Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

relates

  • 1 adeo

    1.
    ăd-ĕo, ĭī, and rarely īvi, ĭtum (arch. adirier for adiri, Enn. Rib. Trag. p. 59), 4, v. n. and a. (acc. to Paul. ex Fest. should be accented a/deo; v. Fest. s. v. adeo, p. 19 Müll.; cf. the foll. word), to go to or approach a person or thing (syn.: accedo, aggredior, advenio, appeto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr.
    (α).
    With ad (very freq.): sed tibi cautim est adeundum ad virum, Att. ap. Non. 512, 10:

    neque eum ad me adire neque me magni pendere visu'st,

    Plaut. Cur. 2, 2, 12:

    adeamne ad eam?

    Ter. And. 4, 1, 15; id. Eun. 3, 5, 30: aut ad consules aut ad te aut ad Brutum adissent, Cic. Fragm. ap. Non. 208, 5:

    ad M. Bibulum adierunt, id. Fragm. ap. Arus. p. 213 Lind.: ad aedis nostras nusquam adiit,

    Plaut. Aul. 1, 1, 24:

    adibam ad istum fundum,

    Cic. Caec. 29 —
    (β).
    With in: priusquam Romam atque in horum conventum adiretis, Cic. Verr. 2, 4, 11, § 26 ed. Halm.—Esp.: adire in jus, to go to law:

    cum ad praetorem in jus adissemus,

    Cic. Verr. 4, § 147; id. Att. 11, 24; Caes. B. C. 1, 87, and in the Plebiscit. de Thermens. lin. 42: QVO DE EA RE IN IOVS ADITVM ERIT, cf. Dirks., Versuche S. p. 193.—
    (γ).
    Absol.:

    adeunt, consistunt, copulantur dexteras,

    Plaut. Aul. 1, 2, 38:

    eccum video: adibo,

    Ter. Eun. 5, 7, 5.—
    (δ).
    With acc.:

    ne Stygeos adeam non libera manes,

    Ov. M. 13, 465:

    voces aetherias adiere domos,

    Sil. 6, 253:

    castrorum vias,

    Tac. A. 2, 13:

    municipia,

    id. ib. 39:

    provinciam,

    Suet. Aug. 47:

    non poterant adire eum,

    Vulg. Luc. 8, 19:

    Graios sales carmine patrio,

    to attain to, Verg. Cat. 11, 62; so with latter supine:

    planioribus aditu locis,

    places easier to approach, Liv. 1, 33.—With local adv.:

    quoquam,

    Sall. J. 14:

    huc,

    Plaut. Truc. 2, 7, 60.—
    B.
    Esp.,
    1.
    To approach one for the purpose of addressing, asking aid, consulting, and the like, to address, apply to, consult (diff. from aggredior, q. v.). —Constr. with ad or oftener with acc.; hence also pass.:

    quanto satius est, adire blandis verbis atque exquaerere, sintne illa, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 5, 35:

    aliquot me adierunt,

    Ter. And. 3, 3, 2:

    adii te heri de filia,

    id. Hec. 2, 2, 9: cum pacem peto, cum placo, cum adeo, et cum appello meam, Lucil. ap. Non. 237, 28:

    ad me adire quosdam memini, qui dicerent,

    Cic. Fam. 3, 10:

    coram adire et alloqui,

    Tac. H. 4, 65.— Pass.:

    aditus consul idem illud responsum retulit,

    when applied to, Liv. 37, 6 fin.:

    neque praetores adiri possent,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5.—Hence: adire aliquem per epistulam, to address one in writing, by a letter:

    per epistulam, aut per nuntium, quasi regem, adiri eum aiunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 9 and 10; cf. Tac. A. 4, 39; id. H. 1, 9.—So also: adire deos, aras, deorum sedes, etc., to approach the gods, their altars, etc., as a suppliant (cf.:

    acced. ad aras,

    Lucr. 5, 1199): quoi me ostendam? quod templum adeam? Att. ap. Non. 281, 6:

    ut essent simulacra, quae venerantes deos ipsos se adire crederent,

    Cic. N. D. 1, 27:

    adii Dominum et deprecatus sum,

    Vulg. Sap. 8, 21:

    aras,

    Cic. Phil. 14, 1:

    sedes deorum,

    Tib. 1, 5, 39:

    libros Sibyllinos,

    to consult the Sibylline Books, Liv. 34, 55; cf. Tac. A. 1, 76:

    oracula,

    Verg. A. 7, 82.—
    2.
    To go to a thing in order to examine it, to visit:

    oppida castellaque munita,

    Sall. J. 94:

    hiberna,

    Tac. H. 1, 52.—
    3.
    To come up to one in a hostile manner, to assail, attack:

    aliquem: nunc prior adito tu, ego in insidiis hic ero,

    Ter. Ph. 1, 4, 52:

    nec quisquam ex agmine tanto audet adire virum,

    Verg. A. 5, 379:

    Servilius obvia adire arma jubetur,

    Sil. 9, 272.
    II.
    Fig.
    A.
    To go to the performance of any act, to enter upon, to undertake, set about, undergo, submit to (cf.: accedo, aggredior, and adorior).—With ad or the acc. (class.):

    nunc eam rem vult, scio, mecum adire ad pactionem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 25:

    tum primum nos ad causas et privatas et publicas adire coepimus,

    Cic. Brut. 90:

    adii causas oratorum, id. Fragm. Scaur. ap. Arus. p. 213 Lind.: adire ad rem publicam,

    id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ad extremum periculum,

    Caes. B. C. 2, 7.—With acc.:

    periculum capitis,

    Cic. Rosc. Am. 38:

    laboribus susceptis periculisque aditis,

    id. Off. 1, 19:

    in adeundis periculis,

    id. ib. 24; cf.:

    adeundae inimicitiae, subeundae saepe pro re publica tempestates,

    id. Sest. 66, 139: ut vitae periculum aditurus videretur, Auct. B. G. 8, 48: maximos labores et summa pericula. Nep. Timol. 5:

    omnem fortunam,

    Liv. 25, 10:

    dedecus,

    Tac. A. 1, 39:

    servitutem voluntariam,

    id. G. 24:

    invidiam,

    id. A. 4, 70:

    gaudia,

    Tib. 1, 5, 39.—Hence of an inheritance, t. t., to enter on:

    cum ipse hereditatem patris non adisses,

    Cic. Phil. 2, 16; so id. Arch. 5; Suet. Aug. 8 and Dig.;

    hence also: adire nomen,

    to assume the name bequeathed by will, Vell. 2, 60.—
    B.
    Adire manum alicui, prov., to deceive one, to make sport of (the origin of this phrase is unc.; Acidalius conjectures that it arose from some artifice practised in wrestling, Wagner ad Plaut. Aul. 2, 8, 8):

    eo pacto avarae Veneri pulcre adii manum,

    Plaut. Poen. 2, 11; so id. Aul. 2, 8, 8; id. Cas. 5, 2, 54; id. Pers. 5, 2, 18.
    2.
    ăd-ĕō̆, adv. [cf. quoad and adhuc] (acc. to Festus, it should be accented adéo, v. the preced. word; but this distinction is merely a later invention of the grammarians; [p. 33] cf. Gell. 7, 7).
    I.
    In the ante-class. per.,
    A.
    To designate the limit of space or time, with reference to the distance passed through; hence often accompanied by usque (cf. ad), to this, thus far, so far, as far.
    1.
    Of space:

    surculum artito usque adeo, quo praeacueris,

    fit in the scion as far as you have sharpened it, Cato, R. R. 40, 3.— Hence: res adeo rediit, the affair has gone so far (viz., in deterioration, “cum aliquid pejus exspectatione contigit,” Don. ad Ter. Ph. 1, 2, 5):

    postremo adeo res rediit: adulescentulus saepe eadem et graviter audiendo victus est,

    Ter. Heaut. 1, 1, 61; cf. id. Ph. 1, 2, 5.—
    2.
    Of time, so long ( as), so long ( till), strengthened by usque, and with dum, donec, following, and in Cic. with quoad:

    merces vectatum undique adeo dum, quae tum haberet, peperisset bona,

    Plaut. Merc. 1, 1, 76; 3, 4, 72; id. Am. 1, 2, 10 al.:

    nusquam destitit instare, suadere, orare, usque adeo donec perpulit,

    Ter. And. 4, 1, 36; Cato, R. R. 67; id. ib. 76:

    atque hoc scitis omnes usque adeo hominem in periculo fuisse, quoad scitum sit Sestium vivere,

    Cic. Sest. 38, 82.—
    B.
    For the purpose of equalizing two things in comparison, followed by ut: in the same degree or measure or proportion... in which; or so very, so much, so, to such a degree... as (only in comic poets), Plaut. Ep. 4, 1, 38:

    adeon hominem esse invenustum aut infelicem quemquam, ut ego sum?

    Ter. And. 1, 5, 10.—Also followed by quasi, when the comparison relates to similarity:

    gaudere adeo coepit, quasi qui cupiunt nuptias,

    in the same manner as those rejoice who desire marriage, Ter. Heaut. 5, 1, 12.—
    C.
    (Only in the comic poets) = ad haec, praeterea, moreover, besides, too: ibi tibi adeo lectus dabitur, ubi tu haud somnum capias ( beside the other annoyances), a bed, too, shall be given you there, etc., Plaut. Ps. 1, 2, 80.—Hence also with etiam:

    adeo etiam argenti faenus creditum audio,

    besides too, id. Most. 3, 1, 101.—
    D.
    (Only in the comic poets.) Adeo ut, for this purpose that, to the end that:

    id ego continuo huic dabo, adeo me ut hic emittat manu,

    Plaut. Rud. 5, 3, 32:

    id adeo te oratum advenio, ut, etc.,

    id. Aul. 4, 10, 9:

    adeo ut tu meam sententiam jam jam poscere possis, faciam, etc.,

    id. ib. 3, 2, 26 (where Wagner now reads at ut):

    atque adeo ut scire possis, factum ego tecum hoc divido,

    id. Stich. 5, 4, 15. (These passages are so interpreted by Hand, I. p. 138; others regard adeo here = quin immo.)—
    E.
    In narration, in order to put one person in strong contrast with another. It may be denoted by a stronger emphasis upon the word to be made conspicuous, or by yet, on the contrary, etc.:

    jam ille illuc ad erum cum advenerit, narrabit, etc.: ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 4 sq.; so id. Merc. 2, 1, 8 al.
    II.
    To the Latin of every period belongs the use of this word,
    A.
    To give emphasis to an idea in comparison, so, so much, so very, with verbs, adjectives, and substantives:

    adeo ut spectare postea omnīs oderit,

    Plaut. Capt. prol. 65:

    neminem quidem adeo infatuare potuit, ut ei nummum ullum crederet,

    Cic. Fl. 20, 47:

    adeoque inopia est coactus Hannibal, ut, etc.,

    Liv. 22, 32, 3 Weiss.:

    et voltu adeo modesto, adeo venusto, ut nil supra,

    Ter. And. 1, 1, 92:

    nemo adeo ferus est, ut, etc.,

    Hor. Ep. 1, 1, 39.—With usque:

    adeo ego illum cogam usque, ut mendicet meus pater,

    Plaut. Bacch. 3, 4, 10:

    usque adeo turbatur,

    even so much, so continually, Verg. E. 1, 12; Curt. 10, 1, 42; Luc. 1, 366.—In questions:

    adeone me fuisse fungum, ut qui illi crederem?

    Plaut. Bacch. 2, 3, 49:

    adeone hospes hujus urbis, adeone ignarus es disciplinae consuetudinisque nostrae, ut haec nescias?

    Cic. Rab. 10, 28; so id. Phil. 2, 7, 15; id. Fam. 9, 10; Liv. 2, 7, 10; 5, 6, 4.—With a negative in both clauses, also with quin in the last:

    non tamen adeo virtutum sterile saeculum, ut non et bona exempla prodiderit,

    Tac. H. 1, 3; so Suet. Oth. 9:

    verum ego numquam adeo astutus fui, quin, etc.,

    Ter. Ad. 2, 2, 13.—

    Sometimes the concluding clause is to be supplied from the first: quis genus Aeneadum, quis Trojae nesciat urbem?... non obtusa adeo gestamus pectora Poeni, viz.,

    that we know not the Trojans and their history, Verg. A. 1, 565:

    adeo senuerunt Juppiter et Mars?

    Juv. 6, 59.—Hence (post-Cic.): adeo non ut... adeo nihil ut... so little that, so far from that... (in reference to which, it should be noticed that in Latin the negative is blended with the verb in one idea, which is qualified by adeo) = tantum abest ut: haec dicta adeo nihil moverunt quemquam, ut legati prope violati sint, these words left them all so unmoved that, etc., or had so little effect, etc., Liv. 3, 2, 7: qui adeo non tenuit iram, ut gladio cinctum in senatum venturum se esse palam diceret, who restrained his anger so little that, etc. (for, qui non—tenuit iram adeo, ut), id. 8, 7, 5; so 5, 45, 4; Vell. 2, 66, 4: Curt. 3, 12, 22.—Also with contra in the concluding clause:

    apud hostes Afri et Carthaginienses adeo non sustinebant, ut contra etiam pedem referrent,

    Liv. 30, 34, 5. —
    B.
    Adeo is placed enclitically after its word, like quidem, certe, and the Gr. ge, even, indeed, just, precisely. So,
    1.
    Most freq. with pronouns, in order to render prominent something before said, or foll., or otherwise known (cf. in Gr. egôge, suge, autos ge, etc., Viger. ed. Herm. 489, vi. and Zeun.): argentariis male credi qui aiunt, nugas praedicant: nam et bene et male credi dico; id adeo hodie ego expertus sum, just this (touto ge), Plaut. Curc. 5, 3, 1; so id. Aul. 2, 4, 10; 4, 2, 15; id. Am. 1, 1, 98; 1, 2, 6; id. Ep. 1, 1, 51; 2, 2, 31; 5, 2, 40; id. Poen. 1, 2, 57: plerique homines, quos, cum nihil refert, pudet;

    ubi pudendum'st ibi eos deserit pudor, is adeo tu es,

    you are just such a one, id. Ep. 2, 1, 2:

    cui tu obsecutus, facis huic adeo injuriam,

    Ter. Hec. 4, 4, 68: tute adeo jam ejus verba audies, you yourself shall hear what he has to say (suge akousêi), Ter. And. 3, 3, 27: Dolabella tuo nihil scito mihi esse jucundius: hanc adeo habebo gratiam illi, i. e. hanc, quae maxima est, gratiam (tautên ge tên charin), Caes. ap. Cic. Att. 9, 16:

    haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt,

    even this, Verg. A. 11, 275.—It is often to be translated by the intensive and, and just, etc. (so esp. in Cic. and the histt.): id adeo, si placet, considerate, just that (touto ge skopeite), Cic. Caec. 30, 87:

    id adeo ex ipso senatus consulto cognoscite,

    id. Verr. 2, 4, 64, 143; cf. id. Clu. 30, 80:

    ad hoc quicumque aliarum atque senatus partium erant, conturbari remp., quam minus valere ipsi malebant. Id adeo malum multos post annos in civitatem reverterat,

    And just this evil, Sall. C. 37, 11; so 37, 2; id. J. 68, 3; Liv. 2, 29, 9; 4, 2, 2: id adeo manifestum erit, si cognoverimus, etc., and this, precisely this, will be evident, if, etc., Quint. 2, 16, 18 Spald.—It is rarely used with ille:

    ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 6.—Sometimes with the rel. pron.: quas adeo haud quisquam liber umquam tetigit, Plaut: Poen. 1, 2, 57; Cic. Fin. 2, 12, 37. —With interrog. pron.:

    Quis adeo tam Latinae linguae ignarus est, quin, etc.,

    Gell. 7, 17.—Adeo is joined with the pers. pron. when the discourse passes from one person to another, and attention is to be particularly directed to the latter: Juppiter, tuque adeo summe Sol, qui res omnes inspicis, and thou especially, and chiefly thou, Enn. ap. Prob.:

    teque adeo decus hoc aevi inibit,

    Verg. E. 4, 11; id. G. 1, 24: teque, Neptune, invoco, vosque adeo venti, Poët. ap. Cic. Tusc. 4, 34, 73;

    and without the copulative: vos adeo... item ego vos virgis circumvinciam,

    Plaut. Rud. 3, 4, 25.— Ego adeo often stands for ego quidem, equidem (egôge):

    tum libertatem Chrysalo largibere: ego adeo numquam accipiam,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 30; so id. Mil. 4, 4, 55; id. Truc. 4, 3, 73:

    ego adeo hanc primus inveni viam,

    Ter. Eun. 2, 2, 16:

    nec me adeo fallit,

    Verg. A. 4, 96.—Ipse adeo (autos ge), for the sake of emphasis:

    atque hercle ipsum adeo contuor,

    Plaut. As. 2, 3, 24:

    ipsum adeo praesto video cum Davo,

    Ter. And. 2, 5, 4:

    ipse adeo senis ductor Rhoeteus ibat pulsibus,

    Sil. 14, 487.—
    2.
    With the conditional conjj. si, nisi, etc. (Gr. ei ge), if indeed, if truly:

    nihili est autem suum qui officium facere immemor est, nisi adeo monitus,

    unless, indeed, he is reminded of it, Plaut. Ps. 4, 7, 2: Si. Num illi molestae quippiam hae sunt nuptiae? Da. Nihil Hercle: aut si adeo, bidui est aut tridui haec sollicitudo, and if, indeed, etc. (not if also, for also is implied in aut), Ter. And. 2, 6, 7.—
    3.
    With adverbs: nunc adeo (nun ge), Plaut. As. 3, 1, 29; id. Mil. 2, 2, 4; id. Merc. 2, 2, 57; id. Men. 1, 2, 11; id. Ps. 1, 2, 52; id. Rud. 3, 4, 23; Ter. And. 4, 5, 26; Verg. A. 9, 156: jam adeo (dê ge), id. ib. 5, 268; Sil. 1, 20; 12, 534; Val. Fl. 3, 70. umquam adeo, Plaut. Cas. 5, 4, 23:

    inde adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 1:

    hinc adeo,

    Verg. E. 9, 59: sic adeo (houtôs ge), id. A. 4, 533; Sil. 12, 646:

    vix adeo,

    Verg. A. 6, 498:

    non adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 57; Verg. A. 11, 436. —
    4.
    With adjectives = vel, indeed, even, very, fully:

    quot adeo cenae, quas deflevi, mortuae!

    how very many suppers, Plaut. Stich. 1, 3, 59: quotque adeo fuerint, qui temnere superbum... Lucil. ap. Non. 180, 2: nullumne malorum finem adeo poenaeque dabis (adeo separated from nullum by poet. license)? wilt thou make no end at all to calamity and punishment? Val. Fl. 4, 63:

    trīs adeo incertos caeca caligine soles erramus,

    three whole days we wander about, Verg. A. 3, 203; 7, 629.—And with comp. or the adv. magis, multo, etc.:

    quae futura et quae facta, eloquar: multo adeo melius quam illi, cum sim Juppiter,

    very much better, Plaut. Am. 5, 2, 3; so id. Truc. 2, 1, 5:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā, contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15.—
    5.
    With the conjj. sive, aut, vel, in order to annex a more important thought, or to make a correction, or indeed, or rather, or even only:

    sive qui ipsi ambīssent, seu per internuntium, sive adeo aediles perfidiose quoi duint,

    Plaut. Am. prol. 71:

    si hercle scivissem, sive adeo joculo dixisset mihi, se illam amare,

    id. Merc. 5, 4, 33; so id. Truc. 4, 3, 1; id. Men. 5, 2, 74; Ter. Hec. 4, 1, 9: nam si te tegeret pudor, sive adeo cor sapientia imbutum foret, Pacuv. ap. Non. 521, 10:

    mihi adeunda est ratio, quā ad Apronii quaestum, sive adeo, quā ad istius ingentem immanemque praedam possim pervenire,

    or rather, Cic. Verr 2, 3, 46, 110; Verg. A. 11, 369; so, atque adeo:

    ego princeps in adjutoribus atque adeo secundus,

    Cic. Att. 1, 17, 9.—
    6.
    With the imperative, for emphasis, like tandem, modo, dum, the Germ. so, and the Gr. ge (cf. L. and S.), now, I pray:

    propera adeo puerum tollere hinc ab janua,

    Ter. And. 4, 4, 20 (cf. xullabete g auton, Soph. Phil. 1003).—
    C.
    Like admodum or nimis, to give emphasis to an idea (for the most part only in comic poets, and never except with the positive of the adj.; cf. Consent. 2023 P.), indeed, truly, so very, so entirely:

    nam me ejus spero fratrem propemodum jam repperisse adulescentem adeo nobilem,

    so very noble, Ter. Eun. 1, 2, 123:

    nec sum adeo informis,

    nor am I so very ugly, Verg. E. 2, 25:

    nam Caii Luciique casu non adeo fractus,

    Suet. Aug. 65:

    et merito adeo,

    and with perfect right, Ter. Hec. 2, 1, 42:

    etiam num credis te ignorarier aut tua facta adeo,

    do you, then, think that they are ignorant of you or your conduct entirely? id. Ph. 5, 8, 38.—
    D.
    To denote what exceeds expectation, even: quam omnium Thebis vir unam esse optimam dijudicat, quamque adeo cives Thebani rumificant probam, and whom even the Thebans (who are always ready to speak evil of others) declare to be an honest woman, Plaut. Am. 2, 2, 44.— Hence also it denotes something added to the rest of the sentence, besides, too, over and above, usually in the connection: -que adeo (rare, and never in prose; cf.

    adhuc, I.): quin te Di omnes perdant qui me hodie oculis vidisti tuis, meque adeo scelestum,

    and me too, Plaut. Rud. 4, 4, 122; cf. id. 4, 2, 32:

    haec adeo tibi me, ipsa palam fari omnipotens Saturnia jussit,

    Verg. A. 7, 427.
    III.
    After Caesar and Cicero (the only instance of this use adduced from Cicero's works, Off. 1, 11, 36, being found in a passage rejected by the best critics, as B. and K.).
    A.
    For adding an important and satisfactory reason to an assertion, and then it always stands at the beginning of the clause, indeed, for:

    cum Hanno perorāsset, nemini omnium cum eo certare necesse fuit: adeo prope omnis senatus Hannibalis erat: the idea is,

    Hanno's speech, though so powerful, was ineffectual, and did not need a reply; for all the senators belonged to the party of Hannibal, Liv. 21, 11, 1; so id. 2, 27, 3; 2, 28, 2; 8, 37, 2; Tac. Ann. 1, 50, 81; Juv. 3, 274; 14, 233.—Also for introducing a parenthesis: sed ne illi quidem ipsi satis mitem gentem fore (adeo ferocia atque indomita [p. 34] ingenia esse) ni subinde auro... principum animi concilientur, Liv. 21, 20, 8; so id. 9, 26, 17; 3, 4, 2; Tac. A. 2, 28.—
    B.
    When to a specific fact a general consideration is added as a reason for it, so, thus (in Livy very often):

    haud dubius, facilem in aequo campi victoriam fore: adeo non fortuna modo, sed ratio etiam cum barbaris stabat,

    thus not only fortune, but sagacity, was on the side of the barbarians, Liv. 5, 38, 4:

    adeo ex parvis saepe magnarum momenta rerum pendent,

    id. 27, 9, 1; so id. 4, 31, 5; 21, 33, 6; 28, 19; Quint. 1, 12, 7; Curt. 10, 2, 11; Tac. Agr. 1:

    adeo in teneris consuescere multum est,

    Verg. G. 2, 272.—
    C.
    In advancing from one thought to another more important = immo, rather, indeed, nay: nulla umquam res publica ubi tantus paupertati ac parsimoniae honos fuerit: adeo, quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat, Liv. praef. 11; so Gell. 11, 7; Symm. Ep. 1, 30, 37.—
    D.
    With a negative after ne—quidem or quoque, so much the more or less, much less than, still less (post-Aug.):

    hujus totius temporis fortunam ne deflere quidem satis quisquam digne potuit: adeo nemo exprimere verbis potest,

    still less can one describe: it by words, Vell. 2, 67, 1:

    ne tecta quidem urbis, adeo publicum consilium numquam adiit,

    still less, Tac. A. 6, 15; so id. H. 3, 64; Curt. 7, 5, 35:

    favore militum anxius et superbia viri aequalium quoque, adeo superiorum intolerantis,

    who could not endure his equals even, much less his superiors, Tac. H. 4, 80.—So in gen., after any negative: quaelibet enim ex iis artibus in paucos libros contrahi solet: adeo infinito spatio ac traditione opus non est, so much the less is there need, etc., Quint. 12, 11, 16; Plin. 17, 12, 35, § 179; Tac. H. 3, 39.—(The assumption of a causal signif. of adeo = ideo, propterea, rests upon false readings. For in Cael. Cic. Fam. 8, 15 we should read ideo, B. and K., and in Liv. 24, 32, 6, ad ea, Weiss.).—See more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 135-155.

    Lewis & Short latin dictionary > adeo

  • 2 adtineo

    at-tĭnĕo ( adt-, Dietsch, Weissenb.), tĭnui, tentum, 2, v. a. and n. [teneo].
    I.
    Act., (so only ante-class. or in the histt.; most freq. in Plaut. and Tac.).
    A.
    To hold to, to bring or hold near:

    aliquem ante oculos attinere,

    Plaut. Men. 5, 1, 30.—
    B.
    To hold or detain at some point (class. retinere), to hold fast, keep hold of, to hold, keep, detain, hold back, delay:

    testes vinctos,

    Plaut. Truc. 4, 3, 63; id. Bacch. 2, 2, 3:

    animum,

    id. Mil. 4, 8, 17:

    lectos viros castris attinere,

    Tac. A. 2, 52; 6, 17:

    prensam dextram vi attinere,

    id. ib. 1, 35; 2, 10; 3, 71 fin.:

    cunctos, qui carcere attinebantur, necari jussit,

    id. ib. 6, 19; 3, 36 fin.; 12, 68; 13, 15; 13, 27;

    15, 57: set ego conperior Bocchum Punicā fide simul Romanum et Numidam spe pacis adtinuisse,

    detained, amused, Sall. J. 108, 3:

    ad ea Corbulo satis comperto Vologesen defectione Hyrcaniae attineri,

    is detained, hindered, Tac. A. 13, 37 fin.; 13, 50; 14, 33; 14, 56 fin.; 16, 19; id. H. 2, 14 fin.
    C.
    To hold possession of, to occupy, keep, guard, preserve: Quamque at tinendi magni dominatūs sient, Ter. Fragm. ap. Cic. Or. 47, 157:

    ripam Danubii,

    Tac. A. 4, 5.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To stretch out to, to reach to:

    nunc jam cultros attinet, i. e. ad cultros,

    now he is reaching forth for, Plaut. Capt. 2, 2, 17.—Hence, of relations of place, to extend or stretch somewhere:

    Scythae ad Borysthenem atque inde ad Tanain attinent,

    Curt. 6, 2, 9.—
    B.
    To belong somewhere; only in the third person: hoc (res) attinet (more rare, haec attinent) ad me (less freq. simply me), or absol. hoc attinet, this belongs to me, concerns me, pertains or appertains to me, relates or refers to me; cf. Rudd. II. p. 209; Roby, § 1534 (the most usu. class. signif. of the word).
    1.
    Attinet (attinent) ad aliquem:

    negotium hoc ad me attinet,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 51:

    num quidnam ad filium haec aegritudo attinet?

    id. ib. 5, 1, 24:

    nunc quam ad rem dicam hoc attinere somnium,

    id. Rud. 3, 1, 19; id. Most. 1, 3, 4:

    Quid istuc ad me attinet?

    id. Poen. 3, 3, 24:

    Quid id ad me attinet?

    id. Trin. 4, 2, 136, and id. ib. 4, 3, 58:

    quod quidem ad nos duas attinuit,

    id. Poen. 5, 4, 9 et saep.:

    comperiebam nihil ad Pamphilum quicquam attinere,

    Ter. And. 1, 1, 64; 1, 2, 16:

    Scin tu... ad te attinere hanc Omnem rem?

    id. Eun. 4, 6, 6; id. Ad. 1, 2, 54; 2, 1, 32; 3, 1, 9; id. Phorm. 3, 1, 17:

    nunc nil ad nos de nobis attinet,

    Lucr. 3, 852; 4, 30:

    vobis alio loco, ut se tota res habeat, quod ad eam civitatem attinet, demonstrabitur,

    in respect to that city, Cic. Verr. 2, 2, 5:

    quod ad me attinet,

    id. ad Q. Fr. 2, 1; so id. Att. 5, 17; id. Fam. 1, 2 al.:

    quod ad provincias attineret,

    Liv. 42, 10; 23, 26 al.:

    tamquam ad rem attineat quicquam,

    Hor. S. 2, 2, 27 al.:

    sed quid istae picturae ad me attinent?

    Plaut. Men. 1, 2, 36: Do. Hae quid ad me? Tox. Immo ad te attinent:

    et tuā refert,

    id. Pers. 4, 3, 27:

    tantumne ab re tuast oti tibi, Aliena ut cures eaque nil quae ad te attinent?

    Ter. Heaut. 1, 1, 24:

    cetera quae ad colendam vitem attinebunt,

    Cic. Fin. 4, 14, 38.—And with nunc = ad hoc tempus (eccl. Lat.): Quod nunc attinet, vade, and for this time (Gr. to nun echon), Vulg. Act. 24, 25.—
    2.
    Attinet (attinent) aliquem: neque quemquam attinebat [p. 196] id recusare, Cic. Quinct. 19: de magnitudine vocis nihil nos attinet commonere, Auct. ad Her. 3, 11, 20:

    in his, quae custodiam religionis attinent,

    Val. Max. 1, 1, n. 14.—
    3.
    Hoc attinet (haec attinent), and more freq. attinet with an inf. as subject ( act. and pass.), it concerns, it matters, is of moment, is of consequence, is of importance: ea conquisiverunt, quae nihil attinebant, Auct. ad Her. 1, 1, 1:

    nec patitur Scythas... Parthum dicere, nec quae nihil attinent,

    Hor. C. 1, 19, 12:

    de quo quid sentiam, nihil attinet dicere,

    Cic. Fam. 4, 7, 3:

    nihil enim attinet quemquam nominari,

    id. Leg. 2, 17, 42:

    quia nec eosdem nominari adtinebat,

    Liv. 23, 3, 13:

    nec adtinuisse demi securim, cum sine provocatione creati essent, interpretabantur,

    id. 3, 36; 2, 41; 6, 23; 6, 38; 34, 3; 36, 11;

    37, 15: Quid attinet tot ora navium gravi Rostrata duci etc.,

    Hor. Epod. 4, 17 al. —And in pregn. signif., it is serviceable, useful, or avails for, etc.:

    quid attinuit cum iis, quibuscum re concinebat, verbis discrepare?

    Cic. Fin. 4, 22, 60:

    eā re non venit, quia nihil attinuit,

    id. Att. 12, 18:

    nec victoribus mitti adtinere puto,

    Liv. 23, 13:

    sin (frumenta) protinus usui destinantur, nihil attinet repoliri,

    Col. 2, 21, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > adtineo

  • 3 Amazon

    Ămāzon, ŏnis, f., = Amazôn, plur. Amazones [a Scythian word of dub. signif.; acc. to an etymological fancy, as if from a-mazos, without breast; Just. 2, 4, relates that their right breast was removed in childhood, to enable them to handle the bow more conveniently], an Amazon; and plur., Amazons, warlike women, who dwelt on the river Thermodon.
    I.
    Lit.:

    Threiciae Amazones,

    Verg. A. 11, 659:

    exsultat Amazon,

    id. ib. 11, 648:

    Amazon Mavortia,

    Val. Fl. 5, 89:

    peltata,

    Sen. Agam. 218 al. —
    II.
    Metaph., a heroine of love, Ov. A. A. 2, 743; 3, 1.—Hence,
    a.
    Ămāzŏnĭ-cus, a, um, Amazonian, Mel.1, 19, 13; Plin. 3, 5, 6, § 43; Suet. Ner. 44.—
    b.
    Ămāzŏ-nis, ĭdis, f., = Amazon, an Amazon:

    Amazonidum agmina,

    Verg. A. 1, 490:

    Amazonidum gens,

    Val. Fl. 4, 602:

    Amazonidum turba,

    Prop. 4, 13, 13.—Also, title of a poem composed by a poet named Marsus, Mart. 4, 29, 8.—
    c.
    Ămāzŏnĭus, a, um, poet. for Amazonicus, Amazonian:

    securis,

    Hor. C. 4, 4, 20, and Ov. P. 3, 1, 95:

    genus,

    Sen. Hippol. 237: vir Amazonius, i. e. Hippolytus, the son of an Amazon by Theseus, Ov. H. 4, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > Amazon

  • 4 Amazonicus

    Ămāzon, ŏnis, f., = Amazôn, plur. Amazones [a Scythian word of dub. signif.; acc. to an etymological fancy, as if from a-mazos, without breast; Just. 2, 4, relates that their right breast was removed in childhood, to enable them to handle the bow more conveniently], an Amazon; and plur., Amazons, warlike women, who dwelt on the river Thermodon.
    I.
    Lit.:

    Threiciae Amazones,

    Verg. A. 11, 659:

    exsultat Amazon,

    id. ib. 11, 648:

    Amazon Mavortia,

    Val. Fl. 5, 89:

    peltata,

    Sen. Agam. 218 al. —
    II.
    Metaph., a heroine of love, Ov. A. A. 2, 743; 3, 1.—Hence,
    a.
    Ămāzŏnĭ-cus, a, um, Amazonian, Mel.1, 19, 13; Plin. 3, 5, 6, § 43; Suet. Ner. 44.—
    b.
    Ămāzŏ-nis, ĭdis, f., = Amazon, an Amazon:

    Amazonidum agmina,

    Verg. A. 1, 490:

    Amazonidum gens,

    Val. Fl. 4, 602:

    Amazonidum turba,

    Prop. 4, 13, 13.—Also, title of a poem composed by a poet named Marsus, Mart. 4, 29, 8.—
    c.
    Ămāzŏnĭus, a, um, poet. for Amazonicus, Amazonian:

    securis,

    Hor. C. 4, 4, 20, and Ov. P. 3, 1, 95:

    genus,

    Sen. Hippol. 237: vir Amazonius, i. e. Hippolytus, the son of an Amazon by Theseus, Ov. H. 4, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > Amazonicus

  • 5 Amazonis

    Ămāzon, ŏnis, f., = Amazôn, plur. Amazones [a Scythian word of dub. signif.; acc. to an etymological fancy, as if from a-mazos, without breast; Just. 2, 4, relates that their right breast was removed in childhood, to enable them to handle the bow more conveniently], an Amazon; and plur., Amazons, warlike women, who dwelt on the river Thermodon.
    I.
    Lit.:

    Threiciae Amazones,

    Verg. A. 11, 659:

    exsultat Amazon,

    id. ib. 11, 648:

    Amazon Mavortia,

    Val. Fl. 5, 89:

    peltata,

    Sen. Agam. 218 al. —
    II.
    Metaph., a heroine of love, Ov. A. A. 2, 743; 3, 1.—Hence,
    a.
    Ămāzŏnĭ-cus, a, um, Amazonian, Mel.1, 19, 13; Plin. 3, 5, 6, § 43; Suet. Ner. 44.—
    b.
    Ămāzŏ-nis, ĭdis, f., = Amazon, an Amazon:

    Amazonidum agmina,

    Verg. A. 1, 490:

    Amazonidum gens,

    Val. Fl. 4, 602:

    Amazonidum turba,

    Prop. 4, 13, 13.—Also, title of a poem composed by a poet named Marsus, Mart. 4, 29, 8.—
    c.
    Ămāzŏnĭus, a, um, poet. for Amazonicus, Amazonian:

    securis,

    Hor. C. 4, 4, 20, and Ov. P. 3, 1, 95:

    genus,

    Sen. Hippol. 237: vir Amazonius, i. e. Hippolytus, the son of an Amazon by Theseus, Ov. H. 4, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > Amazonis

  • 6 Amazonius

    Ămāzon, ŏnis, f., = Amazôn, plur. Amazones [a Scythian word of dub. signif.; acc. to an etymological fancy, as if from a-mazos, without breast; Just. 2, 4, relates that their right breast was removed in childhood, to enable them to handle the bow more conveniently], an Amazon; and plur., Amazons, warlike women, who dwelt on the river Thermodon.
    I.
    Lit.:

    Threiciae Amazones,

    Verg. A. 11, 659:

    exsultat Amazon,

    id. ib. 11, 648:

    Amazon Mavortia,

    Val. Fl. 5, 89:

    peltata,

    Sen. Agam. 218 al. —
    II.
    Metaph., a heroine of love, Ov. A. A. 2, 743; 3, 1.—Hence,
    a.
    Ămāzŏnĭ-cus, a, um, Amazonian, Mel.1, 19, 13; Plin. 3, 5, 6, § 43; Suet. Ner. 44.—
    b.
    Ămāzŏ-nis, ĭdis, f., = Amazon, an Amazon:

    Amazonidum agmina,

    Verg. A. 1, 490:

    Amazonidum gens,

    Val. Fl. 4, 602:

    Amazonidum turba,

    Prop. 4, 13, 13.—Also, title of a poem composed by a poet named Marsus, Mart. 4, 29, 8.—
    c.
    Ămāzŏnĭus, a, um, poet. for Amazonicus, Amazonian:

    securis,

    Hor. C. 4, 4, 20, and Ov. P. 3, 1, 95:

    genus,

    Sen. Hippol. 237: vir Amazonius, i. e. Hippolytus, the son of an Amazon by Theseus, Ov. H. 4, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > Amazonius

  • 7 atrocitas

    ā̆trōcĭtas, ātis, f. [atrox], the quality of atrox, harshness, horribleness, hideousness, hatefulness (having reference to the form, appearance, while saevitas relates to the mind; hence the latter is used only of persons, the former of persons and things; v. Doed. Syn. I. p. 40; syn.: saevitas, duritia, acerbitas, crudelitas).
    I.
    Lit. (class., but only in prose):

    si res ista gravissima suā sponte videretur, tamen ejus atrocitas necessitudinis nomine levaretur,

    Cic. Quinct. 16, 52:

    ipsius facti atrocitas aut indignitas,

    id. Inv. 2, 17, 53:

    facinoris,

    Suet. Calig. 12:

    sceleris,

    Sall. C. 22, 3:

    temporum,

    Suet. Tib. 48; id. Calig. 6:

    poenae,

    id. Dom. 11.—
    II.
    Of the mind or manners, agitation (like that of the sea, v. ater and atrocitas maris, Col. 8, 17, 10), tumult rage, savageness, barbarity, atrocity, cruelty, roughness:

    ego quod in hac causā vehementior sum, non atrocitate animi moveor (quis enim est me mitior?) sed, etc.,

    Cic. Cat. 4, 6:

    hae litterae invidiosam atrocitatem verborum habent, id. ad. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6. So, morum,

    Tac. A. 4, 13:

    consilium nefandae atrocitatis,

    Suet. Calig. 48.—In phil. and jurid. lang. severity, harshness:

    atrocitas ista quo modo in veterem Academiam irruperit, nescio,

    Cic. Ac. 2, 44, 136:

    atrocitas formularum,

    the rigid strictness of judicial formulas, Quint. 7, 1, 37 Spald.—In plur., App. Met. 10, c. 28, p. 252.

    Lewis & Short latin dictionary > atrocitas

  • 8 attineo

    at-tĭnĕo ( adt-, Dietsch, Weissenb.), tĭnui, tentum, 2, v. a. and n. [teneo].
    I.
    Act., (so only ante-class. or in the histt.; most freq. in Plaut. and Tac.).
    A.
    To hold to, to bring or hold near:

    aliquem ante oculos attinere,

    Plaut. Men. 5, 1, 30.—
    B.
    To hold or detain at some point (class. retinere), to hold fast, keep hold of, to hold, keep, detain, hold back, delay:

    testes vinctos,

    Plaut. Truc. 4, 3, 63; id. Bacch. 2, 2, 3:

    animum,

    id. Mil. 4, 8, 17:

    lectos viros castris attinere,

    Tac. A. 2, 52; 6, 17:

    prensam dextram vi attinere,

    id. ib. 1, 35; 2, 10; 3, 71 fin.:

    cunctos, qui carcere attinebantur, necari jussit,

    id. ib. 6, 19; 3, 36 fin.; 12, 68; 13, 15; 13, 27;

    15, 57: set ego conperior Bocchum Punicā fide simul Romanum et Numidam spe pacis adtinuisse,

    detained, amused, Sall. J. 108, 3:

    ad ea Corbulo satis comperto Vologesen defectione Hyrcaniae attineri,

    is detained, hindered, Tac. A. 13, 37 fin.; 13, 50; 14, 33; 14, 56 fin.; 16, 19; id. H. 2, 14 fin.
    C.
    To hold possession of, to occupy, keep, guard, preserve: Quamque at tinendi magni dominatūs sient, Ter. Fragm. ap. Cic. Or. 47, 157:

    ripam Danubii,

    Tac. A. 4, 5.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To stretch out to, to reach to:

    nunc jam cultros attinet, i. e. ad cultros,

    now he is reaching forth for, Plaut. Capt. 2, 2, 17.—Hence, of relations of place, to extend or stretch somewhere:

    Scythae ad Borysthenem atque inde ad Tanain attinent,

    Curt. 6, 2, 9.—
    B.
    To belong somewhere; only in the third person: hoc (res) attinet (more rare, haec attinent) ad me (less freq. simply me), or absol. hoc attinet, this belongs to me, concerns me, pertains or appertains to me, relates or refers to me; cf. Rudd. II. p. 209; Roby, § 1534 (the most usu. class. signif. of the word).
    1.
    Attinet (attinent) ad aliquem:

    negotium hoc ad me attinet,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 51:

    num quidnam ad filium haec aegritudo attinet?

    id. ib. 5, 1, 24:

    nunc quam ad rem dicam hoc attinere somnium,

    id. Rud. 3, 1, 19; id. Most. 1, 3, 4:

    Quid istuc ad me attinet?

    id. Poen. 3, 3, 24:

    Quid id ad me attinet?

    id. Trin. 4, 2, 136, and id. ib. 4, 3, 58:

    quod quidem ad nos duas attinuit,

    id. Poen. 5, 4, 9 et saep.:

    comperiebam nihil ad Pamphilum quicquam attinere,

    Ter. And. 1, 1, 64; 1, 2, 16:

    Scin tu... ad te attinere hanc Omnem rem?

    id. Eun. 4, 6, 6; id. Ad. 1, 2, 54; 2, 1, 32; 3, 1, 9; id. Phorm. 3, 1, 17:

    nunc nil ad nos de nobis attinet,

    Lucr. 3, 852; 4, 30:

    vobis alio loco, ut se tota res habeat, quod ad eam civitatem attinet, demonstrabitur,

    in respect to that city, Cic. Verr. 2, 2, 5:

    quod ad me attinet,

    id. ad Q. Fr. 2, 1; so id. Att. 5, 17; id. Fam. 1, 2 al.:

    quod ad provincias attineret,

    Liv. 42, 10; 23, 26 al.:

    tamquam ad rem attineat quicquam,

    Hor. S. 2, 2, 27 al.:

    sed quid istae picturae ad me attinent?

    Plaut. Men. 1, 2, 36: Do. Hae quid ad me? Tox. Immo ad te attinent:

    et tuā refert,

    id. Pers. 4, 3, 27:

    tantumne ab re tuast oti tibi, Aliena ut cures eaque nil quae ad te attinent?

    Ter. Heaut. 1, 1, 24:

    cetera quae ad colendam vitem attinebunt,

    Cic. Fin. 4, 14, 38.—And with nunc = ad hoc tempus (eccl. Lat.): Quod nunc attinet, vade, and for this time (Gr. to nun echon), Vulg. Act. 24, 25.—
    2.
    Attinet (attinent) aliquem: neque quemquam attinebat [p. 196] id recusare, Cic. Quinct. 19: de magnitudine vocis nihil nos attinet commonere, Auct. ad Her. 3, 11, 20:

    in his, quae custodiam religionis attinent,

    Val. Max. 1, 1, n. 14.—
    3.
    Hoc attinet (haec attinent), and more freq. attinet with an inf. as subject ( act. and pass.), it concerns, it matters, is of moment, is of consequence, is of importance: ea conquisiverunt, quae nihil attinebant, Auct. ad Her. 1, 1, 1:

    nec patitur Scythas... Parthum dicere, nec quae nihil attinent,

    Hor. C. 1, 19, 12:

    de quo quid sentiam, nihil attinet dicere,

    Cic. Fam. 4, 7, 3:

    nihil enim attinet quemquam nominari,

    id. Leg. 2, 17, 42:

    quia nec eosdem nominari adtinebat,

    Liv. 23, 3, 13:

    nec adtinuisse demi securim, cum sine provocatione creati essent, interpretabantur,

    id. 3, 36; 2, 41; 6, 23; 6, 38; 34, 3; 36, 11;

    37, 15: Quid attinet tot ora navium gravi Rostrata duci etc.,

    Hor. Epod. 4, 17 al. —And in pregn. signif., it is serviceable, useful, or avails for, etc.:

    quid attinuit cum iis, quibuscum re concinebat, verbis discrepare?

    Cic. Fin. 4, 22, 60:

    eā re non venit, quia nihil attinuit,

    id. Att. 12, 18:

    nec victoribus mitti adtinere puto,

    Liv. 23, 13:

    sin (frumenta) protinus usui destinantur, nihil attinet repoliri,

    Col. 2, 21, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > attineo

  • 9 ceterus

    cētĕrus ( caet-), a, um (the nom. sing. masc. not in use; the sing., in gen., rare; in Cic. perh. only three times), adj. [pronom. stem ki, and compar. ending; cf. heteros], the other, that which exists besides, can be added to what is already named of a like kind with it; the other part (while reliquus is that which yet remains of an object, the rest;

    e. g. stipendium pendere et cetera indigna pati,

    and endured other indignities of the kind, Liv. 21, 20, 6. On the other hand:

    jam vero reliqua—not cetera —quarta pars mundi ea et ipsa totā naturā fervida est, et ceteris naturis omnibus salutarem impertit et vitalem calorem,

    Cic. N. D. 2, 10, 27; cf. Hand, Turs. II. p. 33; Doed. Syn. 1, p. 83. Still these ideas, esp. after the Aug. per., are often confounded, and the Engl., the remainder, the rest, and the adverb. phrase for the rest, etc., can be used interchangeably for both words).
    1.
    Sing.
    a.
    Masc.:

    si vestem et ceterum ornatum muliebrem pretii majoris habeat,

    Cic. Inv. 1, 31, 51 (also in Quint. 5, 11, 28); Nep. Dat. 3, 1:

    laeta et imperatori ceteroque exercitui,

    Liv. 28, 4, 1:

    vestitu calciatuque et cetero habitu,

    Suet. Calig. 52: illos milites subduxit, exercitum ceterum servavit, Cato ap. Gell. 3, 7, 19:

    cohortes veteranas in fronte, post eas ceterum exercitum in subsidiis locat,

    Sall. C. 59, 5:

    a cetero exercitu,

    Curt. 5, 9, 11; Tac. Agr. 17; Suet. Galb. 20 fin.:

    de cetero numero candidatorum,

    id. Caes. 41.—
    b.
    Fem.:

    cetera jurisdictio,

    Cic. Att. 6, 2, 5:

    vita,

    Sall. C. 52, 31:

    aetas,

    Verg. G. 3, 62:

    nox,

    Ov. M. 12, 579:

    silva,

    id. ib. 8, 750:

    turba,

    id. ib. 3, 236; 12, 286; Hor. S. 2, 8, 26:

    classis,

    Liv. 35, 26, 9:

    deprecatio,

    id. 42, 48, 3; 21, 7, 7:

    inter ceteram planitiem mons,

    Sall. J. 92, 5:

    Graeciam,

    Nep. Paus. 2, 4:

    aciem,

    Liv. 6, 8, 6:

    multitudinem,

    id. 35, 30, 8:

    (super) turbam,

    Suet. Calig. 26:

    manum procerum,

    Tac. Or. 37:

    pro ceterā ejus audaciā atque amentiā,

    Cic. Verr. 2, 1, 2, § 6:

    pluviā (aquā) utebantur,

    Sall. J. 89, 6:

    ceterā (ex) copiā militum,

    Liv. 35, 30, 9; Plin. Ep. 2, 16, 1:

    ceterā (pro) reverentiā,

    id. ib. 3, 8, 1:

    ceterā (cum) turbā,

    Suet. Claud. 12 al. —
    c.
    Neutr.:

    cum a pecu cetero absunt,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 20:

    non abhorret a cetero scelere,

    Liv. 1, 48, 5; Suet. Aug. 24:

    cetero (e) genere hominum,

    id. ib. 57:

    quanto violentior cetero mari Oceanus,

    Tac. A. 2, 24 al. — Subst.: cētĕ-rum, i, n., the rest:

    elocuta sum convivas, ceterum cura tu,

    Plaut. Men. 1, 4, 6:

    ceterum omne incensum est,

    Liv. 22, 20, 6; so,

    de cetero,

    as for the rest, Cic. Fin. 1, 7, 26; Curt. 4, 1, 14 al.;

    and in ceterum,

    for the rest, for the future, Sen. Ep. 78, 15.—
    2.
    Plur., the rest, the others (freq. in all periods and species of composition):

    de reliquis nihil melius ipso est: ceteri et cetera ejus modi, ut, etc.,

    Cic. Fam. 4, 4, 5:

    multae sunt insidiae bonis nosti cetera,

    id. Planc. 24, 59; id. Fat. 13, 29:

    cetera de genere hoc, adeo sunt multa, etc.,

    Hor. S. 1, 1, 13; Lucr. 5, 38:

    ut omittam cetera,

    Cic. Cat. 3, 8, 18:

    ibi Amineum... Lucanum serito, ceterae vites in quemvis agrum conveniunt,

    Cato, R. R. 6, 4:

    quam fortunatus ceteris sim rebus, absque una hac foret,

    Ter. Hec. 4, 2, 25: nam ceteri fere, qui artem orandi litteris tradiderunt, ita sunt exorsi, quasi, etc., Quint. prooem. § 4; id. 10, 1, 80:

    ceterae partes loquentem adjuvant, hae ipsae loquuntur,

    id. 11, 3, 85:

    sane ceterarum rerum pater familias et prudens et attentus, unā in re paulo minus consideratus,

    Cic. Quint. 3, 11:

    hanc inter ceteras vocem,

    Quint. 9, 4, 55: de justitiā, fortitudine, temperantiā ceterisque similibus, id. prooem. § 12; 3, 5, 5;

    2, 4, 38: ego ceteris laetus, hoc uno torqueor,

    Curt. 6, 5, 3.—
    b.
    Et cetera ceteraque or cetera, and so forth, kai ta hexês, when one refers to a well-known object with only a few words, or mentions only a few from a great number of objects, Cic. de Or. 2, 32, 141:

    ut illud Scipionis, Agas asellum et cetera,

    id. ib. 2, 64, 258; id. Top. 6, 30; 11, 48; id. Tusc. 2, 17, 39; id. Att. 2, 19, 3:

    et similiter cetera,

    Quint. 4, 1, 14:

    vina ceteraque,

    Cic. Verr. 2, 1, 36, § 91; Curt. 3, 4, 10:

    solem, lunam, mare, cetera,

    Lucr. 2, 1085:

    fundum, aedes, parietem, supellectilem, penus, cetera,

    Cic. Top. 5. 27.—
    II.
    Hence, the advv.,
    A.
    cē-tĕrum (orig. acc. respectiv.), lit. that which relates to the other, the rest (besides what has been mentioned).
    1.
    For the rest, in other respects, otherwise (in good prose):

    nihil, nisi ut ametis impero: Ceterum quantum lubet me poscitote aurum, ego dabo,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 52: tu aurum rogato: ceterum ( for the rest, in respect to the rest) verbum sat est, id. ib. 4, 8, 37: precator, qui mihi sic oret: nunc amitte quaeso hunc;

    ceterum Posthac si quicquam, nil precor,

    Ter. Phorm. 1, 2, 91:

    ego me in Cumano et Pompeiano, praeterquam quod sine te, ceterum satis commode oblectabam,

    Cic. Q. Fr. 2, 12 (14), 1:

    foedera alia aliis legibus, ceterum eodem modo omnia fiunt,

    Liv. 1, 24, 3; cf. Sall. J. 2, 4; 75, 3; Nep. Eum. 8, 5; Curt. 4, 1, 18.—Rarely after the verb: argentum accepi;

    nil curavi ceterum,

    Plaut. Capt. 5, 3, 12: numquid me vis ceterum? id. Ep. 4, 2, 76.—
    2.
    = alioquin, introducing a conclusion contrary to fact (mostly post-class.), otherwise, else, in the opposite event, = Gr. allôs: non enim cogitaras;

    ceterum Idem hoc melius invenisses,

    Ter. Eun. 3, 1, 62:

    ita et anima... solam vim ejus exprimere non valuit,... ceterum non esset anima, sed spiritus,

    Tert. adv. Marc. 2, 9; App. M. 7, p. 200, 33; Dig. 4, 4, 7, § 2 al.—
    3.
    In passing to another thought, besides, for the rest; very freq. (esp. in the histt.; usu. placed at the beginning of a new clause;

    only in the comic poets in the middle): Filium tuom te meliust repetere, Ceterum uxorem abduce ex aedibus,

    Plaut. Truc. 4, 3, 73; Ter. Hec. 3, 3, 31; Sall. J. 4, 1; 20, 8; 29, 2; Quint. 6, 1, 8; 8, 6, 51; 9, 2, 14 al.; Suet. Caes. 4; 16; id. Tib. 42; id. Claud. 1; Curt. 3, 1, 4; 3, 3, 7; 3, 6, 13; Col. 8, 8, 5:

    dehinc ceterum valete,

    Plaut. Poen. prol. 125; cf. id. ib. 91. —
    4.
    With a restricting force, commonly contrasted with quidem or a neg. phrase; often to be translated by but, yet, notwithstanding, still, on the other hand (esp. freq. since the Aug. per.):

    cum haud cuiquam in dubio esset, bellum ab Tarquiniis imminere, id quidem spe omnium serius fuit: ceterum, id quod non timebant, per dolum ac proditionem prope libertas amissa est,

    Liv. 2, 3, 1; Plin. Pan. 5, 4; Flor. 3, 1, 11; Suet. Aug. 8; 66; id. Tib. 61 fin.; id. Gram. 4 al.:

    eos multum laboris suscipere, ceterum ex omnibus maxume tutos esse,

    Sall. J. 14, 12:

    avidus potentiae, honoris, divitiarum, ceterum vitia sua callide occultans,

    id. ib. 15, 3; 52, 1; 83, 1; id. C. 51, 26:

    eo rem se vetustate oblitteratam, ceterum suae memoriae infixam adferre,

    Liv. 3, 71, 6:

    id quamquam, nihil portendentibus diis, ceterum neglegentia humana acciderat, tamen, etc.,

    id. 28, 11, 7; 9, 21, 1; 21, 6, 1 Weissenb. ad loc.:

    ut quisquis factus est princeps, extemplo fama ejus, incertum bona an mala, ceterum aeterna est,

    Plin. Pan. 55, 9:

    pauca repetundarum crimina, ceterum magicas superstitiones objectabat,

    Tac. A. 12, 59; cf. Liv. 3, 40, 11.—
    B.
    cē-tĕra (properly acc. plur.), = talla, ta loipa, as for the rest, otherwise; with adjj., and (in poets) with verbs (not found in Cic. or Quint.).
    (α).
    With adj.:

    Bocchus praeter nomen cetera ignarus populi Romani,

    Sall. J. 19, 7:

    hastile cetera teres praeterquam ad extremum,

    Liv. 21, 8, 10:

    excepto quod non simul esses, cetera laetus,

    Hor. Ep. 1, 10, 50 (cf. the passage cited under ceterum, II. A. 1. fin., Cic. Q. Fr. 2, 12 (14), 1):

    cetera Graius,

    Verg. A. 3, 594 (so prob. also Hor. Ep. 1, 10, 3, where others read ad cetera):

    virum cetera egregium secuta,

    Liv. 1, 35, 6:

    vir cetera sanctissimus,

    Vell. 2, 46, 2 Ruhnk.; Plin. 8, 15, 16, § 40; 12, 6, 13, § 25; 22, 25, 64, § 133; Tac. G. 29.—
    (β).
    With verbs: cetera, quos peperisti, ne cures, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 656:

    quiescas cetera,

    Plaut. Mil. 3, 3, 53:

    cetera parce, puer, bello,

    Verg. A. 9, 656; cf. Sil. 17, 286:

    cetera non latet hostis,

    id. 2, 332; Mart. 13, 84.—
    C.
    cētĕrō, peculiar to the Nat. Hist. of Pliny, for the rest, in other respects, otherwise:

    cetero viri quam feminae majus,

    Plin. 11, 37, 49, § 133; so id. 3, 11, 16, § 105; 6, 26, 30, § 122; 8, 3, 4, § 7;

    10, 1, 1, § 1 al.: est et alia iritis cetero similis, at praedura,

    id. 37, 9, 52, § 138.—

    Of time: palumbes incubat femina post meridiana in matutinum, cetero mas,

    id. 10, 58, 79, § 159.

    Lewis & Short latin dictionary > ceterus

  • 10 dumtaxat

    dumtaxat (less correctly, duntax-at; in ante-Aug. monuments perh. always written separately; often in inscriptions separated by some words: dum... taxat; cf. also Lex ap. Fest. p. 246, 12 Müll.), adv. [dum-taxo; hence, lit., as far as it holds good, extends].
    I.
    To this extent, so far, in so far, as far as this matter is concerned:

    sin autem jejunitatem et siccitatem... dummodo sit polito... in Attico genere ponit, hoc recte dumtaxat,

    Cic. Brut. 82, 285:

    nos animo dumtaxat vigemus,

    id. Att. 4, 3 fin.:

    sint ista pulchriora dumtaxat adspectu,

    id. N. D. 2, 18, 47; id. Div. 2, 43, 90; id. Deiot. 1, 1; Hirt. B. Afr. 90; Dig. 4, 3, 17, § 1: dumtaxat de peculio, as far as relates to the peculium, Edict. Praet. ap. Dig. 15, 2, 1; Dig. 14, 4, 7, § 5.—
    II.
    Hence, defining a limit, either as maximum or as minimum, exactly, of the proper measure, which may be not more, or not less.
    A.
    ( Not more, i. e.) Only, simply, merely = tantummodo.
    1.
    Esp. in specifying numbers and amounts: MITTANTVR MVLIERES LIBERAE DVMTAXAT QVINQVE, Edict. Praet. ap. Dig. 25, 4, 1, § 10 med.: secum duxerit dum taxat homines IIL. (= duodequinquaginta), Lex. Acil. Repet. 32; Cato, R. R. 49 (quoted in Plin. 17, 22, 35, § 198):

    ut consules potestatem haberent tempore dumtaxat annuam, genere ipso ac jure regiam,

    Cic. Rep. 2, 32; in tmesis: eum quis volet magistratus multare, dum minore parti familiae taxat, liceto, Lex Silia A. U. C. 510, Huschke, Jurisp. Antejust. p. 10.—
    2.
    In gen., in other restrictive applications:

    dumtaxat, ut hoc promittere possis, etc.,

    Lucr. 3, 378: peditatu dumtaxat procul ad speciem utitur, equites in aciem mittit, * Caes. B. C. 2, 41, 2: Cato enim dumtaxat de magnitudine animi, etc., simply, Cic. Par. ad prooem. 3; id. N. D. 1, 38, 107; 1, 44, 123; id. Ep. ad Brut. 3; id. de Or. 2, 27, 119; Liv. 10, 25; Tac. G. 25; Suet. Caes. 55; 75; Hor. S. 2, 6, 42 et saep.; Curt. 4, 42; 9, 36 al.—
    3.
    So, non dumtaxat = non modo:

    non rebus dumtaxat, sed etiam moribus, etc.,

    Dig. 26, 7, 12, § 3:

    non eos dumtaxat, sed omnes, etc.,

    ib. 50, 16, 235; cf.:

    nec dumtaxat animum vobis fidelem praestitit, sed omnibus interfuit bellis, etc.,

    Liv. 37, 53, 9.—
    B.
    ( Not less, i. e.) At least = saltem.
    1.
    Like A. 1., esp. in numerical specifications: obsonari dumtaxat ad minam, * Plaut. Truc. 2, 4, 91: cum in testamento scriptum esset, [p. 619] ut heres in funere aut in monumento DVMTAXAT AVREOS CENTVM consumeret, non licet minus consumere, si amplius vellet, licet, Dig. 50, 16, 202:

    statim Arpinum irem, ni te in Formiano commodissime exspectari viderem, dumtaxat ad prid. Non. Mai.,

    Cic. Att. 2, 14; cf.:

    IBI EPVLENTVR DVMTAXAT IN V. ID. IVL.,

    Inscr. Orell. 707.—
    2.
    In gen., in other restrictive applications:

    valde me Athenae delectarunt: urbs dumtaxat et urbis ornamentum,

    Cic. Att. 5, 10, 5; cf. id. ib. 2, 18, 2; id. Fam. 12, 1; id. Mil. 2, 5; id. de Or. 1, 58, 249; id. Lael. 15, 53 al.: Cels. 5, 26; Sen. Ben. 5, 2; id. Ep. 58; Quint. 1, 4, 20; 2, 10, 2; Hor. A. P. 23:

    non tantum virtutes cujusque digne prosecutus, sed vitia quoque et delicta, dumtaxat modica, perpessus,

    at least, Suet. Aug. 66.—
    3.
    In a very few passages dumtaxat approaches so nearly in meaning to dummodo that it may be rendered by a conjunction in Eng., provided that:

    qui, cum luxuriose viverent, non reprehenderentur eo nomine dumtaxat cetera caverent,

    Cic. Fin. 2, 7, 21; cf. Suet. Aug. 66 supra; v. Hand, Turs. II. pp. 330-339.

    Lewis & Short latin dictionary > dumtaxat

  • 11 memoratrix

    mĕmŏrātrix, īcis, f. [memorator], she who mentions or relates (post-Aug.), Val. Fl. 6, 142.

    Lewis & Short latin dictionary > memoratrix

  • 12 re fert

    rēfert (or separately rē fert), tŭlit, ferre, v. n. and impers. (plur. rarely personal; v. II. infra) [res - fero; the ancients regarded rē in this word as derived from res; cf. Fest. s. v. refert, p. 282 Müll.]; prop., it follows from or in view of a thing, i. q. ex re est; hence, it is for one ' s interest or advantage, it profits; or, in gen., it befits, matters, imports, concerns, it is of importance or consequence (syn.: juvat, conducit, attinet; freq. and class.); constr.,
    I.
    In all periods and in all kinds of composition, refert hoc ( id, illud, etc., a subj.-clause) meā ( tuā, etc., qs. fert re meā, tuā, etc.; cf. Prisc. p. 1077 P.) magni ( pluris, quanti, etc., nihil, quid?), or absol.
    (α).
    Hoc meā refert, etc. (in Cic. very rare;

    whereas interest meā occurs very freq.): tua istuc refert maxime,

    Plaut. Trin. 2, 2, 38:

    tua istuc refert, si curaveris,

    id. Am. 2, 2, 109:

    id mea minime refert,

    Ter. Ad. 5, 4, 27:

    quod refert tua,

    Plaut. Pers. 4, 3, 50:

    nihilo pol pluris tua hoc, quam quanti illud refert meā,

    id. Rud. 4, 3, 27:

    meā quidem istuc nihil refert,

    id. Pers. 4, 3, 68:

    id tuā refert nihil, utrum illae fecerint,

    Ter. Hec. 4, 3, 12:

    tuā quod nihil refert, ne Cures,

    Plaut. Stich. 2, 1, 48:

    tuā quod nihil refert, percontari desinas,

    Ter. Hec. 5, 3, 12:

    non ascripsi id, quod tuā nihil referebat,

    Cic. Fam. 5, 20, 5:

    quid id meā refert?

    Plaut. Curc. 3, 25; 4, 2, 44; id. Merc. 2, 3, 117:

    quid id refert tuā?

    id. Curc. 3, 88; id. Rud. 1, 2, 88; Ter. Phorm. 4, 5, 11.—With subj.-clause:

    quid meā refert, hae Athenis natae an Thebis sient?

    Plaut. Rud. 3, 4, 41.—
    (β).
    Hoc refert, etc.:

    quomodo habeas, illud refert, jurene an injuriā,

    Plaut. Rud. 4, 4, 25:

    ne illud quidem refert, consul an dictator an praetor spoponderit,

    Liv. 9, 9:

    illud permagni referre arbitror, Ut ne scientem sentiat te id sibi dare,

    Ter. Heaut. 3, 1, 58:

    primum illud parvi refert, nos publicanis amissis vectigalia postea victoria reciperare,

    Cic. Imp. Pomp. 7, 18:

    magni quod refert,

    Lucr. 2, 760:

    at quibus servis? refert enim magno opere id ipsum,

    Cic. Cael. 23, 57: quanti id refert? Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9, 1. — With subject-clause:

    parvi retulit Non suscepisse,

    Ter. Phorm. 4, 3, 41; cf.:

    parvi refert abs te ipso jus dici aequabiliter, nisi, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 7:

    quanti refert, te nec recte dicere, qui nihili faciat?

    Plaut. Ps. 4, 6, 23:

    meminero, sed quid meminisse id refert?

    id. Mil. 3, 1, 214:

    quid mihi refert Chrysalo esse nomen, nisi, etc.,

    id. Bacch. 4, 4, 53:

    quid te igitur rettulit Beneficum esse oratione, si, etc.,

    id. Ep. 1, 2, 13:

    neque refert videre, quid dicendum sit, nisi, etc.,

    Cic. Brut. 29, 110:

    neque enim numero comprehendere refert,

    nor indeed is it necessary, need we, Verg. G. 2, 104: nec dicaris aliquid, quod referret scire, reticuisse, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2.—With [p. 1546] inf. pass.:

    jam nec mutari pabula refert,

    Verg. G. 3, 548; cf.:

    plures e familiā cognosci referre arbitror,

    Suet. Ner. 1. — With a rel. subj.-clause (so most freq. in the class. per.):

    ipsi animi magni refert quali in corpore locati sint,

    Cic. Tusc. 1, 33, 80: magni refert, hic quid velit, Caes. ap. Cic. Att. 14, 1, 2:

    cum ego ista omnia bona dixero, tantum refert, quam magna dicam,

    Cic. Fin. 5, 30, 90:

    quasi vero referat quam id saepe fiat,

    id. Div. 2, 29, 62:

    quid refert, quā me ratione cogatis?

    id. Lael. 8, 26:

    quid refert, utrum voluerim fieri, an gaudeam factum?

    id. Phil. 2, 12, 29:

    quid refert, tanto post ad judices deferantur, an omnino non deferantur?

    id. Fl. 9, 21:

    quae (aves) pascantur nec ne, quid refert?

    id. Div. 2, 34, 72:

    tuo vitio rerumne labores, Nil referre putas?

    Hor. S. 1, 2, 77:

    cum referre negas, quali sit quisque parente Natus,

    id. ib. 1, 6, 7 et saep.:

    quod tu istis lacrimis te probare postulas, Non pluris refert, quam si imbrem in cribrum geras,

    Plaut. Ps. 1, 1, 100; cf.:

    tantum retulerit, ut in transferendis seminibus similem statum caeli locique observemus,

    Col. 3, 9, 7. —
    (γ).
    Refert, etc.: Do. Hae (tabellae) quid ad me? To. Immo ad te attinent, Et tuā refert, Plaut. Pers. 4, 3, 28: Ep. Tua pol refert enim? Ge. Si quidem meā refert, operā utere, id. Stich. 4, 2, 36:

    quid tuā refert, qui cum istac venerit?

    id. Merc. 5, 2, 65:

    non plus suā referre, quam si, etc.,

    Cic. Quint. 5, 19:

    quos, cum nihil refert, pudet,

    Plaut. Ep. 2, 1, 1:

    cum nihilo pluris referet, quam si, etc.,

    id. Bacch. 3, 4, 20:

    nego et negando si quid refert, ravio,

    id. Poen. 3, 5, 33:

    si servus est, numquid refert?

    id. Ps. 2, 4, 28:

    quid refert, si hoc ipsum salsum illi et venustum videbatur?

    Cic. N. D. 1, 28, 79 et saep. —
    * (δ).
    Entirely absol.:

    bona Sejani ablata aerario, ut in fiscum cogerentur, tamquam referret,

    as though it mattered, as if there were any difference, Tac. A. 6, 2.—
    II.
    Analogous to attinet, conducit, and interest; it is of importance; it belongs, relates, concerns, etc.; constr., refert hoc, id, etc. (once referunt haec), ad aliquem, alicui, alicujus, etc. (mostly ante-class. and post-Aug.; but, with alicujus, once in Sall. and once in Liv.): quam ad rem istuc refert? Plaut Ep. 2, 2, 91; cf.:

    quid id ad me aut ad meam rem refert,

    id. Pers. 4, 3, 44:

    refert etiam ad fructus, quemadmodum vicinus in confinio consitum agrum habeat,

    Varr. R. R. 1, 16 fin. — In plur.:

    te ex puellā prius percontari volo, Quae ad rem referunt,

    Plaut. Pers. 4, 4, 44:

    quoi rei id te assimulare rettulit?

    id. Truc. 2, 4, 40:

    dic, quid referat intra Naturae fines viventi, jugera centum an Mille aret?

    Hor. S. 1, 1, 49:

    quin et verba Flavii vulgabantur, non referre dedecori, si citharoedus demoveretur et tragoedus succederet,

    Tac. A. 15, 65:

    faciundum aliquid, quod illorum magis quam suā retulisse videretur,

    Sall. J.111, 1:

    praefatus... et ipsorum referre, si quos suspectos status praesens rerum faceret,

    Liv. 34, 27, 6:

    quorum nihil refert, ubi litium cardo vertatur,

    Quint. 12, 8, 2:

    neque refert cujusquam, Punicas Romanasve acies laetius extuleris,

    Tac. A. 4, 33:

    ipsius certe ducis hoc referre videtur,

    Juv. 16, 58:

    plurimum refert compositionis, quae quibus anteponas,

    Quint. 9, 4, 44:

    tu nihil referre iniquitatis existimas, exigas, quod deberi non oportuerit, an constituas, ut debeatur?

    Plin. Pan. 40 fin.:

    quem insignire exempli nonnihil, non insignire humanitatis plurimum refert,

    id. Ep. 8, 22, 4:

    nec minimo sane discrimine refert, Quo gestu lepores et quo gallina secetur,

    Juv. 5, 123. — Rarely with a subst. as subj.:

    adeo magni refert studium atque voluptas, et quibus in rebus consuerint esse operati homines,

    Lucr. 4, 984:

    adeo incessus in gravida refert,

    Plin. 7, 6, 5, § 42:

    longitudo in his refert, non crassitudo,

    id. 18, 31, 74, § 317:

    multum tamen in iis refert et locorum natura,

    id. 11, 51, 112, § 267:

    plurimum refert soli cujusque ratio,

    id. 18, 21, 50, § 187.

    Lewis & Short latin dictionary > re fert

  • 13 refert

    rēfert (or separately rē fert), tŭlit, ferre, v. n. and impers. (plur. rarely personal; v. II. infra) [res - fero; the ancients regarded rē in this word as derived from res; cf. Fest. s. v. refert, p. 282 Müll.]; prop., it follows from or in view of a thing, i. q. ex re est; hence, it is for one ' s interest or advantage, it profits; or, in gen., it befits, matters, imports, concerns, it is of importance or consequence (syn.: juvat, conducit, attinet; freq. and class.); constr.,
    I.
    In all periods and in all kinds of composition, refert hoc ( id, illud, etc., a subj.-clause) meā ( tuā, etc., qs. fert re meā, tuā, etc.; cf. Prisc. p. 1077 P.) magni ( pluris, quanti, etc., nihil, quid?), or absol.
    (α).
    Hoc meā refert, etc. (in Cic. very rare;

    whereas interest meā occurs very freq.): tua istuc refert maxime,

    Plaut. Trin. 2, 2, 38:

    tua istuc refert, si curaveris,

    id. Am. 2, 2, 109:

    id mea minime refert,

    Ter. Ad. 5, 4, 27:

    quod refert tua,

    Plaut. Pers. 4, 3, 50:

    nihilo pol pluris tua hoc, quam quanti illud refert meā,

    id. Rud. 4, 3, 27:

    meā quidem istuc nihil refert,

    id. Pers. 4, 3, 68:

    id tuā refert nihil, utrum illae fecerint,

    Ter. Hec. 4, 3, 12:

    tuā quod nihil refert, ne Cures,

    Plaut. Stich. 2, 1, 48:

    tuā quod nihil refert, percontari desinas,

    Ter. Hec. 5, 3, 12:

    non ascripsi id, quod tuā nihil referebat,

    Cic. Fam. 5, 20, 5:

    quid id meā refert?

    Plaut. Curc. 3, 25; 4, 2, 44; id. Merc. 2, 3, 117:

    quid id refert tuā?

    id. Curc. 3, 88; id. Rud. 1, 2, 88; Ter. Phorm. 4, 5, 11.—With subj.-clause:

    quid meā refert, hae Athenis natae an Thebis sient?

    Plaut. Rud. 3, 4, 41.—
    (β).
    Hoc refert, etc.:

    quomodo habeas, illud refert, jurene an injuriā,

    Plaut. Rud. 4, 4, 25:

    ne illud quidem refert, consul an dictator an praetor spoponderit,

    Liv. 9, 9:

    illud permagni referre arbitror, Ut ne scientem sentiat te id sibi dare,

    Ter. Heaut. 3, 1, 58:

    primum illud parvi refert, nos publicanis amissis vectigalia postea victoria reciperare,

    Cic. Imp. Pomp. 7, 18:

    magni quod refert,

    Lucr. 2, 760:

    at quibus servis? refert enim magno opere id ipsum,

    Cic. Cael. 23, 57: quanti id refert? Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9, 1. — With subject-clause:

    parvi retulit Non suscepisse,

    Ter. Phorm. 4, 3, 41; cf.:

    parvi refert abs te ipso jus dici aequabiliter, nisi, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 7:

    quanti refert, te nec recte dicere, qui nihili faciat?

    Plaut. Ps. 4, 6, 23:

    meminero, sed quid meminisse id refert?

    id. Mil. 3, 1, 214:

    quid mihi refert Chrysalo esse nomen, nisi, etc.,

    id. Bacch. 4, 4, 53:

    quid te igitur rettulit Beneficum esse oratione, si, etc.,

    id. Ep. 1, 2, 13:

    neque refert videre, quid dicendum sit, nisi, etc.,

    Cic. Brut. 29, 110:

    neque enim numero comprehendere refert,

    nor indeed is it necessary, need we, Verg. G. 2, 104: nec dicaris aliquid, quod referret scire, reticuisse, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2.—With [p. 1546] inf. pass.:

    jam nec mutari pabula refert,

    Verg. G. 3, 548; cf.:

    plures e familiā cognosci referre arbitror,

    Suet. Ner. 1. — With a rel. subj.-clause (so most freq. in the class. per.):

    ipsi animi magni refert quali in corpore locati sint,

    Cic. Tusc. 1, 33, 80: magni refert, hic quid velit, Caes. ap. Cic. Att. 14, 1, 2:

    cum ego ista omnia bona dixero, tantum refert, quam magna dicam,

    Cic. Fin. 5, 30, 90:

    quasi vero referat quam id saepe fiat,

    id. Div. 2, 29, 62:

    quid refert, quā me ratione cogatis?

    id. Lael. 8, 26:

    quid refert, utrum voluerim fieri, an gaudeam factum?

    id. Phil. 2, 12, 29:

    quid refert, tanto post ad judices deferantur, an omnino non deferantur?

    id. Fl. 9, 21:

    quae (aves) pascantur nec ne, quid refert?

    id. Div. 2, 34, 72:

    tuo vitio rerumne labores, Nil referre putas?

    Hor. S. 1, 2, 77:

    cum referre negas, quali sit quisque parente Natus,

    id. ib. 1, 6, 7 et saep.:

    quod tu istis lacrimis te probare postulas, Non pluris refert, quam si imbrem in cribrum geras,

    Plaut. Ps. 1, 1, 100; cf.:

    tantum retulerit, ut in transferendis seminibus similem statum caeli locique observemus,

    Col. 3, 9, 7. —
    (γ).
    Refert, etc.: Do. Hae (tabellae) quid ad me? To. Immo ad te attinent, Et tuā refert, Plaut. Pers. 4, 3, 28: Ep. Tua pol refert enim? Ge. Si quidem meā refert, operā utere, id. Stich. 4, 2, 36:

    quid tuā refert, qui cum istac venerit?

    id. Merc. 5, 2, 65:

    non plus suā referre, quam si, etc.,

    Cic. Quint. 5, 19:

    quos, cum nihil refert, pudet,

    Plaut. Ep. 2, 1, 1:

    cum nihilo pluris referet, quam si, etc.,

    id. Bacch. 3, 4, 20:

    nego et negando si quid refert, ravio,

    id. Poen. 3, 5, 33:

    si servus est, numquid refert?

    id. Ps. 2, 4, 28:

    quid refert, si hoc ipsum salsum illi et venustum videbatur?

    Cic. N. D. 1, 28, 79 et saep. —
    * (δ).
    Entirely absol.:

    bona Sejani ablata aerario, ut in fiscum cogerentur, tamquam referret,

    as though it mattered, as if there were any difference, Tac. A. 6, 2.—
    II.
    Analogous to attinet, conducit, and interest; it is of importance; it belongs, relates, concerns, etc.; constr., refert hoc, id, etc. (once referunt haec), ad aliquem, alicui, alicujus, etc. (mostly ante-class. and post-Aug.; but, with alicujus, once in Sall. and once in Liv.): quam ad rem istuc refert? Plaut Ep. 2, 2, 91; cf.:

    quid id ad me aut ad meam rem refert,

    id. Pers. 4, 3, 44:

    refert etiam ad fructus, quemadmodum vicinus in confinio consitum agrum habeat,

    Varr. R. R. 1, 16 fin. — In plur.:

    te ex puellā prius percontari volo, Quae ad rem referunt,

    Plaut. Pers. 4, 4, 44:

    quoi rei id te assimulare rettulit?

    id. Truc. 2, 4, 40:

    dic, quid referat intra Naturae fines viventi, jugera centum an Mille aret?

    Hor. S. 1, 1, 49:

    quin et verba Flavii vulgabantur, non referre dedecori, si citharoedus demoveretur et tragoedus succederet,

    Tac. A. 15, 65:

    faciundum aliquid, quod illorum magis quam suā retulisse videretur,

    Sall. J.111, 1:

    praefatus... et ipsorum referre, si quos suspectos status praesens rerum faceret,

    Liv. 34, 27, 6:

    quorum nihil refert, ubi litium cardo vertatur,

    Quint. 12, 8, 2:

    neque refert cujusquam, Punicas Romanasve acies laetius extuleris,

    Tac. A. 4, 33:

    ipsius certe ducis hoc referre videtur,

    Juv. 16, 58:

    plurimum refert compositionis, quae quibus anteponas,

    Quint. 9, 4, 44:

    tu nihil referre iniquitatis existimas, exigas, quod deberi non oportuerit, an constituas, ut debeatur?

    Plin. Pan. 40 fin.:

    quem insignire exempli nonnihil, non insignire humanitatis plurimum refert,

    id. Ep. 8, 22, 4:

    nec minimo sane discrimine refert, Quo gestu lepores et quo gallina secetur,

    Juv. 5, 123. — Rarely with a subst. as subj.:

    adeo magni refert studium atque voluptas, et quibus in rebus consuerint esse operati homines,

    Lucr. 4, 984:

    adeo incessus in gravida refert,

    Plin. 7, 6, 5, § 42:

    longitudo in his refert, non crassitudo,

    id. 18, 31, 74, § 317:

    multum tamen in iis refert et locorum natura,

    id. 11, 51, 112, § 267:

    plurimum refert soli cujusque ratio,

    id. 18, 21, 50, § 187.

    Lewis & Short latin dictionary > refert

  • 14 summa

    summa, ae, f. (sc. res; old gen. summai, Lucr. 1, 984; 6, 679) [summus, v. superus].
    I.
    Lit., that which is highest in any thing, the top, summit, surface (postAug. and very rare):

    testudines evectae in summā pelagi,

    Plin. 9, 10, 12, § 35 (cf. summus, I. s. v. superus).—
    II.
    Transf., that which is most important or prominent in any thing, the main thing, chief point, principal matter; the sum, height, substance, summit, completion, perfection
    A.
    In gen.:

    leges a me edentur non perfectae... sed ipsae summae rerum atque sententiae,

    the main points, chief particulars, Cic. Leg. 2, 7, 18:

    cujus rei satis erit summam dixisse,

    id. Inv. 1, 20, 28:

    ex hac infinitā licentiā haec summa cogitur, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 43, 67:

    lectis rerum summis,

    Liv. 40, 29, 11:

    haec summa est, hic nostri nuntius esto,

    Verg. A. 4, 237:

    summa est, si curaveris, ut, etc.,

    Cic. Fam. 13, 75, 2:

    in hoc summa judicii causaque tota consistit,

    id. Quint. 9, 32:

    eam ignominiam ad summam universi belli pertinere ratus,

    to the issue of the whole war, Liv. 32, 17, 3; cf.:

    haec belli summa nefandi,

    Verg. A. 12, 572:

    solus summam habet hic apud nos,

    the first place, pre-eminence, Plaut. Truc. 4, 2, 15:

    qui vobis summam ordinis consiliique concedunt,

    Cic. Cat. 4, 7, 15:

    summam alicui rei dare,

    perfection, culmination, Quint. 3, 2, 1: 5, 10, 72; 11, 2, 41; 12, 1, 20: remittendo de summā quisque juris. strict or extreme right, Liv. 4, 43, 11.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of a reckoning of numbers, the amount, the sum, sum total, including each of the single items, as if counted: quid, tu, inquam, soles, cum rationem a dispensatore accipis, si aera singula probasti, summam, quae ex his confecta sit, non probare? Cic. Fragm. ap. Non. 193, 11:

    addendo deducendoque videre, quae reliqui summa fiat,

    id. Off. 1, 18, 59: Py. Quanta istaec hominum summa est? Ar. Septem milia, Plaut. Mil. 1, 1, 46:

    equitum magno numero ex omni populi summa separato,

    Cic. Rep. 2, 22, 39:

    subducamus summam,

    id. Att. 5, 21, 11:

    summam facere,

    id. Verr. 2, 2, 53, § 131.—
    2.
    Of money, a sum, amount.
    (α).
    With pecuniae:

    pecuniae summam quantam imperaverit, parum convenit,

    Liv. 30, 16, 12:

    pecuniae etiam par prope summa fuit,

    id. 33, 23, 9:

    summa pecuniae signatae fuit talentūm duo milia et sexcenta,

    Curt. 3, 13, 16:

    accessit ad hanc pecuniae summam sex milia talantum,

    id. 5, 6, 10:

    pecuniae summa homines movit,

    Liv. 22, 61, 1; 38, 11, 8; 40, 46, 16; 42, 62, 14; cf.:

    census equestrem Summam nummorum,

    Hor. A. P. 384:

    ob parvam pecuniae summam erogatam,

    Val. Max. 4, 8, 1.—
    (β).
    Without pecuniae:

    de summā nihil decedet,

    Ter. Ad. 5, 3, 30:

    hac summā redempti,

    Liv. 32, 17, 2; 22, 61, 2:

    Marcellus decem pondo auri et argenti ad summam sestertii decies in aerarium rettulit,

    id. 45, 4, 1:

    quācumque summā tradet luxuriae domum,

    Phaedr. 4, 4, 44;

    creditor totius summae,

    Quint. 5, 10, 117:

    actor summarum,

    Suet. Dom. 11.—
    3.
    Without reference to a count, the sum, the whole:

    de summā mali detrahere,

    Cic. Tusc. 3, 23, 55:

    summa cogitationum mearum omnium,

    id. Fam. 1, 9, 10:

    meorum maerorum atque amorum summam edictavi tibi,

    Plaut. Rud. 1, 2, 2:

    ergo ex hac infinita licentiā haec summa cogitur,

    Cic. Rep. 1, 43, 67:

    proposita vitae ejus velut summa,

    Suet. Aug. 9:

    vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam,

    Hor. C. 1, 4, 15: summarum summa est aeterna, the sum of all sums, the sum of all things, i. e. the universe, Lucr. 5, 361; so,

    summa summarum,

    Plaut. Truc. 1, 1, 4; Sen. Ep. 40, 13; and: summa summaï, Lucr 6, 679. —
    4.
    Adverb.
    (α).
    Ad summam, on the whole, generally, in short, in a word:

    ille affirmabat... ad summam: non posse istaec sic abire,

    Cic. Att. 14, 1, 1; so,

    ad summam,

    id. ib. 7, 7, 7; id. Off. 1, 42, 149; id. Fam. 14, 14, 2; Hor. Ep. 1, 1, 106, Juv. 3, 79.—
    (β).
    In summā, in all:

    Drusus erat de praevaricatione a tribunis aerariis absolutus, in summā quattuor sententiis,

    Cic. Q. Fr. 2, 16, 3; Plin. Ep. 1, 22, 6; 2, 11, 25:

    in omni summā,

    Cic. Q. Fr. 3, 5, 5 —
    (γ).
    In summā, at last, finally (post-Aug.):

    diu colluctatus est: in summā victus occumbit,

    Just. 13, 8, 8; 22, 1, 8; 37, 1, 8.—
    C.
    Transf., the whole (opp. a part):

    magnam res diligentiam requirebat, non in summā exercitus tuenda, sed in singulis militibus conservandis,

    Caes. B. G. 6, 34; cf.:

    summa exercitus salva,

    the main body of the army, id. B. C. 1, 67:

    solet quaedam esse partium brevitas, quae longam tamen efficit summam,

    Quint. 4, 2, 41:

    quaedam partibus blandiuntur, sed in summam non consentiunt,

    id. 4, 2, 90.—
    2.
    That which relates to the whole, as opp. to a part; with gen., the general, supreme:

    (Remi dicebant) ad hunc (regem) totius belli summam omnium voluntate deferri,

    the command in chief, Caes. B. G. 2, 4:

    neque de summā belli suum judicium sed imperatoris esse,

    id. ib. 1, 41:

    cum penes unum est omnium summa rerum, regem illum unum vocamus,

    authority over all affairs, the supreme power, Cic. Rep. 1, 26, 42:

    is, qui summam rerum administrabat,

    id. Rosc. Am. 32, 91:

    ad te summa solum, Phormio, rerum redit,

    Ter. Phorm. 2, 2, 3:

    ad summam rerum consulere,

    for the general interest, Caes. B. C. 3, 51:

    ad discrimen summa rerum adducta,

    to a general engagement, Liv. 10, 27:

    discrimen summae rerum,

    id. 10, 14:

    quos penes summam consilii voluit esse, cum imperii summam rex teneret,

    the sole command, Cic. Rep. 2, 28, 51; cf.:

    qui vobis summam ordinis consiliique concedunt,

    id. Cat. 4, 7, 15:

    imperii,

    Caes. B. G. 2, 23; id. B. C. 3, 5:

    quod penes eos (Bituriges), si id oppidum retinuissent, summam victoriae constare intellegebant,

    the whole credit of the victory, id. B. G. 7, 21; so, victoriae, id. B. C. 1, 82.— Poet.:

    summa ducum, Atri des,

    Ov. Am. 1, 9, 37.

    Lewis & Short latin dictionary > summa

См. также в других словарях:

  • relates — re·late || rɪ leɪt v. narrate, tell; make a connection between; have a connection with; have a good relationship with …   English contemporary dictionary

  • relates — 1) realest 2) stealer …   Anagrams dictionary

  • relates — present third singular of relate plural of relate …   Useful english dictionary

  • Simeon the Righteous — relates that Mary was purified according to the religious law, followed by Jesus s presentation in the Jerusalem temple, and this explains the formal names given to the festival.In the liturgy of Evening prayer in the Anglican communion, tens of… …   Wikipedia

  • Heavy Industry — Relates to a type of business that typically carries a high capital cost (capital intensive), high barriers to entry and low transportability. The term heavy refers to the fact that the items produced by heavy industry used to be products such as …   Investment dictionary

  • output —   relates to activity and means the amount of goods and services produced. In regeneration this would include the number of houses improved, the number of training places provided. It is mostly measured in physical or monetary units …   Geography glossary

  • f-bomb — Relates to a situation where someone said fuck. Always preceded by a form of to drop. The car wouldn t start, so I dropped the f bomb in front of my grandmother …   Dictionary of american slang

  • f-bomb — Relates to a situation where someone said fuck. Always preceded by a form of to drop. The car wouldn t start, so I dropped the f bomb in front of my grandmother …   Dictionary of american slang

  • Balance of Payments —   Relates to the difference in a country between all international payments and receipts. The difference between receipts and payments is directly reflected in the foreign exchange reserves held by the country. A negative balance of payments will …   International financial encyclopaedia

  • Health and Safety —   Relates to the provision of satisfactory conditions for workers at their place of employment …   Glossary of the European Union and European Communities

  • full period —    Relates to private line service rented for the exclusive use of a single customer for an entire month …   IT glossary of terms, acronyms and abbreviations

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»