Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

sanguĭs

  • 81 suffundo

    1. suffundo, (āvī), ātum, āre (sub u. fundo, āre), untergründen = unterbauen, domos paululum modo lapidibus, Varro sat. Men. 524.
    ————————
    2. suffundo, fūdī, fūsum, ere (sub u. fundo, ere), I) untergießen, 1) einen Stoff unter etwas gießen, unterhalb gießen od. fließen lassen, unterlaufen lassen, a) Flüssigkeiten: liquamen, Apic.: vinum salutare, Macr.: aqua suffunditur, fließt unten, Sen.: sanguis cordi suffusus, das unter dem Herzen strömende Blut, Cic.: intumuit suffusa venter ab unda, von dem darunter befindlichen Wasser, von der Wassersucht, Ov.: sanguis oculis suffusus, unterlaufenes Blut, Plin.: suffusa bilis, unterlaufene Galle, Gelbsucht, Plin. – Sprichw., aquam frigidam subdole suffundere, k.W. untergießen = jmd. verleumden, auf jmd. schmähen, Plaut. cist. 35. – b) Röthe od. Blässe (im Gesicht) unterlaufen lassen, virgineum ore ruborem, jungfräulich erröten, Verg.: rubor Masinissae suffusus est, trat Röte ins Gesicht, Liv.: mediā, colluctatione (mitten im Todeskampfe) animae sese affligenti rubor primum, deinde pallor suffunditur, verbreitet sich über den Sterbenden erst Röte, dann Blässe, Sen.: pallor deinde suffusus est (Blässe überzog ihn [den Halbtoten]), et totum propemodum corpus vitalis calor liquit, Curt. – 2) etwas von etw. unterlaufen lassen = benetzen, färben, auch mit etwas versehen, bedecken, erfüllen, a) übh.: lanae crebro suffusae, Plin.: aether calore suffusus, Cic.: lingua est suffusa veneno, ist unterlaufen, Ov.: suffusus lumina rubrā
    ————
    flammā, mit feurigem Rot, Ov.: littera suffusas quod habet maculosa lituras, verwischte Stellen, Ov.: lacrimis oculos suffusa nitentes, Verg.: oculi suffusi cruore, mit Blut unterlaufen, Plin.: minio suffusus, gefärbt, Tibull.: imbecillos oculos esse scias, qui ad alienam lippitudinem et ipsi suffunduntur, selbst überlaufen (sich mit Tränen füllen), Sen.: felle suffusi, Gelbsüchtige, Plin.: omnia suffundens nigrore, Lucr.: caelum caligine, Lucr. – bildl., oculi suffusi voluptate, Quint.: sales suffusi felle, beißender, hämischer Witz, Ov.: animus nullā in ceteros malevolentiā suffusus, das keine Ader von Übelwollen gegen andere in sich hat, Cic. – b) mit Röte (im Gesicht) überziehen, suffunditur ora (im Gesicht) rubore, Ov.: in ore impudentia multo rubore suffusa, Plin. pan.: vultum rubore suff., rot werden, Pacat. pan.: u. Hieron.: multo pudore (Schamröte) suffundi, Plin. pan.: u. bl. suffundere alqm, schamrot machen, Hieron.: suffundi, schamrot werden, erröten, Tert. – II) an od. auf od. in etwas hingießen, zugießen, aufgießen, eingießen, mare vinis, Meerwasser in die Weine, Plaut.: aquulam, Plaut.: merum, Ov.: merum in os mulae, Colum. – Varro r.r. 2, 8, 4 lese ich ut cibo suffulciamus vires (vgl. Colum. 6, 24, 4 nisi cibis fulta est [bos]; u. Sen. ep. 95, 22 vino fulcire venas cadentes).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > suffundo

  • 82 eo

    1.
    ĕo, īvi or ii (īt, Verg. A. 9, 418 al.; cf.

    Lachm. ad Lucr. vol. 2, p. 206 sq.: isse, issem, etc., for ivisse, etc.,

    Ter. Hec. 2, 1, 25; Cic. Rosc. Am. 23, 64; id. Phil. 14, 1, 1; Ov. M. 7, 350 et saep.: isti, Turp. ap. Non. 4, 242:

    istis,

    Luc. 7, 834, etc., v. Neue Formenl. 2, 515), īre ( inf. pass. irier, Plaut. Rud. 4, 7, 16), ĭtum, v. n. [root i-, Sanscr. ēmi, go; Gr. eimi; causat. hiêmi = jacio, Curt. Gr. Etym. p. 403], to go (of every kind of motion of animate or inanimate things), to walk, ride, sail, fly, move, pass, etc. (very freq. in all periods and sorts of writing).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    eo ad forum,

    Plaut. As. 1, 1, 95:

    i domum,

    id. ib. 5, 2, 71 sq.:

    nos priores ibimus,

    id. Poen. 3, 2, 34:

    i in crucem,

    go and be hanged! id. As. 5, 2, 91; cf.:

    i in malam crucem,

    id. Cas. 3, 5, 17; id. Ps. 3, 2, 57; 4, 7, 86:

    i in malam rem hinc,

    Ter. Ph. 5, 7, 37:

    iens in Pompeianum,

    Cic. Att. 4, 9 fin.:

    subsidio suis ierunt,

    Caes. B. G. 7, 62, 8:

    quom it dormitum,

    Plaut. Aul. 2, 4, 23; id Most. 3, 2, 4; 16; Hor. S. 1, 6, 119 et saep, cf.:

    dormitum, lusum,

    id. ib. 1, 5, 48:

    cubitum,

    Plaut. Cas. 4, 4, 27; 5, 4, 8; id. Ps. 3, 2, 57; Cic. Rosc. Am. 23; id. Div. 2, 59, 122 et saep.— Poet. with the acc. of the terminus:

    ibis Cecropios portus,

    Ov. H. 10, 125 Loers.:

    Sardoos recessus,

    Sil. 12, 368; cf.:

    hinc Afros,

    Verg. E. 1, 65.—With a cognate acc.:

    ire vias,

    Prop. 1, 1, 17:

    exsequias,

    Ter. Ph. 5, 8, 37:

    pompam funeris,

    Ov. F. 6, 663 et saep.:

    non explorantur eundae vitandaeque viae,

    Claud. in Eutrop. 2, 419:

    animae ad lumen iturae,

    Verg. A. 6, 680:

    ego ire in Piraeum volo,

    Plaut. Most. 1, 1, 63; cf.:

    visere ad aliquam,

    Ter. Hec. 1, 2, 114; id. Phorm. 1, 2, 52:

    videre,

    Prop. 1, 1, 12:

    ire pedibus,

    on foot, Liv. 28, 17:

    equis,

    id. 1, 15:

    curru,

    id. 28, 9; Ov. H. 1, 46; cf.:

    in equis,

    id. A. A. 1, 214:

    in raeda,

    Mart. 3, 47:

    super equos,

    Just. 41, 3;

    and with equis to be supplied,

    Verg. A. 5, 554:

    puppibus,

    Ov. H. 19, 180; cf.:

    cum classe Pisas,

    Liv. 41, 17 et saep.:

    concedere quo poterunt undae, cum pisces ire nequibunt?

    Lucr. 1, 380.—
    b.
    Of things:

    alvus non it,

    Cato R. R. 157, 7; so,

    sanguis naribus,

    Lucr. 6, 1203:

    Euphrates jam mollior undis,

    Verg. A. 8, 726:

    sudor per artus,

    id. ib. 2, 174:

    fucus in artus,

    Lucr. 2, 683:

    telum (with volare),

    id. 1, 971:

    trabes,

    i. e. to give way, sink, id. 6, 564 et saep.:

    in semen ire (asparagum),

    to go to seed, Cato, R. R. 161, 3; so Plin. 18, 17, 45, § 159; cf.:

    in corpus (juvenes),

    Quint. 2, 10, 5:

    sanguis it in sucos,

    turns into, Ov. M. 10, 493.—
    B.
    In partic.
    1.
    To go or proceed against with hostile intent, to march against:

    quos fugere credebant, infestis signis ad se ire viderunt,

    Caes. B. G. 6, 8, 6:

    ad hostem,

    Liv. 42, 49:

    contra hostem,

    Caes. B. G. 7, 67, 2; cf. id. B. C. 3, 31 fin.:

    adversus hostem,

    Liv. 42, 49:

    in hostem,

    id. 2, 6; Verg. A. 9, 424 et saep.; cf.:

    in Capitolium,

    to go against, to attack, Liv. 3, 17.—
    2.
    Pregn., to pass away, disappear (very rare):

    saepe hominem paulatim cernimus ire,

    Lucr. 3, 526; cf. ib. 530; 594.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to go, pass, proceed, move, advance:

    ire in opus alienum,

    Plaut. Mil. 3, 3, 6:

    in dubiam imperii servitiique aleam,

    Liv. 1, 23 fin.:

    in alteram causam praeceps ierat,

    id. 2, 27:

    in rixam,

    Quint. 6, 4, 13:

    in lacrimas,

    Verg. A. 4, 413; Stat. Th. 11, 193:

    in poenas,

    Ov. M. 5, 668 et saep.:

    ire per singula,

    Quint. 6, 1, 12; cf. id. 4, 2, 32; 7, 1, 64; 10, 5, 21:

    ad quem (modum) non per gradus itur,

    id. 8, 4, 7 et saep.:

    dicite qua sit eundum,

    Ov. Tr. 3, 1, 19:

    ire infitias, v. infitiae: Latina debent cito pariter ire,

    Quint. 1, 1, 14:

    aliae contradictiones eunt interim longius,

    id. 5, 13, 54: in eosdem semper pedes ire (compositio), [p. 649] id. 9, 4, 142:

    cum per omnes et personas et affectus eat (comoedia),

    id. 1, 8, 7; cf. id. 1, 2, 13; Juv. 1, 142:

    Phrygiae per oppida facti Rumor it,

    Ov. M. 6, 146:

    it clamor caelo,

    Verg. A. 5, 451:

    factoque in secula ituro, Laetantur tribuisse locum,

    to go down to posterity, Sil. 12, 312; cf.

    with a subject-sentence: ibit in saecula, fuisse principem, cui, etc.,

    Plin. Pan. 55.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pub. law t. t.
    a.
    Pedibus ire, or simply ire in aliquam sententiam, in voting, to go over or accede to any opinion (opp. discedere, v. h. v. II. B. 2. b.):

    cum omnes in sententiam ejus pedibus irent,

    Liv. 9, 8, 13:

    pars major eorum qui aderant in eandem sententiam ibat,

    id. 1, 32 fin.; 34, 43; 42, 3 fin.—Pass. impers.:

    in quam sententiam cum pedibus iretur,

    Liv. 5, 9, 2:

    ibatur in eam sententiam,

    Cic. Q. Fr. 2, 1 fin.:

    itum in sententiam,

    Tac. A. 3, 23; 12, 48.—And opp. to the above,
    b.
    Ire in alia omnia, to vote against a bill, v. alius, II.—
    2.
    Mercant. t. t. for vēneo, to go for, be sold at a certain price, Plin. 18, 23, 53, § 194:

    tot Pontus eat, tot Lydia nummis,

    Claud. Eutr. 1, 203.—
    3.
    Pregn., of time, to pass by, pass away:

    it dies,

    Plaut. Ps. 1, 3, 12; Hor. C. 2, 14, 5; 4, 5, 7:

    anni,

    id. Ep. 2, 2, 55; cf.:

    anni more fluentis aquae,

    Ov. A. A. 3, 62.—
    4.
    With the accessory notion of result, to go, proceed, turn out, happen:

    incipit res melius ire quam putaram,

    Cic. Att. 14, 15; cf. Tac. A. 12, 68:

    prorsus ibat res,

    Cic. Att. 14, 20 fin.; Curt. 8, 5:

    postquam omnia fatis Caesaris ire videt,

    Luc. 4, 144.—Hence the wish: sic eat, so may he fare:

    sic eat quaecunque Romana lugebit hostem,

    Liv. 1, 26; Luc. 5, 297 Cort.; 2, 304; Claud. in Eutr. 2, 155. —
    5.
    Constr. with a supine, like the Gr. mellein, to go or set about, to prepare, to wish, to be about to do any thing:

    si opulentus it petitum pauperioris gratiam, etc.,

    Plaut. Aul. 2, 2, 69; id. Bacch. 3, 6, 36: quod uti prohibitum irem, quod in me esset, meo labori non parsi, Cato ap. Fest. s. v. PARSI, p. 242 Müll.; so,

    perditum gentem universam,

    Liv. 32, 22:

    ultum injurias, scelera,

    id. 2, 6; Quint. 11, 1, 42:

    servitum Grais matribus,

    Verg. A. 2, 786 et saep.:

    bonorum praemia ereptum eunt,

    Sall. J. 85, 42.—Hence the construction of the inf. pass. iri with the supine, in place of an inf. fut. pass.:

    mihi omne argentum redditum iri,

    Plaut. Curc. 4, 2, 5:

    mihi istaec videtur praeda praedatum irier,

    id. Rud. 4, 7, 16 et saep.— Poet. also with inf.:

    seu pontum carpere remis Ibis,

    Prop. 1, 6, 34:

    attollere facta regum,

    Stat. S. 5, 3, 11:

    fateri,

    id. Th. 3, 61 al. —
    6.
    Imp. i, eas, eat, etc., since the Aug. period more freq. a mocking or indignant expression, go then, go now:

    i nunc et cupidi nomen amantis habe,

    Ov. H. 3, 26; so,

    i nunc,

    id. ib. 4, 127; 9, 105; 17, 57; id. Am. 1, 7, 35; Prop. 2, 29, 22 (3, 27, 22 M.); Verg. A. 7, 425; Juv. 6, 306 al.:

    i, sequere Italiam ventis,

    Verg. A. 4, 381; so,

    i,

    id. ib. 9, 634:

    fremunt omnibus locis: Irent, crearent consules ex plebe,

    Liv. 7, 6 fin.
    2.
    ĕō, adv. [old dat. and abl. form of pron. stem i; cf. is].
    I.
    In locat. and abl. uses,
    A.
    Of place=in eo loco, there, in that place (rare):

    quid (facturus est) cum tu eo quinque legiones haberes?

    Cic. Ep. ad Brut. 1, 2, 1:

    quo loco... ibi... eoque,

    Cels. 8, 9, 1:

    eo loci,

    Tac. A. 15, 74; Plin. 11, 37, 50, § 136; so trop.: eo loci, in that condition:

    res erat eo jam loci, ut, etc.,

    Cic. Sest. 13, 68; Tac. A. 14, 61; Dig. 5, 1, 52, § 3.—
    B.
    Of cause=eā re.
    1.
    Referring to a cause or reason before given, therefore, on that account, for that reason:

    is nunc dicitur venturus peregre: eo nunc commenta est dolum,

    Plaut. Truc. 1, 1, 66; Ter. Hec. 2, 1, 41:

    dederam litteras ad te: eo nunc ero brevior,

    Cic. Fam. 6, 20, 1; Sall. C. 21, 3; Liv. 8, 8, 8; Tac. H. 2, 65; Nep. Pelop. 1, 3; id. Milt. 2, 3 et saep.—So with conjunctions, eoque, et eo, eo quoque, in adding any thing as a consequence of what precedes, and for that reason:

    absolute pares, et eo quoque innumerabiles,

    Cic. Ac. 2, 17, 55:

    impeditius eoque hostibus incautum,

    Tac. A. 1, 50:

    per gentes integras et eo feroces,

    Vell. 2, 115, 2; Quint. 4, 1, 42 al. —
    2.
    Referring to a foll. clause, giving
    (α).
    a cause or reason, with quia, quoniam, quod, etc.; so with quia:

    eo fit, quia mihi plurimum credo,

    Plaut. Am. 2, 2, 124; id. Capt. 1, 1, 2:

    nunc eo videtur foedus, quia, etc.,

    Ter. Eun. 4, 4, 17; 3, 1, 25:

    quia scripseras, eo te censebam, etc.,

    Cic. Att. 10, 17, 4; Sall. C. 20, 3; Tac. Agr. 22.—With quoniam:

    haec eo notavi, quoniam, etc.,

    Gell. 7, 13.—With quod:

    quod... non potueritis, eo vobis potestas erepta sit,

    Cic. Verr. 1, 8, 22; Nep. Eum. 11, 5; Liv. 9, 2, 4; Caes. B. G. 1, 23; so,

    neque eo... quod,

    Ter. Heaut. 3, 2, 43; Varr. R. R. 1, 5.—
    (β).
    A purpose, motive or reason, with quo, ut, ne; and after negatives, with quo, quin, and subj. —So with quo:

    eo scripsi, quo plus auctoritatis haberem,

    Cic. Att. 8, 9, 1; Sall. C. 22, 2; so,

    non eo... quo,

    Ter. Eun. 1, 2, 16:

    neque eo... quo,

    Cic. Att. 3, 15, 4; id. Rosc. Am. 18, 51.—With ut:

    haec eo scripsi, ut intellegeres,

    Cic. Fam. 13, 69, 2; id. de Or. 3, 49, 187; Lact. 4, 5, 9.—With ne: Plaut. Aul. 2, 2, 63; Ter. Ph. 5, 1, 17:

    quod ego non eo vereor, ne mihi noceat,

    Cic. Att. 9, 2; id. Rab. Perd. 3, 9.—With quin:

    non eo haec dico, quin quae tu vis ego velim,

    Plaut. Trin. 2, 2, 60; id. As. 5, 1, 16. —
    C.
    Of measure or degree—with words of comparison, so much, by so much —followed by quo (= tanto... quanto):

    quae eo fructuosiores fiunt, quo calidior terra aratur,

    Varr. R. R. 1, 32, 1:

    eo gravior est dolor, quo culpa major,

    Cic. Att. 11, 11, 2; id. Fam. 2, 19, 1; so with quantum:

    quantum juniores patrum plebi se magis insinuabant, eo acrius contra tribuni tendebant, etc.,

    Liv. 3, 15, 2; id. 44, 7, 6:

    quanto longius abscederent, eo, etc.,

    id. 30, 30, 23. —Esp. freq. the formulae, eo magis, eo minus, so much the worse ( the less), followed by quo, quod, quoniam, si, ut, ne:

    eo magis, quo tanta penuria est in omni honoris gradu,

    Cic. Fam. 3, 11, 7:

    eo minus veritus navibus, quod in littore molli, etc.,

    Caes. B. G. 5, 9; Cic. Off. 3, 22, 88; id. Att. 15, 9 fin.:

    eo magis, quoniam, etc., Cels. praef. p. 14, 12 Müll.: nihil admirabilius fieri potest, eoque magis, si ea sunt in adulescente,

    Cic. Off. 2, 14, 48; id. Tusc. 1, 39, 94:

    eo diligentius ut ne parvula quidem titubatione impediremur,

    Auct. Her. 2, 8, 12; Cic. Rab. Perd. 3, 9:

    ego illa extuli et eo quidem magis, ne quid ille superiorum meminisse me putaret,

    id. Att. 9, 13, 3.—

    In this combination eo often expresses also the idea of cause (cf. B. 1. supra): hoc probis pretiumst. Eo mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,

    Plaut. Trin. 2, 1, 37: solliciti tamen et anxii sunt;

    eoque magis, quod se ipsi continent et coercent,

    Cic. Tusc. 4, 33, 70;

    and some passages may be classed under either head: dederam triduo ante litteras ad te. Eo nunc ero brevior,

    Cic. Fam. 6, 21, 1; id. Inv 1, 4, 5; id. Off. 2, 13, 45; id. Fam. 9, 16, 9; Plaut. Aul. 2, 2, 8.
    II.
    In dat. uses.
    A.
    With the idea of motion, to that place, thither (=in eum locum):

    eo se recipere coeperunt,

    Caes. B. G. 1, 25, 5:

    uti eo cum introeas, circumspicias, uti inde exire possit,

    Cato, R. R. 1, 2:

    eo tela conicere, Auct. B. Afr. 72: eo respicere,

    Sall. J. 35, 10; so,

    followed by quo, ubi, unde: non potuit melius pervenirier eo, quo nos volumus,

    Ter. Phorm. 4, 3, 35:

    venio nunc eo, quo me fides ducit,

    Cic. Rosc. Am. 30, 83:

    ibit eo quo vis, etc.,

    Hor. Ep. 2, 2, 40:

    (venit) eo, ubi non modo res erat, etc.,

    Cic. Quint. 11; Varr. R. R. 3, 16, 21; Vell. 2, 108, 2:

    eo, unde discedere non oportuit, revertamur,

    Cic. Att. 2, 16, 3; Liv. 6, 35, 2; Sall. C. 60, 2;

    so (late Lat.) with loci: perducendum eo loci, ubi actum sit,

    Dig. 10, 4, 11, § 1; ib. 47, 2, 3, § 2.—
    B.
    Transf.
    1.
    With the idea of addition, thereto, in addition to that, besides:

    accessit eo, ut milites ejus, etc.,

    Cic. Fam. 10, 21, 4:

    accedit eo, quod, etc.,

    id. Att. 1, 13, 1.—
    2.
    With the idea of tendency, to that end, with that purpose, to this result:

    hoc autem eo spectabat, ut eam a Philippo corruptam diceret,

    Cic. Div. 2, 57, 118:

    haec eo pertinet oratio, ut ipsa virtus se sustentare posse videretur,

    id. Fam. 6, 1, 12:

    hoc eo valebat, ut, etc.,

    Nep. Them. 4, 4.—
    3.
    With the idea of degree or extent, to that degree or extent, so far, to such a point:

    eo scientiae progredi,

    Quint. 2, 1, 6:

    postquam res publica eo magnificentiae venerit, gliscere singulos,

    Tac. A. 2, 33; id. H. 1, 16; id. Agr. 28:

    eo magnitudinis procedere,

    Sall. J. 1, 5; 5, 2; 14, 3:

    ubi jam eo consuetudinis adducta res est, ut, etc.,

    Liv. 25, 8, 11; 28, 27, 12; 32, 18, 8 al.; Just. 3, 5:

    eo insolentiae processit,

    Plin. Pan. 16:

    eo rerum ventum erat, ut, etc.,

    Curt. 5, 12, 3; 7, 1, 35.— With gen., Val. Max. 3, 7, 1 al.; Flor. 1, 24, 2; 2, 18, 12; Suet. Caes. 77; Plin. Pan. 16, 5; Sen. Q. N. 4 praef. §

    9: eo rem jam adducam, ut nihil divinationis opus sit,

    Cic. Rosc. Am. 34, 96:

    res eo est deducta, ut, etc.,

    id. Att. 2, 18, 2; Hor. C. 2, 1, 226; Cic. Verr. 2, 4, 18.—
    C.
    Of time, up to the time, until, so long, usually with usque, and followed by dum, donec:

    usque eo premere capita, dum illae captum amitterent,

    Cic. N. D. 2, 49, 124; Liv. 23, 19, 14; Tac. A. 4, 18:

    eo usque flagitatus est, donec ad exitium dederetur,

    id. ib. 1, 32; Quint. 11, 3, 53:

    eo usque vivere, donec, etc.,

    Liv. 40, 8; cf. Col. 4, 24, 20; 4, 30, 4.—Rarely by quamdiu:

    eo usque, quamdiu ad fines barbaricos veniretur,

    Lampr. Alex. Sev. 45.

    Lewis & Short latin dictionary > eo

  • 83 Maternus

    1.
    māternus, a, um, adj. [mater], of or belonging to a mother, maternal (class.): sanguis, Enn. ap. Non. 292, 16 (Trag. v. 184 Vahl.):

    paternus maternusque sanguis,

    Cic. Rosc. Am. 24, 66:

    animus,

    Ter. Heaut. 4, 1, 24:

    nomen,

    Cic. Clu. 5, 12:

    menses,

    the months of pregnancy, Nemes. Cyn. 19:

    tempora,

    time of pregnancy, Ov. M. 3, 312: Caesar cingens maternā tempora myrto, i. e. of Venus, the mother of Æneas, from whom sprang the race of the Cæsars, Verg. G. 1, 28:

    arma (Aeneae),

    i. e. which his mother Venus had obtained for him from Vulcan, id. A. 12, 107:

    aves,

    i. e. the doves sacred to Venus, id. ib. 6, 193:

    avus,

    i. e. Atlas, the father of Maia, the mother of Mercury, id. ib. 4, 258:

    Delum maternam invisit Apollo,

    i. e. where his mother Latona had borne him, id. ib. 144: aequora, i. e. from which she (Venus) was born, Ov. F. 4, 131:

    Numa,

    related by the mother's side, id. P. 3, 2, 105; cf.:

    an ad maternos Latinos hoc senatus consultum pertineat,

    Gai. Inst. 3, 71:

    nobilitas,

    by the mother's side, Verg. A. 11, 340: Idus, i. e. of May (Mercury's birthday), Mart. 7, 71 5—Of animals:

    ut agnus condiscat maternum trahere alimentum,

    Col. 7, 3:

    perdix materna vacans cura,

    Plin. 10, 33, 51, § 103.
    2.
    Māternus, i, m., a Roman surname:

    Curiatius Maternus,

    Tac. Or. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > Maternus

  • 84 maternus

    1.
    māternus, a, um, adj. [mater], of or belonging to a mother, maternal (class.): sanguis, Enn. ap. Non. 292, 16 (Trag. v. 184 Vahl.):

    paternus maternusque sanguis,

    Cic. Rosc. Am. 24, 66:

    animus,

    Ter. Heaut. 4, 1, 24:

    nomen,

    Cic. Clu. 5, 12:

    menses,

    the months of pregnancy, Nemes. Cyn. 19:

    tempora,

    time of pregnancy, Ov. M. 3, 312: Caesar cingens maternā tempora myrto, i. e. of Venus, the mother of Æneas, from whom sprang the race of the Cæsars, Verg. G. 1, 28:

    arma (Aeneae),

    i. e. which his mother Venus had obtained for him from Vulcan, id. A. 12, 107:

    aves,

    i. e. the doves sacred to Venus, id. ib. 6, 193:

    avus,

    i. e. Atlas, the father of Maia, the mother of Mercury, id. ib. 4, 258:

    Delum maternam invisit Apollo,

    i. e. where his mother Latona had borne him, id. ib. 144: aequora, i. e. from which she (Venus) was born, Ov. F. 4, 131:

    Numa,

    related by the mother's side, id. P. 3, 2, 105; cf.:

    an ad maternos Latinos hoc senatus consultum pertineat,

    Gai. Inst. 3, 71:

    nobilitas,

    by the mother's side, Verg. A. 11, 340: Idus, i. e. of May (Mercury's birthday), Mart. 7, 71 5—Of animals:

    ut agnus condiscat maternum trahere alimentum,

    Col. 7, 3:

    perdix materna vacans cura,

    Plin. 10, 33, 51, § 103.
    2.
    Māternus, i, m., a Roman surname:

    Curiatius Maternus,

    Tac. Or. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > maternus

  • 85 sucus

    sūcus ( succus), i (collat. form, gen. sing. sucūs, Isid. 17, 9, 28; gen. plur. sucuum, App. M. 10, p. 244, 32), m. [sugo], juice, moisture, sap (class.; cf.: liquor, latex).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    stirpes ex terrā sucum trahunt,

    Cic. N. D. 2, 47, 120:

    sucus ex intestinis et alvo secretus a reliquo cibo,

    id. ib. 2, 55, 137:

    cochleae suo sibi suco vivunt,

    Plaut. Capt. 1, 1, 13:

    ambrosiae suco saturi (equi solis),

    Ov. M. 2, 120; so,

    ambrosiae,

    Verg. A. 12, 419:

    uvae,

    Tib. 1, 10, 47; 4, 2, 16:

    sucus nuci expressus,

    Plin. 12, 28, 63, § 135 et saep.:

    corpus suci plenum,

    i. e. plump, Ter. Eun. 2, 3, 27:

    facies suci palaestrici plena,

    App. Mag. p. 315, 14.—Of other liquids:

    garo (mixtum) de sucis piscis Hiberi,

    Hor. S. 2, 8, 46:

    corpora suco pinguis olivi Splendescunt,

    oil, Ov. M. 10, 176:

    aluntur bubuli lactis suco,

    Plin. 8, 14, 14, § 37:

    inbui lactis sucos,

    id. 8, 32, 50, § 112:

    ratio faciendi (unguenti) duplex, sucus et corpus: ille olei generibus fere constat, hoc odorum,

    id. 13, 1, 2, § 7:

    vini,

    id. 23, praef. 2, §

    2: candidus ovi,

    Ser. Samm. 1052. —
    B.
    In partic., a medicinal liquor, a drink, draught, potion ( poet.):

    purgantes pectora suci,

    Ov. P. 4, 3, 53; id. A. A. 2, 335; 2, 491; id. H. 12, 181; id. M. 14, 403; Tib. 1, 6, 13; Luc. 6, 581.—
    C.
    Transf., the taste of any thing, flavor:

    sucum sentimus in ore, cibum cum Mandendo exprimimus,

    Lucr. 4, 615 sq. (cf. chumos):

    ova suci melioris,

    Hor. S. 2, 4, 13:

    Picenis cedunt pomis Tiburtia suco,

    id. ib. 2, 4, 70:

    celantia sucum,

    id. ib. 2, 8, 28:

    cantharus ingratus suco,

    Ov. Hal. 103.—
    II.
    Trop., strength, rigor, energy, spirit:

    sucus ac sanguis (civitatis),

    Cic. Att. 4, 16, 10: ingenii, Quint. prooem. § 24. —
    2.
    Esp., of the vigor of [p. 1790] a discourse, spirit, life:

    ornatur oratio... suco suo,

    Cic. de Or. 3, 25, 96:

    sucus ille et sanguis incorruptus usque ad hanc aetatem oratorum fuit,

    id. Brut. 9, 36:

    orationis subtilitas etsi non plurimi sanguinis est, habeat tamen sucum aliquem oportet,

    id. Or. 23, 76:

    omnes etiam tum retinebant illum Pericli sucum,

    id. de Or. 2, 22, 93:

    historia quoque alere orationem quodam uberi jucundoque suco potest,

    Quint. 10, 1, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > sucus

  • 86 adulterinus

    adulterīnus, a, um [ adulter ]
    1) прелюбодейный, нарушающий супружескую верность (sanguis PM; Venus Ap); распутный, развратный ( cor Aug)
    2) поддельный ( clavis Sl); подложный ( litterae Ap); фальшивый ( nummus C)

    Латинско-русский словарь > adulterinus

  • 87 altilis

    I e [ alo ]
    1) откормленный (на убой), жирный (bos Vr; gallina PM)
    2) ( об атлетах) откормленный, упитанный ( homines Tert)
    4) питательный (avis Eccl; sanguis Macr)
    II altilis, is f. и pl. altiles f. или altilia, ium n. (sc. avis и aves)

    Латинско-русский словарь > altilis

  • 88 altus

    I a, um part. pf. к alo II altus, a, um [ alo ]
    1)
    а) высокий (arbor Lcr; mons Cs, L; turris QC); крутой ( ripa Cs)
    б) высоко находящийся (caeli complexus C; caelum, luna V); высокоствольный ( silvae O); высоко расположенный или высокостенный (Carthago H; Roma O)
    4) высокий, звонкий, полнозвучный, громкий (vox Ctl; sonus Q)
    5) высокий, великий ( Apollo V); величественный ( vultus H)
    6) глубокий (mare PM; ftumen Cs; vulnus V, Pt, Sil); глубоко вдающийся ( portus V); глубоко сидящий ( radix C); глубоко проникший ( mălum QC)
    7) глубокий, крепкий ( somnus L); полный, совершенный, безмятежный (quies V; otium PJ)
    8) основательный (eruditio Q; studia PJ); глубокомысленный ( sententia VM)
    10) поздний, глухой (nox Sen, Ap)
    11) далёкий, открытый (aequor V, Vr)
    12) дальний, старый, древний (memoria C; sanguis Teucri V)
    13) сильный (dolor V; pavor T)
    III altus, ūs m. [ alo ]

    Латинско-русский словарь > altus

  • 89 arefio

    āre-fīo, factus sum, fierī [ areo ]
    сохнуть, высыхать ( sanguis arefactus PM)

    Латинско-русский словарь > arefio

  • 90 coeo

    co-ēo, iī (редко īvī), ītum, īre
    1) сходиться, собираться (cum aliquo C etc.; inter se V; in aliquem locum T)
    2) о противниках сходиться, сближаться ( jam agmina coibant QC)
    vix memini nobis verba coisse decem Prp — насколько помню, мы вряд ли обменялись и десятью словами
    4)
    а) уплотняться ( labra coēunt Q); густеть, застывать ( bitumen coit PM); свёртываться (lac coit Vr, CC); замерзать ( pontus coit O); смыкаться ( palpebrae coēunt CC)
    cornua quum lunae pleno semel orbe coīssent O — с тех нор, как рога луны один раз сомкнулись, образуя полнолуние, т. е. месяц тому назад
    б) сжиматься, скрючиваться или срастаться ( digiti coēunt O)
    5) присоединяться (к чьему-либо мнению), соглашаться, вступать в соглашение ( cum aliquo de re aliquā Nep)
    6) вступать в половую связь, совершать половой акт (cum aliquo QC; cum aliena uxore Q; alieno servo G); спариваться ( pecus coit O)
    7) сочетаться (virtus et summa potentia non coēunt Lcn)
    c. societatem C (foedus V) cum aliquo — заключать союз (договор) с кем-л.

    Латинско-русский словарь > coeo

  • 91 concresco

    con-crēsco, crēvī, crētum, ere
    1) срастаться, уплотняться, сгущаться, твердеть, застывать, замерзать (frigore V; mare concrescit glacie O)
    2) свёртываться (concretum lac V, O, T); запекаться (concretus sanguis CC)
    concreta sanguine barba O — борода, слипшаяся от крови
    4) слагаться, возникать, происходить, образовываться (aliqua re Col etc.)
    concretum esse ex re aliqua C — состоять из чего-л.
    initia, undeomnia orta, generata, concreta sunt C — начала, из которых всё родилось, возникло, образовалось. — см. тж. concretus

    Латинско-русский словарь > concresco

  • 92 consors

    I cōn-sors, sortis m., f.
    1) брат, сестра Tib, O etc.
    2) соучастник, сотоварищ, коллега, партнёр (laboris C; periculorum PJ; in furtis C)
    c. imperii VP, Suсоправитель
    c. tori (thalami) O и c. vitae Oconjunx
    II cōn-sors, sortis adj.
    1) владеющий сообща, совладелец ( tres fratres consortes C)
    2) родной, родственный ( sanguis O)
    3) участвующий, причастный (c. socius H)
    4) общий, совместный

    Латинско-русский словарь > consors

  • 93 decolor

    dē-color, ōris
    1) выцветший, обесцвеченный ( sanguis C)
    2) потемневший, тёмный, смуглый (cutis PM; ustus et d. Indus Prp)
    3) мутный (Rhenus sanguine d. O)
    4) выродившийся, развращённый ( aetas V)
    5) обезображенный, искажённый, отвратительный ( fama O)

    Латинско-русский словарь > decolor

  • 94 derigesco

    dē-rigēsco (dīrigēsco), riguī, —, ere
    1) коченеть, цепенеть, стынуть (derigescit formidine sanguis V); становиться неподвижным (deriguēre oculi V, O)

    Латинско-русский словарь > derigesco

  • 95 devotus

    1. dēvōtus, a, um
    part. pf. к devoveo
    2. adj.
    1) всецело преданный (alicui rei J, Su etc.)
    2) проклятый (arbor, sanguis H; devotissima sub Romano jugo servītus Aug)
    3) благоговейно преданный ( deo Eccl); благочестивый, набожный ( jejunia Aus)
    4) приверженный, весьма склонный ( vino Ph)

    Латинско-русский словарь > devotus

  • 96 emico

    ē-mico, cuī (cāvī), cātum, āre
    1) сверкать, блистать, искриться ( scintillae emicantes Q)
    pavor alicui emĭcat T — внезапный страх объемлет кого-л.
    2) устремляться, бросаться (juvenum manus emicat in litus V; e. carcere O)
    3) перен. воссиять, выделиться, отличиться ( magnitudine animi QC)
    4) мелькнуть, слететь ( emicuit nervo telum O)
    5) быстро подниматься, вырастать (castanea celeriter emicat Col)
    6) пульсировать, биться ( cor emicat VP)
    7) подскочить ( solo V); вскочить ( saltu in currum V); воспарить, взлететь, подняться (in cogitationes divīnas, ad summa Sen)
    8) вздыматься, выступать ( scopulus emicat in alto gurgite O)

    Латинско-русский словарь > emico

  • 97 erumpo

    ē-rumpo, rūpī, ruptum, ere
    1)
    а) прорываться наружу, вырываться ( ignes ex Aetnae vertice erumpunt C); разражаться (risus repente erupit C; furor erumpit C); брызнуть ( sanguis erupit Lcn); обнаруживаться (cpnjuratio erupit C, Q); прорастать ( folium e latere erumpit PM); прорезываться ( dentes erumpunt PM); вспыхивать ( seditio erupit L)
    e. portis Sl, L (ex urbe, ex castris Cs) — устремиться (броситься) из ворот (города, лагеря)
    б) стремительно исчезать, бежать ( Catilina erupit C); воен. сделать вылазку (внезапное нападение) ( in hostem L); пробиваться (e. per hostes L)
    2) внезапно перейти, впасть (ad majora vitia Su; ad minas T; in jurgia Just; in omne genus crudelitatis Su)
    3) вылиться, привести (ad или in aliquid C, L etc.)
    quo haec eruptura sint C — (не знаю), каков будет исход (чем это кончится)
    4) выводить наружу, выбрасывать, извергать ( faucibus ignes erupti Lcr)
    e. iram (stomachum C, iracundiam Cs) in aliquem L — излить (обрушить) свой гнев на кого-л.
    e. se — вырваться, броситься ( portis se foras Cs)

    Латинско-русский словарь > erumpo

  • 98 exeo

    ex-eo, iī (īvī), itum, īre
    1) выходить, уезжать (ex urbe Pl, Ter и ab urbe C; domo Cs; ad pugnam L)
    de и ex navi C, Nep, тж. e. in terram Cвыйти (высадиться) на берег
    e. in turbā Pt — затеряться в толпе; но
    2) вытекать, течь ( sanguis e visceribus exit C); втекать, впадать ( Nilus in mare exit O); разливаться ( amnis exit V)
    e. de (ex) vitā Cумереть
    exiisse ex (de) potestate (sc. mentis) C — помешаться, но
    a, de и ex potestate alicujus e. Dig — выйти из под чьей-л. власти
    e. in aliquem St — гневно обрушиться на кого-л.
    5) становиться известным, распространяться (fama exit Nep; libri exeunt C)
    6) вырастать ( folia a radīce exeunt PM); получаться ( currente rotā urceus exit H); происходить (potest ex casā vir magnus e. Sen)
    7) проходить, истекать, быть на исходе
    8) делать отступление, отклоняться в речи ( in aliquam rem Q)
    9) возноситься, подниматься, возвышаться (ad auras, ad caelum V; in altitudinem PM)
    10) простираться, длиться, продолжаться ( supra mille annos Sen)
    12) уклоняться, избегать ( tela corpore atque oculis vigilantibus V)
    in a exeuntia nomina Q — слова, оканчивающиеся на a

    Латинско-русский словарь > exeo

  • 99 exsanguis

    ex-sanguis, e
    1) бескровный (umbrae V, O; corpora O, C); побелевший, бледный (vultus Sil; e. metu O; corpus mortui C); белый ( charta O); бесцветный ( herba O); истощённый, изнурённый ( multis vulneribus QC); худосочный, тщедушный ( corpus Acc); вялый, сухой, безжизненный (vox AG; oratio rhH.)
    2) неспособный краснеть, бесстыдный ( frons Pt)
    3) делающий бледным, причиняющий бледность (cumīnum H; horror Cld)

    Латинско-русский словарь > exsanguis

  • 100 exsulto

    (exulto), āvī, ātum, āre [intens. к exsilio ]
    1) прыгать, подпрыгивать ( pila exsultat Sen); скакать, резвиться ( taurus exsultat in herbā O)
    e. in numerum Lcr — танцевать, плясать
    2) бить фонтаном, ключом (sanguis emĭcat exsultans Lcr)
    3) бушевать, клокотать, волноваться ( exsultant aestu latĭces V); вскипать ( medicamen exsultat O); бурно разрастаться ( exsultant pampīni PM); трепетать ( exsultat pavor ac metus Lcr); радоваться ( in ruinis alicujus C); ликовать (gaudio C; successu V; vanā spe O)
    4) хвастаться, кичиться ( aliqua re C)

    Латинско-русский словарь > exsulto

См. также в других словарях:

  • SANGUIS — nobilissima animalis pars, nam anima cuiusque carnis in sanguine est Levit. c. 17. v. 11. imo cuiusque carnis anima, Sanguis eius est, Gen. c. 9. v. 4. et Levit. loc. cit. v. 14. hinc sacrificiorum in V. T. nervus fuit ac medulla. Ego vero… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • sanguis — (Del lat. sanguis, sangre). m. Sangre de Cristo bajo los accidentes del vino …   Diccionario de la lengua española

  • Sanguis — (lat.), Blut, welches noch in den Adern fließt; Sanguĭnis missĭo, das Ablassen von etwas Blut, war bei den Römern bei Begnadigung eines Missethäters eine hergebrachte Sitte, um anzudeuten, daß derselbe eigentlich todeswürdig gewesen sei …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Sanguis — (lat.), Blut; S. draconis, Drachenblut …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Sanguis — Sanguis, lat., Blut; sanguificiren. Blut bereiten; Sanguification, Blutbereitung; sanguinarisch. blutdürstig; sanguinisch, blutreich, leichtblütig; Sanguiniker, s. Temperament …   Herders Conversations-Lexikon

  • sanguis — index blood Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • sanguis — (Del lat. sanguis, sangre.) ► sustantivo masculino RELIGIÓN Vino transformado en la sangre de Cristo, en la religión cristiana. IRREG. plural sanguis * * * sanguis (del lat. «sanguis», sangre) m. Palabra latina con que se designa el vino… …   Enciclopedia Universal

  • Sanguis — Von links nach rechts: Erythrozyt, Thrombozyt, Leukozyt Dunkelfeldaufnahme menschlichen Blutes, 1000 fache Vergrößerung …   Deutsch Wikipedia

  • Sanguis — Sạn|guis [aus lat. sanguis, Gen.: sanguinis = Blut] m; : seltene fachspr. Bezeichnung für: Blut …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • Sanguis — kraujas statusas T sritis gyvūnų anatomija, gyvūnų morfologija atitikmenys: lot. Sanguis ryšiai: platesnis terminas – apytakos organai …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

  • Sanguis — kraujas statusas T sritis histologija, ląstelių chemija, histologinė chemija, audinių kultūra atitikmenys: lot. Sanguis ryšiai: platesnis terminas – bendroji histologija siauresnis terminas – kraujo ląstelės siauresnis terminas – kraujo ląstelių… …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»