem atque etiam nocte illatis lucernis,

    Plin. Ep. 4, 9, 14:

    indutias in triginta annos impetraverunt,

    for thirty years, Liv. 9, 37, 12; 7, 20, 8:

    nisi id verbum in omne tempus perdidissem,

    forever, Cic. Fam. 5, 15, 1:

    ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum diem,

    for the following day, id. Off. 3, 14, 58:

    audistis auctionem constitutam in mensem Januarium,

    id. Agr. 1, 2, 4:

    subito reliquit annum suum seque in annum proximum transtulit,

    id. Mil. 9, 24:

    solis defectiones itemque lunae praedicuntur in multos annos,

    for many years, id. Div. 2, 6, 17:

    postero die Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie,

    Liv. 27, 2:

    qui ab matutino tempore duraverunt in occasum,

    Plin. 2, 31, 31, § 99:

    seritur (semen lini) a Kalendis Octobribus in ortum aquilae,

    Col. 2, 10, 17.—With usque:

    neque illi didicerunt haec usque in senectutem,

    Quint. 12, 11, 20:

    in illum usque diem servati,

    id. 8, 3, 68:

    in serum usque patente cubiculo,

    Suet. Oth. 11:

    regnum trahat usque in tempora fati,

    Sil. 11, 392: in posterum (posteritatem) or in futurum, in future, for the future: in praesens, for the present: in perpetuum or in aeternum, forever:

    sancit in posterum, ne quis, etc.,

    Cic. Cat. 4, 5, 10:

    res dilata est in posterum,

    id. Fam. 10, 12, 3:

    video quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens, at in posteritatem impendeat,

    id. Cat. 1, 9, 22:

    id aegre et in praesentia hi passi et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 34, 27, 10; cf.:

    ingenti omnium et in praesens laetitia et in futurum spe,

    id. 30, 17, 1:

    effugis in futurum,

    Tac. H. 1, 71:

    quod eum tibi quaestoris in loco constitueras, idcirco tibi amicum in perpetuum fore putasti?

    Cic. Verr. 2, 1, 30; cf.:

    oppidum omni periculo in perpetuum liberavit,

    id. Fam. 13, 4, 2:

    quae (leges) non in tempus aliquod, sed perpetuae utilitatis causa in aeternum latae sunt,

    Liv. 34, 6, 4: in tempus, for a while, for a short time, for the occasion (postAug.):

    sensit miles in tempus conficta,

    Tac. A. 1, 37:

    ne urbs sine imperio esset, in tempus deligebatur, qui jus redderet,

    id. ib. 6, 11:

    scaena in tempus structa,

    id. ib. 14, 20. —So in diem, for the day, to meet the day's want:

    nihil ex raptis in diem commeatibus superabat,

    Liv. 22, 40, 8:

    rapto in diem frumento,

    id. 4, 10, 1;

    but, cum illa fundum emisset in diem,

    i. e. a fixed day of payment, Nep. Att. 9, 5: in singulos dies, or simply in dies, with comparatives and verbs denoting increase, from day to day, daily:

    vitium in dies crescit,

    Vell. 2, 5, 2:

    in dies singulos breviores litteras ad te mitto,

    Cic. Att. 5, 7:

    qui senescat in dies,

    Liv. 22, 39, 15: in diem, daily:

    nos in diem vivimus,

    Cic. Tusc. 5, 11, 33:

    in diem et horam,

    Hor. S. 2, 6, 47;

    and in horas,

    hourly, id. C. 2, 13, 14; id. S. 2, 7, 10.—
    C.
    In other relations, in which an aiming at, an inclining or striving towards a thing, is conceivable, on, about, respecting; towards, against; for, as; in, to; into:

    id, quod apud Platonem est in philosophos dictum,

    about the philosophers, Cic. Off. 1, 9, 28:

    Callimachi epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est,

    id. Tusc. 1, 34, 84; cf.:

    cum cenaret Simonides apud Scopam cecinissetque id car men, quod in eum scripsisset, etc.,

    id. de Or. 2, 86, 352:

    quo amore tandem inflammati esse debemus in ejus modi patriam,

    towards, id. ib. 1, 44, 196:

    in liberos nostros indulgentia,

    id. ib. 2, 40, 168:

    de suis meritis in rem publicam aggressus est dicere,

    id. Or. 38, 133: ita ad impietatem in deos, in homines adjunxit injuriam, against, id. N. D. 3, 34 fin.:

    in dominum quaeri,

    to be examined as a witness against, id. Mil. 22, 60:

    in eos impetum facere,

    id. Att. 2, 22, 1:

    invehi in Thebanos,

    Nep. Epam. 6, 1; id. Tim. 5, 3:

    quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,

    id. Leg. 1, 10, 29:

    num etiam in deos immortales inauspicatam legem valuisse?

    Liv. 7, 6, 11:

    vereor coram in os te laudare amplius,

    to your face, Ter. Ad. 2, 4, 5:

    si in me exerciturus (pugnos), quaeso, in parietem ut primum domes,

    Plaut. Am. 1, 1, 168:

    in puppim rediere rates,

    Luc. 3, 545 Burm. (cf.:

    sic equi dicuntur in frena redire, pulsi in terga recedere, Sulp. ad loc.): Cumis eam vidi: venerat enim in funus: cui funeri ego quoque operam dedi,

    to the funeral, to take charge of the funeral, Cic. Att. 15, 1, B:

    se quisque eum optabat, quem fortuna in id certamen legeret,

    Liv. 21, 42, 2:

    quodsi in nullius mercedem negotia eant, pauciora fore,

    Tac. A. 11, 6:

    haec civitas mulieri redimiculum praebeat, haec in collum, haec in crines,

    Cic. Verr. 2, 3, 33:

    Rhegium quondam in praesidium missa legio,

    Liv. 28, 28; so,

    datae in praesidium cohortes,

    Tac. H. 4, 35: hoc idem significat Graecus ille in eam sententiam versus, to this effect or purport, Cic. Div. 2, 10, 25; cf. id. Fam. 9, 15, 4:

    haec et in eam sententiam cum multa dixisset,

    id. Att. 2, 22:

    qui omnia sic exaequaverunt, ut in utramque partem ita paria redderent, uti nulla selectione uterentur,

    id. Fin. 3, 4, 12:

    in utramque partem disputat,

    on both sides, for and against, id. Off. 3, 23, 89: te rogo, me tibi in omnes partes defendendum putes, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 fin.:

    facillime et in optimam partem cognoscuntur adulescentes, qui se ad claros et sapientes viros contulerunt,

    id. Off. 2, 13, 46:

    cives Romani servilem in modum cruciati et necati,

    in the manner of slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; cf.:

    miserandum in modum milites populi Romani capti, necati sunt,

    id. Prov. Cons. 3, 5:

    senior quidam Veiens vaticinantis in modum cecinit,

    Liv. 5, 15, 4;

    also: domus et villae in urbium modum aedificatae,

    Sall. C. 12, 3:

    perinde ac si in hanc formulam omnia judicia legitima sint,

    Cic. Rosc. Com. 5, 15:

    judicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Naevius edebat, non recusasse,

    id. Quint. 20, 63; cf.:

    senatusconsultum in haec verba factum,

    Liv. 30, 43, 9:

    pax data Philippo in has leges est,

    id. 33, 30:

    Gallia omnis divisa est in partes tres,

    Caes. B. G. 1, 1; cf.:

    quae quidem in confirmationem et reprehensionem dividuntur,

    Cic. Part. Or. 9, 33: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for or over each state, id. Verr. 2, 2, 53; cf. id. ib. 2, 4, 26:

    itaque Titurium Tolosae quaternos denarios in singulas vini amphoras portorii nomine exegisse,

    id. Font. 5, 9:

    extulit eum plebs sextantibus collatis in capita,

    a head, for each person, Liv. 2, 33 fin.:

    Macedonibus treceni nummi in capita statutum est pretium,

    id. 32, 17, 2; cf.:

    Thracia in Rhoemetalcen filium... inque liberos Cotyis dividitur (i. e. inter),

    Tac. A. 2, 67.—
    2.
    Of the object or end in view, regarded also as the motive of action or effect:

    non te in me illiberalem, sed me in se neglegentem putabit,

    Cic. Fam. 13, 1, 16:

    neglegentior in patrem,

    Just. 32, 3, 1:

    in quem omnes intenderat curas,

    Curt. 3, 1, 21:

    quos ardere in proelia vidi,

    Verg. A. 2, 347:

    in bellum ardentes,

    Manil. 4, 220:

    nutante in fugam exercitu,

    Flor. 3, 10, 4:

    in hanc tam opimam mercedem agite ( = ut eam vobis paretis, Weissenb. ad loc.),

    Liv. 21, 43, 7:

    certa praemia, in quorum spem pugnarent,

    id. 21, 45, 4:

    in id sors dejecta,

    id. 21, 42, 2:

    in id fide accepta,

    id. 28, 17, 9:

    in spem pacis solutis animis,

    id. 6, 11, 5 et saep.:

    ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc.,

    Hor. Epod. 17, 63:

    nec in hoc adhibetur, ut, etc.,

    Sen. Ep. 16, 3:

    alius non in hoc, ut offenderet, facit, id. de Ira, 2, 26, 3: in quod tum missi?

    Just. 38, 3, 4.—So, like ad, with words expressing affections or inclination of the mind:

    in obsequium plus aequo pronus,

    Hor. Ep. 1, 18, 10:

    paratus in res novas,

    Tac. H. 4, 32:

    in utrumque paratus,

    Verg. A. 2, 61.—
    3.
    Of the result of an act or effort:

    denique in familiae luctum atque in privignorum funus nupsit,

    Cic. Clu. 66, 188:

    paratusque miles, ut ordo agminis in aciem adsisteret,

    Tac. A. 2, 16: excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, Verg. A. 6, 42:

    portus ab Euroo fluctu curvatus in arcum,

    id. ib. 3, 533:

    populum in obsequia principum formavit,

    Just. 3, 2, 9:

    omnium partium decus in mercedem conruptum erat,

    Sall. H. 1, 13 Dietsch:

    commutari ex veris in falsa,

    Cic. Fat. 9, 17; 9, 18:

    in sollicitudinem versa fiducia est,

    Curt. 3, 8, 20.—
    4.
    Esp. in the phrase: in gratiam or in honorem, alicujus, in kindness, to show favor, out of good feeling, to show honor, etc., to any one (first in Liv.; cf. Weissenb. ad Liv. 28, 21, 4;

    Krebs, Antibarb. p. 562): in gratiam levium sociorum injuriam facere,

    Liv. 39, 26, 12:

    pugnaturi in gratiam ducis,

    id. 28, 21, 4:

    quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,

    id. 28, 39, 13; cf. id. 35, 2, 6; 26, 6, 16:

    oratio habita in sexus honorem,

    Quint. 1, 1, 6:

    convivium in honorem victoriae,

    id. 11, 2, 12:

    in honorem Quadratillae,

    Plin. Ep. 7, 24, 7:

    in honorem tuum,

    Sen. Ep. 20, 7; 79, 2; 92, 1; Vell. 2, 41 al.—
    5.
    In the phrase, in rem esse, to be useful, to avail (cf.: e re esse;

    opp.: contra rem esse): ut aequom est, quod in rem esse utrique arbitremur,

    Plaut. Aul. 2, 1, 10:

    si in rem est Bacchidis,

    Ter. Hec. 1, 2, 27; 2, 2, 7:

    hortatur, imperat, quae in rem sunt,

    Liv. 26, 44, 7:

    cetera, quae cognosse in rem erat,

    id. 22, 3, 2; 44, 19, 3:

    in rem fore credens universos adpellare,

    Sall. C. 20, 1; cf.:

    in duas res magnas id usui fore,

    Liv. 37, 15, 7:

    in hos usus,

    Verg. A. 4, 647.—
    6.
    To form adverbial expressions:

    non nominatim, qui Capuae, sed in universum qui usquam coissent, etc.,

    in general, Liv. 9, 26, 8; cf.:

    terra etsi aliquanto specie differt, in universum tamen aut silvis horrida aut paludibus foeda,

    Tac. G. 5:

    in universum aestimanti, etc.,

    id. ib. 6:

    aestate in totum, si fieri potest, abstinendum est (Venere),

    wholly, entirely, Cels. 1, 3 fin.; cf. Col. 2, 1, 2:

    in plenum dici potest, etc.,

    fully, Plin. 16, 40, 79, § 217:

    Marii virtutem in majus celebrare,

    beyond due bounds, Sall. J. 73, 5:

    aliter se corpus habere atque consuevit, neque in pejus tantum, sed etiam in melius,

    for the worse, for the better, Cels. 2, 2:

    in deterius,

    Tac. A. 14, 43:

    in mollius,

    id. ib. 14, 39:

    quid enim est iracundia in supervacuum tumultuante frigidius? Sen. de Ira, 2, 11: civitas saepta muris neque in barbarum corrupta (v. barbarus),

    Tac. A. 6, 42; cf.:

    aucto in barbarum cognomento,

    id. H. 5, 2:

    priusquam id sors cerneret, in incertum, ne quid gratia momenti faceret, in utramque provinciam decerni,

    while the matter was uncertain, Liv. 43, 12, 2:

    nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos In tantum spe tollet avos,

    so much, Verg. A. 6, 876:

    in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,

    Liv. 22, 27, 4; cf.:

    quaedam (aquae) fervent in tantum, ut non possint esse usui,

    Sen. Q. N. 3, 24:

    viri in tantum boni, in quantum humana simplicitas intellegi potest,

    Vell. 2, 43, 4:

    quippe pedum digitos, in quantum quaeque secuta est, Traxit,

    Ov. M. 11, 71:

    meliore in omnia ingenio animoque quam fortuna usus,

    in all respects, Vell. 2, 13:

    ut simul in omnia paremur,

    Quint. 11, 3, 25:

    in antecessum dare,

    beforehand, Sen. Ep. 118.—
    7.
    Sometimes with esse, habere, etc., in is followed by the acc. (constr. pregn.), to indicate a direction, aim, purpose, etc. (but v. Madvig. Gram. § 230, obs. 2, note, who regards these accusatives as originating in errors of pronunciation); so, esse in potestatem alicujus, to come into and remain in one ' s power: esse in mentem alicui, to come into and be in one ' s mind: esse in conspectum, to appear to and be in sight: esse in usum, to come into use, be used, etc.:

    quod, qui illam partem urbis tenerent, in eorum potestatem portum futurum intellegebant,

    Cic. Verr. 2, 5, 38:

    ut portus in potestatem Locrensium esset,

    Liv. 24, 1, 13; 2, 14, 4:

    eam optimam rem publicam esse duco, quae sit in potestatem optimorum,

    Cic. Leg. 3, 17:

    neque enim sunt motus in nostram potestatem,

    Quint. 6, 2, 29:

    numero mihi in mentem fuit,

    Plaut. Am. 1, 1, 25; cf.:

    ecquid in mentem est tibi?

    id. Bacch. 1, 2, 53:

    nec prius surrexisse ac militibus in conspectum fuisse, quam, etc.,

    Suet. Aug. 16:

    quod satis in usum fuit, sublato, ceterum omne incensum est,

    Liv. 22, 20, 6: ab hospitibus clientibusque suis, ab exteris nationibus, quae in amicitiam populi Romani dicionemque essent, injurias propulsare, Cic. Div. ap. Caecil. 20, 66: adesse in senatum [p. 914] jussit a. d. XIII. Kal. Octobr., id. Phil. 5, 7, 19.—Less freq. with habere: facito in memoriam habeas tuam majorem filiam mihi te despondisse, call or bring to mind, Plaut. Poen. 5, 4, 108:

    M. Minucium magistrum equitum, ne quid rei bellicae gereret, prope in custodiam habitum,

    put in prison, kept in prison, Liv. 22, 25, 6:

    reliquos in custodiam habitos,

    Tac. H. 1, 87.—So rarely with other verbs:

    pollicetur se provinciam Galliam retenturum in senatus populique Romani potestatem,

    Cic. Phil. 3, 4, 8. —
    III.
    In composition, n regularly becomes assimilated to a foll. l, m, or r, and is changed before the labials into m: illabor, immitto, irrumpo, imbibo, impello.—As to its meaning, according as it is connected with a verb of rest or motion, it conveys the idea of existence in a place or thing, or of motion, direction, or inclination into or to a place or thing: inesse; inhibere, inferre, impellere, etc. See Hand, Turs. III. pp. 243- 356.
    2.
    in (before b and p, im; before l, m, and r, the n assimilates itself to these consonants), an inseparable particle [kindred with Sanscr. a-, an-; Gr. a-, an; Goth. and Germ. un-], which negatives the meaning of the noun or participle with which it is connected; Engl. un-, in-, not: impar, unequal: intolerabilis, unbearable, intolerable: immitis, not mild, rude, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > in

  • 71 induco

    in-dūco, xi, ctum, 3 ( imp. induce for induc, Varr. R. R. 3, 2, 18;

    induxti for induxisti,

    Ter. And. 5, 3, 12;

    induxis for induxeris,

    Plaut. Capt. 1, 2, 46), v. a. [in-duco], to lead, bring, or conduct into a place; to lead or bring in (class.); constr. with in and acc., dat., acc. only, or absol.
    I.
    Lit.
    (α).
    With in and acc.:

    oves et armenta in rura,

    Varr. R. R. 1, 2, 12:

    aliquem in viam,

    id. ib. 3, 2, 18:

    exercitum in Macedoniam,

    Liv. 31, 28, 2:

    cohortem praetoriam in medios hostes,

    Sall. C. 60, 5:

    principes in cornua inducit,

    leads against, Liv. 30, 34, 11; so,

    Hannibal elephantos in primam aciem induci jussit,

    id. 27, 14, 6:

    in dextrum cornu elephantos,

    id. 44, 41, 3; Caes. B. C. 3, 112 al. —
    (β).
    With dat. (mostly poet. and rare):

    age, moenibus induc,

    Stat. Th. 12, 326:

    fossā mare urbi,

    Suet. Ner. 16. —
    (γ).
    With acc. only:

    princeps turmas inducit Asilas,

    Verg. A. 11, 620:

    inducunt venti nubilum,

    Plin. Ep. 2, 17, 7.—
    (δ).
    Absol.:

    eā (portā) secundae legionis principes hastatosque inducit (sc. in urbem),

    Liv. 34, 15, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    To bring forward, exhibit, represent in the circus or on the stage:

    a me autem gladiatorum par nobilissimum inducitur,

    Cic. Opt. Gen. Or. 6, 17; so,

    aliquem,

    Suet. Calig. 27 fin.:

    elephantos in circum,

    Plin. 8, 6, 6, § 17:

    inducta est et Afranii Togata, quae Incendium inscribitur,

    Suet. Ner. 11; id. Claud. 34; 45; id. Tib. 42; cf.:

    pater ille, Terenti fabula quem miserum vixisse Inducit,

    Hor. S. 1, 2, 22.—
    2.
    To bring into or before a court (post-Aug.):

    inducta teste in senatu,

    Suet. Claud. 40:

    Firminus inductus in senatum,

    Plin. Ep. 2, 12, 2:

    majestatis reos in curiam,

    Suet. Dom. 11.—
    3.
    To bring home, take into one ' s family:

    carasque toris inducere Thressas,

    Val. Fl. 2, 132:

    intra undecim dies quam illi novercam amore captus induxerat,

    Plin. Ep. 6, 33, 2. —
    C.
    Transf.
    1.
    To put on articles of dress:

    si sibi calceus perperam induceretur,

    Suet. Aug. 92:

    umeros albenti amictu,

    Stat. S. 5, 2, 67:

    togam super membra,

    Luc. 2, 387. —With Gr. acc.:

    tunicāque inducitur artus,

    Verg. A. 8, 457. —
    2.
    To draw over, spread over, to overlay, overspread:

    postes pice,

    Plaut. Most. 3, 2, 142; Vitr. 7, 3:

    colorem picturae,

    i. e. to varnish, Plin. 35, 10, 36, § 102:

    parieti ceram liquefactam,

    id. 33, 7, 40, § 122:

    cuti nitorem,

    id. 24, 8, 33, § 49:

    varias plumas,

    Hor. A. P. 2:

    humanam membris formam,

    Ov. M. 7, 642:

    omnibus viris magnitudine sua inducturus caliginem,

    to overspread with darkness, to darken, obscure, Vell. 2, 36, 1:

    pontem,

    to throw a bridge across, Curt. 5, 5:

    scuta ex cortice facta pellibus,

    to cover, Caes. B. G. 2, 33:

    coria super lateres,

    id. B. C. 2, 10:

    pulvis velut nube inducta omnia inpleverat,

    Liv. 1, 29, 4:

    sed quae mutatis inducitur tot medicaminibus,

    Juv. 6, 471.— With Gr. acc.:

    (victima) inducta cornibus aurum,

    Ov. M. 7, 161; 10, 271.—
    3.
    To level the ground by filling up:

    ita inducto solo, ut nulla vestigia exstent,

    Plin. 2, 80, 82, § 194; hence, to strike out, erase, i. e. to level the wax in writing by drawing over it the broad end of the style:

    nomina jam facta sunt: sed vel induci, vel mutari possunt,

    Cic. Att. 13, 14, 2:

    senatus consultum,

    id. ib. 1, 20, 4.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bring into, introduce:

    seditionem atque discordiam in civitatem,

    Cic. Off. 1, 25, 85:

    aliquid in nostros mores,

    id. de Or. 2, 28, 121: set magna pars morem hunc induxerunt, Plaut. Most. 1, 2, 34:

    morem novorum judiciorum in rem publicam,

    Cic. Rab. Post. 4, 9; Plin. Ep. 2, 16, 9; Lact. Mort. Pers. 38, 4:

    novum verbum in linguam Latinam,

    Cic. Phil. 13, 19, 43:

    pecuniam in rationem,

    to bring into, set down in an account, id. Verr. 2, 1, 41, § 106: agrum alicui pecunia ingenti, to charge in an account, id. Agr. 2, 26, 70:

    exemplum,

    Plin. Pan. 6, 2.—
    2.
    To establish:

    sublato judicum nomine potestas regalis inducta est,

    Lact. 4, 10, 15:

    quia nondum haec consuetudo erat inducta,

    Sen. Contr. 5 praef. §

    4: vetus disciplina deserta, nova inducta,

    Vell. 2, 1, 1.—
    B.
    In partic.
    1.
    To bring in, introduce in speaking or writing (an expression borrowed from the stage):

    hinc ille Gyges inducitur a Platone,

    Cic. Off. 3, 9, 38:

    gravem personam,

    id. Cael. 15, 35:

    Tiresiam deplorantem caecitatem suam,

    id. Tusc. 5, 39, 115.—Of conversation, to introduce:

    puero me hic sermo inducitur,

    Cic. Att. 13, 19, 4:

    hanc rationem Epicurus induxit,

    id. Fat. 10:

    consuetudinem,

    id. Cael. 23, 58:

    dubitationem,

    Tac. A. 1, 7.—
    2.
    To lead to or into; to move, excite, persuade; to mislead, seduce; constr. with in, with acc. or ad, with ut or inf.:

    amici jacentem animum excitare, et inducere in spem cogitationemque meliorem,

    Cic. Lael. 15, 59; so,

    aliquem in spem,

    id. Off. 2, 15, 53:

    in rem utilem,

    id. Inv. 1, 2, 2; cf. id. Q. Fr. 3, 4:

    in errorem,

    id. Off. 3, 13, 55:

    animum ad aliquid,

    Ter. Hec. 4, 4, 67:

    aliquem pretio, gratia, spe, promissis (ad parricidium),

    to mislead, Cic. Rosc. Am. 28, 16:

    multos in peccatum,

    to seduce, Auct. Her. 2, 19, 29:

    ad maleficium,

    id. 2, 2, 3:

    ad misericordiam, ad pudendum, ad pigendum,

    to move, excite, Cic. Brut. 50, 188:

    Carthaginienses ad bellum,

    Nep. Hann. 8:

    ad credendum,

    id. Con. 3:

    vide, quo me inducas,

    Ter. And. 2, 3, 25:

    in quos (affectus) inducendus est judex,

    Quint. 11, 3, 58.—With ut:

    aliquem, ut mentiatur,

    Cic. Rosc. Com. 16, 46.—With inf.:

    consulem promissis, sententiam promere,

    Tac. A. 12, 9.—
    b.
    Animum or in animum, to bring one ' s mind to, to resolve, determine; to suppose, imagine:

    id quod animum induxerat paulisper non tenuit,

    Cic. Att. 7, 3, 8. — With inf. or object-clause:

    animum inducere, contra ea quae a me disputantur de divinatione, dicere,

    Cic. Div. 1, 13, 22:

    opes contemnere,

    id. Tusc. 5, 10, 30:

    id me commissurum ne animum induxeris,

    Plaut. Trin. 3, 2, 78:

    in animum inducunt suum, Jovem se placare posse,

    id. Rud. prol. 22:

    ne tute incommodam rem, ut quaequest, in animum induces pati?

    Ter. Hec. 4, 2, 27:

    oro ut ne illis animum inducas credere,

    id. And. 5, 1, 15:

    qui huic animum assentari induxeris,

    id. Eun. 3, 2, 37:

    mea causa causam hanc justam esse animum inducite,

    id. Heaut. prol. 41; cf. id. Ad. 1, 1, 43:

    ut in animum induceret ad easdem venire epulas,

    Liv. 28, 18, 4; 1, 17, 4; 2, 18, 11:

    postremo Caesar in animum induxerat, laborare, vigilare,

    had determined, Sall. C. 54, 4:

    in animum, ejus vitam defendere,

    Cic. Sull. 30, 83; Ter. Heaut. 5, 4, 5.—With ut, ne, or quominus:

    inducere animum possum, ne aegre patiar,

    Plaut. As. 5, 1, 5:

    inducere animum, ut patrem esse sese, oblivisceretur,

    Cic. Rosc. Am. 19, 53:

    in animum, quo minus illi indicarem,

    Plin. Ep. 9, 13, 6:

    quod consules in senatu ut pronuntiarent, in animum inducere non possent,

    Liv. 27, 9, 9; 2, 5, 7; 39, 12, 3. —
    3.
    To delude, cajole, deceive:

    hic eos, quibus erat ignotus, decepit, fefellit, induxit,

    Cic. Pis. 1, 1:

    socios induxit, decepit, destituit,

    id. Rosc. Am. 40, 117: semper, ut inducar, blandos offers mihi vultus Tib. 1, 6, 1.—
    4.
    To do any thing to one (post-class.):

    injuriam adversus liberos suos testamento,

    Dig. 5, 2, 4.— Hence, in-ductus, a, um, P. a., introduced, foreign, strange (post-Aug. and rare):

    insiticius et inductus sermo (opp. patrius),

    Plin. Ep. 4, 3 fin.; so,

    nihil inductum et quasi devium loquimur,

    id. ib. 5, 6, 44:

    arcessita et inducta,

    id. ib. 3, 18, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > induco

  • 72 jacto

    jacto, āvi, ātum (jactarier, Lucr. 6, 556; Enn. Tr. 130), 1, v. freq. a. [jacio], to throw, cast, hurl.
    I.
    Lit.:

    semen,

    to scatter, Varr. R. R. 1, 42:

    semina per undas,

    Ov. M. 4, 748:

    jactato flore tegente vias,

    id. Tr. 4, 2, 50:

    irrita sacrilega jactas incendia dextra,

    id. M. 14, 539:

    hastas,

    Cic. de Or. 2, 78, 316:

    vestem argentumque de muro,

    Caes. B. G. 7, 47:

    lapides vacuum in orbem,

    Verg. G. 1, 62:

    cinerem per agros,

    id. ib. 1, 81:

    se muris in praeceps,

    Curt. 5, 6, 7;

    of casting a net: rete,

    Dig. 19, 1, 12;

    also of dicethrowing: talos arripio, jacto basilicum,

    Plaut. Curc. 2, 3, 79; cf.:

    numerosque manu jactabat eburnos,

    Ov. A. A. 2, 203; id. ib. 3, 355; Suet. Aug. 71.—
    B.
    Transf.
    1.
    To throw or toss about; to shake, flourish:

    crura,

    Lucr. 4, 991:

    brachia in numerum,

    id. 4, 769:

    manus,

    Quint. 11, 3, 179; 10, 3, 21:

    umeros,

    id. 11, 3, 130:

    tinnula manu,

    Ov. Tr. 1, 1, 38:

    tintinnabulum,

    Phaedr. 2, 7, 5:

    onerosa pallia,

    Juv. 6, 236:

    cerviculam,

    Cic. Verr. 2, 3, 19, § 49:

    nisi se suo more jactavisset,

    i. e. to make gestures, id. Brut. 60, 217:

    cum multum se Curio ex more jactasset,

    Quint. 11, 3, 129:

    exsultare immoderateque jactari,

    Cic. Div. 1, 29, 60:

    corpus in suo sanguine,

    to wallow, Ov. M. 10, 721:

    videntes,

    Verg. G. 2, 355:

    a facie manus,

    to throw kisses, Juv. 3, 106; cf.: jactare basia, id. 4, 118:

    oculos,

    Lucr. 4, 1133:

    lumina,

    Ov. H. 3, 11:

    jugum,

    i. e. to be restless, rebellious, Juv. 13, 22.—
    2.
    To drive hither and thither, to drive about:

    cum adversā tempestate in alto jactarentur,

    Cic. Inv. 2, 31, 95; Ov. H. 17, 235; Hor. Ep. 1, 11, 15; Ov. Tr. 3, 2, 15:

    ut Aeneas pelago... omnia circum Litora jactetur,

    Verg. A. 1, 668; 10, 48; 1, 182:

    jactati aequore toto Troes,

    id. ib. 1, 29; Ov. M. 11, 441 al.:

    si quando, ut fit, jactor in turba, etc.,

    Cic. Planc. 7, 17:

    jactatur domi suae homo honestissimus,

    id. Verr. 2, 1, 26, § 67:

    aestu febrique jactari,

    id. Cat. 1, 13.—So of the sea:

    ut jactetur aqua,

    Lucr. 6, 553:

    cito mutata est jactati forma profundi,

    Ov. H. 19, 77:

    aequora,

    id. Tr. 4, 4, 57.—
    3.
    To throw away:

    merces,

    Plaut. Rud. 2, 3, 43:

    arma,

    Liv. 9, 12; Curt. 3, 3, 9.—Esp., to throw overboard, throw into the sea, Dig. 47, 2, 43, § 10; 14, 2, 4, § 2:

    jactatur rerum utilium pars maxima,

    Juv. 12, 52.—
    4.
    To throw out, emit, spread:

    luna suam jactat de corpore lucem,

    Lucr. 5, 576:

    voces per umbram,

    Verg. A. 2, 768.—
    II.
    Trop.
    A.
    To torment, disquiet, disturb:

    jactor, crucior, agitor, stimulor,

    Plaut. Cist. 2, 1, 4:

    nolo te jactari diutius,

    id. Trin. 3, 2, 59:

    ipsa velut navis jactor,

    Ov. H. 21, 41:

    jactari morbis,

    Lucr. 3, 507:

    clamore et convicio,

    Cic. Fam. 1, 5:

    aliquem,

    id. Div. in Caecil. 14, 45.—
    B.
    Jactare se or jactari, not to be firm, to waver, Cic. Tusc. 4, 10.—Of money, to fluctuate in value:

    jactabatur temporibus illis nummus sic, ut nemo posset scire, quid haberet,

    Cic. Off. 3, 20, 80. —
    C.
    To consider, examine, discuss:

    pluribus praesentibus eas res jactari nolebat,

    Caes. B. G. 1, 18:

    multa totā die in concilio variis jactata sermonibus erant,

    i. e. discussed, not decided, Liv. 1, 50, 3:

    pectore curas,

    Verg. A. 1, 227:

    jactari magis quam peragi accusatio ejus poterat,

    discussed without a conclusion, to no purpose, Liv. 10, 46, 16.—
    D.
    To discuss, mention, intimate, pronounce, throw out, utter, speak, say, name, propose a thing:

    rem jactare sermonibus,

    Liv. 8, 29:

    ultro citroque,

    id. 7, 9:

    jactamus jam pridem omnis te Roma beatum,

    Hor. Ep. 1, 16, 18:

    talia jactanti, etc.,

    Verg. A. 1, 102:

    jactatum in condicionibus nequiquam de Tarquiniis in regnum restituendis,

    Liv. 2, 13, 3:

    hanc autem jactari magis causam quam veram esse,

    to be rather the pretext than the true reason, id. 5, 53, 2.—
    E.
    To throw or fling out threats, etc.:

    jactare et opponere terrorem,

    Cic. Sest. 23, 52:

    minas,

    id. Quint. 14, 47:

    probra in quempiam,

    Liv. 29, 9; cf.:

    convicia,

    Prop. 3, 8, 11.—
    F.
    To boast of, vaunt a thing:

    ostentare honorem aetatis, jactare urbanam gratiam et dignitatem,

    Caes. B. C. 3, 83:

    ingenium,

    Quint. 3, 1, 3:

    genus et nomen,

    Hor. C. 1, 14, 13:

    regna et virtutem,

    Ov. H. 16, 81:

    quo te jactas creatum,

    id. M. 9, 23; Curt. 8, 1, 23.—
    G.
    With se, to talk boastfully of one's self, to boast, make an ostentatious display.
    (α).
    Absol.:

    intolerantius se jactare,

    Cic. de Or. 2, 52, § 209:

    non jactandi mei causā,

    Quint. Decl. 268.—
    (β).
    With dat.:

    se alicui,

    to boast of one's self to a person, Ov. H. 12, 175:

    se Iliae querenti ultorem,

    Hor. C. 1, 2, 18; Liv. 35, 49, 3:

    ipse cum se jactaret amicae,

    Juv. 1, 62.—
    (γ).
    With in or simple abl.:

    cum in eo se in contione jactavisset,

    Cic. Att. 2, 1, 5:

    ne quis sit lucus, quo se plus jactet Apollo,

    Verg. E. 6, 73.—
    (δ).
    With de:

    jactat se jamdudum de Calidio,

    Cic. Verr. 2, 4, 21, § 46.—
    (ε).
    With gen.:

    se justitiae,

    Hier. Ep. 23, 34. —
    (ζ).
    With two acc.:

    se jactare formosum,

    Phaedr. 3, 8, 6.—
    H.
    To carry one's self confidently or conceitedly:

    qui antea solitus esset jactare se magnificentissime in illo loco,

    Cic. Att. 2, 21, 3.—
    I.
    To be officious or active in, to give one's self up to, devote one's self to a thing:

    jactare se in causis centumviralibus,

    Cic. de Or. 1, 38, 173:

    nostrum hoc tempus aetatis forensi labore jactari,

    id. Q. Fr. 3, 5:

    in qua (re publica) tu non valde te jactas,

    id. Fam. 2, 15, 3:

    se actionibus tribuniciis,

    Liv. 3, 1.—
    K.
    Se in pecuniis, to be prodigal of one's money, Cic. Cat. 2, 9.—Hence, jactans, antis, P. a., boasting, bragging, boastful, vainglorious.
    1.
    Lit.: insolens, arrogans, jactans, Cic. Fragm. ap. Non. 322, 13:

    epistolae jactantes et gloriosae,

    Plin. Ep. 3, 9:

    neque vereor ne jactantior videar, etc.,

    id. ib. 9, 23; so Verg. A. 6, 815: jactantior hic paulo est, Hor. S. 1, 3, 50.—With gen.:

    tumidus ae sui jactans,

    Quint. 11, 1, 50:

    plebis jactantissimus amator,

    Spart. Hadr. 17.—
    2.
    Transf., proud, noble, splendid:

    septemgemino jactantior aethera pulset Roma jugo,

    Stat. S. 4, 1, 6; Claud. IV. Cons. Hon. 1.— Adv.: jactanter, boastfully, ostentatiously:

    minae jactanter sonantes,

    Amm. 27, 2, 3; Prud. Ham. 170.— Comp.:

    jactantius maerere,

    Tac. A. 2, 77:

    litteras componere,

    id. H. 3, 53; Prud. Ham. 170.

    Lewis & Short latin dictionary > jacto

  • 73 lacertus

    1.
    lăcertus, i, m., the muscular part of the arm, from the shoulder to the elbow, the upper arm.
    I.
    Lit., opp. bracchium, the forearm, Lucr. 4, 829; cf.:

    laudat digitosque manusque, Bracchiaque et nudos mediā plus parte lacertos,

    Ov. M. 1, 501; and:

    subjecta lacertis brachia sunt,

    id. ib. 14, 304; cf. also Quint. 8 prooem. 19:

    brachia quoque et lacertos auro colunt,

    Curt. 8, 9, 21.—
    II.
    Transf.
    A.
    The arm (esp. as brawny, muscular):

    nam scutum gladium galeam in onere nostri milites non plus numerant quam umeros, lacertos, manus,

    Cic. Tusc. 2, 16, 37:

    Milo Crotoniates nobilitatus ex lateribus et lacertis suis,

    Cic. de Sen. 9, 27:

    excusso lacerto telum torquere,

    Sen. Ben. 2, 6; Prop. 2, 18 (3, 15), 37:

    lacertos collo imponere,

    Ov. H. 16, 219:

    lacerto jaculari,

    id. Am. 3, 12, 27:

    amplecti,

    id. ib. 3, 8, 11:

    candida cingantur colla lacertis,

    id. A. A. 2, 457:

    laevus,

    Verg. A. 11, 693; Hor. S. 1, 6, 74:

    adducto contortum hastile lacerto immittit,

    Verg. A. 11, 561:

    secto requiem sperare lacerto,

    Juv. 6, 106. —Of bees:

    spicula exacuunt rostris, aptantque lacertos,

    i. e. make trial of, Verg. G. 4, 74.—
    B.
    Transf.
    1.
    A blow or cast from a strong arm, Sil. 16, 562; 1, 262.—
    2.
    Trop., muscular power, muscle, strength, military force:

    in Lysia saepe sunt lacerti, sic ut fieri nihil possit valentius,

    Cic. Brut. 16, 64:

    hastas oratoris lacertis viribusque torquere,

    id. de Or. 1, 57, 242:

    me civilis tulit aestus in arma, Caesaris Augusti non responsura lacertis,

    Hor. Ep. 2, 2, 48;

    Flor. prooem. § 8: viribus confisus admirandisque lacertis,

    Juv. 10, 11.
    2.
    lăcertus, i, a lizard; a sea-fish; v. lacerta.

    Lewis & Short latin dictionary > lacertus

  • 74 Latinienses

    Lătĭum, ii, n. [2. lătus; Sanscr. root prath-, to spread or widen; cf. Lat. later, etc.; prop., the plains or flat-land;

    by the ancients referred to latēre, because here Saturnus lay concealed from his son,

    Ov. F. 1, 238; Verg. A. 8, 322; Arn. 4, 143; Lact. 1, 13;

    or to Latinus,

    the name of the mythical king, Varr. L. L. 5, § 32 Müll.], a country of Italy, in which Rome was situated, now Campagna di Roma, and a part of the Terra di Lavoro, Plin. 3, 5, 9, § 54; Enn. ap. Acro. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 455); Cic. Rep. 2, 24, 44; Liv. 6, 21; 8, 13; Hor. C. 1, 12, 53; 1, 35, 10; id. C. S. 66; Mel. 3, 4, 2; consisting of two parts:

    Latium vetus,

    Tac. A. 4, 5;

    or antiquum,

    Verg. A. 7, 38; Plin. 3, 5, 9, § 56; which was the original territory governed by Rome before the subjugation of the Æqui and Volsci, and:

    Latium novum, or adjectum,

    originally the territory of the Æqui, Volsci, Hernici, and Aurunci, Plin. 3, 5, 9, § 59.—
    B.
    Jus Latii, the political rights and privileges which belonged originally to the Latins, but were afterwards granted by the Romans to other people; this jus comprehended less than civitas Romana, but more than peregrinitas (cf. latinitas and Latini):

    eodem anno Caesar nationes Alpium maritimarum in jus Latii transtulit,

    Tac. A. 15, 32. —Also called Latium alone: aut majus est Latium aut minus; majus est Latium, cum et hi, qui decuriones leguntur, et ei qui honorem aliquem aut magistratum gerunt, civitatem Romanam consecuntur;

    minus Latium est, cum hi tantum, qui vel magistratum vel honorem gerunt, ad civitatem Romanam perveniunt,

    Gai. Inst. 1, 96; cf.:

    Latium externis dilargiri,

    Tac. H. 3, 55:

    Latio dato,

    Plin. 5, 2, 1, § 20:

    Latio donata oppida,

    id. 3, 1, 3, § 7.—
    II.
    Hence,
    A.
    Lătĭus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latian, Latin ( poet. and in post-Aug. prose):

    agri,

    the Latin territory, Ov. F. 2, 553; 3, 606; 5, 91:

    gens,

    id. ib. 4, 42; id. M. 14, 832:

    lingua,

    id. P. 2, 3, 75: palmes, vines growing in Latium, id. F. 4, 894:

    boves,

    Col. 6, 1, 2. — Poet., for Roman:

    turba,

    the Roman people, Ov. F. 1, 639:

    parentes,

    id. ib. 3, 243; cf.

    matres,

    id. ib. 4, 133:

    annus,

    the Roman year, id. ib. 1, 1:

    vulnera,

    of Roman soldiers, id. A. A. 1, 414.—
    B.
    Lătīnus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latin.
    1.
    Adj.: populi, the Latins, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 28 Müll. (Ann. v. 24 Vahl.); cf.

    genus,

    the Latins, Romans, Verg. A. 1, 6:

    lingua,

    the Latin language, Varr. L. L. 5, § 1 Müll.; cf.

    opp. Graeca,

    Cic. Fin. 1, 3, 10:

    poëtae, opp. Graeci,

    id. Ac. 1, 3, 10: via, beginning at the Porta Latina, near the Porta Capena, id. Clu. 59, 163; Liv. 2, 39; 10, 36 al.:

    dies,

    the days of the Roman calendar, the Roman year, Ov. F. 3, 177: feriae, the festival of the allied Latins, which was celebrated especially by offerings to Juppiter Latiaris on Mons Albanus, Varr. L. L. 6, § 25 Müll.; Cic. N. D. 1, 6, 15; Liv. 21, 63; 22, 1; more freq. absol.; v. in the foll. 2.: coloniae, which possessed the jus Latii, Cic. Caecin. 33 fin.; Suet. Caes. 8: nomen, Latin citizenship, also called jus Latii and Latinitas, Cic. Rep. 1, 19, 31; 3, 29, 41; Sall. J. 39, 2 (v. socius): casus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

    tragici veteres,

    Quint. 1, 8, 8:

    esse illud Latinum (verbum),

    Suet. Gram. 22.— Comp.: nihil Latinius legi, M. Aur. ap. Front. Ep. 2, 6 Mai.; cf.:

    nihil Latinius tuis voluminibus,

    Hier. Ep. 58, 9.— Sup.:

    homo Latinissimus,

    Hier. Ep. 50, 2.— Adv.: Lătīnē, in Latin:

    Graece haec vocatur emporos: eadem Latine mercator,

    Plaut. Merc. 1, 1, 5; id. Cas. prol. 34:

    Cumanis petentibus, ut publice Latine loquerentur, et praeconibus Latine vendendi jus esset,

    in the Latin tongue, Liv. 40, 42 fin.:

    scire,

    to understand Latin, Cic. Caecin. 19, 55:

    num Latine scit?

    id. Phil. 5, 5, 13:

    non enim tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire,

    id. Brut. 37, 140:

    nescire,

    Juv. 6, 188: reddere, to translate into Latin, Cic. de Or, 1, 34, 153; cf.

    docere,

    Plin. Ep. 7, 4, 9.—In partic.: Latine loqui, to speak with propriety or elegance:

    Latine et diligenter loqui,

    Cic. Brut. 45, 166; cf.:

    ut pure et emendate loquentes, quod est Latine,

    id. Opt. Gen. Or. 2, 4:

    pure et Latine loqui,

    id. de Or. 1, 32, 144.—Sometimes, also, like our to talk plain English, for, to speak out, to speak plainly or openly (syn. Romano more loqui):

    (gladiator), ut appellant ii, qui plane et Latine loquuntur,

    Cic. Phil. 7, 6, 17:

    Latine me scitote, non accusatorie loqui,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 2:

    poscere,

    Juv. 11, 148:

    formare,

    to compose in Latin, Suet. Aug. 89: componere, id. Gram. init.—Comp.: Latinius, in better Latin (late Lat.), Front. Ep. ad M. Caes. 3, 6; Hier. in Isa. 8, 10.—
    2.
    Subst.
    a.
    Lătīni, ōrum, m.
    (α).
    The inhabitants of Latium, Latins, Liv. 1, 2 sq.; 1, 32 sq.; 2, 19 sq.; Cic. Off. 1, 12, 38; 3, 31, 112; Verg. A. 7, 367; Juv. 6, 44. —
    (β).
    Those who possessed the Latin rights of citizenship (jus Latii, Latinitas);

    freq. in the connection, socii et Latini,

    Cic. Balb. 8, 21; id. Sest. 13, 30; id. Lael. 3, 12 (v. socius).—
    (γ).
    Latini Juniani, freedmen whose liberty was secured by the operation of the lex Junia Norbana (772 A. U. C.), Gai. Inst. 3, § 56.—
    b.
    Lătīnae, ārum, f. (sc. feriae), the festival of the allied Latins, the Latin holidays, Liv. 5, 17; 19; Cic. Att. 1, 3; id. Q. Fr. 2, 4, 2 fin.; id. poët. Div. 1, 11, 18.—
    c.
    Lătīnum, i, n., Latin, the Latin language:

    licet in Latinum illa convertere,

    Cic. Tusc. 3, 14, 29:

    in Latinum vertore,

    Quint. 1, 5, 2.—
    C.
    Lătīnĭensis, e, adj., Latin:

    populi,

    Plin. 3, 5, 9, § 69: ager, Auct. Harusp. Resp. 10, 20.— In plur absol.: Lătīnĭenses, ĭum, m., the Latins, Auct. Harusp. Resp. 28, 62.—
    D.
    Lătĭālis, and euphon. collat. form Lătĭāris, e (also Lătĭar, v. infra), adj., of or belonging to Latium, Latin.
    1.
    Form Latialis:

    populus,

    the Latins, Romans, Ov. M. 15, 481:

    sermo,

    Plin. 3, 1, 3, § 7:

    Juppiter,

    Luc. 1, 198;

    hence, also, caput,

    a statue of Jupiter, id. 1, 535.— Lătĭālĭter, adv., in the Latin manner (post - class.):

    peplo circa umeros involuto Latialiter tegebatur,

    Mart. Cap. 5 init.:

    nihil effari,

    id. 6, § 587:

    te Latialiter sonantem,

    Sid. Carm. 23, 235 (al. Latiariter).—
    2.
    Form Latiaris: Latiaris sancte Juppiter (Juppiter Latiaris was the guardian deity of the Latin confederacy, to whom the feriae Latinae were consecrated), Cic. Mil. 31, 85:

    Juppiter,

    Plin. 34, 7, 18, § 43 Sillig. N. cr.:

    collis,

    Varr. L. L. 5, § 52 Müll.:

    doctrina Latiaris,

    Macr. S. 1, 2.— Adv.: Lătĭārĭter, v. in the preced. 1.—
    b.
    Hence, subst.: Lătĭar, āris, n., the festival of Jupiter Latiaris:

    confectum erat Latiar,

    Cic. Q. Fr. 2, 4, 2; cf. Macr. S. 1, 16, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Latinienses

  • 75 Latinum

    Lătĭum, ii, n. [2. lătus; Sanscr. root prath-, to spread or widen; cf. Lat. later, etc.; prop., the plains or flat-land;

    by the ancients referred to latēre, because here Saturnus lay concealed from his son,

    Ov. F. 1, 238; Verg. A. 8, 322; Arn. 4, 143; Lact. 1, 13;

    or to Latinus,

    the name of the mythical king, Varr. L. L. 5, § 32 Müll.], a country of Italy, in which Rome was situated, now Campagna di Roma, and a part of the Terra di Lavoro, Plin. 3, 5, 9, § 54; Enn. ap. Acro. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 455); Cic. Rep. 2, 24, 44; Liv. 6, 21; 8, 13; Hor. C. 1, 12, 53; 1, 35, 10; id. C. S. 66; Mel. 3, 4, 2; consisting of two parts:

    Latium vetus,

    Tac. A. 4, 5;

    or antiquum,

    Verg. A. 7, 38; Plin. 3, 5, 9, § 56; which was the original territory governed by Rome before the subjugation of the Æqui and Volsci, and:

    Latium novum, or adjectum,

    originally the territory of the Æqui, Volsci, Hernici, and Aurunci, Plin. 3, 5, 9, § 59.—
    B.
    Jus Latii, the political rights and privileges which belonged originally to the Latins, but were afterwards granted by the Romans to other people; this jus comprehended less than civitas Romana, but more than peregrinitas (cf. latinitas and Latini):

    eodem anno Caesar nationes Alpium maritimarum in jus Latii transtulit,

    Tac. A. 15, 32. —Also called Latium alone: aut majus est Latium aut minus; majus est Latium, cum et hi, qui decuriones leguntur, et ei qui honorem aliquem aut magistratum gerunt, civitatem Romanam consecuntur;

    minus Latium est, cum hi tantum, qui vel magistratum vel honorem gerunt, ad civitatem Romanam perveniunt,

    Gai. Inst. 1, 96; cf.:

    Latium externis dilargiri,

    Tac. H. 3, 55:

    Latio dato,

    Plin. 5, 2, 1, § 20:

    Latio donata oppida,

    id. 3, 1, 3, § 7.—
    II.
    Hence,
    A.
    Lătĭus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latian, Latin ( poet. and in post-Aug. prose):

    agri,

    the Latin territory, Ov. F. 2, 553; 3, 606; 5, 91:

    gens,

    id. ib. 4, 42; id. M. 14, 832:

    lingua,

    id. P. 2, 3, 75: palmes, vines growing in Latium, id. F. 4, 894:

    boves,

    Col. 6, 1, 2. — Poet., for Roman:

    turba,

    the Roman people, Ov. F. 1, 639:

    parentes,

    id. ib. 3, 243; cf.

    matres,

    id. ib. 4, 133:

    annus,

    the Roman year, id. ib. 1, 1:

    vulnera,

    of Roman soldiers, id. A. A. 1, 414.—
    B.
    Lătīnus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latin.
    1.
    Adj.: populi, the Latins, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 28 Müll. (Ann. v. 24 Vahl.); cf.

    genus,

    the Latins, Romans, Verg. A. 1, 6:

    lingua,

    the Latin language, Varr. L. L. 5, § 1 Müll.; cf.

    opp. Graeca,

    Cic. Fin. 1, 3, 10:

    poëtae, opp. Graeci,

    id. Ac. 1, 3, 10: via, beginning at the Porta Latina, near the Porta Capena, id. Clu. 59, 163; Liv. 2, 39; 10, 36 al.:

    dies,

    the days of the Roman calendar, the Roman year, Ov. F. 3, 177: feriae, the festival of the allied Latins, which was celebrated especially by offerings to Juppiter Latiaris on Mons Albanus, Varr. L. L. 6, § 25 Müll.; Cic. N. D. 1, 6, 15; Liv. 21, 63; 22, 1; more freq. absol.; v. in the foll. 2.: coloniae, which possessed the jus Latii, Cic. Caecin. 33 fin.; Suet. Caes. 8: nomen, Latin citizenship, also called jus Latii and Latinitas, Cic. Rep. 1, 19, 31; 3, 29, 41; Sall. J. 39, 2 (v. socius): casus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

    tragici veteres,

    Quint. 1, 8, 8:

    esse illud Latinum (verbum),

    Suet. Gram. 22.— Comp.: nihil Latinius legi, M. Aur. ap. Front. Ep. 2, 6 Mai.; cf.:

    nihil Latinius tuis voluminibus,

    Hier. Ep. 58, 9.— Sup.:

    homo Latinissimus,

    Hier. Ep. 50, 2.— Adv.: Lătīnē, in Latin:

    Graece haec vocatur emporos: eadem Latine mercator,

    Plaut. Merc. 1, 1, 5; id. Cas. prol. 34:

    Cumanis petentibus, ut publice Latine loquerentur, et praeconibus Latine vendendi jus esset,

    in the Latin tongue, Liv. 40, 42 fin.:

    scire,

    to understand Latin, Cic. Caecin. 19, 55:

    num Latine scit?

    id. Phil. 5, 5, 13:

    non enim tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire,

    id. Brut. 37, 140:

    nescire,

    Juv. 6, 188: reddere, to translate into Latin, Cic. de Or, 1, 34, 153; cf.

    docere,

    Plin. Ep. 7, 4, 9.—In partic.: Latine loqui, to speak with propriety or elegance:

    Latine et diligenter loqui,

    Cic. Brut. 45, 166; cf.:

    ut pure et emendate loquentes, quod est Latine,

    id. Opt. Gen. Or. 2, 4:

    pure et Latine loqui,

    id. de Or. 1, 32, 144.—Sometimes, also, like our to talk plain English, for, to speak out, to speak plainly or openly (syn. Romano more loqui):

    (gladiator), ut appellant ii, qui plane et Latine loquuntur,

    Cic. Phil. 7, 6, 17:

    Latine me scitote, non accusatorie loqui,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 2:

    poscere,

    Juv. 11, 148:

    formare,

    to compose in Latin, Suet. Aug. 89: componere, id. Gram. init.—Comp.: Latinius, in better Latin (late Lat.), Front. Ep. ad M. Caes. 3, 6; Hier. in Isa. 8, 10.—
    2.
    Subst.
    a.
    Lătīni, ōrum, m.
    (α).
    The inhabitants of Latium, Latins, Liv. 1, 2 sq.; 1, 32 sq.; 2, 19 sq.; Cic. Off. 1, 12, 38; 3, 31, 112; Verg. A. 7, 367; Juv. 6, 44. —
    (β).
    Those who possessed the Latin rights of citizenship (jus Latii, Latinitas);

    freq. in the connection, socii et Latini,

    Cic. Balb. 8, 21; id. Sest. 13, 30; id. Lael. 3, 12 (v. socius).—
    (γ).
    Latini Juniani, freedmen whose liberty was secured by the operation of the lex Junia Norbana (772 A. U. C.), Gai. Inst. 3, § 56.—
    b.
    Lătīnae, ārum, f. (sc. feriae), the festival of the allied Latins, the Latin holidays, Liv. 5, 17; 19; Cic. Att. 1, 3; id. Q. Fr. 2, 4, 2 fin.; id. poët. Div. 1, 11, 18.—
    c.
    Lătīnum, i, n., Latin, the Latin language:

    licet in Latinum illa convertere,

    Cic. Tusc. 3, 14, 29:

    in Latinum vertore,

    Quint. 1, 5, 2.—
    C.
    Lătīnĭensis, e, adj., Latin:

    populi,

    Plin. 3, 5, 9, § 69: ager, Auct. Harusp. Resp. 10, 20.— In plur absol.: Lătīnĭenses, ĭum, m., the Latins, Auct. Harusp. Resp. 28, 62.—
    D.
    Lătĭālis, and euphon. collat. form Lătĭāris, e (also Lătĭar, v. infra), adj., of or belonging to Latium, Latin.
    1.
    Form Latialis:

    populus,

    the Latins, Romans, Ov. M. 15, 481:

    sermo,

    Plin. 3, 1, 3, § 7:

    Juppiter,

    Luc. 1, 198;

    hence, also, caput,

    a statue of Jupiter, id. 1, 535.— Lătĭālĭter, adv., in the Latin manner (post - class.):

    peplo circa umeros involuto Latialiter tegebatur,

    Mart. Cap. 5 init.:

    nihil effari,

    id. 6, § 587:

    te Latialiter sonantem,

    Sid. Carm. 23, 235 (al. Latiariter).—
    2.
    Form Latiaris: Latiaris sancte Juppiter (Juppiter Latiaris was the guardian deity of the Latin confederacy, to whom the feriae Latinae were consecrated), Cic. Mil. 31, 85:

    Juppiter,

    Plin. 34, 7, 18, § 43 Sillig. N. cr.:

    collis,

    Varr. L. L. 5, § 52 Müll.:

    doctrina Latiaris,

    Macr. S. 1, 2.— Adv.: Lătĭārĭter, v. in the preced. 1.—
    b.
    Hence, subst.: Lătĭar, āris, n., the festival of Jupiter Latiaris:

    confectum erat Latiar,

    Cic. Q. Fr. 2, 4, 2; cf. Macr. S. 1, 16, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Latinum

  • 76 Latium

    Lătĭum, ii, n. [2. lătus; Sanscr. root prath-, to spread or widen; cf. Lat. later, etc.; prop., the plains or flat-land;

    by the ancients referred to latēre, because here Saturnus lay concealed from his son,

    Ov. F. 1, 238; Verg. A. 8, 322; Arn. 4, 143; Lact. 1, 13;

    or to Latinus,

    the name of the mythical king, Varr. L. L. 5, § 32 Müll.], a country of Italy, in which Rome was situated, now Campagna di Roma, and a part of the Terra di Lavoro, Plin. 3, 5, 9, § 54; Enn. ap. Acro. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 455); Cic. Rep. 2, 24, 44; Liv. 6, 21; 8, 13; Hor. C. 1, 12, 53; 1, 35, 10; id. C. S. 66; Mel. 3, 4, 2; consisting of two parts:

    Latium vetus,

    Tac. A. 4, 5;

    or antiquum,

    Verg. A. 7, 38; Plin. 3, 5, 9, § 56; which was the original territory governed by Rome before the subjugation of the Æqui and Volsci, and:

    Latium novum, or adjectum,

    originally the territory of the Æqui, Volsci, Hernici, and Aurunci, Plin. 3, 5, 9, § 59.—
    B.
    Jus Latii, the political rights and privileges which belonged originally to the Latins, but were afterwards granted by the Romans to other people; this jus comprehended less than civitas Romana, but more than peregrinitas (cf. latinitas and Latini):

    eodem anno Caesar nationes Alpium maritimarum in jus Latii transtulit,

    Tac. A. 15, 32. —Also called Latium alone: aut majus est Latium aut minus; majus est Latium, cum et hi, qui decuriones leguntur, et ei qui honorem aliquem aut magistratum gerunt, civitatem Romanam consecuntur;

    minus Latium est, cum hi tantum, qui vel magistratum vel honorem gerunt, ad civitatem Romanam perveniunt,

    Gai. Inst. 1, 96; cf.:

    Latium externis dilargiri,

    Tac. H. 3, 55:

    Latio dato,

    Plin. 5, 2, 1, § 20:

    Latio donata oppida,

    id. 3, 1, 3, § 7.—
    II.
    Hence,
    A.
    Lătĭus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latian, Latin ( poet. and in post-Aug. prose):

    agri,

    the Latin territory, Ov. F. 2, 553; 3, 606; 5, 91:

    gens,

    id. ib. 4, 42; id. M. 14, 832:

    lingua,

    id. P. 2, 3, 75: palmes, vines growing in Latium, id. F. 4, 894:

    boves,

    Col. 6, 1, 2. — Poet., for Roman:

    turba,

    the Roman people, Ov. F. 1, 639:

    parentes,

    id. ib. 3, 243; cf.

    matres,

    id. ib. 4, 133:

    annus,

    the Roman year, id. ib. 1, 1:

    vulnera,

    of Roman soldiers, id. A. A. 1, 414.—
    B.
    Lătīnus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latin.
    1.
    Adj.: populi, the Latins, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 28 Müll. (Ann. v. 24 Vahl.); cf.

    genus,

    the Latins, Romans, Verg. A. 1, 6:

    lingua,

    the Latin language, Varr. L. L. 5, § 1 Müll.; cf.

    opp. Graeca,

    Cic. Fin. 1, 3, 10:

    poëtae, opp. Graeci,

    id. Ac. 1, 3, 10: via, beginning at the Porta Latina, near the Porta Capena, id. Clu. 59, 163; Liv. 2, 39; 10, 36 al.:

    dies,

    the days of the Roman calendar, the Roman year, Ov. F. 3, 177: feriae, the festival of the allied Latins, which was celebrated especially by offerings to Juppiter Latiaris on Mons Albanus, Varr. L. L. 6, § 25 Müll.; Cic. N. D. 1, 6, 15; Liv. 21, 63; 22, 1; more freq. absol.; v. in the foll. 2.: coloniae, which possessed the jus Latii, Cic. Caecin. 33 fin.; Suet. Caes. 8: nomen, Latin citizenship, also called jus Latii and Latinitas, Cic. Rep. 1, 19, 31; 3, 29, 41; Sall. J. 39, 2 (v. socius): casus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

    tragici veteres,

    Quint. 1, 8, 8:

    esse illud Latinum (verbum),

    Suet. Gram. 22.— Comp.: nihil Latinius legi, M. Aur. ap. Front. Ep. 2, 6 Mai.; cf.:

    nihil Latinius tuis voluminibus,

    Hier. Ep. 58, 9.— Sup.:

    homo Latinissimus,

    Hier. Ep. 50, 2.— Adv.: Lătīnē, in Latin:

    Graece haec vocatur emporos: eadem Latine mercator,

    Plaut. Merc. 1, 1, 5; id. Cas. prol. 34:

    Cumanis petentibus, ut publice Latine loquerentur, et praeconibus Latine vendendi jus esset,

    in the Latin tongue, Liv. 40, 42 fin.:

    scire,

    to understand Latin, Cic. Caecin. 19, 55:

    num Latine scit?

    id. Phil. 5, 5, 13:

    non enim tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire,

    id. Brut. 37, 140:

    nescire,

    Juv. 6, 188: reddere, to translate into Latin, Cic. de Or, 1, 34, 153; cf.

    docere,

    Plin. Ep. 7, 4, 9.—In partic.: Latine loqui, to speak with propriety or elegance:

    Latine et diligenter loqui,

    Cic. Brut. 45, 166; cf.:

    ut pure et emendate loquentes, quod est Latine,

    id. Opt. Gen. Or. 2, 4:

    pure et Latine loqui,

    id. de Or. 1, 32, 144.—Sometimes, also, like our to talk plain English, for, to speak out, to speak plainly or openly (syn. Romano more loqui):

    (gladiator), ut appellant ii, qui plane et Latine loquuntur,

    Cic. Phil. 7, 6, 17:

    Latine me scitote, non accusatorie loqui,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 2:

    poscere,

    Juv. 11, 148:

    formare,

    to compose in Latin, Suet. Aug. 89: componere, id. Gram. init.—Comp.: Latinius, in better Latin (late Lat.), Front. Ep. ad M. Caes. 3, 6; Hier. in Isa. 8, 10.—
    2.
    Subst.
    a.
    Lătīni, ōrum, m.
    (α).
    The inhabitants of Latium, Latins, Liv. 1, 2 sq.; 1, 32 sq.; 2, 19 sq.; Cic. Off. 1, 12, 38; 3, 31, 112; Verg. A. 7, 367; Juv. 6, 44. —
    (β).
    Those who possessed the Latin rights of citizenship (jus Latii, Latinitas);

    freq. in the connection, socii et Latini,

    Cic. Balb. 8, 21; id. Sest. 13, 30; id. Lael. 3, 12 (v. socius).—
    (γ).
    Latini Juniani, freedmen whose liberty was secured by the operation of the lex Junia Norbana (772 A. U. C.), Gai. Inst. 3, § 56.—
    b.
    Lătīnae, ārum, f. (sc. feriae), the festival of the allied Latins, the Latin holidays, Liv. 5, 17; 19; Cic. Att. 1, 3; id. Q. Fr. 2, 4, 2 fin.; id. poët. Div. 1, 11, 18.—
    c.
    Lătīnum, i, n., Latin, the Latin language:

    licet in Latinum illa convertere,

    Cic. Tusc. 3, 14, 29:

    in Latinum vertore,

    Quint. 1, 5, 2.—
    C.
    Lătīnĭensis, e, adj., Latin:

    populi,

    Plin. 3, 5, 9, § 69: ager, Auct. Harusp. Resp. 10, 20.— In plur absol.: Lătīnĭenses, ĭum, m., the Latins, Auct. Harusp. Resp. 28, 62.—
    D.
    Lătĭālis, and euphon. collat. form Lătĭāris, e (also Lătĭar, v. infra), adj., of or belonging to Latium, Latin.
    1.
    Form Latialis:

    populus,

    the Latins, Romans, Ov. M. 15, 481:

    sermo,

    Plin. 3, 1, 3, § 7:

    Juppiter,

    Luc. 1, 198;

    hence, also, caput,

    a statue of Jupiter, id. 1, 535.— Lătĭālĭter, adv., in the Latin manner (post - class.):

    peplo circa umeros involuto Latialiter tegebatur,

    Mart. Cap. 5 init.:

    nihil effari,

    id. 6, § 587:

    te Latialiter sonantem,

    Sid. Carm. 23, 235 (al. Latiariter).—
    2.
    Form Latiaris: Latiaris sancte Juppiter (Juppiter Latiaris was the guardian deity of the Latin confederacy, to whom the feriae Latinae were consecrated), Cic. Mil. 31, 85:

    Juppiter,

    Plin. 34, 7, 18, § 43 Sillig. N. cr.:

    collis,

    Varr. L. L. 5, § 52 Müll.:

    doctrina Latiaris,

    Macr. S. 1, 2.— Adv.: Lătĭārĭter, v. in the preced. 1.—
    b.
    Hence, subst.: Lătĭar, āris, n., the festival of Jupiter Latiaris:

    confectum erat Latiar,

    Cic. Q. Fr. 2, 4, 2; cf. Macr. S. 1, 16, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Latium

  • 77 Latius

    Lătĭum, ii, n. [2. lătus; Sanscr. root prath-, to spread or widen; cf. Lat. later, etc.; prop., the plains or flat-land;

    by the ancients referred to latēre, because here Saturnus lay concealed from his son,

    Ov. F. 1, 238; Verg. A. 8, 322; Arn. 4, 143; Lact. 1, 13;

    or to Latinus,

    the name of the mythical king, Varr. L. L. 5, § 32 Müll.], a country of Italy, in which Rome was situated, now Campagna di Roma, and a part of the Terra di Lavoro, Plin. 3, 5, 9, § 54; Enn. ap. Acro. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 455); Cic. Rep. 2, 24, 44; Liv. 6, 21; 8, 13; Hor. C. 1, 12, 53; 1, 35, 10; id. C. S. 66; Mel. 3, 4, 2; consisting of two parts:

    Latium vetus,

    Tac. A. 4, 5;

    or antiquum,

    Verg. A. 7, 38; Plin. 3, 5, 9, § 56; which was the original territory governed by Rome before the subjugation of the Æqui and Volsci, and:

    Latium novum, or adjectum,

    originally the territory of the Æqui, Volsci, Hernici, and Aurunci, Plin. 3, 5, 9, § 59.—
    B.
    Jus Latii, the political rights and privileges which belonged originally to the Latins, but were afterwards granted by the Romans to other people; this jus comprehended less than civitas Romana, but more than peregrinitas (cf. latinitas and Latini):

    eodem anno Caesar nationes Alpium maritimarum in jus Latii transtulit,

    Tac. A. 15, 32. —Also called Latium alone: aut majus est Latium aut minus; majus est Latium, cum et hi, qui decuriones leguntur, et ei qui honorem aliquem aut magistratum gerunt, civitatem Romanam consecuntur;

    minus Latium est, cum hi tantum, qui vel magistratum vel honorem gerunt, ad civitatem Romanam perveniunt,

    Gai. Inst. 1, 96; cf.:

    Latium externis dilargiri,

    Tac. H. 3, 55:

    Latio dato,

    Plin. 5, 2, 1, § 20:

    Latio donata oppida,

    id. 3, 1, 3, § 7.—
    II.
    Hence,
    A.
    Lătĭus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latian, Latin ( poet. and in post-Aug. prose):

    agri,

    the Latin territory, Ov. F. 2, 553; 3, 606; 5, 91:

    gens,

    id. ib. 4, 42; id. M. 14, 832:

    lingua,

    id. P. 2, 3, 75: palmes, vines growing in Latium, id. F. 4, 894:

    boves,

    Col. 6, 1, 2. — Poet., for Roman:

    turba,

    the Roman people, Ov. F. 1, 639:

    parentes,

    id. ib. 3, 243; cf.

    matres,

    id. ib. 4, 133:

    annus,

    the Roman year, id. ib. 1, 1:

    vulnera,

    of Roman soldiers, id. A. A. 1, 414.—
    B.
    Lătīnus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latin.
    1.
    Adj.: populi, the Latins, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 28 Müll. (Ann. v. 24 Vahl.); cf.

    genus,

    the Latins, Romans, Verg. A. 1, 6:

    lingua,

    the Latin language, Varr. L. L. 5, § 1 Müll.; cf.

    opp. Graeca,

    Cic. Fin. 1, 3, 10:

    poëtae, opp. Graeci,

    id. Ac. 1, 3, 10: via, beginning at the Porta Latina, near the Porta Capena, id. Clu. 59, 163; Liv. 2, 39; 10, 36 al.:

    dies,

    the days of the Roman calendar, the Roman year, Ov. F. 3, 177: feriae, the festival of the allied Latins, which was celebrated especially by offerings to Juppiter Latiaris on Mons Albanus, Varr. L. L. 6, § 25 Müll.; Cic. N. D. 1, 6, 15; Liv. 21, 63; 22, 1; more freq. absol.; v. in the foll. 2.: coloniae, which possessed the jus Latii, Cic. Caecin. 33 fin.; Suet. Caes. 8: nomen, Latin citizenship, also called jus Latii and Latinitas, Cic. Rep. 1, 19, 31; 3, 29, 41; Sall. J. 39, 2 (v. socius): casus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

    tragici veteres,

    Quint. 1, 8, 8:

    esse illud Latinum (verbum),

    Suet. Gram. 22.— Comp.: nihil Latinius legi, M. Aur. ap. Front. Ep. 2, 6 Mai.; cf.:

    nihil Latinius tuis voluminibus,

    Hier. Ep. 58, 9.— Sup.:

    homo Latinissimus,

    Hier. Ep. 50, 2.— Adv.: Lătīnē, in Latin:

    Graece haec vocatur emporos: eadem Latine mercator,

    Plaut. Merc. 1, 1, 5; id. Cas. prol. 34:

    Cumanis petentibus, ut publice Latine loquerentur, et praeconibus Latine vendendi jus esset,

    in the Latin tongue, Liv. 40, 42 fin.:

    scire,

    to understand Latin, Cic. Caecin. 19, 55:

    num Latine scit?

    id. Phil. 5, 5, 13:

    non enim tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire,

    id. Brut. 37, 140:

    nescire,

    Juv. 6, 188: reddere, to translate into Latin, Cic. de Or, 1, 34, 153; cf.

    docere,

    Plin. Ep. 7, 4, 9.—In partic.: Latine loqui, to speak with propriety or elegance:

    Latine et diligenter loqui,

    Cic. Brut. 45, 166; cf.:

    ut pure et emendate loquentes, quod est Latine,

    id. Opt. Gen. Or. 2, 4:

    pure et Latine loqui,

    id. de Or. 1, 32, 144.—Sometimes, also, like our to talk plain English, for, to speak out, to speak plainly or openly (syn. Romano more loqui):

    (gladiator), ut appellant ii, qui plane et Latine loquuntur,

    Cic. Phil. 7, 6, 17:

    Latine me scitote, non accusatorie loqui,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 2:

    poscere,

    Juv. 11, 148:

    formare,

    to compose in Latin, Suet. Aug. 89: componere, id. Gram. init.—Comp.: Latinius, in better Latin (late Lat.), Front. Ep. ad M. Caes. 3, 6; Hier. in Isa. 8, 10.—
    2.
    Subst.
    a.
    Lătīni, ōrum, m.
    (α).
    The inhabitants of Latium, Latins, Liv. 1, 2 sq.; 1, 32 sq.; 2, 19 sq.; Cic. Off. 1, 12, 38; 3, 31, 112; Verg. A. 7, 367; Juv. 6, 44. —
    (β).
    Those who possessed the Latin rights of citizenship (jus Latii, Latinitas);

    freq. in the connection, socii et Latini,

    Cic. Balb. 8, 21; id. Sest. 13, 30; id. Lael. 3, 12 (v. socius).—
    (γ).
    Latini Juniani, freedmen whose liberty was secured by the operation of the lex Junia Norbana (772 A. U. C.), Gai. Inst. 3, § 56.—
    b.
    Lătīnae, ārum, f. (sc. feriae), the festival of the allied Latins, the Latin holidays, Liv. 5, 17; 19; Cic. Att. 1, 3; id. Q. Fr. 2, 4, 2 fin.; id. poët. Div. 1, 11, 18.—
    c.
    Lătīnum, i, n., Latin, the Latin language:

    licet in Latinum illa convertere,

    Cic. Tusc. 3, 14, 29:

    in Latinum vertore,

    Quint. 1, 5, 2.—
    C.
    Lătīnĭensis, e, adj., Latin:

    populi,

    Plin. 3, 5, 9, § 69: ager, Auct. Harusp. Resp. 10, 20.— In plur absol.: Lătīnĭenses, ĭum, m., the Latins, Auct. Harusp. Resp. 28, 62.—
    D.
    Lătĭālis, and euphon. collat. form Lătĭāris, e (also Lătĭar, v. infra), adj., of or belonging to Latium, Latin.
    1.
    Form Latialis:

    populus,

    the Latins, Romans, Ov. M. 15, 481:

    sermo,

    Plin. 3, 1, 3, § 7:

    Juppiter,

    Luc. 1, 198;

    hence, also, caput,

    a statue of Jupiter, id. 1, 535.— Lătĭālĭter, adv., in the Latin manner (post - class.):

    peplo circa umeros involuto Latialiter tegebatur,

    Mart. Cap. 5 init.:

    nihil effari,

    id. 6, § 587:

    te Latialiter sonantem,

    Sid. Carm. 23, 235 (al. Latiariter).—
    2.
    Form Latiaris: Latiaris sancte Juppiter (Juppiter Latiaris was the guardian deity of the Latin confederacy, to whom the feriae Latinae were consecrated), Cic. Mil. 31, 85:

    Juppiter,

    Plin. 34, 7, 18, § 43 Sillig. N. cr.:

    collis,

    Varr. L. L. 5, § 52 Müll.:

    doctrina Latiaris,

    Macr. S. 1, 2.— Adv.: Lătĭārĭter, v. in the preced. 1.—
    b.
    Hence, subst.: Lătĭar, āris, n., the festival of Jupiter Latiaris:

    confectum erat Latiar,

    Cic. Q. Fr. 2, 4, 2; cf. Macr. S. 1, 16, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Latius

  • 78 laxo

    laxo, āvi, ātum, 1, v. a. (rarely n.; v. I. B. 2. b. and II. B. b. infra) [id.], to stretch out, extend, to make wide or roomy, to expand.
    I.
    Lit.:

    forum,

    Cic. Att. 4, 16, 8:

    manipulos,

    to open the ranks, Caes. B. G. 2, 25:

    lilium ab angustiis in latitudinem paulatim se laxans,

    Plin. 21, 5, 11, § 22.—
    B.
    Transf.
    1.
    To open, undo, unloose (syn. solvo):

    vincula epistolae laxavit,

    Nep. Paus. 4:

    nodos Herculeos,

    Luc. 4, 632:

    ubi dolor vocem laxaverat,

    had loosened his voice, Just. 42, 4, 13:

    claustra,

    Verg. A. 2, 259:

    claustra portarum,

    Juv. 8, 261:

    intestina,

    Plin. 8, 36, 54, § 129.—
    2.
    To slacken, relax:

    laxare arcum,

    to slacken, unbend, Phaedr. 3, 14, 11:

    excussos rudentes,

    Verg. A. 3, 267:

    laxantur corpora rugis,

    become flabby with wrinkles, Ov. A. A. 3, 73:

    laxatis habenis invehi jussit,

    Curt. 4, 9, 24; 4, 15, 3:

    laxatisque vinculis... ostendit manum,

    Just. 14, 4, 1:

    se cutis arida laxet,

    Juv. 6, 144:

    oleum ad nervos laxandos utile est,

    Plin. 23, 8, 80, § 157:

    corpus velut laxatum,

    Petr. 82:

    ferrum,

    to smelt, Stat. Achill. 1, 429.—
    (β).
    Neutr.:

    crebris fluctibus compages operis verberatae laxavere,

    were loosened, opened, Curt. 4, 3, 6.—
    3.
    To lighten, ease:

    pharetra graves laxavit umeros,

    Sen. Herc. Oet. 787.—
    II.
    Trop.
    A.
    To lighten, relieve, unbend, recreate (syn.: levo, libero): a contentione disputationis animos curamque laxemus, Cic. de Or. 3, 61, 230:

    judicum animos atque a severitate ad hilaritatem traducere,

    id. Brut. 93, 322:

    animum ab assiduis laboribus,

    Liv. 32, 5: ut istis te molestiis laxes, release yourself, Luc. ap. Cic. Fam. 5, 14, 3.—
    B.
    To relax, mitigate, moderate, abate, weaken:

    alicui laxare aliquid laboris,

    Liv. 9, 16:

    vix primos inopina quies laxaverat artus,

    Verg. A. 5, 187:

    placida laxarant membra quiete... nautae,

    id. ib. 5, 836:

    subtile examen justitiae,

    Gell. 1, 3:

    iram,

    Stat. Th. 6, 831: nigrantes tenebras id. ib. 12, 254:

    paulatim temeritate laxata,

    Petr. 82:

    longiore dierum spatio laxare dicendi necessitatem,

    to prolong, delay, defer, Quint. 10, 5, 22:

    memoriae inhaeret fldelius, quod nulla scribendi securitate laxatur,

    id. 10, 6, 2:

    rarescit multo laxatus vulnere miles,

    weakened, Sil. 17, 422.— To lay open, disclose, reveal ( poet.):

    fata latentia laxa,

    Stat. Achill. 1, 508.—
    (β).
    To reduce the price of:

    annonam,

    Liv. 2, 34, 12; so neutr., to lessen, fall in price:

    annona laxaverat,

    Liv. 26, 20.— laxātus, a, um, P. a., spread out, separated, extended, wide.
    A.
    Lit.:

    custodiae,

    i. e. separated, withdrawn, Liv. 21, 32 fin.:

    custodia,

    Petr. 112:

    membrana laxatior,

    Plin. 19, 1, 3, § 17:

    laxati ordines (aciei),

    Tac. H. 3, 25; Sil. 9, 364:

    corpore laxati,

    released from the body, Cic. Rep. 6, 15 fin.
    B.
    Trop.:

    libidinum vinculis laxati,

    released, freed, free, Cic. de Sen. 3, 7:

    laxatus curis,

    id. Tusc. 1, 19, 44:

    pugna,

    a battle broken off, Liv. 21, 59:

    nox,

    i. e. clear, Sil. 13, 550.

    Lewis & Short latin dictionary > laxo

  • 79 nimbus

    nimbus, i ( gen. plur. nimbūm, Pac. ap. Trag. Rel. 412 Rib.), m. [Sanscr. nabhas, cloud, vapor; Gr. nephos, nephelê; cf.: nubes, nebula], a violent or pouring rain, a rain-storm.
    I.
    Lit.: terra abit in nimbos imbremque, Lucil. ap. Varr. L. L. 5, § 24 Müll.:

    nec nubila nimbis aspergunt,

    Lucr. 3, 19:

    terrere animos fulminibus, tempestatibus, nimbis, nivibus, grandinibus,

    Cic. N. D. 2, 5, 14:

    denso regem operuit nimbo,

    Liv. 1, 16:

    cum multo stillaret paenula nimbo,

    Juv. 5, 79.—
    B.
    Transf.
    1.
    A black rain-cloud, a thunder-cloud: noctisque et nimbūm occaecat nigror, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24, and de Or. 3, 39, 157:

    involvere diem nimbi,

    Verg. A. 3, 198; so id. ib. 3, 587; Stat. Th. 1, 97.—
    b.
    A cloud in general. So the bright cloud or cloudshaped splendor which enveloped the gods when they appeared on earth:

    proprie nimbus est, qui deorum vel imperantium capita quasi clara nebula ambire fingitur,

    Serv. Verg. A. 3, 585:

    nimbo succincta,

    Verg. A. 10, 634:

    nimbo effulgens,

    id. ib. 2, 616:

    nube candentes umeros amictus Augur Apollo,

    Hor. C. 1, 2, 31.—Hence, in eccl. Lat., of a saint's aureole, Isid. 19, 31, 2.—
    (β).
    A cloud of smoke, dust, etc.:

    respiciunt atram in nimbo volitare favillam,

    Verg. A. 5, 666:

    fulvae nimbus harenae,

    id. G. 3, 110:

    pulveris,

    Claud. in Rufin. 2, 176.—
    2.
    A head-band, frontlet, worn by females to make the forehead appear small, acc. to Isid. Orig. 19, 31 (in Arn. 2, 72, the correct reading is not nimbis, but limbis; v. limbus).—
    3.
    Like the Engl. cloud, of a multitude of things which spread out like a cloud:

    nimbus peditum,

    Verg. A. 7, 793:

    pilorum,

    Sil. 5, 215:

    telorum,

    Luc. 4, 776:

    velut nimbum glandis et sagittas ingerebant,

    Liv. 36, 18, 5:

    lapidum saxorumque,

    Flor. 3, 8, 4:

    Corycius,

    i. e. of saffron, Mart. 9, 39, 5:

    et Cilices nimbis hic maduere suis,

    id. Spect. 3, 8:

    lucerna nimbis ebria Nicerotianis,

    full of perfumed unguents, id. ib. 10, 38, 8: purpureus, a great quantity of flowers, Claud. Nupt. Honor. et Mar. 298.—
    4.
    A vessel with many holes in it, used at public shows and at entertainments for sprinkling liquid perfumes:

    nimbus vitreus,

    Mart. 14, 112 in lemm.
    * II.
    Trop., a storm, tempest, i. e. sudden misfortune:

    hunc quidem nimbum cito transisse laetor,

    Cic. Att. 15, 9, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > nimbus

  • 80 nitesco

    nĭtesco, tŭi, 3, v. inch. n. [niteo], to begin to shine or glitter, to shine, glitter ( poet. and in post-Aug. prose).
    I.
    Lit.: caelum nitescere, arbores frondescere, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69 (Trag. v. 192 Vahl.):

    exiguo qui stellarum candore nitescit,

    Cic. Arat. 174:

    juventus Nudatos umeros oleo perfusa nitescit,

    Verg. A. 5, 134:

    nitescente novā lunā,

    Plin. 8, 1, 1, § 2; 37, 12, 74, § 195:

    ex umero Pelopis non nituisset ebur,

    Tib. 1, 4, 58 (64).—
    B.
    Transf.
    1.
    Of animals, to grow sleek, well-conditioned, fat:

    armenta nitescunt,

    Plin. Ep. 2, 17, 3.—
    2.
    Of persons, to become blooming; in perf., to be blooming:

    o pueri, nituistis,

    Hor. S. 2, 2, 128.—
    3.
    Of plants, to grow luxuriously, to thrive, Plin. 12, 25, 54, § 112.—
    II.
    Trop., to be formed or cultivated:

    ut ingenio, doctrinā, praeceptione natura nitescat,

    Auct. Her. 3, 16, 29.— To become illustrious or celebrated:

    quid non cultu nitescit?

    Quint. 9, 4, 5 (Tac. A. 12, 58; Halm and Ritter, enitesceret).

    Lewis & Short latin dictionary > nitesco

См. также в других словарях:

  • umeros — UMERÓS, OÁSĂ, umeroşi, oase, adj. (Rar) Care are umerii mari; lat în umeri. – Din umăr + suf. os. Trimis de gall, 22.10.2008. Sursa: DLRM …   Dicționar Român

  • Amerikanische Ureinwohner — Sitting Bull, Häuptling und Medizinmann der Hunkpapa Lakota Sioux. Foto von David Frances Barry, 1885 …   Deutsch Wikipedia

  • First People — Sitting Bull, Häuptling und Medizinmann der Hunkpapa Lakota Sioux. Foto von David Frances Barry, 1885 …   Deutsch Wikipedia

  • Indianer — Sitting Bull, Häuptling und Medizinmann der Hunkpapa Lakota Sioux. Foto von David Frances Barry, 1885 …   Deutsch Wikipedia

  • Indigene Völker Amerikas — Sitting Bull, Häuptling und Medizinmann der Hunkpapa Lakota Sioux. Foto von David Frances Barry, 1885 …   Deutsch Wikipedia

  • Indigenen Amerikaner — Sitting Bull, Häuptling und Medizinmann der Hunkpapa Lakota Sioux. Foto von David Frances Barry, 1885 …   Deutsch Wikipedia

  • Native American — Sitting Bull, Häuptling und Medizinmann der Hunkpapa Lakota Sioux. Foto von David Frances Barry, 1885 …   Deutsch Wikipedia

  • Native Americans — Sitting Bull, Häuptling und Medizinmann der Hunkpapa Lakota Sioux. Foto von David Frances Barry, 1885 …   Deutsch Wikipedia

  • Rothaut — Sitting Bull, Häuptling und Medizinmann der Hunkpapa Lakota Sioux. Foto von David Frances Barry, 1885 …   Deutsch Wikipedia

  • Ureinwohner Amerikas — Sitting Bull, Häuptling und Medizinmann der Hunkpapa Lakota Sioux. Foto von David Frances Barry, 1885 …   Deutsch Wikipedia

  • Medios de produccion de lentes — Saltar a navegación, búsqueda DESCRIPCION Campo de la invencion Esta invencion se refiere generalmente a procesos para fundir lentes opticas y, mas particularmente a procesos para fundir lentes opticas de plastico. Descripcion de la tecnica… …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»